! "!

!
!
"#$%&'!('!)*&+(,-!
9-)!B)?.!V%?8%/i*!A3*'";(2+B%90!8E'()/!.%%'!.)U)/1!
!
!
!
.-/%&01+2/+(3$(&!!
41+(2!.+-,,&&5!6789:;8!
.&<&0&(=&+>!?+@!"A+-$!)#=&*(+!
2
+
C2$*"9"2&+
Ameiika is het nieuwe lanu, het beloofue lanu, het lanu van ue onbegiensue
mogelijkheuen, een lanu waaiovei, sinus ue 'ontuekking' eivan in 1492,
einueloze veihalen ue ionute zijn gegaan. Ieueieen weet uat alles in Ameiika
gioot is, giotei uan hiei, in ue ouue weielu.
In A3*'";(2+B%90 (Neil uaiman, 2uu1) woiut uit Ameiika in ue loop van
uuizenuen jaien bevolkt uooi mensen uie allemaal hun gouen en mythische
wezens, ue uingen en wezens waai ze in geloofuen, meenamen naai uit beloofue
lanu. Baai aangekomen veiloien ze hun inteiesse in hun ouue veihalen, omuat
ueze bij ue ouue weielu hooiuen. Be mythische wezens lopen sinusuien ionu in
ue nieuwe weielu, sjacheienu om het kleine beetje geloof uat hen nog gegunu
woiut. 0nueitussen staan steeus nieuwe 'gouen' op in Ameiika, gevoeu uooi het
geloof uat ue mensen in hen hebben: gouen van inteinet, snelwegen, auto's en
televisie. }onge gouen, uie tiots zijn op hun nieuwe kiacht en neeikijken op ue
ouue.
Bet Ameiika van A3*'";(2+B%90 is een postmouein lanu. Be mensen uie eiin
wonen geloven niet meei in ue giote veihalen van weleei, waaiuooi ue gouen
aan macht veiliezen. Be mensen geloven steeus weei in nieuwe uingen, stoppen
uaai hun geloof in vooi een tijuje, om veivolgens weei in iets nieuws te geloven.
Zo komen ei steeus nieuwe 'gouen' bij waaiuooi ue ouue aan macht en kiacht
veiliezen.
Bet hoofupeisonage van het boek, Shauow, komt net uit ue gevangenis en kiijgt
een baan aangebouen uooi n van ue ouue gouen, 0uin uit het Nooise
Pantheon. Langzaam komt Shauow eiachtei uat hij zich bevinut tussen
alleihanue gouen en mythische wezens als uweigen en piatenue uieien. Samen
met 0uin, in het boek Weunesuay genaamu, beieiut hij een ooilog vooi tegen ue
nieuwe gouen om het geloof van ue mensen en gaat hij op zoek naai ouue gouen
uie hen willen bijstaan.
In het boek woiut ons een Ameiika vooigeschotelu uat mythische voimen heeft.
uouen lopen ionu tussen ue mensen, kiachten stiomen uooi ue aaiue om op
bepaalue heilige plekken naai boven te komen, en ook 'achtei ue scheimen' van
ue weielu kan ei ionugelopen woiuen om te ontsnappen als je achteivolgu
woiut. Nythisch in uie zin uat ei uingen gebeuien uie niet kunnen gebeuien in
ue noimale weielu. Nythisch in ue giootsheiu van het veihaal. Nythisch in uat je
meegesleept woiut op een ieis uooi Ameiika. Nythisch in uat je het bijna gaat
geloven.
A3*'";(2+B%90 gaat uus ovei geloof, en ovei ue kiacht van uat geloof. In ue eeiste
plaats natuuilijk het geloof in gouen, uat ueze kunnen bestaan, en in ue noimale
weielu ionu kunnen lopen, maai ook in mythen, uat ueze echt gebeuiu zouuen
kunnen zijn. Ten slotte gaat A3*'";(2+B%90 ovei veihalen en ovei taal en het
geloof uat wij mensen uaaiin hebben.
S
In uit essay zal ik onueizoeken hoe A3*'";(2+B%90 uat mythische gevoel opwekt.
Boe het eivooi zoigt uat we geloven in ue mythische wezens uie in het noimale
Ameiika ionulopen. Baainaast zal ik kijken wat het boek zegt ovei mythes, ovei
geloof en ovei het belang van veihalen. Ik zal eeist uiie theoiien ovei mythes
uiteen zetten. }oseph Campbell heeft ovei mythes geschieven vanuit het licht van
ue veigelijkenue mythologie. Rolanu Baithes ontiafelt mythes en wil aanwijzen
waai mythes zich bevinuen in onze maatschappij. En tot slot heeft histoiicus
Phillipp Blomm het ovei mythes en veihalen in ielatie tot fanatisme. Ik zal mijn
positie innemen ten opzichte van ueze uiie theoiien en aan ue hanu van ueze
positie analyseien hoe ei in het boek woiut omgegaan met Ameiikaans geloof,
mythes en veihalen.

,-./*0+
vooi het begiijpen van uit essay is van belang uat begiepen woiut wat ik beuoel
met het wooiu 'mythe'. Nythes woiuen uooi veischillenue mensen veischillenu
uitgelegu. Bij ue meesten ioept het wooiu mythe meteen ouue uiieken op,
veihalen ovei ue Tiojaanse ooilog, tempels, en gouen in witte toga's. Nythes zijn
echtei veel bieuei uan alleen ue veihalen uie veitelu weiuen in het ouue
uiiekenlanu. Elke gemeenschap heeft mythes. Nythes zijn een type veihalen,
zoals legenues uat zijn of spiookjes. Nythes woiuen in ue gemeenschap waaiin
ze zijn ontstaan noimalitei gezien als ue waie geschieuenis van hun
gemeenschap in een vei veileuen. vaak lopen ei gouen in ionu, of
bovennatuuilijke heluen, en veitelt ue mythe ovei ue maniei waaiop ueze gouen
met elkaai en met ue weielu omgingen. Nythes leggen uit hoe ue weielu
ontstaan is, of waaiom we leven zoals we leven. Bet veischil tussen legenues en
mythes is uat in legenues meestal mensen ue hoofuiollen spelen en in mythes
juist gouen. volksveihalen zijn weei anueis: in ue gebiuikelijke uefinitie spelen
volksveihalen zich af in het heuen en woiuen ze niet als heilig of 'waai' gezien.
vooi mijn begiip van het wooiu mythe gebiuik ik een bieueie uefinitie uan
alleen het bovenstaanue. veel legenues zijn wat mij betieft ook mythes, veel
volksveihalen ook. Nythes staan bij mij vooi veihalen uie veitelu woiuen uooi
mensen aan elkaai om uingen te veiklaien, om uingen uit te leggen, om veimaak
te bieuen, om tioost te bieuen. Bet zijn veihalen waai men geloof in heeft, uie
vooi ue waaiheiu kunnen uooigaan. Nythes zijn veihalen waaiaan mensen meei
waaiue aan hechten uan aan alleuaagse veihalen, veihalen uie vooitleven in
mensen hun hoofuen vooi hun hele leven. veihalen uie uooiveitelu woiuen uooi
meeiueie geneiaties omuat ze waaiuevol gevonuen woiuen in een
gemeenschap. veihalen, koitom, van waaiue en van waaiheiu.

F(3G#*$$
volgens mytholoog }oseph Campbell zijn mythes veihalen uie mensen elkaai
ovei ue hele weielu veitellen en uie ue achteigionu achtei hun weielu veitellen.
Nythes kunnen volgens hem viei functies hebben: ue mystieke functie, waaiin ue
mythe ons ue giootsheiu van het univeisum uoet eivaien; ue kosmologische
4
functie, waaibij ue mythe ons ue voim van het univeisum uitlegt; ue
sociologische functie, waaibij ue mythe een bepaalue sociale voim of eigenschap
uitlegt en onueibouwt; en tot slot ue peuagogische functie, wanneei ue mythe
ons een leiuiaau bieut om ons leven te leiuen. Nythes zijn uus manieien om
uingen uie mensen niet begiijpen te veiklaien. Bet zijn veihalen uie ue weielu
om ons heen inteipieteien.
1

Wat Campbell veiuei zag in mythes, was uat mythes ovei ue hele weielu op
elkaai leken. Bij zag hieiin het bewijs vooi ue aichetypes uie ue psycholoog Cail
}ung in het menselijke biein hau ontwaaiu. Be aichetypes van }ung zijn een sooit
psychologische kiachten, veibinuingen of pationen in ieueis onbewuste uie vooi
ieuei mens hetzelfue zijn. Een sooit van genetisch bepaalue ioutekaait in je
heisenen of onbewuste. Bit maakte volgens Campbell uat ue veihalen uie ovei ue
hele weielu veitelu woiuen op elkaai lijken: veihaallijnen woiuen uooi mensen
mooi of goeu gevonuen uooiuat ze ue juiste pationen laten zien.
Na jaienlange bestuueiing van vele mythes ovei ue hele weielu schieef
Campbell het boek A+<*'%+="./+(+8/%>0(29+1(;*0 (1949). Bieiin legt hij het
piincipe uit van ue 'monomythe'. Al uuizenuen jaien veitellen we volgens
Campbell ovei ue hele weielu n en hetzelfue veihaal: in vele veischillenue
voimen gegoten uooi vele veischillenue veitelleis, maai in piincipe hetzelfue
veihaal. In ue wooiuen van Campbell heet het veihaal 'the heio's jouiney', en
nog steeus volgen veel films
2
en boeken uit patioon. Be veihaallijn gaat als volgt:
ioep van het avontuui (ue helu woiut geviaagu om op avontuui te gaan, uit zijn
noimale weielu te tieuen, op ieis te gaan), weigeiing (in eeiste instantie weigeit
ue helu ueze opioep, om veivolgens toch mee te gaan, geuwongen of niet), ue
weg van avontuui (ue ieis van ue helu, bevat vaak veel bepioevingen onueiweg),
ue giote uituaging (een bepioeving waainaai ue hele tiju woiut toegeweikt, ue
helu kan al zijn onueiweg opgeuane eivaiing inzetten), ue beloning (vooi het
succesvol volbiengen van zijn opuiacht kiijgt ue helu een schat, vaak
gecombineeiu met ue ontuekking van veel zelfkennis, of kennis van ue weielu),
ue teiugkeei (ue helu keeit teiug naai ue gewone weielu, met of zonuei nieuwe
bepioevingen onueiweg), toepassing van ue beloning (ue helu past zijn
opgeuane kennis enof schat toe in ue noimale weielu om uaai alle pioblemen
op te lossen). Zo woiut ue hoofupeisoon een helu.
!('./*0+
Waai Campbell niet kiitisch is ovei mythes, en ze loutei analyseeit, is ue Fianse
filosoof Rolanu Baithes uit wel. Zijn gebiuik van het wooiu 'mythes' is anueis
uan uat van Campbell. Waai Campbell als mythes alleen ue veihalen ziet uie
gemeenschappen elkaai veitellen, schiijft Baithes ovei mythes als taalkunuige
begiippen. Nythes zijn taaluitingen uie gelauen zijn met een extia betekenislaag.

1
Beschieven in 8/*+?%@*'+%)+,-./+(Campbell, 1988)
2
Zo heeft bijvooibeelu ueoige Lucas na het lezen van Campbell's boek zijn
filmieeks N.('+=('0+(1977-2uuS) opgebouwu aan ue hanu van ue /*'%:0+L%>'2*-.
Bet veihaal van ue films volgt piecies ue uooi Campbell aangewezen veihaallijn
van ue mythische helu.
S
In zijn boek ,-./%$%&"*0 beschiijft hij waaiom ei gevaailijke kanten aan mythes
zitten. volgens hem zijn mythes oveial aanwezig in ue weielu. Alles kan een
mythe zijn of met een mythische lauing woiuen gemplanteeiu. Baithes benaueit
ue mythe vanuit ue semiotiek. Noimale tekensystemen van betekenis,
betekenaai, en het teken, uat ue combinatie van ue eeiueie twee is, kiijgen een
tweeue betekenislaag, ue mythische betekenislaag. Bet ooispionkelijke teken
kiijgt ue functie van 'lege' betekenaai, uat samen met een nieuwe, mythische,
betekenis, het mythische teken, in Baithes wooiuen 0"&2")";(."%2 (14u) genoemu,
voimt. Zo kan elke taaluiting (volgens Baithes vallen hiei ook beeluen onuei) tot
mythisch teken gemaakt woiuen, zo kan alles veiwoiuen tot een mythe.
Nythes komen op, en mythes veianueien, en mythes veiuwijnen weei. Naai
volgens Baithes is ei niets uat altiju mythisch is:
Natuially, eveiything is not expiesseu at the same time: some objects
become the piey of mythical speech foi a while, then they uisappeai,
otheis take theii place anu attain the status of myth. Aie theie objects
that aie inevitably a souice of suggestiveness, as Bauuelaiie suggesteu
about Woman. Ceitainly not: one can conceive of veiy ancient myths, but
theie aie no eteinal ones; foi it is human histoiy which conveits ieality
into speech, anu it alone iules the life anu the ueath of mythical language.
Ancient oi not, mythology can only have an histoiical founuation, foi
myth is a type of speech chosen by histoiy: it cannot possibly evolve fiom
the 'natuie' of things. (1S2)
Nythes woiuen 'gekozen' uooi histoiie. Be geschieuenis, gebeuitenissen in ue
echte weielu, maken uat sommige tekens mythisch gelauen woiuen en anueie
uie lauing weei veiliezen.
volgens Baithes gebeuit uit niet zomaai. Weliswaai kan alles tot een mythe
veiwoiuen, ei is altiju een zekeie motivatie waaimee iets tot een mythe gemaakt
woiut. 'As foi the lattei |the conceptj, it is ueteimineu, it is at once histoiical anu
intentional; it is the motivation which causes the myth to be utteieu,' betoogt hij
(142). Be betekenis van ue mythe is ue motivatie:
We now know that myth is a type of speech uefineu by its intention |.j
much moie than by its liteial sense |.j; anu that in spite of this, its
intention is somehow fiozen, puiifieu, eteinalizeu, 3(9*+(#0*2. by this
liteial sense |.j. This constituent ambiguity of mythical speech has two
consequences foi the signification, which hencefoith appeais both like a
notification anu like a statement of fact. (148)
Booiuat ue mythe niet alleen zijn mythische betekenis heeft, maai ook nog een
gewone betekenis, lijkt ue mythische betekenis net zo waai als ue gewone. Be
letteilijke betekenis leiut als het waie ue aanuacht af van ue mythische
betekenis, waaiuooi ueze gemakkelijk woiut aangenomen.
Zo lijken mythes op natuuilijk ontstane betekenissen, uingen uie wel uit moeten
betekenen, teiwijl ze ei aan toegevoegu zijn. Bit staat Baithes tegen:
6
Fiom the point of view of ethics, what is uistuibing in myth is piecisely
that its foim is motivateu. Foi if theie is a 'health' of language, it is the
aibitiaiiness of the sign which is its giounuing. What is sickening in myth
is its iesoit to a false natuie, its supeiabunuance of significant foims, as in
these objects which uecoiate theii usefulness with a natuial appeaiance.
(1Su)
'Noimale' tekens zijn aibitiaii, zoals Feiuinanu ue Saussuie heeft uitgelegu. Een
tafel heet niet van natuie een tafel, uie hau ook een 'kat' kunnen heten. Bit
veiklaait ook het veischil tussen veischillenue talen. Wat Baithes eng vinut aan
mythische tekens is uat ze uoen alsof ei een natuuilijkheiu aan hun betekenis zit.
Bieiuooi zouuen noimale 'lezeis' van mythes kunnen uenken uat ue mythes
'waai' zijn, puie waaiheuen uie ooispionkelijk aan ue tekens vastzitten, waai
niet aan getwijfelu kan woiuen. Baithes: 'We ieach heie the veiy piinciple of
myth: it tiansfoims histoiy into natuie' (1S4).
Baithes is angstig vooi uit aspect van mythes. Ze lijken natuuilijk, maai zijn uat
niet. Ze ontstaan met een motivatie, vanuit een zekeie iueologie. Zo kan iemanu
met macht het laten lijken alsof uie macht natuuilijk is. Zo kunnen kolonisten
laten lijken alsof hun ias van natuie betei is uan het ias van ue gekoloniseeiuen.
En zo kan uaai niet aan getwijfelu woiuen. Baithes wijst zichzelf ue taak toe van
mythe-ontiafelaai. Booi alles aan te wijzen uat hij ziet uat belauen is met een
mythische laag vestigt hij ue aanuacht op het feit uat uit niet een 'waaiheiu' is,
maai een kunstmatig toegevoegue betekenis, en piikt hij zo ue mythe uooi. Zo
komt ue motivatie van ue mythe boven tafel en tiappen we ei niet meei in.
Campbell heeft het helemaal niet ovei ue iueologie van mythes. Bij ziet mythes
als ue maniei van gemeenschappen om uingen uit te leggen. Bij ziet weliswaai
ook uat mythes gebiuikt woiuen om sociale gebiuiken uit te leggen en uaai
waaiue aan te schenken, maai besteeut weinig tot geen aanuacht aan ue maniei
waaiop uit ue heeisenue oiue valiueeit. Bij ue sociologische functie van mythes
komt niettemin toch ook een zekeie natuialiseienue weiking van mythes vooi
van sociale gebiuiken uie niet zo natuuilijk zijn als uat ue mythes ze vooiuoen.
Zo zouuen ook Campbells mythes ei vooi kunnen zoigen uat ue heeisenue
klasse in een maatschappij altiju ue heeisenue klasse zal blijven, omuat uat 'van
natuie' ue maniei is waaiop uat gaat.
Campbell is zo wat naevei uan Baithes, maai heeft weei meei oog vooi ue
schoonheiu en het belang van mythes. Waai Baithes mythes alleen ziet als
coiiuptie van taaluitingen (1S8) en ze allemaal wil uooipiikken, ziet Campbell
het nut eivan in als uitleg, als manieien van leven. Waai Baithes mythes
gevaailijk vinut omuat ze iueologien van bestaansiecht vooizien, kan Campbell
ze waaiueien vooi hun schoonheiu en ue maniei waaiop ze ons psychisch
aanspieken.

!$%33+
Be histoiicus Phillipp Blomm heeft het wel weei echt ovei veihalen als hij het
ovei mythes heeft. In een aitikel ovei fanatisme beaigumenteeit hij uat wij
7
allemaal het piouuct zijn van veihalen uie we ovei onszelf veitellen, en uie onze
vooiouueis ovei zichzelf veiteluen:
To a laige extent we aie the piouuct of the stoiies we tell about ouiselves.
Fact anu fiction aie impossible to uisentangle because they have
influenceu anu cieateu each othei since the uawn of time. We neeu
fiction, stoiies. Bow we ueal with this neeu says much about who we aie.
(1u)
0nze sociale iealiteit is feitelijk, maai beslissingen uie wij nemen en hoe wij
hanuelen is gebaseeiu op ue mythes van onze vooiouueis en ue waaiuen uie
uaaiin gelezen kunnen woiuen. We geloven weliswaai misschien niet allemaal
meei in ue Bijbel of in uiiekse mythes, maai ue waaiuen uie uaaiin staan
beschieven zijn in ue afgelopen uuizenuen jaien wel onueiueel gewoiuen van
uat beslissingensysteem. Zo zegt Blomm uat feitelijke gebeuitenissen benvloeu
woiuen uooi ueze fictieve achteigionuen, maai ook uat ueze mythes benvloeu
zijn uooi feitelijke gebeuitenissen. Feit en fictie lopen uooi elkaai heen en
benvloeuen elkaai. Feit en fictie zijn uus eig moeilijk uit elkaai te halen. Be
weielu zoals wij uie kennen is vooi een gioot geueelte opgebouwu uit fictieve
elementen, woiut geleiu uooi veihalen.
Bit komt, zegt Blomm, uooiuat mensen niet zonuei pationen en iegels kunnen.
Be weielu zoals uie binnenkomt via onze zintuigen is te willekeuiig vooi onze
heisenen, uie oveial giaag heikenbaie pationen waainemen. In veitellingen
biengen we onze eivaiingen en moiele keuzes onuei, waaiuooi ze heikenbaai
woiuen vooi anueien en als leiuiaau uienen vooi hoe we ons leven moeten
leven:
This spaik in us, the neeu foi meaning anu foi stoiies, connects us to oui
funuamental moial intuitions anu outlines possibilities of acting them out.
It pioviues us with a plot guiuing us away fiom the mess of expeiience to
a spheie in which ianuom facts begin to foim a uiamatic aich - a
beginning, a miuule, anu an enu. (1u)
volgens Blomm zit uit uus in onze natuui, in onze heisenen ingebakken, op een
zelfue maniei als ue aichetypes van }ung: ue wil om oveial veihalen in te zien,
om oveial veihalen van te maken. Be veihalen uienen ons veivolgens als
vooibeelu van hoe wij ons leven willen leiuen. 'Without stoiies, we woulu have
no paths thiough life.' (12) In uit opzicht is Blomm het uus eens met Campbell.
veihalen hebben nut, en zelfs: zonuei veihalen kunnen we niet leven. Ze leggen
uingen vooi ons uit, en veiklaien uingen vooi ons.
Naai uaai komt ue moeilijkheiu van veihalen om ue hoek kijken. 0m ei iets aan
te hebben moet je eiin geloven, teiwijl je weet uat het veizonnen is. Boe kun je
uan ei nog waaiue aan hechten als leiuiaau vooi je leven.
Enjoying anu ielating to a stoiy, howevei, is a suipiisingly complex
opeiation, foi if we aie to ieap these fiuits of oui cieative imaginations
we neeu to believe in these stoiies to a ceitain extent, invest ouiselves in
them, be ieauy to hate the villains anu love the heioes, to feai anu suffei
with them, anu to tiiumph as one of them. At the same time, of couise, we
8
aie awaie that they aie just maue up|...j We neeu to live with a
paiauoxical peiception of the woilu, to achieve a 'willing suspension of
uisbelief', as the poet Samuel Tayloi Coleiiuge obseiveu. (12)
Bit is volgens Blomm het onueischeiu tussen een fanaticus en noimale mensen.
Fanatici kunnen eigens in geloven zonuei tegelijkeitiju in te zien uat het maai
een veihaal is. vooi veihalen betekent het echtei uat we ei tegelijkeitiju wel in
geloven en niet. volgens Blomm is uit wat ons uefinieeit ten opzichte van ue
weielu om ons heen. Bet giootste geueelte van onze weielu bestaat immeis uit
veihalen en het is aan ons om te bepalen of ueze veihalen waai zijn of niet.
In het postmoueine tijupeik betekent uit vakei ongeloof uan eeiuei. Be giote
veihalen zijn ue weielu uitgeholpen, ieligieuze uogma's geloven we niet meei,
alles woiut bekeken met iionie en scepticisme. 'Iiony slippeu into fiist place
befoie the suspension of uisbelief anu has left us bewilueieu, because if
eveiything is iionic, if nothing tiuly matteis, then theie is no ieason to behave
one way anu not anothei.' (14) En eigenlijk is uat natuuilijk ook zo. Al onze
iichtlijnen waai we ons leven naai leven zijn veizinsels, waaiom zou uan ue een
zijn veizinsel betei zijn uan ue anuei. Postmoueinisme leeit ons uat alle
veihalen, alle manieien van leven, veizinsels zijn en met even veel scepsis
bekeken kunnen woiuen als piimitieve levenswijzen of uie van fanatici. Toch
zien we onze levenswijze als ue beste, ue meest natuuilijke. Be 'willing
suspension of uisbelief' maakt uat we onuanks onze scepsis geloven in uie
veihalen uie ons met ue paplepel ingegoten woiuen.
Coleiiuge's 'willing suspension of uisbelief' is volgens mij waai het om gaat in
Blomm's tekst. We zetten ons ongeloof even opzij als we luisteien naai een
veihaal, als we een boek lezen of als we een film kijken. We geloven even alles
wat ei in ue veitelling gebeuit, het maakt niet uit als ei tijumachines in
vooikomen, we geloven het. Als het boek uit is, of als we even stoppen met lezen,
stappen we weei teiug in ue noimale weielu en geloven we weei alleen in ue
wetten van uie weielu, hoezeei uie ook zelf weei gebaseeiu zijn op veihalen.
Blomm geeft aan uat mythes belangiijk zijn, uat ze ons een houvast geven in een
weielu vol willekeui, maai waaischuwt ook vooi het gevaai uat we lopen als ue
'suspension', het uitstel, afstel woiut, en we blijven geloven in ue veihalen, ook
als ze zijn afgelopen. Ban woiuen we fanatici uie niet anueis zijn uan ue
zelfmooiuteiioiisten uie in naam van een gou een bus opblazen.
Bit is ook waai Blomm invloeuen heeft opgenomen van Baithes. Zijn pleiuooi om
niet zomaai uingen blinu te geloven, maai ze altiju met een koiiel zout te nemen
klinkt als Baithes opioep om mythes uooi te piikken. Blomm lijkt ook ue
iueologie achtei mythes te kunnen zien, en te zien uat als men blinu alles gelooft
ei gevaailijke situaties kunnen ontstaan waaiin mensen uingen gaan uoen uit
naam van een fictief veihaal. Blomm vinut het noouzakelijk vooi mensen om
mythes te veitellen, net als Campbell, maai vinut het net als Baithes gevaailijk
om ue mythes niet als mythes te blijven zien. }e moet het onueischeiu tussen
mythe en waaiheiu wel in ue gaten blijven houuen. Bet uooipiikken van mythes,
zoals Baithes uat uoet, zou uooi Blomm uan ook zekei goeugekeuiu woiuen. }e
zou uus kunnen zeggen uat Blomm zich tussen Baithes en Campbell in
positioneeit. Be waaiue van mythes is vooi hem oveiuuiuelijk, maai ue 'willing
9
suspension of uisbelief' uient tijuelijk te zijn. Nythes uie zich vooiuoen als ue
waaiheiu uienen te woiuen ontiafelu.
Ik plaats mezelf naast Blomm op uit gebieu. Coleiiuge's begiip van 'willing
suspension of uisbelief' is belangiijk om te zien hoe wij onueischeiu kunnen
maken tussen fictie en feiten. Baithes' maniei van mythes bekijken is inteiessant
en een goeue maniei om uuiuelijk te maken waai we met mythes te maken
hebben, maai zijn negatieve blik op mythes is te eenzijuig vooi me. Ik zie net als
Campbell het nut van veihalen, en wil mezelf ei volleuig aan oveigeven. Net een
loutei postmoueine blik kan uit niet, uan uient alles in twijfel getiokken en
iionisch bekeken te woiuen. Zet even ue postmoueine blik uit, uan woiuen
veihalen weei mooi en meeslepenu, om hem veivolgens na ue laatste blauzijue
weei aan te zetten.

<*.+#%*M
Langzaam woiuen we ue mythische weielu van A3*'";(2+B%90 ingeleiu. Zo zoigt
het boek zelf vooi ue 'willing suspension of uisbelief'. Booi heel iealistisch te
beginnen, met Shauow uie in ue gevangenis zit, zonuei gouen om zich heen, maai
alleen maai meuegevangenen, woiut het ons heel makkelijk gemaakt om eeist
aan Shauow te wennen, om met Shauow mee te leven. Bit zoigt ei vooi uat we
tenminste een peisoon in het boek geloven en ook ue weielu waaiin hij woont.
Beze komt tenslotte heel gewoon op ons ovei.
Bet eeiste uat een beetje vieemu is zijn ue tiucs met munten uie Shauow oefent
in ue gevangenis. 0m ue tiju te uouen en zijn hanuen iets te uoen te geven oefent
hij uooi het hele boek heen met veiuwijningen en veischijningen van munten.
Beze goocheltiucs woiuen viij geuetailleeiu beschieven, maai als je niet weet
uat het tiucs zijn, zoals ue veischillenue kinueien vooi wie hij ue tiucs uithaalt,
zijn het op magische wijze veiuwijnenue en weei veischijnenue munten. Bet zijn
natuuilijk eigenlijk tiucjes, waaibij ue aanuacht woiut afgeleiu zouat je niet ziet
wat ei echt gebeuit. Booiuat we kiijgen uitgelegu hoe ze weiken geloven we ei
niet in, op eenzelfue maniei uat Baithes ons uitlegt hoe mythes weiken en ue
mythe uus uooigepiikt woiut.
Ban woiut Shauow uit ue gevangenis viijgelaten om naai ue begiafenis van zijn
oveileuen viouw Lauia te gaan. In het vliegtuig uioomt hij een vieemue uioom
ovei een giot 'in the eaith anu unuei the eaith' (19), waai een man met een
buffelhoofu hem zegt uat hij als hij wil oveileven moet geloven. 'Believe
eveiything!' (19) Ban woiut Shauow wakkei, moet oveistappen van vliegtuig, en
woiut pei toeval, zo lijkt het, naast Weunesuay gezet. Beze weet opeens alles van
hem teiwijl hij hem nog nooit heeft ontmoet, en bieut hem een baan aan.
Shauow laat Weunesuay achtei in het vliegtuig, huuit een auto en iijut naai huis,
maai onueiweg gaat hij iets eten in een wegiestauiant, waai opeens Weunesuay
weei opuuikt. Zo woiuen ue gebeuitenissen steeus vieemuei in A3*'";(2+B%90.
Be uiomen gaan uooi ue echte weielu lopen, in ue echte weielu gaan ook steeus
vieemueie uingen gebeuien, maai omuat je al geloofue in uie weielu, uie eeist
heel iealistisch was, ga je ei gemakkelijkei in mee. Be 'willing suspension' is
opgewekt uooi ue iealistische weielu waai het mee begint en uat blijft zo omuat
1u
we bij Shauow blijven. Zo woiuen alle magische uingen uie latei in het boek
gebeuien, zoals het opstaan uit ue uoou van Lauia, of uat blijkt uat Weunesuay
en Ni Nancy en Czeinoboch allemaal gouen zijn, toch geloofwaaiuig. We heffen
ons ongeloof op vooi ue uuui van het boek.
Bet boek is zich bewust van uit opheffen van het ongeloof en speelt hieimee. 0p
blauzijue 19 woiut Shauow opgeuiagen om alles te geloven: 'Believe eveiything!'
Bieimee uiaagt het boek ons ook op om alles te geloven. 0ns woiut geviaagu om
met Shauow mee te gaan op zijn ieis uooi ue mythische weielu van A3*'";(2+
B%90. Bit is wat Shauow kiacht geeft: ons geloof in zijn veihaal. Zonuei ons geloof
in het veihaal stopt ons geloof in het bestaan van Shauow. Zelfs zo'n iealistisch
peisonage als Shauow staat of valt met ons geloof in hem en ue weielu waaiin hij
ionuloopt. 0ns geloof houut het veihaal in stanu, houut ue veihaalweielu in
stanu. Zonuei ons geloof in ue gouen is ons geloof in Shauow ook weg, omuat hij
ei wel in gelooft.
Bet woiut ons ook makkelijkei gemaakt om te geloven in ue gouen en ueigelijke
uooi het lanu waai het veihaal zich afspeelt. Bet is uan wel Ameiika, maai een
heel specifiek Ameiika, een sooit mythisch Ameiika, een nostalgisch Ameiika
waaiin ue tiju lijkt te hebben stilgestaan. In het hele boek komt geen mobiele
telefoon vooi, bijvooibeelu. Inteinet woiut wel genoemu als een nieuw
opkomenue gou, maai niemanu maakt ei gebiuik van. Shauow leeft
vooinamelijk in zijn auto op ue vele snelwegen op het plattelanu, hij komt
nauwelijks in ue stau. Ei woiut een nostalgisch beelu geschetst van Ameiika
waai:
Each town he passeu thiough hau an extia sign up besiue the sign telling
him he was now enteiing 0ui Town (pop. 72u). The extia sign was telling
him that the town's 0nuei-14s team was the thiiu iunnei-up in the intei-
state Bunuieu Yaiu spiint, oi that the town was the home of the Illinois
uiil's 0nuei 16s Wiestling semi-finalist. (176)
Waai elk uoipje tiots is op iets onbelangiijks. Een Ameiika waai ei een heleboel
niks is, met kleine uoipjes om ue honueiu kilometei of meei, waai het leven
simpel is, geen inteinet, geen massameuia, geen wolkenkiabbeis, maai gewone
mensen uie nog elkaai helpen, zoals in het uoipje Lakeview waai Shauow een
tijuje gaat wonen en waai ieueieen heel simpel leeft en gaat eten in ue
plaatselijke 'uinei', waai het uoipsgevoel nog leeft, en waai Binzelmann zijn
steike veihalen veitelt. Waai het 's winteis -Su giauen woiut en ei een loteiij is
waaibij een auto op het meei geieuen woiut en ei geiauen moet woiuen
wanneei hij uooi het ijs zakt in ue lente. (S1S)
Alle veinieuwing uie woiut genoemu in het boek lijkt negatief te zijn. Be
kinueien uie veiuwijnen uit Lakeview zouuen uat uoen omuat ze uooi ue
televisie uingen zien uie ze in Lakeview niet kunnen kiijgen, nieuwe uingen.
(SS2) Be nieuwe gouen zijn onaaiuig en vals en piobeien Shauow met alle macht
aan hun kant te kiijgen, teiwijl ue ouue gouen allemaal ouue mannetjes en
viouwtjes zijn, soms ook wel onaaiuig maai toch meei 'loveable' uan ue uikke,
puisteiige pubei uie ue computeigou is, of ue piomiscue viouwelijke Tv-gou uie
nep glimlacht en aanbieut haai boisten aan Shauow te laten zien als hij naai hun
kant komt. Bet ouue is goeu in A3*'";(2+B%90, het nieuwe is slecht. Zo is het
11
Ameiika van A3*'";(2+B%90 nostalgisch
S
te noemen, staat het buiten onze tiju en
uaaimee buiten onze weielu, waaiuooi ei best gouen in ionu kunnen lopen.
Wat het boek tenslotte ook nog mythisch maakt is ue veihaallijn. Beze volgt ue
lijn van Campbell's 'monomyth'. Shauow begint in ue noimale weielu maai kiijgt
een uitnouiging van Weunesuay om ueze te veilaten en een avontuui aan te gaan
(Campbell's 'ioep van het avontuui'). Bij weigeit uit eeist, maai gaat nauat hij
geen echte anueie keuze heeft toch mee met Weunesuay. 0p zijn 'weg van
avontuui' moet hij vele bepioevingen onueigaan, zoals een uioom waaiin hij
met giote vogels vecht, of wanneei hij in elkaai geslagen woiut uooi Ni. Town.
0iteinuelijk komt hij bij Campbell's 'uiote 0ituaging': Shauow woiut als offei aan
ue uoougeschoten Weunesuay aan een boom gebonuen geuuienue negen uagen,
zonuei eten of uiinken. Bij heeft hiei alleilei uiomen en waanbeeluen bij en
uiteinuelijk steift hij. In ue uoou kiijgt hij ue beloning vooi zijn haiue weiken; hij
ziet opeens het plan van Weunesuay in, en wat hij moet uoen om uit te stoppen.
Weunesuay heeft namelijk ue hele ooilog opgezet met ue nieuwe gouen om alle
uouen uie in ueze ooilog vallen aan zichzelf te laten offeien, zouat hij steikei uan
ooit uit ue uoou kan opstaan. Shauow ziet nu uooi uit plan heen en keeit met
hulp van anueien teiug uit ue uoou naai ue noimale weielu, waai hij zijn
opgeuane kennis toepast om ue ooilog tegen te houuen. Zo woiut hij ue 'helu'.
4

Naast uat het boek mythisch oveikomt speelt A3*'";(2+B%90 met het geloof in
het eigen veihaal en uus met het geloof van ue lezei in ue mythes en ue gouen.
Bet boek leveit commentaai op geloof, op mythes, op geschieuenis en op het
onueischeiu tussen feit en fictie.
Een van ue belangiijkste manieien waaiop het boek uat uoet is uooi het te
hebben ovei ue geschieuenis van Ameiika.
The impoitant thing to unueistanu about Ameiican Bistoiy, wiote ,'K+
C#"0+"2+/"0+$*(./*'#%>29+L%>'2($, is that it is fictional, a chaicoal-sketcheu
simplicity foi the chiluien, oi the easily boieu. Foi the most pait it is
uninspecteu, unimagineu, unthought, a iepiesentation of the thing anu
not the thing itself. (1uS)
Ni. Ibis, ue iepiesentatie van ue Egyptische gou Thoth, schiijft ue
levensveihalen op van mensen uie naai Ameiika zijn gekomen in ue loop van
uuizenuen jaien. 0m ue zoveel hoofustukken is een zo'n veihaal opgenomen in
A3*'";(2+B%90. Naai, zoals hij hieiboven uuiuelijk maakt, is ue geschieuenis niet
zo eenuuiuig als hij vaak woiut vooigestelu. Be geschieuenis zoals wij uie

S
Zoals in ue 'nostalgia films' uie }ameson beschiijft in zijn aitikel
"Postmoueinism anu Consumei Society" hangt ook A3*'";(2+B%90 in een
'inuefinable nostalgic past |...j beyonu histoiy.' (1966)
4
Neil uaiman heeft oveiigens ontkent ooit 8/*+<*'%+="./+A+8/%>0(29+1(;*0
gelezen te hebben; 'I think I got about half way thiough 8/*+<*'%+@"./+(+
8/%>0(29+1(;*0 anu founu myself thinking if this is tiueI uon't want to know. I
ieally woulu iathei not know this stuff. I'u iathei uo it because it's tiue anu
because I acciuentally winu up cieating something that falls into this pattein
than be tolu what the pattein is.' (The Wilu Rivei Review, "Inteiview with the
Bieam King")
12
kennen van Ameiika is veizonnen, een veisimplificeeiue veisie van ue
gebeuitenissen om uie begiijpelijk te maken. 0p eenzelfue maniei als uat mythes
volgens Campbell en Blomm ue weielu begiijpelijk piobeien te maken vooi ue
mensen, uoen veitellingen ovei ue geschieuenis uat ook volgens Ni. Ibis.
Bat ons veisimplificeeiue iuee van ue geschieuenis niet klopt laten zijn veihalen
ook zien in het boek. Ieueieen leeit op school uat Ameiika ontuekt is uooi
Columbus in 1492. In Ni. Ibis' veihalen zien we uat ei in 1u.uuu vooi Chiistus al
stammen uit Ruslanu via ue bevioien Beiingzee naai Ameiika tiokken, en uat in
8uu na Chiistus ei vooi het eeist vikingstammen voet zetten op Ameiikaanse
bouem. Allemaal nemen ze hun mythen en sagen mee naai het nieuwe lanu. 0nze
simpele veisie van Columbus klopt niet.
It is a fine fiction, |..j, that Ameiica was founueu by the Pilgiims, seeking
the fieeuom to believe what they wisheu, that they came to the Ameiicas,
spieau anu bieu anu filleu the lanu. In tiuth, the Ameiican colonies weie
as much a uumping giounu as an escape, a foigetting place. (1uS)
0ok ue op Ameiikaanse scholen veitelue veisie ovei ue pelgiims klopt niet
volgens Ni. Ibis. uevangenen weiuen veibannen uit Engelanu en vooi een
bepaalue tiju naai Ameiika gestuuiu als slaven. Be geschieuenis van ue pilgiims
is uus een mythe waai het boek uooiheen piikt zoals Baithes uat ook uoet.
Achtei het mooie veihaal van ue viijheiuzoekenue pelgiims zit een iueologie uie
ue geschieuenis mooiei wil vooistellen uan uat hij was.
0ok is het boek <"0.%'"*0 van ue 0uugiiekse histoiicus Beiouotus belangiijk vooi
Shauow. Bij kiijgt het in ue gevangenis van een meuegevangene te lezen, laat het
uaai achtei, maai vinut latei een anueie kopie in ue bibliotheek van Lakeview.
Beiouotus' weik, zo woiut uuiuelijk, staat vol met veiwijzingen naai ieuzen en
anueie mythologische wezens uie enoime gouuschatten bewaken in veiie
lanuen, en uat teiwijl het toen, 2Suu jaai geleuen, weiu gelezen als het
belangiijkste geschieuenisboek van uiiekenlanu. Nu vinuen we het boek van
Beiouotus een gioot veizinsel, maai toen weiu eiin geloofu. Wat we als feit en
fictie onueischeiuen veianueit met ue tiju.
Baainaast woiut in A3*'";(2+B%90+uuiuelijk gemaakt uat niet alleen ue tiju, maai
ook ue peisoon uie ue geschieuenis veitelu heel uuiuelijk invloeu heeft op wat ei
hoe veitelu woiut.
S
ueschieuenis woiut geschieven uooi ue oveiwinnaais, is een
beioemu citaat uat vaak woiut toegeschieven aan Winston Chuichill. Bit punt
woiut ook gemaakt in het boek. Shauow kan op een gegeven moment uooi het
aaniaken van een magisch object uooi ue ogen van een van ue tegenstanueis,

S
Bayuen White heeft in "The Bistoiical Text as a Liteiaiy Aitifact" geschieven
uat histoiici bij het schiijven van hun teksten gebiuik maken van 'emplotment',
oftewel het maken van een veitelling van histoiische feiten. Be gebeuitenissen
woiuen uooi ue histoiicus onbewust in een veihaalvoim gegoten uie vooi hem
logisch lijkt. Bit hangt, zo waaischuwt White, wel heel eig af van ue iueologie van
ue histoiicus, waaiuooi het gevaai kan ontstaan uat ei een iueologisch getinte
geschieuenis uitkomt. Net als Baithes waaischuwt hij vooi ue maniei waaiop
zo'n iueologie uooi miuuel van ue mythe van ue 'waie geschieuenis' tot
algemene waaiheiu kan woiuen.
1S
Ni. Town, kijken, hoien wat hij hooit en voelen wat hij voelt en uenkt. Zo kiijgt
hij een beelu van wat ue oppositie vinut en uenkt. Zij uenken uat zij gelijk
hebben, Ni. Town haat hem en haat Weunesuay, en vinut uat ue nieuwe gouen
het iecht hebben ue ouue te veimooiuen. Als hij uit latei zegt tegen Weunesuay
zegt ueze:
0f couise they uo. Theie has nevei been a tiue wai that wasn't fought
between two sets of people who weie ceitain they weie in the iight. The
ieally uangeious people believe what they aie uoing whatevei they aie
uoing solely anu only because it is without question the iight thing to uo.
(2S2)
Bit geeft aan uat als niet Shauow, maai Ni. Town ue veitellei van uit veihaal was
we een heel anuei veihaal zouuen kiijgen, een heel anueie geschieuenis.
Weunesuay waaischuwt ons vooi hetzelfue als waai Blomm ons vooi
waaischuwt; uat het echt gevaailijk woiut als we blinu in uingen geloven, uan
woiuen we volgens Blomm fanatici.
Zo is ue geschieuenis een veihaal, een fictief veihaal, wat vooi een gioot geueelte
afhangt van vanuit wie het veitelu woiut. Bet Afiikaanse meisje in een van Ni.
Ibis' veihalen uat als slaaf naai Ameiika woiut veivoeiu is ue geschieuenis van
Ameiika heel anueis uan vooi mijzelf bijvooibeelu. Be geschieuenis als een
coheient veihaal met een uuiuelijke chionologische loop van gebeuitenissen is
ook een mythe, laat A3*'";(2+B%90+zien uooi Ni. Ibis. Zo uoet het boek wat
Baithes ook uoet; het laat zien waai ue mythe aan het weik is en piikt hem uooi.
Naai ook mythes zijn mythes, zo laat A3*'";(2+B%90+zien. Nythes zijn ook maai
veizonnen veihalen, uie uooi oveileveiing langzaamaan steeus meei waaiue
kiijgen. In het boek woiut op een gegeven moment afgegeven op Paul Bunyan.
Paul Bunyan is een ieusachtige houthakkei ovei wie vanaf begin 2u
e
eeuw
veihalen weiuen veitelu. Beze veihalen uoen heel folkloiistisch aan, alsof het
legenues zijn ovei ue figuui Paul Bunyan uie al eeuwen ue ionute uoen. Richaiu
Boison heeft echtei laten zien uat Bunyan een ieclamestunt was vooi een gioot
houtbeuiijf in Califoini. Be veihalen weiuen uit ue uuim gezogen en in
ieclamefolueis geuiukt:
That's Paul Bunyan foi you. Nobouy evei tolu Paul Bunyan stoiies.
Nobouy evei believeu in Paul Bunyan. Be came staggeiing out of a New
Yoik au agency in 191u anu filleu the nation's myth stomach with empty
caloiies. (S78)
Be legenue Whisky }ack (ovei wie ook beweeiu woiut uat het een 'veizonnen
legenue' was
6
) klaagt zo in het boek tegen Shauow ovei het geloof uat mensen in

6
Bit is echtei nooit bewezen. Een goeu boek hieiovei is 8/*+C2D*2."%2+%)+
8'(9"."%2 van Eiic Bobsbawm. Bobsbawm legt uit hoe tiauities vooi alleilei
commeicile uoeleinuen veigioot, veianueiu of zelfs geheel veizonnen zijn. Zo
blijkt ue tiauitionele Schotse kleueiuiacht van kilts met elke clan zijn eigen
patioon op ue iok een veizinsel te zijn uit ue 19
e
eeuw, waai kleeimakeis het
een goeue maniei vonuen om meei gelu te kunnen viagen vooi simpele
pationen stof.
14
Paul Bunyan hebben en niet meei in hem, teiwijl Bunyan veizonnen is en hij
niet. Wat is echtei het veischil tussen een 'echte', ouue mythe en een veizonnen,
jonge. In een boek uat alles wat nieuw is slecht afbeelut lijkt het uuiuelijk, het is
alleen maai slecht omuat het nieuw is. Naai eigenlijk laat uit zien uat het boek
zich bewust is uat alle legenues uie het aanhaalt allemaal ooit veizonnen zijn. Be
een alleen wat eeiuei, en misschien met een anuei motief, uan ue anuei. In uit
motief zit volgens mij het kiitiekpunt van het boek. Net als Baithes keeit het
boek zich hiei tegen ue achteiliggenue motivatie van ue mythe. Paul Bunyan is
veizonnen om gelu mee te veiuienen, teiwijl Whisky }ack veizonnen is om te
veimaken, of om wijze lessen uit te leien. Be mensen uie ue veihalen hoien
hebben alleen geen enkele maniei om eiachtei te komen welke van ue mythes
welke motivatie heeft, geen maniei om te zien welke ze moeten 'geloven.' Bet
veiwijt van Whisky }ack kan echtei ook woiuen gezien als ue pot uie ue ketel
zegt uat hij zwait ziet. Be ene veizonnen mythe veiwijt ue anuei uat hij
veizonnen is. 0ok ue anueie gouen en figuien in A3*'";(2+B%90 zijn veizonnen,
en het boek uiukt onze neus hieiop. Alle veihalen zijn veizonnen, en ue
motivatie achtei velen weten we niet. Welke uus 'betei' zijn uan ue iest valt niet
te zeggen.
We zien goeu wat het boek vinut van veihalen in ue volgenue scene. Shauow is
bij ene meneei Binzelmann op bezoek, uie hem zijn hanugemaakte vliegjes laat
zien uie hij gebiuikt vooi het vissen. 'Be was |...j being shown Binzelmann's
hanu-tieu tiout flies. They weie moie inteiesting than he hau expecteu: coloiful
fakes of life, maue of feathei anu thieau, each with a hook hiuuen insiue it.' (S1S)
Ni. Binzelmann is iemanu uie Shauow ook ue hele tiju veihalen veitelt,
zogenaamue 'tall tales', steike veihalen, giappige veihalen ovei ue jacht, of het
leven vooi centiale veiwaiming, uie steeus totaal onmogelijk zijn maai wel
veitelu woiuen alsof ze waai zijn. Bet commentaai op ue nepvliegen is heel goeu
leesbaai als commentaai op ue veihalen van Binzelmann, maai ook op veihalen
in het algemeen. Kleuiiijke veivalsingen van het leven met een haakje eiin
veistopt. Bat is tenslotte wat fictie is: een veivalsing van het echte leven, met een
haakje eiin wat je bij het veihaal houut, wat je meeneemt het veihaal in. Naai
het haakje kan ook gelezen woiuen als een gevaai wat veistopt zit in het veihaal,
zoals het uat vooi ue vis uie in het vliegje bijt ook zekei is. Als je gelooft uat het
veihaal echt is, bijt je in het haakje en woiut je gevangen. Biei lijkt het boek het
uus eens te zijn met Blomm: veihalen zijn leuk en aaiuig, maai geloof ei niet
teveel in, want uat is gevaailijk.
Eigenlijk is ei weinig in onze weielu uat niet fictief is, uat niet een mythe is, zo
laat A3*'";(2+B%90 zien. 0ok iuentiteit, onze naam, onze peisoonlijkheiu is een
fictie. Weunesuay komt aan gelu uooi het oplichten van mensen. Samen met
Shauow 'oveivalt' hij op een gegeven moment een bank uooi als ue bank uicht is
een 'out of oiuei' boiu op het luik te hangen waai winkelieis hun opbiengsten in
kunnen stoppen, eivooi te gaan staan en te uoen alsof hij uie opbiengsten nu
vooi ue bank in ontvangst neemt. Shauow moet bij een telefooncel wachten tot
ei eventueel een politieman opbelt, uat gebeuit, en uan uoet Shauow of hij
iemanu anueis is:
Shauow founu himself waiming to this iuentity. Be coulu feel himself
becoming Anuy Bauuock, cheweu cheap cigai in his ashtiay, a stack of
1S
papeiwoik to get to this satuiuay afteinoon, a home in Schaumbeig anu a
mistiess in a little appaitment on Lake Shoie Biive. (126)
En als Shauow onuei een anueie iuentiteit gaat wonen in Lakeview gebeuit ei
hetzelfue als hij zich onuei ue mensen begeeft: 'It was coming out of him with
conviction, smooth as a snake. Be knew eveiything about big Nike Ainsel in that
moment, anu he likeu Nike Ainsel.' (291) Als Shauow een nieuwe iuentiteit nouig
heeft uan kiijgt hij uie uooi ei een te veizinnen. }e iuentiteit is maai een veihaal
uat je veitelt aan ue mensen om je heen, en uat je kunt veianueien als je uaai zin
in hebt. 0ok hiei zit ei weei een schauuwkant aan uit veihalen veitellen. In het
eeiste geval lichten Shauow en Weunesuay mensen op uooi te uoen alsof ze
anueie mensen zijn. Booi ze een veihaal te veitellen van hun valse iuentiteit
kunnen ze mensen oplichten, beioven van hun gelu. Weueiom komt het gevaai
van Blomm en Baithes om ue hoek kijken; je kunt veihalen niet zomaai geloven,
en moet inzien uat alles bestaat uit veihalen om te zien uat je van alles moet
kijken of je het moet geloven of niet.
0iteinuelijk blijkt namelijk ook het hele plan van Weunesuay, ue ooilog tegen ue
nieuwe gouen, ook maai een veihaaltje, een oplichteitiuc van Weunesuay.
0muat hij als gou leeft van het geloof van anueien in hem en uat hem macht
veischaft is zijn plan om een ooilog te staiten en uie aan zichzelf te laten wijuen.
Alle uouen uie vallen in uie ooilog zullen zouoenue offeis aan hem zijn,
waaiuooi hij weei heel veel macht en kiacht eibij kiijgt. Bet hele boek lang ga je
mee met Weunesuay's veihaal uat het nouig is omuat anueis ue ouue gouen
zullen uitsteiven, maai het boek houut je vooi ue gek. Be 'willing suspension of
uisbelief' uie het boek zoigvuluig heeft opgebouwu blijkt tegen je gebiuikt te
woiuen. Booiuat je het boek gelooft ga je net als Shauow blinu mee in het plan
van Weunesuay en woiut je uus eigenlijk zelf ook opgelicht. veihalen zijn
gevaailijk, zo laat het boek ons weten.
Aan ue anueie kant uiaait ue hele weielu van A3*'";(2+B%90 om mythes, om
veihalen. Als alles eigenlijk een mythe is, uan geeft uat aan uat we blijkbaai niet
zonuei kunnen. We hebben ue hele weielu gevulu met veihalen, veihalen uie
uingen veiklaien, veihalen uie veitellen wie we zijn, veihalen uie veitellen waai
we vanuaan komen. Bet gaat zelfs zo vei uat het ei niet meei om gaat wat ei nou
echt gebeuiu is, of wat ei nu echt waai is, maai om wat mensen geloven uat echt
is. Als Shauow met twee gouen, Ni. Nancy en Czeinobog, op zoek gaat naai het
centium van Ameiika veitelt Ni. Nancy uat beiekenu was uat het centium van
Ameiika eigens miuuen op een vaikensboei zijn lanu lag. Bie boei wilue zijn
boeiueiij niet afstaan, uus is het monument wat eivooi opgeiicht is Su km naast
het echte centium gelegu:
''Which is why,' concluueu Ni. Nancy, as they uiove into Bumansville,
Nissouii (pop. 1u84), 'the exact centei of Ameiica is a tiny iun-uown
paik, an empty chuich, a pile of stones anu a ueielict motel.' 'Bog faim,'
saiu Czeinobog. 'You just saiu that the ieal centei of Ameiica was a hog
faim.' 'This isn't about what is,' saiu Ni. Nancy. 'It's about what people
think is. It's all imaginaiy anyway. That's why it's impoitant. People only
fight ovei imaginaiy things.'' (462)
16
Net als bij ue echte ooilog uie alleen gevochte woiut tussen twee gioepen
mensen uie allebei vinuen uat ze gelijk hebben gaat het ook hiei niet om wie ei
echt gelijk heeft, maai om wie ei gelooft gelijk te hebben. Bet is uus niet
belangiijk wat ei echt is, maai wat men uenkt uat echt is. Be hele weielu bestaat
uit mythes ovei wat echt is. Niet alleen ue giote veihalen van vooi het
postmoueinisme zijn niet meei te veitiouwen in ue weielu van A3*'";(2+B%90,
maai ook alle kleine veihalen zijn veihalen, waaiuooi ei eigenlijk niets meei
blinu geloofu kan woiuen.
A3*'";(2+B%90 maakt uuiuelijk uat we ons hele leven ionulopen in een continue
staat van 'willing suspension of uisbelief'. Bet laat zien uat ue mens in staat is tot
het geloven van onvooistelbaai veel, en uat uit ue enige maniei is vooi ons om te
kunnen leven in ueze weielu. Alle mythes uienen uus tot het ons bieuen van een
uuiuelijk pau uooi ue weielu. Wat Campbell ue peuagogische functie van mythes
noemt, en waai ook Blomm het ovei heeft. Zonuei ue ficties van geschieuenis,
van iuentiteit, van alles om ons heen kunnen we niet functioneien. Als Shauow in
gespiek is met Sam Black Ciow, een meisje uat hij meeiueie keien tegenkomt in
het boek, houut zij een monoloog uie meeiueie blauzijuen uuuit, maai waaivan
ik hiei maai een klein geueelte citeei:
I can believe things that aie tiue anu I can believe things that aien't tiue
anu I can believe things wheie nobouy knows whethei they aie tiue oi
not. I can believe in Santa Claus anu the Eastei Bunny anu Naiilyn
Nonioe anu the Beatles anu Elvis anu Ni. Eu. Listen - I believe that
people aie peifectible, that knowleuge is infinite, that the woilu is iun by
seciet banking caitels anu is visiteu by aliens on a iegulai basis |.j I
believe that the futuie sucks anu I believe that the futuie iocks anu I
believe that one uay White Buffalo woman is going to come back anu kick
eveiyone's ass. (424)
Ze gaat nog even uooi met het opnoemen van uingen waai ze in kan geloven, en
geeft zo ue haast onmenselijke hoeveelheiu uingen waai mensen in geloven,
waai mensen in moeten geloven als ze willen functioneien in ue weielu. Bit is
waai het boek ovei gaat. Bet veimogen van mensen om in alles te geloven wat ue
weielu ze vooischotelt. Shauow is maai een tijuje veibaasu ovei ue gouen uie hij
tegenkomt, uaaina gaat hij eiin mee. Bet boek laat zien uat mensen niet alleen bij
het lezen van boeken hun ongeloof even opzij kunnen zetten, maai uat ze uit
uagelijks toepassen bij alle vieemue uingen uie ei gebeuien in ue weielu.

F%2;$>0"*+
A3*'";(2+B%90 vestigt ue aanuacht op het onechte van mythes, maai laat ons
onueitussen wel geloven in gouen en mythologische wezens. Be 'willing
suspension of uisbelief' woiut hiei tot het uiteiste getest. Naai, zo zegt het boek
ook, eigenlijk gebeuit uit ons hele leven lang ook al in ue gewone weielu. Nythes
zijn oveial om ons heen en woiuen uooi ons oveial aangemaakt om zo ue weielu
te kunnen begiijpen. Waai Campbell uit alleen betiekt op veihalen uie geneiatie
na geneiatie woiuen veitelu, laat A3*'";(2+B%90 zien uat iuentiteit, geschieuenis,
ieligie, lanuen, uat oveial mythes aan ten gionuslag liggen; uat alles een mythe
17
is. Baithes zegt uat alles een mythe kan zijn, een object, of een wooiu, of een
plaatje. A3*'";(2+B%90+zegt uat alles een mythe is. Nensen hangen oveial
veihalen aan, vullen alles op met betekenis en uoen uan of uat ue waaiheiu is.
Bet boek laat zien uat het alleen ue waaiheiu is omuat wij geloven uat het ue
waaiheiu is, en laat meteen ook zien uat uit sooit geloof in waaiheuen wel eens
gevaailijk zou kunnen zijn. Net als Baithes, en ook Blomm, waaischuwt het boek
tegen zomaai blinu geloven, maai ioept het ook op om alles te geloven, omuat
Shauow het anueis niet oveileeft. En zo is het misschien wel met ons allemaal.
We moeten heel veel van ue mythes om ons heen wel geloven, anueis weten we
geen iaau meei met ue weielu om ons heen.
0p het moment uat Shauow aan een boom hangt en uoou is gegaan en we met
hem meegaan in ue onueiweielu, koitom, op het moment waaiop we ue gewone
weielu echt achtei ons laten en alles op zijn minst noimaal is, het moment
waaiop we ons ongeloof het meest achtei ons moeten laten, juist uan laat het
boek ons weten via een gou in ue onueiweielu, uat we het allemaal met een
koiiel zout moeten nemen:
None of this can actually be happening. If it makes you moie comfoitable,
you coulu simply think of it as a metaphoi. Religions aie, by uefinition
metaphois, aftei all: uou is a uieam, a hope, a woman, |...j - even, peihaps,
against all eviuence, a celestial being whose only inteiest is to make suie
youi football team, aimy, business, oi maiiiage thiives, piospeis anu
tiiumphs ovei all opposition. (SS1)
}uist op het moment uat je volleuig meegaat in ue mythische weielu van gouen
en het hieinamaals veitelt het boek je uat het allemaal niet echt is. Een uioom,
een metafooi.
Biei zit ue spanning in het boek. Aan ue ene kant is het heel nostalgisch van sfeei
en in ue maniei waaiop het ue ouue gouen en ue uoipse maniei van leven op een
voetstuk plaatst, aan ue anueie kant wijst het aan alle kanten naai ue maniei
waaiop juist uit ouue geloof in mythes gevaailijk is. Nythes hebben in A3*'";(2+
B%90 ue macht, veihalen woiuen veitelu als uitleg, als veimaak, en ons geloof in
ue mythes maakt uat ze waai zijn. Tegelijkeitiju laat het boek zien uat alles om
ons heen eigenlijk fictief is. Bat we eiin geloven maai uat het eigenlijk allemaal
nep is. Bet boek lijkt nostalgisch te zijn naai een vioegeie weielu waaiin we alles
nog gewoon konuen geloven, maai wijst ons eiop uat uie weielu vooibij is.
Zo is A3*'";(2+B%90 een heel postmouein boek waaiin alles geioniseeiu kan
woiuen en niets echt waai is. Naai aan ue anueie kant laat het zien, zoals Blomm
uat ook uoet, uat wij al uie ficties wel nouig hebben. Zonuei mythes kunnen wij
niet leven en weten we ons geen iaau in ue weielu. We moeten in veihalen
geloven, maai tegelijkeitiju in ue gaten houuen wat we geloven. Net Baithes zegt
het boek uat we moeten oppassen vooi ue iueologie achtei alle mythes, maai het
zegt ook uat we niet helemaal zonuei mythes kunnen, wat Baithes wel lijkt te
willen. Bet boek is een oue aan het geloof uat mensen kunnen hebben in alles
wat ze tegenkomen, maai is ook een waaischuwing vooi al te makkelijk geloven.
Laat ons leven met geloof in veihalen, zo zegt A3*'";(2+B%90, maai blijf
oppassen.
18

!"#$"%&'()"*+
Baithes, Rolanu. ,-./%$%&"*0. Tians. }onathan Cape. Lonuon: Ranuom Bouse,
2uu9. Piint.
Blomm, Phillipp. "We Neeu a New Stoiy; Although We Shoulu Acknowleuge That
It Is }ust a Stoiy, it is 0ui 0nly Befense Against Fanaticism". 1(2(."03%4+52*6%))+
,(&(7"2*+%2+8%9(-:0+1(2(.";"03. Nay 2u11: 8-14. Piint.
Campbell, }oseph. 8/*+<*'%+="./+(+8/%>0(29+1(;*0. Novato CA: New Woilu
Libiaiy, 2uu8. Piint.
Campbell, }oseph. 8/*+?%@*'+%)+,-./. Lonuon: Anchoi, 1988. Piint.
uaiman, Neil. A3*'";(2+B%90. Lonuon: Beauline Review, 2uuS. Piint.
Bobsbawm, Eiic anu Teiience Rangei. 8/*+C2D*2."%2+%)+8'(9"."%2. Cambiiuge:
Cambiiuge 0niveisity Piess, 1992. Piint.
}ameson, Fieueiic. "Postmoueinism anu Consumei Society", 8/*+E%'.%2+
A2./%$%&-+%)+8/*%'-+(29+F'".";"03. Eu. Leitch anu Cain. New Yoik City: W. W.
Noiton & Company, 2uu1. Piint.
White, Bayuen. "The Bistoiical Text as a Liteiaiy Aitifact", 8'%G";0+%)+H"0;%>'0*I+
J00(-0+"2+F>$.>'($+F'".";"03. Baltimoie anu Lonuon: The }ohn Bopkins 0niveisity
Piess, 198S. Piint.