INVITACIÓN Á POESÍA

A
Prim avera
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO e
FINO LORENZO (ilustrador)
das L etras
O que ven os ollos dos nenos

I E S
Un neno e unha nena len os versos que
outros deixaron escritos, e escriben os
seus. Hai, así, nestes poemas en prosa
diálogo intertextual en homenaxe a
autores queridos do autor como Alberti,
Lorca ou Celso Emilio. Alternando as
olladas do neno e mais da nena podemos
ver con eles as fotografías dramáticas da
fame infantil en Sudán, do amigo
saharaui, da morte en Afganistán, dos

do
CDU 821.1-4
GAR refuxiados de Kosovo, dos cadáveres en
que Chiapas ou da esperanza das avoas da
Rexistro: 6240 Praza de Maio.

MANUEL RIVAS

M A R I Ñ A SB I B L I O T E C A
O pobo da noite
Antoloxía da obra poética do autor
coruñés acompañada de CD cos
poemas recitados por el mesmo e
acompañado coa guitarra do músico
César Morán.
A crítica sinalou que no disco
compacto de O pobo da noile
emparéntanse modemidade e pasado, e
a tecnoloxía dixital e a tradición CDU: 821.1-1
trobadoresca da lírica medieval galego- RIV
pob
portuguesa.
Rexistro: 266

RAMÓN GUTIÉRREZ COMPAÑEIROS DA MIÑA XERACIÓN

Lecturas de nós. Introducción á MORTOS OU ASASINADOS

literatura galega
Este libro está pensado como unha ¡Tan doce era a xuntanza
primeira guía para o coñecemento da miña e vosa,
literatura galega. Sen abrumar cos de todos nós co mundo!
pormenores da intrahistoria literaria nin Facíamos un feixe de
co estudo exhaustivo ou erudito de cada
campos e de estrelas,
xénero e autor, ofrécese a profesores e
estudiantes –lectores curiosos, en xeral- e ó pisar ese chao que
como un manual onde se condensa latexaba
unha información elemental referida ás sentíamos subir polo
CDU: 82.1
GUT letras galegas. Valiosos comentarios de sangue o misterio.
lec textos clave desde a lírica medieval ao O noso corpo era o camiño da
Rexistro: 904 século XX. maxia,
a escada pola que viña a
MARIO BENEDETTI
lúa,
Poesía con los jóvenes
o zume de tódolos segredos,
O mellor da poesía deste autor
uruguaio reunida e gravada no recital a canzón da herba que
que deu en maio de 1996 nun colexio resucitou.
maior de Madrid. Mario Benedetti E o mesmo verme era unha
conta cunha extensa e recoñecida obra folla leda,
en todos os xéneros que xa se fixo un mensaxeiro do sagrado
recoñecible polo seu ton agridoce, alén.
tenro e irónico. CDU 821-1
BEN Rexistro: 364
poe Morréchedes, matáronvos,
deixáronme.
 O que cómpre saber sobre Lorenzo Varela*
¿POR QUE LLE DEDICARON O DÍA DAS LETRAS?
Xa hai dous anos, uns BIOGRAFÍA EN DEZ FLASHES
cantos académicos da NACEU NUN BARCO...
galega, sobre todo Xesús Os seus pais eran os dous das terras de Monterroso. Súa nai,
Alonso Montero e Isaac Perpetua, era de mellor familia que o pai José, polos que os pais dela
Díaz Pardo, tentaran que se se enfadaron e non lle deron entrada na casa ao matrimonio. Daquela
lle dedicara o día do ano decidiron emigrar a Cuba. Lorenzo Varela, segundo relatou moitas
2004 a Lorenzo Varela. veces, naceu no barco cando se achegaban ao porto da Habana en
Daquela non saíu a proposta agosto de 1916. Aos tres ou catro meses, xa estaban de volta en
e o escolleito foi Xoaquín Monterroso, na aldea de Fufín, onde vivirá tres ou catro anos.
Lorenzo. Así a todo, houbo, A NENEZ SUBURBIAL DE BOS AIRES
seica, unha especie de pacto Reemigran de novo os pais co neno á Arxentina. Establécense no
para que o ano seguinte, ou barrio de "Nueva Pompeya", nunha zona proletaria de fortes
sexa este 2005, fose conflitos sociais, onde o neno medra, vai á escola e xoga con nenos
Lorenzo Varela o de moitas orixes. Alí estuda a primaria e o primeiro ano de
protagonista, como así foi. bacharelato. Os pais, como tantos emigrantes, deciden que o neno
Disque a posición ideolóxica de Lorenzo Varela –militante veña estudar a Galicia.
comunista, mesmo foi comisario político na guerra civil- dificultaba O LUGO DOS ESTUDOS
para varios académicos a súa designación, mentres que outros Poucos meses antes da proclamación da II República, establécense
contan que a oposición viña da pouquedade numérica da súa obra en en Lugo, nai e fillo, para facer os estudos. Ao neno chámanlle "O
galego... ou das dúas cousas ao tempo... arxentino" –traía, loxicamente, moito acento de alá.
O caso é que o escolleron e crearon a oportunidade para achegarse a O MADRID DA CULTURA E A ESPERANZA
el e, seguramente renderlle de morto as homenaxes e gabanzas que Matricúlase na Universidade pero frecuenta máis os bares. Con 18 e
mereceu en vida. 19 anos participa na tertulia de "La Granja del Henar" onde coñece a
moita xente: Rafael Dieste, Pablo Neruda, Valle Inclán, García
¿QUE ESCRIBIU EN GALEGO? Lorca, Ramón Gómez de la Serna... Participa nas Misións
Pedagóxicas.
Lorenzo Varela traballou e A GUERRA FRATRICIDA
escribiu moitísimo máis en Intégrase na Alianza de Intelectuais Antifascista –xunto con Rafael
castelán que en galego. Lóxico, Alberti, Miguel Hernández, etc.- e na guerra combateu moi
se temos en conta que só viviu en activamente da parte republicana. Combinou a pluma coa espada. Na
Galicia tres anos de pequeno (dos fronte militar, que seica percorría nun tren acoirazado, foi comisario
cero aos tres), e tres anos na político do famoso 5º Rexemento.
adolescencia (entre 1931 e 1934). O NEFANDO EXILIO FRANCÉS
E que cando empezou a escribir, En febreiro de 1939 pasou a Francia onde foi internado no espantoso
nas revistas e xornais do Madrid campo de concentración –San Cyprian- situado nunha praia ao aire
da preguerra, xa o fixo no castelán libre e sen construción ningunha, nunha experiencia arrepiante e
que dominaba desde a súa nenez e indigna ata dar marchado a México.
mocidade pasadas en Bos Aires. O MÉXICO ACOLLEDOR
Despois, durante a guerra primeiro Botou dos anos no pais que foi o principal valedor da derrotada
e o exilio logo, continuou co república española no mundo: México. Ao abeiro de Octavio Paz,
castelán, deixando o galego para certas expresións máis íntimas. reúne os seus poemas dispersos da guerra escritos en castelán.
En galego escribiu: A ARXENTINA, SEMPRE A SÚA CASA
 Catro poemas para a carpeta de gravados de Luís Seoane En 1941 chega á Arxentina, encóntrase con amigos exiliados e axiña
"María Pita e tres retratos medievales". se integra na tertulia do café Tortoni, da man do que había ser o seu
valedor, Luís Seoane. Como xa vivira na Arxentina trece anos e
 Dez poemas que integran o seu libro "Lonxe".
como aínda vivía alí seu pai, foi como unha dura volta a casa,
 Outros dez poemas dispersos (Dous dedicados a Castelao,
derrotado.
un á Emigración e outros a diversos amigos: Aquilino
En 1942 publica o libro "Torres de Amor" con toda a súa produción
Iglesia Alvariño, Ramón Piñeiro, Xosé Luís Méndez Ferrín,
poética en castelán ata o momento. É o seu libro principal e máis
Valentín Paz Andrade... e pouco máis).
sinalado.
O acougo dos últimos anos na Arxentina será Marika Gerstein, unha
¿É IMPORTANTE QUE ESCRIBIRA POUCO EN GALEGO? rica anticuaria xudía, coa que acaba casando en 1960. Cando se
Isto é opinable. Moitas veces ténselle dedicado xa o Día das Letras a produce o golpe militar na Arxentina en 1976, foxe a Brasil e de aí,
persoas con pouca –ou nula- produción literaria en lingua galega volve a España.
aínda que con moito traballo de "compromiso galeguista", como ÚLTIMOS ANOS EN ESPAÑA
poden ser os casos de Manuel Murguía, Xesús Ferro Couselo, ou A chegada de Lorenzo Varela pasou desapercibida para todo o
mesmo Xoaquín Lorenzo. O poeta medieval Mendiño, por exemplo mundo. A intelectualidade española estaba centrada no longo parto
só ten un poema coñecido. da chegada da democracia e non reparaba máis que nas grandes
Non parece, pois, que a cantidade, sexa definitoria. Ademais primeiras figuras que volvían, os outros pasaban desapercibidos. O
debemos lembrar que hai moitas figuras na literatura universal dun país non viu a un home, como este, que chegaba vello, canso,
só libro. E os poemas de Lorenzo Varela son moi interesantes. derrotado e en silencio.
DESPOIS DE MORTO
* Sacado de internet coa información elaborada por Afonso Vázquez Monxardín e
Vicente Santos. En 1979 o Concello de Monterroso imponlle o seu nome a unha rúa.
En 1981 o seu corpo é trasladado ao cemiterio de Fufín.
En 2004 inaugúrase un busto en Monterroso.
En 2004 decídeselle dedicar o Día das Letras Galegas 2005