Está en la página 1de 29

TRIGONOMETRÍA

GEOMETRÍA PAMER – UNI

07. Desde el punto P, exterior al plano H


trazamos la perpendicular PO y dos
oblicuas congruentes PM y PN .
(O, M y N son no colineales).
Si : PO = 8 , PM = 10 y M = 6. Calcule
la distancia de O a MN (“O” pie de la
perpendicular)

a) 2 3 d) 3

b) 3 3 e) 1
c) 4

08. Decir cuáles de las siguientes proposi-


ciones son verdaderas o falsas:
I. 3 puntos cualesquiera determina un
plano.
II. 3 puntos cualesquiera pertenecen a
un plano.
III. Una recta y un punto determinan
un plano.
IV. 2 rectas determinan un plano.
a) VVFV d) FVFF
b) FVVF e) FVFV
c) VFFV

217
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

4
5 1

18º
10+2 5

1  Cos 600º
Tan 300º  
1  Cos 600º

 ,, ,
Sen3  1  Cos 2  C os 4   Cos6
M
Cos 3  1  Sen 2  Sen4   Sen6

 IDENTIDADES TRIGONOMÉTRICAS DEL ÁNGULO DOBLE Y


DEL ÁNGULO MITAD

 IDENTIDADES DEL ÁNGULO TRIPLE Y PROPIEDADES DE

LA SUMA DE TRES ÁNGULOS


 TRANSFORMACIONES TRIGONOMÉTRICAS

 FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS

218 219
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

1. IDENTIDADES BÁSICAS

(*) Seno : Sen2  = Sen(  +  )=Sen  Cos  + Cos  Sen  = 2 Sen  Cos 

(*) Coseno : Cos2  =Cos (  +  ) =Cos  Cos  – Sen  Sen  = Cos 2  Sen 2


(*) Tangente: Tan2  =Tan(  +  )= Tan  Tan = 2Tan ;   (2n+1) , n
1  TanTan 1  Tan 2 2


  (2k + 1) , k
4

Seno Coseno Tangente

Sen2  2Sen Cos Cos2  Cos 2  Sen 2 Tan2  2Tan


1  Tan 2

Ejemplos:

(*) Sen 32º = ...................... (*) 2 Sen 5º Cos 5º = ....................


(*) Sen 16  = ...................... (*) 2 Sen 9  Cos 9  = ....................
(*) Cos 40º = ...................... (*) Cos 2 6  Sen 2 6 = ....................
(*) Cos 6  = ...................... (*) Cos 2 17º  Sen 2 17º =....................

2. IDENTIDADES AUXILIARES

2.1 IDENTIDADES AUXILIARES DEL COSENO

(*) Cos 2  Cos 2  Sen2 ; sustituyendo: Cos 2  1  Sen 2

Se obtiene: Cos2  1  2Sen 2

(*) Cos 2  = Cos 2  Sen 2 ; sustituyendo: Sen 2  1  Cos 2

se obtiene: Cos2  2Cos 2  1

220 221
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

(*) De estas identidades se deduce: 2.3 MÁXIMOS Y MÍNIMOS

1  Cos2  2Sen 2 1  Cos2  2Cos 2  1  Sen  Cos   1 0  Sen 2 Cos 2  1


2 2 4

Ejemplos:

(*) 1 – 2 Sen 2 25º= ............. (*) 1 – Cos 46º = ............. –  < Sec  Csc   – 2  2  Sec  Csc  <+  Sec 2 Csc 2  4

(*) 2 Cos 2 6  – 1= ............. (*) 1 + Cos 8  = .............


(*) 1 – 2 Sen 2 7  = ............. (*) 1 – Cos 6  = .............
Ejemplos:
2
(*) 2 Cos 28º – 1= ............. (*) 1 + Cos 82º = .............
a) Calcular el máximo y el mínimo valor de:

2.2 IDENTIDADES AUXILIARES (MISCELÁNEA) E = Sen 4   Cos 4  ; F  Sen6   Cos 6

b) Calcular el mínimo valor de:


2 2Tan
 Sen2  =
Tan 1  Tan 2
1+ 2Tan R = Sen 2  Cos 2  Tg 2  Ctg 2  Sec 2  Csc 2

2
1  Tan 2
1 Tan2   Cos2  =
1  Tan 2 nn mm nn mm
  SennCos m  ; n y m   (n o m; impar)
n m
(n  m) (n  m)n  m

Cot  Tan  2Cot  Cot  Tan  2Csc2

nn mn
Sec2  1  Tan2 / Tan Sec2  1  Tan2Tan 0  SennCos m  ; n y m   (n y m ; pares)
(n  m)

Ejemplos:
Ejemplos:
1  Tan 2 10º
(*) = ............. (*) Cot 6  – Tan 6  = .............
1  Tan 2 10º
* Calcular el mínimo y máximo valor de: E = Sen2Cos
(*) 2 Tan5 = ............. (*) Cot 40º + Tan 40º = .............
1  Tan 2 5

(*) 1  Tan 2 36º = ............. (*) Sec 4  + 1 = .............


2 Tan 36º
(*) Cot8º – Tan8º = ............. (*) Sec 6  – 1 = .............
222 223
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

04. Si: 4Sen2  3Cos2  3 , calcular:


Tan   K , k  .

4 12
a) d)
3 5
Sen    1  Cos Cos    1  Cos Tg    1  Cos BLOQUE I
2 2 2 2 2 1  Cos
3 2
b) e)
4 3
(*) El signo a colocar depende del cuadrante de  / 2 . 01. Simplificar:
5
1  Sen2a  Cos2a c)
Ejemplo: R 12
1  Sen2a  Cos2a
1  Cos40 1  Cos200
(*) Sen20° = (*) Cos100° = – a) Tan a d) Cot 2a
2 2
05. Sabiendo que:       k , k  y
a
1  Cos400 1  Cos 600º b) Cot a e) Tan Tan  Tan3 , hallar el valor de m, si:
(*) Tan200°= (*) Tan 300º   2
1  Cos400 1  Cos 600º
Tan2  mTan  .
c) Tan 2a
a) 1 d) – 2
IDENTIDADES AUXILIARES DEL ÁNGULO MITAD
b) 2 e) 4
02. Simplificar:
c) – 1
Tan   Csc  Cot Cot   Csc  Cot 1
2 2 N
1  Tan Tan2
 9
a) Sen 2 d) Csc 2 06. Si:      Cos 2 
Ejemplo: 2 16
b) Cos 2 e) Cot 2  
Calcular: E  7Sen  Cos
(*) Tan22° = Csc44° – Cot44° (*) Cot6  = Csc12  + Cot12  c) Sec 2 2 2
a) 0 d) 2

RAZONES TRIGONOMÉTRICAS DE  rad y 3 rad 03. Hallar el valor de K. b) 1 e) 2 2


8 8
c) 2
Cos 3  Sen3
 1  K Sen2
Cos  Sen
Sen  
2 2 Tan   2  1 Sec   4  2 2
8 2 8 8 07. Simplificar:
1 1
a) d)   
2 4 E  Tan  2Sen 2 Cot
2 2
1
b) e) 2 a) Cos d) Sec
Cos  
2 2 Cot   2  1 Csc   4  2 2 4
8 2 8 8
b) Sen e) Csc
1
c)  c) Tan
2

224 225
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

08. Simplificar: 04. Simplificar: 08. Si: (y  z)Cos  x


 b2  a 2 
2
c)  c 2 a  b
E = Csc 20°+Csc 40°+Csc 80°+Cot 80° 2 2 (z  x)Cos  y
(Sen  Sen)  (Cos  Cos)
a) Csc10° d) Tan20° N
 
 b2  a 2 
(x  y)Cos  z 2
Cos 2   d)  c 2 a  b
b) Tan10° e) Cot10°  2 
Calcular:
c) Cot20° a) 1 d) 4
 b2  a 2 
2
    c 2 a  b
b) 2 e) 4,5 P  Tan 2  Tan 2  Tan 2 e)
2 2 2
BLOQUE II c) 2,5
1
a) d) 2
2 Tanb  Tanc
05. Calcular: Sec 36° Sec72° 03. Si:  Tan a
01. Simplificar: b) 1 e) 3 1  Tanb Tanc
a) 2 d) 4 5
3  4Cos2  Cos4  3 Sen2b  Sen2c
P c) Calcular:
3  4Cos2  Cos4  b) 2 5 e) 8 2 1  Sen2b Sen2c
c) 4
a) Tan 4  d) Cot 2 a) Sen 2a d) Csc 2a
BLOQUE III b) Cos 2a e) Sec 2a
b) Cot 4  e) 1 06. Si: Sec  Tan  2
c) Tan 2a
c) Tan  2   01. Reducir:
Calcular: Tan  45  
 2
04. Sabiendo que Tan c, Tan b y Tan c estan
CosCos2Cos4 ...Cos 2n 1 
a) 0,1 d) 0,7 en progresión geométrica, calcular:
02. Sabiendo que:
b) 0,3 e) 0,9 Sen2n  Sen 2n 1  Cos2b Cos(a  c)
Sen2 a) d)
 Tan      c) 0,5 2n Sen 2n 1 Sen Cos(a  c)
5  Cos2
a) – 1 d) – 2
Calcular: Tan Cot 07. Resolver la ecuación: Sen 2n  Sen 2n 
b) e) b) 1 e) 0
a) 1 d) 2,5 2n 1 Sen 2n 1 Sen
x 2  2x Csc  1  0 c) 2
b) 1,5 e) 3 Sen 2n 1 
   c)
c) 2 a) Sen ,Cos 
 2 2 2n Sen 05. Calcular:

  1    1    1   
 R Cot    Tan    Tan  
03. Simplificar: b) Tan ,Cot  02. Eliminar  : 4  96  4  96  2  48 
 2 2
2 2 Sen Cos Cos2
E  Cos (a  b)  Cos (a  b)  Cos2aCos2b   a) 6 3 22
  
c) Sec , Csc  a b c
a) 1  2 2 6 3 22
b)
b) – 1
c) Sen 2a
d) 
 
Sen , Tan 
2 2
a) b 2
a 
2 2
c 2
a 2
b 2
 c) 6 3 22

d) 6 3 22
d) Sen 2b
e) Sen (2a + 2b)
  
e)  Tan ,  Cot 
 2 2
b) b 2
a 
2 2
c 2
a 2
b 2
 e) 6 3 22

226 227
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

06. Dado un triángulo rectángulo BAC, recto


c
en A. Calcular Tan en función de los
2
lados a, b y c.
bca bca BLOQUE I b) Cot4x e) 2Cot4x
a) d)
bca cab c) Tan4x
abc 01. Reducir:
abc
b) e)
abc abc A  Sen2x Tanx  2Cos 2x 1
05. Si: Senx  Cosx 
abc 5
c) a) 1 d) Sen 2x
abc Calcular: “Sen2x”
1
b) e) Cos 2x
2 2 21
a)  d) 
Sen Sen c) 2 5 25
07. Si: Tan 
Cos  Cos 4 17
b) e)
02. Reducir: 25 25

A qué es igual: Tan . R  Sen Cos Cos2
2 24
c)
Sen2 Sen4  25
    a) d)
a) Sen Sen d) Cot Cot 2 2
2 2 2 2
Sen4  Sen8 06. Reducir:
    b) e)
b) Cos Cos e) Sec Sec 4 2
2 2 2 2 2
M   Senx  Cosx    Senx  Cosx 
Sen8
  c)
c) Tan Tan 8 a) Senx d) Cos2x
2 2
b) Cosx e) 2Sen2x
03. ¿A qué es igual: c) Sen2x
08. Simplificar:
T  Cos x  Sen 4 x ?
4
(1  Sec2)(1  Sec4 )(1  Sec8)...(1  Sec2n )
a) Cos4x d) Cos 2 4x 07. Si: Tan 2x  3Tanx  1
Tan2n  Tan2n 1  b) Cos 2 2x e) Cos8x Calcular: “Tan2x”
a) d)
Tan n 1 c) Cos2x
2 Tan 1
a) d) Cot2x
2
n 1 n
Tan2  Tan2  04. ¿A qué es igual:
b) e) 2 5
Tan Tan n  b) e)
2 2 3 6
Cos 2x  Sen 2x
L
Tan2n  2Sen2x Cos2x 3
c) c)
2n Tan a) Cot2x d) 2Tan2x 4

228 229
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

08. Reducir: 0° < x < 90° b) 2Tanx e) 2Cotx BLOQUE III 1 x


c) Cot  2Tan2x
M  1  Sen2x  Senx c) 3Tanx 2n 2n
a) Senx d) 2Cosx 01. Simplificar:
1 x
x x d) Cot  2Cot2x
b) Cosx e) Tanx 05. Reducir: k  Tan  2Sen 2 Cotx 2 n
2n
c) 2Senx 2 2
M   Cot10  Tan10  Tan20 1 x
a) Cosx d) Senx e) Cot  2Tan2x
n
a) 1 d) – 2 2 2n
BLOQUE II b) Tanx e) 1
1 c) Cotx
b) – 1 e)
01. Si: Senx Cosx Cos2x . Cos4x = m 2 04. Calcular el valor de “n” en la igualdad:
Hallar: “Sen8x” c) 2   3 17
02. Si: 0    Sen8  n Sen8 
a) m d) 8m 2 8 8 32
b) 2m e) 16m 06. Calcular: Reducir: 1
a)  2 d) 
c) 4m 3Cosx  4Senx  5 8
 3
M  Cos 4  Cos 4  Tanx  Cotx  Sen2x 1
8 8 b)  e) 2
02. Reducir: 4
a) 0,5 d) 0,35 x x
Sen3x  Cos 3x a) Sen  Cos c) 1
A 1 b) 0,75 e) 0,6 2 2
Senx  Cosx
c) 0,25 x x
b) Sen  2Cos 05. Sabiendo que:
1 2 2
a) Sen2x d) Senx
2 Tan2 Tan2
07. Simplificar: x x   11
c) Sen  Cos Tan Tan
1 2 2
b) Cos2x e) Cos2x E  Tan  2Tan2  4Tan4   8Cot8 
2 Calcular:
x x
c) Senx a) Tan d) 2Cot d) Sen  2Cos
2 2 E  Tan Tan2  Tan Tan2
b) Cot e) Csc2
x x a) 7 d) 12
03. Simplificar: c) 2Tan e) Sen  Sen
2 2 b) 5 e) 6

 
2 c) 8
A  2 Cos 4 x  Sen4 x 1
08. Simplificar: 03. Calcular la suma de los “n” primeros
a) Cosx d) Sen4x Q=(1+Sec2)(1+Sec4) (1+Sec8)(1+Sec16) términos de la serie: 06. Si: Cot2  2 5 . Calcular:
b) Cos2x e) – Cos2x
Tan8 Tan16 1 x 1 x 1 x Sen2  2Tan Sen2  2Cot
c) Cos4x a) d) Tanx  Tan  Tan  ...  Tan M 
n
Tan Tan2 2 2 4 4 2 2n Cos2  3 Cos2  3
Tan16 Tan8  1 x
04. Simplificando la expresión: b) e) a) Tan  2Cot2x a) 2 5 d) 4 5
n
Tan Tan4  2 2n
1  Cos2x b)  2 5 e) 5
resulta:
Sen2x Tan4  1 x
c) b) Tan  2Tan2x
Tan 2n 2n c) 4 5
a) Tanx d) Cotx

230 231
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

07. Eliminar  y  de: 08. Sabiendo que:


Cot  2
xCos ySen Cot  3
  1 . . . . (I)
a b Cot  4 I. IDENTIDADES BÁSICAS
xCos ySen .
  1 . . . . (II) . (*) Seno:
a b .
    2 . . . . (III) Cot  n Sen 3  = Sen (2  +  ) = Sen 2  Cos  + Cos2  Sen 
Hallar:
2 2 Cambiamos: Sen2  = 2 Sen  Cos  y Cos2  = 1 – 2 Sen 2
x y U  Sec2  Sec2  Sec2  ...Sec2
a)       Sec 2
a  b Sen 3  = 2 Sen  Cos 2+(1–2 Sen 2) Sen  =2Sen  (1– Sen 2) + (1– Sen 2) Sen 
a)
 2n  1 n  2 n  1
2 2 2n  n  1 Sen 3  =2Sen  – 2 Sen 3 +Sen  – 2 Sen 3  Sen 3  = 3 Sena – 4 Sen 3
x y
b)       Sec
 b a  n  1 2n  1 n  2 (*) Coseno:
b)
x y 2n  n  1
c)   Csc Cos 3  = Cos(2  +  ) = Cos 2  Cos  – Sen 2  Sen 
a b
 n  1 2n  1 n  2
c) Cos 3  =(2Cos 2 –1) Cos  –2 Sen 2Cos  =(2 Cos 2  –1) Cos  – 2(1– Cos 2 a) Cos 
2 2 2n  n  2 
x y
d)       1
a
   b Cos 3  = 2 Cos3  – Cos  – 2 Cos  + 2 Cos3   Cos 3  = 4 Cos  – 3 Cos 
 2n  1 n  2 n  1
d)
2 2 2n  n  1
x y Seno Coseno
e)       2
b
  a
   n  n  1 2n  1
e) Sen3  3Sen  4Sen 3 Cos3  4Cos 3  3Cos
2n

Tangente

3Tg  Tg 3
Tg 3 
1  3Tg 2

Ejemplos:
(*) Sen 18º = 3 Sen 6º – 4 Sen 3 6º (*) Cos 21º = .................................

(*) Sen 9 = ................................. (*) Cos 6  = .................................

(*) 3 Sen 12º – 4 Sen 3 12º = ............. (*) 4 Cos 3 5º – 3 Cos 5º = ...................

(*) 3 Sen 7 – 4 Sen 3 7 = ................ (*) 4 Cos 3 8  – 3 Cos 8  = .................

232 233
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

II. IDENTIDADES AUXILIARES III. RAZONES TRIGONOMÉTRICAS DE 18º Y 54º

Sea  un ángulo agudo, tal que: Sen 2  = Cos3 


2.1 Sen 3  = 3 Sen  – 4 Sen 3 = Sen  (3 – 4 Sen 2 ) = Sen (3 – 2 . 2 Sen 2 )

Se deduce: 2  + 3  = 90º   = 18º



Sen3  Sen 3  2 1  Cos2    Sen3  Sen  2Cos2  1 
Aplicando las identidades del ángulo doble y triple se duduce:

2.2 Cos 3  = 4 Cos 3 – 3 Cos  = Cos  (4 Cos 2 – 3) = Cos  (2. 2 Cos 2 – 3)


2 Sen  Cos  = 4 Cos 3 – 3 Cos 


Cos3  Cos 2 1  Cos2   3   Cos3  Cos  2Cos2  1 
2Sen = 4Cos 2  3  2Sen = 4(1  Sen 2)  3  2Sen  1  4Sen 2

2.3 De estas identidades se deduce:


4 Sen 2 + 2 Sen  – 1 = 0  Sen  = 1  5
Tg 3 2 Cos 2  1 4

Tg  2 Cos 2  1
5 1
Como  = 18º se deduce: Sen 18º =
Ejemplos: 4

(*) Sen 36º = Sen 12º (2 Cos 24º + 1) (*) Cos 42º = ............................. 2
 5 1 5 1
(*) Sen 21º = ............................. (*) Cos 15º = ............................. Sen 54º = Cos 36º = 1 – 2 Sen 2 18º = 1 – 2    Sen 54º =
 4  4
(*) Sen 6  = ............................. (*) Cos 12  = .............................

(*) Sen 5  (2 Cos 10  + 1) = ............. (*) Cos 9  (2Cos 18  –1) = ................

Sen  Sen(60º–  ) Sen (60º+  ) = Sen3 4


4 4
5 1 5+1

Cos  Cos(60º–  ) Cos(60º+  ) = Cos3 18º


4 54º
10+2 5
10 2 5
Tg  Tg (60º–  ) Tg (60º+  ) = Tg3

Ctg  Ctg (60º–  ) Ctg (60º+  ) = Ctg3


Ejemplo:
Ejemplos:
Calcular el área de un icoságono regular inscrito en una circunferencia cuyo radio mide
(*) Sen 8º Sen 52º Sen 68º = Sen 24º (*) Tg 20º Tg 40º Tg 80º = .................
4 4 cm.
(*) Sen 6º Sen 54º Sen 66º = ............ (*) Ctg 5º Ctg 55º Ctg 65º = ..............

234 235
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

IDENTIDADES DE LA SUMA DE TRES ÁNGULOS Ejemplos:


Tg6x  Tg7x  Tg5x  Tg6x Tg7x Tg5x
1. Seno : Sen (A + B + C) (*) 1  Tg6x Tg7x  Tg6x Tg5x  Tg5x Tg7x  Tg  6x  7x  5x   Tg18x

Sen (A + B + C) = Sen (A + B) Cos C + Cos (A + B) Sen C


= (Sen A Cos B + Cos A Sen B) Cos C + (Cos A Cos B – Sen A Sen B) Sen C Tg40º  Tg10º  Tg3º  Tg40º Tg10º Tg3º
(*) 1  Tg40º Tg10º  Tg40º Tg3º Tg10º Tg3º  Tg  40º 10º 3   Tg53º

Operando y ordenando se obtiene:


4. PROPIEDAD DE LA SUMA DE 3 ÁNGULOS

Sen (A+B+C)=SenA CosB CosC+SenB CosA CosC+ SenC CosA CosB – SenA SenB SenC ...(I) 4.1 Si: A + B + C = k (180º), k

Si factorizas en el segundo miembro CosA CosB CosC se obtiene: Se cumple: Tg A + Tg B + Tg C = Tg A Tg B Tg C

Ctg A Ctg B + Ctg A Ctg C + Ctg B Ctg C = 1


Sen (A+B+C) = CosA CosB CosC (TgA+TgB+TgC – TgA TgB TgC) .... (II)
Ejemplos:
2. Coseno: Cos (A+ B+C)
a) Tg 40º + Tg 25º + Tg 115º = Tg 40º Tg 25º Tg 115º
Cos(A+B+C) = Cos(A+B)CosC – Sen (A+B) SenC
b) Tg 36º + Tg 20º + Tg (–56) = Tg 36º Tg 2º Tg (–56º)
= (CosA CosB – SenA SenB) CosC – (SenA CosB + CosA SenB) SenC
c) Ctg 55º Ctg 25º + Ctg 55º Ctg 100º + Ctg 25º Ctg 100º = 1

Operando y ordenando se obtiene:


4.2 Si: A + B + C = (2k + 1) (90º) , k e Z

Cos(A+B+C) =CosA CosB CosC– CosA SenB SenC– CosB SenA SenC– CosC SenA SenB...(III) Se cumplen: Ctg A + Ctg B + Ctg C = Ctg A Ctg B Ctg C

Tg A Tg B + Tg A Tg C + Tg B Tg C = 1
Si factorizas en el segundo miembro CosA CosB CosC se obtiene:
Ejemplos:
Cos(A+B+C)= CosA CosB CosC (1 – TgA TgB – TgA TgC – TgB TgC) ... (IV)
a) Ctg 20º + Ctg 30º + Ctg 40º = Ctg 20º Ctg 30º Ctg 40º

3. Tangente: Tg(A+B+C) b) Ctg 130º + Ctg 40º + Ctg 100º = Ctg 40º Ctg 100º Ctg 130º
Dividiendo (II) : (IV) se obtiene:
c) Tg 36º Tg 26º + Tg 36º Tg 28º + Tg 26º Tg 28º = 1

TgA  TgB  TgC  TgA TgB TgC


Tg(A  B  C) 
1  TgA TgB  TgA TgC  TgB TgC Estas propiedades se cumplen para todo valor permitido de la variable

236 237
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

04. Simplificar: 07. Calcular: b) Cos2 e) Sec2


E  Tan3(2Cos2  1)  Tan1(2Cos2  1) 3  Tan50  Cot20 c) Tan2
F
a) 0 d) 3Tan 3 Cot40 Tan70
02. Si: Tan(  15)  2
b) Tan 1 e) 3Cot 3
BLOQUE I a) 3 d)
3
Calcular: Tan3
c) Tan 3 4
1 13
3 3 a) d)
01. Si: Sen  0, 6 b) e) 13 9
05. Calcular: 3 6
Calcular: Csc3 2 2
b) e) 
23 27 P  Sen9  Cos9 c)
3 13 13
a) d)
27 23 2
5 5 3 5 9
a) d) c)
22 23 2 2 13
b) e)
27 21 08. Si:   10 ,   30 ,   50 ,
27 5 5 6 5   100 . 03. Si: TanTan84  Tan2Tan66
c) b) e)
22 2 2 Determinar el valor de verdad en cada Calcular: Cos2
caso.
3 5 5 5 1
02. Simplificar: c) (I) Tan  Tan  Tan  TanTan Tan a) d)
2 4 4
4Sen3x  Sen3x 4Cos 3x  Cos3x (II) TanTan  TanTan  Tan Tan  1
 5 5 1
Senx Cosx (III) Tan  Tan  Tan  Tan TanTan b) e)
06. Calcular la proyección del arco DC so- 8 8
a) 1 d) 5 (IV) TanTan  TanTan  TanTan  1
bre el diámetro AB. 5 1
b) 2 e) 6 c)
a) VVVV d) FVVF 4
c) 4 D
b) VFVF e) VFFV
C c) FVFV 04. Calcular:
3
03. Si: Sen  Cos  Cos 3 20  Cos 3 40
3 18º P
18º BLOQUE II Cos20  Cos40
Calcular: Sen6 A 2 2 B
O
2
22 13 a) 3 d)
a) d) 3
27 27 1 3 01. Simplificar:
a) d)
2 2 3 3
8 14 b) e)
b) e) Sen3  SenSen 2 2 4 2
27 27 E
b) 1 e) 3 Sen2Cos  Sen
4
25 c)
c) c) 2 a) Sen2 d) Cot2 3
27

238 239
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

05. Si: Tan3x  kTanx c) Cot 2 A Cot 2B Cot 2C 03. Calcular: 07. Si: A  B  C  k , k  y
Sen3x 2 2 2 E  1  Sen70 1  Cos100 1  Sen130 TanA TanB = 2(TanA + TanB)
Calcular: d) Tan A Tan B Tan C
Senx
2 2 Calcular: E  2CotACotB  CotC
e) 1 a) d)
2k k 32 4
a) d) a) – 1 d) – 2
k 1 2k  1
2k 2k  1
BLOQUE III b)
2
e)
2 b) 0 e) 2
b) e) 16 2
k 1 k c) 1
5 2
k 01. Si: 5 c)
c) 6 8
2k  1 
Hallar la extensión de: 08. Si: a  b  c  (2n  1) , n y
2
06. Simplificar: 1 Tan3 Tan
E  Sen 3  1  Sen3  04. Si:  2 U  CotaCotb(Cotc  Tana)
4 Tan Tan3
Sen3Sen 3  Cos3Cos 3 N  CotaCotc(Cotb  Tanc)
a) Cos d) Sen 1  1 Calcular: y  1  Sec2 Csc 2
a) 4 ;  d)  1; I  CotbCotc(Cota  Tanb)
4  8 a) – 3 d) – 7
b) Cos 3 2 e) Sen 3 2
b) – 5 e) – 9
c) 3Cos2 1
b)  1;1 e) 1;  c) – 8 Calcular: U + N + I
8
07. Si: A  B  C   y a) Cota Cotb Cotc
3 3 05. Calcular:
A B C c)  ;  b) 3TanaTanbTanc
Tan  3Tan  2Tan 2 4       
2 2 2 E   3Sen 3  Cos 3   3Cos 3  Sen 3  c) 4CotaCotbCotc
 10 5  5 10 
Calcular: E  4TanB  3TanC d) Tana Tanb Tanc
02. De la figura adjunta. Calcular el valor a) 1 d) 20
a) 1 d) 7
de  . b) 16 e) 32 e) 1
b) 3 e) 9
c) 2
c) 5

70º 06. Simplificar:


08. Siendo A, B y C los ángulos interiores
de un triángulo ABC reducir: 1 1
E  Cos 3x  Cos 3 3x  Cos 3 9x  ...
3 9
2TanA  TanB 2TanB  TanC
 
TanATanC TanBTanA 3Cosx Cos3x
a) d)
2TanC  TanA 30º 4 4
10º
TanCTanB Cosx
b) e) 0
a) 10° d) 30° 4
a) CotA CotB CotC b) 12° e) 40° 3Cos3x
c)
b) TanA TanB TanC c) 20° 4

240 241
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

BLOQUE II 04. Simplificar:

Tan  Tan 2 30 Tan 3


1 Tan 2 30  Tan 2
01. Si: Sen  60     ; calcule Sen3 .
3
BLOQUE I a)  Tan3 d) 3Tan3
05. Calcular aproximadamente Tan111°. 22 23
a) d)
115 117 27 27 b) 3Tan3 e) 3Tan3
a)  d) 
1 43 94 c) Tan3
01. Si: Sen  ; calcular: 16Sen3 27 25
4 b) e)
116 115 23 27
b)  e) 
a) 11 d) 8 44 144
27 05. Si:
b) 10 e) 7 c)
117 22 1
c) 
c) 9 44 Sen  Cos 
3
02. Sabiendo que: Calcular: Sen6
5 06. Reducir:
02. Si: Cos  ; hallar: Cos3 .
12 Sen3 Cos3 22 13
Sen3 Cos3  m a) d)
E  Sen Cos 27 27
413 432 Sen Cos
a)  d) 
432 415 Calcular:  2Cos  1 2Cos  1 23 19
1 1 b) e)
a) d) 27 27
235 425 2 3 1 1
b)  e)  a) m  d) m 
425 423 b) 1 e) 3 2 2 17
c)
415 c) 2 27
c)  m
432 b) 1 e) 2m + 1
2
07. Determinar el valor de: 06. Calcular el mínimo valor de E:
m
03. Calcular aproximadamente Tan 42°. Sen10° Sen50° Sen70° c) 1
2 Sen3 Cos3
E 
47 27 1 1 Sen3 Cos 3
a) d) a) d)
52 52 2 8
03. Calcular: a) 1 d) 3
37 17 1 1
b) e) b) e) b) 2 e) 6
52 25 4 16 Sen3 20  Cos 310
c) 4
52 c) 1 Sen20  Cos10
c)
47 1 4
a) d) 07. Calcular:
08. Hallar el valor de: 4 3
3 6Cos20  1
04. Calcular aproximadamente Sen 48°. N = 4Tan15° Tan45° Tan75° 1 2
b) e)
a) – 0,75 d) – 0,74 a) 1 d) 3 2 3 a) 2Cos10° d) 2Cos20°
b) 0,75 e) 0,25 b) 2 e) 4 b) 2Sen10° e) – 2Cos10°
3
c) 0,57 c) 5 c)
4 c) 2Sen20°

242 243
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

08. Simplificar: 1 a) 25° d) 40°


a) 7 d)
8 b) 30° e) 45°
3Tan  Tan3  3Tan 2 Tan3
7 1 c) 35°
a) Tan3 d)  Tan4  b) e)
8 7
b)  Tan3 e) Tan6
c) 8 07. Indicar una raíz de la ecuación :
c) Tan4
x 3  3 3x 2  3x  3  0
04. Calcular:
BLOQUE III a) Tan10° d) Tan30°
3 3 3
E  Sen 10  Sen 130  Sen 250 b) Tan15° e) Cot7°30’
01. Obtener un equivalente de: 1 3 c) Tan20°
a) d)
8 8
E
 Sen3x  Cos3x 2  1
3 08. Sabiendo que:
 2Sen2x  12 b) 0 e) 
8
a) Senx d) Cos2x 3 3  x 3 3  x
1   1  Cot    1  Tan 3
c)  2 12 2 12
b) Sen2x e) 1 8    
c) Cosx
x
Hallar el valor de : Sen .
05. Si: Sen9  Cos9 , se puede expresar 2
02. Reducir la expresión, si “  ” es agudo.. como: 21 23
a) d) 
Cos3  Sen3  3 1  Sen2  Cos  Sen  TSen2  R  ISen6  G  125 27
U 1
3Cos  Cos3 Hallar: “TRIG” (dar la suma) 71 3
b)  e)
2 a) – 2 d) – 4 125 8
a) Tan d) Cot 
b) 3 e) 5 23
b) Tan 2 e) 1 c)
c) 4 22
c) Tan 3

06. Hallar: “  ”
7
03. Sabiendo que Sen3  , obtenga
8
el valor de:
º
30

Sen2
E
Sec
2  Sec 2 10º
10º
2

244 245
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

SERIES TRIGONOMÉTRICAS Y PRODUCTOS


TRIGONOMÉTRICOS

1. SERIES TRIGONOMÉTRICAS
1. TRANSFORMACIÓN DE SUMA O DIFERENCIA A PRODUCTO

   
Sen nr  
 
A B A B
SenA+SenB=2Sen A + B Cos A - B SenA–SenB=2Sen   Cos     Sen(   Sen(  2r)  .....
2
Sen P  U
Sen r) 
2 2  2   2  
“n” términos Sen r
2  2


CosA+CosB=2Cos A + B Cos A - B
2 2    CosA–CosB=-2Sen A + B Sen A - B
2 2    
Sen nr  
Cos   Cos (   Cos (  2r)  .....
r) 
2

Cos P  U 
Ejemplos: 
“n” términos

Sen r
2  2

(*) Sen 40º + Sen 8º  + Sen 2=.........................


P : primer ángulo; U : último ángulo ; r = razón
= . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( * ) S e n 4

(*) Sen 36º – Sen 10º = ...................... (*) Sen 8 – Sen =............................... Ejemplos:

(*) Cos 48º – Cos 4º = ...................... (*) Cos 5 – Cos 3 = ...........................


(*) Sen x + Sen 2x + Sen 3x + ..... + Sen (kx) =

(*) Cos 70º + Cos 18º= ...................... (*) Cos 12 + Cos 2 =.........................
2 4 6 8 10 
(*) Cos + Cos + Cos + Cos + Cos =
11 11 11 11 11
2. TRANSFORMACIÓN DE PRODUCTO A SUMA O DIFERENCIA

2 Sen  Cos  = Sen ( + ) + Sen ( – )


SERIE ESPECIAL DE COSENOS
2 Cos  Cos  = Cos ( + ) + Cos ( – )

2 Sen  Sen  = Cos ( – ) – Cos ( + ) Cos  2n 1   Cos  2n3 1   Cos  2n5 1   .... n tér min os  12
Ejemplos:

(*) 2 Sen 10º Cos 20º =.................... (*) 2 Sen 5 Cos =......................... Cos  2n2 1   Cos  2n4 1   Cos  2n6 1   .... n términ os   12
(*) 2 Cos 36º Cos 10º =................... (*) 2 Cos 8 Cos 2 =.......................
(*) 2 Sen 12º Sen 8º =................... (*) 2 Sen 7 Sen 5 =.......................

246 247
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

2. PRODUCTOS TRIGONOMETRICOS 04. Marcar lo incorrecto:

   
Sen  
2n  1  2n  1  
Sen 2  Sen 3  ....Sen n  
2n  1 2n  1    2n  1
2n
a) 2Sen   2  Cos   2  
 4   4 

BLOQUE I 1  Sen4 

Cos  2n 1  Cos  2n2 1  Cos  2n3 1  .... Cos  2nn 1   21


n
b) 2Sen7Sen2 

01. Si:     60 Cos5  Cos  9 

Sen  Sen c) 1  Sen6  2Sen  45  3 


Tg  2n 1  Tg  2n2 1  Tg  2n3 1  ... Tg  2nn 1   2n  1 Calcular: R 
Cos  Cos
Sen 135  3 
a) 3 d) 3 3
 a  2b   a  2b 
Ejemplos: 3 3
d) 2Sen   Cos   
b) e)  2   2 
3 6
(*) Sen  Sen 2 Sen 3 ....Sen 6    3a  b   3a  3b 
13 13 13 13 c) 2 3 Sen    Sen  
 2   2 

(*) Cos  Cos 2 Cos 3 ....Cos 8      5


17 17 17 17 02. Si:   5 . Calcular: e) 2Cos Cos  Cos  Cos
3 2 6 6
Sen2  Sen3  Sen4 
E
(*) Tg  19  Tg  192  Tg  193  ......Tg  199   Cos2  Cos3  Cos4 
05. Simplificar:
1
a) d) 2  3 M  2  Cos5x  Cos3x  Sen3x  Senx 
2
3. PROPIEDADES CUANDO A + B + C = 180º
a) Sen 6x d) Sen 8x
3
b) e) 1 b) Sen 10x e) Sen 7x
2
SenA  SenB  SenC  4Cos A Cos B Cos C
2 2 2 c) Sen 9x
c) 2 3

CosA  CosB  CosC  4 Sen A Sen B Sen C  1 06. Hallar el valor de k.


2 2 2
03. Simplificar:
2  5 5  
Sen9Cos  Sen6Cos4  K Sec   Csc  Sec  Sec
Sen2A + Sen2B + Sen2C = 4SenA SenB SenC N 9  18 9  10
Cos4 Cos2  Cos7Cos
a) 3 d) 2 3
a) Cot 3 d) Cot5
2 2 2
Cos A  Cos B  Cos C  1  2 CosA CosB CosC
b) 4 3 e)  2 3
b)  Cot 3 e) 1

c)  Cot5 c) 4 3

248 249
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

07. En un triángulo ABC se cumple: 3 1 A B


b) 3 e)  2 b) e) d) Cot Cot
Sen A + SenC = 2Sen B 4 2 2 2
c) – 2
A C 5 e) CotA CotB
Calcular: Cot Cot c)
2 2 4
03. Hallar el valor de K.
1
a) d) 3 Cos3 Tan  2Sen  Sen  k  1  02. Eliminar  .
3 07. Expresar R como un producto de razo-
b) – 3 e) 6 a) 5 d) 2 Sen Sen3 Sen5
nes trigonométricas.  
b) 4 e) 1 a b c
1 R  2 3  10  2  2
c)  d) 3
3
a) 8 2 Sen2530 ' Sen1030 '
04. Si: A, B y C son los ángulos de un trián- a) a  b  c   a 2  b 2
08. Transformar a producto b) 4 2 Sen2530 ' Sen1030 '
gulo, transformar a producto.
2 2
U  Cos 5  Sen 7
c) 8 2 Cos2530 ' Cos1030 ' b) a  b  c   b 2  a 2
E  Sen2A  Sen2B  Sen2C
a) Cos2 Cos12 a) 4CosA CosB CosC
d) 8 2 Sen2230 ' Sen1230 ' c) c  b  c   b 2  a 2
b) Sen2 Sen12 b) 4SenA CosB SenC
c) Cos3 Cos11 c) 4CosA CosB SenC e) 8 2 Sen2530 ' Cos2630 '
d) b  a  c   c 2  b 2
d) 4CosA SenB SenC
d) Sen3 Sen11
e) 4SenA SenB SenC 08. Calcular: e) b  a  c   b 2  a 2
e) Cos4  Cos12
E  3 Cot20  4Cos20
05. Si: ,  y  estan en progresión arit-
BLOQUE II a) 3 d) Cos 20° 03. En la figura adjunta, PU = a, QT = x y
mética , calcular:
b) 1 e) Cot 20° RS = b. Calcular x en términos de a y b.
01. Simplificar: Sen  Sen
M c) Sen 20°
Sen Cos      P
Cos5  3Cos3  4Cos
R Q
Sen5  3Sen3  4Sen 3
a) 1 d) BLOQUE III
2
a)  Cot 3 d) Cot 3 R
1 5 01. Si: A, B y C son los ángulos de un trián-
3 b) e)
b) Tan  e) 1 2 2
gulo, simplificar: A B
c) 2 O U T S
c)  Tan3 SenB  SenC  SenA
N
SenB  SenC  SenA
06. Calcular: a) a  b b d) a  b b
02. Calcular el mínimo valor de: a) TanA TanB
P  Sen 2  Sen 2 120     Sen 2  240    b) SenA SenB
M  Cos  x  55   Sen  95  x  b) a  b a e) a 2  b2
3 1 C B
a) d) c) Tan Tan
a)  3 d) 2 2 4 2 2 c) a  b a
250 251
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

04. Sabiendo que:  1


07. Sabiendo que: Sen  , n
Sen5 2 2n
 x 4  5x 2  5
Sen Calcular:

Calcular: 3xCos  4x 3Cos 3  3 5 


Cos  Cos  Cos  ...  Cos  2n  1 BLOQUE I 1
2 2 2 2 b) e) – 1
a) Sen4 d) Cos6 2
b) Sen6 e) Sen9 a) nCos  n   01. Simplificar: c) 0

c) Cos4 b) nSen  n   A
Cos5x  Cos11x
Sen11x  Sen5x 05. Reducir: M = 2Sen3x Cosx – Sen2x
c) nTan  n   a) Senx d) Sen4x
a) Tan2x d) Tan8x
05. Calcular: b) Sen2x e) Sen5x
d) nCot  n   b) Tan4x e) Tan10x
2 4 8 c) Sen3x
M  Sen  Sen  Sen c) Tan6x
7 7 7 e) nSec  n  
06. Sabiendo que:
1 1 02. Simplificar:
a) d)  Sen3a Cos7a = M(Sen10a – Sen4a)
8 8
08. Calcular la suma de las diagonales tra- Sen50  Cos50 Calcular: M
A
7 1 zadas desde un mismo vértice de un Cos5 a) Sen10° d) Sen45°
b) e) 
2 2 polígono regular de n lados, inscrito en 1 b) Sen20° e) Sen90°
a) 2 d)
una circunferencia de radio “r”. 2 c) Sen30°
7
c)
4  (n  3)     2 2
a) 2r Sen   Sec   b) e) 07. Transformar a producto:
 2n   2n  2 3
Cos 2 2x  Sen 2 3x
c) 2
06. Calcular:  (n  3)     a) Cosx Cos2x
b) 2r Sen   Csc  2n 
 3 5  2n    b) Cos2x Cos3x
P  Cos 3  Cos 3  Cos 3 03. Reducir: c) Cos3x Cos4x
7 7 7
 (n  4)     2(Cos5x + Cos3x) (Sen3x – Senx) d) Cosx Cos5x
c) 2r Sen   Csc  2n 
1 1  2n    a) Sen6x d) Sen9x
a)  d) e) Cos2x Cos5x
2 8
b) Sen7x e) Sen10x
 (n  2)    
1 1 d) r Sen   Csc   c) Sen8x 08. Simplificar la siguiente expresión:
b) e)  2n   2n 
2 16 Sen3  Sen5  Sen
k
(n  3)     Cos3  Cos5  Cos
1 e) r Cos   Csc  2n 
04. Reducir:
c)   2n   
8 Sen25° + Sen35° + Cos175° a) Sen3 d) Cot3
b) Cos3 e) Sec3
1
a) 1 d)  c) Tan3
2

252 253
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

BLOQUE II 05. En la figura, calcular el valor de “  ” c) a 2(c  b)  b2  a 2


03. Calcular el valor de:

 2 3
d) a(c  b)  b2  a 2 M  Tan 2  Tan 2  Tan 2
01. Calcular: 7 7 7
1  4Sen70Sen10 e) a(c 2  b2 )  b3  a 2 a) 7 d) 42
S 2Cos20º Cos40º
Sen10
1
b) 14 e)
a) 1 d) – 1 BLOQUE III 7
1 Sen 40º c) 21
b) 2 e) 01. Transformar a suma:
2 a) 30° d) 15°
c) – 2 b) 60° e) 53° P  2(1  Senx)(1  Seny)(1  Senz)
04. Si la expresión:
c) 45° 
Si: x , y , z  0; ; además :
02. Simplificar: 2  2 3 
Sen  Sen  Sen  7Sen
06. Si: A  B  C   7 7 7 6
k=Cos6xCosx+Sen5xSen2x–Sen6xSen3x   3 9  4
xyz . 
Transformar a producto: 2  Cos  Cos  Cos  Sen
a) Cos7xCos2x d) 0  14 14 14  7
P = CosA + CosB – CosC + 1 a) Cos2x + Cos2y + Cos2z
1
b) Cos7x e) a) – 4SenA SenB SenC b) Sen2x + Sen2y + Sen2z 
2 Es equivalente a: k.Cos (m   )
b) – 4SenA SenB CosC c) Cosx + Cosy + Cosz m
c) Cos2x
c) – 4SenA CosB CosC d) Senx + Seny + Senz Calcular: “km”
d) 4SenA CosB SenC x y z
03. Reducir: e) Cos  Cos  Cos a) 8 7 d) 4 7
C A B 2 2 2
e) 4Sen Cos Cos
2 2 2 b) 7 e) 2 7
E  Sen7Sen3  Sen 2 2
02. En el gráfico se muestra una circunfe-
a) Sen5 d) Sen2 c) 7 2
 2 4 rencia de centro O. Hallar x en términos
b) Sen4 e) 3Sen 07. Calcular: N  Tan x Tan x Tan
7 7 7 de a y b.
c) Sen10 05. Nueve individuos estan situados a igual
a) 2 7 d) 7
distancia uno del otro, sobre una cir-
b) 4 7 e)  7
04. En que tipo de triángulo ABC se cunferencia de radio R, ocho de ellos
a x
cumple: c) 2 7 van a reunirse con el noveno, siguien-
b do el camino mas corto. Calcular la
Cos 2 A  Cos 2B  Cos 2C  1
08. x” suma de las distancias recorridas por
a) Equilátero O
E l i m i n a r “

los ocho individuos.


b) Isósceles Senx Sen3x Sen5x
 
a b c a) (a  b)b d) (a  b)a R
c) Obtusángulo a) 2R Cot15° d) Cot20
2
d) Rectángulo a) a(c  b2 )  b3  a 3 b) (a  b)a e) 2 (a  b)b
b) 2R Cot10° e) RCot40°
e) No existe el ABC b) a(c  b)  b3  a 2 c) (a  b)b
c) RCot20°

254 255
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

06. Hallar:

3 2
M  Tan  4Sen
11 11
1. NOCIONES PRELIMINARES
11 Función es un conjunto de pares ordenados donde no hay dos pares (diferentes) con un
a) 7 d)
11 mismo primer elemento. Se llama dominio al conjunto de todos los primeros elementos
y rango al conjunto de todos los segundos elementos.
7 5
b) e)
7 2
Por ejemplo: F = {(2 ; 3) , (1 ; – 2), (0 ; 4) , (– 2 ; 5)}
c) 11 El conjunto F es una función
Dominio = {– 2 ; 1 ; 0; 2} y Rango: {– 2 ; 3 ; 4 ; 5}
Dada una función F = {(x;y)/y = F(x)} se llama dominio al conjunto de valores que
07. Calcular:
puede tomar x (variable independiente) y rango al conjunto de valores que puede tomar
 2 y (variable dependiente).
V  Sen  Sen 
11 11

3 4 5

Por ejemplo: F  (x; y) / y  x  3 ; x  
Sen  Sen  Sen
11 11 11 Dominio: x  3  0  x   3 ...... Luego: DomF =   3; 

11 7 Rango: x  3  0  x  3  0 .... Luego... RanF = 0;  


a) d)
2 7 La gráfica de una función es la representación geométrica de cada punto y una forma de
obtenerla es tabulando.
b)
7 e) 19
2
x y Y
5 -3 0 5
c) 4
2 -2 1
-1 2 3 F: y= x+3
0 3 2
1 2 1
08. Degradar: “ 16Sen 5  ”
2 5 X
a) 10Sen  5Sen3  Sen5 3 6 -6 -5 -4 -3-2-10 1 2 3 4 5

b) 10Sen  5Sen3  Sen5

c) 10Sen  5Sen3  Sen5 Observación:


Si no se especifíca el dominio de una función, entonces se
d) 5Sen  10Sen3  Sen5
considera como tal, al conjunto de valores de la variable
e) 5Sen  5Sen3  10Sen5 independiente para los que la función está definida en .

256 257
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

Por ejemplo: 2.3 Función Tangente: y = Tgx

(*) F(x) está definida en si F(x)  0 . x y Y


0 0
F(x)
(*) G(x) está definida en si G(x)  0 . /2 
3     X
 0 0 3
2 2 2 2
3/2 
2 0
2. FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS

2.1 Función Seno: y = Senx


(*) Dominio: 
  2n  1  , n 
2  (*) Rango:

(*) Período :  (*) Función impar: Tg(–x) = – Tgx

2.4 Función Cotangente: y = Ctgx


x y Y
1
0 0 3 Y
x y
-/2 1 -/2 2
0  X 0 
 0  2 5
3/2 2 2 /2 0
-1 X
-1   3   0   3 2
2 0 2 2 2
3/2 0 2
2 

(*) Dominio: [*] Rango : [– 1 ; 1] (*) Dominio  k, k   (*) Rango:


(*) Período: 2 [*] Función impar Sen(–x) = – Senx (*) Período :  (*) Función impar:
Ctg(–x) = – Ctgx

2.2 Función Coseno: y = Cosx 2.5 Función Secante: y = Secx

x y Y Y
1 y
0 0 x
/2 1 - 0 1 1
0   X
 -1 3 2 5 /2 
2 2 3     3 X
3/2 0 2 2  -1 0 2
-1 2 2 2 2
2 1 3/2 
-1
2 1

(*) Dominio:
(*) Período: 2
[*] Rango : [– 1 ; 1]
[*] Función par Cos(–x) = Cosx
(*) Dominio: 
  2n  1  , n 
2  (*) Rango:   ;1  1;  

(*) Período: 2 . (*) Función par: Sec(–x) = Secx

258 259
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

2.6 Función Cosecante: y = Cscx A continuación se muestran algunos cuadros que pueden ayudar al cálculo del rango de
algunas funciones.
Y
x y
0  RANGO
1
/2 1 Si k es impar (+) Si k es par (+)
    3 X
  0 2
[-1 ; 1]
2 2 2 Sen k(x) [0 ; 1]
3/2 -1
-1 Cosk(x) [-1 ; 1] [0 ; 1]
2 
Tgk(x) [0 ; +>
Ctgk(x) [0 ; +>
(*) Dominio:  k , k   (*) Rango:   ;  1  1;   Seck(x) [1 ; +>
- < -1 ; 1 >
(*) Período : 2 (*) Función impar: Csc(–x) = – Cscx Csck(x) - <-1; 1> [1 ; +>

3. CÁLCULO DEL DOMINIO DE FUNCIONES


Para calcular o determinar el dominio de funciones en las que intervienen funciones Función Rango Función Rango
trigonométricas se deben tener presente los dominios de las funciones trigonométricas
1 1 1
básicas y algunas propiedades algebraicas. SenxCosx ; Sen2xCos2x 0;
2 2 4
Ejemplos: SecxCscx - <-2; 2> Sec2xCsc2x [4 ;+>
Determinar el dominio de F:
F : y = Tgx + Ctgx (*) Si k es un número entero positivo

Una manera de calcular el dominio es analizando que valores no puede tomar la variable 0  Sen 2k x Cos 2k x  1 1  Sen 2k x  Cos 2k x  1
independiente. 22k 2k 1
(*) Si m y k son números enteros positivos tal que al menos uno de ellos es impar

(*) Como un término es “Tgx”  x  ...  , 3 , 5  ,...
2 2 2 
mm k k mm k k
(*) Otro término es “Ctgx”  x  ...0 ;  ; 2 ;.... _  Senm x Cos k x 
 m  k m  k  m  k m  k
 2 2 2  
(*) Conclusión: x  ...0 ;  ;  3 ; 2 ;...  n , n   (*) Si m y k son número pares positivos

 El dominio de F es: 
 n , n 
2  0  Sen m x Cos k x  mm k k
 m  k m  k
4. CÁLCULO DEL RANGO DE FUNCIONES (*)  A y B 
Para determinar el rango de una función no hay reglas ni métodos únicos, depende del
 A 2  B 2  A Senx  BCosx  A 2  B2
dominio de lafunción, y de otras características que pueda presentar la función.

260 261
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

04. Hallar el ángulo de la función: 08. Graficar: y = Sen2x Secx    


y
Calcular: f    f     2F  
2
f(x)  Tan x  Csc x 2 y  15   2

a) 0;   d)  3;   a) d) x
a) 2,9 d) 2,5
x

BLOQUE I b) 2,91 e) 3,91


b) 1;   e)  4 ;   y y c) 2,92
01. Hallar el dominio de: c)  2;  
b) x e) x
g(x)  Senx  Cosx  Tanx  Cotx ,  n  03. Determinar el dominio de:
05. Hallar el dominio y rango de la función: y
a)  k f(x)  Cot  Cosx  , n 
f(x)  1  Cosx  Cosx  1 , k 
  c) x a)  n
b)  (2k  1) 
 2  (2k  1) 
a)   , 1
 2   
b)   2n  1 
 k  BLOQUE II  2
c)  
2  (4k  1) 
b)   , 0
 2  01. Determinar el valor de verdad en cada  n 
d)  2k c)  
caso:  2
 (2k  1) 
e) c) 
 4
,

 2   
(I) Dom(Tan3x)   (2n  3) ; n   d)  2n
 6 

02. Si: f(x)=2Sen6x – 1 y g(x)= 3Cos2x–1 
d) (4k  1)  ,
 4
 2 (II) Dom(Csc2x) 
 k 
  ;k   e)
 n 
 
a) [– 3; 1] d) [– 4; 1] 2  4 
b) [– 4; 2] e) [– 3; 2] e) 2k , 0
 x   
(III) Dom  Tan    (4n  1) ; n  
c) [– 4; – 3]  2   4  04. Determinar el rango de:
06. Hallar el rango de la función: a) VVV d) FVV
03. Hallar el dominio de la función: f(x) = 3 Versx – 4 Covx b) VVF e) VFV   3 x  3 
F  (x; y) y  Sec    , x  ; 
a) [– 3; 4] d) [– 2; 7] c) FFF   4 2  2 
Senx  Cosx
f(x)  ; n
Secx  Cscx b) [– 1; 7] e) [– 5; 6]
02. La función F esta definida de la siguien-
c) [– 6; 4] 2
te manera: a) 0 ;1 d) ;1
 k  2
a) k d)  
8  
07. Si: f(x) = 3Sen2x Tanx – 1 2  3x 
 Sen   ; si x   ; 
  2 5 2 2
 k   k  Calcular el rango de F. b) 0; e) ;2
b)   e)     2 2
2 6 a) [– 1; 5> d) <– 7; 5> F(x)   Cos5x ; si x  0; 
 5 
b) [– 7; 5] e) [– 3; 4> 
c)  k  x
  c) 1; 2
  c) [– 1; 5]  Tan   ; si x    ; 2
4  4

262 263
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

05. Hallar el rango de la función: ab  02. Determinar el dominio de H(x). 04. Sea: f(x)  4 Senx  Cosx y
Calcular: si x1  x 2 
ab 2
  2x      
F  (x; y) y  3  5Cos   H(x)  Cotx  Cot   x   Cot   x  g(x)  3 Log  Senx   Log  Cosx 
  3  a) 2 d) 5 3  3 
Si su dominio es igual al rango de la b) 3 e) 6 Calcular: Dom f – Dom g
  
función: c) 4 a)   2n  1 , n  
 6  13

G  (x; y) y  2Sen 4 3x  1   n 
si: x  0;
4
b)   ,n  
 3  3 
1  08. Si: x   ; 2  , hallar el rango de:
a)  ;8  d)  0; 2  2   5  5 13
a) ;  ;
2   2k  2 4  2 4
3  Cosx c)  ,k  
 1  f(x)   9 
b)   ;5  e)   1; 2 2  Cosx  5  5 13
 2  b) ;  ;
 k  2 4  2 4
3 4 4  d)   ,k  
c)  1; 4  a)  ;  d)  ; 2  9 
2 3 3 
  5 5 13
e)
 k 
  ,k  
c) 2; 4  2 ; 4
3  4 3
06. Si: b)  ; 4  e)  ;   6 

2   3 2
   
F  (x; y) / y  Cotx , x   3k  1 ;  k  1  , k      9 5
  3   4 d)  ;   ;
c) 1; 3  4 2 4 2
     
Calcular el rango de F. 03. Si: F  2x    Tan  3x  
 6  4
  9 5 
a)  ;  3  d)  ; 3  e) ;  ;
Hallar el dominio de F(x), n  . 4 2 4 2 
BLOQUE III
3
b)  ;   e)  ;1 a)
 2n 

3  
01. Determinar el rango de:  3  05. Hallar el rango de:

3 1  Sen3x  n  f(x) = 4Cosx + 9Secx


c)  ; f(x)   Senx b)  
 1  Senx
3  4 
a)   13;13 
3  1   
a)  ;9 d)   ;9 c)   2n  1 , n  
07. Dadas las funciones:  16  4  4  b)   12;12


F  (x; y) y  Secx  y  3
b)   ;6
7
e)  ;8 d)
 n 
 
c)  12;12
 8 8 6 

G  (x; y) y  Cscx  d)  13;13
7  n 

Si: x1; 2a  b  F y   x 2;a  b  G c)  16 ;8

e)  
2 e)  6;6

264 265
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

06. Dada la función 08. Calcular el área de la región sombreada.


F  (x; y) y  ACotBx  y

 3  y=Senx
Si:  ; k   F , hallar el valor de k.
 2  BLOQUE I 05. Si: Cos 1;0
x 3Cos  1
y O Calcular el rango de: f(x) 
01. Calcular el máximo valor que toma el
2
F x=2 C.T. rango en F(x) = 3Senx + 2
4 3 a) 1 d) 4  1 1
a)  1; d) 1;
 2 2
b) 2 e) 5
x  2  2 c) 3 1 1 1
0  a) u d) u b) 1; e)  ;
3 8 3 2 2 2
02. Hallar la variación de: 1
 2  2 c) ;1
b) u e) u G(x) = 2 – 4Cos3x 2
4 6
a) – 4 d)  6 3 a) 2;6  d) 2; 2
 2 06. Sea la función F definida por:
c) u
b)  4 3 e) – 12
2 b)  2;6  e) 2;4 
F(x)  22 2Cotx , cuyo dominio es
c) – 6 c) 2;6
  3  . Hallar el rango de F..
4 ; 4 
 
07. Su f y g son funciones definidas por:  
03. Si: x    ;0 a) 1;12 d)  2;10 
 2
f(x)  Tanx  Cotx b) 1;16  e) 0;8 
Calcular el menor valor del rango de
g(x)  Tanx  Cotx f(x) = 3 + 2 Senx. c) 1;8 
a) 0 d) 2
Hallar el rango de: f 2  g .
b) – 1 e) 3 07. Hallar el dominio de la función f
a)  ; 2  6;   c) 1  
definido por f(x)  23Csc  2x   .
 2
b) ; 2  6;   k  
  k  2 a)    ; k  Z
04. Hallar k; si el punto A   ;  2 4
3 8   
c) 2;6
pertenece a la función coseno.   
b)   2k  ;k  Z 
d)  2;6  a) 2 d) 8  4 
b) 4 e) 10  k  
e) 6;   c)    ; k  Z
c) 6 2 6 

266 267
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

   06. Determinar el dominio de la función: BLOQUE III


d)   k  ; k  Z  a) 2;0  d) ; 1
 2  f(x)  Cot2x  SecxCscx
b) ; 2  e) ; 1 01. Dada la función definida por:
  n 
  a)   ;n  
e)   k  ; k  Z   4  Sex  3
 4  f(x)  , entonces el rango de
c) ;  2  Senx  2
 n 
b)   ;n   la función es:
08. H a l l a r e l r a n g o d e l a f u n c i ó n f definida  2 
03. Hallar el rango de la función: c)  n; n    5  3
2   a)  5;   d)  5;  
por f(x)  Secx 1 ; x  ;  .  3  2
2 4      
f   ;   dada por : d)  (2n  1) ;n  
 4 18  2   2 3
a) 0;  d) 1; b)  4;   e) 4; 
 3 2
  e)  2n; n  
b) 1;  e) 0;1 f(x)  2Tan  3x    3
 2  3
2
c)  4;  2 
c) 0; 07. Sea: F(x)  CscxCot x  Cscx  4 ;  
a)  2  3; 3 
 
  5 
x   ;  . Si: R(f)   a; b  02. Determine el rango de la función f defi-
BLOQUE II b)  2  3; 3

6 6 
nida por:
Calcular: a + b.
01. El rango de la función: c)  1  3;0 
  a) 4 d) 2 f(x)  Sen 2x  6Senx  9 
  b) 1 e) 0
f(x)  Tan  Senx  donde : d)  1  3;0 c) 3 Sen 2x  4Senx  4
3  

e)  3; 2 3  1 a) [0; 2] d) 1
 
x   ;  tiene la forma R(f)   a; b  . 08. Hallar el dominio de la función
6 2 b) [0;1] e) 5
Hallar: a.b Tanx
04. Hallar el rango de la función: f(x)  ; sabiendo que esta conte-  1
3 c) 0; 2 
1  
a) 2 d) 2  Csc 2 2x 3
3 f(x)  nido en ; , y que su rango es el
3Cot2x 2
1
b) 1 e) 03. Si: x   0; 2 , determine el rango de la
3 a)  2; 2 d)  1;1 mismo que el de la función
función f definida por:
c) 3 b)  3;1 e)  2;8 g(x)  Sec 2x .
f(x)  Senx  Senx  Senx 
c)  4; 2 7  3 4  3
02. Si F es la función real definida por a) ; d) ;
6 2 3 2  1 
a)   2;0  d)   ;0 
 Tan 2x  7      2 
05. Calcular el mínimo valor positivo de la  7  3 3
F(x)  Csc   para todo b)  ; e) ;
 8  función f(x)  2Tan2x  Cotx  Tanx 6 2 2  1
  b)   2; 2  e) 0; 
a) 1 d) 8    2
  b) 2 e) 3  4  3
x ; . Hallar su rango.. c)  3 ; 2 0; 2 
4 3  c) 4  c)
 
268 269
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

04. Determine el rango de la función 0; 2 2 


c)
 
1  Senx
definida por: f(x)  d)   2; 2 
Sen 2x  

a) 0;1 d) 0; 2 e)  2; 2

b) 0;1 e) 0;  08. Hallar todos los valores de x del inter-

c)  0; 2  
 valo  ; donde es no negativa la
2 2
función f definida por:
05. El rango de la función f definida por:
3  Tan 2x
F(x)  Tan Cotx  Cotx Tanx es: f(x) 
1  Senx
a)  0 d)  2; 2
    
a)  ; d)   ; 
b)   1;1 e) 2; 2 2 2  4 4 Impreso en los talleres gráficos de
c) 0     EDICIONES E IMPRESIONES PAZ S.A.C
b)  ; e)  ;
3 3 6 6 Emilio Fernandez # 490 – Sta Beatriz
06. Hallar el rango de:
c)
   425 – 1234 / 433 – 1021
 3 ; 3 
x   
f(x)  Sen3x  Secx  Tanx  Tan   
2 4
9755 – 0054 / 9755 – 0075

a)  1;0  0;1
LIMA – PERÚ

b) 1;0  0;1

c) 1;0  0;1

d)  1;1
e) 1;1

07. Calcular el rango de la función:

F(x)  Senx 2  Cosx 2  Senx 2  Cosx 2

a)  0; 2
b)  2 2; 2 2 
 

270 271
TRIGONOMETRÍA PAMER – UNI

272

También podría gustarte