Está en la página 1de 13

15.

Vocabulario bilingüe (ñomtsco-ñomndaa)

ESPAÑOL ÑOMNDAA
A qué horas Ljo' xjen
A veces Quiawaa
Abajo Jonacje
Accidente Nata'
Acervos digitales Nomljeii naquii' ncjo
Acervos físicos Nomljeii
Actitudes Chiuu macanna' na nncwando' ts'an
Actividad comunitaria, faena o tequio Ts'iaantjom
Adaptación Catseichui'
Adaptar Matseichueeⁿ'en
Adivinanza Cwentox'iaa
Adivinar Cjaawee'ñom
Advertencia Ljo' na ticwanaaⁿ na nnts'aa ts'aⁿ
Álbum Tsom álbum
Alimento no saludable Nantyquie na tyootei'jndeii
Alimento saludable Nantyquie na cwiteijndeiina'
Alópata Nasei na niom w'aanasei
Alumnos Yocanch'u na cwila'naan
Ámbito de estudio Nntsei'naan'tcuuñe
Amistad, compañerismo Yañ'oom
Amuzgo Ts'anncue ñomndaa
Amuzgos Nn'anncue ñomndaa
Análisis Nntiuuya
Analizar Matseitiuyaan
Anécdota Cwii nnom na s'aana'
Antología Tsom ntanljeii
Apoyar, considerar, retomar, utilizar Cateijnein', mawil'uee'ñe
Apoyarse, considere Cwil'uee'ndyu'
Aprendizaje Ljo' na nlei'nan'an
Aprendizaje esperado Ljo' na ntyjaa'n'oonya na nlei’nan'an
Apropiarse Mach'een na 'naan'an
Árbol genealógico Tsjaan nn'anw'aa
Argumentar Matseineinjndaa'ñe
Arriba Jonantye
Artesanía Ts'iaaⁿ neiⁿncoo'
Asignatura Nom cantyja'naan' cwicwii nnom na nntsei'naan' ts'an
Aspecto Ljo' na nntu'xen
Astros (constelaciones) Ljo' na niom tsjo'luee
Atrás Jonaxen'
Audio Jndye c'uaa naquii'ncjo
Auténtico Na macanda jom
Autoestima Wi'ts'omñechennquen
Autoevaluación Cu'xeⁿndyu'cheⁿ'ncu
Autonomía Nnts'aachennquii ts'an
Autoridades Naⁿmañ'iaⁿ
Bajo dominio Nacje 'naan'
Biblioteca W'aalibro
Bilingüismo We nnom ñ'oom na nntseinein ndo' nntseiljeii
Bilingüismo equilibrado We nnom ñ'oom na ñecwiixjen ya nntseinein ndo' nntseiljeii
Bimestre We chi'
Bordado Ts'iaanljeiitsei'nchquia
Buscar Nleijndaa'
Búsqueda Nleijndaa'ya
Calendario Tsomchu
Caligrafía Neinncoo' ndo' ya ljeii 'naan'an
Campo semántico Ñ'oom na mat'uiina'
Características Ljo'na'la'xman
Cartel/Afiches Tsommatseicandii
Carteles Nom na cwila'candii
Casería Na wjatseicaañe
Censo Ts'iaaⁿ na cwitu'ncho
Ciudadano competente Ts'an na 'naan'
Clasificador X'eeñ'oom
Clasificar Matseinchoom'm / matseinchu'
Collage Ndibujo na tjawiintoo'
Comentar, hablar Matseineiin
Comienza, empieza Cwinanna'
Cómo Chiuu
Cómo es, cómo Chiuuwaa, cha'xjen, cha'na
Compartir, expone Ma'moon / ma'mon
Comprende Matsei'non', matsei'noⁿ'yaaⁿ
Comprender Matsei'noon'on
Comprensión lectora Matsei'non'yaan ljeii na matsei'naⁿ'aⁿ
Comprensión Ya matsei'noon'on ljo' na matsei'nan'an
Comprometerse Catyii'ndyu'
Comunicación Ljo'cwila'candiina
Comunicar Matseinein
Con respecto a… Cantyja 'naan'
Consciente Matsei'non'yaan
Conferencia Matseinein
Conocemos Cwita'jnaan'a
Conocimiento Ñ'oomjndo'ts'om
Considerar Cwil'uee'ndyu'
Consultar Macal'ueeⁿ
Contener, contiene Ljo'tseixman
Contenido Ljo' na teinchu'
Contenidos culturales Ljo' na tseixman chiuu tando' nn'an
Contenidos curriculares Ljo' na teinchu' naquii' programa ñomndaa.
Contenidos lingüísticos Ljo' na tseixman ñ'oom na cwiwiinein
Conversar Matseineiin
Cortesía Xcwee'n'oonya
Cosmovisión Chiuu mand'iaa' ts'an tsjoomnancue
Cuadro Tiom'naan
Cuadro de dos entradas Tiom'naan na toⁿ' we taⁿ'
Cuadro de tres entradas Tiom'naan na ton' ndyee tan'
Cualquiera Meincwi'ñeenchen
Cuando Quiana
Cuánto Chiuuxjen
Cuarto Jnda ñequiee
Cuento Cwento
Cuentos breves Tan'ljeii cwentonch'u
Cultura Chuuwaa tando' nn'an
Currículo nacional Tsom yuu na teinchu' ljo' na nla'naan yocanch'u Ndyuaa Sndaa'
Diagnóstico Ts'iaaⁿ na maljeiijndaa'ñe
Debate Nleineinjndaa' ñ'omtiuu
Delante Jonnom
Derechos Ljeii na cwita'ñoom'
Desafío C'oox'iaandye
Desarrollar Wjaawijndyeti, wjaawi'naan'ti, wjaatseijndo'tina' ts'om, nluiiti
Desarrollo Nncjaawiijndeii
Describir, describe, interpretar Matsotcuuñe ndo' matseiljeiitcuuñe
Después de pasado Jndanquia
Dialogar, expresar, conversar, comentar, hablar, Matseineiin
Diálogo Nla'neinna
Diapositiva Diapositiva
Diferencia Matseichuii'na'
Difundir Cat'omna', cat'oomna
Diseñar Cal'uee'ndyu' chiuu nntsa'
Dirigir Co'ndyu'jndyee
Diversidad cultural Na tjachuii' chiuuwaa tando' nn'an
Diversidad lingüística Na tjachuii' ñ'oom na cwiwiinein
Diverso Jndyennom
Donde quiera que sea meinquiayuuchen
Dramatizar/escenificar/imitar Mants'ooñe
Educación bilingüe Na nntseinan' naquii' scwela we nnom ñ'oom
Elaboración de panela Ts'iaanljoo
Elaborar, motivar Mach'ee
Emplea Mawil'uee'ñe
Enfermedad Tycu
Enfermo Ts'anwii'
Enfoque Ñ'oom na quixcwe
Enfoque comunicativo N'oom na quixcwe na nncwineiⁿ
Enfoque intercultural bilingüe Ñ’oom na quixcwe na matseit'maaⁿ'ñe chiuu ta'ndo' nn'aⁿ ñequio we ñ'oom.
Enmarcar Maco'xcwena'
Enseñar, (Guiar, orientar, indicar, conducir) Ma'mon
Entonces (de pregunta afirmativa) Quialjo'
Entonces/por fin Quiajo'
Entre Naquii'ntaan
Entrevista Mawax'etcuuñe
Enunciado, oraciones Ñ'oomcandaa'
Equidad de género Ñecwiixjeⁿ cwiluiindye
Equipo Tmaan'
Equipos Ndmaan'
Escribe Matseiljein
Escribir Na nntseiljein / matseiljeii
Escribir, registrar Matseiljein
Escucha Ndiiyaan
Escucha Ndiiyaan ñomndaa
Escuchar Na nñeen / mañeeⁿ
Escuela W'aascwela
Establecer Catseicato'
Estético Na neinncoo’ cwiwiinein oo teiljeii
Estrategias Ljo' na cwitei'jndeii na nncjaanjoom'
Estructura Chuwaa na tjawiinchu'
Estudiantes/alumnos Yocanch'u na cwila'naan
Estudiar matsei'naan'tcuuñe
Estudio Nntsei'naan'tcuuñe
Evaluación Nntu'xen
Evaluación de aprendizaje Nntu'xen cwanti jnda tei'nan'an
Excursión, paseo, viaje, casería Matseicaañe
Explicar Matsojndaa'ñe
Exponer Matseinein
Expresar Matseineiin
Expresión Ya matsoom ljo' na ntyjeen
Expresión artística Ts'iaaⁿchjoom
Familia Nn'anw'aa
Fichas de letras Nomnch'uljeii
Flor de calabaza Ljaa'nquiaa
Fluidez Ya matsei'nan'an
Fomentar Matseiljeii'/catseiljeii' / matseiljeii'ñe
Fortalecer Nljeii'tina'
Frases Ndyueeñ'oom
Generar, elaborar, hacer Mach'een
Grado Chu
Guion de diálogo tsom ndyueeñ'oom na nleinein
Guion de entrevista Tsomljeii na mawax'ejndaa'ñe
Guion de radio Tsom na teinnchu' ñ'oom na nncwinein naquii' radio
Habilidad Ljo' na ma'nan'an
Habilidades Ljo' na macanna' na nncwi'nan'an na nnts'aan
Hablar Na nntseineiin /matseinein
Huehuetónoc Tsjoom Nndye'tsom'
Ideas Ñ'oomtiuu
Identidad Macwjei'yuu'ñe 'ñeen jom/ Neincots'oom 'ñeen jom
Identificar, reconocer Maljeiin, maljeii, cwiliuuya – cwil'ueena, manty'iaa', Mawajnaaⁿ'
Igual Ljo'yu
Imitar-escenificación Nl'oondyena
Implementar Catsa'
Importancia Cajndatseixman
Importante Jeeⁿ l'ue
Indagar Mawax'eeñe
Identidad Neiⁿnco ts'oom na ts'aⁿncue ñomndaa
Indicador Ljo' na m'mon na ma'nan'an
Información Ñ'oom na teiljeii nacjoo nom ndo' naquii' ncjo
Integral, Mañ'oomt'maⁿna'
Interdisciplinario Mawjat'maⁿna'
Intervenir Caseicañ'eⁿndyu'
Introducción Ñ'oom matseiñ'eⁿ
Inspirar Nntseiqueents'oom
Instrucciones-instructivo Ljeiimatsa'ntjom
Integrar Matseicañ'een
Investigación Ñe'caliuu
Investigar Mal'ueen – Ñecaljeen / mawaxe'/mawax'e, mawax'eeñe
Invitar, solicitar Caan, caⁿ', queen'ndyu'
Juegos tradicionales Ljo' na ñeteinquioo' nn'an
La gente de la comunidad Nn'an quii'tsjoom
Láminas ilustrativas Nomndmeiⁿ ndibujo
Leer Na nntsei'nan'an / matsei'naan'
Leer, aprender, estudiar Matsei'naⁿ'an
Lengua indígena Ñ'oomncue
Lengua materna Ñ'oom najndyee
Lenguaje Cha'tso nnom na matseineiin
Libro Tsom
Libros Nom
Literatura Nch'ioo'ñ'oom
Lotería Nomcwi'oox'iaandye
Lleve Cja'chu'
Maestra o maestro Ts'an na ma'mon
Manualidades Ts'iaaⁿcachquiee' ñ'eⁿ l'ots'aⁿ
Material didáctico Ljo' na cwitei'jndeii na m'moⁿ ts'aⁿ
Mapa Tsomtsjaan'
Mapa de burbujas Ñ'oomcwinnteii'
Mapa, croquis, plano Tsomtsjaan'
Mayores Nn'antyquie
Medicina Ljo' quio cwil'ana nasei
Medicina motolín (antojo) Naseilja
Medios de comunicación Ljo' quio cwila'candiina nc'iaana
Medios de transporte Ljo' quio na ma'nom nn'an
Memoramas Nomxjeⁿnc'iaandye
Menciona Matsoom
Menores Tyjecanch'uñe
Mensaje Ñ'oomcwila'candii
Método Ljeii na jndaa' teinchu' chiuu nluii
Miembros de la familia Nn'an cwii w'aa
Migrante Ts'an na tyjee'ya
Modelo Educativo Modelo Educativo
Motivar Mach'een
Múltiples funciones de la lengua Jndye nnom yuu l'ue ñ'oom na cwiwiinein
Naciones Ndyuaa njoomncue
Narrar Matseineinjndaa'ñe
Naturaleza/medio ambiente Ljo' na cwiteijndeii na tando'na
No hay Tjaa'nan
No se puede Xooya – xocandaa- xoondaa
Normas de escritura Chiuu teijndaa' na nncwiljeii
Nuestro territorio Ndyuaaya
Observar Candy'iaa'ñaan
Olor Jndye ntyja
Oraciones Ñ'oomcandaa'
Organice Catseijndaa'ndyu'
Organización Jndaa'chuutando'nn'an
Organizador grafico 'Naan na cwila'nchu' ñ'oomtiuu
Organizar, preparar, planear Matseijndaa'ñe
Orientaciones didácticas Chuuwaa nntsa' na m'mon'
Orientar Matseijnoon'on
Ortografía Majo'ndyo matseiljein
Palabra Ñ'oom
Palabras propias Ñ'oom'ñom
Parentesco Tsjaan
Participa Matseiñ'enñe
Partículas Tan’ñ’oom
Pedagógico Ts'iaaⁿ na m'moⁿtcuuñe
Periódico mural Tsomt'man na matseicandii
Personajes 'Ñeenñ'oom
Perspectiva intercultural Na nnleit'maan' chiuu tando' nt'omchen njoom
Planear, preparar, organizar Matseijndaa'ñe
Planta medicinal Naseitsco
Plantear Cwitiuu oo ma'mooⁿ cwii nnom
Pluralidad lingüística Na jndye nnom ñ'oom cwiwiinein
Plurilingüismo Jndye nnom ñ'oom na cwiwiinein
Ponsoñosos/(insectos) Quioo'wjee
Poquito a poquito Chjoo chjoo
Porqué Chiuuts'iaaⁿ', Ljo' ts'iaan'
Posesivos alienable Posesivos alienable
Practica Mawil'uee'ñe
Prácticas culturales Cha'tso nnom chiuu na tando' nn'an
Prácticas del lenguaje Cha'tso nnom chiuu quiwiil'ue ñ'oom na cwiwiinein
Prendas de bordados Liaaljeiitsei'nchquia
Prendas de los tejidos Liaajnom
Prepare/organice Catseijndaa'ndyu’
Presagio Cal'aa cwenta quiana/ Ljo' na quil'a jndii
Presentación Ts'iaaⁿ na ma'moⁿ tsomwaa
Presentar/guiar Ca'mon'/ ma'mon
Preservar Tintseicatsuu', catseiwe', cwañom', nnteijndeiina' na nncwando'ti.
Prevención Cha na tintjoon
Previamente Cwitjoochen
Primero Najndyee
Producir Nnts'aan
Promover, publicar, divulgar C'om'ñ'oomtiuu
Pronunciación Cwiquie'ya na matseineiin / cwiquie'ya ñomndaa na matseineiin
Propósito Ljo' na ntyjaa'n'oonya
Protectores Yo na cwil'a cwenta
Principalmente Na xcweti
Psicolingüísticos Chiuu na cwiwiineiⁿ
Pueblo Tsjoom, nn'aⁿtsjoom
Pueblo originario Tsjoomncue
Pueblos originarios Njoomncue
Qué Ljo'
Quinto Jnda 'om
Reafirmar Nljoyati
Recetario de cocina Tsomnatyquiencue
Recetario de medicina tradicional Tsomnaseincue-
Reconoce Macaljeiin/ matsei'noon'on, ntyjonnoom
Reconocer Ntyjonnoom/ Macwji'yuu'ñe
Recopilar Matseitjoom
Recopile Catseitjom'
Recursos expresivos Jndye nnom na tjachuii' na cwiwiinein oo cwiwiiljeii
Recursos gramaticales Jndye nnom na tjachuii’ na cwiwiinein oo cwiwiiljeii
Recursos lingüísticos Jndye nnom na tjachuii' na cwiwiinein oo cwiwiiljeii
Redacción Ya matseiinchoom'm ñ'oomtiuu na matseiljein
Redactar/registra/escribe/anota Matseiljein
Reflexión Chiuutseixman
Reflexionar Mach'een ñ'oomtiuu
Región Costa Chica Ndyuaa 'Ndyoondaluee
Región Montaña Ndyuaa Ntsjo
Registro Matseiljein
Reglas del juego Chiuu nñenquiuu' ts'an
Relación de parentesco Macjaañ'oomñe
Relaciona Matseijoom'ñe
Relacionar, comparar Matseijoom'ñe
Relacionarse Macjaañ'oomñe
Relato Cuento
Reportaje Tsom na matseicandii ljo' na tuii
Reporte Tsommatseicandii
Respetar Matseit'maan'ñe
Reto, desafío y competencia C'oox'iaandye
Retomar Cwil'uee'ndyu'nnda'
Retórica Na xcwe nncwinein
Revitalizar Nñequiaa na wando'
Rompecabezas Nomcwiteinquiendye
Romper reglas Ticwit'maan' ljeiicwitsaantjom
Segundo Jnda we
Seguridad lingüística Neinncoya ts'oom na ts'anncue ñomndaa jom
Semejanza Matseijomna'
Seres o protectores de la naturaleza Yo
Sexo Ljo' ncwii / Yolcu ndo' yonom
Sexto Jnda yom
Siembra de cultivo Na nnom' ts'an
Situación Meiⁿnquia cwii nnom
Sílaba/ Silabas Na tjaton' ñ'oom
Sobre Cantyja'naan'
Socioculturales Chiuu na ta'ndo' nn'aⁿ
Sociolingüísticos Chiuu na tjat'uiina' ñ'oom na cwiwiineiⁿ
Sugerencias de evaluación Luaa ya nntsa' na nncu'xen' aa jnda tei'nan'an
Sugerir Nndaa
Tarjetas Nomnch'u
Tarjetero 'Naⁿ na nñjom nomnch'u
Tendedero Ts'uaa na nntyja nom
Teorías de bilingüismo Ñ'oom na cwitsa'ntjom
Tercero Jndandyee
Territorio Ndyuaa
Texto Tan'ljeii
Texto colectivo Tan'ljeii na l'ana
Texto digital Ntan'ljeii naquii' ncjo
Texto informativo Tan'ljeii na matseicandyii
Texto literario Tan'ljeii neinncoo'
Texto narrativo Tan'ljeii na matseineinjndaa'ñe
Textos bilingües Ntan'ljeii ñequio we nnom ñ'oom
Textos breves Ntan'ljeiinch'u
Textos digitales Ljeii naquii'ncjo/ Ntan'ljeii naquii' ncjo
Texto digital Tan'ljeii naquii' ncjo
Textos escritos Ntan'ljeii
Textos impresos Ntan'ljeii nacjoo' nom
Textos literarios, narraciones Ntan'ljeii neinncoo'
Textos monolingües Ntan'ljeii tomti ñequio cwii nnom ñ'oom
Textos orales Ntan'ñ'oom na cwiwiinein
Trabajo Especializado ts'iaan neinncoo' na cwila'naanya nn'an
Trabajo comunitario Ts'iaantjom
Tradición oral Ñ'oom cwila'nein welooya
Traducir Matseiteincoo' ñ'oom
Trapiche N'oomncwaljoo (n'oom nnc'uaa tsjoo)
Un poco después Ndanquia
Uno por uno Cwii ndo' cwii
Valora Matseit'maan'ñe
Valores/consejos Ñ'oom ya
Variantes lingüísticas Tjachuii' na cwiwiinein
Velocidad Cjee matsei'nan'an
Venenosos (víbora,) Quioo'wjee
Vida social Chiuu wando' naquii' tsjoom
Video Video
Viene de Mananna'
Vocabulario Ñ'oom na ntyjeen ndo' mawil'uee'ñe/ ñ'oom

También podría gustarte