Global System of Mobile

Môc lôc
.............................................................................................................................................2
phÇn I...................................................................................................................................2
Tæng quan vÒ m¹ng GSM...................................................................................................2
I.qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña th«ng tin di ®éng vµ GSM.....................................................3
II.HÖ thèng cell................................................................................................................4
2.1. cÊu tróc cell...........................................................................................................4
2.2. cluster....................................................................................................................5
2.3. C¸c lo¹i cell............................................................................................................5
2.3.1.Cell lín ............................................................................................................5
2.3.2.Cell nhá............................................................................................................6
2.3.3.Cell lùa chän....................................................................................................6
2.3.4.Cell dï..............................................................................................................6
III.CÊu tróc m¹ng GSM....................................................................................................6
3.1. Tr¹m di ®éng MS..................................................................................................9
3.1.1.ThiÕt bÞ ®Çu cuèi di ®éng............................................................................9
3.1.2.SIM..................................................................................................................9
3.2. ph©n hÖ tr¹m c¬ së BSS.....................................................................................10
3.2.1.BTS................................................................................................................10
3.2.2.BSC................................................................................................................11
3.3. ph©n hÖ m¹ng vµ chuyÓn m¹ch NSS.................................................................11
3.3.1.Trung t©m chuyÓn m¹ch c¸c dÞch vô di ®éng (MSC: Mobile services
switching center).....................................................................................................11
3.3.2.Trung t©m chuyÓn m¹ch c¸c dÞch vô di ®éng Gateway (GMSC: Gateway
Mobile services switching center)..........................................................................11
3.3.3.Bé ghi ®Þnh vÞ thêng tró HLR (Home Location Resgister)........................11
3.3.4.Bé ghi ®Þnh vÞ t¹m tró VLR (Virtual Location Register)............................12
3.3.5.Trung t©m nhËn thùc (AuC: Authentication Center)...................................12
3.3.6.Bé ghi nhËn d¹ng thiÕt bÞ (EIR: Equipment identity register)....................12
3.3.7.Khèi interworking GSM (GIWU: GSM interworking unit)..........................12
3.4. ph©n hÖ ho¹t ®éng vµ hç trî..............................................................................12
IV.Vïng ®Þa lý cña m¹ng GSM......................................................................................13
V.Chøc n¨ng GSM..........................................................................................................13
phÇn ii................................................................................................................................14
NhËn thùc trong GSM........................................................................................................14
I.Chøc n¨ng cña HLR, VLR, EIR, AuC..........................................................................15
1.1. HLR.....................................................................................................................15
1.2. VLR.....................................................................................................................15
1.3. eir.........................................................................................................................15
1.4. Auc.......................................................................................................................15
II.NhËn thùc trong hÖ thèng GSM................................................................................16
2.1. nhËn thùc.............................................................................................................16
2.2. m· hãa vµ gi¶i m· d÷ liÖu....................................................................................17
2.3. C¸c thuËt to¸n GSM.............................................................................................18
2.3.1.ThuËt to¸n nhËn d¹ng A3..............................................................................18
2.3.2.ThuËt to¸n m· ho¸ A5.....................................................................................19
2.3.3.ThuËt to¸n t¹o ch×a kho¸ m· ho¸ A8. ............................................................19
2.4. giao thøc nhËn thùc trong GSM..........................................................................19

1
Global System of Mobile

phÇn I

Tæng quan vÒ m¹ng GSM

2
Global System of Mobile

GSM lµ viÕt t¾t cña côm tõ Global System of Mobile,

®©y lµ hÖ thèng di ®éng toµn cÇu. §©y lµ hÖ thèng th«ng
tin di ®éng sè. Ban ®Çu ngêi ta ph¸t triÓn GSM ®Ó t¹o ra
chuÈn ®iÖn tho¹i di ®éng ë ch©u ¢u, nhng GSM ®· ph¸t
triÓn nhanh chãng vµ trë nªn th«ng dông trªn toµn thÕ giíi.
GSM ®îc thiÕt kÕ ®Ó t¬ng thÝch víi c¸c dÞch vô cña ISDN.

I. qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña th«ng tin di ®éng vµ GSM.

ý tëng vÒ c¸c hÖ thèng v« tuyÕn di ®éng dùa trªn cell

xuÊt hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm Bell trong kho¶ng ®Çu
nh÷ng n¨m 70. Tuy nhiªn c¸c hÖ thèng di ®éng cell kh«ng
®îc øng dông vµo c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i cho tËn ®Õn
nh÷ng n¨m 80. §Çu nh÷ng n¨m 80 c¸c hÖ thèng ®iÖn tho¹i
di ®éng cell t¬ng tù ®· tr¶i qua thêi kú ph¸t triÓn rÊt nhanh
ë ch©u ¢u, ®Æc biÖt lµ ë Scandividia vµ níc Anh. C¸c hÖ
thèng cell vÉn lµ nh÷ng hÖ thèng viÔn th«ng ph¸t triÓn
nhanh nhÊt.
Nhng khi b¾t ®Çu ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng cell, mçi ®Êt
níc tù ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng cña riªng nã, ®©y lµ ®iÒu
kh«ng mong muèn v× nh÷ng lý do sau ®©y:
• C¸c thiÕt bÞ bÞ h¹n chÕ ho¹t ®éng chØ trong biªn giíi
®Êt níc ®ã
• ThÞ trêng cho mçi thiÕt bÞ di ®éng bÞ giíi h¹n
§Ó kh¾c phôc ®îc nh÷ng vÊn ®Ò nµy, n¨m 1982 héi
nghÞ bu chÝnh vµ viÔn th«ng ch©u ¢u ®· ®Ò nghÞ ph¸t
triÓn hÖ thèng v« tuyÕn cell toµn bé ch©u ¢u. HÖ thèng ®ã
sÏ ph¶i tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn sau:
• Sö dông hiÖu qu¶ d¶i tÇn
• Roaming ®îc quèc tÕ
• Chi phÝ c¸c tr¹m c¬ së vµ di ®éng thÊp
• ChÊt lîng tho¹i tèt
• T¬ng thÝch víi c¸c hÖ thèng kh¸c nh ISDN
• Cã kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô míi
Kh«ng gièng nh c¸c hÖ th«ng cell ®ang tån t¹i sö dông
kü thuËt t¬ng tù, hÖ thèng GSM ®îc ph¸t triÓn sö dông kü
thuËt sè.

3
Global System of Mobile

N¨m 1989 c¸c ®Æc ®iÓm vÒ GSM ®îc CEPT tr×nh lªn
viÖn tiªu chuÈn viÔn th«ng ch©u ¢u. Môc ®Ých cña c¸c
®Æc ®iÓm GSM lµ ®Ó miªu t¶ chøc n¨ng vµ giao diÖn cho
mçi thµnh phÇn cña hÖ thèng, vµ ®Ó cung cÊp nh÷ng híng
dÉn thiÕt kÕ vÒ hÖ thèng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy sau ®ã sÏ
chuÈn ho¸ hÖ thèng ®Ó ®¶m b¶o c¸c thµnh phÇn kh¸c cña
hÖ thèng GSM lµm viÖc ®îc tèt víi nhau. N¨m 1990 giai ®o¹i
1 cña c¸c ®Æc ®iÓm hÖ thèng GSM ®· ®îc c«ng bè nhng
viÖc sö dông th¬ng m¹i GSM chØ b¾t ®Çu tõ gi÷a n¨m
1991.

II. HÖ thèng cell

2.1. cÊu tróc cell

H×nh 1.1 CÊu tróc cña cell

Trong cÊu tróc cell th× vïng bao phñ cña mét nhµ qu¶n
trÞ ®îc chia thµnh nhiÒu cell. Mçi cell t¬ng øng víi vïng bao
phñ cña mét transmitter (bé thu ph¸t) hoÆc mét phÇn nhá
cña transmitter. KÝch thíc cña cell do c«ng suÊt ph¸t cña
transmitter quyÕt ®Þnh.
Kh¸i niÖm hÖ thèng cell tøc lµ sö dông c¸c transmitter cã
c«ng suÊt thÊp ®Ó cho phÐp sö dông l¹i hiÖu qu¶ tÇn sè.
Thùc tÕ nÕu c¸c transmitter ®îc sö dông ë møc c«ng suÊt
rÊt cao th× c¸c tÇn sè kh«ng thÓ sö dông l¹i ®îc trong vßng
mét tr¨m kilomet do c¸c tÇn sè nµy vÉn n»m trong vïng phñ
sãng cña transmitter.
C¸c b¨ng tÇn cña hÖ thèng v« tuyÕn di ®éng cell ®îc
ph©n bè cho tÊt c¶ c¸c nhãm cell, vµ sù ph©n bè nµy ®îc
lÆp l¹i trong tÊt c¶ vïng bao phñ cña mét nhµ qu¶n trÞ m¹ng.
Toµn bé sè lîng c¸c kªnh v« tuyÕn hiÖn cã cã thÓ ®îc sö
dông trong mçi nhãm cell t¹o ra vïng phñ sãng cña mét nhµ
qu¶n trÞ m¹ng. C¸c tÇn sè sö dông trong cell nµy th× cã thÓ
®îc sö dông trong mét sè cell kh¸c. Kho¶ng c¸ch c¸c cell dïng

4
Global System of Mobile

cïng tÇn sè th× ph¶i ®ñ lín ®Ó tr¸nh nhiÔu. ViÖc sö dông l¹i
tÇn sè lµm t¨ng ®¸ng kÓ dung lîng ngêi sö dông.
§Ó lµm viÖc ®îc tèt, hÖ thèng cell ph¶i xem xÐt l¹i hai
vÊn ®Ò quan träng sau:
• Ph¶i giíi h¹n møc c«ng suÊt cña transmitter trong mét
cell ®¬n ®Ó gi¶m nhiÔu víi c¸c transmitter kh¸c cña
c¸c cell l©n cËn. Vµ nhiÔu sÏ kh«ng ®îc t¹o ra bÊt kú
sù háng hãc nµo ®èi víi hÖ thèng.
• C¸c cell l©n cËn kh«ng ®îc sö dông chung kªnh, ®Ó
gi¶m nhiÔu c¸c tÇn sè chØ ®îc sö dông l¹i trong mét
sè khu vùc nhÊt ®Þnh.
2.2. cluster
C¸c cell ®îc nhãm l¹i thµnh c¸c cluster. Sè lîng cell trong
mét cluster ph¶i ®îc x¸c ®Þnh sao cho cluster cã thÓ ®îc
lÆp l¹i liªn tiÕp trong mét nhµ qu¶n trÞ m¹ng. Th«ng thêng
cluster chøa kho¶ng 4, 7, 12, hoÆc 21 cell. Sè lîng cell trong
mçi cluster rÊt quan träng. Cluster cã cµng Ýt cell th× sè lîng
kªnh trªn mçi cell cµng lín. Do ®ã dung lîng cña mçi cell sÏ
t¨ng. Tuy nhiªn dung lîng mçi cell sÏ t¨ng ®Õn mét møc giíi
h¹n ®Ó tr¸nh nhiÔu cã thÓ x¶y ra gi÷a c¸c cluster l©n cËn.
NhiÔu nµy sÏ ®îc t¹o ra khi kÝch thíc cña cluster nhá. Tæng
sè kªnh trªn mét cell sÏ phô thuéc vµo tæng sè kªnh hiÖn cã
vµ lo¹i cluster sö dông.
2.3. C¸c lo¹i cell
Tuú thuéc vµo mËt ®é d©n sè cña tõng vïng mµ sö dông
lo¹i cell phï hîp. Cã 4 lo¹i cell.
• Cell lín
• Cell nhá
• Cell lùa chän
• Cell dï

2.3.1.Cell lín
Cell lín ®îc sö dông cho nh÷ng vïng xa x«i, hÎo l¸nh vµ
d©n c tha thít

5
Global System of Mobile

2.3.2.Cell nhá
Cell nhá ®îc sö dông cho nh÷ng vïng cã mËt dé d©n sè
cao. B»ng c¸ch chia diÖn tÝch vïng thµnh c¸c cell nhá h¬n
th× sè lîng kªnh hiÖn cã sÏ t¨ng lªn cïng víi dung lîng cell.
Møc c«ng suÊt m¸y ph¸t ®îc dïng trong nh÷ng cell nµy do
®ã sÏ gi¶m ®i, nªn gi¶m kh¶ n¨ng nhiÔu gi÷a c¸c cell l©n
cËn.

2.3.3.Cell lùa chän

Ngêi ta thêng kh«ng ®Þnh nghÜa mét cell víi gãc bao
phñ 360 ®é. Trong mét sè trêng hîp cÇn nh÷ng cell víi h×nh
d¹ng ®Æc biÖt vµ vïng bao phñ. Nh÷ng cell nµy ®îc gäi lµ
nh÷ng cell lùa chän. VÝ dô ®iÓn h×nh cña nh÷ng cell lùa
chän lµ nh÷ng cell mµ ë ®ã vïng bao phñ 360 ®é lµ kh«ng
cÇn thiÕt. Trong trêng hîp nµy thêng dïng vïng bao phñ 120
®é.

2.3.4.Cell dï
C¸c ®êng xa lé c¾t ngang nh÷ng cell rÊt nhá t¹o nªn sè
lîng handover lín gi÷a c¸c cell c¹nh nhau. §Ó gi¶i quyÕt vÊn
®Ò nµy ngêi ta ®a ra kh¸i niÖm cell dï. Mét cell dï bao phñ
mét sè cell nhá. Møc c«ng suÊt bªn trong mét cell dï ®îc t¨ng
t¬ng øng víi c¸c møc c«ng suÊt ®îc sö dông trong c¸c cell
nhá t¹o nªn cell dï. Khi tèc ®é cña di ®éng qu¸ cao th× di
®éng ®îc chuyÓn tíi cell dï. Khi ®ã di ®éng sÏ ë l©u h¬n
trong cïng mét cell (trong trêng hîp nµy lµ cell dï). §iÒu nµy sÏ
lµm gi¶m sè lîng handover vµ c«ng viÖc cña m¹ng.
Sè lîng handover qu¸ lín vµ ®Æc tÝnh truyÒn lan cña di
®éng cã thÓ gióp ph¸t hiÖn ra tèc ®é cao cña di ®éng ®ã.

III. CÊu tróc m¹ng GSM

M¹ng GSM cã thÓ chia thµnh bèn phÇn chÝnh

• Tr¹m di ®éng (MS: Mobile Station)
• Ph©n hÖ tr¹m gèc (BSS: Base Station Subsystem)
• Ph©n hÖ m¹ng vµ chuyÓn m¹ch (NSS: Network and
Switching Subsystem)
• Ph©n hÖ ho¹t ®éng vµ hç trî (OSS: Operation and
Support Subsystem)
CÊu tróc cña tr¹m GSM nh sau:

6
Global System of Mobile

H×nh 1.1 CÊu tróc m¹ng GSM

Còng cã thÓ nh×n tæng quan cña m¹ng GSM nh sau:

H×nh 1.2 Tæng quan m¹ng GSM

7
Global System of Mobile

C¸c thµnh phÇn vµ giao diÖn cña hÖ thèng GSM

H×nh 1.3 C¸c thµnh phÇn vµ giao diÖn cña hÖ thèng GSM

Trong ®ã:
MS: Tr¹m di ®éng (Mobile Station)
BTS: Tr¹m thu ph¸t c¬ së (Base Transmitter Station)
BSC: Bé ®iÒu khiÓn tr¹m c¬ së (Base Station Controller)
RSS: Ph©n hÖ v« tuyÕn (Radio Subsystem)
MSC: Trung t©m chuyÓn m¹ch chÝnh (Main Switching
Center)
VLR: Bé ghi ®Þnh vÞ t¹m tró (Virtual Location Register)
HLR: Bé ghi ®Þnh vÞ thêng tró (Home Location Register)
EIR: Bé ghi nhËn d¹ng thiÕt bÞ (Equitment Identify
Register)
AUC: Trung t©m nhËn thùc (Authentication Center)
OMC: Trung t©m vËn hµnh vµ b¶o dìng (Operation and
Maintainent Center)

8
Global System of Mobile

GMSC: Trung t©m chuyÓn m¹ch Gateway (Gateway Main

Switching Center)
3.1. Tr¹m di ®éng MS
Tr¹m di ®éng bao gåm 2 thµnh phÇn chÝnh
• ThiÕt bÞ hoÆc ®Çu cuèi di déng
• Module nhËn d¹ng thuª bao (SIM)

H×nh 1.4 CÊu h×nh tr¹m di ®éng

3.1.1.ThiÕt bÞ ®Çu cuèi di ®éng

Cã rÊt nhiÒu lo¹i ®Çu cuèi di ®éng, nh÷ng ®Çu cuèi di
®éng nµy ®îc ph©n biÖt theo øng dông vµ c«ng suÊt.
• Nh÷ng ®Çu cuèi “cè ®Þnh” lµ nh÷ng ®Çu cuèi ®îc
®Æt trªn « t« mµ c«ng su©t ra lín nhÊt cho phÐp cña
nã lµ 20W.
• C¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi GSM còng cã thÓ ®Æt ®îc trªn
xe t¶i mµ c«ng xuÊt ra lín nhÊt cho phÐp cña nã lµ 8W
• Nh÷ng thiÕt bÞ di ®éng cÇm tay ®· cã nh÷ng bíc ph¸t
triÓn vît bËc vÒ träng lîng vµ tÝnh ®a d¹ng. Nh÷ng
thiÕt bÞ nµy cã thÓ ph¸t ra c«ng suÊt lªn ®Õn 2W. Nh-
ng sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®· cho phÐp gi¶m
c«ng suÊt ph¸t ra xuèng cßn 0.8 W.

3.1.2.SIM
SIM lµ mét card th«ng minh cho phÐp nhËn d¹ng thiÕt bÞ
®Çu cuèi. B»ng c¸ch g¾n SIM vµo thiÕt bÞ ®Çu cuèi ngêi sö
dông cã thÓ truy nhËp vµo tÊt c¶ c¸c dÞch vô thuª bao. NÕu
kh«ng cã SIM th× thiÕt bÞ kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®îc
SIM ®îc nhËn d¹ng b»ng 4 sè nhËn d¹ng thùc thÓ gäi lµ
PIN (Personal Identification Number). §Ó hÖ thèng cã thÓ
nhËn d¹ng thuª bao SIM còng chøa mét sè th«ng sè cña ngêi

9
Global System of Mobile

sö dông nh nhËn d¹ng thuª bao di ®éng quèc tÕ IMSI

(International Mobile Subcriber Identify).
IMSI: International Module Subcriber Identity
TMSI: Temporary Module Subcriber Indentity
Mäi thuª bao di ®éng trong hÖ thèng GSM ®Òu cã mét
IMSI duy nhÊt. IMSI bao gåm 3 con sè nhËn diÖn quèc gia
MCC (Mobile Code Control), hai con sè nhËn diÖn m¹ng MNC
(Mobile Network Code) vµ mêi con sè nhËn diÖn thuª bao
MSIN (Mobile Subcriber Identity Number) nh ®îc chØ ra trong
h×nh 2.1

H×nh 1.5 NhËn diÖn thuª bao di ®éng quèc tÕ

Mét u ®iÓm n÷a cña SIM lµ tÝnh di ®éng cña ngêi dïng.
Ngêi dïng cã thÓ truy cËp ®Õn tÊt c¶ c¸c dÞch vô thuª bao
b»ng bÊt kú thiÕt bÞ ®Çu cuèi nµo sö dông SIM cña m×nh.
3.2. ph©n hÖ tr¹m c¬ së BSS
BSS kÕt nèi tr¹m di ®éng víi NSS vµ ngîc l¹i. Nã cã nhiÖm
vô ph¸t vµ thu. BSS còng cã thÓ chia lµm hai phÇn:
• Tr¹m thu ph¸t c¬ së BTS (Base Transmitter Station)
• §iÒu khiÓn tr¹m c¬ së BSC (Base Station Controller)

3.2.1.BTS
BTS bao gåm c¸c m¸y thu ph¸t vµ anten, BTS ®îc sö
dông trong mçi cell cña m¹ng. BTS thêng ®îc ®Æt ë trung
t©m cña cell. C«ng suÊt cña BTS sÏ x¸c ®Þnh kÝch thíc cña
cell. Mçi BTS cã tõ 1 ®Õn 16 transmitter tuú theo mËt ®é
ngêi sö dông trong cell.

10
Global System of Mobile

3.2.2.BSC
BSC ®iÒu khiÓn mét nhãm BTS vµ qu¶n lý tµi nguyªn v«
tuyÕn cña nh÷ng BTS nµy. NhiÖm vô cña BSC lµ handover,
nh¶y tÇn, c¸c chøc n¨ng tæng ®µi vµ ®iÒu khiÓn c¸c møc
c«ng suÊt tÇn sè v« tuyÕn cña BTS.
BTS vµ BSC cã nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau, BTS ®¶m
nhiÖm c¸c chøc n¨ng chuyªn vÒ v« tuyÕn cßn BSC lµ trung
t©m chuyÓn m¹ch cña c¸c kªnh v« tuyÕn.
3.3. ph©n hÖ m¹ng vµ chuyÓn m¹ch NSS
Vai trß chÝnh cña NSS lµ qu¶n lý viÖc th«ng tin gi÷a ngêi
sö dông di ®éng vµ ngêi sö dông kh¸c. Ngêi sö dông kh¸c ë
®©y cã thÓ lµ ngêi sö dông di ®éng, ngêi sö dông ISDN, ng-
êi sö dông ®iÖn tho¹i cè ®Þnh…NSS còng bao gåm c¬ së d÷
liÖu cÇn thiÕt ®Ó lu tr÷ th«ng tin vÒ c¸c thuª bao vµ ®Ó
qu¶n lý sù di chuyÓn cña c¸c thuª bao nµy. C¸c thµnh phÇn
kh¸c cña NSS ®îc m« t¶ díi ®©y:

3.3.1.Trung t©m chuyÓn m¹ch c¸c dÞch vô di ®éng

(MSC: Mobile services switching center)
§©y lµ thµnh phÇn chÝnh cña NSS. MSC thùc hiÖn chøc
n¨ng chuyÓn m¹ch cña m¹ng. Nã còng cung cÊp kÕt nèi tíi
m¹ng kh¸c.

3.3.2.Trung t©m chuyÓn m¹ch c¸c dÞch vô di ®éng

Gateway (GMSC: Gateway Mobile services
switching center)
Gateway lµ mét node liªn kÕt hai m¹ng víi nhau. GMSC lµ
giao diÖn gi÷a m¹ng tæ ong di déng vµ PSTN. Nã cã nhiÖm
vô ®Þnh tuyÕn c¸c cuéc gäi tõ c¸c m¹ng cè ®Þnh ®Õn ngêi
sö dông GSM. GMSC thêng thùc hiÖn cïng chøc n¨ng nh MSC.

3.3.3.Bé ghi ®Þnh vÞ thêng tró HLR (Home Location

Resgister)
HLR ®îc xem lµ thµnh phÇn c¬ së d÷ liÖu rÊt quan träng
lu gi÷ th«ng tin vÒ thuª bao thuéc vïng bao phñ cña MSC. Nã
còng lu tr÷ vÞ trÝ hiÖn t¹i cña nh÷ng thuª bao nµy vµ c¸c
dÞch vô c¸c thuª bao nµy truy nhËp. VÞ trÝ cña thuª bao t-
¬ng øng víi ®Þa chØ SS7 cña bé ghi ®Þnh vÞ t¹m tró ®èi víi
thiÕt bÞ ®Çu cuèi.

11
Global System of Mobile

3.3.4.Bé ghi ®Þnh vÞ t¹m tró VLR (Virtual Location

Register)
VLR chøa c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thuª bao tõ HLR ®Ó
cung cÊp c¸c dÞch vô thuª bao cho c¸c kh¸ch hµng t¹m tró.
Khi thuª bao th©m nhËp vµo vïng phñ sãng cña mét MSC
míi, VLR cña MSC nµy sÏ yªu cÇu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng míi
tõ HLR t¬ng øng. Sau ®ã VLR sÏ cã ®ñ th«ng tin ®Ó cung
cÊp c¸c dÞch vô cho thuª bao mçi khi yªu cÇu th«ng tin ®îc
thiÕt lËp.
VLR lu«n lu«n ho¹t ®éng cïng víi MSC. V× vËy vïng phñ
sãng díi sù ®iÒu khiÓn cña mét MSC th× cïng díi sù ®iÒu
khiÓn cña mét VLR ®i kÌm víi nã.

3.3.5.Trung t©m nhËn thùc (AuC: Authentication

Center)
Bé thanh ghi nhËn thùc ®îc dïng cho môc ®Ých b¶o
mËt, nã cung cÊp c¸c th«ng sè cÇn thiÕt cho chøc n¨ng nhËn
thùc. C¸c th«ng sè nµy gióp thÈm tra nhËn d¹ng ngêi sö
dông.

3.3.6. Bé ghi nhËn d¹ng thiÕt bÞ (EIR: Equipment

identity register)
EIR còng ®îc sö dông cho môc ®Ých b¶o mËt, nã lµ bé
ghi chøa th«ng tin vÒ thiÕt bÞ di ®éng. §Æc biÖt h¬n nã
chøa mét danh s¸ch c¸c thiÐt bÞ ®Çu cuèi hîp lÖ. ThiÕt bÞ
®Çu cuèi bÞ nhËn d¹ng bëi bé ghi nhËn d¹ng thiÕt bÞ quèc
tÕ. Do ®ã EIR còng cho phÐp cÊm c¸c cuéc gäi tõ thiÕt bÞ
®Çu cuèi bÞ ¨n c¾p hoÆc kh«ng ph¶i m¸y chñ.

3.3.7.Khèi interworking GSM (GIWU: GSM

interworking unit)
GIWU t¬ng ®¬ng víi mét giao diÖn cho ®Ó c¸c m¹ng
kh¸c nhau th«ng tin d÷ liÖu.
3.4. ph©n hÖ ho¹t ®éng vµ hç trî
OSS kÕt nèi c¸c thµnh phÇn kh¸c nhau cña MSC vµ BSC
®Ó ®iÒu khiÓn vµ gi¸m s¸t hÖ thèng GSM. OSS còng cã
tr¸ch nhiÖm ®iÒu khiÓn lu lîng t¶i cña BSS.
Tuy nhiªn, do sù ph¸t triÓn cña m¹ng GSM, sè lîng c¸c
tr¹m c¬ së t¨ng lªn lµm cho mét sè c«ng viÖc b¶o dìng ®îc

12
Global System of Mobile

chuyÓn tíi BTS. Sù chuyÓn giao nµy lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi
phÝ cña hÖ thèng.

IV. Vïng ®Þa lý cña m¹ng GSM

H×nh 1.4 Vïng ®Þa lý m¹ng GSM

Cell ®îc nhËn d¹ng bëi sè nhËn d¹ng toµn cÇu cell (CGI),
mçi cell t¬ng øng víi vïng bao phñ v« tuyÕn cña mét tr¹m thu
ph¸t c¬ së. Vïng ®Þnh vÞ (location area) ®îc nhËn d¹ng bëi
sè nhËn d¹ng vïng ®Þnh vÞ (LAI), ®©y lµ mét nhãm cell
trong cïng mét MSC/VLR. Mét vïng MSC/VLR gåm mét nhãm
c¸c vïng ®Þnh vÞ díi sù ®iÒu khiÓn cña cïng mét MSC/VLR.
Mét m¹ng di déng ®Êt c«ng céng (PLMN) ®îc cung cÊp bëi
mét nhµ qu¶n trÞ m¹ng.

V. Chøc n¨ng GSM

GSM cã 5 chøc n¨ng chÝnh

- TruyÒn dÉn
- Qu¶n lý tµi nguyªn v« tuyÕn RR (Radio Resources)
- Qu¶n lý sù di chuyÓn cña thiÕt bÞ ®Çu cuèi MM
(Mobility Management)
- Qu¶n lý viÖc th«ng tin CM (Communication
Management)
- Ho¹t ®éng, qu¶n lý vµ b¶o dìng

13
Global System of Mobile

phÇn ii

NhËn thùc trong GSM

Khi mµ c¸c hÖ thèng sè ph¸t triÓn lªn tõ c¸c hÖ thèng t-

¬ng tù, th× c¸c hÖ thèng th«ng tin c¸ nh©n sÏ cung cÊp c¸c
dÞch vô b¨ng réng bªn c¹nh c¸c dÞch vô tho¹i vµ d÷ liÖu
truyÒn thèng. Tuy nhiªn khi thiÕt kÕ c¸c m¹ng ®iÖn tho¹i di
®éng th× vÊn ®Ò an ninh vÉn lµ vÊn ®Ò quan t©m chÝnh
cña c¸c hÖ thèng th«ng tin c¸ nh©n. M¹ng kh«ng d©y còng
cã mét sè nhîc ®iÓm kÕ thõa tõ m¹ng cã d©y, ngoµi ra nã
cßn cã nh÷ng nhîc ®iÓm ®Æc trng chØ tån t¹i trong m«i tr-
êng kh«ng d©y. ViÖc kh«ng cã kÕt nèi vËt lý tõ thuª bao
®Õn trung t©m m¹ng vµ sù dÔ dµng truy nhËp vµo m¹ng v«
tuyÕn dÉn ®Õn nhËn d¹ng lµ cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh cho viÖc
th«ng tin bÊt hîp ph¸p. B¶o vÖ lµ cÇn thiÕt trong c¸c giao
thøc nhËn d¹ng.
§Ó cung cÊp sù truy nhËp v« tuyÕn toµn cÇu cho c¸c
dÞch vô th× nhËn d¹ng ph¶i xö lý roaming gi÷a c¸c vïng
thuéc c¸c nhµ qu¶n trÞ kh¸c nhau cña c¸c thuª bao kh¸c
nhau. Trong qu¸ tr×nh nhËn d¹ng mét sè th«ng tin bÝ mËt
ph¶i ®îc trao ®æi qua l¹i nªn viÖc th«ng tin tiÕp theo cã thÓ
xö lý trong c¸c mode ®îc b¶o vÖ ®Ó ®¹t ®îc sù bÝ mËt
mong muèn. Cïng víi kü thuËt sè vµ gi¶i mËt m· hiÖn ®¹i c¸c
giao thøc ®· ®îc ®a ra ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô an toµn
cho c¸c thuª bao víi møc ®é gièng nh lµ trong m¹ng cã d©y.
Trong cÊu tróc GSM c¸c tr¹m di ®éng MS th«ng tin víi c¸c
tr¹m c¬ së BS th«ng qua v« tuyÕn. C¸c tr¹m c¬ së ®îc nèi víi
MSC. MSC nh lµ mét chiÕc cÊu nèi m¹ng di ®éng víi c¸c
m¹ng cã d©y ®ang tån t¹i. §èi víi mçi nhµ cung cÊp c¸c dÞch
vô di ®éng ®Òu cã hai c¬ së d÷ liÖu: mét lµ bé ghi ®Þnh vÞ
thêng tró HLR - bé ghi nµy lu tr÷ c¸c th«ng tin vÒ thuª bao
vµ vÞ trÝ hiÖn t¹i cña thuª bao, hai lµ bé ghi ®Þnh vÞ t¹m tró
– bé ghi nµy lu gi÷ c¸c th«ng tin vÒ thuª bao kh¸ch ®Õn vïng
bao phñ cña MSC nµy. PhÇn quan träng nhÊt trong cÊu tróc
lµ trung t©m nhËn d¹ng AuC, AuC lu tr÷ c¸c key bÝ mËt cña

14
Global System of Mobile

thuª bao vµ t¹o ra c¸c tham sè an toµn cho c¸c giao thøc
nhËn d¹ng khi cã yªu cÇu tõ HLR.

I. Chøc n¨ng cña HLR, VLR, EIR, AuC

1.1. HLR
HLR lu tr÷ th«ng tin cña tÊt c¶ c¸c thuª bao thuéc vÒ
vïng bao phñ cña mét MSC, nã lu tr÷ c¸c sè liÖu l©u dµi nh
IMSI, c¸c dÞch vô thuª bao cña kh¸ch hµng, sè thuª bao cña
kh¸ch hµng, K1 vµ c¸c d÷ liÖu nhÊt thêi kh¸c. HLR còng ph¶i
cung cÊp cho MSC tÊt c¶ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c khi b¾t
®Çu mét cuéc gäi tõ m¹ng c«ng céng.
1.2. VLR
VLR còng chøa c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c
thuª bao hiÖn ®ang phôc vô bëi mét MSC. C¸c th«ng tin cè
®Þnh ®îc lu tr÷ trong VLR còng lµ c¸c th«ng tin ®îc lu tr÷
trong HLR. Ngoµi ra, VLR cßn lu tr÷ sè nhËn d¹ng thuª bao di
®éng t¹m thêi TMSI. VLR ph¶i cung cÊp cho MSC trong qu¸
tr×nh thiÕt lËp cuéc gäi vµ nhËn d¹ng cuéc gäi khi cuéc gäi
b¾t ®Çu tõ tr¹m di ®éng.
1.3. eir
EIR lu tr÷ tÊt c¶ nhËn d¹ng thiÕt bÞ di ®éng quèc tÕ cña
thiÕt bÞ di ®éng IMEI (International Mobile Equitment
Identity) vµ nh÷ng thiÕt bÞ hîp lÖ trªn m¹ng. EIR cã danh
s¸ch tr¾ng, x¸m vµ ®en. Nh÷ng sè nhËn d¹ng trªn d¸ch s¸ch
tr¾ng th× ®îc cho phÐp sö dông trªn m¹ng. Cßn nh÷ng sè
nhËn d¹ng trong danh s¸ch ®en th× bÞ kho¸ trªn m¹ng. Danh
s¸ch x¸m chøa c¸c thiÕt bÞ lçi, nh÷ng thiÕt bÞ nµy cã vÊn
®Ò trªn m¹ng nh÷ng vÉn dîc phÐp tham gia vµo m¹ng.
1.4. Auc
Trung t©m nhËn d¹ng lµ c¬ së d÷ liÖu ®îc b¶o vÖ, nã
chøa K1, thuËt to¸n nhËn d¹ng A3, thuËt to¸n t¹o m· A5, vµ
thuËt to¸n t¹o ch×a kho¸ m· A8. AuC cã nhiÖm vô t¹o ra c¸c
sè ngÉu nhiªn RAND, ®¸p øng b¸o hiÖu SRES, tõ mËt m· Kc
th«ng qua c¸c d÷ liÖu ®îc lu tr÷ trong HLR vµ VLR.

15
Global System of Mobile

II. NhËn thùc trong hÖ thèng GSM

2.1. nhËn thùc
Trong GSM, th«ng tin ®îc truyÒn qua m«i trêng kh«ng
khÝ do vËy nã Ýt an toµn, nã cã thÓ bÞ nghe lÐn víi c¸c thiÕt
bÞ thu thÝch hîp. Do vËy GSM ®· ®a ra mét sè chøc n¨ng an
toµn ®Ó b¶o vÖ c¸c th«ng tin c¸c nh©n cña thuª bao. NhËn
thùc lµ mét sè c¸c chøc n¨ng ®ã.
Thñ tôc nhËn thùc lµ kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña card SIM
cña thuª bao, sau ®ã sÏ quyÕt ®Þnh xem liÖu tr¹m di ®éng
cã ®îc tham gia vµo m¹ng kh«ng. M¹ng nhËn thùc thuª bao
th«ng qua ph¬ng ph¸p hiÖu lÖnh-®¸p l¹i.
§Çu tiªn mét sè ngÉu nhiªn RAND 128 bit ®îc truyÒn tíi
tr¹m di ®éng th«ng qua sãng v« tuyÕn RAND ®îc ®a tíi card
SIM, ë ®©y nã ®îc ®a vµo thuËt to¸n A3 cïng víi K1. §Çu ra
cña thuËt to¸n A3 lµ ®¸p øng b¸o hiÖu SRES, SRES ®îc göi
th«ng qua sãng v« tuyÕn tõ tr¹m di ®éng trë l¹i m¹ng. Trªn
m¹ng AuC sÏ so s¸nh gi¸ trÞ cña nã víi gi¸ trÞ SRES mµ nã
nhËn ®îc tõ tr¹m di ®éng. NÕu hai gi¸ trÞ gièng nhau th×
nhËn d¹ng thµnh c«ng vµ thuª bao gia nhËp vµo m¹ng. Thùc
tÕ AuC kh«ng lu tr÷ b¶n sao SRES nhng yªu cÇu HLR hoÆc
VLR cung cÊp cho nã SRES khi AuC cÇn.

H×nh 2.1.a. S¬ ®å tæng qu¸t nhËn thùc trong GSM

16
Global System of Mobile

H×nh 2.1.b. S¬ ®å chi tiÕt vÒ qu¸ nhËn thùc trong GSM

Khi mét thuª bao míi GSM bËt m¸y lÇn ®Çu tiªn, th× sè
IMSI cña nã sÏ ®îc truyÒn tíi AuC trªn m¹ng. Sau ®ã, TMSI sÏ
®îc cÊp cho thuª bao. IMSI hiÕm khi ®îc truyÒn l¹i sau thêi
®iÓm nµy trõ khi nã hoµn toµn cÇn thiÕt. §Ó ng¨n ngõa kh¶
n¨ng nghe trém b»ng c¸ch nhËn d¹ng IMSI. Kh¸ch hµng sö
dông c¸c TMSI kh¸c nhau khi mçi lÉn thùc hiÖn cËp nhËt vÞ
trÝ. Mçi lÇn thùc hiÖn cËp nhËt vÞ trÝ m¹ng sÏ ph©n ®Þnh
mét TMSI míi cho ®iÖn tho¹i di ®éng. TMSI sÏ ®îc lu gi÷ cïng
víi IMSI trªn m¹ng. Tr¹m di ®éng sö dông TMSI ®Ó th«ng b¸o
víi m¹ng trong suèt thêi gian b¾t ®Çu cuéc gäi. T¬ng tù nh
vËy m¹ng sÏ dïng TMSI ®Ó th«ng tin víi tr¹m di ®éng. VLR
thùc hiÖn ph©n ®Þnh, qu¶n lý vµ cËp nhËt TMSI. Khi m¸y di
®éng t¾t, tr¹m di ®éng sÏ lu gi÷ TMSI trong SIM card ®Ó
®¶m b¶o r»ng nã hiÖn cã khi nã bËt trë l¹i.
2.2. m· hãa vµ gi¶i m· d÷ liÖu
GSM sö dông ch×a kho¸ mËt m· ®Ó b¶o vÖ d÷ liÖu cña
ngêi sö dông vµ b¸o hiÖu trªn giao diÖn kh«ng gian dÔ bÞ
tÊn c«ng. Mét khi ngêi sö dông ®îc nhËn d¹ng, RAND (®îc göi
®i tõ m¹ng) cïng víi K1 tõ SIM ®îc ®a vµo thuËt to¸n t¹o ch×a
kho¸ m· A8, ®Ó t¹o ra ch×a kho¸ m· Kc. ThuËt to¸n A8 ®îc lu
tr÷ trong SIM card. Kc ®îc t¹o ra tõ thuËt to¸n A8 sau ®ã ®îc
sö dông víi thuËt to¸n m· ho¸ A5 ®Ó m· ho¸ vµ gi¶i m· d÷
liÖu. ThuËt to¸n A5 ®îc thùc hiÖn trong phÇn cøng cña ®iÖn
tho¹i di ®éng. Nã ph¶i m· ho¸ vµ gi¶i m· d÷ liÖu.
17
Global System of Mobile

H×nh 2.2.a S¬ ®å tæng qu¸t m· ho¸ d÷ liÖu dïng ch×a

kho¸ m· ho¸

H×nh 2.2.b S¬ ®å chi tiÕt m· ho¸ d÷ liÖu dïng ch×a

kho¸ m· ho¸ trong GSM
2.3. C¸c thuËt to¸n GSM
Roaming quèc tÕ lµ trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c nhµ
cung cÊp trong c¸c quèc gia kh¸c nhau. Khi mµ kh¸ch hµng
sö dông ®iÖn tho¹i cña m×nh trong mét ®Êt níc kh¸c, m¹ng
®Þa ph¬ng sÏ yªu cÇu HLR cña m¹ng thêng tró cña thuª bao
vÒ RAND, SRES, Kc, nh÷ng yÕu tè ®ñ ®Ó nhËn d¹ng vµ gi¶i
m· d÷ liÖu. Do ®ã m¹ng ®Þa ph¬ng kh«ng cÇn biÕt mét tÝ
g× vÒ A3 hoÆc A 8 lu tr÷ trong SIM.

2.3.1.ThuËt to¸n nhËn d¹ng A3

ThuËt to¸n A3 lµ mét hµm mét chiÒu. §iÒu ®ã cã nghÜa
lµ dÔ dµng ®Ó tÝnh to¸n tham sè ®Çu ra SRES b»ng c¸ch sö
dông thuËt to¸n A3, nhng còng rÊt khã t×m ra c¸c tham sè

18
Global System of Mobile

®Çu vµo K1 vµ RAND tõ tham sè ®Çu ra. Mét ®iÒu chó ý

r»ng vÊn ®Ò an toµn cña m¹ng GSM lµ kh«ng cho biÕt K1.

2.3.2.ThuËt to¸n m· ho¸ A5

HiÖn nµy cã tån t¹i mét sè c¸ch thùc hiÖn thuËt to¸n nµy
nh A5/0, A5/1, A5/2. Nguyªn nh©n cã nhiÒu c¸ch thùc hiÖn
kh¸c nhau nµy lµ do nh÷ng h¹n chÕ cña nh÷ng c«ng nghÖ
m· ho¸. A5/1 lµ phiªn b¶n m¹nh nhÊt ®îc sö dông réng r·i ë
T©y ¢u vµ Mü. Trong khi ®ã th× A5/2 ®îc sö dông réng r·i ë
ch©u ¸. Mét sè níc ë thÕ giíi thø 3 th× sö dông A5/0.

2.3.3.ThuËt to¸n t¹o ch×a kho¸ m· ho¸ A8.

ThuËt to¸n nµy ho¹t ®éng ®éc lËp. Trong hÇu hÕt c¸c
nhµ cung cÊp A3 vµ A8 ®îc kÕt hîp l¹i thµnh mét chøc n¨ng
riªng ®îc biÕt nh lµ COMP128. COMP128 t¹o ra Kc vµ SRES.
2.4. giao thøc nhËn thùc trong GSM

H×nh 2.3 Giao thøc nhËn thùc trong GSM sö dông IMSI

H×nh 2.4 Giao thøc nhËn thùc trong GSM sö dung TMSI
Khi giao thøc nhËn thùc b¾t ®Çu lÇn ®Çu tiªn, th× thuª
bao göi IMSI cña nã tíi VLR cña MSC bao phñ vÞ trÝ cña nã.

19
Global System of Mobile

VLR lóc nµy l¹i göi yªu cÇu tíi HLR t¬ng øng. HLR sÏ t×m 3 d÷
liÖu vÒ RAND, SRES, Kc tõ AuC vµ göi l¹i cho VLR. §Ó thÈm
®Þnh l¹i tÝnh x¸c thùc cña thuª bao VLR göi RAND ®Õn thuª
bao. NÕu VLR nhËn ®îc SRES mµ nã mong chê th× VLR tin
r»ng thuª bao nµy lµ hîp lÖ vµ sau ®ã nã göi TMSI, Kc tíi thuª
bao. Chó ý r»ng trong giai ®o¹n nµy thuª bao kh«ng ch¾c
ch¾n r»ng VLR cã cïng Kc bëi v× RAND mµ thuª bao nhËn ®-
îc cã thÓ kh«ng ph¶i cña VLR hîp lÖ. Do vËy cÇn ph¶i truyÒn
mét vßng tin nh¾n kh¸c ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¶ hai phÝa cã
cïng Kc. ChØ khi nµo nh÷ng bíc nµy hoµn thµnh th× thuª bao
vµ VLR míi cã thÓ th«ng tin víi nhau trong ph¬ng thøc m· ho¸
b»ng c¸ch m· ho¸ d÷ liÖu sö dông A5 vµ Kc. Giao thøc nµy
®îc chØ ra ë h×nh 2.3.
Trong c¸c cuéc gäi lÇn sau thuª bao sö dông TMSI cho
thiÕt lËp cuéc gäi ®Ó giÊu ®i sè nhËn d¹ng thùc cña thuª
bao IMSI. Vµ trong mçi lÇn nhËn thùc mét TMSI míi l¹i ®îc
truyÒn tíi thuª bao. Thùc tÕ mçi TMSI ®îc göi tíi thuª bao díi
d¹ng m· ho¸ vµ chØ thuª bao míi cã thÓ gi¶i m· ®îc nã.

20