22

FSICA
Elixir e desenvolver un problema e/ou cuestin de cada un dos bloques. O bloque de prcticas s ten unha opcin. Puntuacin mxima: Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Cuestins 4 puntos (1 cada cuestin, terica ou prctica) Non se valorar a simple anotacin dun tem como solucin s cuestins tericas; deben ser razoadas. Pode usarse calculadora sempre que non sexa programable nin memorice texto.

BLOQUE 1: GRAVITACIN (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.- Se por unha causa interna, a Terra sufrise un colapso gravitatorio e reducise o seu raio metade, mantendo constante a masa, o seu perodo de revolucin arredor do Sol sera: a) o mesmo, b) 2 anos, c) 0,5 anos. 2.- Dous satlites de comunicacin A e B con diferentes masas (mA > mB) xiran arredor da Terra con rbitas estables de diferente raio sendo rA < rB; a) A xira con maior velocidade lineal; b) B ten menor perodo de revolucin; c) os dous teen a mesma enerxa mecnica. BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO (Elixe un problema) (puntuacin 3 p) 1.- Unha bobina cadrada e plana (S = 25 cm2) construda con 5 espiras est no plano XY; a) enuncia a lei de Faraday-Lenz, b) calcula a f.e.m. inducida se se aplica un campo magntico en direccin do eixe Z, que vara de 0,5 T a 0,2 T en 0,1 s; c) calcula a f.e.m. media inducida se o campo permanece constante (0,5 T) e a bobina xira ata colocarse no plano XZ en 0,1 s. 2.-Tres cargas puntuais de 2 C sitanse respectivamente en A (0,0), B (1,0) e C (1/2,3/2). Calcula: a) o campo elctrico nos puntos D (1/2, 0) e F (1/2,1(23)); b) o traballo para trasladar unha carga q= 1 C de D a F, c) con este traballo, aumenta ou dimine a enerxa electrosttica do sistema? (As coordenadas en metros, K = 9109 Nm2C-2; 1C = 10-6C). BLOQUE 3: VIBRACINS E ONDAS (Elixe un problema) (puntuacin 3 p) 1.- A ecuacin dunha onda transversal y(t, x) = 0,05cos (5t-2x) (magnitudes no S.I.). Calcula: a) os valores de t para os que un punto situado en x = 10 m ten velocidade mxima; b) que tempo ha de transcorrer para que a onda percorra unha distancia igual a 3?, c) esta onda estacionaria? 2.- Unha masa de 0,01 kg realiza un movemento harmnico simple de ecuacin y = 5cos (2t+p/6). (Magnitudes no S.I.); calcula: a) posicin, velocidade e aceleracin en t = 1 s; b) enerxa potencial en y = 2 m, c) a enerxa potencial, negativa nalgn instante? BLOQUE 4: LUZ (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.- Se se desexa formar unha imaxe virtual, dereita e de menor tamao que o obxecto, dbese utilizar: a) un espello cncavo, b) unha lente converxente, c) unha lente diverxente. 2.- Unha onda electromagntica que se atopa cun obstculo de tamao semellante sa lonxitude de onda: a) forma nunha pantalla, colocada detrs do obstculo, zonas claras e escuras, b) polarzase e o seu campo elctrico oscila sempre no mesmo plano, c) reflctese no obstculo BLOQUE 5: FSICA MODERNA (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.- Cl destas reaccins nucleares posible: a) 7H + 1H 2He c)
235 92U 2 3 4 14 4 17 1

+ 0n 56Ba + 36Kr + 2 0n

141

92

b) 7N + 2He 8O + + 1H

2.- Se un ncleo atmico emite unha partcula e das partculas , o seu nmero atmico: a) dimine en das unidades, b) aumenta en das unidades, c) non vara. BLOQUE 6: PRCTICA (puntuacin 1 p) Cun banco ptico de lonxitude l, obsrvase que a imaxe producida por unha lente converxente sempre virtual. Como se pode interpretar isto?

89

22

FSICA
Elixir e desenvolver un problema e/ou cuestin de cada un dos bloques. O bloque de prcticas s ten unha opcin. Puntuacin mxima: Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Cuestins 4 puntos (1 cada cuestin, terica ou prctica) Non se valorar a simple anotacin dun tem como solucin s cuestins tericas; deben ser razoadas. Pode usarse calculadora sempre que non sexa programable nin memorice texto.

BLOQUE I: GRAVITACIN (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.-Supoendo a Terra como unha esfera perfecta, homoxnea de raio R, cal a grfica que mellor representa a variacin da gravidade (g) coa distancia ao centro da Terra.
g 9,8 g 9,8 g 9,8

RT a)

r b)

RT c)

2.-Se dous planetas distan do Sol R e 4R respectivamente os seus perodos de revolucin son: a) T e 4T, b) T e T/4, c) T e 8T. BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO (Elixe un problema) (puntuacin 3 p) 1.- Dadas tres cargas puntuais q1 = 10-3 mC en (-8,0) m, q2 = -10-3 mC en (8,0) m e q3 = 210-3 mC en (0,8) m. Calcula: a) o campo e o potencial elctricos en (0,0), b) a enerxa electrosttica, c) xustifica que o campo electrosttico conservativo. (Datos: 1 C = 10-6C; K = 9109 Nm2C-2) 2.-Unha partcula con carga 0510-9 C mvese con v = 4106 m/s e entra nunha zona onde existe un campo j magntico B = 0,5 i T: a) qu campo elctrico E hai que aplicar para que a carga non sufra ningunha desviacin?; b) en ausencia de campo elctrico calcula a masa se o raio da rbita 10-7 m; c) razoa se a forza magntica realiza algn traballo sobre a carga cando esta describe unha rbita circular. BLOQUE 3: VIBRACINS E ONDAS (Elixe un problema) (puntuacin 3 p) 1.- Dun resorte de 40 cm de lonxitude clgase un peso de 50 g de masa e, alcanzado o equilibrio, a lonxitude do resorte de 45 cm. Estrase coa man o conxunto masa-resorte 6 cm e sltase. Achar: a) a constante do resorte, b) a ecuacin do M.H.S. que describe o movemento, c) deduce a ecuacin da enerxa potencial elstica. (g = 9,8ms-2) 2.- A ecuacin dunha onda sonora, que se propaga na direccin do eixe x y = 4 sen 2p (330t x) (S.I.); acha: a) a velocidade de propagacin, b) a velocidade mxima de vibracin dun punto do medio no que se transmite a onda, c) define a enerxa dunha onda harmnica. BLOQUE 4: LUZ (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.- Cando un raio de luz incide nun medio de menor ndice de refraccin, o raio refractado: a) vara a sa frecuencia, b) acrcase a normal, c) pode non existir raio refractado. 2.- Se un feixe de luz lser incide sobre un obxecto de pequeno tamao (de orden da sa lonxitude de onda), a) detrs do obxecto hai sempre escuridade, b) hai zonas de luz detrs do obxecto, c) reflctese cara medio de incidencia. BLOQUE 5: FSICA MODERNA (Elixe unha cuestin) (razoa a resposta) (puntuacin 1 p) 1.- Un vehculo espacial afstase da Terra cunha velocidade de 0,5c. Desde a Terra envase un sinal luminoso, cuxa velocidade medida pola tripulacin, obtendo un valor de: a) 1,5c, b) c, c) 0,5c 2.- Un metal cuxo traballo de extraccin 4,25 eV, ilumnase con fotns de 5,5 eV. Cal a enerxa cintica mxima dos fotoelectrns emitidos? a) 5,5 eV, b) 1,25 eV, c) 9,75 eV. BLOQUE 6: PRCTICA (puntuacin 1 p) Fai un esquema da prctica de ptica, situando o obxecto, a lente e a imaxe, e debuxando a marcha dos raios para obter unha imaxe dereita e de maior tamao que o obxecto.
90

CONVOCATORIA DE XUO
As solucin numricas non acompaadas de unidades ou con unidades incorrectas ............ -0,25 (por problema) Os erros de clculo, ................................................................................................................. -0,25 (por problema) Nas cuestins tericas consideraranse vlidas as xustificacin por exclusin das cuestins incorrectas.

BLOQUE 1: GRAVITACIN Mximo: 1 punto 1. Solucin: a) 2. Solucin: a) BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO Mx. 3 puntos. 1 punto por cada apartado. 1. a) Enunciado de calquera das das leis ou ecuacin matemtica da f.e.m.= - N. d/dt (explicando qu representa cada magnitude)............................... 1,00 b) Clculo da f.e.m: 3,75 .10-2 V......................1,00 c) Clculo da f.e.m. media: 6,25. 10-2 V.......... 1,00 (Daranse como vlidos os valores calculados para 1 espira) 2. a) Campo elctrico en D= -2,4.10 4 (N/C) j... ............................................................................0,75 Campo elctrico en F= 0................................... 0,25 S a representacin grfica................................ 0,50 b) Clculo do traballo= - 8.10-4 J........................1,00 S a expresin para o clculo do traballo.......... 0,50 A enerxa potencial incremntase a costa do traballo realizado................................................................ 1,00 BLOQUE 3 : VIBRACINS E ONDAS Mx. 3 puntos. 1 punto por cada apartado. 1. a) Expresin da velocidade instantnea.............0,50 Valores de t: (n/5+4,31) s.................................1,00

b) Clculo da velocidade de propagacin ou do pe rodo...................................................................0,50 Tempo para 3: 3,77s.........................................0,50 Non estacionaria: explicacin correcta.......... 1,00 2. a) Ecuacins da velocidade e aceleracin..........0,50 Clculo da posicin (-4,1 m), velocidade (-5,8 m/s) e aceleracin (16,4 m/s2)......................................0,50 b) Clculo de k (4.10-2 N/m)..............................0,50 Expresin da enerxa potencial..........................0,25 Clculo da enerxa potencial: 8.10-2 J................0,25 Xustificacin correcta de que a enerxa potencial non pode ser negativa............................................. 1,00 BLOQUE 4: A LUZ Mximo: 1 punto 1. Solucin: c) 2. Solucin: a) BLOQUE 5: FSICA MODERNA Mximo: 1 punto 1. Solucin: b) 2. Solucin: c) BLOQUE 6: PRCTICA Mximo: 1 punto O obxecto debe situarse entre o foco e a lente. Explicacin grfica da marcha dos raios............1,00

91

CONVOCATORIA DE SETEMBRO
As solucin numricas non acompaadas de unidades ou con unidades incorrectas ............ -0,25 (por problema) Os erros de clculo, ................................................................................................................. -0,25 (por problema) Nas cuestins tericas consideraranse vlidas as xustificacin por exclusin das cuestins incorrectas.

BLOQUE 1: GRAVITACIN Mximo: 1 punto 1. Solucin: c) 2. Solucin: c) BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO Mx. 3 puntos. 1 punto por cada apartado. 1. a) Clculo do campo elctrico E= (18/64) (i-j) N/C... ........................................................................... 0,50 Clculo do potencial V= 9/4 V.......................... 0,50 S debuxo dos vectores do campo elctrico.... 0,25 S as expresins do campo e potencial..............0,25 b) Enerxa electrosttica E= -(9/16).10-9 J........ 1,00 c) Xustificacin do carcter conservativo......... 1,00 2. a) Campo elctrico E= 2.106 k(N/C)................1,00 S debuxo dos vectores implicados.................. 0,50 S expresins de forza magntica e elctrica.....0,25 b) Clculo da masa: m= 6,25.10-24 kg.................1,00 S a expresin para o clculo da masa.............. 0,50 Explicacin de que o traballo realizado nulo..1,00 BLOQUE 3 : VIBRACINS E ONDAS Mx. 3 puntos. 1 punto por cada apartado. 1. a) Clculo de k= 9,8 N/m...................................1,00 S a expresin para calcular k...........................0,25

b) Ecuacin do MHS: y= 6.10-2 cos 14t (m)......1,00 S expresin da ecuacin do MHS....................0,25 S clculo de ..................................................0,25 c) Deducin da ecuacin da enerxa potencial...1,00 S a expresin da enerxa potencial.......................0,25 2. a) Clculo da velocidade de prop. v= 330 m/s...1,00 Identificacin de ou k.....................................0,25 S expresin da velocidade de propagacin......0,25 b) Clculo da velocidade mxima de vibracin vmax= 8,3. 103 m/s................................................1,00 Definicin da enerxa dunha onda harmnica... 1,00 BLOQUE 4: A LUZ Mximo: 1 punto 1. Solucin: c) 2. Solucin: b) BLOQUE 5: FSICA MODERNA Mximo: 1 punto 1. Solucin: b) 2. Solucin: b) BLOQUE 6: PRCTICA Mximo: 1 punto Explicacin grfica da montaxe experimental...1,00

92

CONVOCATORIA DE XUO
BLOQUE 1: GRAVITACIN 1.- Resposta correcta a (a): o perodo sera o mesmo xa que T non depende do raio da Terra:
v= GM /R

Enerxa electrosttica en F: WF = qFF = 10-6 9,35104 = 9,3510-2 J A enerxa electrosttica aumenta polo traballo realizado. BLOQUE 3: VIBRACINS E ONDAS Problema 1 a) y(t, x) = Acos(wt - kx) = 0,05 cos(5t - 2x) A = 0,05m w = 5rad/s T = 2p/w = 1,26s n = 0,795Hz k = 2m-1 u = w/k = 2,5m/s l = 2p/2 = 3,14m n = dy(t, x)/dt = -Awsen(wt - kx) nmax sen(wt - kx) = 1 (wt - kx) = 5t -20 = p/2 +np t = (20 + p/2 +np)/5 b) 3l = 2,5t t = 33,14/2,5 = 3,77s c) Non, porque unha onda estacionaria pdese obter por interferencia de das ondas harmnicas da mesma amplitude A, mesma frecuencia, propagndose na mesma direccin e en sentidos contrarios, e ten de ecuacin: y = 2Acoskxsenwt Problema 2 a) y = 5cos(2t + p/6) en t = 1s y = 5cos(2t + p/6) = 5cos(2,5236) = -4,1m n = -10sen(2 + p/6) = -5,8m/s a = -w4y = -44,1 = 16,4m/s2 b) EP = 1/2Ky2 = 1/2w2my2 = 0,08J c) A enerxa potencial non pode ser negativa porque se ve que o produto de das magnitudes, K e y2 que son sempre positivas BLOQUE 4: LUZ 1.- As lentes diverxentes forman unha imaxe virtual dereita e de menor tamao c obxecto

T = 2pR /v = 2p / GM /R3

2.- Resposta correcta a (a):

vA = GM /rA GMm A 2r2
A

vB =

GM /rB GMm B 2r2B

vA > vB TA > TB EA = EB

TA = 2pR /vA EA = -

TB = 2pR /vB EB = -

BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO Problema 1 a) a f.e.m inducida nun contorno que limita unha superficie, relacinase co fluxo que atravesa a superficie dF e=dt (F -F ) (0,5 - 0,2) b) e = -DF/Dt = - 1 2 = 2510-45 = -3,7510-2V 0,1 0,1 (F -F ) (2510-45-0) c) e = -DF/Dt = - 1 2 = 5 = -6,2510-2V 0,1 0,1 Problema 2 a) Campo en D:
210-6 q E = K C2 (-j ) = 9109 (-j ) = 24103(-j )V / m 3/4 rC Campo en F: rA-F = rC-F = 1/3 rC-D = 3/2 sena = 1/2

q q q 1 EF = 2K A2 sena(j ) + K C2 (-j ) = 2K A (j ) + rA rC 1/3 2 q K C (-j ) = 0 1/3 b) Potencial en D:

FD = K 9

4 [ 3 +8]10 = 9,2710 V
3 4

210-6 210-6 qC q + 2K A = 9109 + 29109 = 3/2 1/2 rC rA

Potencial en F: rA-F = rC-F = 1/3 FF = 2K

q q qA q + K C = 2K A + K C = 9,35104 V 1/3 1/3 rA rC

rC-D = 3/2

sena = 1/2

F WD = q(FD - FF) = 10-6 (9,27 - 9,35)104 = 810-4 J

c) Enerxa electrosttica en D: WD = qFD = 10-6 9,27104 = 9,2710-2 J

93

2.- E un fenmeno de difraccin. Cando un movemento ondulatorio se atopa cun obstculo ou cunha fenda de tamao semellante sa lonxitude de onda, frmanse nunha pantalla detrs do obstculo unha serie de franxas claras ou escuras ( ou aneis) que son produto de interferencia de ondas, e que semella que a luz non se propaga en lia recta.

BLOQUE 5: FSICA MODERNA 1.A : 14 + 4 = 18 Z:7+2=8+1 resposta correcta a (b)

4 A -4 0 X - 2 a - 2b = Z-2 +2 Y - 2-1 e Z non vara A Z

virtual se a posicin do obxecto est entre o foco e o centro ptico. Polo tanto a lonxitude l focal

1 1 0 2.- b 0 n 1 p + 1 e Y : A dimine en 4

BLOQUE 6: PRCTICA Unha lente converxente produce sempre unha imaxe

SOLUCINS SETEMBRO
BLOQUE 1: GRAVITACIN 1.-Se supoemos que a Terra unha esfera maciza de densidade constante, podemos calcula-la masa (M) que nun punto do seu interior causante da atraccin gravitacional: d= M/V; d= d M T /(4/3)RT 3 = M/(4/3)r3 M=(r3/RT3) MT Como g= GM/r2, quedar: g= G(r3/RT3) MT=g0r/RT; Obtense unha variacin lineal de g con r. A medida que r dimine ( ir cara interior da Terra) g tamn dimine. .O valor mximo de g obtense cando r = RT. Para puntos exteriores expresin de g g = GMm/r2 2.- ( Lei de Kepler)

K b) w = m = 14rad/s x = 6sen(14t + p/2) x = 6cos(14t) c) W = Fdx = Kxdx = 1/2Kx2 Problema 2 a) y = 4sen2p(330t-x) = 4sen(660pt-2px) = 4sen(wt-kx) w = ku u = w/k = 330m/s b) nmax = Aw = 8,3103m/s c) Eonda = 1/2mn2 = 1/2m(Aw2) = 1/2mA24p2u2 max
BLOQUE 4: LUZ 1.- Segundo a lei de Snell ni seni = ni senr . Se pasa dun medio mais refrinxente a un menos refrinxente, afstase da normal, polo que, se o ngulo de incidencia o ngulo lmite, ou superior , non hai refraccin. 2.- E un fenmeno de difraccin. Cando un movemento ondulatorio se atopa cun obstculo ou cunha fenda de tamao semellante sa lonxitude de onda, frmanse nunha pantalla detrs do obstculo unha serie de zonas claras ou escuras que son produto de interferencia de ondas, e que semella que a luz non se propaga en lia recta. BLOQUE 5: FSICA MODERNA 1.- A velocidade da luz a mesma en todos os sistemas de referencia inerciais calquera que sexa a velocidade da fonte. 2.- hu = hn0 + EC EC = 1,25eV BLOQUE 6: PRCTICA Unha lente converxente produce unha imaxe dereita e de maior tamao c obxecto, se este se coloca entre o foco e a lente (virtual)

T12 T22 T12 R13 R 3 T ) = 1/64 T1 = 3 = 3 = 2 = 3 = ( R1 R2 T2 R2 4R 2 T2 1/8 T1 8 T2 = 8T1 BLOQUE 2: ELECTROMAGNETISMO Problema 1 a) Campo e potencial en (0,0): q q j E0,0 = K 83 + 2K 81 (V/m) = 0,28(i - ) 2 j 2 j F0,0 = K q3 = 2,25V 8 q1q2 q1q3 q2q3 b) W = K( r + r + r ) = -5,610-10 J 12 13 23
c) (non depende da

traxectoria) Problema 2 a) F = qn ^ B = -qE E = -n ^ B = 2106 k N/C b) qn ^ B = mn2/R m = 6,2510-24 gr c) non: un m.c.u BLOQUE 3: VIBRACINS E ONDAS Problema 1 a) F = KDx 0,05K = 0,059,8 K = 9,8N/m
94