Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
SÍLABO DESARROLLADO
DE TALLER
“CULTURA DE LA CALIDAD
PERSONAL”
IV SEMESTRE ACADÉMICO
PROGRAMA REGULAR
2016
EESTP "N CAP PNP APV % PUENTE PIEDRA
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
SILABO
CULTURA DE LA CALIDAD PERSONAL
(PROGRAMA REGULAR)
I. DATOS GENERALES
EJECURRICULAR : FORMACIÓN COMPLEMENTARIA
REAEDUCATIVA : DESARROLLO PROFESIONAL
AREACOGNITIVA : DESARROLLO PERSONAL
A!ODEESTUDIO : SEGUNDO AÑO
"ORAS SEMESTRALES : 72 HORAS ACADÉMICAS
"ORASSEMANALES : 04 HORAS SEMANALES
CREDITOS : 04 CRÉDITOS
SEMESTRE A CADÉMICO : IV SEMESTRE ACADÉMICO
II. SUMILLA
El taller !rre"#!$%e al C&rr'&l! %e E"t&%(!" %e la E"&ela %e E%&a()$
S&#er(!r T*$(! Pr!+e"(!$al H*r!e Na(!$al Ca#(t,$ PNP Al(#(! P!$e
V,"-&e. / P&e$te P(e%ra e" %e ar,ter te)r(! / #r,t(!1 "&" !$te$(%!"
r($%a$ a"#et!" -&e el al&3$! %ee %e"arr!llar "!re l!" !$!(3(e$t!" la"
5a(l(%a%e" at(t&%e" 6al!re" +&$%a3e$ta%!" e$ #r($(#(!" %e &$a <&ra %e
al(%a% #er"!$al #ara ($!r#!rarl!" e$ la +&$()$ #!l((al 3e%(a$te el &"! %e
#r,t(a" 5erra3(e$ta" %e 3e!ra3(e$t! !$t($&! e$ "& at&ar %(ar(!
!$tr(&e$%! a a+r!$tar l!" ret!" %e !3#et(t(6(%a% -&e "e le #re"e$te$ e$ "&
6(%a #er"!$al #r!+e"(!$al8
III. OBJETIVO
DÉCIMO PERSONALIDAD.
PRIMERA Ele3e$t!"8 C!3#!$e$te" %e la #er"!$al(%a%8
SEMANA - E"t&%(! %e a"!"8
12 J-7/ 2016
(0 345)
DÉCIMA AUTOESTIMA.
SEGUNDA C!$e#t!8 F!r3a()$ %e la A&t!e"t(3a C!3#!$e$te"8 Re!$!(e$%! la alta
SEMANA aa a&t!e"t(3a
18 J-7/ 2016
(0 345) - Taller8 I%e$t(+(a()$ %e la a&t!e"t(3a #er"!$al +!rtale(3(e$t! %e la
a&t!e"t(3a8
DÉCIMO
TERCERA II EVALUACI'N
26 J-7/ 2016 PARCIAL
(0 345)
DÉCIMO VALORES.
CUARTA C!$e#t! %e 6al!re"8 E"ala %e 6al!re"8 I%e$t(+(a()$ %e 6al!re"
SEMANA
02 A95 2016 #er"!$ale" 6al!re" ($"t(t&(!$ale" %e la PNP8
-Taller8 C!$;r&e$(a e$ la e9#re"()$ %e l!" 6al!re": Pe$"a3(e$t!
(0 345) e3!()$ a()$8
DÉCIMO UINTA CONVIVENCIA ; RESPETO DE LOS DEREC"OS "UMANOS.
SEMANA C!3#!$e$te" at(t&%($ale"8 I$%(6(%&al("3! #r!at(6("3!8 Fat!re"
08 A95 2016 re"(l(e$te"8
(0 345) - Taller8 El 6al!r %el Re"#et! 5a(a "' 3("3! 5a(a l!" %e3,"8
- Pre"e$ta()$ "&"te$ta()$ %e traa!" A#l(at(6!" Gr&#ale"8
DÉCIMO SE*TA INTELIGENCIA M+LTIPLES.
SEMANA C!$e#t!8 Ma$(+e"ta(!$e" a+et(6a"8 I$tel(;e$(a E3!(!$al8
16 A95 2016
(0 345) - Taller8 A#re$%(e$%! a re!$!er e9#re"ar 3(" e3!(!$e"
"e$t(3(e$t!"8
DÉCIMO SÉTIMA MOTIVACI'N ; LIDERAGO.
SEMANA C!$e#t!8 Pr($(#(!" %e l(%era.;!" #r!#&e"t!" #!r C!6e E"t(l!" %e
2$ A95 2016 L(%era.;!8 Pr!et! %e 6(%a8
(0 345) - Let&ra: El L'%er P!l((al8
- Taller8 Ela!ra$%! M( #r!et! %e V(%a8
DÉCIMO
OCTAVA EVALUACI'N #INAL
SEMANA
$0 A95
(0 345)
6. PROCEDIMIENTOS DIDCTICOS
A. La" t*$(a" %e e$"ea$.a "e !r(e$tar,$ a la ($tera()$ #er3a$e$te
%!e$te / e%&a$%! e$3ara%a" e$ la <&ra #art((#at(6a el traa!
e$ e-&(#!8
B. Se #r!3!6er, la ($6e"t(;a()$ #er3a$e$te la e9#!"(()$ %e l!"
!$!(3(e$t!" a%-&(r(%!"8
C. El %e"arr!ll! %e l!" !$te$(%!" &rr(&lare" "er,$ e3($e$te3e$te
!et(6!" 3e%(a$te el e3#le! %e !r;a$(.a%!re" ;r,+(!"8
A. EUIPOS
Retr!#r!et!r 6(%e! ;raa%!ra !3#&ta%!r #r!et!r 3<(3e%(a8
B. MATERIALES
Pr!6eer, "e#arata" a l!" e%&a$%!" a"' !3! e3#lear, tra$"#are$(a"
! 6(%e!" #ara re+!r.ar la" t*$(a" %e e$"ea$.a8
,. EVALUACI'N
Promedio General:
8. BIBLIOGRA#ÍA BSICA:
CULTURA
I. DE#INICI'N:
U$a <&ra e" &$ !$&$t! %e +!r3a" 3!%!" a%-&(r(%!" %e !$e(r el 3&$%!
%e pensar% de halar% de e&presarse% perciir% comportarse% organizarse
socialmente% comunicarse% sentir y valorarse a uno mismo en cuanto individuo y
en cuanto grupo# Es intr'nseco a las culturas el encontrarse en un constante
proceso de camio?8 La <&ra %eter3($a $&e"tra +!r3a" %e re"!l6er l!"
#r!le3a" %e )3! $!" rela(!$a3!" !$ l!" %e3," !$ la $at&rale.a !$
$!"!tr!" 3("3!"8
La <&ra $! "!l! "!$ la" !"t&3re" e9#re"(!$e" art'"t(a" <3"(a %a$.a
!tr!"= ! la ;a"tr!$!3'a !3! 3&5a" 6ee" "&ele "er !3#re$%(%a re%&(e$%!
la <&ra a &$ #r!%&t! t&r'"t(! "&#er+((al8
Al &"ar !$!er &$a <&ra %(+ere$te e" (3#!rta$te (%e$t(+(ar el "("te3a %e
"(;$(+(a%!" 6al!re" -&e e9#re"a$ el "e$t(%! %e la 6(%a %e &$ ;r&#! "!(al l!"
&ale" "e arater(.a$ #!r "& %(+ere$(a re"#et! %e !tr!" &! &$(6er"!
<&ral 3a$era %e #e$"ar "e !$"t(t&e$ e$ &$a +!r3a %e #er((r at&ar e$
la real(%a%28
L!" ele3e$t!" #r,t(a"
!$!(3(e$t!" %e &$a te$!l!;'a"
<&ra "!$ e a3#l(!" !3#le!"
($$!6a(!$e" e$tre #ara
%e"arr!lla%a" ell!":el
3a$e! %e l!" e!"("te3a" !$!(3(e$t!" !let(6!" +!r3a" %e !r;a$(.a()$
"!(al #!l't(a 5("t!r(a e"#(r(t&al(%a% 6(6e$(a" a$e"trale" (%(!3a" e$tre
!tr!"8
1
Heise, M y otros (1994) Interculturalidad: Un Desafío.
2
Diez, Aleandro (!"11) Interculturalidad.
a= La <&ra $! e" &$ a"&$t! %e ra.a $! "e lle6a e$ l!" ;e$e" !rre"#!$%e a
arater'"t(a" !$"tr&(%a" 5("t)r(a3e$te -&e "e tra$"3(te$ a tra6*" %e la
"!(al(.a()$ 5&3a$a %e$tr! %e &$ ;r&#! #art(&lar t(e$e -&e 6er !$ la
+!r3a %e ($te;ra()$ %e l!" ($%(6(%&!" a "& "!(e%a% a l! lar;! %e "& 6(%a
#!r ell! "e %(e -&e la cultura no se herede% se aprende8
= La <&ra "e re+(ere a (%ea" 6al!re" "&#!$e &$ 3!l%e 3e$tal !let(6!
!3#art(%! -&e !r;a$(.a la #ere#()$ %e la real(%a%1 t!%a <&ra #&e%e "er
!$"(%era%a %e"r(ta !3! &$ "("te3a "(3)l(!8
= L!" 6al!re" "!$ &al(%a%e" -&e atr(&(3!" a la" at(t&%e" a la" !"a" -&e
!$"("te e$ el a&er%! !3$ %e l!" &((!" !let(6!" -&e "!re ella"
e3(t(3!"8 L! -&e e$ &$a" (r&$"ta$(a" e" &$ 6al!r #!"(t(6! e$ !tra" $!
($l&"! el 3("3! at! #&e%e !$"t(t&(r &$ %el(t!8
P!r (tar &$ ee3#l! %ar 3&erte a &$a #er"!$a e" &$ 5!3((%(! %el(t!
a"t(;a%! e$ t!%a" la" "!(e%a%e" #er! el 5e5! t(e$e %(+ere$te" a;ra6a$te"
! ate$&a$te" "e;$ l!" a"!" e$ t(e3#! %e ;&erra 3atar ! a$(-&(lar al
e$e3(;! $! "!l! e" #er3(t(%! "($! !l(;a%! e"t(3&la%!8 E$ e"te a"! el
6al!r e"t, %(reta3e$te rela(!$a%! !$ la %e+e$"a e ($te;r(%a% %e la e$t(%a%
-&e (%e$t(+(a3!" !3! #atr(a8
3
#il$a, % ernando (199&), Antro'oloía: once'tos y nociones enerales.
e= Ca%a <&ra ee3#l(+(a &$ #atr)$ &$a e"tr&t&ra ! &$ "("te3a %e 6al !re"
%e rela(!$e" 3," ! 3e$!" !3#leta" !5ere$te"8
5= L!" 6al!re" a3(a$ 3," le$ta3e$te -&e !tr!" a"# et!" %e la <&ra
ata$ !3! +re$! #ara l!" a3(!" #el(;r!"!"8
CALIDAD PERSONAL
I. DE#INICI'N
(La calidad personal puede ser de!inida como la respuesta a las e&igencias y
e&pectativas tangiles e intangiles tanto de las otras personas como de las
propias% siendo las tangiles todas a)uellas e&pectativas concretas% por e*emplo+
tiempo% durailidad% seguridad% garant'a% !inanzas% !unción% etc# Las intangiles
se pueden de!inir como deseos emocionales% como son+ actitudes% compromiso%
4
atención% lealtad% crediilidad% comportamiento% etc# 8
Cla&" M!ller +&e el rea%!r %e e"te !$e#t! "eala -&e al;&(e$ !$ al(%a%
#er"!$al te$%r, la ($tel(;e$(a %e #!%er 3a$te$er &$a rela()$ %e #area
rela(!$ar"e !$ la "!(e%a% 3a$te$er &$ e-&(l(r(! e$ la t!3a %e "&"
%e("(!$e" te$(e$%! e$ &e$ta "( "& e3!()$ "er, ($tel(;e$te8
Ha -&e te$er e$ &e$ta -&e la al(%a% #er"!$al e" 3& (3#!rta$te a -&e la
al(%a% #er"!$al e" la a"e %e la" %e3," al(%a%e"1 e$ e"e "e$t(%! &$a #er"!$a
!$ &$ &e$ ;ra%! %e a&t!e"t(3a (e$ al(3e$ta%a a&t!rreal(.a%a ! e$ #r!e"!
%e a&t!rreal(.a()$ <!$"(e$te %e l! -&e e" %e l! -&e -&(ere= #!%e3!" %e(r
-&e e" &$a #er"!$a %e al(%a%8
E$ re"&3e$ Cal(%a% Per"!$al e" e"tar (e$ !$"(;! 3("3! "at("+e5! %e la"
la!re" real(.a%a" %&ra$te el %'a a %'a ta$t! e$ el traa! !3! !$ la +a3(l(a !
a3(;!" $! ")l! #!r la $ee"(%a% %e te$er &$a retr(&()$ e!$)3(a <e$ el
traa!= "($! #!r el "er6((! #r!#!r(!$a%! ta$t! el "er6((! -&e t& %a" !3! e$
el -&e re (e"8 La calidad personal se consigue estando satis!echo con el
entorno tanto !'sico como social8
¿Por qué? P&e" #!r-&e La al(%a% $! "e e"#era "e &"a8 N! e" &$
#r!le3a e" la "!l&()$ a $&e"tr!" #r!le3a"8 Se %ee %e"arr!llar al(%a%
5&3a$a8 Pr(3er! 5a -&e #r!%&(r 3a$!" %e al(%a% !3! !$"e&e$(a
te$%re3!" #r!%&t!" %e al(%a%8
¿Qué consegui mos de todo esto? C!$ e"t! l! -&e !$"e;&(3!" e" &$a
#er"!$a %e al(%a% -&e "e "e$t(r, "at("+e5! a ;&"t! !$ "&"
!l(;a(!$e": #er"!$ale" +a3(l(are" la!rale" etX e"t! a "& 6e.
!$lle6a &$a 3e!ra %e la #r!%&t(6(%a% %el ($%(6(%&! a"' !3! &$a at(t&%
#!"(t(6a %el 3("3!8
SEGUNDA SEMANA
10 MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
CULTURA DE CALIDAD
I. DIVERSIDAD C ULTURAL
1. N-?534 D/H?35/=4=:
E"ta %(6er"(%a% "e e9#re"a e$ %("t($t!" a3#!" !3! "eal! A$t!$(! BraZ:
(El Perú es un pa's de e&traordinaria variedad de recursos vivos y
ecosistemas% )ue hoy conocen como diversidad iológica o iodiversidad#
Nuestro pa's se encuentra entre los pa'ses mega diversos del planeta% entre
los cuales ocupa uno de los cinco primeros lugares, -8 N&e"tr! #a'" e" &$! %e
l!" %!e #a'"e" %el 3&$%! -&e aler;a e$ !$&$t! el 70 %e la (!%(6er"(%a%
(!l);(a %el #la$eta8 C&e$ta !$ J4 .!$a" %e 6(%a %e l!" ?04 re!$!(%!"
3&$%(al3e$te "e;$ la la"(+(a()$ %e H!l%r(%;e <?47=8 E"ta 3e;a %(6er"(%a%
"e 5a #!%(%! 3a$te$er e$ el Per ;ra(a" a la %(6er"(%a% <&ral e9("te$te a
-&e l!" %(+ere$te" #&el!" !r(;($ar(!" 5a$ &t(l(.a%!" "!"te$(le3e$te l!"
re&r"!" %e la (!%(6er"(%a% al t(e3#! -&e 5a$ !$"er6a%! el 3e%(! a3(e$te
5a$ "a(%! tra$"3(t(r la (3#!rta$(a %e "& &(%a%! re"#et! a la" $&e6a"
;e$era(!$e"8
5
Ministerio de ultura, !"14: Di$ersidad ultural, ca'ital 'ara el desarrollo.
6
0A, Antonio, !"1!: +a iodi$ersidad del *er2 y su i'ortancia estrat3ica .
El Per e" &$ #a'" 3<(<&ral #l&r(l($;Ye1 5("t)r(a3e$te la !"ta t&6! &$a
;ra$ %(6er"(%a% <&ral -&e a&$ 5! "e 3a$t(e$e 6(6a e$ al;&$a" .!$a" %e la
+ra$a !"tera8 M&5!" %e e"t!" #&el!" a 5a$ #er%(%! "& le$;&a "($
e3ar;! 3a$t(e$e$ tra%((!$e" t*r3($!" l($;Y'"t(!" -&e $!" re3(te$ a &$
#a"a%! era$!8
La UNESCO "eala La %(6er"(%a% <&ral e" a$te t!%! &$ 5e5!: e9("te &$a
;ra$ 6ar(e%a% %e <&ra" a&$ &a$%! l!" l'3(te" -&e 3ara$ la" l($%e" %e &$a
<&ra e"#e'+(a "ea$ 3," %(+'(le" %e %eter3($ar %e l! -&e #aree a #r(3era
6("ta tal !3! l! re+(ere e$ la D?>7434>/ U/H?3547 53? 74 D/H?35/=4=
C-7-347<:
7
Ado'tada 'or la 15 reuni6n de la onferencia 7eneral de la U8#. *arís, ! de no$ie;re de !""1.
II. INTERCULTURALIDAD
1. D?F//>/:
<&ral8 #ere#(!$e"
Ge$erar !$ re"#et! a l!" "er6((!"
#l(!"8
at(t&%e" #!"(t(6a" 5a(a C&3#l(r !$ l!" !et(6!" %e
la" e$t(%a%e" #l(a"8 la Re+!r3a M!%er$(.a()$
%el E"ta%!8
$. E54= I ?3>-7-347 : S(e$%! el Per &$ #a'" #l&r(<&ral e" (3#!rta$te -&e el
E"ta%! re!$!.a la" %(+ere$(a" <&rale" e9("te$te" e$ la (&%a%a$'a t!3e el
e$+!-&e %e ($ter<&ral(%a% !3! ee tra$"6er"al a "& a(!$ar a tra6*" %e "&"
#!l't(a" #r!;ra3a" "er6((!"8
Ell! e" ($%("#e$"ale #ara -&e la" #!l't(a" %e ($l&"()$ "!(al "ea$ e+et(6a"1
#ara -&e l!" #la$e" %e t!%!" l!" "et!re" !r;a$("3!" #l(!" l!" %(+ere$te"
$(6ele" %e ;!(er$! ala$e$ "&" 3eta" re"<a%!" e (3#at!8
La C!$"t(t&()$ P!l't(a %el Per <?>= "eala e$ el ($("! 2 %e "& "e;&$%! Art'&l! 2
-&e a! $($;&$a ra.)$ %ee %ar"e &$ trat! %(+ere$(a%! -&e a+ete l!" %ere5!"
+&$%a3e$tale" %e la" #er"!$a"8 D(5a (%e$t(+(a()$ $! re"<a +(a $( l(3(ta%a #!r ell!
$&e"tra $!r3a 3,9(3a ($l&e la e9#re"()$ &al-&(er !tra '$%!le8
. D/5>3//4>/ />4 34>/ 47 : T!%! trat! %(+ere$(a%! e9l&e$te ! re"tr(t(6! -&e
te$;a #!r 3!t(6! ! ra.)$ la" caracter"sticas f"sicas #$o étnicas %e la" #er"!$a"
"!re la a"e %e e"t!" r(ter(!" "e a+ete$ %e 3a$era %(reta ! ($%(reta "&"
%ere5!" ! l(erta%e" +&$%a3e$tale"8
<. R4>/5: I%e!l!;'a a"a%a e$ -&e l!" "ere" 5&3a$!" #!%e3!" "er ate;!r(.a%!"
e$ ra.a" e"ta ate;!r(.a()$ "e +&$%a3e$ta $(a3e$te e$ arater'"t(a" +'"(a"
! (!l);(a" %e l!" "ere" #!"t&la -&e %e$tr! %e e"ta ate;!r(.a()$ e9("te$
al;&$a" ra.a" -&e "!$ "&#er(!re" a !tra"8
El ra("3! a "ea a(ert! ! e$&(ert! #r!#!$e &$ !r%e$ er,r-&(! e$tre l!" ;r&#!"
*t$(!" "e &t(l(.a #ara &"t(+(ar l!" #r(6(le;(!" ! 6e$taa" %e l!" -&e ;!.a el ;r&#!
#re%!3($a$te8 El ra("3! la" #r,t(a" ra("ta" ($6e$ta$ rerea$ la" %(+ere$(a"
la" !$6(erte$ e$ %e"(;&al%a%e" la" &"t(+(a$ #ara (3#!$er &$ "("te3a %e
e9#l!ta()$ %e !#re"()$ "!re t!%! &$ "("te3a ;l!al %e %!3($a()$8 &"t(+(a
(%e!l);(a3e$te la" %(6er"a" +!r3a" %e %("r(3($a()$ al 5aer reer -&e
%!3($a()$ "!re (erta" #er"!$a" ;r&#!" !$"(%era%!" ($+er(!re" e" al;! $at&ral
a"( ($&e"t(!$ale8
,. E>7-5/ S >/47 : El t*r3($! "e 6($&la !$ la $e;a()$ %el ae"! a l!" re&r"!"
e!$)3(!"
%ere5!8 E"ta"!(ale"
$e;a()$<&rale" ! #!l't(!"
$! e" e+et&a%a #!ra &$a
l!" -&e t!%!"e"#e'+(a
#er"!$a l!" #er&a$!"
"($! te$e3!"
#!r el
"("te3a e$ el -&e 6(6(3!" el &al a tra6*" %e &$ #r!e"! 5("t)r(! 5a e9l&(%! a
%(6er"a" #!la(!$e" %e $&e"tr! #a'"8 La e9l&"()$ "!(al e" &$a +!r3a %e
%("r(3($a()$ e"tr&t&ral8
8. P3>/>45 D/5>3//43/45 :
Crear ! !la!rar e$ la %(+&"()$ %e e"tere!t(#!" %e &al-&(er ;r&#! 5&3a$! #!r
arater'"t(a" reale" ! (3a;($ar(a"8
H!"t(;ar 3altratar a("lar a;re%(r "e;re;ar e9l&(r ! 3ar;($ar a &al-&(er
3(e3r! %e &$ ;r&#! 5&3a$! %el t(#! -&e +&ere #!r "& ar,ter %e 3(e3r! %e
%(5! ;r&#!8
E"taleer &al-&(er %("t($()$ le;al e!$)3(a la!ral %e l(erta% %e 3!6(3(e$t!
! ae"! a %eter3($a%!" ,3(t!" ! e$ la #re"ta()$ %e "er6((!" #l(!" a &$
3(e3r! %e &$ ;r&#! 5&3a$! %el t(#! -&e +&ere !$ el e+et! ! #r!#)"(t! %e
(3#e%(r ! a$&lar el re!$!(3(e$t! ;!e ! eer((! %e l!" %ere5!" 5&3a$!" !
l(erta%e" +&$%a3e$tale"8
a8 Pre6(a" al D(al!;!:
I$+!r3ar"e %e la" $!r3a" e$ ($ter<&ral(%a% %(6er"(%a% <&ral8
De"arr!llar !3#ete$(a" ($ter<&rale"8
C!$!.a !$ -&(e$<e"= "e 6a a rela(!$ar8
C!$!.a la at(t&% e9#er(e$(a" %e la !3&$(%a% a$te la PNP8
C!$!.a la" arater'"t(a" rela(!$e" "!(ale" %e #!%er la 6(%a !t(%(a$a %e la
!3&$(%a%8
A%a#te l!" !$te$(%!" !3&$(a(!$ale" "& le$;&ae a la 6(%a !t(%(a$a %e la
#!la()$8
Pre#are !!r%($e la" at(6(%a%e" -&e 6a a real(.ar8
8 D&ra$te el D(al!;!:
Pre"e$tar"e a$te la" a&t!r(%a%e" %e la !3&$(%a% <Alal%e G!er$a%!r P,rr!!
A#& Pre"(%e$te C!3&$al=8
Sea #r!t!!lar re"#et&!"! e$ el "al&%! a la #!la()$8
C!3&$'-&e"e %e 3a$era a"ert(6a8
Te$;a trat! re"#et&!"!8
C!3&$(-&e a t!%!" "& 5!a %e r&ta e$ la !3&$(%a%8
C!!r%($e !$ el ($t*r#rete ! tra%&t!r "&" a(!$e"8
Te$;a a#ert&ra 5a(a l! $&e6! l!" a3(!"8
Re!$!.a la (3#!rta$(a %e l!" e"#a(!"8
8 C!3#ete$(a" I$ter<&rale":
Ser re"#et&!"! re!$!er la %(6er"(%a% <&ral8
Ser t!lera$te !$ a#ert &ra a l! $&e6! +le9(le #ara e$te$%er l!" a3(!"
<&rale"8
Te$er !$+(a$.a e$ "' 3("3!8
Pre#arar"e #ara la ($tera()$ "!(al8
Ser "($er! ree#t(6!8
Ge$erar e3#at'a8
Ca#a(%a% #ara t!3ar %("ta$(a +re$te a l!" #r!#(!" &"!" !"t&3re"8
El #r!e"! %e %(,l!;! ($ter<&ral $!" ($6(ta a 3(rar a l!" "&et!" $! "!l! !3!
e3("!re" ree#t!re" "($! !3! #!rta%!re" %e &$ a;ae <&ral -&e "er,
%eter3($a$te #ara l!" !et(6!" %e la !3&$(a()$8 P!r ell! el %(,l!;! ($ter<&ral
"!l! #&e%e e"taleer"e "( a3!" "&et!" "e re!$!e$ e$tre "' !3!
($terl!&t!re" 6,l(%!"8
P!r ee3#l! #ara &$ "er6(%!r #l(! la e$&$(a()$ %e &$ t*r3($! t*$(! #&e%e
te$er &$ "(;$(+(a%! #re("! #er! #ara &$a #er"!$a %e &$a <&ra %("t($ta a-&ella
#alara #&e%e te$er !tr!" "(;$(+(a%!" ! !$$!ta(!$e"8 Dee3!" te$er e$ &e$ta -&e
#!r 3," -&e $!" e"+!re3!" e3#lee3!" el 3("3! le$;&ae "( $! "e a%a#ta al &"!
!t(%(a$! %e la l!al(%a% !3&$(ar, 3& #!!8
M&5a" ($"t(t&(!$e" %el E"ta%! 6(e$e$ a%a#ta$%! "&" #r,t(a" ($"t(t&(!$ale" #ara
r($%ar "er6((!" !$ #ert($e$(a 3e!rar la" rela(!$e" !$ la (&%a%a$'a8 Para ell!
"e 5a$ %e"arr!lla%! a%a#ta(!$e" -&e +a6!ree$ el D(,l!;! I$ter<&ral8 Ee3#l! %e
ell! "!$ el M($("ter(! %e Sal&% Re;("tr! Na(!$al %e I%e$t(+(a()$ E"ta%! C(6(l
<RENIEC= el P!%er &%((al8
C45 2: RENIEC
DINAMICAS DE TRABAJO:
E$tre;ar a a%a ;r&#! &$ #a#el!te #l&3!$e" %e %(6er"!" !l!re" a%a ;r&#!
ela!rara &$ 3a#a %e la %(6er"(%a% <&ral <$! e"r((r, te9t!"= %e "&
l!al(%a% #r!6($(a ! re;()$ %e"taa$%! a l!" %(+ere$te" 5a(ta$te" %e $&e"tr!
#a'": &$ 5!3re &$a 3&er %e &$a !3&$(%a% $at(6a &$ 5!3re a3#e"($!
&$a 3&er a3#e"($a &$ l'%er ($%';e$a &$a l'%er ($%';e$a &$ 5!3re
3&er a+r!#er&a$! &$ 5!3re &$a 3&er %e la !"ta &$ ;r&#! %e 3(;ra$te"
e9tra$er! <#!r ee3#l!: 5($!" ,rae" (tal(a$!" e$tre !tr!"=8 Se (%e$t(+(ara
la" arater'"t(a" %el terr(t!r(! -&e 5a(ta$ l&;ar %e #r!e%e$(a %e la"
#er"!$a" le$;&a" -&e 5ala$ ale$%ar(!" +e"t(6!" #r,t(a" "!(ale"
<&rale" #!l't(a" e!$)3(a"8 El t(e3#! a"(;$a%! #ara la ela!ra()$ %el
3a#a "er, %e ? 3($&t!" #ara l&e;! "er e9#&e"t! e$ &$ t(e3#! %e ?0 3($&t!"
!3! 3,9(3!8
TERCERA SEMANA
1< MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
La <&ra!r;a$(.a(!$e"
a-&ella" !r;a$(.a(!$al-&e
e" -&(ere$
&$! %e 5aer"e
l!" #(lare" +&$%a3e$tale"
!3#et(t(6a"8 #araela#!ar
P!r ell! #&$t! ae$tral
t!%a"e"
-&e l!" al&3$!" re!$!.a$ el e"t&%(! %e la <&ra !r;a$(.a(!$al %e la PNP !3!
Q-4 5-4 =??3/4=4 =? H473?5 345 -? 5 >@43/=5 @3 @?3545
93-@5 =? -4 394/4>/ -? >374 74 4?34 -? /?34>>/4 -5
> 35 ?775 > ?7 ?3 =? 74 394/4>/ 8 A%e3," %e e"t&%(ar el a3(!
!r;a$(.a(!$al !3! #(e%ra a$;&lar %el 3e!ra3(e$t! !$t'$&! %e la" !r;a$(.a(!$e"
La e9#re"()$ <&ra !r;a$(.a(!$al +!r3a #arte %e la" (e$(a" "!(ale" !3! !$ la"
(e$(a" %e la !$%&ta a%-&(r() ;ra$ (3#!rta$(a a 3(ta% %el "(;l! QQ %e"#&*" %e
-&e al;&$!" ($6e"t(;a%!re" e$ el ,rea %e Ge"t()$ E"t&%(!" Or;a$(.a(!$ale"
e3#e.ara$ a %e+e$%er l!" e$e+((!" %e e"t&%(ar la <&ra !r;a$(.a(!$al8 S($
e3ar;! la <&ra !r;a$(.a(!$al a era e"t&%(a%a a$ter(!r3e$te #!r la "!(!l!;'a
la" rela(!$e" 5&3a$a" %e%(aa$ "& t(e3#! e$ %(tar e"t&%(!" %el a"#et! 5&3a$!
%e la e3#re"a era #re&r"!ra %e la <&ra !r;a$(.at(6a8
L!" a&t!re" -&e 3," +&er.a le 5a$ r($%a%! a e"ta 3ater(a "!$: E%;ar S5e($ R!;er
Harr("!$ M8 T5e6e$et Deal e$$e% e$tre !tr!"8
E%;ar S5e($ +&e -&(e$ #re"e$t) #!r #r(3era 6e. &$ !$e#t! lar! #r,t(! %e
<&ra !r;a$(.a(!$al e"tale() -&e la <&ra !r;a$(.a(!$al e"t, +!r3a%a #!r >
$(6ele" %e !$!(3(e$t!":
S-@-?55 B5/>5 "e re+(ere a la" ree$(a" -&e "!$ a%-&(r(%a" e$ rela()$
a la e3#re"a la $at&rale.a 5&3a$a
V473?5 A=@4=5 +!r3a #arte %e l!" #r($(#(!" $!r3a" 3!%el!"
(3#!rta$te" -&e %(r(;e el !3#!rta3(e$t! %e -&(e$e" !$+!r3a$ la e3#re"a
C5-3? (%e$t(+(a a l!" re"<a%!" !te$(%!" %e la a()$ %e &$a e3#re"a8
C-7-34 F-?3?5.& "e arater(.a$ #!r-&e l!" 6al!re" %e la !r;a$(.a()$ "!$ +(r3e"
ae#ta%!" #!r t!%!" l!" ($te;ra$te" %e la 3("3a e$ a3(!8
C-7-34 =/7.& !&rre t!%! l! !$trar(! e"t! "e !"er6a #!r l!" "(;&(e$te" a"#et!": el
#er"!$al #!"ee #!a l(erta% e$ "& traa! la ;ere$(a 3&e"tra #!! ($ter*" #!r "&
#er"!$al $! 5a 3*t!%!" %e e"t(3&la()$ 5a(a el e3#lea%! $! e9("te ($e$t(6!" #!r
el $(6el %e #r!%&t(6(%a% %el traaa%!r e$tre !tr!" e" %e(r "e !"er6a &$ %e"($ter*"
#!r l!" e3#lea%!" -&e "!$ l!" ele3e$t!" 3," (3#!rta$te" #ara lle6ar a a! el
+&$(!$a3(e$t! %e la !r;a$(.a()$ &3#l(r "&" 3eta" #la$tea%a"8
P!r-&e "e real(.a &$ a$,l("(" %e l!" +at!re" #r!+&$%! %e la <&ra %e la ($"t(t&()$
6("()$ 3("()$ 6al!re"8 A"' !3! ta3(*$ %eter3($ar el a$,l("(" FODA %e la
($"t(t&()$ %e e"ta 3a$era #!%er #la$tear 3eta" e$a3($ar $&e"tra 6("()$8
La" !r;a$(.a(!$e" t(e$e$ &$a +($al(%a% !et(6!" %e "&#er6(6e$(a1 #a"a$ #!r (l!"
%e 6(%a e$+re$ta$ #r!le3a" %e re(3(e$t!8
MISION:
MISION PNP.
La P!l('a Na(!$al %el Per e" &$a ($"t(t&()$ %el E"ta%! -&e t(e$e #!r 3("()$
;ara$t(.ar 3a$te$er re"taleer el !r%e$ ($ter$! #re"tar #r!te()$ a&%a a la"
#er"!$a" a la !3&$(%a% ;ara$t(.ar el &3#l(3(e$t! %e la" lee" la "e;&r(%a% %el
#atr(3!$(! #l(! #r(6a%! #re6e$(r ($6e"t(;ar !3at(r la %el($&e$(a1 6(;(lar
!$tr!lar la" +r!$tera"1 !$ el #r!#)"(t! %e %e+e$%er a la "!(e%a% a la" #er"!$a" a
+($ %e #er3(t(r "& #le$! %e"arr!ll! e$ el 3ar! %e &$a <&ra %e #a. %e re"#et! a l!"
%ere5!" 5&3a$!"8
VISION
E" a &$a (3a;e$ -&e la !r;a$(.a()$ #la$tea a lar;! #la.! "!re )3! e"#era -&e
"ea "& +&t&r! &$a e9#etat(6a (%eal %e l! -&e e"#era -&e !&rra8 La 6("()$ %ee "er
real("ta #er! #&e%e "er a3((!"a "& +&$()$ e" ;&(ar 3!t(6ar al ;r&#! #ara
!$t($&ar !$ el traa!8
U$! %e l!" 3," ;ra$%e" %e"a+'!" -&e te$%r, -&e a+r!$tar la ;ere$(a !$"("te e$
tra%&(r la 6("()$ e$ a(!$e" at(6(%a%e" %e a#!! . E5 /@34? /=?/F/>43
=?7/?43 74 F34 > 5? H4 4 3?47/43 ?5? @45 =? 74 ?3K4 4 74 @3>/>4 =? 74
H/5/ 4 74 4>>/ -? /@7/>4 - ?-/7/3/ ?3? 74 ?34 =?7 4/?? 4>-47
F--38
VISI'N PNP
.& VALORES
L!" 6al!re" "!$ l!" (3(e$t!" %e &al-&(er <&ra !r;a$(.a(!$al %e+($e$ el *9(t! e$
t*r3($!" !$ret!" #ara l!" e3#lea%!" e"talee$ $!r3a" #ara la !r;a$(.a()$8
C!3! e"e$(a %e la +(l!"!+'a -&e la e3#re"a te$;a #ara ala$.ar el *9(t! l!" 6al!re"
#r!#!r(!$a$ &$ "e$t(%! %e %(re()$ !3$ #ara t!%!" l!" e3#lea%!" e"talee$
%(retr(e" #ara "& !3#r!3("! %(ar(!8
La (%ea %e !$e(r la" !r;a$(.a(!$e" !3! <&ra" <e$ la" &ale" 5a &$ "("te3a %e
"(;$(+(a%!" !3&$e" e$tre "&" ($te;ra$te"= !$"t(t&e &$ +e$)3e$! a"ta$te re(e$te8
Hae %(e. a!" la" !r;a$(.a(!$e" era$ e$ ;e$eral !$"(%era%a" "(3#le3e$te !3!
&$ 3e%(! ra(!$al el &al era &t(l(.a%! #ara !!r%($ar !$tr!lar a &$ ;r&#! %e
#er"!$a"8 Te$'a$ $(6ele" 6ert(ale" %e#arta3e$t!" rela(!$e" %ea&t!r(%a% et8
Per! la" !r;a$(.a(!$e" "!$ al;! 3," -&e e"! !3! l!" ($%(6(%&!"1 #&e%e$ "er
r';(%a" ! +le9(le" #!! a3("t!"a" ! "er6((ale" ($$!6a%!ra" !$"er6a%!ra"888 #er!
&$a !tra t(e$e$ &$a at3)"+era ar,ter e"#e(ale" -&e 6a$ 3," all, %e l!" "(3#le"
ra";!" e"tr&t&rale"8 L!" te)r(!" %e la !r;a$(.a()$ 5a$ !3e$.a%! e$ l!" lt(3!"
a!" a re!$!er e"t! al a%3(t(r la (3#!rta$te +&$()$ -&e la <&ra %e"e3#ea e$
l!" 3(e3r!" %e &$a !r;a$(.a()$
ANALISIS #ODA DE LA PNP
#ORTALEA DEBILIDADES
a8 C!ert&ra %el "er6((! #!l((al $(6el a8 L(3(ta(!$e" %e re&r"!" e
$a(!$al ($+rae"tr&t&ra8
8 E9#er(e$(a e$ la #re6e$()$ e 8 N! "er #l(e;! #re"&#&e"tal $( te$er
($6e"t(;a()$ %e %el(t!"8 #er"!$er'a &r'%(a8
8 Or;a$(.a()$ erar-&(.a%a 8 De+((e$te al(%a% %e 6(%a %el #er"!$al
%("(#l($a%a8 %8 Per"!$al PNP $! "e %e%(a
%8 M'"t(a 6!a()$ %e "er6((! %e "&" e9l&"(6a3e$te al "er6((! #!l((al8
($te;ra$te"8 e8 C!$t($&(%a% %e a"!" %e !rr&#()$
e8 S("te3a E%&at(6! P!l((al ($te;ra%!8 -&e %aa$ la (3a;e$ ($"t(t&(!$al8
+8 S("te3a %e I$tel(;e$(a P!l((al
art(&la%! +&$(!$al3e$te a $(6el
$a(!$al8
AMENAAS OPORTUNIDADES
La" !r;a$(.a(!$e" !3! la" 5&ella" %(;(tale" "!$ "(e3#re "($;&lare"8 Ca%a &$a
#!"ee "& #r!#(a 5("t!r(a #atr!$e" %e !3&$(a()$ "("te3a" #r!e%(3(e$t!"
%elara(!$e" %e +(l!"!+'a 5("t!r(a" 3(t!" -&e e$ "& t!tal(%a% !$"t(t&e$ "& <&ra8
Al;&$a" #re"e$ta$ &$ a3(e$te %e 3&5! %($a3("3! !tra" t(e$e$ &$ e$t!r$! %e
tra$-&(l(%a%8 Al;&$a" "!$ a+ale" a3("t!"a" !tra" %a$ la (3#re"()$ %e "er +r'a"
a"*#t(a"8 C!$ el t(e3#! la <&ra %e &$a !r;a$(.a()$ lle;a a "er !$!(%a #!r l!"
e3#lea%!" el #l(!8 La <&ra "e #er#eta e$t!$e" #!r-&e la !r;a$(.a()$
t(e$%e a atraer !$"er6ar a ($%(6(%&!" -&e #aree$ ae#tar "&" 6al!re" ree$(a"8
Del 3("3! 3!%! -&e la ;e$te %e(%e tra"la%ar"e a (erta" re;(!$e" <#!r la 5&3e%a%
la te3#erat&ra ! el r*;(3e$ #l&6(al= ta3(*$ l!" e3#lea%!" e"!;er,$ la <&ra
!r;a$(.a(!$al -&e #re+(ere$ !3! a3(e$te %e traa!8
Ca%a <&ra !r;a$(.a()$ e"t, !3#&e"ta %e (erta" arater'"t(a" -&e "!$ la6e"
#ara "er %(+ere$te &$a %e la" !tra" -&e a&%a$ a %e3!"trar &$a (3a;e$ #!"(t(6a %e la
e3#re"a re6("t(*$%!la %e #re"t(;(! re!$!(3(e$t!8 E$tre la" &ale" te$e3!":
La re"#!$"a(l(%a% e ($%e#e$%e$(a -&e #!"ee a%a ($%(6(%&!8
El !$tr!l -&e e9("te 5a(a l!" e3#lea%!"8
El ;ra%! %e (%e$t(%a% e (%e$t(+(a()$ -&e #!"ee l!" e3#lea%!" !$ la
!r;a$(.a()$8
El "("te3a %e ($e$t(6! -&e t(e$e &$a e3#re"a !$ "&" e3#lea%!" -&e #er3(te
-&e e"t!" traae$ !$ &$ 3e!r re$%(3(e$t! !#t(3("3! #ara l!;rar l!"
!et(6!" #la$tea%!" #!r la e3#re"a8
El ,$(3! -&e #!"ee l!" e3#lea%!" #!r ($$!6ar 3e!rar la #re"ta()$ %e
"er6((!" %!$%e la!ra$ a"&3(r el r(e";! %e la 3("3a8
El ;ra%! %e t!lera$(a -&e #!"ee l!" ($te;ra$te" %e la e3#re"a #ara re"!l6er
l!" %(+ere$te" #r!le3a" -&e "e #&e%e$ "&"(tar &"a$ &$ a3(e$te tra$-&(l!
re"#et&!"! "a$! #ara ell!" 3("3!" l!" l(e$te" ! 6("(ta$te"8
El Cl(3a $! "e 6e $( "e t!a #er! t(e$e &$a e9("te$(a real -&e a+eta t!%! l! -&e
"&e%e %e$tr! %e la !r;a$(.a()$ a "& 6e. el l(3a "e 6e a+eta%! #!r a"( t!%! l!
-&e "&e%e %e$tr! %e e"ta8 U$a !r;a$(.a()$ t(e$%e a atraer !$"er6ar a la"
#er"!$a" -&e "e a%a#ta$ a "& l(3a %e 3!%! -&e "&" #atr!$e" "e #er#ete$8
U$ Cl(3a Or;a$(.a(!$al e"tale e" &$a ($6er"()$ a lar;! #la.!8 L!" %(ret(6!" %e la"
!r;a$(.a(!$e" %ee$ #eratar"e %e -&e el 3e%(! +!r3a #arte %el at(6! %e la
e3#re"a !3! tal %ee$ 6al!rarl! #re"tarle la %e(%a ate$()$8 U$a !r;a$(.a()$
!$ &$a %("(#l($a %e3a"(a%! r';(%a !$ %e3a"(a%a" #re"(!$e" al #er"!$al ")l!
!te$%r,$ l!;r!" a !rt! #la.!8
El 6al!r e" &$a #ere#()$8 S)l! &a$%! "e l!;ra -&e la" #er"!$a" #er(a$ 6al!r e$
a-&ell!" (e$e" "er6((!" -&e le" #r!6ee3!" "e #&e%e !te$er %e ella" l!" re&r"!"
el re!$!(3(e$t! ! la ae#ta()$ -&e "e re-&(ere #ara e9("t(r e" %e(r a-&ell! -&e e"
%e 6al!r #ara la" #er"!$a" <Ve$t!(lla ?@=8
El "er 5&3a$! 5a ($6e$ta%! la" !r;a$(.a(!$e" la" &ale" "e !$6(erte$ e$
($"tr&3e$t!" #ara rear #r!%&(r (e$e" "er6((!" -&e le a#!rte$ &$ 6al!r
rela(!$a%! !$ la #r!%&t(6(%a% %el $e;!(!8 La !3#re$"()$ %el 6er%a%er! 6al!r
a;re;a%! %e &$a #er"!$a e3#re"a ! e"ta%! e" %e+($(t(6a3e$te +&$%a3e$tal #ara &$a
e9(t!"a %e("()$ %e ($6er"()$
V/5/ C@43/=4
T!%! #r!e"! %e tra$"+!r3a()$ !r;a$(.a(!$al re-&(ere -&e "e ;e$ere &$a 6("()$
!3#art(%a %e la alta ;ere$(a aera %e l! -&e "e -&(ere ala$.ar1 e" %e(r t!%a la
at(6(%a% !r;a$(.a(!$al "e tra$"+!r3a e$ #arte %e &$ #r!#)"(t! 3a!r e$ar$a%! e$
l!" (e$e" ! #r!%&t!" %e %(5a !r;a$(.a()$8
10.& C>7-5/?5
La" !$%((!$e" at&ale" 5a$ %eter3($a%! -&e 3," all, %e &$a "(3#le rela()$ a&"al
e$tre la <&ra !r;a$(.a(!$al el a3(! el (3#at! %e la te$!l!;'a e$ la ;ere$(a
%e re&r"!" 5&3a$!" l! -&e e9("te &$a 6($&la()$ re'#r!a e$tre t!%!" l!"
ele3e$t!" -&e ;e$era$ %e"a+'!" #er3a$e$te" (3#l'(t!" e$ l!" ret!" -&e %ee
e$+re$tar t!%a !r;a$(.a()$8
Traaar #!r traaar e" 5! "(;$! %e (3#r!%&t(6(%a%8 L! -&e "e re-&(ere #ara "er 3,"
!3#et(t(6! e" %($a3("3! e" %e(r e$er;'a !r(e$ta%a 5a(a el l!;r! %e l!" !et(6!"8
La 6("()$ ($%(a%a +a(l(ta a la ;ere$(a %el a3(! %(3e$"(!$ar la" arater'"t(a" %el
$e;!(! !r(e$tar "&" e"+&er.!" #ara "at("+aer la" e9#etat(6a" %e la !r;a$(.a()$8
Part(e$%! %el a$,l("(" %e la" te!r'a" t*r3($!" "!re <&ra l(3a !r;a$(.a(!$al "e
!$l&e -&e a3!" t*r3($!" "!$ %e rele6a%a (3#!rta$(a #r,t(a %e t!%a"
la" !r;a$(.a(!$e"8 De ell!" %e#e$%er, lae+(a(a #r!%&t(6(%a% %e la" 3("3a"8
La <&ra e" &$ a3#! 3a;$*t(! -&e re$e t!%! el "er %e la !r;a$(.a()$ a t!%!"
l!" -&e e$ ella traaa$ l! -&e la" #er"!$a" 5ae$ e$ "&" at(6(%a%e"
!r;a$(.a(!$ale" !$t(e$e la ($+!r3a()$"!re l!" 6al!re" #r($(#(!" r(t&ale"
ere3!$(a" l!" 3("3!" l'%ere" %e la !r;a$(.a()$8 S( la" #er"!$a" "e !3#r!3ete$
"!$ re"#!$"ale" !$ "&" at(6(%a%e" la!rale" "e %ee a -&e la <&ra "e l!"
#er3(te #!r !$"(;&(e$te l!" l(3a" !r;a$(.a(!$ale" "!$ +a6!rale"8
CUARTA SEMANA
2 MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
1. DE#INICI'N
C<&ra %e al(%a% e" el !$&$t! %e 6al!re" 5,(t!" -&e !3#le3e$ta%!" !$
el &"! %e #r,t(a" 5erra3(e$ta" %e al(%a% e$ el at&ar %(ar(! #er3(te a l!"
3(e3r!" %e &$a !r;a$(.a()$ !$tr(&(r a -&e *"ta #&e%a a+r!$tar l!" ret!" -&e
"e le #re"e$te$ e$ el &3#l(3(e$t! %e "& 3("()$8
C!$"tr&(r &$a <&ra %e Cal(%a% e" %e"arr!llar !la!ra%!re" !3#r!3et(%!"
!$ la 6("()$ "at("+aer a l!" l(e$te" 3," all, %e "&" $ee"(%a%e" Me!rar
C!$t($&a3e$te8 Se %ee %e e$"ear al #er"!$al a #e$"ar e$ +!r3a "("t*3(a
e$+!ar"e a l!" #r!e"!" a "& ar;! "($ !l6(%ar $&$a -&e el +($ lt(3! %e "&
!3#a'a "!$ "&" l(e$te"8
U$ !$tr!l %e l!" err!re" -&e "e 6a$ !3et(e$%! #ara e%(+(ar &$ "("te3a -&e
l!" e6(te a$te" %e -&e "&e%a$8
C!$"("te e$ el a#!! t!tal %e la %(re()$ %e la e3#re"a 5a(a &$a %($,3(a
%e 3e!ra e$ la al(%a% #r!%&t(6(%a%8
Se trata %e 3e%(r la al(%a% !$ ($"tr&3e$t!" ! 3*t!%!" a%e&a%!"
!$"e;&(r -&e a%a &$a %e la" #er"!$a" %e la e3#re"a "e "(e$ta
!3#r!3et(%a #er"!$al3e$te e$ &$a $&e6a +!r3a %e traaar 5a(a la
+(a(l(%a%8
E"taleer &$ le$;&ae &$a" !3&$(a(!$e" tale" e$tre #er"!$a"
!r;a$(.a(!$e" -&e #er3(ta tra$"3(t(r l!" !$e#t!" "($ -&e e9("ta$
3ale$te$%(%!"8
O#t(3(.a()$ !$t($&a %el #r!e"! #r!%&t(6! %e +!r3a -&e "e 6aa
re%&(e$%! %e+((e$(a"8
U$ "e;&(3(e$t! e"ta%'"t(! %e l!" re"<a%!" !te$(%!" #ara 6al!rar el *9(t!
%el #r!;re"!8
C&3#l(r !$ l!" #la.!" %e e$tre;a !$6e$(%!" !$ el l(e$te8
D("#!$er %e &$a at3)"+era %e !r%(al(%a% trat! "at("+at!r(! !$
#r!6ee%!re" l(e$te"8
A&3e$tar la "at("+a()$ #er"!$al %e l!" e3#lea%!" %e la !r;a$(.a()$8
Crear &$a at(t&% #ara %ar #re+ere$(a a la al(%a% #!r e$(3a %e la
#r!%&t(6(%a%8
Re"("te$(a al a3(!
Falta %e e$tre$a3(e$t!
D(ret(6!" (3#a(e$te" "e$"((l(.a()$ 5a(a la al(%a%
R!ta()$ %el #er"!$al
N(6el e%&at(6! %el #er"!$al
Oet(6!" #la$e" 3al %e+($(%!" a&$a%!" a la +alta %e "e;&(3(e$t!
I;$!ra$(a
Ma$e! %e la e3#re"a "!l! e$ (+ra"
E6al&a()$ %el %e"e3#e! "e;$ 3*r(t!"
D(re()$ !3#r!3et(%a
E6al&a()$ %el %e"e3#e! "e;$ 3*r(t!"
L'%ere" %e$tr! %e la e3#re"a
Gl!al(.a()$
Val!re" -&e +!r3a$ la +(l!"!+'a %e la e3#re"a
Cl(e$te"
E%&a()$
De"e!" %e "&#era()$
E"tr&t&ra %e la !r;a$(.a()$
Re!$!(3(e$t! %el %e"e3#e! %e l!" traaa%!re" el traa! e$ e-&(#!
El !$e#t! %e la #r!%&t(6(%a% "e;$ C!6e "!"t(e$e -&e t!%! e"t(3&l! -&e re(e
&$ ($%(6(%&! ;e$era &$a rea()$ la &al #&e%e "er ($!$"(e$te ! !$"(e$te8 La
a#a(%a% %e a%a "er 5&3a$! #ara re"#!$%er a l!" e"t'3&l!" -&e le lle;a$ e"t,
($+l&(%a #!r l!" "(;&(e$te" +at!re": I$tel(;e$(a #ara #re%e(r l!" e"e$ar(!" +&t&r!" %e
la" %(6er"a" !#era(!$e" %e re"#&e"ta8 C!$(e$(a 3!ral #ara %e(%(r el 3e!r a3($!
a",$%!"e e$ &$ r(ter(! *t(!8 V!l&$ta% #ara &$a 6e. t!3a%a la %e("()$ ee&tarla
re+!r.arla8
La
"($ #r!%&t(6(%a% e" &$-&e
($terr&#()$8 Para 5,(t! -&e "e #&e%e
el a3(! <&rala#re$%er "( "e eer(ta %e
%e &$a !r;a$(.a()$ +!r3a
te$;a !$t($&a
*9(t! *"ta
%ee tratar %e ($6!l&rar al 3a!r $3er! %e #er"!$a" -&e te$;a$ el #er+(l <&ral
%e"ea%!8
BENE#ICIOS
Traa!" 3e!re" 3," re3&$erat(6a" #!"((l(%a%e" %e e3#le! %e%'-&e"e a l!
UINTA SEMANA
$1 MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
CALIDAD DE VIDA.
1. D?F//>/
E" &$ !$e#t! -&e 5ae al&"()$ a 6ar(!" $(6ele" %e ;e$eral(.a()$ #a"a$%! #!r
"!(e%a% !3&$(%a% 5a"ta el a"#et! +'"(! 3e$tal #!r l! ta$t! el "(;$(+(a%! %e
al(%a% %e3e%(($a
#!l't(a" 6(%a e" !3#le! !$ta$%!
e"t&%(!" %el !$et8
%e"arr!ll! %e+($((!$e" %e"%e "!(!l!;'a (e$(a"
Ha 3&5!" t(#!" %e !$%((!$e" %e 6(%a:
C!$%((!$e" e!$)3(a"
C!$%((!$e" "!(ale"
C!$%((!$e" #!l't(a"
C!$%((!$e" %e "al&%
C!$%((!$e" $at&rale"
La al(%a% %e 6(%a "e e6ala a$al(.a$%! ($! ,rea" %(+ere$te"8 B(e$e"tar +'"(! <!$
!$e#t!" !3! "al&% "e;&r(%a% +'"(a= (e$e"tar 3ater(al <5a(e$%! al&"()$ a
($;re"!" #erte$e$(a" 6(6(e$%a tra$"#!rte et8= (e$e"tar "!(al <rela(!$e"
#er"!$ale" a3("ta%e" +a3(l(a !3&$(%a%= %e"arr!ll! <#r!%&t(6(%a% !$tr(&()$
e%&a()$= (e$e"tar e3!(!$al <a&t!e"t(3a 3e$tal(%a% ($tel(;e$(a e3!(!$al
rel(;()$ e"#(r(t&al(%a%=8
a&t!re" 5e3!" "ele(!$a%! al;&$a" %e+($((!$e" -&e $!" #&e%a$ 3!"trar "&
"(;$(+(a%!8
La Cal(%a% %e V(%a e$ el traa! e" &$a +(l!"!+'a %e ;e"t()$ -&e 3e!ra la %(;$(%a% %el
e3#lea%! real(.a a3(!" <&rale" r($%a% !#!rt&$(%a%e" %e %e"arr!ll! #r!;re"!
#er"!$al La Cal(%a% %e V(%a e$ el Traa! e" &$a +(l!"!+'a &$ "et %e ree$(a" -&e
e$;l!a$ t!%!" l!" e"+&er.!" #r! ($re3e$tar la #r!%&t(6(%a% 3e!rar la 3!ral
<3!t(6a()$= %e la" #er"!$a" e$+at(.a$%! la #art((#a()$ %e la ;e$te la #re"er6a()$
%e "& %(;$(%a% #!r el(3($ar l!" a"#et!" %("+&$(!$ale" %e la erar-&'a
Or;a$(.a(!$al8
La Cal(%a% %e V(%a e$ el Traa! #&e%e te$er 6ar(!" "(;$(+(a%!" #er! e$ l!" lt(3!"
a!" "e 5a !$"!l(%a%!" !3! &$a +(l!"!+'a %e traa! e$ la" !r;a$(.a(!$e"
#art((#at(6a"8
P!r l! a$ter(!r e9#&e"t! #!%e3!" %e(r -&e ^La Cal(%a% %e V(%a e$ el Traa!^ e" &$a
+!r3a %(+ere$te %e 6(%a %e$tr! %e la !r;a$(.a()$ -&e &"a el %e"arr!ll! %el
traaa%!r a"' !3! la e+((e$(a e3#re"ar(al8
E"t! #&e%e "er l!;ra%! #!r "&+((e$(a e$ l!" ($;re"!" #ara 3a$te$er &$ e"t,$%ar
"!(al ae#tale #ara 6(6(r8
L!" Pr!et!" %e C8V8T8 %e la 3("3a 3a$era -&e t(e$e$ "&" e$e+((!" ta3(*$
t(e$e$ al;&$a" l(3(ta(!$e" la" &ale" 3e$(!$are3!" a !$t($&a()$:
E"t! "e %a e$ !r;a$(.a(!$e" e" -&e l!" e3#lea%!" "!$ ($a#ae" %e a"&3(r &$a
$&e6a re"#!$"a(l(%a% "!$ rea(!" a traa!" e$ ;r&#! le" %e"a;ra%a rea#re$%er le"
%e"a;ra%a$ l!" %eere" 3," !3#le!" #!r l! -&e la (3#le3e$tar!$ %e Pr!et!" %e
C8V8T "e 5ae 3," %(+'(l8
Al 3e!rar l!" e3#le!" l!" e3#lea%!" a5!ra #e$"ara$ -&e l! -&e re(e$ %e #a;a $!
6a %e a&er%! a l!" $&e6!" %eere" ! l!" $&e6!" #r!e%(3(e$t!" %e traa! #!r l!
-&e %e"eara$ !te$er &$ 3e!r "&el%!
A-? =? >55
L&e;! %e re#la$tear 3e!rar ! ree"tr&t&rar l!" #&e"t!" %e traa! e" #!"(le -&e "e
$ee"(te $&e6a te$!l!;'a $&e6!" a3(e$te" $&e6a" 5erra3(e$ta"
$&e6a a#a(ta()$ l! &al 5ar, -&e la !r;a$(.a()$ te$;a 3a" !"t!" e$ "&
+&$(!$a3(e$t!8
SE*TA SEMANA
0< JUNIO
0$ MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
El E"ta%! 3!%er$! %ee arater(.ar"e #!r "&" re"<a%!" #!r "&" #r,t(a"8
Re"<a%!" -&e 3e!re$ la al(%a% %e 6(%a %e la (&%a%a$'a -&e "ea$ la
!$"e&e$(a %e #r,t(a" tra$"#are$te" le;'t(3a" a!ta%a" a #r($(#(!" e!$)3(!"
ra(!$ale"8 El rela3! "!(al re"#et! %e &$ E"ta%! 3e!r e" ($&e"t(!$ale #ara
&al-&(er a;e$%a #!l't(a #ara &al-&(er ;e"t()$ %e ;!(er$! -&e #rete$%a "&#erar
l!" tra%((!$ale" e"!ll!" a la e+((e$(a %e la ;ere$(a #l(a8
La 3!%er$(.a()$ %el E"ta%! e" a &$a ($((at(6a ;e$eral(.a%a e$ l!" #a'"e" 3,"
%e"arr!lla%!" "e 5ae e9#l'(ta e$ $! #!!" #a'"e" %e ($;re"!" 3e%(!" !
e3er;e$te"8 Tale" ($((at(6a" %e re+!r3a" ! %e 3!%er$(.a()$ e"tatal e$ la 3a!r'a %e
l!" #a'"e" e$trale" e$ al;&$!" lat($!a3er(a$!" <Ar;e$t($a Bra"(l C5(le B!l(6(a
M*9(!= "e "&"te$ta$ e$ %!&3e$t!" ! te9t!" #!l't(!" 3&5!" %e l!" &ale" a%!#ta$
&$ $!3re "(3)l(! %e"#l(e;a$ e$ "&" te9t!" la" arater'"t(a" e"e$(ale" %e la
re+!r3a8 E"t!" (3#&l"!" $! 5a$ te$(%! $ee"ar(a3e$te "&"te$t! le;al $( 5a$ "(%!
(3#la$ta%!" !$ a"e e$ &$a #!l't(a #l(a !5ere$te8
S($ ! !$ "&"te$t! le;al ! !$"t(t&(!$al la 3!%er$(.a()$ %el E"ta%! e9("te a !3!
&$ $&e6! #ara%(;3a 3<(#l(a%! e$ $&3er!"a" e9#er(e$(a" ($ter$a(!$ale" -&e
e9#l(a &$a $&e6a 3a$era %e e$te$%er a la ;e"t()$ ;&er$a3e$tal e$ rela()$ !$ "&"
(&%a%a$!" %a &e$ta %e &$a $&e6a 3a$era e$ la -&e l!" (&%a%a$!" !$(e$ al
E"ta%! %e"%e "&" #r!#(!" ($tere"e"8 El !rrelat! !r;a$(.a(!$al %e e"ta $&e6a
%($,3(a %e art(&la()$ %e ($tere"e" e$tre el E"ta%! M!%er$! l!" (&%a%a$!" "e
3ater(al(.a e$ e$t(%a%e" #l(a" 3," a(erta" a l!" ($tere"e" (&%a%a$!"
;ere$(a%a" !$ r(ter(!" %e la e3#re"a #r(6a%a &"a$%! re"<a%!" &$a
3($(3(.a()$ %el !"t! #re"ta(!$al8
S&r;e$ a"' la" $&e6a" a;e$(a" ;&er$a3e$tale" #er+(la%a" "e;$ %("t($ta"
e9#er(e$(a" $a(!$ale" #er! -&e %a$ &e$ta %e &$a $&e6a !r;a$(.a()$ #!"t
&r!r,t(a !$ 6!a()$ %e a&t! &"t(+(ar e!$)3(a3e$te "& e9("te$(a ($"t(t&(!$al8
C(ta$%! la e9#er(e$(a e&r!#ea Ra3() <?= %e"taa la e3er;e$(a %e la"
a;e$(a" !3! &$ 5(t! e$ la" ($((at(6a" e&r!#ea" %e (3#la$ta()$ %e &$a $&e6a
!r(e$ta()$ ;ere$(al e$ la A%3($("tra()$ Pl(a +&$%a3e$tal #ara la "e#ara()$ %e
+&$(!$e" ee&t(6a" %e la" +&$(!$e" %e +!r3&la()$ %e #!l't(a"8 A"' la" a;e$(a"
!$"(%era%a" !3! 6er%a%era" &$(%a%e" ee&t(6a" a%-&(ere$ &$a %e"taale
a&t!$!3'a !#erat(6a e$ "& !r;a$(.a()$ +&$(!$a3(e$t!8
La" arater'"t(a" -&e a%-&(ere e"te $&e6! t(#! %e a;e$(a #l(a #!" &r!r,t(a
#&e%e$ !$tra"tar"e !$ l!" ra";!" %e la a;e$(a &r!r,t(a tra%((!$al8 El "(;&(e$te
&a%r! re+lea "&" #r($(#ale" %(+ere$(a":
La ;e"t()$ %e la al(%a% Ge"t(!$ar la al(%a% e$ &$a e3#re"a (3#l(a real(.ar t!%a" la"
tarea" ($5ere$te" a la !$"!l(%a()$ %e &$a !r;a$(.a()$ -&e "e #re#ara #ara
;ara$t(.ar al(%a% e$ "&" #r!%&t!"8
De ell! "e %er(6a -&e la al(%a% $! e" el re"<a%! %e la a"&al(%a% "($! %e &$a
#r!;ra3a()$ 6!l&$ta% %e 3e!ra #&e"ta e$ 3ar5a e$ a"#et!" tale" !3!:
La %e+($(()$ %e &$a #!l't(a e9#l'(ta #ara la al(%a%
U$ 3a$&al %e la al(%a%
U$ 3a$&al %e #r!e"!"
U$ 3a$&al %e ($"tr&(!$e"
Re;("tr!" e"ta%'"t(a"
A&%(t!r'a" I$ter$a"
Pr!3!()$ ($ter$a a#a(ta()$ %e e-&(#!" %e traa! W De+($(r
#r!e"!" te$!l);(!" -&e (3#l(-&e$ #re("ar 3*t!%!" %e %(+ere$(a()$
SETIMA SEMANA
1 JUNIO
0$ MA;O
1:00 % 1,:$0 "ORAS
Halar %e al(%a% e$ el "er6((! e" 3," -&e la !$&$()$ %e %!" #alara" e" TOMAR
CONCIENCIA %e l!" ele3e$t!" 3," (3#!rta$te" %e e"te !$e#t! a$al(.arl!"
#la$ear t!%a" la" at(6(%a%e" -&e "e real(.a$ !$ &$ e$+!-&e %(r(;(%! a l!" &"&ar(!"
l!" #r!e"!"8
UÉ ES UN SERVICIO
E" el !$&$t! %e at(6(%a%e" -&e "e rela(!$a$ e$tre "( %e at(t&%e" -&e "e %("ea$
#ara "at("+aer la" $ee"(%a%e" %e l!" &"&ar(!"8
SERVIDUMBRE VS SERVICIO
LA SERVIDUMBRE ES:
RUIN DOLOROSA
BAA NEGATIVA
ESCLAVA ENFERMA
DENIGRANTE DESTRUCTIVA
INDIGNA PESADA
EL SERVICIO ES:
NOBLE PLACENTERO
ELEVADO POSITIVO
LIBRE SANO
SUBLIME CONSTRUCTIVO
DIGNO LIGERO
I. METODOLOGÍA
Hae +alta 3*t!%! "("te3a e"trate;(a &e$ e$tre$a3(e$t!8
LOS SERVICIOS SE BASAN EN RELACIONES CARA A CARA e$tre &$ #!"(le !3#ra%!r
! &"&ar(! &$ re#re"e$ta$te %e la e3#re"a -&e %ee %ar &$a (3a;e$ !$retar &$a
C!3#ra!$trat!#e%(%!"!l((t&%8
PROCESO
CARACTERISTICAS DE UN SERVICIO
S!$ ($ta$;(le"8
C!$"("te e$ ($tera(!$e"
El &"&ar(! e" &$ #art((#a$te e$ el #r!e"! %e #re"ta()$ %el "er6((!8
La #r!%&t(6(%a% !$"&3! %e &$ "er6((! !&rre$ "(3<,$ea3e$te8
W Pr!#!r(!$ar a"("te$(a a l!" &"&ar(!" %e tal +!r3a -&e e"t! re%&$%e e$ &$ alt! ;ra%!
%e "at("+a()$8
W Se a"a e$ la # re!&#a()$ !$"ta$te #!r "&" e9#etat(6a" ! #re +ere$(a" ta$t! a
$(6el %e la" ($tera(!$e" !3! e$ el %("e! %el "er6((!8
W L!" re-&("(t!" "!$ a-&ella" $ee"(%a%e" ! e9#etat(6a" -&e ;e$eral3e$te "e
e$&e$tra" (3#l'(ta" & !l(;at!r(a" %e$tr! %e la #re"ta()$ %el "er6((!8
A"ORA CONVIENE DECIR UE:
UÉ ES EL USUARIO
CLASI#ICACI'N
USUARIO E*TERNO: U"&ar(! %el #r!%&t! ! "er6((!8 E" -&(e$ 6al(%a &a$t! %el
#r!%&t!"er6((! "e a$&$(e8 S!$ la" -&e %ee$ e"tar #le$a3e$te !$6e$(%!" %e -&e el
#r!%&t!"er6((! !$t(e$e &$ 6al!r a;re;a%! a%e3," %e )3! "e !+re.a8
TIPOS DE USUARIOS:
ElFACIL
RECONOCIMIENTO AL USUARIO
E"t, %!ta%! %e ($tel(;e$(a #!"ee 6!l&$ta% e" l(re !$ &$a 6!a()$ e"#e(al8
T(e$e (%e!l!;'a" !"t&3re" 6al!re" ree$(a" %(+ere$te" -&e "e %ee$ re"#etar8
Ca%a ($%(6(%&! e" %(+ere$te t(e$e el %ere5! a rea(!$ar %e 3a$era %(+ere$te a$te
la" (r&$"ta$(a"8
-/?5 5 /5 -5-43/5
- @/4 =? K 75 -5-43/5
D("!$+!r3(%a%e" %e l!" &"&ar(!" -&e t(e$e -&e 6er !$ l!" "er6((!":
W I$&3#l(3(e$t! %e l! #ata%!
W Ser6((! ($!rret! ($!3#let!
WW I$&3#l(3(e$t! %e #la.!"
Per"!$al $! &al(+(a%!
W Per"!$al($%(+ere$te
W Mal trat! #!a a3a(l(%a%
37
L! -&e 6al!ra$ l!" &"&ar(!" %e "er6((!" e":
C&3#l(r !$ l! #ata%!
B&e$ trat! a3a(l(%a%
C&3#l(r !$ +e5a" t(e3#!"
E9#l(a()$ %e l!" #r!e%(3(e$t!"
Ate$()$ a rela3!"
Ae#tar la re"#!$"a(l(%a% #!r err!re" !3et(%!" #!r el #er"!$al
UÉ
W NECESIT
[&(*$e"\AMOS SABER DE LOS USUARIOS
W [&e-&(ere\
W [&* $ee"(ta\
W [&*#(e$"a\
W [&*"(e$te\
W [&*&"a\
W [C)3! l! "at("+a;!\
W [E$!$tr) l! -&e &"aa\
W [Se 6a "at("+e5!\
W [P(e$"a 6!l6er\
N! (3#!rta l! -&e t 5a;a" "(e3#re traaar," #ara "er6(r a !tr!" e9("te$ %!" +!r3a" %e
%ar &$ "er6((!:
W Ma$te$;a la al3a
W Dee -&e el &"&ar(! e9#re"a "& e$!! ! %(";&"t!
W P)$;a"e e$ la "(t&a()$ %el &"&ar(!
W E6(te la" &"t(+(a(!$e" $e;at(6a"
WW D';ale
C&a$%!alel&"&ar(!
&"&ar(!-&e &"te% %e"ea
"e al3e 5,;alea&%arl!
#re;&$ta"
W A%!#te &$a at(t&% #!"(t(6a
W I%e$t(+(-&e la 3e!r "!l&()$
RE#LE*IONES:
Ser6(r$!" &$!" a !tr!" e" $&e"tra 3("()$ $&e"tr! !et(6! e$ la 6(%a8 Ser6(r a la ;e$te $!"
!+ree t!%! %e"%e a&3e$tar $&e"tr! (e$e"tar e$ el traa! 5a"ta ($re3e$tar la"
;a$a$(a" %(ar(a" -&e !te$e3!"8
N! e9("te &$a rel(;()$ %e 3a!r $(6el -&e el "er6((! -&e r($%a el "er 5&3a$!8 L&5ar #!r
&$a a&"a !3$ e" el 3e!r re%! -&e e9("te8
[C)3! "er &$ 3e!r "er6(%!r\ [C)3! 5aer "aer al 3&$%! -&e &"te% e" &$ e3aa%!r %e
la e9ele$(a e$ el "er6((!\
Se %ee$ "e;&(r ($! #a"!" e$ el !t!r;a3(e$t! %el "er6((! a $&e"tr!" &"&ar(!":
?8 C!3(e$e8 C!3#r!3*ta"e a !+reer &$ 3e!r "er6((!8
28
>8 Re!$).al!8
C!3&$'-&e"e8Re!$!.a
E9#re"e "&" el "e$t(3(e$t!"8
"er6((! "(e3#re -&e l! %etete8
48 Ate8 De"arr!lle &$ #la$ ll*6el! a la #r,t(a8
8 I$6!lrel!"8 I$6(te a !tr!" a r($%ar "er6((!8
OCTAVA SEMANA
21 JUNIO
1:00 % 1,:$0 "ORAS
I EVALUACI'N PARCIAL
39
II UNIDAD: #UNDAMENTOS GENERALES DE LA CULTURA DE LA CALIDAD
PERSONAL
NOVENA SEMANA
2, JUNIO
1:00 % 1,:$0 "ORAS
CALIDAD PERSONAL
C>?@.
La al(%a% #er"!$al #&e%e "er %e+($(%a !3! la re"#&e"ta a la" e9(;e$(a" e9#etat(6a"
]ta$;(le"]
]ta$;(le"] e ]($ta$;(le"]
t!%a" ta$t! %e la"
a-&ella" !tra" #er"!$a"
e9#etat(6a" !3! %e la"
!$reta" #!r#r!#(a"8 S(e$%!
ee3#l!: la"
t(e3#!
%&ra(l(%a% "e;&r(%a% ;ara$t'a +($a$.a" +&$()$ et8
La" ]($ta$;(le"] "e #&e%e$ %e+($(r !3! %e"e!" e3!(!$ale" !3! "!$: at(t&%e"
!3#r!3("! ate$()$ lealta% re%((l(%a% !3#!rta3(e$t! et8
U$a #er"!$a -&e e$ #r($(#(! e"t, (e$ al(3e$ta%a -&e "e "(e$te "at("+e5a !$ l! -&e 5ae
l! 5ae $! ")l! #ara #er((r re&r"!" e!$)3(!" "($! #ara #r!#!r(!$ar &$ "er6((! el
&al e" t(l al #r)(3! ! a &$a "!(e%a% e" &$a #er"!$a %e al(%a%8
]El 5!3re e" &e$! #!r $at&rale.a8 S( "e le e%&a #&e%e !$6ert(r"e e$ &$a #er"!$a
!$+(ale e$ -&(e$ "e #&e%e %ele;ar a&t!r(%a%]8
Para el Mae"tr! e$ C(e$(a" !"* %e e"" V,.-&e. B!$(lla $!" %(e -&e 5a &$a "er(e %e
arater'"t(a" #ara %(+ere$(ar a &$a #er"!$a -&e t(e$e al(%a% "!$ la" "(;&(e$te":
P!%e3!" a+(r3ar -&e &$a #er"!$a "&et! !et! %e la *t(a t(e$e al(%a%8
U$ ($%(6(%&! 5&3a$! e$ e-&(l(r(! %e "&" ra";!" ($ter$!" !$ "& 3e%(! a3(e$te t(e$e
al(%a%8
U$a #er"!$a !$"(e$te %e "&" 5a(l(%a%e" e$ eer((! %e ella" t(e$e al(%a%8
U$a #er"!$a l(re e"#(r(t&al e3!(!$al3e$te #er! re"#et&!"a %e "& !$%(()$
er,r-&(a %e "& e"ta%! (6(l "!(al t(e$e al(%a%
U$a #er"!$a "at("+e5a e$ "& traa! !$ ar3!$'a +a3(l(ar "&+((e$te %(6er"()$
rela(!$e"
%e#e$%(e$te"!(ale" "at("+at!r(a"
%e &$ "er "&#re3! e" !$"(e$te %e "&
&$a #er"!$a %e !$%(()$
al(%a%8 %e r(at&ra #!r l! ta$t!
U$a #er"!$a %e al(%a% l!;ra &$(+(ar t!%a" la" arater'"t(a" la" lle6a a a!
'$te;ra3e$te8 E"t! a&%a a te$er &$ e-&(l(r(! #er+et! e$tre l!" e$t!r$!" -&e l! !$+!r3a$
e" %e(r l! #"(!l);(! l! "!(al l! +("(!l);(!8
40
%el l(e$te ! &"&ar(!8 Part(e$%! %e e"t! la al(%a% e$ la" #er"!$a" %e"e3!ar, e$ 3e!re"
re"<a%!" a l!" l(e$te" ($ter$!" e9ter$!"8
C&a$%! e9("te$ alt!" $(6ele" %e al(%a% e$ la" #er"!$a" -&e ($te;ra$ &$a !r;a$(.a()$ "e
#er(e$ (3#!rta$te" a6a$e" #!"(t(6!" l!" %e#arta3e$t!" #r!%&e$ al(%a% %e a&er%! a
l!" &"&ar(!" la al(%a% e$ t!%a" la" ,rea" lle6a a &$a <&ra !r;a$(.a(!$al la" #er"!$a"
-&e ($te;ra$ la !r;a$(.a()$ 3a$t(e$e$ "at("+e5!" a l!" l(e$te" a la" #er"!$a" %e
la !3&$(%a%8
E"t! trae !3! !$"e&e$(a -&e e9("ta ar3!$'a e$ la" rela(!$e" la!rale" #!r l!
!$"(;&(e$te a&3e$ta la #r!%&t(6(%a% !a"(!$a$%! )#t(3!" re"<a%!" +($a$(er!"
&$a (3a;e$ !r;a$(.a(!$al (3#eale &$ #r)"#er! +&t&r! -&e "e tra%&e e$ 3e!ra" #ara
l!" a(!$("ta" l!" !la!ra%!re"8
La al(%a% #er"!$al t(e$e -&e e3#e.ar #!r la %(re()$ a -&e ell!" "!$ l!" ;&'a" %e la
($"t(t&()$1 a "& 6e. la %(re()$ %ee real(.ar la tarea 3," (3#!rta$te -&e e" 3!t(6ar a la"
#er"!$a" -&e la!ra$ e$ la e3#re"a #ara -&e real(e$ 3e!r "&" tarea" %e$tr! %e ella8
N&e"tr! &er#! $&e"tra 3e$te "!$ &$a &$(%a% $! #!%e3!" te$er &$ &er#! "a$! "(
$&e"tr!" #e$"a3(e$t!" $! l! "!$ 6(e6er"a $! #!%e3!" #e$"ar !$ lar(%a% real(.ar
traa!" 3e$tale" %e al(%a% "( $&e"tr! &er#! e"t, e$+er3!8
P!r $&e"tra "al&% $!" !$6(e$e 3," !&#ar$!" -&e #re!&#ar$!" &$a %e e"a"
!&#a(!$e" e" el eer((! -&e re6(tal(.a t!%! $&e"tr! &er#!8
Otr! #&$t! #ara !&#ar$!" %e *l e" la &e$a al(3e$ta()$ el %e"a$"! a%e&a%! l!"
#e$"a3(e$t!" la" e3!(!$e" -&e +a6!ree$ $&e"tr! (e$e"tar #a. ($ter(!r8 T!%! e"t!
e" #r(3!r%(al -&e l!" lle6e3!" a a! !3! l!" !et(6!" 3," (3#!rta$te" #ara $&e"tra
6(%a8
28 Oet(6!" +a3(l(are"8
E$ e"te !et(6! #!%e3!" !$te3#lar %!" a"#et!": el %e "er #area el %e "er #a%re8
El #r(3er a"#et! #!%r'a3!" !$"(%erar !3! &$! %e l!" !et(6!" e$trale" %e "er
#area la #!"((l(%a% %e reer &$t!" !3#art(e$%! %("+r&ta$%! e"e re(3(e$t!8 E"ta
rela()$ re-&(ere ($t(3(%a% -&e ")l! "e %a &a$%! l!;ra3!" "er a&t*$t(!"8 Al e$+re$tar
a-&' ta3(*$ la !$+r!$ta()$ e$tre l! -&e %e"ea3!" "er $&e"tr!" "&e!" l! -&e
real3e$te "!3!" l!;ra3!" "er a&t*$t(!" e$ el re!$!(3(e$t! %e $&e"tra #r!#(a
real(%a% e$ #le$a ae#ta()$ %e t!%! l! -&e 6er%a%era3e$te "!3!"8 E"ta ae#ta()$
$!" a&%a a "er re!$!(%!" #le$a3e$te #!r $&e"tra #area $!" a&%a a %("+r&tar %e la
($t(3(%a% %e la rela()$8
C&a$%! #a"a l! !$trar(! e" %e(r -&e $! "!3!" a&t*$t(!" $&e"tra rela()$ "e a"a
e$ "&#!"((!$e" %e l! -&e a3!" -&("(*ra3!" "er rea3!" &$a %("t!r"()$ %e la real(%a%
($ter$a %e a%a &$! %e la real(%a% e9ter$a e$ la -&e 6(6(3!"8 De e"ta 3a$era
41
el(3($a3!" la #!"((l(%a% %e !3&$(a()$ %e rela()$ -&e a#!e $&e"tr! 3&t&!
re(3(e$t! "at("+a;a $&e"tra" $ee"(%a%e" reale" $!" r($%e (e$e"tar %("+r&te
!3#art(%!"8
P!r el !$trar(! %e$tr! %e &$ l(3a %e ae#ta()$ 3&t&a %e l! -&e real3e$te "!3!"
#!%e3!" re!$!er ae#tar l!" a$5el!" 3!t(6a(!$e" %e"e!" 6al!re" "&e!"
l(3(ta(!$e" $ee"(%a%e" et8 %e a3a" #arte" %e e"ta +!r3a e$!$trar &$ e-&(l(r(!
"at("+at!r(!8
E$ el terre$! %e "er #a%re !3! #area at&al(.a3!" $&e"tra +(l!"!+'a
l!" #r($(#(!" %e e%&a()$ -&e #r!3&e6a$ el %e"arr!ll! %e $&e"tr!" 5(!" e$ "&
#re#ara()$ #ara "& #r!#(a 6(%a ($%e#e$%(e$te8 Ta3(*$ !$tr(&(3!" a "at("+aer "&"
$ee"(%a%e" e"taleer l'3(te" e"t,$%are" %e %e"e3#e! ra.!$ale"8
E"te !et(6! trata %e -&e lle;&e3!" a "er &$a" #er"!$a" reale" !$"(;! 3("3!" a
#arte a "ert!%!"
!3#arte reale" !$ la tr(&$+!"
$&e"tr!" #er"!$a-&e !3#art(3!"
+raa"!" $&e"tra
e$ ;ra$ #arte %e 6(%a a 6(%a8
$&e"tra -&e $&e"tra #area
N&e"tra arrera la!ral e"t, !$+!r3a%a #!r $&e"tra" arater'"t(a" ($%(6(%&ale" -&e
($terata$ !$ la" %e la e3#re"a8
P!r l! ;e$eral a#re$%e3!" a re!$!er $&e"tra" #r!#(a" a#a(%a%e" ")l! 5a"ta -&e la"
#!$e3!" a #r&ea e$ l!" ret!" e$ la 6(%a ;e$eral %el traa! e$ #art(&lar8 P!r
!$"(;&(e$te $&e"tr! traa! re#re"e$ta &$a !#!rt&$(%a% e9tra!r%($ar(a #ara retar$!"
3e%(r$!" #ara re!$!er$!" ae#tar$!" e$ $&e"tra real(%a% $&e"tra" #!"((l(%a%e" %e
real(.a()$8
S($ e3ar;! #!a" 6ee" a$al(.a3!" re+le9(!$a3!" "!re $&e"tra arrera %e traa!
#ara !3#re$%er la ($tera()$ %e e"t!" %!" a"#et!": la" !#!rt&$(%a%e" %e traa! -&e
#!%e3!" %etetar -&e t!3a3!" #ara %e"a+(ar$!" 6al!rar$!" 5aer$!" reer1 l! -&e
"!3!" !3! el !$&$t! %e 5a(l(%a%e" e9#er(e$(a" "e$t(3(e$t!" +&er.a" a#a(%a%e"
;&"t!" #re+ere$(a" 6al!re" et8 Haer e"te a$,l("(" %e 3a$era #er()%(a $!" #er3(te
%etetar la" ,rea" %e 3a!r a#!rta()$ e$ e$e+((! #r!#(! %e la !r;a$(.a()$8
Ta3(*$ re"<a "al&%ale re!$!er -&e la !r(e$ta()$ ! at(t&% 6(tal -&e %a3!" a $&e"tra
6(%a <la %e 3!t(6a()$ %e l!;r! ! %e e6(tar el +raa"!= e" la 3("3a !r(e$ta()$ -&e %a3!" a
$&e"tra 6(%a #r!+e"(!$al8
De a&er%! !$ Mar'a El("a A!"ta e"ta #la$ea()$ re-&(ere %e "er reat(6!" #ara (3a;($ar
l! -&e $! e" !6(!8 S($ e3ar;! el e$e+((! -&e !te$;a3!" #ara #r!etar $&e"tra 6(%a
"er, 3a!r -&e el !"t! %e $&e"tr! e"+&er.!8
I. DE#INICI'N:
E" el !$&$t! %e 6al!re" 5,(t!" -&e #!"ee &$a #er"!$a -&e !3#le3e$ta%!"
!$ el &"! %e #r,t(a" 5erra3(e$ta" %e al(%a% e$ el at&ar %(ar(! le #er3(te$
!la!rar !$ %e
&3#l(3(e$t! "& "&
!r;a$(.a()$
3("()$8 #ara a+r!$tar l!" ret!" -&e "e le #re"e$te$ e$ el
T!%a #er"!$a #!"ee &$a <&ra #&e%e %e(%(r %e"e5arla #ara &"ar &$ e"t(l!
%e 6(%a 3," a!r%e a "&" $ee"(%a%e"8 El e+et! %e e"ta %e("()$ "e re+lea e$ el
;r&#! "!(al al -&e #erte$ee #er! l&e;! !3(e$.a a a+etar la <&ra %el ;r&#!8
II. MEDIOS SUG ERIDOS PARA LA REAL IAR UN CAMBIO "ACIA LA CUL TURA
DE CALIDAD PERSONAL:
a= )alores: S!$ a-&ella" (3#re"(!$e" #r!+&$%a" -&e "e t(e$e "!re la +!r3a e$
-&e "e 6(6e "!re l! -&e "e !$"(%era *t(a3e$te !rret! ! ($!rret! -&e
"e lle6a a la 6(%a #er"!$al %e +!r3a !$;r&e$te8
La #r!%&t(6(%a% e" &$ 5,(t! -&e "e #&e%e a#re$%er "( "e eer(ta %e +!r3a
!$t($&a "($ ($terr&#()$8 Para -&e el a3(! <&ral %e &$a !r;a$(.a()$ te$;a
*9(t! *"ta %ee tratar %e ($6!l&rar al 3a!r $3er! %e #er"!$a" -&e te$;a$ el
#er+(l <&ral %e"ea%!8
DECIMO PRIMERASEMANA
12 JULIO
1:00 % 1,:$0 "ORAS
PERSONALIDAD.
E" &$ !$&$t! %e +at!re" t'#(!" %e !$%&ta -&e arater(.a$ la a%a#ta()$ %el ($%(6(%&!
a la" "(t&a(!$e" %e "& 6(%a8
E" la #e&l(ar e"tr&t&ra ($ter(!r !$"ta$te #r!#(a %e a%a &$! !$+!r3e a la &al "e
!r;a$(.a t!%! el "er8
E" el !$&$t! %e arater'"t(a" #"(!l);(a" -&e #!"ee a%a #er"!$a -&e %eter3($a "&
+!r3a %e !3#!rta3(e$t!8
CARACTERÍSTICAS DE LA PERSONALIDAD:
La #er"!$al(%a% e" el "ell! %("t($t(6! %e a%a "er 5&3a$! +!r3a%a #!r la !3($a()$ %e
ra";!" &al(%a%e" %("t($t!"8
I$%e#e$%(e$te3e$te %e la" %e+($((!$e" -&e 5a$ +!r3&la%! l!" e9#ert!" a l! lar;! %el
t(e3#! #!%e3!" %e"taar &$a "er(e %e arater'"t(a" e$ la #er"!$al(%a%8
?8 C5/5??8 P&e"t! -&e la #er"!$al(%a% e" &$ ra";! %("t($t(6! %e a%a #er"!$a *"te
#er3a$ee relat(6a3e$te e"tale a l! lar;! %el t(e3#! ($+l&e$%! e$ "& !3#!rta3(e$t!8
E"t! $! e6(ta -&e el ($%(6(%&! #&e%a a3(ar "& !3#!rta3(e$t! %e(%! a +at!re"
a3(e$tale" ! a la" $ee"(%a%e" e9#er(3e$ta%a"8
28 D/F?3?>/4=34 8 La #er"!$al(%a% #er3(te (%e$t(+(ar a a%a ($%(6(%&! !3! &$ "er $(!8
E"ta arater'"t(a "e tra%&e e$ la" %("t($ta" rea(!$e" -&e #&e%e$ te$er la" #er"!$a"
a$te &$ 3("3! e"t'3&l!8 La #er"!$al(%a% e" $(a #!r "er &$a !3($a()$ %e +at!re"
($ter$!" #er! "( -&ere3!" &t(l(.arla !3! r(ter(! %e "e;3e$ta()$ "e #&e%e$ %e"taar &$!
! 6ar(!" ra";!" !3&$e"8
>8 EH7-/H48 A&$-&e la #er"!$al(%a% e" &$ ra";! !$"("te$te #&e%e 6ar(ar a lar;! #la.!
#!r la ($tera()$ !$ el 3e%(! #!r la" e9#er(e$(a" 6(6(%a" #!r el ($%(6(%&! ! "(3#le3e$te
a 3e%(%a -&e el ($%(6(%&! 6a 3a%&ra$%!8
44
ELEMENTOS DE LA PERSONALIDAD.
+L ,+P+-.+/,0:
+L 1.-21,+- 0-.L3
El Car,ter e" el !$&$t! %e ra";!" %e #er"!$al(%a% relat(6a3e$te #er%&rale" -&e t(e$e$
(3#!rta$(a 3!ral "!(al la 3("3a -&e "e a%-&(ere %el e$t!r$! %!$%e "e %e"arr!lla el
($%(6(%&!8
Et(3!l);(a3e$te el t*r3($! ar,ter #r!6(e$e %el ;r(e;! "(;$(+(a ]3ara] ! ]"ell!] -&e
%("t($;&e ($!$+&$%(le3e$te a &$a #er"!$a8 Se le &t(l(.a !$ %(6er"(%a% %e 3at(e"1 e$tre
l!" -&e "e %e"taa$:
L!" ra";!" -&e +!r3a$ el ar,ter !3! "!$ a"ta$te e"tale" (3#r(3e$ &$a +!r3a
arater'"t(a %e at&ar 3ara$ a la #er"!$a !$ &$ "ell! arater'"t(!8 A"' la a3a(l(%a%
lealta% 5!$e"t(%a% %!le. (rr(ta(l(%a% &a$%! %eter3($a$ +!r3a" t'#(a" %e at&ar %e
al;&$a #er"!$a #a"a$ a "er ra";!" %e "& ar,ter8
La $(e. a%!le"e$(a "!$ eta#a" 3& (3#!rta$te" e$ la +!r3a()$ %el ar,ter ta$t!
#!"(t(6a !3! $e;at(6a3e$te8 La" +alla" la;&$a" %("t!r"(!$e" e9#er(e$(a" tra&3,t(a" a"'
!3! la" !"t&3re" 6(6e$(a" +el(e" "at("+at!r(a" $!r3a" #r,t(a" 3!rale" *t(a"
6a$ "eala$%! 3at(.a$%! el ar,ter8
El 5!;ar la e"&ela l!" ;r&#!" %e a3("ta% "!$ l!" a3(e$te" 3," ($+l&e$te" e$ la
+!r3a()$ %e l!" ra";!" %el ar,ter8 Per! ta3(*$ ($+l&e$ l!" 3e%(!" %e !3&$(a()$ la
#r!#a;a$%a la #re$"a el a3(e$te %e re"#!$"a(l(%a% 3!ral(%a% -&e 6(6e la "!(e%a% e$
&a$t! a traa! al re"#et! %e la #er"!$a %e l!" (e$e" %e l!" %e3,"1 a la $ee"(%a% %e
!$tr(&(r a la !$"tr&()$ %e"arr!ll! "!(al %e la !3&$(%a% la $a()$1 la 6(6e$(a %e la
re"#!$"a(l(%a% !3#art(%a e$ el l!;r! %e la &"t((a la #a.8
L. 10/S,4,5146/ 78S41.3
Se e$t(e$%e #!r !$"t(t&()$ +'"(a al !$&$t! %e arater'"t(a" 3!r+!l);(a" +("(!l);(a"
(!-&'3(a" -&e arater(.a$ a &$ ($%(6(%&!8
45
La !$"t(t&()$ +'"(a e" 5ere%a%a ;e$*t(a3e$te !"e t!%! ($%(6(%&! re(e
5ere%(tar(a3e$te &$a a"e e"tr&t&ral (!-&'3(a ;la$%&lar $er6(!"a 3&"&lar )"ea
"e$"!r(al -&e 6a a %eter3($ar a tra6*" %el #r!e"! %e %e"arr!ll! %e "& !$"t(t&()$ +'"(a8
E"ta a"e 5ere%a%a %e la !$"t(t&()$ +'"(a "e 5alla e9#&e"ta a la ($+l&e$(a %e +at!re" -&e
#&e%e$ !$%((!$ar ! 3!%(+(ar "& %e"arr!ll! #r!%&(rle a3(!" te3#!rale" ! %e+($(t(6!"8
L. 4/,+L4G+/14.3
E" la a#a(%a% #ara a%a#tar3e a "(t&a(!$e" $&e6a" !$ ra#(%e. re"!l6er !$ *9(t! l!"
#r!le3a" e$ ella" (3#l'(t!"8 Ca%a #er"!$a "e a%a#ta a la real(%a% %e &$a 3a$era
%(+ere$te8 E"ta rea()$ %e a%a#ta()$ 6a #ree%(%a %e &$ !$!(3(e$t! #re6(! %e la
"(t&a()$ e$ -&e $!" 6e3!" ($6!l&ra%!"8 N! t!%!" a#ta3!" la" !"a" !$ la 3("3a
a3#l(t&% #r!+&$%(%a% l! -&e %a !r(;e$ a la" %(+ere$(a" ($%(6(%&ale" al tratar %e "!l&(!$ar
l!" #r!le3a"8
LOS COMPONENTES
;: E" relat(6a3e$te +,(l %e %e+($(r 5ala3!" %e la #arte -&e %e la #er"!$al(%a% -&e "e
e$t(e$%e !3! &$! 3("3!8 El ]!] e" "e$(lla3e$te U%8 3("3! el -&e e"t, #re"e$te e$ el
a-&' a5!ra 6(6e1 el -&e e"t, 6(6! re"#(ra #(e$"a a a%a ($"ta$te "(e$te l! -&e e"t,
"($t(e$%! e$ e"t!" 3!3e$t!"8 El ! "e 3a$ea #r($(#al3e$te e$ el $(6el C!$"(e$te
a&$-&e ta3(*$ #&e%e ae%er al Pre!$"(e$te ! %(5! %e !tra +!r3a: #r($(#al3e$te "e
3a$ea l! -&e #er(e a5!ra l! -&e #(e$"a e$ e"t!" 3!3e$t!" #er! #&e%e ae%er a l!"
re&er%!" !$!(3(e$t! al3ae$a%!"8 S& +&$()$ "e %e+($e !3! la %el Principio de
-ealidad #!r e"! 3("3!: la #ere#()$ %e la real(%a%8
1:00 %181,:$0
JULIO"ORAS
AUTOESTIMA8
Carl R!;er" 3,9(3! e9#!$e$te %e la #"(!l!;'a 5&3a$("ta e9#&"! -&e la ra'. %e l!"
#r!le3a" %e 3&5a" #er"!$a" e" -&e "e %e"#re(a$ "e !$"(%era$ "ere" "($ 6al!r e
($%(;$!" %e "er a3a%!"1 %e a5' la (3#!rta$(a -&e le !$e%'a a la ae#ta()$ ($!$%((!$al
%el l(e$te8 E$ e+et! el !$e#t! %e a&t!e"t(3a "e a!r%a %e"%e e$t!$e" e$ la e"&ela
!3! &$ %ere5! ($al(e$ale %e t!%a #er"!$a "($tet(.a%! e$ el "(;&(e$te #,rra+!:
T!%! "er 5&3a$! "($ e9e#()$ #!r el 3er! 5e5! %e "erl! e" %(;$! %el re"#et!
($!$%((!$al %e l!" %e3," %e "' 3("3!1 3eree e"t(3ar"e a "' 3("3! -&e "e le e"t(3e8
TIPOS DE AUTOESTIMA
A-?5/4 474. Ta3(*$ lla3a%a a&t!e"t(3a #!"(t(6a e" el $(6el %e"eale #ara -&e
&$a #er"!$a l!;re "e$t(r"e "at("+e5a e$ la 6(%a "ea !$"(e$te %e "& 6al'a %e "&"
a#a(%a%e" #&e%a e$+re$tar"e a l!" ($!$6e$(e$te" %e +!r3a re"!l&t(6a8
($"e;&r(%a%
#area" #er"!$al -&e
%e#e$%(e$te" ;e$ere tra"t!r$!"
a&t!%e"tr&t(6a"8 e3!(!$ale"
Para ! a 3a$te$er!$
e6(tarl! #rat(are3!" rela(!$e" %e
la a&t!e"t(3a
5a"ta -&e l!;re3!" lle6arla a l!" $(6ele" a%e&a%!"8
?8 U$ "e$t(%! %e 3*r(t!
28 ;a$a%!r %e #!%er
#er"!$al "al(r
<a&t! a%ela$te <a&t! e+(a(a=8
%(;$(%a%=8
De"%e el 3!3e$t! 3("3! e$ -&e "!3!" !$e(%!" &a$%! el 6'$&l! e$tre $&e"tr!"
#a%re" "e !$"&3a la" *l&la" "e9&ale" 3a"&l($a +e3e$($a "e +&$%e$ #ara !r(;($ar$!"
a !3(e$.a la ar;a %e 3e$"ae" -&e re((3!" #r(3er! %e 3a$era e$er;*t(a l&e;!
#"(!l);(a8
De(%! a -&e l!" #e$"a3(e$t!" e3!(!$e" "!$ 3a$(+e"ta(!$e" %e e$er;'a e$ el
!r;a$("3! "e #re"e$ta$ e$ +!r3a %e rea(!$e" el*tr(a" -&'3(a" a%a 6e. -&e
&$a 3&ere3ara.a%a #(e$"a ! "(e$te al;! !$ re"#et! al $(! e$ +!r3a()$
"& erer! #r!%&e &$a "er(e %e -&'3(!" -&e "e e"#are$ #!r t!%! "& &er#! -&e la
r(at&ra re(e ;raa e$ "& $a(e$te "("te3a $er6(!"! "($ te$er la "&+((e$te !$"(e$(a
!3! #ara !3#re$%er ! re5a.ar l! -&e re(e a tra6*" %e &$ le$;&ae -&'3(!
($tra!r;,$(!8
El 5e5! %e -&e al;&$! %e l!" #r!;e$(t!re" #!r ee3#l! %e &$ ee a$te" %e $aer a"&3a
!3! &$ #r!le3a la lle;a%a %el $(! e" a#ta%! #!r *"te e3!(!$al3e$te "& e+et!
+!r3ar, #arte %el ar5(6! ($!$"(e$te %el #e-&e! te$%r, re#er&"(!$e" 3," a%ela$te
&a$%! rea(!$e %e %(+ere$te" +!r3a" $! l!;re !3#re$%er la" a&"a" ;e$era%!ra" %e
"&" !$+l(t!"8 I;&al3e$te &a$%! a "e 5a #r!%&(%! el al&3ra3(e$t! t!%! e"t'3&l!
e9ter$! ($+l&(r, e$ el re(*$ $a(%! le (r, rea$%! &$a (3#re"()$ e3!(!$al -&e ($+l&(r, "&"
!3#!rta3(e$t!" +&t&r!"8
L!" #a%re" !tra" +(;&ra" %e a&t!r(%a% "er,$ #(e.a" la6e" #ara el %e"arr!ll! %e la
A&t!e"t(3a %el $(! -&(e$ %e#e$%(e$%! %e l!" 3e$"ae" re((%!" re+lear, !3! e"#e! l!
-&e #(e$"a$ %e *l "e a"&3(r, !3! &$ "er a#t! "a$! atrat(6! ($tel(;e$te 6al(!"! a#a.
%(;$! re"#eta%! a3a%! a#!a%! ! #!r el !$trar(! !3! al;&(e$ e$+er3! +e!
(;$!ra$te %e"6al!r(.a%! ($a#a. ($%(;$! (rre"#eta%! !%(a%! aa$%!$a%!8 La +!r3a
!3!
!3! $!" trata$
la 3," %e+($e la +!r3a !3! $!" tratare3!" #!r-&e e"a e" la -&e !$"(%erare3!"
$!r3al8
C!$ la lle;a%a %e la #&erta% la a%!le"e$(a "e %a la (e$6e$(%a a la "e9&al(%a% a la
$ee"(%a% %el !6e$ %e e$!$trar"e a "' 3("3!8 Se ($((a la lla3a%a ]re5a ;e$era(!$al]
el tr,$"(t! 5a(a &$a 3a!r %e+($(()$ %e la #er"!$al(%a%8 E"ta eta#a e" r&(al a -&e e$
ella "&r;e$ !$ +&er.a la !3#ete$(a el %e"e! %e "er 3e!r -&e l!" %e3,"8 El !6e$
e9#er(3e$ta &$a ;ra$ $ee"(%a% %e a#r!a()$ #!r #arte %e "& ;r&#! era$! a#re$%e a
%(r(;(r"e 5a(a -&(e$e" l! a#la&%e$ a 5&(r %e -&(e$e" l! #(ta$8 De"arr!lla !$ tal %e "er
-&er(%! !$%&ta" 3& e"#e'+(a" -&e "e ;e$eral(.ar,$ 5a(a la 6(%a a%<a8
El ($;re"! al 3&$%! la!ral !3#l(a el a"&$t! %e la +!r3a()$ 3a$(+e"ta()$ %e la
A&t!e"t(3a a -&e e$ e"e !$te9t! "e $!" 3(%e #!r l! -&e 5ae3!" $! #!r l! -&e "!3!"8
S( #r!%&e" te -&e%a" "( $! te 6a"8 E"a e" la 3e%(%a &a$%! %e %($er! "e trata8
F($al3e$te e$ la #area el 3atr(3!$(! "e e9#re"a 3&5! %e l! a#re$%(%! e$ l!" a!"
#ree%e$te": ;raa(!$e" !$%((!$a3(e$t!" tra%((!$e"1 l! -&e +&e 6ert(%! e$ el 3!l%e
%&ra$te 3&5!" a!" -&e 5e3!" lle;a%! a reer -&e "!3!"8 E$ e"te t(e3#! +!r3a3!"
#arte %e &$a "!(e%a% &$(+!r3a%a e$ la -&e 3&5!" 5a$ re$&$(a%! a e9#re"ar "&
!r(;($al(%a% t(e$e$ (%ea" +(a" %e la" !"a" -&e a"( "(e3#re "(;&e$ a&$-&e $! le"
+&$(!$e$8 La ($!$"(e$(a
re"e$t(r a ataar a a;re%(r a l!"
+alta%e3,"
%e !3#re$"()$
a -&(e$e" %e
"e l!
6e-&e !&rre
]!3! 3al!"($%&e a &l#ar
-&e $! $!" a
!3#re$%e$]8
II EVALUACION PARCIAL
50
DECIMO CUARTA SEMANA
02 AGOSTO
1:00 % 1,:$0 "ORAS
VALORES.
L!" 6al!re" $! e9("te$ "($ el 5!3re "!$ ell!" l!" -&e %a$ "(;$(+(a%! al "er %e la
e9("te$(a 5&3a$a8 El l&;ar %e l!" 6al!re" e" el 5!3re !$ret! -&e e9("te !$ l!" %e3,"
e$ el 3&$%! #ara 5aer #!"(le la real(.a()$ %e "& #r!#(a e9("te$(a8 L!" 6al!re" (3#l(a$
&$ e"+&er.! !3#art(%! %e t!%a la "!(e%a% #!r-&e e$ la 3e%(%a e$ -&e "&" ($te;ra$te"
6(6a$ #rat(a$%! 6al!re" 5ar, &$a !$6(6e$(a -&e &"t(+(-&e la e9("te$(a 5&3a$a8 La
"!(e%a% !r;a$(.a%a
#&e%e$ 6ar(ar e"t, re#re"e$ta%a
e$ &a$t! #!r %(+ere$te"
a "&" re"#et(6!" !r;a$("3!"
#r!#)"(t!" "ea$ #l(!"
#!l't(!"! e!$)3(!"
#r(6a%!" -&e
rel(;(!"!" e3#re"ar(ale" et8 "($ e3ar;! e$ t!%!" ell! " 5a "ere" 5&3a$!" -&e l!"
%(r(;e$ ! l! ($te;ra$ #er! e$ a%a a()$ "er, e"t(3a%a !3! &e$a ! 3ala 5!$e"ta !
%e"5!$e"ta e" %e(r a%a at! e"t, (3#re;$a%! %e 6al!re" #!"(t(6!" ! $e;at(6!"8
1. CONCEPTO DE A*IOLOGÍA
La A9(!l!;'a e" &$a ra3a %e la F(l!"!+'a <%el ;r(e;! 4/5 -&e "(;$(+(a 6al!r ! 6al(!"!1
795 -&e "(;$(+(a e"t&%(! ! trata%!= "&r;() !3! %("(#l($a relat(6a3e$te a&t)$!3a e$ el
"(;l! QIQ8
La a9(!l!;'a !3! te!r'a re+le9(!$a "!re l!" 6al!re" #!"(t(6!" ! $e;at(6!" a$al(.a$%! l!"
#r($(#(!" -&e #er3(te$ ($%a;ar #!r-&* al;! e" ! $! 6al(!"! !$"(%era$%! l!" +&$%a3e$t!"
%e l!" &((!" %e 6al!r8 A"(3("3! e"t&%(a l!" 6al!re" !$ !et! %e +!r3&lar &$a te!r'a -&e
#er3(ta e9#l(ar la%e+($(t(6a
t(e$e (3#!rta$(a e9("te$(a la
#ara 6(;e$(a
la 6(%a %e t!%! "&
%el 5!3re &$ %e"arr!ll!
3&$%! %e5("t)r(!
#r!%&()$ 5&3a$a -&e
"!(al8
E" %e(r e" el "("te3a +!r3al #ara (%e$t(+(ar 3e%(r l!" 6al!re"8 E" la e"tr&t&ra %e 6al!re"
%e &$a #er"!$a -&e le r($%a "& #er"!$al(%a% "&" #ere#(!$e" %e("(!$e"8 <Dr8 R!ert S8
Hart3a$ I$"t(t&te U$(6er"(t !+ Te$$e""e=8
2. CONCEPTO DE VALORES
L!" 6al!re" "!$ #r($(#(!" -&e $!" #er3(te$ !r(e$tar $&e"tr! !3#!rta3(e$t! e$ +&$()$ %e
real(.ar$!" !3! #er"!$a"8 E" %e(r "!$ ree$(a" +&$%a3e$tale" -&e $!" a&%a$ a
#re+er(r a#re(ar ele;(r &$a" !"a" e$ l&;ar %e !tra" ! &$ !3#!rta3(e$t! e$ l&;ar %e
!tr!8 Ta3(*$ "!$ +&e$te %e "at("+a()$ #le$(t&%8 N!" #r!#!r(!$a$ &$a #a&ta #ara
+!r3&lar 3eta" #r!#)"(t!" #er"!$ale" ! !let(6!"8 Re+lea$ $&e"tr!" ($tere"e"
"e$t(3(e$t!" !$6((!$e" 3," (3#!rta$te"8
El 6al!r 5&3a$! e$ $&e"tra" 6(%a" e" +&$%a3e$tal a -&e $!" #er3(te ala$.ar
%eter3($a%a" !"a" #!r "!re t!%! a%-&(r(r !tra" at(t&%e" ta$ rele6a$te" #ara at&ar
51
!3! "&et!" 3," !3#r!3et(%!"8 P!r ee3#l!: re"#!$"a(l(%a% re"#et! !3#r!3("!
a3!r &"t((a "e$(lle. !#t(3("3! e$tre !tr!"8
L!" 6al!re" !$"t(t&e$ la !l&3$a 6erteral %e la !$6(6e$(a "a$a e$tre "ere" 5&3a$!"
#er! 5a -&e e$te$%er -&e %(5a !l&3$a "e !$"tr&e !$ la #r,t(a %e l!" 6al!re" e$ la
e"+era ($%(6(%&al #&e"t! -&e "& eer((! tra"(e$%e e$ la "!(e%a%8
S)l! e" #!"(le la !$6(6e$(a %(;$a e$tre 5&3a$ !" &a$%! a%a #er"! $a !$"tr&a "&
#er"!$al(%a% 6(6(e$%! #rat(a$%! 6al!re" l! !$trar(! e" &$a ($!$;r&e$(a8 S)l! -&(e$
!$!e real(.a 6al!re" #!%r, !$tr(&(r a la a$"(a%a $ee"(%a% %e !$6(6e$(a e$tre l!"
"ere" 5&3a$!"8
La (3#!rta$(a %e l!" 6al!re" ra%(a e$ -&e "e !$6(erte e$ &$ ele3e$t! 3!t(6a%!r %e la"
a(!$e" %el !3#!rta3(e$t! 5&3a$! %e+($e el ar,ter +&$%a3e$tal %e+($(t(6! %e la
!r;a$(.a()$ rea &$ "e$t(%! %e (%e$t(%a% %el #er"!$al !$ la !r;a$(.a()$8
S!$ (3#!rta$te" #!r-&e %e"r(e$ l! -&e e" #r(3!r%(al #ara "&" (3#l(a%!" #!r-&e
(%e$t(+(a$ l!" re"<a%!" -&e la 3a!r'a e"#era ;&'a$ $&e"tra" at&a(!$e" %eter3($a$ "(
$&e"tra" !r;a$(.a()$ te$%r, *9(t!8
L!" 6al!re" #er3(te$ -&e l!" ($te;ra$te" %e &$a "!(e%a% ($terate$ %e 3a$era ar3)$(a8
I$+l&e$ e$ "& +!r3a()$ %e"arr!ll! !3! #er"!$a" +a(l(ta$ ala$.ar !et(6!" -&e $!
"er'a$ #!"(le" %e 3a$era ($%(6(%&al8
D-34/7/=4=: l!" 6al!re" "e re+lea$ e$ el &r"! %e la 6(%a8 Ha 6al!re" -&e "!$ 3,"
#er3a$e$te" e$ el t(e3#! -&e !tr!"8 P!r ee3#l! el 6al!r %el #laer e" 3," +&;a. -&e el %e
la 6er%a%8
T345>?=?>/4: l!" 6al!re" tra"(e$%e$ el #la$! !$ret!1 %a$ "e$t(%! "(;$(+(a%! a la 6(%a
5&3a$a a la "!(e%a%8
#7?//7/=4=: l!" 6al!re" a3(a$ !$ la" $ee"(%a%e" e9#er(e$(a" %e la" #er"!$a"8
S4/5F4>>/: l!" 6al!re" ;e$era$ "at("+a()$ e$ la" #er"!$a" -&e l!" #rat(a$8
D/4/5: l!" 6al!re" "e tra$"+!r3a$ !$ la" *#!a"8
A@7/>4/7/=4=: l!" 6al!re" "e a#l(a$ e$ la" %(6er"a" "(t&a(!$e" %e la 6(%a1 e$traa$
a(!$e" #r,t(a" -&e re+lea$ l!" #r($(#(!" 6al!rat(6!" %e la #er"!$a8
. C745/F/>4>/ =? H473?5
Se la"(+(a$ e$:
4) V473?5 @?3547?5: !tr! $!3re -&e "e le #&e%e %ar e" 6al!re" %e #r($(#(!
#!r-&e !$ a"e a e"t!" 6al !re" "e $!" 5ae 3," +, (l lle6ar &$a &e$a %'a
"(e3#re e$+!a%a e$ el ÉQITO ta3(*$ $!" ;&'a #ara ($terat&ar !$ 3&5a"
#er"!$a" a"' %ar a !$!er $&e"tr!" 6al!re"
52
) V473?5 F4 /7/43?5: e"te 6al!r "e re+(ere a t!%! ,3(t! 3!ral e$ la +a3(l(a #&e"
3&5a" #er"!$a" 3," -&e t!%! l!" $(!" #e-&e!" a#re$%e$ 3&5! al !"er6ar
t!%! l! -&e 5ae$ "&" #a%re" e"te 6al!r e" tra$"3(t(%! e$ t!%! a-&ell! -&e
5a;a3!" "ea 3al! ! &e$!8
>) V473?5 5>/&>-7-347?5: e"t!" 6al!re" "!$ l!" -&e e"t,$ e$ la "!(e%a% e$ la
&al e"ta3!" 6(6(e$%! "e 5a$ 3!%(+(a%! a l! lar;! %e la 5("t!r(a #er! "!$ 3&
#are(%!" a l!" 6al!re" +a3(l(are" ! #er"!$ale"8
=) V473?5 4 ?3/47?5: "!$ l!" 6al!re" -&e $!" #er3(te$ lle6ar &$a 6(%a %(;$a
"&"("t(r "e rela(!$a$ !$ la" $ee"(%a%e" ,"(a" !3! l! "!$ el 6e"t(%!
!3(%a te5! et8 "!$ 3& (3#!rta$te" #er! "( "e 6e -&e "!$ $ee"ar(!"8
?) V473?5 ?5@ /3/-47?5: e"t!" "e re+(ere$ a la (3#!rta$(a -&e le %a3!" a $&e"tr!
3&$%! ($ter(!r -&e al e9ter(!r < l! 3ater(al= e"t!" 6al!re" $!" #er3(te "e$t(r$!"
"at("+e5!" e$ t!%!" l!" "e$t(%!"
F) V473?5 4F ?>/H5: "at("+ae$ la $ee"(%a% -&e t(e$e el 5!3re %e e$talar
rela(!$e" %e a3!r8 La" 3a$(+e"ta(!$e" %e a+et! re"#!$%e$ a $ee"(%a%e"
a"!l&ta3e$te #r!#(a" %el "er 5&3a$! $a%a !$er$(e$te" a "& 6(%a e$
"!(e%a%8
6. A/H473?5
A"' !3! 5a &$a e"ala %e 6al!re" 3!rale" ta3(*$ la 5a %e 6al!re" ($3!rale" !
a$t(6al!re"8 La %e"5!$e"t(%a% la ($&"t((a la ($tra$"(;e$(a la ($t!lera$(a la tra(()$
el e;!'"3! la (rre"#!$"a(l(%a% la ($%(+ere$(a "!$ ee3#l!" %e e"t! a$t(6al!re" -&e
r(;e$ la !$%&ta %e la" #er"!$a" ($3!rale"8
53
U$a #er"!$a ($3!ral e" a-&ella -&e "e !l!a +re$te a la tala %e l!" 6al!re" e$ at(t&%
$e;at(6a #ara re5a.arl!" ! 6(!larl!"8 E" l! -&e lla3a3!" &$a #er"!$a "($
e"r#&l!" al&la%!ra e ($"e$"(le al e$t!r$! "!(al8
El a3($! %e l!" a$t(6al!re" e" a t!%a" l&e" e-&(6!a%! #!r-&e $! "!l! $!"
%e"5&3a$(.a $!" %e;ra%a "($! -&e $!" 5ae 3eree%!re" %el %e"#re(! la
%e"!$+(a$.a el re5a.! #!r #arte %e $&e"tr!" "e3ea$te" &a$%! $! %el a"t(;! #!r
#arte %e la "!(e%a%
Se real(.a e$ !$&$t! !$ l!" #art((#a$te" &$ &a%r! !3#arat(6! "!re 6al!re"
a$t(6al!re"8
De"#&*" %e e9#l(a%! a%a #&$t! "e #r!e%e a +!r3ar ;r&#!" te$(e$%! &$ t(e3#!
%e >0 3($&t!" #ara real(.ar el taller8
Tra$"&rr(%! el t(e3#! ($%(a%! l!" ;r&#!" "ale$ al +re$te e9#!$e$ "&" &((!"
r't(!"8
LA #AMILIA COMO LA PRIMERA ESCUELA DE VALORES
La "e%e #r($(#al %e la e%&a()$ e" la +a3(l(a %a%! -&e e" la *l&la !r(;($ar(a #r($(#al %e
la "!(e%a%8 N! 5a ($"t(t&()$ -&e la #ree%a la +a3(l(a $ae %el 3atr(3!$(!8 %e la +a3(l(a
$ae$ la" %e3," ($"t(t&(!$e": 3&$((#(! E"ta%! et8
A la +a3(l(a !3#ete e$ #r(3er l&;ar la e%&a()$ %e l!" 5(!" &$a e%&a()$ e$ t!%!" l!"
$(6ele" a&$-&e ta3(*$ %ea "er6(r"e %e la" ($"t(t&(!$e" -&e !+re.a el E"ta%! !3! la"
e"&ela"8
Per! e"ta !+erta %e E"ta%! $! %ee $e;ar a$&lar la #r(!r(%a% %e la +a3(l(a !3!
e%&a%!ra le t!a a ella #!r %ere5! $at&ral8 E" (3#!rta$te -&e el 5(! 6ea -&e l!" a%<!"
5ae$ l! -&e %(e$ l! -&e e$"ea$8 A&$-&e $!" #are.a ($ala$.ale "er el #a%re #er+et!8
El $(! $ee"(ta #a%re" +&erte" #er! ta3(*$ 5&3a$!"8 Pa%re" -&e "e e-&(6!a$ -&e
#&e%e$ #e%(r #er%)$ ! -&e t(e$e$ %'a" 3al!"8 P!%r'a #a"ar -&e &$ %'a el #a%re %(era ]5!
$! #&e%! #er! 3aa$a "']8 e$t!$e" al %'a "(;&(e$te e"e #a%re %ee &3#l(r !$ "&
#r!3e"a #!r-&e "( $! "e !$6(erte e$ al;&(e$ $! !$+(ale8 E" (3#!rta$te te$er e$ lar!
ta3(*$ el 6al!r %e l!" l'3(te"8
E" 6er%a% -&e $a%(e %a l! -&e $! t(e$e8 Per! $&e"tr!" 5(!" t(e$%e$ a ar;ar !$ $&e"tra"
are$(a"8 l! #!%e3!" 6er !$ el "(;&(e$te relat! #!#&lar a$)$(3!:
P!re a&el!b Ha'a #a"a%! la 6(%a traaa$%! %e "!l a "!l !$ "&" 3a$!"1 la +at(;a $&$a
5a'a 6e$(%! la 6!l&$ta% %e lle6ar el "&el%! a a"a #ara -&e 5&(era !3(%a e$ la 3e"a
(e$e"tar e$ la +a3(l(a8 Per! ta$t! traa! ta$ #r!l!$;a%! "e 5a'a !ra%! &$ %!l!r!"!
tr(&t!: la" 3a$!" %el a$(a$! te3laa$ !3! la" 5!a" a! el 6(e$t! %e !t!!8 A #e"ar %e
"&" e"+&er.!" a 3e$&%! l!" !et!" "e le a'a$ %e la" 3a$!" a 6ee" "e 5a'a$ a(!" al
%ar e$ el "&el!8
D&ra$te la" !3(%a" $! aertaa a lle6ar la &5ara a la !a "& !$te$(%! "e %erra3aa
"!re el 3a$tel8 Para e6(tar tal 3!le"t(a #r!&raa aerar"e al #lat! *"te "!l'a ter3($ar
r!t! e$ #e%a.!" "!re la" al%!"a" %el !3e%!r8 a"' &$ %'a tra" !tr!8
54
S& er$! 3& 3!le"t! #!r l!" te3l!re" %el a&el! t!3) &$a %e("()$ -&e !$trar() a t!%a
la +a3(l(a: %e"%e a-&el %'a el a&el! !3er'a a#arta%! %e la 3e"a +a3(l(ar &"ar'a &$ #lat!
%e 3a%era1 a"' $( 3a$5ar'a l!" 3a$tele" $( r!3#er'a la 6a(lla8
El a&el! 3!6'a "&a6e3e$te la ae.a !$ re"(;$a()$ %e 6e. e$ &a$%! e$&;aa &$a"
l,;r(3a" -&e le re"alaa$ #!r la" 3e(lla"1 era 3& %&r! ae#tar a-&ella 5&3(lla()$8
Pa"ar!$ &$a" "e3a$a" &$a tar%e &a$%! el er$! 6!l6() a "& a"a e$!$tr) a "& 5(! %e
$&e6e a!" e$+ra"a%! e$ &$a 3("ter(!"a tarea: el 5(! traaaa &$ #e%a.! %e 3a%era
!$ &$ &5(ll! %e !($a8 El #a%re lle$! %e &r(!"(%a% le %(!:
[&* e"t," 5a(e$%! !$ ta$ta "er(e%a%\ [E" &$a 3a$&al(%a% -&e te 5a$ 3a$%a%! 5aer
e$ la e"&ela\
Clar! -&e "' #a#,8 E"t! 5a(e$%! &$ #lat! %e 3a%era #ara &a$%! t "ea" 6(e! la"
3a$!" te t(e3le$8
a"' +&e !3! el 5!3re a#re$%() la le()$ %e"%e e$t!$e" el a$(a$! 6!l6() a "e$tar"e
a la 3e"a !3! t!%a la +a3(l(a8
<. VIRTUDES
La 6(rt&% "e re+(ere a &$a 3a!r a#a(%a% ! +&er.a ($ter(!r -&e t(e$e la #er"!$a #ara
real(.ar (ert!" at!"8
Para Ar("t)tele"
5!3re el 5!3re
&"t! +&erte +el(."ae
leal -&e e" el"er
5!3re
a3(;!6(rt&!"! 6al(!"!
traaa%!r %(r'a3!"
-&e #(e$"a e$at&al3e$te1
l! -&e 5ae El
#la$ea "& #re"e$te "& +&t&r!8
La 6(rt&% e" &$a &al(%a% #er3a$e$te ! e"tale %el al3a e$ e"t! "e %(+ere$(a %e la
"(3#le a#a(%a% ! %("#!"(()$ #ara real(.ar &$ at! &e$!1 la 6(rt&% e" #!r ell! &$ 5,(t! e"
%e(r &$ #r($(#(! e"tale ! e$er;'a #!"(t(6a +(r3e %e at!" a %(+ere$(a %e la 3era
a#a(%a% %e !rar el (e$1 a%e3," la 6(rt&% aa%e a la $!()$ %e 5,(t! el -&e "ea &$
5,(t! &e$!8 La 6(rt&% a"e;&ra el &e$ e3#le! -&e la 6!l&$ta% 5ae %el 5,(t!8 C&al-&(er
6(rt&% (3#l(a $ee"ar(a3e$te la l(erta% ra(!$al(%a% 6!l&$tar(e%a% %el "&et! -&e la
#!"ee8
La +&er.a %e la 6(rt&% ra%(a e$ !r(e$tar al 5!3re a "& +($ lt(3!8 P!r-&e la 6(rt&% e" 3e!r
-&e el (e$ ($ter3(te$te la 6(rt&% real(.a 3e!r el !$e#t! %e 6al!r8 A"(3("3! "e #&e%e
%e(r -&e la 6(%a 6(rt&!"a e"t, e$ la (3a %e la 6(%a 3!ral.
55
Per%)$: e" la re$&$(a a l!" re"e$t(3(e$t!" e ($%(;$a()$ -&e 5a a&"a%! &$a
!+e$"a8
E"#era$.a: El #e"(3("3! $! e" $ee"ar(a3e$te &$ "(;$! %e ($tel(;e$(a
#r!+&$%(%a% ($telet&al $( el !#t(3("3! &$ re+le! %e $ee%a%8
,. "/5
Se %e$!3($a 5,(t! a t!%a !$%&ta -&e "e re#(te e$ el t(e3#! %e 3!%! "("te3,t(!8
Dee
"er %e-&e%ar lar!
&$ ;ra%! %e-&e &$ 5,(t!-&e
re;&lar(%a% $! "e
e" !$+&$%a
&$a 3era !$
!$%&ta
la 6(%a!$"ta$te "($!-&e
%el ($%(6(%&! -&el!%ee
!"te$ta8 T!%a" la" #er"!$a" t(e$e$ arra(;a%!" &$a "er(e %e 5,(t!" -&e t(e$e$ $!tale
($+l&e$(a e$ "&" 6(%a" 5a"ta el #&$t! %eter3($ar l!" *9(t!" l!" +raa"!" e$ %(6er"a"
at(6(%a%e"8
8. D??3
a!3&$(tar(a" "!(e%a%e" 3," e-&(l(ra%a" e$ %!$%e t!%!" ae%e$ %el 3("3! 3!%!
"&" %ere5!"8
>8 F(r3e e$ "& at&a()$ !$tra -&(e$ le"(!$e l!" ($tere"e" %e la "!(e%a%8
56
11. E7 =??3 ? 74 F->/ @7/>/47
El Pr!+e"(!$al P!l('a t(e$e el %eer %e real(.ar el 6al!r %el (e$ %el "er6((!8
La #r!+e"()$ %el P!l('a e" &$a at(6(%a% e"#e(al(.a%a -&e e9(;e #re#ara()$ t*$(!
(e$t'+(a -&e #r!#!r(!$a &$a re3&$era()$ e!$)3(a a -&(e$ la real(.a8
A%e3," %el %eer el P!l('a #r!+e"(!$al t(e$e !tra" re"#!$"a(l(%a%e" !3! &$a
#re#ara()$ a%e&a%a "& !$"ta$te #er+e(!$a3(e$t! a#!rte a &a$t! #&e%a
re#re"e$tar &$ a%ela$t! a la ra3a #r!+e"(!$al -&e <(6a8 S& eer((! t(e$e &$a ;ra$
(3#!rta$(a #ara la "!(e%a% #&e" e$ el "e$! %e *"ta "e %e"e3#ea &3#le "&
3("()$8
57
E"t!" +&"(la3(e$t!" "e %e(er!$ a -&e l!" $a.(" 5a'a$ #er%(%! la ;&erra #!r l! -&e a -&e
la 5a'a$ #er%(%! #&e" %e(%(er!$ 3atar a t!%a" ! a"( t!%a" la" #er"!$a" -&e te$'a$
#r("(!$era" e$ "&" a3#!" %e !$e$tra()$8
A la 3aa$a "(;&(e$te %e"#&*" %e %e"a#areer t!%a" la" +&er.a" $a.(" e3#e.ar!$ a "&r;(r
%e la $a%a (e$t!" %e #er"!$a" -&e 5a'a$ e"ta%! e"!$%(%a" e$ a-&ella tr,;(a $!5e
#ara a"' #!%er "al(r %e a-&el l&;ar -&e 5a'a "(%! "& 5!;ar e$ l!" lt(3!" %'a" 3e"e" !
($l&"! a!"8
;ra(a" a la "&erte &$! %e l!" $(!" $(!" -&e -&e%aa$ e$ el a3#! %e !$e$tra()$
-&e era el 5(! %el #r!ta;!$("ta l!;r) e$!$trar a "& 3a%re e$ a3($! %e 6&elta 5a(a Ital(a8
La 6al!ra()$ #er"!$al %e e"ta #el'&la e" -&e re+lea a"ta$te (e$ !3! era la 6(%a %e &$
&%'! e$ a-&ella *#!a e$ la -&e #!r el "(3#le 5e5! %e "er &%'! 6(6(r e$ la E&r!#a $a.(
a te$'a" la 3&erte a"e;&ra%a8
G-/ =/3?>>/ @3: R?3 B?/9/
1. DEREC"OS "UMANOS
E$tre l!" %ere5!" (ta%!" #!r la 2eclaración "e e$&e$tra$ el %ere5! a la 6(%a a la
l(erta% a la "e;&r(%a% #er"!$al1 a $! "er 6't(3a %e &$a %ete$()$ ar(trar(a1 a &$ #r!e"!
&%((al &"t!1 a la #re"&$()$ %e ($!e$(a 5a"ta -&e $! "e %e3&e"tre l! !$trar(!1 a la $!
($6a"()$ %e la 6(%a #r(6a%a $( %e la !rre"#!$%e$(a #er"!$al a la l(erta% %e 3!6(3(e$t!
re"(%e$(a1 al a"(l! #!l't(!1 a la $a(!$al(%a%1 a la #r!#(e%a%1 a la l(erta% %e #e$"a3(e$t!
%e !$(e$(a %e rel(;()$ %e !#($()$ %e e9#re"()$1 a a"!(ar"e a +!r3ar &$a a"a3lea
#a'+(a a la #art((#a()$ e$ el ;!(er$!1 a la "e;&r(%a% "!(al al traa! al %e"a$"! a
&$ $(6el %e 6(%a a%e&a%! #ara la "al&% el (e$e"tar1 a la e%&a()$ la #art((#a()$ e$ la
6(%a "!(al %e "& !3&$(%a%8
La 2eclaración +&e !$e(%a !3! #arte #r(3era %e &$ #r!et! %e le ($ter$a(!$al "!re
l!" %ere5!" %el 5!3re8 La Comisión de los 2233 %e la ONU %(r(;() "&" e"+&er.!" 5a(a
la ($!r#!ra()$ %e l!" #r($(#(!" +&$%a3e$tale" %e la 2eclaración e$ 6ar(!" a&er%!"
($ter$a(!$ale"8
CARACTERÍSTICAS
S I?3??5 I45 47 5?3 -4 t!%!" l!" "ere" l!" #!"ee$ #&e" "e
;e$era$ a #art(r %e la 3("3a$at&rale.a 5&3a$a8
S U/H?3547?5 "e e9t(e$%e$ a t!%! el ;*$er! 5&3a$! &al-&(era "ea "&
!$%(()$ 5("t)r(a ;e!;r,+(a et$(a "e9! e%a% ! "(t&a()$ e$ la "!(e%a%8
S I47/?47?5 $! "e #&e%e$ -&(tar $( e$ae$ar #&e" "!$ #arte !$"&"ta$(al
%e la #r!#(a $at&rale.a 5&3a$a8
S IH/747?5 $! "e #&e%e$ ! $! "e %ee$ tra$";re%(r ! -&era$tar e$ a"!
%e "er a"' el (&%a%a$! 6't(3a #&e%e e9(;(r &$a re#ara()$ ! !3#e$"a()$ #!r
el %a! a&"a%! a tra6*" %e l!" tr(&$ale" %e &"t((a8
S I@3?5>3/@/7?5 e" %e(r $! a%&a$ $( "e #(er%e$ #!r el tra$"&r"!
%el t(e3#!8
TIPOS DE DEREC"OS
CONVIVENCIA ; RESPETO
El re"#et! a l!" Dere5!" H&3a$!" "e 5ae real(%a% e$ la !$6(6e$(a %e3!r,t(a #!r la
l&5a %e e"t!" "e 5a$ (%! +!r3a$%! l!" ;!(er$!" %e3!r,t(!"8 La %e3!ra(a l!"
%ere5!" rela(!$e" e$tre la !$6(6e$(a %e3!r,t(a el re"#et! a l!" Dere5!" H&3a$!"
59
e" el !et(6! a"( %e t!%!" l!" %ere5!" e"t!" e"t,$ l(;a%!" a la %e3!ra(a a la l(erta%
#!r l! -&e &$a %e#e$%e %e la !tra1 e" %e(r "( $! e9("te &$! ta3#!! #!%r'a e9("t(r el !tr! "(
"e re"#eta &$! "e re"#eta a l!" %!"8
L!" %ere5!" "!re la l(erta% "!$ l!" 3," l(;a%!" a la %e3!ra(a a -&e "($ la
%e3!ra(a $! "e #!%r'a$ lle6ar a a! e"t!" %ere5!" $! "e re"#etar'a$8 E$ la
!$6(6e$(a %e3!r,t(a #r!&ra3!" e"&5ar la" %("t($ta" #er"#et(6a" !+reer &$ trat!
&"t! a t!%a" la" #er"!$a"8 Al !$"(%erar la %e3!ra(a !3! +!r3a %e 6(%a re!$!e3!"
-&e "&" arater'"t(a" "e e9#re"a$ e$ at(t&%e" 6al!re" #er"!$ale" #!r l! &al $!"
(%e$t(+(a3!" !$ ella8 La %e3!ra(a "e a#re(a e$ la 3a$era %e rela(!$arl!" re"!l6e3!"
!$+l(t!" t!3a3!" %e("(!$e" et81 a%e3," %e -&e re-&(ere !$%((!$e" #!l't(a" e9(;e
#art((#a()$ a l!" (&%a%a$!" (;&al%a% #!l't(a e$tre !tr!"8
EL INDIVIDUALISMO
C>?@
I$%(6(%&al("3! "e &t(l(.a #ara 5aer re+ere$(a a la #ree3($e$(a %el ($%(6(%&! !3!
ele3e$t! (3#!rta$te e$tral %e t!%a" la" &e"t(!$e" rela(!$a%a" !$ la 6(%a 5&3a$a8 S(
(e$ 5! e$ %'a la $!()$ %e ($%(6(%&al("3! e9#re"a &$a !$$!ta()$ (erta3e$te %e"#et(6a
$e;at(6a la 3("3a "&r;e e$ el "(;l! QV !3! re6al!r(.a()$ %el l&;ar %el ($%(6(%&! +re$te a
D(!" a la rel(;()$8
T477?3 : LECTURA
60
E$ la 3!%er$(%a% el ($%(6(%&! "&r;e !3! &$a l(era()$ %e la" e"tr&t&ra" "!(ale"
rel(;(!"a" #!l't(a"8 a $! e" 3," "(er6! %e la ;lea e$ &$ "("te3a "!(al e"t,t(! #er!
ta3#!! re"#!$%e a &$a e"tr&t&ra rel(;(!"a !3$'3!%a $( a &$ "("te3a #!l't(! %!$%e el
Re era "e!r %e 6(%a" 5a(e$%a"8 Se le6a$ta a"' el "er ($%(6(%&al: el #ala%'$ %e la $&e6a
*#!a %e l(erta%e" %e t!%! t(#!8
La" arater'"t(a" +&$%a3e$tale" %e e"te "er c-&e "&r;e +&$%a3e$tal3e$te !$ el
$a(3(e$t! %e la" (&%a%e" ala$.a "& 3a!r'a %e e%a% !$ la Re6!l&()$ Fra$e"ac
"!$ la l(erta% el %ere5! el <! a la ra.)$8
El ($%(6(%&! #!"t3!%er$! #aree te$er &$ a(!$ar %(+ere$te al -&e te$'a el 3!%er$!8 E$ la
3!%er$(%a% el -&e
&$(6er"ale" a ($%(6(%&!
5a'a 6(6'a
(ertaa#e;a%! a $!r3a"
5!3!;e$e(%a% -&e re;'a
re;la" %e 6(%a -&e!(%e$tal8
la ra(!$al(%a% e$te$%'a era$
El #r!+&$%! a#e;! a la +a3(l(a la "!l(%ar(%a% !$ l!" %e3," la #erte$e$(a a ($"t(t&(!$e"
"!(ale" %e #r!3!()$ <&ral et8 "!$ al;&$a" %e la" "eale" -&e $!" %(e$ )3! era la
6(%a %e l!" ($%(6(%&!"
Te$er a3(;!" !$ l!" -&e #a"ar el t(e3#! !3#art(r la 6(%a rea &$ e"#a(! %e "e$t(%!
#erte$e$(a -&e (l&3($a la 6(%a8
Fre$te al #a$!ra3a -&e %e"r((3!" $! -&e%a !tra "!l&()$ -&e re&#erar al;&$!" %e l!"
6al!re" %e la 3!%er$(%a% traerl!" a la 6(%a #!"t3!%er$a #ara (l&3($ar !$ ell!" la 6(%a %e
l!" -&e atra#a%!" e$ el ($%(6(%&al("3! $! e$&e$tra$ "e$t(%! a "& e9("te$(a8 Al;&$!" %e
e"t!" 6al!re" "!$:
?8 La a3("ta%: te$er a3(;!" !$ l!" -&e #a"ar el t(e3#! !3#art(r la 6(%a rea &$ e"#a(!
%e "e$t(%! #erte$e$(a -&e (l&3($a la 6(%a8
28 La "!l(%ar(%a%: "er "!l(%ar(!" !$ l!" -&e $! t(e$e$ la 3("3a "&erte 3ater(al ! a+et(6a
$&e"tra a&%a a ($re3e$tar la e9#er(e$(a %e e"tar 6(6!" #er3(te ala$.ar $(6ele" %e
"at("+a()$ #er"!$al ($6al&ale"8
>8 La "!le%a% #la$(+(a%a: %ear e"#a(! #ara e"tar "!l! !$ &$! 3("3! e"&5ar $&e"tra
6!. ($ter(!r e" &$a +!r3a %e aerar$!" a $&e"tr! 3," '$t(3! "e$t(%! %e e9("t(r %e"%e a5'
&"ar $&e"tr! #art(&lar $(! a3($! e$ la 6(%a8
C>7-5/
E$ "'$te"(" el ($%(6(%&al("3! e$ ta$t! e9#re"()$ %e l!" l!;r!" ala$.a%!" #!r el ($%(6(%&! e$
"& e3a$(#a()$ %e la" e"tr&t&ra" %e !#re"()$ "!(al e" &e$! %e"eale8 Per! &a$%! el
($%(6(%&al("3! !$6(erte al "er 5&3a$! -&e l! 6(6e e$ &$ "er "($ "e$t(%! -&e !l6(%a -&e
t!%!" !3#art(3!" la e9("te$(a -&e !3! tal $!" $ee"(ta3!" l!" &$!" a l!" !tr!" #ara
!$"tr&(r la 6(%a e$t!$e" $ee"(ta "er ($ter6e$(%! %e"%e l! 3," #r!+&$%! %e $&e"tr! "er
!$ &$a &e$a %!"(" %e _!tre%a%` %e #re"e$(a %e l!" !tr!" e$ $&e"tra 6(%a a tra6*" %e la
a3("ta% la "!l(%ar(%a% la "-&e%a ($ter(!r %e $&e"tr! 6er%a%er! ! -&e "(e3#re e"tar,
e$ rela()$ a &$ t a &$ $!"!tr!"8
61
LA PROACTIVIDAD
La @34>/H/=4= e" &$ !$e#t! %e #"(!l!;'a %el traa! %e la" !r;a$(.a(!$e" %e+($(%!
!3! la at(t&% e$ la -&e el "&et! & !r;a$(.a()$ a"&3e el #le$! !$tr!l %e "& !$%&ta %e
3!%! at(6! l! -&e (3#l(a la t!3a %e ($((at(6a e$ el %e"arr!ll! %e a(!$e" reat(6a"
a&%ae" #ara ;e$erar 3e!ra" 5a(e$%! #re6aleer la l(erta% %e ele()$ "!re la"
(r&$"ta$(a" %el !$te9t!8 La #r!at(6(%a% $! "(;$(+(a t!3ar la ($((at(6a "($! a"&3(r la
re"#!$"a(l(%a% %e 5aer -&e la" !"a" "&e%a$1 %e(%(r e$ a%a 3!3e$t! l! -&e -&ere3!"
5aer )3! l! 6a3!" a 5aer
El t*r3($! a#r!at(6(%a%
"!re6(6() l!" a3#!"l! %e
a&) el $e&r)l!;!
!$e$tra()$ #"(-&(atra
$a.(" e$ "& l(r!a&"tr(a! V't!r Fra$Zl -&e
El homre en usca de
sentido<?4@=8 A!" %e"#&*" el t*r3($! "e #!#&lar(.ar'a e$ 3&5!" l(r!" %e a&t!a&%a
%e"arr!ll! #er"!$al e3#re"ar(al ;ra(a" al e"t"eller Los siete háitos de las personas
altamente e!ectivas %el a&t!r Ste#5e$ R8 C!6e8
La #r!at(6(%a% $! t(e$e $a%a -&e 6er !$ el at(6("3! ! la 5(#erat(6(%a%8 Ser #r!at(6! $!
"(;$(+(a at&ar %e#r("a %e +!r3a a)t(a %e"!r;a$(.a%a %e,$%!"e lle6ar #!r l!" (3#&l"!"
%el
La"3!3e$t!8
#er"!$a" -&e t(e$e$ el 5,(t! %e la #r!at(6(%a% $! "!$ a;re"(6a" arr!;a$te" !
($"e$"(le" !3! %e+(e$%e$ al;&$!" t)#(!" "($! -&e "e 3&e6e$ #!r 6al!re" "ae$ l! -&e
$ee"(ta$ ata$ e$ !$"e&e$(a8
El !$e#t! !#&e"t! e" el %e reat(6(%a% t!3ar &$a at(t&% #a"(6a "er "&et! %e la"
(r&$"ta$(a" #!r e$%e %e l!" #r!le3a"8 La %e+($(()$ e9te$%(%a #!r Ste#5e$ R8 C!6e
%(e -&e la !$%&ta ($%(6(%&al e" +&$()$ %e la" %e("(!$e" #r!#(a" $! %e la" !$%((!$e"8
Et(3!l!;'a:
El t*r3($! ]#r!at(6!] e" &$ a$;l(("3! %el ($;l*" proactive -&e #r!e%e %el ;r(e;! %el
lat'$: _#r!` #re#!"(()$ ;r(e;a -&e "(;$(+(a ]a +a6!r %e]1 _at(6e` -&e "(;$(+(a de+((e$(a
%e !rar d%(l(;e$(a e+(a(a #r!e%e$te %el t*r3($! lat($! activistas activitatis8
62
T477?3: LECTURA
- ?5 74 @34>/H/=4=
Se 5a$ #&l(a%! 6ar(!" traa!" "!re #r!at(6(%a% *9(t! #r!+e"(!$al8 Bate3a$ Cra$t
5a$ lle6a%! a a! %("t($t!" e"t&%(!" e$ l!" -&e a$al(.a$ el !3#!rta3(e$t! #r!at(6! l!
rela(!$a$ !$ %("t($ta" 3e%(%a" %e l!;r! l(%era.;! re$%(3(e$t! re"<a%!" %e arrera8
E"t!" ($6e"t(;a%!re" tra" e$tre6("tar a %("t($t!" !let(6!" a$-&er!" 6e$%e%!re"
e"t&%(a$te" %e MBA e3#re$%e%!re" #re"(%e$te" %e !3#a'a" et8 a+(r3a$ -&e el
63
!3#!rta3(e$t! #r!at(6! t(e$e !$"e&e$(a" #!"(t(6a" %e3!"trale" ta$t! #ara l!"
e3#lea%!" !3! #ara la" !r;a$(.a(!$e"8
Se(ert Cra$t e"talee$ &$a lara rela()$ e$tre la #er"!$al(%a% #r!at(6a la ($$!6a()$
la ($((at(6a e$ &$ e"t&%(! "!re &$a 3&e"tra %e 77> al&3$!" %e e"&ela" %e $e;!(!" %e
($;e$(er'a8 El (3#at! #!"(t(6! %e la ($$!6a()$ e$ el *9(t! la!ral "e a"!(a a a-&ell!"
e3#lea%!" a#ae" %e e$!$trar "!l&(!$e" a l!" #r!le3a"1 e$ a3(! la" #er"!$a" -&e
")l! %e"a+'a$ el "tat& -&! #er! $! !+ree$ "!l&(!$e" #&e%e$ e9#er(3e$tar re#er&"(!$e"
$e;at(6a"8
Otr!" traa!" %e"taa$ la (3#!rta$(a %el !3#!rta3(e$t! #r!at(6! e$ el #r!e"! %e
"!(al(.a()$ %e$tr! %e la" !r;a$(.a(!$e"1 la rela()$ e$tre el !3#!rta3(e$t! #r!at(6! la
a#a(%a% #ara !$6ert(r"e e$ &$&$a l'%er tra$"+!r3a(!$al e$ el +&t&r! ! la 3a!r +a(l(%a%
%e la" #er"!$a" #r!at(6a" #ara !$"e;&(r l!;r!" %e arrera #!r "& a#a(%a% #ara ($+l&(r
"!re la" %e("(!$e" -&e a+eta$ a "& #a;a #r!3!(!$e" et8
E7 >@34/? @34>/H ? ?7 ?3 74347
INTELIGENCIAS M+LTIPLES
INTELIGENCIA
U$a I$tel(;e$(a e" la a#a(%a% %el ($%(6(%&! #ara re"!l6er #r!le3a" !t(%(a$!" #ara
;e$erar #la$tea3(e$t!" #ara rear #r!%&t!" ! #ara !+reer "er6((!" %e$tr! %e "& #r!#(!
,3(t! <&ral8
INTELIGENCIAS M+LTIPLES
La Te!r'a %e la" I$tel(;e$(a" Mlt(#le" +&e (%ea%a #!r el #"()l!;! e"ta%!&$(%e$"e H!ar%
Gar%$er !3! !$tra#e"! al #ara%(;3a %e &$a ($tel(;e$(a $(a8 Gar%$er #r!#&"! -&e la
6(%a 5&3a$a re-&(ere %el %e"arr!ll! %e 6ar(!" t(#!" %e ($tel(;e$(a8 A"' #&e" Gar%$er $!
e$tra e$ !$tra%(()$ !$ la %e+($(()$ (e$t'+(a %e la ($tel(;e$(a !3! la _a#a(%a% %e
"!l&(!$ar #r!le3a" ! ela!rar (e$e" 6al(!"!"`8
L!" !5! t(#!" %e ($tel(;e$(a" 3lt(#le" #r!#&e"ta" #!r Gar%$er "!$ l!" "(;&(e$te":
1) I?7/9?>/4 7/ 9XK5/>4
C!$"(%era%a (3#!rta$te8 E$ ;e$eral "e &t(l(.a$ a3!" 5e3("+er(!" %el erer! e" la -&e
arater(.a a l!" e"r(t!re"8 El &"! a3#l(! %el le$;&ae 5a "(%! #arte e"e$(al #ara el
%e"arr!ll! %e e"te t(#! %e ($tel(;e$(a8
2) I?7/9?>/4 -5/>47
Ta3(*$ !$!(%a !3! &e$ !'%! e" el tale$t! -&e t(e$e$ l!" ;ra$%e" 3"(!"
a$ta$te" a(lar($e"8 La +&er.a %e e"ta ($tel(;e$(a ra%(a %e"%e el 3("3! $a(3(e$t!
6ar'a %e (;&al 3a$era %e &$a #er"!$a a !tra8
) I?7/9?>/4 ?5@4>/47
E"ta ($tel(;e$(a la t(e$e$ la" #er"! $a" -&e #&e%e 5aer &$ 3!%el! 3e$tal e$ tre"
%(3e$"(!$e" %el 3&$%! ! e$ "& %e+et! e9traer &$ +ra;3e$t! %e *l8
,) I?7/9?>/4 4 -347/54
E"te t(#! %e ($tel(;e$(a e" &t(l(.a%! al !"er6ar e"t&%(ar la $at&rale.a8 L!" ()l!;!" "!$
-&(e$e" 3," la 5a$ %e"arr!lla%!8
MANI#ESTACIONES A#ECTIVAS
LAS EMOCIONES
S!$ &$ e"ta%! !3#le! -&e ($l&e &$a #ere#()$ ae$t&a%a %e &$a "(t&a()$ !et! la
a#re(a()$ %e "& atra()$ re#&l"()$ !$"(e$te &$a !$%&ta %e aera3(e$t! !
a6er"()$8 Vea3!" &,le" "!$ la" 3," (3#!rta$te" 5a(a %)$%e $!" 3&e6e$8
f L4 /34 $!" #re%("#!$e a la %e+e$"a ! la l&5a "e a"!(a !$ la 3!6(l(.a()$ %e la e$er;'a
!r#!ral a tra6*" %e la ta"a %e 5!r3!$a" e$ "a$;re el a&3e$t! %el r(t3! ar%(a!
rea(!$e" 3," e"#e'+(a" %e #re#ara()$ #ara la l&5a: a#retar l!" %(e$te" el +l&(r %e la
"a$;re a la" 3a$!" errar l!" #&!" <l! -&e a&%a a e3#&ar &$ ar3a=8
f E7 /?= #re%("#!$e a la 5&(%a ! la l&5a "e a"!(a !$ la ret(ra%a %e la "a$;re %el
r!"tr! #ara -&e +l&a #!r la 3&"&lat&ra e"-&el*t(a +a(l(ta$%! a"' la 5&(%a ! !$ la
#ar,l("(" ;e$eral -&e #er3(te 6al!rar la !$6e$(e$(a %e 5&(r !<ar"e ! ataar e$ ;e$eral
!$ la re"#&e"ta 5!r3!$al re"#!$"ale %el e"ta%! %e alerta8 <A$"(e%a%=8
E"ta" %!" e3!(!$e" e$ "& 3a$(+e"ta()$ e9tre3a !"ta&l(.a$ la" +a<a%e" ($telet&ale"
la a#a(%a% %e a#re$%er8 M(e$tra" -&e e$ ($te$"(%a%e" 3!%era%a" "!$ #r!3!t!re" %el
a#re$%(.ae <la a$"(e%a% !3! at(6a()$ la (ra !3! ]!rae]=8
66
e3!()$ #!r #arte %e #r!+e"!re" #a%re" la a&%a !$t($;e$te -&e "e #re"ta al al&3$!
#ara ela!rarla !$retarla e$ !$%&ta" #la$e" real("ta" e+(ae"8
f Ta3(*$ #!%e3!" !3e$tar la ($+l&e$(a %e !tra e3!()$: 75 >?75 8 P!%e3!" a#re(ar
-&e e$ &a$t! 3a$(+e"ta()$ %e 6al!ra()$ %e al;$ l!;r! %e"e! %e e3&lar %e
(%e$t(+(a()$ !$ el 3!%el! !$"t(t&e &$ +at!r 3!t(6a(!$al #!"(t(6!8 Per! e$ la 3e%(%a
-&e "e 6(6e !3! &$a a3e$a.a a la a&t!e"t(3a &$a #*r%(%a %e "tat&" &$ ret! ($ala$.ale
! !$trar(! a la" #r!#(a" at(t&%e" e" 3," (e$ ;e$era%!ra %e !$+l(t!"8
La" e3!(!$e" "!$ e$ e"e$(a (3#&l"!" -&e $!" lle6a$ a at&ar #r!;ra3a" %e rea()$
a&t!3,t(a !$ l!" -&e $!" 5a %!ta%! la e6!l&()$ -&e $!" #er3(te$ a+r!$tar "(t&a(!$e"
6er%a%era3e$te %(+'(le"1 &$ "("te3a !$ tre" !3#!$e$te":
INTELIGENCIA EMOCIONAL
De a&er%! !$ l!" #r!+e"! re" $!rtea3er(a$!" Sal!6e Maer <?0= al !$e#t!
($tel(;e$(a e3!(!$al "e le atr(&e la" "(;&(e$te" a#a(%a%e":
Re!$!er la" #r!#(a" e3!(!$e": Saer 6al!rar !r%e$ar la" #r!#(a" e3!(!$e" %e
3a$era !$"(e$te8
Ma$ear la" #r!#(a" e3!(!$e": Ma$ear la" e3!(!$e" %e +!r3a ($tel(;e$te8
E3#at'a: C!3#re$%er l!" "e$t(3(e$t!" %e l!" %e3,"8
Crear rela(!$e" "!(ale": Ca#a(%a% %e rear <(6ar rela(!$e" a3("t!"a" a%e3,"
%e te$er 5a(l(%a%e" #ara re"!l6er !$+l(t!"8
M!t(6a()$: Creer e$ "& #r!#(! #!te$(al te$er a&t!!$+(a$.a #ara "e;&(r a%ela$te8
E$ e"te !$te9t!
e3!(!$al #re"e$ta3!"e3!(!$ale"
la" !3#ete$(a" la rela()$ e9("te$te
a#&$ta%a"e$tre
#!r la" %(3e$"(!$e"
G!le3a$ <?=:%e la ($tel(;e$(a
COMPETENCIA EMOCIONAL
68
2. COMPETENCIA SOCIAL& =??3/4 ?7 = ? -? 5 3?74>/45 > 75
=?5:
&C@3?5/ =? 75 =?5: te$er la a#a(%a% %e a#tar l!" "e$t(3(e$t!" l!" #&$t!" %e
6("ta %e !tra" #er"!$a" e ($tere"ar$!" at(6a3e$te #!r la" !"a" -&e le" #re!&#a$1 "!$
#er"!$a" ate$ta" a la" e3!(!$e" %e l!" %e3," t(e$e$ &$ !3#!rta3(e$t! %e e"&5a
at(6a1 #re"ta$ a#!! a l!" %e3," %e"%e "&" $ee"(%a%e" "e$t(3(e$t!"8
&O3/?4>/ 4>/4 ?7 5?3H/>/: A$t((#ar"e re!$!er "at("+aer la" $ee"(%a%e" %e l!"
%e3,"1 e$ la e3#re"a trata$ %e "at("+aer !$ "&" "er6((!" ! #r!%&t!"1 a tra6*" %e la
"at("+a()$ %el l(e$te &"a$ !te$er la ]+(%el(.a()$]
&A@ 3H?>4
%(+ere$te" /?%e
t(#!" #er"!$a"1
=? 74 =/H"!$
?35/#er"!$a"
=4=: a#r!6e5ar la" e"ta
%!ta%a" %e !#!rt&$(%a%e"
!3#ete$(a-&e $!" r($%a$
re"#eta$ "e
rela(!$a$ (e$ !$ l!" ($%(6(%&!" #r!e%e$te" %e %(+ere$te" "&"trat!" <&rale"1
!3#re$%e$ %("t($t!" 6("(!$e" re"#eta$ la" %(+ere$(a" e$tre l!" ;r&#!"1 !$"(%era$ la
%(6er"(%a% !3! &$a !#!rt&$(%a%1 a+r!$ta$ l!" #re&((!" la ($t!lera$(a1
&C5>/?>/4 @7K/>4: Ca#a(%a% %e %ar"e &e$ta %e la" !rr(e$te" e3!(!$ale" %e la"
rela(!$e" %e #!%er "&ae$te" e$ &$ ;r&#!1 Ser a#ae" %e re;("trar la" !rr(e$te"
#!l't(a" "!(ale" "&ae$te" e$ t!%a !r;a$(.a()$8 La" #er"!$a" %!ta%a" %e e"ta
!3#ete$(a a%6(erte$ !$ +a(l(%a% la" rela(!$e" la6e %el #!%er1 #er(e$ lara3e$te la"
re%e" "!(ale" 3," (3#!rta$te"1 !3#re$%e$ la" +&er.a" -&e 3!%ela$ el #&$t! %e 6("ta
la" a(!$e" %e la" #er"!$a" <e$ la e3#re"a: l(e$te" !$"&3(%!re" !3#et(%!re"=1
($ter#reta$ a%e&a%a3e$te ta$t! la real(%a% e9ter$a !3! la ($ter$a %e &$a !r;a$(.a()$8
2.2. "4/7/=4=?5 5>/47?5& C4@4>/=4= @434 /=->/3 3?5@-?545 =?5?47?5 ? 75 =?5.
69
&C7434>/ >@?34>/: "er a#ae" %e traaar !$ l!" %e3," e$ la !$"e&()$
%e &$a 3eta !3$8 La" #er"!$a" a#ae" %e (3#l(ar"e e$ la !$"e&()$ %e !et(6!"
!3#art(%!" e-&(l(ra$ !3#arte$ #la$e" ($+!r3a()$ re&r"!"1 #r!3&e6e$ &$ l(3a %e
a3("ta% !!#era()$1 &"a$ al(e$ta$ la" !#!rt&$(%a%e" %e !la!ra()$1
&"4/7/=4=?5 =? ?-/@: "er a#ae" %e rear la "($er;(a ;r&#al e$ la !$"e&()$ %e
3eta" !let(6a"8 La" #er"!$a" %!ta%a" %e e"ta !3#ete$(a al(e$ta$ &al(%a%e" ;r&#ale"
!3! el re"#et! la %("#!$((l(%a% la !!#era()$1 %e"#(erta$ la #art((#a()$ el
e$t&"(a"3!1 !$"!l(%a$ la (%e$t(%a% ;r&#al el !3#r!3("!1 &(%a$ al ;r&#! "& re#&ta()$1
!3#arte$ l!" 3*r(t!"8
MOTIVACI'N ; LIDERAGO.
LIDERAGO
70
El l(%era.;! e" el !$&$t! %e 5a(l(%a%e" ;ere$(ale" ! %(ret(6a" -&e &$ ($%(6(%&! t(e$e
#ara ($+l&(r e$ la +!r3a %e "er ! at&ar %e la" #er"!$a" ! e$ &$ ;r&#! %e traa!
%eter3($a%! 5a(e$%! -&e e"te e-&(#! traae !$ e$t&"(a"3! 5a(a el l!;r! %e "&" 3eta"
!et(6!"8 Ta3(*$ "e e$t(e$%e !3! la a#a(%a% %e t!3ar la ($((at(6a ;e"t(!$ar
!$6!ar #r!3!6er ($e$t(6ar 3!t(6ar e6al&ar &$ #r!et! %e +!r3a e+(a. e+((e$te
"ea *"te #er"!$al ;ere$(al ! ($"t(t&(!$al<%e$tr! %el #r!e"! a%3($("trat(6! %e la
!r;a$(.a()$=8
UÉ ES UN LÍDER
U$ l'%er e" a-&el -&e t(e$e la a#a(%a% %e ($+l&e$(ar te$er a&t!r(%a% "!re &$ ;r&#!
-&e &e$ta !$ &$a "er(e %e a#a(%a%e" arater'"t(a" e"#e'+(a" -&e le #er3(te$
eerer la la!r %e l(%era.;!
E/5? -4 3?974 F-=4?47 ? ?7 7/=?349 -? ?5 74 45? @434 -? - -? 7K=?3. L4
43K4 =? 75 4-3?5 74 34 74 3?974 =? 3 ? 745 3?74>/?5 @?3547?5 ?5
F>/7 5?>/774 - ?F?>/H4: QN @945 4 745 @?3545 ? - 7-943: @? ? ?7
7-943 =? 745 @?3545Q. E @>45 @474345 45K > 34?5 4 745 @?3545 45K ?7745 ?
3443.
T!3a %e("(!$e"
E" ae"(le
I$"#(ra !$+(a$.a
I$terata !$ l!" %e3,"
M!t(6a
V("()$ aa lar;!
l!" e3#lea%!"
#la.!
Ma$ea (e$ la !3&$(a()$
Re!$!e el traa! (e$ 5e5!
E" !r%(al a3ale !#t(3("ta
Lle6ar la re"#!$"a(l(%a% %e eerer el l(%era.;! e" &$a ;ra$ 3eta #&e"t! -&e el
l'%er %ee "er la ($"#(ra()$ %e l!" !tr!" 3(e3r!" %el e-&(#!1 #!r ell! el l'%er %ee
#!rtar"e "er !3! e"#era -&e "ea$ "&" !la!ra%!re"8 S(e$%! a"' t!%!"
!$&$ta3e$te ala$.ar,$ el !3et(%! tra.a%!8
El l(%era.;! $! "!l! 6($&la al l'%er "&" "&alter$!" 3," alle;a%!" "($! a t!%!"
-&(e$e" traae$ #ara el l'%er8 E" %eter3($a$te #ara &$ l'%er !te$er la ae#ta()$ %e
"&" "&!r%($a%!" a &e %e e"t! %e#e$%er, el %e"arr!ll! %e la ;e"t()$ -&e e"te
%e"arr!lle8
Per! el lle6ar el l(%era.;! %e &$ ;r&#! $! "e l(3(ta al #la$! la!ral1 a -&e e"t!
#&e%e %ar"e e$ t!%! a"#et! %e $&e"tra 6(%a8 S( (e$ e" (ert! e" 3& !3$ ele;(r
el re+ere$te %e la" !r;a$(.a(!$e" e"t! "e %ee a -&e el #la$tea3(e$t! %el &e$
l(%era.;! "e re+(ere a e"taleer &$a 3eta !$"e;&(rla ;ra(a" a &$ traa! e$
!$&$t!8
Vea3!" e$t!$e" !3! el l(%era.;! e"t, #re"e$te $! "!l! e$ el 3&$%! e3#re"ar(al
"($! ta3(*$ e$ ,3(t!" !3! l!" %e#!rte" %!$%e e" 6(tal %(re(!$ar a &$ e-&(#!
#ara ala$.ar la 6(t!r(a8
71
A"' 3("3! #!%e3!" e$!$trar l(%era.;! e$ el "et!r e%&a()$ %!$%e ;ra(a" al
3*t!%! %e e$"ea$.a %e a%a 3ae"tr! "e !$"(;&e ale(!$ar a l!" al&3$!" #ara
-&e a! tra" a! te$;a$ 3," !$!(3(e$t!"8
E ($l&"! e$ la +a3(l(a el l(%era.;! "e e$&e$tra #re"e$te 3e%(a$te l!" #a%re" !
5er3a$!" 3a!re" -&(*$e" "!$ t!3a%!" !3! ee3#l!8
Ser &$ l'%er (3#l(a lle6ar a &e"ta" &$a ;ra$ re"#!$"a(l(%a% #er! "($ %&%a e" &$a
la!r -&e ;e$era ;ra$%e" "at("+a(!$e"8
TIPOS DE LIDERAGO
LK=?3 >43/5/> : e" el -&e t(e$e la a#a(%a% %e ;e$erar e$t&"(a"3!8 E" ele;(%!
!3! l'%er #!r "& 3a$era %e %ar e$t&"(a"3! a "&" "e;&(%!re"8 T(e$%e$ a reer 3," e$
"' 3("3!" -&e e$ "&" e-&(#!" e"t! ;e$era #r!le3a" %e 3a$era -&e &$ #r!et! ! la
!r;a$(.a()$ e$tera #!%r'a$ !la#"ar el %'a -&e el l'%er aa$%!$e "& e-&(#!8
LK=?3 34=/>/47 : e" a-&*l -&e 5ere%a el #!%er #!r !"t&3re ! #!r &$ ar;!
(3#!rta$te ! -&e #erte$ee a &$ ;r&#! +a3(l(ar %e *l(te -&e 5a te$(%! el #!%er %e"%e
5ae ;e$era(!$e"8 Ee3#l!": &$re($a%!8
LK=?3 7?9K/: P!%r'a3!" #e$"ar e$ ]l'%er le;'t(3!] ]l'%er (le;'t(3!]8 El #r(3er! e"
a-&ella #er"!$a -&e a%-&(ere el #!%er 3e%(a$te #r!e%(3(e$t!" a&t!r(.a%!" e$ la"
$!r3a" le;ale" 3(e$tra" -&e el l'%er (le;'t(3! e" el -&e a%-&(ere "& a&t!r(%a% a tra6*"
%el &"! %e la (le;al(%a%8 Al l'%er (le;'t(3! $( "(-&(era "e le #&e%e !$"(%erar l'%er #&e"t!
-&e &$a %e la" arater'"t(a" %el l(%era.;! e" #re("a3e$te la a#a(%a% %e !$6!ar
!$6e$er a"' -&e &$ ]l(%era.;! #!r 3e%(! %e la +&er.a] $! e" !tra !"a -&e are$(a
%el 3("3!8 E" &$a !$tra%(()$ por si l! $(! -&e #&e%e %("t($;&(r a &$ l'der e" -&e
te$;a seguidores: sin seguidores no hay l'der8
L/=?349 =/>4=3: +&er.a "&" #r!#(a" (%ea" e$ el ;r&#! e$ l&;ar %e #er3(t(rle a l!"
%e3," ($te;ra$te" a 5aer"e re"#!$"ale" #er3(t(*$%!le" "er ($%e#e$%(e$te"8 E"
($+le9(le le ;&"ta !r%e$ar8 De"tr&e la reat(6(%a% %e l!" %e3,"8
L/=?349 4->3/>: el l'%er e" el $(! e$ el ;r&#! -&e t!3a la" %e("(!$e"
aera %el traa! la !r;a$(.a()$ %el ;r&#! "($ te$er -&e &"t(+(arla" e$ $($;$
3!3e$t!8 L!" r(ter(!" %e e6al&a()$ &t(l(.a%!" #!r el l'%er $! "!$ !$!(%!" #!r el re"t!
%el ;r&#!8 La !3&$(a()$ e" &$(%(re(!$al: %el l'%er al "&!r%($a%!8
L/=?349 7/?347 (laisse( faire): el l'%er a%!#ta &$ #a#el #a"(6! aa$%!$a el #!%er
e$ 3a$!" %el ;r&#!8 E$ $($;$ 3!3e$t! &.;a $( e6ala la" a#!rta(!$e" %e l!" %e3,"
3(e3r!" %el ;r&#!8 L!" 3(e3r!" %el ;r&#! ;!.a$ %e t!tal l(erta% &e$ta$ !$ el
a#!! %el l'%er ")l! "( "e l! "!l((ta$8
E5/75 =? L/=?349
1. L/=?349 E@3?543/47
El l(%era.;! e"#e'+(a3e$te
5alare3!" e" &$ te3a -&e %el6e$(3!" %e"arr!lla$%!
l(%era.;! 5ae a 6ar(!" art'&l!" #er! e$ e"te
e3#re"ar(al8
E"te l(%era.;! t(e$e -&e 6er e"tre5a3e$te !$ la" !r;a$(.a(!$e" !la!ra%!re" l!"
!et(6!" %e la e3#re"a8
El l(%era.;! e3#re"ar(al reae 3a!r3e$te "!re el %(ret(6! ! ;ere$te %e la !r;a$(.a()$
-&e "e %(r(a8 E"te l'%er %ee &"ar la ae#ta()$ %e l!" !la!ra%!re" l!;ra$%! -&e la"
6!l&$ta%e" %("t($ta" %e l!" e3#lea%!" "e !$"e$"e$ 5a"ta "er &$a 3("3a 6!l&$ta% -&e
6aa e$ #r! %el !et(6! 3ara%! #!r la e3#re"a8
El l(%era.;! e3#re"ar(al e" 6(tal #ara &$a !r#!ra()$ a -&e %e e"ta %e#e$%e el *9(t! %e la
e3#re"a e$ $(6ele" %e #r!%&t(6(%a% re$ta(l(%a%8 A"' 3("3! el e-&(#! %ee e"tar
"&+((e$te3e$te !3#e$etra%! #ara #!%er ae#tar la" %(re(!$e" "&;ere$(a" !$"e!"
e$tre !tra" (%ea" -&e #(%a el l'%er "e;&(r8
S($ %&%a e" (3#!rta$te -&e el ;r&#! 5&3a$! -&e "e l(%era e$ &$a !r;a$(.a()$ te$;a la
#!"((l(%a% %e (%e$t(+(ar la a#a(%a% %e 3a$%! !r;a$(.a()$ %(retr(. -&e el l'%er eer.a
"!re ella"8
L
Para-?"er?>?5/45
&$ l'%er @434 -/7/43 ?5?
e3#re"ar(al e" 7/=?349:
"&"ta$(al e$!$trar la +!r3a %e 3a$te$er a a%a
!la!ra%!r !$te$t! !$ el traa! -&e %e"arr!lle e3(t(e$%! "&" !#($(!$e" e (%eale" #er!
!$&;,$%!la" !$ el ($ter*" #r($(#al %e la e3#re"a8
De e"ta 3a$era "e ;ara$t(.a -&e el traa! -&e %e"arr!lla a%a e3#lea%! "e 5ae !$ la
3e!r #re%("#!"(()$ l! -&e "e %er(6a e$ &$a ;ra$ al(%a% %e #r!%&t(6(%a%8
Para l!;rar t!%! e"t! -&(*$ eere el l(%era.;! e3#re"ar(al %ee "er a#a. %e "er &$
re+ere$te #ara t!%! -&(*$ traae e$ la !r;a$(.a()$8 S& %e%(a()$ ee3#l! "er,$
e$t!$e" &$a +&e$te %e ($"#(ra()$ #ara l!" %e3," e3#lea%!"8
&(*$ e" l'%er ta3(*$ %ee "er &$ e"trate;a8 Al;&(e$ -&e $! "!l! "ea e3#re$%e%!r
3!t(6a%!r +a(l(ta%!r "($! -&e ta3(*$ te$;a e$ &e$ta t!%!" l!" !et(6!" #la"3a%!" #!r
la !r;a$(.a()$ e$ #aralel!8
La a#a(%a% %e 3a$%! a-&' e" r&(al el t!3ar %e("(!$e" el "aer !$%&(r ;r&#!" "er
e3#,t(! te$er +a(l(%a% %e #alara "!$ ta$ "!l! al;&$a" %e la" arater'"t(a" -&e t!%!
l'%er e3#re"ar(al $ee"(ta te$er8
2. L/=?349 3454>>/47
El
%ell(%era.;!
l(%era.;!tra$"a(!$al
tra$"a(!$al"ee"re+(ere al l(%era.;!
3& "e$(lla e3#re"ar(al
el !$e#t! a!a%!
#r(3a e$ -&ealel($tera3(!8 La le
traaa%!r real(.a
"&" "er6((!" !te$(e$%! &$ "alar(! #!r ell! !$&$ta3e$te a !tr!" e$e+((!"1 3(e$tra" -&e
el l'%er le re!$!e al e3#lea%! "&" "er6((!" d#re3(,$%!l! !$ el "alar(! e$e+((!" %e
le8
El l'%er tra$"a(!$al e$t(e$%e -&e #ara !$"e;&(r l!" !et(6!" e3#re"ar(ale" e" $ee"ar(!
re!$!er el traa! %e l!" !la!ra%!re" r($%,$%!le" ($tere"e" re!3#e$"a"8
$. L/=?349 T345F34>/47
73
El l(%era.;! tra$"+!r3a(!$al e" 3& &t(l(.a%! %e$tr! %el a3#! e3#re"ar(al e$ e"te
art'&l! te !$tare3!" t!%! aera %el l(%era.;! tra$"+!r3a(!$al8
Per! #ara e3#e.ar !rreta3e$te $!" re3!$tare3!" a l!" ($((!" %el !$e#t! !3! tal8 El
l(%era.;! tra$"+!r3a(!$al e" &$ !$e#t! -&e +&e ($tr!%&(%! #!r &$a a&t!r(%a% e$
e"t&%(!" %e l(%era.;! a3e" MaGre;!r B&r$" -&(*$ %e'a -&e el l(%era.;!
tra$"+!r3a(!$al "e lle6a a a! &a$%! l!" l'%ere" "e;&(%!re" 5ae$ e$tre "' #ara
a6a$.ar a &$ $(6el 3," alt! %e la 3!ral la 3!t(6a()$8
E" a"' !3! MaGre;!r %e"arr!lla &$a te!r'a %!$%e el l'%er &e;a $! "!l! &$ r!l %e #!%er
"($! %e ee3#l! %e 3!ral 3!t(6a()$ traaa$%! %e la 3a$! !$ l!" !la!ra%!re"8 E"ta
te!r'ate!r'a
E"ta "e a"a
t(e3#!e$%e"#&*"
el a3(!
"e 6e -&e e" a#a.
e$r(-&e(%a %e al#r!etar
;ra(a" el Ba""
Ber$ar% M8 ee3#l!
-&(e$#r!#(!8
e" !tr!
e9#ert! e$ l(%era.;!8 B&r$" %e"arr!lla el !$e#t! #r(3er! %e MaGre;!r aa%(e$%! (%ea"
l!;ra$%! !$retar l! -&e 5! "e !$!e !3! Ba"" Te!r'a %el L(%era.;!
Tra$"+!r3a(!$al8
E" el #r!e"! e$ el -&e &$ l'%er &"a alar %e 3a$era #r!+&$%a e$ "&" !la!ra%!re" #ara
-&e %e e"ta +!r3a traae$ !$&$ta3e$te 3e%(a$te &$ $(6el 3," alt! %e la 3!ral la
3!t(6a()$ l!;ra$%! l!" !et(6!" %e la e3#re"a8
E"te a3(! e" 3&5! 3," #r!+&$%! %e l! -&e #aree a -&e $! "!l! ($6!l&ra a"#et!"
$et!" %e la !r;a$(.a()$ -&e "e %(r(;e "($! %e a%a ($%(6(%&! -&e la!ra #ara e"ta8 E" &$a
rela()$ 3&5! 3," era$a !$ el traaa%!r la #r!9(3(%a% e" l! -&e #r!%&e -&e el
%e"arr!ll! %e la e3#re"a "e #r!%&.a !$ *9(t!8
E"te
%e lat(#! %e l(%era.;!
e3#re"a a -&e!$"(%era -&e e" +&$%a3e$tal
e"t! ;ara$t(.a l!;rar
la tra$"3("()$ e"t!" la.!"
a"ert(6a %e l!"!$!et(6!"
l!" e3#lea%!"
%e la
!r;a$(.a()$8 El l(%era.;! e3#re"ar(al ta3(*$ #&e%e e-&(#arar"e !$ el l(%era.;!
ar("3,t(! #!r "& +!r3a %e %e"arr!llar"e !$ l!" "e;&(%!re"8
Al;&$a" arater'"t(a" -&e #!%r'a" e$!$trar "($ %&%a e$ -&(e$e" #rat(a$ el l(%era.;!
tra$"+!r3a(!$al "er'a$
?8 )aloración del colaborador el traaa%!r e" 3&5! 3," -&e &$a 5erra3(e$ta #ara
;a$ar %($er!1 a$te" -&e e"! e" &$a #er"!$a 3eree &$ (e$e"tar8
28 e importa lo que piensas l! -&e el !la!ra%!r #(e$"e & !#($e e" %e
tra"e$%e$(a8
>8 7elicitaciones 3!t(6a()$ e ($"#(ra()$ e$ la" +&$(!$e" %e"e3#ea%a" #!r el
!la!ra%!r e$ la !r;a$(.a()$8
48 Lo *icimos 'untos !t!r;arle re!$!(3(e$t! #!r el *9(t! %e la e3#re"a8
8 1onf"o en mi equipo te$er la "&+((e$te !$+(a$.a e$ el e-&(#! 5&3a$! -&e "e
3a$ea8
@8 iras a futuro la #r!e()$ e$ !et(6!" e" +&$%a3e$tal8 Se e"#era &$ re(3(e$t!
a lar;! #la.! 3," -&e !et(6!" ($3e%(at!" a !rt! #la.!8
78 .postemos por todo a#a(%a% %e arr(e";ar"e #!r l! -&e "e !$"(%era &e$a"8
U$ l'%er tra$"+!r3a%!r l!;ra -&e "&" traaa%!re" "e "(e$ta$ a ;&"t! e$ "& !r;a$(.a()$
6($&l,$%!l!" !$ el #r!et! #ara -&e l! "(e$ta$ !3! "&!8 C!$"(%era$ -&e el traaa%!r
e" (3#!rta$te #ara "& e3#re"a #!r e"! le !t!r;a$ la !$+(a$.a "&+((e$te r($%,$%!le" "&
ee3#l! #ara +!r3ar &$a &e$a !r;a$(.a()$ a $(6el 5&3a$! e3#re"ar(al8
. L/=?349 5/-4>/47
74
El l(%era.;! "(t&a(!$al e" !tr! e"t(l! %e l(%era.;! -&e $! "!l! a#l(a al ,3(t! e3#re"ar(al
a"' ta3(*$ a#l(a a a%a a"#et! %e $&e"tra" 6(%a"8
E$ el "(;&(e$te art'&l! tratare3!" aera %el l(%era.;! "(t&a(!$al t!%a" "&" ar("ta"8 Per!
#r(3er! e$te$%a3!" l!" !r';e$e" %el l(%era.;! "(t&a(!$al8
Pa&l Her"e &$ e9#ert! e$ #"(!l!;'a e$ Bla$5ar% &$a a&t!r(%a% e$ re&r"!" 5&3a$!"
lle6ar!$ a a! el %e"arr!ll! e ($6e"t(;a()$ %el #r!et! -&e %(! 6(%a al at&al 3!%el! %e
l(%era.;! "(t&a(!$al8
E$ e"te 3!%el! Her"e Bla$5ar% #la$tea$ &$ l(%era.;! %("t($t! a l!" %e3," a"a%! e$
la 6er"at(l(%a% %el a3(! %e "(t&a()$ a -&e "e #&e%e !#tar #!r ele;(r &$ e"t(l! %e
l(%era.;! a#r!#(a%! a a%a (r&$"ta$(a1 e"t! a&%ar'a a -&e "e l!;re$ !$ *9(t! la" tarea"
e$!3e$%a%a"8
Pe"e a -&e e" &$a 3!%al(%a% a"ta$te +at(le (e$ 6("ta #!r !r;a$(.a(!$e" "& *9(t!
%e#e$%e %e la 3a%&re. -&e #re"e$te$ l!" !la!ra%!re" %e la !r#!ra()$8 E"t!" %!"
e9#ert!" "e re+(ere$ a 3a%&re. !3! %e"e! %e l!;r! 5a(l(%a% e9#er(e$(a %("#!"(()$
alt! ;ra%! %e re"#!$"a(l(%a%8
El
-&e"aer ele;(r
el l'%er &al%e"arr!llar1
"ar, e"t(l! %e l(%era.;! e" el a%e&a%!
e"te l(%era.;! #ara a%a
%ee a%e&ar"e 3!3e$t!
a la" "er, &$a
$ee"(%a%e" 6(rt&%
%el ;r&#!
#ara -&e %e e"ta 3a$era "ea e+(a.8
El l(%era.;! "(t&a(!$al "e l!;ra &a$%! "e e"talee &$ e-&(l(r(! e$tre l!"
!3#!rta3(e$t!" %("t($t!" -&e a%!#te$ &$ l'%er la !3#et(t(6(%a% %e "& e-&(#!8
Se;$ Her"e Bla$5ar% la" arater'"t(a" %el l(%era.;! "(t&a(!$al "e a"ar'a$ e$ %!"
t(#!" %e !3#!rta3(e$t!
MOTIVACION
La 3!t(6a()$ #&e%e %e+($(r"e !3! _el "eala3(e$t! ! *$+a"(" -&e "e %e"&re e$ &$a
#er"!$a 5a(a &$ %eter3($a%! 3e%(! %e "at("+aer &$a $ee"(%a% rea$%! ! a&3e$ta$%!
!$ ell! el (3#&l"! $ee"ar(! #ara -&e #!$;a e$ !ra e"e 3e%(! ! e"a a()$ ! (e$ #ara
75
-&e %ee %e 5aerl!`8 Otr!" a&t!re" %e+($e$ la 3!t(6a()$ !3! _la ra'. %($,3(a %el
!3#!rta3(e$t!`1 e" %e(r _l!" +at!re" ! %eter3($a$te" ($ter$!" -&e ($(ta$ a &$a
a()$`8 La 3!t(6a()$ e" &$ e"ta%! ($ter$! -&e at(6a %(r(;e 3a$t(e$e la !$%&ta8
EL CICLO MOTIVACIONAL
4)"?545/5. E" %e(r e$ (ert! 3!3e$t! el !r;a$("3! 5&3a$! #er3a$ee e$
e"ta%! %e e-&(l(r(!8
) E5K-7. E" &a$%! a#aree &$ e"t'3&l! ;e$era &$a $ee"(%a%8
>) N?>?5/=4=. E"ta $ee"(%a% <($"at("+e5a a$= #r!6!a &$ e"ta%! %e te$"()$8
=)E54= =? ?5/8 La te$"()$ #r!%&e &$ (3#&l"! -&e %a l&;ar a &$ !3#!rta3(e$t!
! a()$8
?)C@34/?8 El !3#!rta3(e$t! al at(6ar"e "e %(r(;e a "at("+aer %(5a
$ee"(%a% a ala$.ar el !et(6! "at("+at!r(a3e$te
F) S4/5F4>>/. S( "e "at("+ae la $ee"(%a% el !r;a$("3! ret!r$a a "& e"ta%! %e
e-&(l(r(! 5a"ta -&e !tr! e"t(3&l! "e #re"e$te8 T!%a "at("+a()$ e" ,"(a3e$te &$a
l(era()$ %e te$"()$ -&e #er3(te el ret!r$! al e-&(l(r(! 5!3e!"t,t(! a$ter(!r8
Equilibrio Satisfacció
interno n
Necesidad
de do Tensión
Obtener
algo
?8 La #r(3era a&"a ! 3!t(6! #!r la" -&e &$ 5!3re ata "!$ la" e9(;e$(a"
+("(!l);(a" e" %e(r rela(!$a%a" !$ la !$"er6a()$ %e la 6(%a !3!
!3er %!r3(r "e9! et8
28 A+(r3a -&e &$a 6e. -&e el 5!3re 5a "at("+e5! %(5a" $ee"(%a%e" t(e$e
$ee"(%a% %e "e;&r(%a% #ara &r(r !$t($;e$(a" +&t&ra" %e l!" -&e
%e#e$%e$ %e *l8
>8 El 5!3re re-&(ere %e ae#ta()$ "!(al8 La $ee"(%a% %e ($te;rar &$a
+a3(l(a %e ($te;rar &$ ;r&#! %e a3(;!" ! %e traa!8
76
48 El "er 5&3a$! re-&(ere %e a3!r #r!#(! te$er &$a &e$a (3a;e$ %e "' e"
%e(r ae#tar"e a "' 3("3!8 É9(t! #re"t(;(!8
8 P!r lt(3 ! el 5!3re re-&(ere tra"e$%er e$ "& 6(%a e" %e(r t(e$e
$ee"(%a% %e a&t!rreal(.a()$8
MGre;!r %(! -&e 5a'a %!" +!r3a" %e 6er a l!" "ere" 5&3a$!":
Te!r'a Q: B,"(a3e$te %e +!r3a $e;at(6a
Te!r'a : E"e$(al3e$te #!"(t(6!
Re"<a%!" e"#era%!":
– #r!%&()$ e"t,$%ar8
S&#&e"t!":
– El traa! e" al;! $at&ral
– E"t,$ !3#r!3et(%!" !$!3! el &e;! !"eela&t!!$tr!la$
l!" !et(6!" %e#!rte8
– A#re$%e$ a ae#tar &"a$ la" re"#!$"a(l(%a%e"8
– T!%a la ;e$te e" reat(6a
Re"<a%!" e"#era%!":
77
– Me!ra %e la 3!ral %el %e"e! %e !!#erar8
– Re%&()$ %e re"("te$(a a a3(!"8
$.& MOTIVACI'N&"IGIENE
Pr!#&e"ta #!r Fre%er(Z Her.er;8 A$al(.a l! -&e -&(ere la ;e$te %e "& traa!8
L!" +at!re" ($tr'$"e!" "e rela(!$a$ !$ la "at("+a()$ e$ el traa! 3(e$tra" l!"
e9tr'$"e!" "e a"!(a$ a la ($"at("+a()$8
#4>3?5 /9//>5
Rela(!$a%!" !$ la" $ee"(%a%e" ,"(a"
S& #re"e$(a $! #r!%&e 3!t(6a()$ #er! "( "at("+a()$ 3(e$tra" -&e "&
a&"e$(a #r!%&e ($"at("+a()$ %e"3!t(6a()$8
P!r ee3#l!:
C!$%((!$e" %e traa! !3!%(%a%
P!l't(a" %e la e3#re"a %e la a%3($("tra()$
Rela(!$e" !$ el "&#er6("!r
C!3#ete$(a t*$(a %el "&#er6("!r
Salar(!"
E"ta(l(%a% e$ el ar;!
Rela(!$e" !$ l!" !le;a"
#4>3?5 /H4>/47?5
Se rela(!$a$ !$ la" $ee"(%a%e" 3," ele6a%a"
Fat!re" -&e #&e%e$ ;e$erar 3!t(6a()$ e$t&"(a"3! e$ la" #er"!$a"
P!r ee3#l!:
Dele;a()$ %e la re"#!$"a(l(%a%
L(erta% %e %e(%(r )3! real(.ar &$ traa!
A"e$"!"
Ut(l(.a()$ #le$a %e la" 5a(l(%a%e" #er"!$ale"
S(3#l(+(a()$ %el ar;! <#!r -&(e$ l! %e"e3#ea=
A3#l(a()$ ! e$r(-&e(3(e$t! %el ar;!
E"t!" +at!re" "!$ relat(6!" a a%a ($%(6(%&! a "& $(6el %e %e"arr!ll!8 P!r l! ta$t! t!%a
e"trate;(a 3!t(6a(!$al %ee "er %("ea%a te$(e$%! e$ &e$ta la" arater'"t(a"
#art(&lare" %e a%a ($%(6(%&!
LA MOTIVACI'N EN EL TRABAJO
M!t(6a()$ %e traa! e" &$ !$&$t! %e +&er.a" e$er;*t(a" -&e "e !r(;($a$ ta$t! %e$tr!
!3! 3," all, %e "er &$ ($%(6(%&! #ara ($((ar &$ !3#!rta3(e$t! rela(!$a%! !$ el traa!
#ara %eter3($ar "& +!r3a %(re()$ ($te$"(%a% re$%(3(e$t!8
M(e$tra" -&e la 3!t(6a()$ a 3e$&%! #&e%e &t(l(.ar"e !3! &$a 5erra3(e$ta #ara a&%ar a
#re%e(r el !3#!rta3(e$t! 6ar'a !$"(%erale3e$te e$tre l!" ($%(6(%&!" a 3e$&%! %ee
!3($ar"e !$ la a#a(%a% l!" +at!re" a3(e$tale" #ara ($+l&(r real3e$te e$
re$%(3(e$t! !3#!rta3(e$t!8 De(%! a la +&$()$ %e 3!t(6a()$ e$ -&e ($+l&e$ e$ el
re$%(3(e$t! !3#!rta3(e$t! la!ral e" la6e #ara la" !r;a$(.a(!$e" a !3#re$%er
e"tr&t&rar el a3(e$te %e traa! #ara +!3e$tar !3#!rta3(e$t!" #r!%&t(6!" %e"ale$tar
a a-&ell!" -&e "!$ (3#r!%&t(6!"8
78
La 3!t(6a()$ e$ l!" !la!ra%!re" %e &$a !3#a'a e" %e 6(tal (3#!rta$(a %e(%! a -&e
ell!" %ar,$ t!%! %e "' e$ #r! %e &$ !et(6! #er"!$al & !r;a$(.a(!$al8 La 3!t(6a()$ la!ral
"e %a 3e%(a$te la rela()$ %e re!3#e$"a" re$%(3(e$t!1 a -&e e"te t(#! %e ($e$t(6!" le"
%a 3*r(t! ! re!$!(3(e$t! a la!re" a"(;$a%a"8
U$ #er"!$al alta3e$te 3!t(6a%! le a#!rta (%ea" reat(6a" e ($$!6a%!ra" a la !3#a'a -&e
-&(.," #!%r,$ ;e$erarle *9(t! al;r&#! %e traa! e$ la !r;a$(.a()$8
DESMOTIVACION
La %e"3!t(6a()$ e" &$ e"ta%! ($ter(!r l(3(ta%!r !3#le! arater(.a%! #!r la #re"e$(a
%e #e$"a3(e$t!" l(3(ta$te" "e$"a()$ %e %e",$(3! -&e "e !r(;($a !3! !$"e&e$(a %e
la ;e$eral(.a()$ %e e9#er(e$(a" $e;at(6a" #r!#(a" ! ae$a" &$a a&t!#ere#()$ %e
($a#a(%a% #ara ;e$erar l!" re"<a%!" %e"ea%!"8
La %e"3!t(6a()$ #&e%e re"<ar lara3e$te $!(6a "( "e !$6(erte e$ &$a te$%e$(a
re&rre$te ! e"tale #&e" t(e$%e a a+etar la "al&% a l(3(tar la a#a(%a% %e 6($&la()$ a
%e"+a6!reer la #r!%&t(6(%a% #!r &a$t! a+eta la !$+(a$.a e$ &$! 3("3! el +l&! %e
la reat(6(%a% la a#a(%a% %e t!3ar r(e";!" la +&er.a %e6!l&$ta%
A&$-&e la %e"3!t(6a()$ #&e%e 6er"e !3! &$a !$"e&e$(a $!r3al e$ la" #er"!$a"
&a$%! "e 6e$ l!-&ea%!" ! l(3(ta%!" "&" a$5el!" #!r %(6er"a" a&"a" t(e$e
!$"e&e$(a" -&e %ee$ #re6e$(r"e8
& A-&ella a()$ %el !$%&t!r -&e "e real(.a ($3e%(ata3e$te %e"#&*" %e &$
%e"e3#e! e"#e(+(!
& A-&ella a()$ %el !$%&t!r -&e e" #er((%a #!r la #er"!$a !3! a;ra%ale
"($era
79
& Re!3#e$"a" ta$;(le" e ($ta$;(le"
Lle;&e a "er ae"(le
Pr!ete &$a (3a;e$ %e era$'a
E6(te &$a at(t&% %e+e$"(6a
Re"te (3#!rta$(a a la" -&ea" !$*$tre"e e$ el #r!e"! %e 3e!ra3(e$t!
N! &t(l(e la" !#($(!$e" %e la ;e$te e$ !$tra %e ell!"8
A&%e al ($%(6(%&! t'3(%! a "&#erar "& ($tr!6er"()$
Re+&ere la e9#re"()$ %e #re;&$ta" #r!le3a" #re!&#a(!$e"
De"arr!lle la 5a(l(%a% #ara !3&$(ar e"&5ar 3," e+(a.3e$te8
NO:
Trate %e e"#e&lar e$ &a$t! a la %e("()$ %e l!" !tr!"
I$6e$te e9&"a" #ara aa$%!$ar "& re"#!$"a(l(%a% %e "&#er6("()$ !
l(%era.;!
80
D(r(a e$ +!r3a tal -&e la ;e$te "e "(e$ta ($"e;&ra #ara a"&3(r
re"#!$"a(l(%a%e"
SI:
De+($a lara3e$te la" re"#!$"a(l(%a%e" %el #&e"t!
Per3(ta -&e la ;e$te t!3e %e("(!$e" -&e "!$ %e "& re"#!$"a(l(%a%
E"t(3&le a la" #er"!$a" -&e e"t,$ %("#&e"ta" a a&3e$tar el ala$e la
!3#le(%a% %e "& traa!
E"te %("#!$(le ae"(le #ara !+reer !$"e! "($ ($ter+er(r #ara -&e el
traa! "e 5a;a
Re!$!.a el #!%er %e %ele;ar !3! &$a 5erra3(e$ta ;ere$(al
P(%a $! !r%e$e
Ha;a &$ e"+&er.! !$"(e$te #ara "al&%ar
S!$r'a a&$ &a$%! %&ela
De"e t(e3#! #ara !$6er"ar !$ la ;e$te
Pre;&$te !3! "e "(e$te la ;e$te aera %e %e("(!$e" %e #!l't(a #r!e%(3(e$t!"
Ae#te la !$%(()$ 5&3a$a %e la ;e$te
81