Am b r o s e Bierce Louis-Ferdinand Jean lhan Ferit zzet Enis Dubuffet Berk Edg Yasar Batur AIgan Rifat Ferhad

Gntan Mldr Baydar Teoman Yalszuanlar Yaln Bozkurt Salam lk Zorlu Celine

-c

el.
co ...,

i(JQ
(\)
i

o
(Q

~:
o

o' ;4 -c c,

-c n '<

n
(\)

O O
~

tv

Refik Serdar Hseyin Ahmet Lale Sami Ali Sadk Murat Ahmet Nuri Reha Niyazi

iiJ
::

...,

w
c>

<,
0\

00 00 00

cf'

~'<
~

ol

-..
cr c> c>

6
c> c>
--i

N
~

m > -< -

en *

-<

rJ)
~

o r
;;;:

iindekiler

5 14 26 28 36

Jean Dubuffet - Ferit Edg lhan Berk Ahmet Gntan Hseyin Ferhad Ali Teoman Refik Algan Refik Algan Lale Mldr Sami Baydar Sadk Yalszuanlar Enis Batur Louis-Perdinand Murat Yaln Niyazi Zorlu Reha lk Serdar Rifat zzet Yasar Ahmet Bozkurt Nuri Salam Ambrose Bierce FeritEdg Celine

MEKTUPLAR SZCKLER ER HALEF DEMR'N BR GLN YRNGE AHMERAN TURUNLAR DiYET SAVUNMAS

l-Xll
HKAYES'NDEN VE KOCAMAN BELK VE ... LAHANALAR

48 51
54 55

SON Y ACMURLARDAN HELEZON H'E GEzNT NOTLAR

BRNDE

58
84 92 96 103 112 124 151 186

LKN

SEYREK FIRSAT'TAN KUDURGAN'A NSAN KARAL TISI

(.)
REHA L.K'NN MASKELER ESTHER KYRA iiRSEL ADALET SZCKLER

198 194 27

SYAH BEYAZ YAANTMz EYT ANN SZLC' NDEN ENs BATUR'UN PATATES'

Ahmet Bozkurt

IIRSEL ADALET

Getiimiz yl stanbul Bienalinin ana temasn oluturuyordu "iirsel adalet" kavram. Olduka farkl duraklarda konaklayan iir ve adalet kavramlarn bir arada dnmek, ikisi arasndaki temel slup farkllklarnn ayrdna varmak asndan, olduka, nemli bir bienaldi. Yaadmz dnya, her ne kadar, bizlere iirsel bir adaletin mmkn olmadn dayatsa da en azndan birer bireyolarak dlem gcmzn ayakta durduu mddete iire de her zaman vaktimizin olduunu dndrtt, Dsellii ve hayatn tekdzelii karsnda, suskuyu canl tutan iir iin adalet dediimiz ey hangi imgesel durakta konaklayacak bir yapya sahip bilinmez. Ama her eye ramen iirin dlernleriyle ve diliyle ortaya kacak yeni bir grye de hi kimse kaytsz kalamayacak gibi grnyor. iirsel adalet tanrsal bir tecellinin yeryzndeki yansmas olarak m durmaktadr? Aslnda ilahi adalet denen eyden hi de uzak bir gemie sahip deildir iirsel adalet. Sanat ve iirin gereklik deerleriyle jeopolitik alann gereklik deerlerini uzlatrma abasnn anlam nedir, sorusuna cevap arayan bienal kratr Dan Cameron "dile bir tanrsallk hissi kazandrma gi-

186

riimi" olarak adlandrd iirsel adalet kavramn da izleyicilerin geici bir sre iin de olsa tm dnyann dokunulabilir temsili olarak grmelerine bu anlamda zel bir nem veriyor. Cameron iin, iirde asl ulalmaya allan ey, tm insan bilgi ve deneyiminin, fizik ve metafiziin, gemi ve gelecein yalnzca szckler yoluyla artrlmasdr. Bu anlamda, iirle adaleti ilikilendirmeyi en zorunlu klan drt olarak da, manevi unsurun tm potansiyel tezahrleriyle birlikte deer kaybna uratlmasna duyulan tepkiye balamaktadr. ada sanat retiminde genel bir duygulanm sln,n egemen olduu bir tr materyalist arasalln kltrelotorite konumlarn deitirmek ya da glendirmek ynnde atlan en iyi niyetli admlara bile hkmettii dncesine sahip Cameron. Burada, "adalet aktan kar' diyen Emmanuel Levinas da unutmayalm. Zira btn balanglar tanrsal bir ze sahiptir. Varl esinleyen bir balang olarak iir kutsallkla donanm bir dil yetisiyle varolmutur. Bu kutsallk uhrevi bir kapanm deildir. Dilin bir duygu tam olarak hayatiyet bulmasdr. Onun iin tanrsal bir adalet duygusundan hi de uzakta olmayan bir gemii paylamaktadr iir. Varln ncesizliini ve sonraszln bir imdide bulunu (presence) ierisine, dil araclyla, hapseden iir dnyasal adaleti iirin znesi haline getirir. iir yaanlan dnya ierisinde hep bir ilk durak, bir eik, bir arauzam olagelmitir. Deil mi ki iir varoluumuzun dile geldii bir adlandrma biiminin kendisini dilde snad ve yazyla hayata sunduu biricik soluk alp verme biimidir. Peki, ya adalet? Gereklemesi mmkn olmayan bir yanlsama, bir sanr deil midir adalet? O halde neden inanalm ona: iirin gc apak ortadayken.

187