Editoriaal

Samenwerking met Zuid-Afrika wordt uitgebreid

Het gaat goed met Zuid-Afrika. Is dat zo, vragen wij ons nog steeds af, want vaak komt Zuid-Afrika toch met negatief nieuws in beeld. Het bleek nog eens toen enkele weken geleden de zoon van Nelson Mandela aan aids is gestorven. In Zuid-Afrika zijn naar schatting vijf miljoen mensen besmet met HIV/aids. Elke dag sterven gemiddeld 600 mensen aan de gevolgen ervan. Het land telt honderdduizenden weeskinderen. Toegegeven door Mandela dat hij zelf als president de ernst ervan had onderschat. Nu is hij uitgegroeid tot n van de voortrekkers in de strijd tegen aids. Hij riep de ZuidAfrikaanse jeugd op de strijd tegen aids aan te gaan zoals zijn generatie tegen apartheid had gestreden. Door er openlijk over te praten wil hij het taboe doorbreken, en tevens zware druk uitoefenen op de regering van Thabo Mbeki. Het viel ons trouwens op hoe in het straatbeeld steeds meer anti aids campagnes zichtbaar worden. Vele mensen dragen openlijk het anti aids symbool. Het probleem wordt dus niet meer ontkent. Dat geldt ook voor andere problemen waarmee Zuid-Afrika wordt geconfronteerd. De regering en de provinciale regeringen werken aan talloze projecten. De huisvesting is er een van. Maar ook de bestrijding van de armoede, een tijdbom onder Zuid-Afrika, waar 40% van de bevolking onder het levensminimum leeft. Het bevorderen van opleiding en tewerkstelling zijn hiertoe een antwoord. We moeten niet ontkennen dat de instroom van miljoenen Afrika mensen de laatste tien jaar het probleem verzwaard hebben. Letterlijk plakken zij in het plakkerskamp tegen de townships en de steden aan. Vaak een gemakkelijke bron voor criminaliteitsontwikkeling. Ook in de bestrijding ervan wordt vooruitgang geboekt, alhoewel nog een hele weg dient afgelegd. Hier en daar wordt reeds het principe van de zerotolerantie toegepast. Zuid-Afrika uitbouwen tot een moderne democratische natie blijft een streefdoel. Een zware opdracht voor de nieuwe zwarte elite en gezagsdragers. Het integratie en samenwerkingsmodel vordert maar langzaam. Nog heel wat blanke Zuid-Afrikaner zijn sceptisch en terughoudend, bang voor de toekomst. Maar toch. Aan een andere blanke toergids vroegen wij zijn kijk op de voorbije tien jaar van het nieuwe Zuid-Afrika en of dit land de goede richting uitgaat. Natuurlijk wees hij op de problemen die nog een oplossing moeten krijgen maar zijn eindconclusie was dat hij alhoewel vroeger pessimist er vast in gelooft dat ZuidAfrika een toekomst heeft waarin alle Zuid-Afrikanen een rol spelen. Dit is wat je wel steeds weer hoort. Ondanks het verleden moeten we samenwerken voor de toekomst van dit wondermooie land. Dat is ook de positieve boodschap die president Mbeki hier bij zijn bezoek in november ll. liet verstaan. De prestaties van de economie verbetert flink. De economische groei versnelt en de inflatie daalt. Maar de strijd tegen de armoede de grootste uitdaging vereist volgens Tito Mboweni, de gouverneur van ZuidAfrikaanse centrale bank drie belangrijke acties. Ten eerste moet de economische groei toenemen. Ten tweede moeten de investeringen stijgen. Met 17 procent van het BBP zijn de investeringen nu veel te laag en tenslotte moet de financile sector worden versterkt. Net zoals in Europa streeft Afrika onder impuls van Zuid-Afrika op termijn naar n munt en n centrale bank. Europa staat hierbij als model. Het bezoek van Mbeki aan ons land had meer dan een betekenis. Immers door onze relatie met Congo en de rol die Zuid-Afrika in Afrika wil spelen vraagt ons tot samenwerking. Zo is er een akkoord over de hervorming van het Congolese leger. Deze samenwerking verhoogt de kans op slagen omdat Zuid-Afrika als Afrika land de druk op Congo en dus invloed hoog kan houden om aldus vooruitgang te boeken. Maar ook de politieke samenwerking met Zuid-Afrika wordt versterkt. Tussen premier Verhofstadt en president Mbekei werd een intentie verklaring ondertekend om een gemengde commissie op te richten. Dat past in het voornemen om voortaan op regelmatige en gestructureerde basis politiek en militair te overleggen. Dat overleg zou niet alleen gaan over Centraal Afrika, maar ook over multilaterale en wereldwijde aangelegenheden. Zo hebben Zuid-Afrika en Belgi wederzijds interesse in een zitje in de VN-veiligheidsraad. Ook Vlaanderen wil de bestaande samenwerking voortzetten en versterken. Ging het in het verleden bijna uitsluitend over ontwikkelingssamenwerking, dan is het de bedoeling dat Vlaanderen ook meer economisch gaat samenwerken. Vlaanderen en Zuid-Afrika hebben daarom twee intentieverklaringen ondertekend, met name over een samenwerking in de wereld van de KMOs en in de diamantsector. Mbeki hoopt op de Vlaamse steun voor de Zuid-Afrikaanse informele economie. Het budget voor de samenwerking zou rond de 5 miljoen euro per jaar blijven draaien. Afrika blijft Belgi en Vlaanderen dicht bij het hart liggen. Het is goed om Zuid-Afrika als een van onze belangrijkste partners buiten Europa te zien. Samenwerking helpt Zuid-Afrika te lukken in haar eigen ontwikkeling maar vooral ook als de stabiele voortrekker in Afrika. De relaties tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika groeien verder. Er zijn nog vele behoeften waarop wij met onze bescheiden mogelijkheden toch wel belangrijke bijdragen kunnen leveren

Johan Beke

JACARANDA 04/4 - 1

W ij n e n

Z U I D A F R A A N S EW I J N E N
Een paar prima wijnen leren kennen
Met een geschiedenis van meer dan 300 jaar weerspiegelen de Zuid-Afrikaanse wijnen de tradities van de de Oude Wereld, hoewel ook benvloed door de hedendaagse stijlen van de Nieuwe Wereld. Deze merkwaarige combinatie helpt mee de stijgende hedendaagse populariteit van de ZuidAfrikaanse wijnen in de laatste jaren te verklaren. Het staat buiten kijf dat de Zuid-Afrikaanse wijnen inmiddels hun plaats wereldwijd gevonden hebben en dat onder andere, doordat het seizoen wat vroeger valt, de nieuwe wijnen zes maanden voor hun nouveau Europese tegenhangers in de schappen liggen! Het mediterrane klimaat, met warme zomers en regen in de winter, gecombineerd met de vruchtbare grond, garanderen de groei van sterke en gezonde druiven ideale omstandigheden die nergens anders ter wereld worden gevonden. Kaapstad is de poort naar het voornaamste ZuidAfrikaanse wijngebied. Het Kaapse wijngebied strekt zich uit over een ruisachtig gebied, van het noordelijk westkustgebied aan de Atlantische kust tot vlakbij de woestijn van de Kleine Karoo. Er worden meer dan 100.000 hectare wijngaarden bewerkt en er wordt wijn gemaakt in meer dan 340 wijnkelders en wijngaarden. Witte wijngaardvariteiten zijn onder andere de Chenin Blanc, Colombard, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Pinotage ( een variteit die bijna alleen in Zuid-Afrika voorkomt), Merlot, Shiraz en Pinot Noir. In 1973 werden de wijnlanden in Zuid-Afrika verdeeld in een reeks officile gebieden, districten en afdelingen. Zuid-Afrikas Kaap heeft vijf wijngebieden, de Coastal, Olifants River, Boberg, Breede River Valley en Kleine Karoo. Ze hebben allemaal hun eigen wijnroutes waar bezoekers altijd welkom zijn. De Coastal Region bestaat uit de districten Paarl, Stellenbosch, Swartland, Tulbagh, Tygerberg en Cape Point. Binnen dit gebied liggen vele belangrijke afdelingen zoals Constantia, Durbanville, Franschoek en Simonberg. Route 62, die zich door de Breede River Valley en de Kleine Karoo slingert, loopt door de fruit en wijn producerende steden Barrydale, Montagu, Ashton, Bonnievale, Tulbach, Paarl en Wellington waardoor het de langste wijnroute ter wereld is.

Paarl, Franschoek, Wellington, Stellenbosch en Helderberg

Paarl - Op ongeveer 50 km van Kaapstad in de vruchtbare Berg River Valley aan de voet van Paarl Mountain. Na de regens glinsteren de opvallende granieten rolstenen in de bergen als parels vandaar de naam van dit pittoreske stadje. Een van de grootste attracties vormen de wijnkelders van KWV, een organstaie die een vooraanstaande positie inneemt bij de export van kwaliteitswijnen en cognacsoorten naar de wereldmarkt. Franschoek Dit gebied werd in de zeventiende eeuw het eerst gekoloniseerd door de franse protestante Hugenoten, die hun kennis van wijnbouw meebrachten. De meeste van de wijnboerderijen en landgoederen hebben Frans klinkende namen. Franschoek is gelegen in een schilderachtig dal op een uur rijden van Kaapstad, en biedt de bezoekers een uitgebreide serie wijnen als begeleiding van de fijne Franse keuken. Wellington De kleine compacte Wellington-wijnroute is een rit van 45 minuten vanaf Kaapstad. Wellington ligt dichtbij Paarl en staat bekend om zijn rode wijnen van top kwatiteit zoals Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinotage alsmede aloude favorieten zoals Chenin Blanc, sauvignon Blanc en Chardonnay. Stellenbosch Het schilderachtige universiteitsstadje Stellenbosch is beroemd om zijn KaapsHollandse architectuur en zijn met eikenbomen omzoomde straten, en is al meer dan 300 jaar een belangrijk centrum voor de Zuid-Afrikaanse wijnproductie. Het ligt op 30 minuten rijden ten oosten van Kaapstad. De plaats van de wijngaarden, op de golvende heuvels van de Stellenboschbergen en de zee, is cruciaal voor de kwaliteit van de wijnen. Alhoewel het gebied het meest bekend is voor zijn gecorseerde rode wijnen zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinotage en Shiraz, zijn er hier en daar ook kleine wijngaarden die eerste klas witte wijnen produceren. Helderberg Dit is de nieuwste wijnroute van de Kaap, op nog geen 15 minuten rijden van de luchthaven van Kaapstad met adembenemende vergezichten over False Bay. Sommige wijngaarden zijn winnaars van talloze prijzen en hebben wijnkelders die nog steeds gebruik maken van de traditionele persingmethoden.

JACARANDA 04/4 - 2

W ij n e n

Durbanville, Constantia en Tulbach

Durbanville de Durbanville Hilles, 20 km ten noorden van Kaapstad, bieden spectaculaire vergezichten over de Tafelbaai, Tafelberg en Robbeneiland. Grenzend aan de Atlantische Oceaan zorgen de golvende heuvels en dalen voor een verscheidenheid aan microklimaten, ideaal voor de productie van edele wijnen. Constantia De Constantia Valley ligt verscholen tussen de lagere hellingen van de Contantiaberg, een uitloper van de Tafelberg het is dus de dichtst bij Kaapstad gelegen wijnroute. Het is eveneens de meest historische vier van de vijf landgoederen in dit gebied maken deel uit van de originele wijn-

boerderij, Groot Constantia, gesticht in 1685 door Simon van der Stel, de eerste Hollandse gouverneur van de Kaap. Koele zeebriesjes, uitstekende grond, gematigde zonneschijn en een goede regenval helpen bij de productie va, eerste klas rode, witte en dessert wijnen. Tulbach De wijngaarden van Tulbach, op een uur rijden van Kaapstad, zijn geplant langs fruitboomgaarden en tarwevelden, aan drie zijden omringd door de Winterhoekbergen. Tulbachs historische Church Street heeft niet minder dan 32 nationale monumenten. De eerste wijnranken werden geplant door Rijk Tulbach drie eeuwen geleden.

Swartland, Olifants River en Kleine Karoo

Swartland de naam verwijst naar donkere, rijke grond van dit gebied. Een 40 minuten durende rit van Kaapstad brengt u naar de wijngaarden van Swartland die zich van Darling aan de Westkust tot aan de Olifantsberg bij Porterville in het oosten uitstrekken. In de afgelopen jaren is het Swartland uitermate succesvol geweest bij de productie van eersteklas Pinotage wijnen. De stad Darling is befaamd om zijn wilde voorjaarsbloemen en organiseert elk jaar een bloemenshow. Olifants River een groep van zeventiendeeeuwse Hollandse ontdekkingsreizigers noemden deze rivier Olifants, omdat zij er op de oevers een kudde van 300 olifanten zagen. De traditie van het wijn maken in de Olifants River Valley dateert van

JACARANDA 04/4 - 3

W ij n e n

meer dan 200 jaar geleden. In het gebied liggen Citrusdal en Vredendal. De wijnroute slingert zich meer dan 200 km door de Cederbergen en Namaqualand, beroemd door zijn overvloed aan wilde bloemen in het ZuidAfrikaanse voorjaar. Het heeft de hoogste wijnkelder van het land 1150 meter boven de zeespiegel. Kleine Karoo Deze 300 km lange route, omringd door spectaculaire bergketens, is de meest oostelijke van de Kaapse wijnlanden. Het strekt zich uit van Montagu tot Oudtshoorn en produceert een aantal van Zuid-Afrikas beste wijnen en cognacsoorten, muskadels, stevige cabernets en lichtere wijnen. Er zijn ook struisvogelfarms in dit semiaride gebied.

Robertson, Worcester en Overberg

Robertson Valley Op minder dan twee uur rijden vanaf Kaapstad ligt de Robertson Wine Valley, bekend om zijn kampioenspaarden, excellente wijnen en rijkdom aan rozen, vandaar de omschrijving dal van wijn en rozen. De loop van de Breederivier volgend heeft dit gebied zichzelf geprofileerd als een eersteklas wijn producerend centrum, grotendeels dankzij de kalksteengrond en de koele nachttemperaturen, in het bijzonder ideaal voor Chardonnay, maar ook voor Cabernet Sauvignon en andere soorten. Worcester Qua omvang is Worcester ZuidAfrikas grootste wijnproducerende gebied; het produceert bijna 25% van de wijnen en alcoholhoudende dranken van het land. Het ligt in de schilerachtige Breede Rivier Valley, op een uur rijden van Kaapstad, en omvat ook Wolseley, Rawsonville en de schilderachtige Hex River Valley. In de stad Worcester ligt de KWV Brandy Cellar, de grootste in zijn soort ter wereld. Het district staat ook bekend om zijn Chenin Blanc en Chardonnay wijnen. Overberg Dit is een relatief nieuw wijndistrict, waar de meest zuidelijke Kaapse wijngaarden zijn te vinden. In het Walker Bay gebied kunnen bezoeken aan wijngaarden gecombineerd worden met het observeren van walvissen vlakbij Hermanus. Een koele Atlantische bries is ideaal voor productie vanSauvignon Blanc, Chardonnay en Pinot Noir wijnen.

door de irrigatie door de Oranje,-Vaal- en Rietrivier. Loopspruit Het meest Oostelijke wijnlandgoed in Zuid-Afrika is te vinden bij Loopspruit in Mpumalanga. Jacobsdal Het landgoed in Jacobsdal in de Vrijstaat produceert een aantal prima wijnen. Historie van de wijn in Zuid-Afrika De wijnproductie in Zuid-Afrika dateert uit 1659, zeven jaar nadat Jan Van Riebeeck een basis had opgezet voor de Nederlands-Oostindische Compagnie bij de Tafelbaai. Hij schreef in zijn dagboek: Vandaag, prijs de Heer, werd voor de eerste keer wijn geperst van Kaapse druiven. Toen Simon van der Stel de eerste Hollandse gouverneur van de Kaap werd in 1679, moedigde hij de aanplant van nog meer wijngaarden actief aan en stichtte zijn eigen wijngaarden bij Constantia, die beroemd werden door de zoete Constantia-wijnen die in de achttiene eeuw heel populair waren in europa. De wijnproductie werd verbeterd door protestante Hugenoten, die uit katholiek Frankrijk vluchten om aan de vervolging te ontkomen. Ze arriveerden in 1688 in Zuid-Afrika en werden de grondleggers van het wijndistrict Franschoek. De Kaapse wijnindustrie bloeide in de achttiende eeuw toen de Napoleonistische Oorlogen de wijnexport naar Engeland stil legden. Na de vrede klapte de wijnexport naar Engeland echter uit elkaar en in 1886 werden de wijngaarden gedecimeerd door ziektes. De nekslag was het uitbreken van de Anglo-Boerenoorlog, die de wijnindustrie in chaos deed storten. Stabiliteit keerde terug met de vestiging, in 1918, van de Co-operative Winegrowers Association, of KWV, die tegenwoordig optreedt als marketingsorganisatie namens zijn 5000 wijnboeraandeelhouders.
Bron South African Tourism

Andere wijngebieden
Oranjerivier Deze wijngaarden liggen niet in de directe omgeveing van Kaapstad, maar bevinden zich in het noorden van Zuid-Afrika, in de Noord Kaap. Hoewel ze in een droog, door de zon verschroeid landschap liggen, gedijen de wijnranken

JACARANDA 04/4 - 4

Toerisme

Voel Zuid-Afrikas hartslag

Vooruitstrevende ondernemers Het aanmoedigen van ondernemingen South African Tourism heeft de Emerging Entrepreneur of the Year Award ingesteld met voor de winnaar een grote investering in cash in hun bedrijf. De bedoeling is de ontwikkeling te bevorderen van deze opkomende bedrijven en hun bewust te maken van de waardevolle rol die zij spelen in de groei van Zuid-Afriikas toeristenbranche. De laatste winnaar was Berry Ramunenyiwa die letterlijk, tot het maken van de bakstenen toe Vevisa Lodge heeft gemaakt, en luxe guest house in Thohoyandou, in het Venda-gebied van de Limpopo provincie. Het restaurat serveert traditionele Venda-gerechten en gasten die delicatessen als bijvoorbeelde de mopaniwormen durven te eten worden beloond met een Brave Mouth certificaat. Culturle excuries naar makers van handenarbeid, kunstenaars, traditionele dansers en genezers kunnen ook geregeld worden. Website www.vevisalodge.co.za, E-mail: vevisa@ifrica.com , tel.: +27(0)159625252.

Met de opkomst van de zwarte ondernemers in de toerienbranche van het land in de laatste jaren zijn er ook steed meer mogelijkheden gekomen voor de reiziger om tot nu to erbrgen aspecten van zuid-Afrika te ontdekken. Deze ondernemingen worden omschreven als SMMEs (Small, Medium en Micro Enterprises) door de Zuis-Afrikaanse toeristenbranche en leveren dimensies die geheel nieuwe dimensies toevoegen aan aan het Zud-Afrikaanse reisavontuur. U kunt de warmte van Afrikaanse gastvrijheid ervaren in kleine guest houses of bed en breakfast accommodatie. Of u kunt de traditionele Afrikaanse keuken proberen zoals kip, schapenstoofpot, kerrieschotels, boerewors, ting (sorgumpap) en pompoen in authentike restaurants. Bard in Afrikaanse stijl, bekend als shebeens of jazzclubs, zijn de perfecte plek om de plaatselijke bevolking te ontmoeten en de hartslag van Zuid-Afrika te voelen. Reisorganisaties in de SMMR-sector bieden niet alleen safaris mar ook autentiek inzicht in de Afrikaanse manier van leven, zowel vroeger als nu, met bezoeken aan ownships, cultural villages en andere community projects. Makers en verkopers van inheemse afrikaanse kunst en handnarbeid zijn typische SMMEers en geven reizigers de kans mooie en interessante souveirs te kopen tegen spotprijzen. Gezien de oude geschiedenis van Zui-Afrikaans van overheersing door grote bedrijven, geforceerde concurrentie en ongelijke verdeling van rijkdommen, zijn SMMEers belangrijk voor het verschaffen van werk en het bereiken van een meer evenwichtige verdeling van inkomsten.

JACARANDA 04/4 - 5

Toerisme

De vorige winnaar was Berbard Morobe, die alles wat hij has verkocht om Mankwe heritage Safaris op te richten. Zijn bedrijf biedt educatieve excursies om meer te leren over de Tswana-cultuur alsmede wandeltochten en wildritten met gids in het Pilansberg Nationale Park, Noord-West provincie. Websiite: www.mankwesasafaris.co.za, Email: mankwesasafaris@telkomsa.net, Tel.: +27(0)145557056 De huidige provinciale finalisten zijn: PM Motel - dichtbij Bisho, in de OostKaap. Dit familiehotel is een prima uitgangspunt om de rijke Xkosa-cultuur van de omringende dorpen te leren kennen. E-mail: pamm@border.co.za Tel.: +27(0)406369001 Pabis Guest House dit guest house ligt in het QwaQwa Nationale Park, Vrijstaat, binnen het bereik van het Basotho Cultural Village. E-mail: pabis@xsinet.co.za, Tel.: +27(0)587133096. Sakhumzi restaurant in het hart van sowet in Vilakazi street waar twee Nobelprijswinnaars, Nelson Mandela en Aartsbisschop Desmond Tutu eens gewoond hebben dit restaurant serveert typische Soweto-gerechten en heeft een terras om buiten te kunnen eten. E-mail: eat@sakhumzi.co.za, Tel.: +27(0)115361267. Mbonise Cultural Concept dit is en boerderij die bezoeken verzorgt aan het HluHluwe Wildreservaat en een plaatselijke school. Het avondprogramma omvat traditionele Zoeloe-liederen en -dansen

ineen boma. Website: www.mbonise.com, e-mail: spihile@mbonise.com, tel.: +27(0)355620949. Cosmo Leisure Restaurant, Guest House and Conference Centre in de Limpopo Provincie, het guest house heeft gezinskamers en het restaurant serveert seafood en traditionele gerechten. E-mail: info@cosmoleisure.co.za, Tel.: +27(0)152636190. Mondedeni View Lodge in een weelderige omgeving op eeen paar minuten rijden van Nelspruit, Riverside Mall en EmnotweniCasino, worden zeven elegante kamers met bad en toilet aangebodenalsmede een suite met een patio met prachtig uitzicht. E-mail: beauler@mweb.co.za, Tel.: 27(0)137449789. Klipkolk Lodge er zijn veel aktiviteiten mogelijk voor gasten in deze door familie gedreven lodge in het Kalaharigebied van de Noord-Kaap, o.a. tochten per vierwielaangedreven voertuigen, excursies naar wildboerderijen, vogelobservatie, tochtjes per paard/ezel en wagen. Traditionele dansen worden uitgevoerd door de Khomani san. Tel.: +27(0)721596726. Gaabo Motho Cultural Village & Lyken Guest House beleef de tradities van Zoeleo, Vendam Mokhkhu, Tswana en Ndebele, en verblijf in een tweepersoonskamer met bad en toilet in het guest house. E-mail: gaabomotho@yebo.co.za, Tel: +27(0)125630168 Way 2 Go Tours zes minibusjes bieden pendeldiensten van Kaapstad International Airport naar de stad en veschillende bestemmingen binnen Kaapstad en het schiereiland. E-mil: way2go@iafria.com, tel.: +27(0)219346409.

: Zuid-Afrika Reisgids South African Tourism www.southafrica.net

JACARANDA 04/4 - 6

Toerisme

Leven in de Townships
Excursies naar de townships, de gebieden rond zuid-Afrias steden die tot stand kwamzijn gekomen als gevolg van de rassenscheiding tijdens de apartheid, geven toeristen de gelegenheid te communiceren met de plaatselijke gemeenschappen. Onder de leiding van goed geinformeerse gidsen stelt een townshipexcursie i in staat zelf de levendigheid van de stedelijke gebieden te zien waarin miljoenen van zuid-Afrikas meerderheidsbevolkingsgroep leeft. Soweto een acroniem voor South Western Townships plaats van de studentenoproerehn in 1976 en een krachtig 20-eeuws symbool voor democratie in Zuid-afrika is tegenwoordig n van de top 20toeristische bestemmingen in het land. Het ligt op 15 minuten van Johannesburg, en geen enkelen bezoeker van het gebied mag dit missen. Er zijn handenarbeidmarkten, levendige wijkcentra en kunstgalleries, spaza-winkels en shebeens. De Soweto Shebeen Route biedt een unieke revringaan de bezoeker om bewoners van soweto in een veilige omgeving te ontmoeten. Soweto gonst 24 uur per dag! Het is de moeite er de nacht door te brengen om de echte vibraties te revaren er zijn een aantal guest houses waar toeristen worden getracteerd op een authentieke Afrikaanse ervaring op het gebied van gastvrijheid. Alexandra Township ligt binnen den Noordoostelijke buitenwijken van Groot Johannesburg dichtbij het chique zaken- en winkeldistrict van Sandton. Alexandra is n van de oudste townships in het land en kent een turbulente historie en veel historische plaatsen uit de tijd van het verzet zijn er nog steeds te zien. Bezoekers kunnen de Heritage Trail volgen die hen naar de East Bank brengt, het eerste elite woonproject in alexandra waar kunstenars, musici en vaklieden wonen. De Organic Market biedt een verscheidenheid aan ambachten, verse produkten en traditionele Afrikaanse muziiek en dans. Dichtbij Kaapstad ligt het Sivuyile centre in de township Guguletu kunstenaars aan het werk zien en stimuleert de verkoop van in de gemeenschap geproduceerde kunstnijverheid. In de nabijgelegen township Khayelitsha kunnen tijdens een muziekexcursie, georaniseerd door Cape Town Tourism, alle vormen van muziek waaronder Afrikaanse Jazz, jiveen rhytm & blues gehoord worden. Buiten Kimberly, Noord-Kaap, in de township Galeshewe, voert een nieuwe cultural vilage toneel-, dans- en muziekproducties op. Langs de Tuinroute kunt u authentieke Xhosa-cultuur ervaren in het Khulani Xhosa village in Thembalethu, George. Hier wordt u vermaakt met ang, dans, verhalen en traditionele rituelen, en bekend gemaakt met het eten, drinken en de kunstnijverheid van de Xhosa. Dichtbij Qunu, de geboorteplaats van de vorrmalige president Nelson Manela, ligt Jonopo Traditional Village and Craft Centre, waar u de nacht kunt doorbrengen. Zie hoe Xhosa-kralenwerk wordt gemaakt en breng een bezoek aan een sangoma (waarzegger). Zoeloe-handnijverheid wordt overal in winkels in KwaZulu-Natal verkocht, bovendien heeft deze provincie een aantal traditional villages waar de cultuur zang en dans van de Zoeloes wordt gedemonstreerd. Er zijn talloze andere SMMEs en gemeenschapscentra die de mogelijkheid bieden meer te weten te komen over de Zuid-Afrikaanse cultuur, waarbij tegelijkertijd initiatieven van de gewone mensen worden ondersteund om zo ten goede te komen aan voormalige minder bevoorrechte gemeenschappen van het land.
Zuid-Afrika Reisgids South African Tourism www.southafrica .net

Johan Beke

JACARANDA 04/4 - 7

Politiek

Namibi
Kort Historiese Oorsig
Di uitgestrekte land (groter as Duitsland en Frankryk) wat grens aan Angola in die noorde, Zambi, Zimbabwe en Botswana in die ooste en Suid-Afrika in die suide, is in die 15de eeu deur die Portugese seevaarders ontdek. Die eerste blanke wat Namibi (ook bekend as Transgarieb - die land wat aan die oorkant van die Garieb die Oranje Rivier l) binnegetrek het, was ene Jakobus Coets. Die eerste Europese sendelinge het hul stasies in 1805 gevestig. In 1884 is die destydse Suid-Wes Afrika (Namibi) deur Otto von Bismarck tot n Duitse protektoraat verklaar. Tydens die Eerste Wreldoorlog het SuidAfrikaanse troepe egter die land beset en dit van die Duitse heersers verower. ** Die Duitse Regering het enkele maande gelede vir die eerste keer erken dat hy tydens die koloniale tydperk hom skuldig gemaak het aan massamoord (genocide) op die Herero-stam in Namibi. Die Duitse Minister van Ontwikkelingshulp, Heidemarie Wieczorek-Zeul , het in Augustus (as eerste Duitse minister) die 100-jarige herdenking van die Herero-opstand teen die Duitse besetters in Okakarara bygewoon. Tydens die driejarige opstand is meer as 65.000 Hereros (80 % van die bevolking) uitgemoor. Duitsland het om vergifnis gevra en ekonomiese steun beloof vir die herstel en opbou van die plaaslike bevolking. Volgens n Volkere Bond (later VN) mandaatsbepaling uit 1920 het Suid-Afrika die bestuursadministrasie van Suid-Wes oorgeneem. Na die Tweede Wreldoorlog is di mandaat hernu, maar Suid-Afrika het in die daaropvolgende jare sy greep op die gebied in so n mate uitgebrei dat hy uiteindelik Suid-Wes by die destydse Unie ingelyf het. Di omstrede saak is verskillende kere na die Internasionale Hof van Justisie verwys en in 1972 het die VN beslis dat Namibi se besetting deur SA onwettig is. Die Swapo-bevrydingsbeweging (South West African Peoples Organisation) met leier Sam Nujoma in ballingskap is deur die VN verklaar as die enige wettige verteenwoordiger van die Namibiese bevolking. Suid-Afrika het die VN-bepaling genegeer en in 1975 die Demokratiese Turnhalle Alliansie (DTA) as politieke raad aangewys, bestaande uit blanke vertrouelinge en enkele etniese groepe en partye. Suid-Afrika het betrokke geraak by die oorlog in Angola waar Kubaanse soldate aan die kant van die Marxistiese MPLA geveg het. Die koste van die oorlog en die toenemende Westerse druk het Suid-Afrika uiteindelik tot die onderhandelingstafel gedwing. Buitelandse troepe aan beide kant is onttrek en in April 1989 is begin met die oorgangsperiode wat tot Namibi se onafhanklikheid moes lei. Op 21 Maart 1990 het di land na 106 jaar van buitelandse besetting onafhanklik geword en is Sam Nujoma, na 30 jaar banneling, as eerste president ingehuldig.

JACARANDA 04/4 - 8

Politiek

Onderhoud vlaamse regering met Thabo Mbeki

Een delegatie van de Vlaamse regering onder leiding van minister-president Yves LETERME, met vice-minister-president Fientje MOERMAN, minister Kathleen VAN BREMPT, minister Kris PEETERS en minister Marino KEULEN heeft vandaag een bilateraal onderhoud gehad met de President van de republiek Zuid-Afrika,de heer Thabo MBEKI. Ook de President was vergezeld door meerdere ministers uit zijn regering. Beide delegaties hebben een stand van zaken opgemaakt van tien jaar bilaterale samenwerking tussen Vlaanderen en ZuidAfrika, en nieuwe klemtonen gelegd voor de verdere samenwerking in de toekomst. Ook de internationale actualiteit stond aan de agenda, met o.a. de rol van Zuid-Afrika in de Afrikaanse Unie (AU), ten aanzien van NEPAD, en in de pacificatie van het gebied van de Grote Meren in Centraal-Afrika. 1. Precies tien jaar geleden, november 1994, tekenden de Vlaamse en de ZuidAfrikaanse regering een intentieverklaring om te gaan samenwerken. Dat bleek het startschot voor een heel intense bilaterale samenwerking en interactie. Er kwam een cultureel verdrag in 1996. Later werd een algemeen verdrag ondertekend in 2000. Inmiddels opende de Vlaamse regering in 1999 ook een eigen diplomatieke vertegenwoordiging Pretoria. Over de voorbije tien jaar heeft de Vlaamse regering meer dan ?60 miljoen vrijgemaakt voor samenwerking met Zuid-Afrika. Tevens besliste de ministerraad op 12-112004 jl. 4 projecten te subsidiren voor een bedrag van 2580650 euro. A. Het project Groutville Community Care Homes for Orphans and vulnerable children. B. Het project Implementation of a housing component within a municipal structure and provide housing consumer education at municipalities. C. Het project Children at risk, breaking the cucle of violence. D. Het project Home and community based care.

Op het Egmontpaleis bespraken premier Verhofstadt en president Mbeki onder meer de oprichting van een Gezamenlijke Commissie, waarbinnen Belgi en Zuid-Afrika onder ander hun inspanningen voor vrede en stabiliteit in de Regio van de Grote Meren verder op elkaar zullen afstemmen.

JACARANDA 04/4 - 9

Politiek

Op 16 november bespraken president Mbeki en Vlaams minister-president Leterme de toekomstige Vlaams - Zuid-Afrikaanse ontwikkelingssamenwerking. Onder hun goedkeurend oog ondertekenden Vlaanderen en Zuid-Afrika ook intentieverklaringen over samenwerking in de edelsteenkunde en de waardetoevoeging aan mineralen en over nauwere samenwerking in de ontwikkeling van de KMO-sector.

2. Beide delegaties onderstreepten de wens om de erg vruchtbare samenwerking in de toekomst onverminderd voort te zetten. Volgende week, op 24 november, is en onderhoud gepland tussen de ministers van Buitenlandse Zaken, mevrouw DLAMINI-ZUMA en minister Geert BOURGEOIS, die de krijtlijnen zullen trekken voor de Zuid-Afrikaans-Vlaamse samenwerking in de volgende jaren. 3. Inmiddels is tussen beide regeringen wel overeengekomen om de samenwerking ook meer economisch te kleuren. Namens de Vlaamse regering ondertekende minister Fientje MOERMAN vandaag samen met haar Zuid-Afrikaanse collega Mabuto MPHAHLWA een intentieverklaring tussen beide regeringen, om de samenwerking tussen kleine, middelgrote en microondernemingen in beide landen te stimuleren. Een gemengde werkgroep zal daarover tussen dit en een aantal maanden concrete voorstellen formuleren. 4. Tussen beide regeringen werd vandaag ook een intentieverklaring ondertekend over mogelijke samenwerking in de diamant-sector. Vlaanderen huisvest in Antwerpen een van de meest toonaangevende wereldcentra inzake diamant. ZuidAfrika daarentegen behoort tot s werelds grootste leveranciers. Daarom zal worden onderzocht tot welke voor de hand liggende vormen van samenwerking dit aanlei-

ding zou kunnen geven. De intentieverklaring werd ondertekend door minister Fientje MOERMAN en haar Zuid-Afrikaanse collega P. MLAMBO-NGCUKA. 5. Met de president van Zuid-Afrika werd ook de voortgang besproken van het New Economic Progam for African Development (NEPAD). NEPAD is het sociaal-economisch programma van de Afrikaanse Unie, waarvan de president van ZuidAfrika een van de grote gangmakers is. De Vlaamse Regering behoort tot de eerste internationale sponsors van NEPAD. In 2002 investeerde zij ? 400.000 in de ondersteuning van het NEPAD-secretariaat en de acties die het opzet ter versterking van het draagvlak voor- en het eigenaarschap van NEPAD op het Afrikaanse continent. 6. Tot slot werd ook de problematiek in het gebied van de Grote Meren besproken, en de toestand van Centraal-Afrika in het algemeen. De Vlaamse Regering heeft grote waardering uitgesproken voor het persoonlijk engagement van President MBEKI en van de Zuid-Afrikaanse regering voor de ontwikkeling van heel het Afrikaanse continent. De talloze Zuid-Afrikaanse inspanningen om te bemiddelen bij gewapend conflict, om bij te dragen tot verzoening en wederopbouw, en om pacificatie en stabiliteit te bevorderen, zijn daarin een belangrijke pijler.
Beelden

JACARANDA 04/4 - 10

Politiek

Verkiesing in Namibi
Die regerende SWAPO-party van President Sam Nujoma het die afgelope Algemene Verkiesing (15, 16 November 2004) , soos algemeen verwag , met n oorweldigende meerderheid gewen. In die aansluitende Presidentsverkiesing, het Pres. Nujoma se kandidaat-opvolger, Hifikepunye Pohamba , ook skoonskip gemaak deur 76,4 % van die stemme in te palm. Die opposisieparty , Kongres van Demokrate (KvD) , se Presidentskandidaat, mnr. Ben Ulenga , het slegs 7,3 % gehaal. In die Algemene Verkiesing het Swapo altesaam 619,066 stemme uit die totaal van 827,042 wettige stembriewe behaal. (Totale bevolking van Namibi 1,8 miljoen mense). Swapo se magsbasis l veral in die noordelike Owamboland (tuiste van Nujoma en Pohamba). Met die 55 setels in die Parlement van 72 setels besit Swapo nogsteeds n tweederde meerderheid. Die KvD het 59,494 stemme (5 setels) en die Demokratiese Turnhalle Alliansie (DTA) 41,697 stemme (4 setels) behaal. Ondanks die feit dat algemeen aanvaar was dat Swapo sou wen, is daar uit verskeie politieke kringe kritiek op die werking van die (onafhanklike) Verkiesings Kommissie.

Nujoma Groet
Die 75-jarige Nujoma sal in Maart 2005 (na 3 ampstermyne) as President uittree, maar di geharde politieke strydos sal nogsteeds leier van die Swapo-party bly tot 2007. n Groot aantal Swapo-parlementslede van die ou-garde sal ook moet plek maak vir n nuwe jonger generasie politici. Nuwe gesigte sal in die Kabinet gesien word. Nujoma se tydgenote wat ook teen die blanke oorheersing en kolonialisme in SuiderAfrika gestry het, is onder meer Nelson Mandela, Samora Machel, Kenneth Kaunda en Robert Mugabe.

Nuwe President - Uitdagings

Mnr. Pohamba (69 jaar), tans Minister van Land , sal op 21 Maart 2005 Namibise 2de President word sedert onafhanklikheid in 1990. Sy eerste taak sal wees om n nuwe Kabinet saam te stel aangesien n groot aantal ou Parlementslede uit die politiek verdwyn. Enkele bekende name onder die jonger generasie is, Utoni Nujoma, Paulus Kapia, Lucia Basson, Hansina Christiaan en Peya Mushelenga. Die leierskap van Pohamba tydens sy vyfjaar termyn sal veral op die proef gestel word met die wyse waarop hy die omstrede grond-onteining en landverdeling vraagstuk gaan hanteer. Nagenoeg 4,000 boere, waarvan die meerderheid blankes , besit 44 % van Namibi se bewerkbare grond. Die huidige Regering het hom reeds verbind tot maatrels om di onewewigtige situasie

JACARANDA 04/4 - 11

Politiek

van grond-eienaarskap te herstel deur n vreedsame oordrag van eiendom wat gepaard gaan met die nodige kompensasies. Onder blanke boere bestaan die vrees dat di proses ook kan verloop volgens die rampspoedige Zimbabwe-scenario waar duisende blanke boere hul plase verloor het sonder enige kompensasie. Die hardhandige en geweldadige optrede van die Mugabe-regering het duisende blanke boere op die vlug laat slaan, waardeur die ekonomie (veral landbou-sektor) van die land op die rand van ineenstorting staan. Mnr. Pohamba het egter reeds te kenne gegee dat hy ten gunste is vann grondige dialoog met die blanke boere sodat die hele proses vreedsaam en sinvol kan verloop. Die verwagting is dat mnr. Pohamba, na sy inhuldiging as President , verder in die voetspore van sy mentor (Nujoma) sal volg met n pragmatiese regeringsbeleid wat gemik is op voortgesette ekonomiese groei en ontwikke-

ling en verdere konstruktiewe samewerking binne Suider-Afrika. * Die Duitse gesant vir Afrika, Uschi Eid , het intussen n ontmoeting met mnr. Pohamba gehad en laasgenoemde het n uitnodiging van Bondskanselier Gerhard Schrder aanvaar om Duitsland aanstaande jaar te besoek. Duitsland is op grootskaal betrokke by ekonomiese en ontwikkelingshulp in Namibi.

Die nuwe Namibiese Ambassadeur in Belgi, Prof. Dr. Peter Katjavivi , is geen onbekende in Europa nie. Tydens die laat sewentigerjare was hy Swapo-verteenwoordiger in Londen waar ondergetekende (as buitelandse korrespondent vir die SA-media) gereeld met hom kontak gehad het. Hy het altyd n goeie verstandhouding met die media onderhou gedurende n tydperk toe die

Nuwe Ambassadeur
Apartheidsregime op sy felste geheers het. Suidwes-Afrika (Namibi) was nogsteeds mandaatgebied van Suid-Afrika. Di grondgebied is destyds gebruik vir die SuidAfrikaanse militre aksies teen die MPLAregering in Angola. Dr. Katjavivi , wat self ook jarelange ballingskap meegemaak het , is vandag vasbeslote om Namibi se belange in die Benelux (en by die Europese Unie) te verbeter en uit te bou. Hy sal hom steeds beywer vir goeie betrekkinge op bilaterale vlak asook met alle EUlande. Hy wil Belgi en sy mense grondig leer ken sodat daar n deeglike basis kan wees vir wedersydse samewerking op verskillende vlakke. Die Afrika Vereniging van die Universiteit van Gent (AVRUG) is inmiddels van voornemens om Amb. Katjavivi aanstaande jaar uit te nooi vir n kennismaking en voordrag. Die moontlikheid om n spesiale Namibi-dag (seminaar/tentoonstelling) in 2005 te organiseer, word ook in die vooruitsig gestel. Info: Namibiese Ambassade: Tervurenlaan 454, 1150 Brussel. Tel. (02) 771.1410. Fax: (02) 771.9689. e-pos: nam.emb@brutele.be Konsul vir Namibi in Vlaandere : Dr. Jacques G. Delobel. Tel. (09) 226.5506. Jan L. Coetzee. PR AVRUG: jan@yahoo.com e-pos: coet-

JACARANDA 04/4 - 12

Sport

Volgeboekte Cape Epic 2005 met nieuwe etappes

CAPE TOWN ,,In 2004 lanceerden we de Cape Epic als zwaarste en mooiste etappekoers voor mountainbikers ter wereld. In 2005 verfijnen we het concept, breiden we het aanbod uit en werken we aan de uitbouw van het bedrijf achter de Cape Epic. In 2006 zijn we dan klaar om sterke veranderingen door te voeren aan de wedstrijd zelf. Aan het woord is Kevin Vermaak, een voormalig globetrotter die vanuit zijn thuisbasis Cape Town zijn inzicht in marketing en liefde voor de mountainbike combineerde voor de organisatie van de Cape Epic. Zijn eerste organisatie was meteen goed voor de trofee Beste ZuidAfrikaanse mountainbike-race van het jaar, een trofee die Vermaak ontving tijdens de uitreiking van de trofeen voor de beste ZuidAfrikaanse wielrenners. Voor de tweede editie van zijn wondermooi mountainbike-avontuur schreven zich inmiddels 250 Zuid-Afrikaanse koppels en 150 internationale teams in. Uit het verruimde aanbod blijkt duidelijk dat Vermaak aan de uitbouw van het bedrijf achter de Cape Epic werkt en tegelijk het toerisme een flinke por in de rug geeft. ,,Vanaf dit jaar bieden we de deelnemers de keuze om het Premium Option-pakket te nemen. Wie daarvoor kiest betaalt extra, maar slaapt s avonds in een hotel in plaats van in een tentje. Om het groepsgevoel te behouden worden die deelnemers wel naar de grote tent gebracht voor het avondmaal en de briefing voor de volgende etappe. Ik geloof niet dat dit initiatief het groepsgevoel zal aantasten. We finishen immers vaak in kleine plaatsjes met beperkte hotelaccommodaties zodat we slechts een klein aantal deelnemers dat Premium Option-pakket kunnen aanbieden, wapent Vermaak zich meteen tegen mogelijke kritiek van echte mountainbikers. Nog nieuw is dat supporters en toeristen de wedstrijd kunnen volgen. ,,We brengen deze mensen met busjes naar de belangrijkste toeristische trekpleisters van de Western Cape n naar verschillende punten waar de deelnemers van de Cape Epic passeren. Op die manier kunnen ze het land leren kennen en ondertussen ook de wedstrijd volgen, omschrijft Kevin het sportief-toeristische pakket. De deelnemers aan de tweede editie van de Cape Epic krijgen tussen 2 en 9 april 780 kilometer en 16.000 hoogtemeters te verwerken. Met hoogtemeters bedoelt men het totale hoogteverschil dat de fietsers moeten overwinnen. In het geval van de Cape Epic valt het hoogteverschil te vergelijken met twee beklimmingen van de Mount Everest vertrekkend vanaf zeeniveau en dat met de fiets en in n week... Net als vorig jaar start de wedstrijd in Knysna en ligt de finish op het wijngoed van Spier. De start- en aankomstplaatsen van de etappes verschillen echter van die van 2004. Op dag 1 finishen de deelnemers aan de George- universiteit van Saasveld waar ze op de tweede dag vertrekken voor een rit naar Herbertsdale. Daarna passeren achtereenvolgens Riversdale, Barrydale, Montagu, Villiersdorp en Boschendal de

JACARANDA 04/4 - 13

Sport

revue. Van aan het roemruchte Boschendalwijngoed loopt de laatste uiterst technische etappe naar finishplaats Spier. Wie de 2005uitgave van de Cape Epic op de voet wil volgen kan zich op www.cape-epic.com inschrijven op de nieuwsbrief. (Bart De Schampheleire) Zuid-Afrikaanse mountainbikers zwermen uit SAN JOSE (Costa Rica) De organisatie van de eerste Cape Epic mountainbike-etappekoers zette het voorbije jaar aardig wat in gang binnen het ZuidAfrikaanse wielerwereldje. ,,De interesse voor onze wedstrijd is zowel in binnen- als buitenland groot. Dat verheugt ons om meerdere redenen. Door de mix van ZuidAfrikaanse en buitenlandse teams kunnen mijn landgenoten zich meten met de beste mountainbikers van over de hele wereld. Daar steken ze heel veel van op, aldus wedstrijdorganisator Kevin Vermaak. Om de ZuidAfrikanen ook te laten kennismaken met buitenlandse wedstrijden sloot Vermaak onder andere een deal met Roman Urbina die in Costa Rica ieder jaar La Ruta de los Conquistadores (www.adventurerace.com) organiseert. Net als de Cape Epic is La Ruta een mountainbike-etappekoers, in dit geval moeten de deelnemers in drie dagen tijd de 350 jungle-kilometers tussen de oost- en de westkust van Costa Rica per fiets overbruggen. Hannele Steyn-Kotze van het ZuidAfrikaanse Bianchi-team stond op het strand van Limon op het tweede podiumtrapje. ,,Fantastisch dat we dankzij de samenwerking tussen de Cape Epic en La Ruta de los Conquistadores van dit soort evenementen kunnen proeven. De organisatie in mijn thuisland staat op een hoger niveau dan hier in Costa Rica, maar uiteraard speelt het verschil in cultuur mee. Daarenboven is het in Costa Rica ongetwijfeld moeilijker om dit soort wedstrijden te organiseren want hier komen we echt op bijna onbereikbare plaatsen, glunderde Hannele na afloop. In de 2005-uitgave van de Cape Epic krijgt Hannele in het peloton alvast het gezelschap van 22 (!) Belgen. (Bart De Schampheleire)

Populaire trainingsbestemming voor profwielrenners CAPE TOWN Zuid-Afrika en dan vooral de streek rond Cape Town wordt ieder jaar populairder als winterse trainingsbasis voor profwielrenners. ,,Altijd lekker weer, geen tijdsverschil en goede wegen. Daarenboven kan je er op vlakke weg trainen en bergop rijden. En aangezien je geen last hebt van een jet lag kan je als sportmens meteen na je aankomst in Zuid-Afrika aan de slag, zegt Robert Slippens die samen met zijn ploegmaat Danny Stam eind november de zesdaagse van Vlaanderen-Gent won. De baanwielrenners sprongen meteen na hun zege op het vliegtuig om de dode maand tot de volgende wielerzesdaagse te overbruggen in ZuidAfrika. ,,Aangezien het ginds nu goed weer is lopen we minder kans om ziek te worden. Die kans is reel als je in Belgi of Nederland blijft en dagelijks in weer en wind moet trainen. We verblijven in Stellenbosch zodat de wielerbaan van Belleville niet veraf is, maar ik weet niet of we daar ook effectief zullen trainen, meldt Slippens voor zijn afreis naar Cape Town. In die buurt werd deze winter ook de Duitser Jan Ullrich gesignaleerd. (Bart De Schampheleire)

JACARANDA 04/4 - 14

Sport

Chapmans Peak Drive:

Chapmans Peak Drive tussen Noordhoek en Houtbaai op de Zuid-Afrikaanse landtong Cape Peninsula is de mooiste route ter wereld. Geen twijfel mogelijk want zowat elke autofabrikant trok er al heen om reclamefilms te draaien. Negen kilometer en 114 bochten tussen rotswand en oceaan zijn een natte droom voor elke fietser. In 1607 stapte de Britse zeevaarder John Chapman aan land tussen Houtbaai en Noordhoek. Een vreemde beslissing van de Brit want aanleggen voor de schitterende stranden van Houtbaai en Noordhoek lijkt veel logischer dan tegen de steile rotswand opklimmen. Ongeveer halfweg op de negen kilometer lange weg tussen de beide plaatsjes ligt Chapmans Point, 593 meter boven de Atlantische Oceaan. In het voorjaar van 2003 maakte ik voor het eerst kennis met Chapmans Peak Drive. Geprikkeld door de roemruchte reputatie van deze pas reed ik in de dagen voor de Cape Argus Pickn Pay Cycle Tour mijn kilometers in de richting van Houtbaai. Na een paar kilometers klimmen vanaf Houtbaai stootte ik echter op het hek dat de prachtige route van december 1999 tot 20 december 2003 afsloot. Door de onstabiele ondergrond was Chapmans Peak Drive sinds zijn aanleg door Italiaanse gevangen in 1922 nooit een veilige weg. Maar na bosbranden en felle regens gind het eind 1999 flink fout en donderde en derde van de weg de oceaan in. Aanvankelijk trachtten de lokale overheden door middel van fondsenwerving genoeg centen in het laadje te krijgen om de raak op te knappen, tot bleek dat echt wel een pak geld nodig was voor de grondige restauratie. Nadat een private firma de weg voor dertig jaar in erfpacht kreeg begon dat bedrijf met de heraanleg die in totaal twintig miljoen euro zou kosten. In maart 2004 bleef ik na mijn deelname aan de Cape Epic mountainbike-etappekoers nog een weekje rondhangen op de landtong tussen Kaapstad en het nationaal park van Kaap de Goede Hoop. Met de afgewerkte Chapmans Peak Drove om de hoek kon ik niet weerstaan aan de verleiding en vanuit Kaapstad fietste ik roude van de Cape Argus Pickn Pay Cycle Tour. Eerst veertig kilometer zuidwaarts langs de schitterende oostkust van de Cape Peninsula, via Pittoreske plaatjes met schitterende namen als Muizenberg, Kalkbaai, en Simons Town langs de omheining van het Kaap die Goeie Hoop - reservaat met zijn duizenden bavianen naar Kommetje om uiteindelijk in noordhoek te belanden aan de voet van Chapmans Peak Drive. Fietsers kunnen gratis over de tolweg die niet bepaald een fysieke uitdaging is, elke geoefende fietsers rijdt met gemak deze adembenemend mooie pas. Niet de lastigheidsgraad van de klim, maar wel de prachtige omgeving doet de adem stokken. Achter elke bocht wacht een nieuw en schitterend uitzicht op de Atlantische Oceaan die steeds dieper onder je wegkruipt. Achter elke bocht wacht een nieuwe blik op de grillige rotspartijen en over een lengte van 155 meter is de weg letterlijk in de rotswand gehakt. De klim vanaf Noordhoek wordt gekenmerkt door een bijna eindeloze opeenvolging van vrije korte bochten, in totaal liggen er over de hele route 114 stuks. Aankomen aan Chapmans Point is tijd maken om te genieten van het uitzicht en uiteraard komt het fototoestel er aan te pas. Om de hoek wacht een razendsnelle afdaling naar de hagelwitte stranden van Houtbaai want langs deze kant loopt de weg minder steil tegen de berg op en zijn de bochten lang en vloeiend. Voor wie deze route volgt nog een uitsmijter: vlak na de tolpoortjes aan de Houtbaai-kant van de pas vind je bij het binnenrijden van het badplaatsje een schitterende snackbar aan de rechterkant van de weg. De milkshakes zijn er heerlijk en je neemt ze zo mee naar de andere kant van de straat waar je meteen je voeten in de zee kan ploffen. Genieten in het kwadraat. (Bart de Schampheleire).

JACARANDA 04/4 - 15

Sport

Oor kleurgrense heen open internasionale deur

SPORT in Suid-Afrika is byna soos godsdiens - met RUGBY as koning - wat weer sinoniem is vir Springbokke! In sonnige Suid-Afrika is sport alledaags en deel van die hele samelewing en di nasionale tradisie oorheers ook die hele media. Op Sondae is Sport voorbladnuus in die grootste koerant, Rapport. Maandag se koerante is weer vol van die afgelope naweek se sportbyeenkomste. Tydens Apartheid was ons land se sportmanne en vroue van internasionale kompetisies uitgesluit en swart en wit was slagoffer van die binnelandse politieke manipulasies en buitelandse boikotte. Na die vrylating van Nelson Mandela en die vooruitsig van n Nuwe Demokratiese SuidAfrika , kon die land se talentvolle sportlui in 1992 weer vir die eerste keer sedert Rome (1960) aan die spoggerige Olimpiese Spele (Barcelona) deelneem. Sedertdien is Suid-Afrika met sy renboog sportspanne weer in alle glorie terug in die internasionale sportarenas. Miljoene mense (deur TV) was in 1995 getuie toe die Spingbokke die Rugby Wrelbeker gewen het en ook toe n trotse Pres. Mandela met die nr. 6 trui (kaptein) op die veld baljaar het met die uitbundige renboog-skare in die stadion. Rugby was tradisioneel n sport vir die blankes, maar die afgelope jare toon steeds meer swartes belangstelling om di nuwe spel aan te durf. (Sokker bly natuurlik di oorweldigende gunsteling onder die swartes). n Blanke afrigter het nog onlangs op n internasionale TV-program bevestig dat SA n arsenaal aan talentvolle swartes het wat met die nodige afrigting en begeleiding uiteindelik deel kan word van die toplaag van rugbyspelers. Dis in elk geval veral op skoolvlak waar die nuwe (swart) talent gekweek word. In die komende jare sal die oorwegend wit Springbokspan steeds meer swart en gekleurde spelers insluit - dis nie eenvoudig n kwessie van kleur-verwisseling nie, maar die spelers moet steeds op meriete (streng eise van sportvaardigheid en fisiese kondisie) gekies word. Slegs die beste spelers, ongeag kleur of afkoms! Die afgelope Britse Toer van die Springbokke was n duidelike voorbeeld van die vooruitgang wat reeds gemaak is met minstens vier swart spelers. Solly Tyibilika en sy spanmaats het die kleurgrens deurbreek en sal beslis sorg vir die nodige inspirasie onder ander jong talentvolle swartspelers om in hul voetspore te volg. Die volgende Wreldbeker (Engeland 2003 huidige kampioen) word n besondere uitdaging vir die Bokke!

JACARANDA 04/4 - 16

Sport

Rugby in Belgi
Suid-Afrika tel onder die grotes (Engeland,Wallis,Skotland,Ierland,Frankryk,NieuSeeland en Australi) wat Internasionale Rugby betref, maar daar word ook in ander Europese lande, waaronder Belgi, op n relatief laer vlak rugby gespeel. Die Belgische Rugbybond vzw is eind 1934 gestig, maar het aanvanklik n tydperk van stagnasie deurgemaak weens die Tweede Wreldoorlog. Teen die einde van die vyftigerjare was daar weer n oplewing gevolg deur n konstante groei met die oprigting van meer klubs. Trouens, die Belgiese Grootbaas van die Olimpiese Spele, dr. Jacques Rogge , was mede-oprigter van die Gentse Rugby Klub waar hy een van die topspelers was. Vandag is 55 klubs lid van die Belgische Rugbybond wat in n Vlaamse (VRB) en Waalse (LBFR) streek verdeel is. Belgi speel ook in die B-afdeling van die Internasionale kompetisie en die 2 beste klubs neem ook aan die Eurocup deel.

Dendermonde Rugbybastion
n Klub wat al reeds jare rugby op nasionale en internasionale vlak bekendstel, is Dendermonde. Die energievolle Kris Van Damme, gesteun deur n toegewyde bestuurspan, onderwie Gert Van den Steen, en entoesiastiese klublede (manne en vroue) organiseer elke jaar die sogenaamde Flanders Open Tens byeenkoms. Di toernooi van internasionale klubs het die afgelope 11 jaar uitgegroei tot die grootste van sy soort in Europa. Die afgelope jare was daar klubs uit Amerika, Kanada, Suid-Afrika, Israel, Serbi, Skotland, Engeland, Wallis, Switserland, Frankryk, Duitsland, Nederland en natuurlik Belgi, in aksie op die Dendermondse rugbyvelde. Die kompetisie word oor 2 dae beslis tussen manne en vroue spanne wat ding om die verskillende bekers, trofe en skilde. Elke span bestaan uit 10 spelers (normaal 15 spelers) wat n vinniger tempo aan die spel verleen en ook meer opwinding vir die toeskouers verskaf. ** Die 12de Flanders Open Tens op 14 en 15 Mei 2005! Info: Adres: K. Albertstraat 140, 9200 Dendermonde. Tel. (052) 223274. www.dendermonderugby.be

Oxbridge
Vroer het ek van gemengde spanne gepraat nou iets van n ander kleur. Die jaarlikse Studente Rugby kragmeting tussen die Universiteite van Oxford en Cambridge was weereens met spelers van verskillende nasionaliteite. Di keer egter tog uniek sedert die eerste afskop in 1871. Vanjaar se Kompetisie het n glans van die Suidelike Halfrond uitgestraal! Die Oxford span kon spog met n kaptein van Australi en die Cambridge 15-tal was aangevoer deur die Suid-Afrikaner, Simon Frost! Groetnis tot die volgende skrum-praatjies. Jan L. Coetzee.

JACARANDA 04/4 - 17

Kunst

Herman van Nazareth

TENTOONSTELLING

n Voorloper in die Suid-Afrikaanse kuns. In die Sasol-kunsmuseum, Universiteit van Stellenbosch, Ryneveldstraat 52.

Een stem uit Zuid Afrika: Die Burger

HERMAN VAN NAZARETH se werk lewer meedonlose sosiale kommentaar op die verdrukker en die verdrukte. Dit sou maklik gewees het om sy werk te reduseer tot blote versetkuns - n stroming wat lank die botoon in Suid-Afrikaanse kuns gevier het - of om te praat oor die misbruik van mag. Maar die beklemmende gevoelens en die uitsigloosheid van die individuele verdrukte se lyding is wat die kyker ontstellend bybly. Die meeste van die skilderye is gesigloos gereduseer tot pionne. Die onbekendes, die verminktes, die afwesiges wat binne n samelewing die stomme prys betaal (het) omdat magsfigure oor hul lot n uitspraak gelewer het. Dit is onmoontlik om voor hierdie uitstalling te staan sonder om op diep psigologiese vlak met afgryse vervul te word oor die vergrype van enige ideologiese heerskappy. Want die uitstalling lewer nie kommentaar op oorlog, die regstelsel, die kerk of samelewingstrukture per se nie, maar eerder daarop dat n hirargie van mag bestaan wat sekere mense in staat stel om lewensverwoestende besluite oor ander mense te neem. En dat ons almal in meerdere of mindere mate slagoffers en slawe is, juis van die mense wat ons tot magsposisies verkies. Die beeldhouwerke bevat dieselfde temas as die skilderye. Op die trap wat lei na die uitstalling van die skilderye is n werk van n ruiter op n perd. Die perd is fors en bonkig, maar die figuur leun armloos agteroor. Lewensmoeg en gedaan word die mens steeds meegesleur deur die perd wat hy

spreekwoordelik opgesaal het, die perd wat nou n perd van n ander kleur geword het om die Engelse spreekwoord letterlik te vertaal. Selfs die lafenis van die fontein in die museum-agterplaas het skielik n sinistere snykant. Bo-op die fontein is n metaal-traliewerk waarop n reeks brons-borsbeelde staan. Dit voel soos n skaakbord waarop pionne uitgepak is totdat n mens nader kyk en sien dat vier van die beelde na mekaar gedraai is. Die vier figure wat met mekaar in gesprek is, herinner aan samesweerders of militre strate wat, omring deur hulle niksvermoedende beskermers of voetsoldate, besig is om nuwe gruwels te smee. Die onheilspellende impak van di werk word deur die installasie vergroot - en daarvoor kry die museum volle punte. Dieselfde Orwelliaanse karakter kan in De Rode Generaal, Die Kardinaal en Die Magistraat bespeur word, terwyl skilderye soos Angs, Vincent II, Geskende Gesig en Verbystering emotief aan Edvard Munch se Die Gil herinner. Kyk ook na die kleurgebruik en hoe die dooie gryse en die skelrooie heeltyd in die werk aanwesig is. En deur alles loop die spanningslyn tussen die ontheemdes, die agtergeblewenes, die gemarginaliseerdes, die beroofdes, die verwondes, die verminktes en die magsdraers, die leiers, die besluitnemers, die misbruikers, die identiteitsdiewe en die despote. Hierdie universele spanning maak die uitstalling tydloos, en dit is verbasend om te sien dat werke wat reeds in 1965 geskilder is, steeds

JACARANDA 04/4 - 18

Kunst

vars, kontensieus en betekenisvol is. Die tentoonstelling is nie net belangrik as n kunsgebeurtenis nie, maar ook in die lig van die sosiaal-politieke strominge in die hedendaagse Suid-Afrika. Almal wat ingelig wil lewe, behoort die uitstalling te sien. En koop gerus die katalogus wat by die deur teen R120 beskikbaar is.

Herman van Nazareth Die Kardinaal

JACARANDA 04/4 - 19

Kunst

Solidariteit Artist Proof Studio Johannesburg, Zuid-Afrika

Uitgave van een grafiekmap met de medewerkers van de laatste workshop, die heeft plaats gehad in de Artist Proof Studio, tijdens de zomer 2002 in Johannesburg - ZuidAfrika. Op 9 maart 2003 werd deze studio door een felle brand geteisterd. Niet alleen menselijk verlies werd geleden door het verlies van n van de medeoprichters van de studio, kunstenaar Nhlanhla Xaba, maar ook alle infrastructuur en materiaal is in de vlammen opgegaan. Deze uitgave en expositie wordt aan het slachtoffer en de studio opgedragen. De opbrengst gaat integraal naar de Artist Proof Studio.

Blues for Nhlanhla Het concept van de grafiekmap is ontstaan door al de vrijwillige medewerkers die geparticipeerd hebben aan de workshops in de zomer van 2002 in de Artist Proof Studio te Johannesburg - Zuid-Afrika. Voor de jonge Zuid-Afrikaanse kunstenaars is het van groot belang geweest om gedurende vele dagen te kunnen werken met een reeks gekende en gewaardeerde Vlaamse kunstenaars. Zij hebben er zichtbaar van genoten en hebben zonder twijfel hun inzicht in en kennis van de grafische technieken verruimd. Maar ook voor die groep Vlaamse kunstenaars was de workshop een bijzonder interessante ervaring. Voor iedere deelnemer heeft het iets bijzonders betekend daar ter plaatse te kunnen werken en hun kennis te kunnen delen met hen die nooit de kans hebben gehad zich professioneel te scholen. Zij hebben die diepe indrukken en die warme genegenheid meegenomen naar hun ateliers thuis. Daar zullen zeker sporen van ZuidAfrika in hun werk verschijnen.

JACARANDA 04/4 - 20

Kunst

De map is een hommage aan de kunstenaar Nhlanhla Xaba, medeoprichter van de studio, die bij de tragische brandramp op 9 maart 2003 om het leven kwam. Tevens is de map, waarvan de opbrengst integraal ten goede komt van de heropbouw van de studio, een aansporing aan de artieste Kim Berman om met haar schitterend werk verder te gaan en met de hulp van velen een nieuwe plek te zoeken. Zij heeft de studio gesticht, vorm gegeven en bezield. Haar levenswerk zal verder gezet worden door de hulp van ons allen. Deze map is daartoe een goede aanzet. Maar het is ook onze hoop om in de nabije toekomst de samenwerking ter plaatse te hervatten en nieuwe educatieve en artistieke gezamenlijke projecten op te zetten.

Kim Berman / Jean Bilquin / Francky Cane / Jan Pieter Cornelis / Enk De Kramer / Valrie De Ravet / Thomas Roelant / Veerle Rooms / Suzanne Van Kerckhove Grafiekmap Blues for Nhlanhla Technische gegevens Afmetingen: 35x50 cm 50 exemplaren, waarvan 35/35 en XV/XV verkoopprijs: 625,00 euro Giften zijn uiteraard welkom op het nummer: 750-9344181-38 (AXA bank) SOLIDARITY ARTIST PROOF P/a Kemzekestraat 10 9190 Kemzeke Voor meer info kan u terecht bij: Suzanne Van Kerckhove 03 779 56 89 0494 16 24 48

Suzanne Van Kerckhove

Deelnemende kunstenaars

JACARANDA 04/4 - 21

Kunst

Libertas Renboog Koor In Antwerpen

Die Stellenbosch Libertas Koor het die afgelope Oktober en November met die amptelike bekendstelling van De Nieuwe Bijbelvertaling n aantal spesiale optredes in Nederland en Vlaandere gehou. Die Nederlandse en Vlaamse Bybelgenootskappe het di betrokke toer georganiseer van die spesiale musikale uitvoering onder die titel Messa da Boa Esperanza Boodskap van Goeie Hoop , van inisiatiefnemer Gert-Jan Buitink. Die premire van die Messa-uitvoering was in die bekende Domkerk van Utrecht as deel van di kerk se 750ste herdenking. Veelrassige Koor Die feestelike optrede van die Libertas Koor met sy uitgebreide repertoire van gewyde liedere in die Antwerpse Katedraal, wat deur enkele honderde Vlaminge bygewoon is, was voorwaar n belewenis. Di veelrassige koor van n honderdtal manne en vroue wat alle gemeenskappe in SuidAfrika verteenwoordig, het die aand sy leuse en missie van vryheid in harmonie opnuut gestalte gegee. Die voordragte en musiek van komponis Lungile ka Nyamezele, is meesterlik gedirigeer deur Johan de Villiers (prof. Wiskunde, Universiteit Stellenbosch). Die koor en solo-sangers is op Afrika-ritme bygestaan deur musikante op instrumente soos marimba, konga en bongo tromme, klavier, guitar en kudu-horing.

n Kort oorsig van die program toon die volks-mosaek van Suid-Afrika: Die intree: Die Here is my Herder (Engels); Bonga (Zulu) Dankt - de Heer). Kyrie: Mulamuleli (Venda) (Antwoord mij als ik roep). Gloria: Tlotlo a e nne ya Modimo (Tswana) (Ere zij God in den hoge). Dan volg enkele Skriflesings (uit die Bybel) met die tema Kanan toe (Afrikaans). Uit die Afrikaanse Bybel: Habakuk 3 (die vyeboom) en die Nederlandse Bybel: Matthes 6 (saligspreuke).

Die optrede van die Libertas Koor in Antwerpen was ook met die medewerking van die Antwerpse Raad van Kerke onder leiding van ds. Dick Wursten.

JACARANDA 04/4 - 22

Kunst

Werklik heel besonder op die oor was die voorlesing van Paulus se bekende 1 Korinthirs 13 (Die Liefde Bo Alles) in die Afrikaanse Griekwa-dialek (Gert Banjwa). Al sal ek die tale van mense en van ingele praat, maar ek het die liefde geloop geruil vir die haat, dan het ek net n raaslike paraffienblik gekom raak. En nou is dit die geloof en die hoop en die liefde wat nou bly staan, maar net die liefde sal saam met my na die Jirre (Here) se jimmel (hemel) toe gaan. Verdere indrukwekkende musiekstukke het gevolg in die tale, Xhosa, Swati, Ndebele, Pedi, Sotho en Tsonga. Deurgaans was die liedere en voorlesings n duidelike getuienis van die Christelike geloofsoortuiging van die grootste deel van SuidAfrika se multikulturele bevolking. Die Antwerpse Katedraal het die nodige gewyde ruimte, die gewensde akoestiek en die dieper geloofsdimensie verskaf met skilderye van Rubens wat in stille eerbied toegekyk het. In n neutedop: Dit alles was gevoelvolle, diepsinnige en toegewyde musikale lofprysing en aanbidding met n boodskap van hoop vir alle volke en kulture.

Libertaskoor Baanbreker Die Libertaskoor is reeds voor die eerste demokratiese verkiesings (1994) in SuidAfrika gestig met die doel om deur musiek die ideale van versoening , respek en samewerking te bevorder. Destyds was dit uiters gewaagd om n veelrassige groep bymekaar te bring weens die Apartheidswette. Vanjaar met die 10de herdenking van n Nuwe Suid-Afrika is die koor steeds besig om bre te bou tussen kulture, inheemse musikale tradisies uit te bou, nuwe talent te koester en gehore te inspireer. Die koor wat 15 jaar oud is, het sedert sy ontstaan reeds verskeie oorsese toere onderneem en internasionale roem verwerf in die aanwesigheid van hooggeplaastes soos oudpres. Nelson Mandela, pres. Thabo Mbeki, pres. Johannes Rau van Duitsland, prins Philip van Brittanje en oorlede prins Bernard van Nederland. Bestuursaangeleenthede van die koor word deur Johan se vrou Louwina gehanteer. Alle sukses verder toegewens aan die Libertas-ambassadeurs van Suid-Afrika! Jan L. Coetzee.

JACARANDA 04/4 - 23

Boek

Ontwaken in vrijheid
Het bewogen levensverhaal van een Xhosa-vrouw in Zuid-Afrika

Fransje van Riel en Nomfusi Vinah Yekani

Het onthullende levensverhaal van een Xhosa-vrouw in Zuid Afrika

Nomfusi Vinah Yekani werd geboren in Whittlesea, een klein dorp in de ZuidAfrikaanse Oost-Kaap. Op haar negentiende wordt ze door haar familie uitgehuwelijkt, en samen met haar man krijgt ze drie kinderen. Na vele ongelukkige jaren besluit Vinah haar lot in eigen handen te nemen en ze vlucht met haar kinderen naar Kaapstad in de hoop genoeg geld te kunnen verdienen om hun een opleiding te kunnen geven, en vooral een zekere onafhankelijkheid. Ze is vastbesloten een betere toekomst op te bouwen voor haarzelf en haar kinderen, ondanks de zware last van de vooroordelen en moeilijkheden veroorzaakt door het apartheidsregime. Kaapstad is door de regering echter bestempeld als blanke stad en daardoor niet de beste plek om een baan te vinden. Maar Vinah zet door en vindt uiteindelijk een baan als schoonmaakster voor twee families. In de 28 jaar dat ze voor hen werkte werd ze verschillende malen gearresteerd omdat ze niet over de juiste papieren zou beschikken, maar door haar ongelooflijke levenskracht wist ze uiteindelijk haar geluk te vinden. Fransje van Riel verhuisde midden jaren negentig naar Zuid-Afrika, waar ze nog altijd woont. Tegenwoordig is ze als freelance journaliste werkzaam voor verschillende kranten en tijdschriften. Eerder verscheen van haar Voor Darwin en alle andere bavianen. Momenteel werkt ze aan haar derde boek.

Ontwaken in vrijheid / Fransje van Riel en Nomfusie Vinah Yekani Paperback - 222 blz. - 18,50 ISBN 90 697 4595 X Oorspronkelijke titel: The crowing of the roosters Vertaald door: Jeannet Dekker Een uitgave van Arena Voor Belgi: Standaard Uitgeverij Verkrijgbaar in de boekhandel

Ontwaken in vrijheid is een hartverscheurend relaas over het leven in een traditionele gemeenschap, maar tegelijkertijd het buitengewone levensverhaal van een sterke, onafhankelijke vrouw in het Zuid-Afrika van voor de eerste democratische verkiezingen.

JACARANDA 04/4 - 24

Boek

Boekenbeurs Van Antwerpen

Vanjaar se 68ste Boekenbeurs in Antwerpen het n rekordaantal van 182,465 besoekers verwelkom met goeie verkope en tevredenheid onder die meeste uitgewers. Die vorige hoogste aantal was 179,557 besoekers tydens die Beurs van 1998. Meer as 80 % van die stalletjie-houers was uiters tevrede met die verloop van die rekordbeurs. Die meeste van hulle het n groter omset gehad deur die flinke kooplustige publiek. Die belangstelling vir die uitgebreide program asook die sogenaamde tema-dae van die Boekenbeurs was aansienlik groot. Nagenoeg 14,000 besoekers het die lesings, paneelgesprekke en ander aktiwiteite uit die program bygewoon. Die temas rondom Die Bybel, Die Liefde, Liggaam en Gees, Antwerpen, Strokiesprente en die Wreldoorlo het meer nadruklik tot hul reg gekom deur die spesiale tema-dae. Tydens die twee weke het meer as 660 verskillende skrywers deelgeneem aan handtekening-sessies. Antwerpen is nog tot 22 April 2005 Wereldboekestad waar daar in die laaste aantal maande nogsteeds boeke en die lees en geniet daarvan bevorder sal word. Op 30 Oktober is die eerste eksemplare van De Nieuwe Bijbelvertaling op die Boekebeurs aan Vlaamse politieke en kulturele verteenwoordigers (Paul van Grembergen en Wivina De Meester) oorhandig. Di besondere geleentheid is opgeluister deur n optrede van die Stellenbosch Libertas Koor. Die renboog koor van 100 lede het reeds internasionale bekendheid verwerf met optredes wat deur o.a. Nelson Mandela, Prins Philip van Engeland en Pres. Johannes Rau van Duitsland bygewoon is. Die Suid-Afrikaanse digter en skilder, Breyten Breytenbach, was in September op n blitsbesoek in Brugge vir die Posie Fees. Die 65-jarige Breytenbach wat deesdae baie tyd in Senegal deurbring, het spesiaal uit Amerika gekom vir die eendaagse besoek aan Belgi. Tydens die aandprogram het Breyten van sy eie gedigte in Afrikaans voorgedra, waarna dit in Nederlandse vertaling voorgelees is. (Meer oor Breyten in n volgende uitgawe).

Boekenbeurs: www.boek.be tel. (03) 230.8923. Geertrui Schoeters (promosie verantwoordelike).

Jan L. Coetzee.

JACARANDA 04/4 - 25

Boek

De Smaak van de Kaap

Karl Symons beste inside-tips
voor Kaapstad & omgeving

JACARANDA 04/4 - 26

Boek

Long Street

JACARANDA 04/4 - 27

Boek

Lannoo Uitgeverij Lannoo D/2004/45/127 ISBN 90 209 5595 0 NUR 442 Ook te verkrijgen bij het Vlaams Instituut voor Zuidelijk Afrika (VIZA) vzw, Limburgstraat 90 9000 Gent Tel.: 09 223 01 36 Email: info@viza.be Prijs: 14,95 + verzendingskosten

JACARANDA 04/4 - 28

Nuusbrokkies

Nobel Prys: Mw. Wangari Maathai van Kenia het Afrika se eerste vrou geword om die gesogte Nobel Prys vir Vrede te ontvang. In haar toespraak tydens die amptelike plegtigheid het sy ook hulde gebring aan ander Afrika Nobel Prys wenners soos Nelson Mandela, F.W. de Klerk en Desmond Tutu. Mw. Maathai het haar reeds enkele dekades in Kenia beywer vir natuurbehoud bewaring van woude en plantegroei en die aanplanting van bome wat in belang is vir die lewensonderhoud en voortbestaan van mens en dier. Sy het ook daarop gewys dat dergelike natuurbewaringsaksies voorsien in werkverskaffing en ekonomiese vooruitgang. Die groter bemagtiging van vroue in die samelewing toon ook dat hulle n uiters belangrike rol kan speel om armoede, honger en agterstand te beveg. Vroue het n sleutelrol in die stryd teen die voortgesette geweld en oorlog in Afrika wat miljoene burgers (veral vroue en kinders) teister. Mw. Maathai het n dringende oproep tot alle Afrikaleiers gerig om hulle daadwerklik te beywer vir vrede, geregtigheid en demokrasie. Met politieke en sosiale stabiliteit kan daar ook ekonomiese vooruitgang gemaak word. Sy is hoopvol dat dit alles bereik kan word deur toegewyde mense wat die belange van Afrika en sy mense eerste stel. Handelsmissie: n Vlaamse handelsmissie onder leiding van Export Vlaanderen het Suid-Afrika en Mauritius in November besoek om kontakte te l vir moontlike beleggings en uitvoer na di twee lande. Lede van nege Vlaamse bedrywe van uiteenlopende sektore soos tekstiel, voeding, vloerbekleding, sintetiese kurk, IT-sagteware en chemie, het die vyfdaagse sakereis meegemaak. Die afvaardiging is begelei deur Export Vlaanderen se Vlaamse ekonomiese verteenwoordiger in Johannesburg, Mw. Mieke Pynnaert, en Afrika-manager, Sabine Soetens. Die missie het vrugbare kontakte in en rond Johannesburg gemaak waar die meeste ekonomiese aktiwiteite gekonsentreer is. (Daar was trouens ook nog tyd om die Belgiese restaurant, Carvers te besoek vir informele gesprekke). Enkele bedrywe het ook belangstelling getoon vir n blitsbesoek aan Kaapstad.

Die besoek aan die eiland Mauritius, was vir die meeste lede egter n eerste nuwe verkennende ervaring. Die ere-konsulaat in die hoofstad, Port Louis , het vir die nodige kontakte en ontmoetings gesorg. Di nuwe mark word voorwaar n toekomstige uitdaging vir die Vlaamse sakelui en bedrywe. Suid-Afrika is nogsteeds die belangrikste uitvoermark vir Vlaandere op die Afrika-vasteland met n totale Vlaamse uitvoer van 468 miljoen euro in 2003. Die World Print and Communications Kongres vind van 24 tot 28 Januarie 2005 in Kaapstad plaas. Vervaardigers en gebruikers van die gedrukte media en verwante produkte asook uitgewers, drukkers en reklamesake sal in die hawestad bymekaar kom om rondom die tema The World of Print Profiting Today and Tomorrow te praat. Die African Airports World konferensie word van 22 tot 25 Februarie in Johannesburg gehou. Die stand van Afrika se Lughawens en die opstel van n strategieplan vir die verbetering van die infrastruktuur en algemene bestuur, staan op die agenda.

Tutu Vereer: Die bekende Suid-Afrikaanse kerkleier, aartsbiskop Desmond Tutu , ontvang op 18 Maart 2005 n eredoktoraat van die Universiteit van Gent. Die UGent wil Tutu met di onderskeiding prys vir sy jarelange inset binne die Suid-Afrikaanse gemeenskap in die stryd teen Apartheid. In besonder ook vir sy bemiddelende rol wat hy gespeel het as voorsitter van die bekende Waarheids- en Versoeningskommissie na die afskaffing van Apartheid. Desmond Tutu is een van die Suid-Afrikaners wat die Nobel Prys vir Vrede ontvang het. Tydens die bitter stryd teen Apartheid was Tutu ook goed bevriend met die blanke aktivis Afrikaner, ds. Beyers Naud , van die NG Kerk, wat trouens deur sy eie mense verwerp en verban is. Oom Bey (soos Beyers Naud bekend gestaan het) is in September op 89-jarige leeftyd oorlede. Nelson Mandela het hom gehuldig as n groot profeet (in eie land nie ge-eer nie). Die ANC-Regering gaan die straatnaam, D.F. Malan (vroere Eerste Minister van die Apartheidsregime), in Johannesburg verander na Beyers Naud.

JACARANDA 04/4 - 29

Nuusbrokkies

Mosambiek: President Joaquim Chissano van Mosambiek tree in Januarie 2005 na 18 jaar uit die aktiewe politiek. Hy sal hom in die toekoms veral wil beywer om met die vredesprosesse in die oorloggeteisterde en konflikgebiede van Afrika te help. Jan L. Coetzee

Immers de regering van Namibi wil al lang de verwerking van diamanten in eigen land. Door dit te doen geniet Leviev over veel sympathie in de regering van Namibi. Het Zuid-Afrikaanse De Beers heeft dat uiteraard zo niet begrepen maar voor Namibi betekent dit meer inkomsten. Hoofdrekenen in Suid-Afrika Nu gaan jullie het eindelijk kunnen: een truukje om de tafel van negen te leren. Het is wel afkomstig van Zuid-Afrika en het is in het Zuid-Afrikaans maar het is echt ongelooflijk. En nu allemaal tellen voor diegegen die wiskunde nooit gesnapt hebben!!! Hoe om die tafel van 9 te onthou: Wat is 9x7? Gebruik hierdie metode: Hou al 10 jou vingers in die lugt voor jou uitgesprei met die handpalms weg van jou af. Laat sak nou die 7de vinger. Daar is atlesame 6 vingers links van die gesakte vinger en 3 vingers regs van die gesakte vinger. Die antwoord is 63. Gebruik nou dieselfde metode met 9x2, 9x3, 9x4, ens. Dit werk elke keer.

Mozambique wil meer toeristen Mozambique, wil in navolging van andere Afrikaanse landen meer westerse toeristen trekken met strand-en safarivakanties. De Mozambikaanse regering creert daarom samen met de buurlanden Zuid-Afrika en Zimbabwe een enorm grens overschrijdend wildpark. In het Mozambikaanse deel wonen echter nog duizenden mensen. Zij dreigen nu te worden verdreven. Lev Leviev maakt van Namibi een rijke Afrikaanse staat De Isralische zakenman Lev Leviev exploiteert sinds kort een grote diamantslijperij in Namibi. Hij knaagt daarmee op een sluwe wijze aan het diamantconcern De Beers.

Ke r s- e n N u w e j a a r s g r o e t e

S P E S I A L E K E R S G R O ET E E N N UW E J A A R SW E N S E I N 11 T A L E VAN DIE REENBOOGNASIE

Tilokotfo kwetitse temnyaka Ditakaletso tsa selemo Ndueliso dza nwaha Ngemibuliso emihle Feesgroete Madume a ngwaga Tumediso tsa selemo Marungula ya lembe Seasons Greetings Imfifela kuhle

KERS- EN NUWEJAARSGROETE UIT BELGI

Zalig Kerstfeest en Gelukkig Nieuwjaar Joyeux Noel et Bonne Anne Gesegnete Weihnachten und Prosit Neujahr

JACARANDA 04/4 - 30

In memoriam

Denis Bouckaert
Twintig oktober 2004. Een nachtmerrie in klaar lichte dag. s Avonds tijdens een vergadering verneem ik het ongelooflijke nieuws dat mijn goede Zuid-Afrika vriend, Denis Bouckaert tijdens een tocht in Namibi is verongelukt. Ik kan het maar niet geloven, maar de realiteit was verschrikkelijk. Woensdag twintig oktober, na de middag op weg van Brugge naar Gent. Ik wou nog een document ophalen thuis in Mariakerke en dus lag mijn weg langs Zomergem en Lovendegem. Aan de overkant in Merendree ligt het huis van Denis en Lies. Plots denk ik aan Denis en de zaken die ik met hem eerstdaags wil bespreken. Ik zou hem bellen. Maar plots die nachtmerrie alsof ik droomde in klaarlichte dag. Een flits in fracties van seconden. Ik hoorde en zag Denis Hij riep let op, wat gebeurd er nu In mijn gedachten flitsen flarden van het ongeval. Ik schud het van mij af als onwezenlijk. Tot ik s anderdaags hoor wat er is gebeurd Mijn hart had verdriet. Denis was een goede vriend. Ik ontmoette hem in 1994 en logeerde bij hem tijdens mijn tweede Zuid-Afrika reis in 1995, gastvrije Denis en Lies. Wij ontvouwden onze verdere plannen en deelden samen onze liefde voor Zuid-Afrika. Hij was de zakenman, ik diegene die vooral met culturele , kunst en toeristische activiteiten bezig ben. Maar alvast zouden we samenwerken. Dat is het ook geworden.. Vaak zaten we samen in Merendree maar vooral op het terras van zijn levenswerk Den Anker. Met enthousiasme stimuleerde ik vele bezoekers naar Zuid-Afrika van een bezoek aan dit cafrestaurant. Een droomplek aan het water met zicht op de alom bekende Tafelberg. Denis was steeds enthousiast, wou steeds vooruit. Hij wist gauw, hij had er een neus voor, met wie hij verder kon. Den Anker is een begrip geworden. Ik kom er nog vaak ook onlangs nog een paar keer. Alhoewel het er steeds vol is toch een beetje leeg. Ik, wij missen de gedreven maar sympathieke bezieler ervan Denis. Ik verlies in hem een Zuid-Afrika vriend en het Vlaams Instituut voor Zuidelijk Afrika in hem een goed ZuidAfrika adviseur. Bedankt Denis. Ik zal je nooit vergeten. Johan Beke

JACARANDA 04/4 - 31

BAR & RESTAURANT DEN ANKER

Authentieke Belgische keuken en gastvrijheid op de plaats waar de Tafelberg en de zee elkaar ontmoeten! Den Anker situeert zich aan de voet van de Tafelberg op de Waterfront in Kaapstad. Vanop het zonnige terras van dit restaurant heeft men een prachtig zicht op de haven met zijn prachtige jachten en watertaxis en men kan er heerlijk genieten van typisch Belgische gerechten, zoals Gentse waterzooi of mosselen, of van een lokaal of een populair gemporteerd Belgisch biertje.

De eigenaar-restaurateur, Denis Bouckaert, heet u alvast van harte welkom!

JACARANDA 04/4 - 32