3 KADEMELİ DÜZ DİŞLİ ÇARKLAR

( REDÜKTÖR )

MAKİNE PROJESİ

ÖZET

Dişli çarklar dönen bir milden diğer mile momentle hareketi iletirler. Dişliler eksenleri paralel olacağı
gibi eksenleri kesişebilir. Dişli çarklar çevrim oranı ( i ) > 1 ise hız azaltıcı yani redüktör, çevrim oranı ( i ) < 1
ise hız azaltıcı, eğer çevrim oranı ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.

. Tahrik edilen makinenin karakteristik özellikleri çok iyi bilinirse uygun Redüktör seçimi yapılabilir.
Redüktörlerde kullanılan yağların belli bir kalitede olması gerekmektedir. Redüktörde bulunan parçalar belli bir
zaman sonunda sökülüp bakımı yapıldıktan sonra temizlenerek montajı yapılmalıdır.

ng = 3000 d/d , nç = 183 d/d, P = 7,36 kW ve 3 kademeli olarak bu bilgiler doğrultusunda dişli
çarkın boyutları hesaplanmıştır. Ayrıca sehim ve mukavemet hesapları da yapılmıştır.

1 . VERİLEN BİLGİLER VE İSTENENLER :

VERİLENLER=

Giriş gücü = Pgiriş = 7360 W Kademe sayısı = 3

Giriş mil devri = ng = 3000 devir/dakika 1.Kademe dişli tipi = Düz dişli çark
Çıkış mil devri = nç = 183 devir/dakika 2.Kademe dişli tipi = Düz dişli çark

3,Kademe dişli tipi = Düz dişli çark

İSTENİLENLER =

1 - Dişli çark mekanizmasının tam olarak hesabı (dişli çarklar,miller,dişli çark mil bağlantıları,yataklar)
ve konstrüksiyonu

2-Giriş milinde eğilme nedeniyle ortaya çıkan sehimin hesabı. ( ƒ ≤ 0,005 .m ) , ( m = modül )

3-Mekanizmanın çıkış miline takılacak elastik kavramanın hesabı ve konstrüksiyonu

4-Mekanizmanın giriş ve çıkış millerinin ve üzerlerindeki dişli çarkların imalat resimleri

5-sistemin monte edilmiş halde bütün görüntüleri

2 . BAŞLANGIÇ İÇİN SEÇİLEN BİLGİLER :

Birinci kademe dişlilerin malzemesi : Ck15 (Sementasyon çeliği)

İkinci kademe dişlilerin malzemesi : 16 MnCr5 (Sementasyon çeliği)
Üçüncü kademe dişlilerin malzemesi: 16 MnCr5 (Sementasyon çeliği)

Birinci kademe düz dişlilerin verimi = η 12 = 0,94

İkinci kademe düz dişlilerin verimi = η 34 = 0,81
Üçüncü kademe düz dişlilerin verimi= η 56 = 0,94
Rulmanlı yatakların verimi = η y = 0,963 alındı.

Böylece, toplam verim = η toplam = η 12 .η 34 .η 56 . η y = 0,94. 0,81. 0,94. 0,963 = 0,7 bulundu.

2
3 . DİŞLİ SAYILARININ HESABI :

Çevrim oranı İtoplam ; giriş mil devrinin çıkış mil devrine bölünmesiyle bulunur.

İtop = ng / nç = 3000 / 183 = 16,393443 bulundu.

Toplam hız düşüşü 1.kademedeki hız düşüşü ,2.kademedeki hız düşüşü ve 3.kademedeki hız düşüşünün
çarpılmasıyla bulunabilir

İtop = İ12 . İ34 . İ 56

Birinci kademedeki hız düşüşü için İ12 ≅ 1,2 . İ top

İ12 = 4,858658

İ34 . İ 56 = İtop / İ12

İ34 . İ 56 =16,393443 /4,858658

İ34 = 1,85

İ 56 = 1,81 alınır.

BU DURUMDA

z1 = 15 seçildi.

z2 = 73 ( z1 sayısı 1. kademedeki hız düşüşü olan İ12 ile çarpılırsa z2 elde edilir. )

z3 = 17 seçildi.

z4 = 31 ( z3 sayısı 2. kademedeki hız düşüşü olan İ34 ile çarpılırsa z4 elde edilir. )

z5 = 19 seçildi.

Z6 = 34 ( z5 sayısı 3. kademedeki hız düşüşü olan İ 56 ile çarpılırsa z6 elde edilir.)

4 . GÜÇ HESABI :

Giriş gücü olan Pgiriş = 7360 W idi

Çıkış gücü olan Pçıkış ; giriş gücü ile toplam verimin çarpılması sonucunda bulunabilir.

Pçıkış = Pgiriş . η top = 7360 . 0,7 = 5152 W bulunur.

Toplam redüktördeki güç kaybı ise Pgiriş – Pçıkış = 7360 – 5152 = 2208 W olarak bulunur.

5 . DÖNDÜRME MOMENTLERİ HESABI :

Döndürme momentlerini hesaplamak için ilk önce millerin dönüş hızlarını bulmamız işimize yaracaktır.

ng = n1 = 3000 d/d idi.

n2 = 617,454452 d/d ( İkinci mildeki hız bulunurken n2 = n1 / İ12 formülü kullanılır. )
n3 = n2 = 617,454452 d/d ( Aynı mil olduklarından dolayı )
n4 = 333,759163 d/d (dördüncü mildeki hız bulunurken n4 = n3 / İ34 formülü kullanılır.)
n5 = n4 = 333,759163 d/d ( Aynı mil olduklarından dolayı.)
n6 = nç = 183 d/d

Md1 = P / w1

w1 = ( 2 . π . n1 ) / 60
w1 = ( 2 . π . 3000 ) / 60
w1 = 314,159265 1 / s

Md1 = 7360 / 314,159265

Md1 = 23,42760762 N . m = 23427,60762 N . mm

Md2 = İ12 . Md1 . η 12

Md2 = 4,858658 .23427,60762 . 0,94
Md2 = 106997,1288 N. mm

Md3 = 106997,1288 N.mm ( Md2 ve Md3 aynıdır çünkü aynı mildir. )

Md4 = İ34 . Md3 . η 34

Md4 = 1,85 . 106997,1288 . 0,81
Md4 = 160335,1975 N.mm

Md5 = 160335,1975 N.mm ( Md4 ve Md5 aynıdır çünkü aynı mildir. )

Md6 = İ 56 . Md5 . η toplam

Md6 = 1,81 . 160335,1975 . 0,7
Md6 = 203144,6952 N.mm

Mil ve dişlilerin boyutlandırılmasında bu momentler S katsayısı ile çarpılarak muhtemel maximum momentler

bulunacaktır.

Emniyet darbe faktörü S = 1,25 tercih edilmiştir.

6 . MODÜLLERİN VE DİŞLİ ÇARKLARIN BOYUT HESAPLARI :

6 .1. BİRİNCİ KADEME İÇİN MODÜLÜN HESAPLANMASI :

Bir dişli çarkın m ve z değerleri bilindiği takdirde, diğer bütün ölçüleri hesaplanabilir.Burada m değerinin (yani
modülün) hesaplanabilmesi için bir takım seçimler yapmamız gerekecek.
A - ) Genişlik sayısı (Ψ ) :

Genişlik sayısı modüle göre (Ψ m), çapa göre (Ψ d), yada adıma göre (Ψ t), verilebilir.Burada modüle göre seçim
yapılacaktır.Hassas işlenmiş ve iki taraftan yataklanmış dişlilerde Ψ m = 18 – 20 arasında seçilmesi uygundur.

Ψ m = 20 seçildi.

B - ) Form faktörü (Kf ) :

α = 20° için z = 14 olması durumunda tablodan bakılarak bulunur.

Kf = 3,25 bulundu.

C - ) Kavrama oranı (ε ) :

Kavrama oranı 1,1 – 1,4 arasında alınması tavsiye edilir.Eğer sistemin daha emniyetli çalışmasını istiyorsak
küçük alınmasında fayda vardır.

ε = 1,3 seçildi.

D - ) Malzeme :

Birinci kademe dişlilerin malzemesi olarak Ck 15 seçilmişti.Bu malzemenin değerleri aşağıda verilmiştir.

σ k = 740 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )

HB = 1460 N/mm2 ( Brinel sertlik değeri )
E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsayısı )
σ d = 407 N/mm2 ( Tam değişken mukavemet değeri )
Kç = 1,4 ( Diş kökünde çentik faktörü )
σ em = σ d / Kç = 290 N/mm2
ρ em = (0,2 – 0,4) . Hb = 0,35 . 1460 = 511 N/mm2

Böylece diş kökü mukavemetine ve diş yüzeyi ezilmesine göre modülleri hesaplamak için gereken tüm değerler
seçilmiş oldu.

5
Diş kökü mukavemetine göre modül :

2.S .M d 1 .K f 2.1,25 .23427 ,60762 .3,25

m= 3 = 3 = 1,189 mm
z1 .ψm .ε.σem 15 .20 .1,3.290

Diş yüzeyi ezilmesine göre modül :

 i12 + 1 4,858658 +1
2.S .M d 1 .E. 2.1,25 .23427 ,60762 .2,1.10 5.
m= 3 i12 = 3 4,858658 = 2,133 mm
z1 .ψ m .ε .ρ em
2 2 15 2.20 .1,3.511 2

m ≥ 1,189
m = 2,25 olarak seçilir.
m ≥ 2,133

Bulunan bu m değerini yüzey ezilmesi açısından ve eğilmeden ötürü diş dibi kırılması açısından kontrol etmek
gerekir.

Eğilmeden ötürü diş dibi kırılması açısından kontrol :

Çevre kuvveti Fç = 2 . S .Md1 / d1 bağıntısıyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi çapıdır ve d1 = m . z1

bağıntısıyla bulunabilir.

d1 = m . z1 = 2,25 . 15 = 33,75 mm

Fç = (2 . 1,25 . 23427,60762) / 33,75 = 1735,378342 N alınır .

Fç
σ emax = Kf . ≤ σ em olmalı.Burada Kf = 3,25 b = ψ m . m = 20 . 2,25 = 45mm dur.
m.ε.b

1735 ,378342
σ emax = 3,25 . = 42,848848 ≤ 290 N/mm2 olduğundan EMNİYETLİDİR
2,25 .1,3.45

Yüzey ezilmesi açısından kontrol :

Yüzey ezilmesi açısından kontrol yapmak için hertz bağıntısına bakılır.

i12 + 1
Fç
ρ max = Km . Kα . Kε . i12 ≤ ρ em olmalıdır.
b.d1

Burada, malzeme katsayısı Km = 0,35 .E bağıntısından bulunabilir ( Dişli çarkların malzemesi aynı
seçildiği için )

Yuvarlanma noktası katsayısı Kα = 1 bağıntısından bulunabilir.Burada α = 20° seçilmişti.

sinα . cosα
6
1
Diş uzunluk katsayısı Kε = bağınıtısından bulunabilir.ε = 1,3 alınmıştı.Bu durumda :
ε

Km = 271,108834
Kα = 1,763930
Kε = 0,877058 alınır .
 4,858658 +1
1735 ,378342 .
ρ max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 . 4,858658 = 492,320794 ≤ 511 N/mm2
45 .33 ,75

olduğu için EMNİYETLİDİR

6. 2 . BİRİNCİ KADEME DİŞLİ ÇARKLARIN BOYUTLARI :

Döndüren dişli (z1 = 15) Döndürülen dişli (z2 =73)

Modül (m) 2,25 mm 2,25 mm
Adım t = π . m , ( taksimat (P) ) 7,068583 mm 7,068583 mm
Diş genişliği b = ψ m . m 45 mm 45 mm
Yuvarlanma dairesi çapı 33,75 mm 164,25 mm
d1,2 = m . z1,2
Baş dairesi çapı 38,25 mm 168,75 mm
da1,2 = d1,2 + 2.m
Taban dairesi çapı 28,125 mm 158,625 mm
df1,2 = d1,2 – 2,5.m
Mil eksenleri arasındaki uzaklık a = 99 mm
a = (d1 + d2 )/2
Diş başı yüksekliği =
ha1,2 = ( da1,2 / 2 ) – ( d1,2 / 2 ) = m 2,25 mm 2,25 mm

Diş kalınlığı = s0 =P / 2 3,534292 mm 3,534292 mm

Diş aralığı = e0 =P / 2 3,534292 mm 3,534292 mm

Taban yüksekliği =
hf1,2 ≅ 1,2 . m 2,7 mm 2,7 mm

diş yüksekliği =
h1,2 = ha1,2 + hf1,2 4,95 mm 4,95 mm

7
6. 3 . İKİNCİ KADEME İÇİN MODÜLÜN HESAPLANMASI :

A - ) Genişlik sayısı (Ψ ) :

Genişlik sayısı modüle göre (Ψ m), çapa göre (Ψ d), yada adıma göre (Ψ t), verilebilir.Burada modüle göre seçim
yapılacaktır.Hassas işlenmiş ve iki taraftan yataklanmış dişlilerde Ψ m = 18 – 20 arasında seçilmesi uygundur.
Ψ m = 20 seçildi.

B - ) Form faktörü (Kf ) :

α = 20° için z = 17 olması durumunda tablodan bakılarak bulunur.

Kf = 3,09 bulundu.

C - ) Kavrama oranı (ε ) :

Kavrama oranı 1,1 – 1,4 arasında alınması tavsiye edilir.Eğer sistemin daha emniyetli çalışmasını istiyorsak
küçük alınmasında fayda vardır.

ε = 1,3 seçildi.

D - ) Malzeme

İkinci kademe dişlilerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seçilmişti.Bu malzemenin değerleri aşağıda verilmiştir.

σ k = 880 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )

HB = 1800 N/mm2 ( Brinel sertlik değeri )
E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsayısı )
σ d = 484 N/mm2 ( Tam değişken mukavemet değeri )
Kç = 1,6 ( Diş kökünde çentik faktörü )
σ em = σ d / Kç = 302.5 N/mm2
ρ em = (0,2 – 0,4) . Hb = 0,35 . 1800 = 630 N/mm2

Böylece diş kökü mukavemetine ve diş yüzeyi ezilmesine göre modülleri hesaplamak için gereken tüm değerler
seçilmiş oldu.

Diş kökü mukavemetine göre modül :

2.S .M d 3 .K f 2.1,25 .106997 ,1288 .3,09

m= 3 = 3 = 1,835303 mm
z3 .ψm .ε.σem 17 .20 .1,3.302 ,5

8
Diş yüzeyi ezilmesine göre modül :

i34 + 1 1,85 +1
2.S .M d 3 .E. 2.1,25 .106997 ,1288 .2,1.10 5.
m= 3 i34 = 3 1,85 = 3,072916 mm
z3 .ψ m .ε .ρem
2 2 17 2.20 .1,3.630 2
m ≥ 1,835303
m = 3,25 olarak seçilir.
m ≥ 3,072916

Bulunan bu m değerini yüzey ezilmesi açısından ve eğilmeden ötürü diş dibi kırılması
açısından kontrol etmek gerekir.

Eğilmeden ötürü diş dibi kırılması açısından kontrol :

Çevre kuvveti Fç = 2 . S .Md3 / d3 bağıntısıyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi çapıdır ve d3 = m . z3

bağıntısıyla bulunabilir.

d3 = m . z3 = 3,25 . 17 = 55,25 mm

Fç = (2 . 1,25 . 106997,1288 ) / 55,25 = 4841,499041 N alınır .

Fç
σ emax = Kf . ≤ σ em olmalı.Burada Kf = 3,09 b = ψ m . m = 20 . 3,25 = 65mm dir.
m.ε.b

4841 ,499041
σ emax = 3,09 . = 54,475128 ≤ 302,5 N/mm2 olduğundan EMNİYETLİDİR
3,25 .1,3.65

Yüzey ezilmesi açısından kontrol :

Yüzey ezilmesi açısından kontrol yapmak için hertz bağıntısına bakılır.

i34 + 1
Fç
ρ max = Km . Kα . Kε . i34 ≤ ρ em olmalıdır.
b.d 3

Burada, malzeme katsayısı Km = 0,35 .E bağıntısından bulunabilir ( Dişli çarkların malzemesi aynı
seçildiği için )

Yuvarlanma noktası katsayısı Kα = 1 bağıntısından bulunabilir.Burada α = 20° seçilmişti.

sinα . cosα
1
Diş uzunluk katsayısı Kε = bağınıtısından bulunabilir.ε = 1,3 alınmıştı.Bu durumda :
ε
9

Km = 271,108834
Kα = 1,763930
Kε = 0,877058 alınır .
 1,85 +1
4841 ,499041 .
ρ max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 . 1,85 = 604,445295 ≤ 630 N/mm2
65 .55 ,25
olduğu için EMNİYETLİDİR

6. 4 . İKİNCİ KADEME DİŞLİ ÇARKLARIN BOYUTLARI :

Döndüren dişli (z1 = 17) Döndürülen dişli (z2 =31)

Modül (m) 3,25 mm 3,25 mm
Adım t = π . m , ( taksimat (P) ) 10,210176 mm 10,210176 mm
Diş genişliği b = ψ m . m 65 mm 65 mm
Yuvarlanma dairesi çapı 55,25 mm 100,75 mm
d3,4 = m . z3,4
Baş dairesi çapı 61,75 mm 107,25 mm
da3,4 = d3,4 + 2.m
Taban dairesi çapı 47,125 mm 92,625 mm
df3,4 = d3,4 – 2,5.m
Mil eksenleri arasındaki uzaklık a = 78 mm
a = (d3 + d4 )/2
Diş başı yüksekliği =
ha3,4 = ( da3,4 / 2 ) – ( d3,4 / 2 ) = m 3,25 mm 3,25 mm

Diş kalınlığı = s0 =P / 2 5,105088 mm 5,105088 mm

Diş aralığı = e0 =P / 2 5,105088 mm 5,105088 mm

Taban yüksekliği =
hf3,4 ≅ 1,2 . m 3,9 mm 3,9 mm

diş yüksekliği =
h3,4 = ha3,4 + hf3,4 7,15 mm 7,15 mm

10

6 . 5 .ÜÇÜNCÜ KADEME İÇİN MODÜLÜN HESAPLANMASI :

A - ) Genişlik sayısı (Ψ ) :
Genişlik sayısı modüle göre (Ψ m), çapa göre (Ψ d), yada adıma göre (Ψ t), verilebilir.Burada modüle göre seçim
yapılacaktır.Hassas işlenmiş ve iki taraftan yataklanmış dişlilerde Ψ m = 18 – 20 arasında seçilmesi uygundur.

Ψ m = 20 seçildi.

B - ) Form faktörü (Kf ) :

α = 20° için z = 19 olması durumunda tablodan bakılarak bulunur.

Kf = 2,96 bulundu.

C - ) Kavrama oranı (ε ) :

Kavrama oranı 1,1 – 1,4 arasında alınması tavsiye edilir.Eğer sistemin daha emniyetli çalışmasını istiyorsak
küçük alınmasında fayda vardır.

ε = 1,3 seçildi.

D - ) Malzeme

Üçüncü kademe dişlilerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seçilmişti.Bu malzemenin değerleri aşağıda verilmiştir.

σ k = 880 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )

HB = 1800 N/mm2 ( Brinel sertlik değeri )
E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsayısı )
σ d = 484 N/mm2 ( Tam değişken mukavemet değeri )
Kç = 1,6 ( Diş kökünde çentik faktörü )
σ em = σ d / Kç = 302.5 N/mm2
ρ em = (0,2 – 0,4) . Hb = 0,35 . 1800 = 630 N/mm2

Böylece diş kökü mukavemetine ve diş yüzeyi ezilmesine göre modülleri hesaplamak için gereken tüm değerler
seçilmiş oldu.

Diş kökü mukavemetine göre modül :

2.S .M d 5 .K f 2.1,25 .160335 ,1975 .2,96

m= 3 = 3 = 1,994968 mm
z5 .ψm .ε.σem 19 .20 .1,3.302 ,5
11

Diş yüzeyi ezilmesine göre modül :

 i56 + 1 1,81 +1
2.S .M d 5 .E. 2.1,25 .160335 ,1975 .2,1.10 5.
m= 3 i56 = 3 1,81 = 3,273542 mm
z5 .ψ m .ε .ρem
2 2 19 2.20 .1,3.630 2

m ≥ 1,994968
m = 3,50 olarak seçilir.
m ≥ 3,273542

Bulunan bu m değerini yüzey ezilmesi açısından ve eğilmeden ötürü diş dibi kırılması
açısından kontrol etmek gerekir.

Eğilmeden ötürü diş dibi kırılması açısından kontrol :

Çevre kuvveti Fç = 2 . S .Md5 / d5 bağıntısıyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi çapıdır ve d5 = m . z5

bağıntısıyla bulunabilir.

d5 = m . z5 = 3,50 . 19 = 66,5 mm

Fç = (2 . 1,25 . 160335,1975 ) / 66,5 = 6027,639004 N alınır .

Fç
σ emax = Kf . ≤ σ em olmalı.Burada Kf = 2,96 b = ψ m . m = 20 . 3,50 = 70 mm dir.
m.ε.b

6027 ,639004
σ emax = 2,96 . = 56,018246 ≤ 302,5 N/mm2 olduğundan EMNİYETLİDİR
3,50 .1,3.70

Yüzey ezilmesi açısından kontrol :

Yüzey ezilmesi açısından kontrol yapmak için hertz bağıntısına bakılır.

i56 + 1
Fç
ρ max = Km . Kα . Kε . i56 ≤ ρ em olmalıdır.
b.d 5

Burada, malzeme katsayısı Km = 0,35 .E bağıntısından bulunabilir ( Dişli çarkların malzemesi aynı
seçildiği için )

Yuvarlanma noktası katsayısı Kα = 1 bağıntısından bulunabilir.Burada α = 20° seçilmişti.

sinα . cosα
12
1
Diş uzunluk katsayısı Kε = bağınıtısından bulunabilir.ε = 1,3 alınmıştı.Bu durumda :
ε

Km = 271,108834
Kα = 1,763930
Kε = 0,877058 alınır .

1,81 +1
6027 ,639004 .
ρ max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 . 1,81 = 594,676774 ≤ 630 N/mm2
70 .66 ,5
olduğu için EMNİYETLİDİR

6. 6 . ÜÇÜNCÜ KADEME DİŞLİ ÇARKLARIN BOYUTLARI :

Döndüren dişli (z1 = 19) Döndürülen dişli (z2 =34)

Modül (m) 3,50 mm 3,50 mm
Adım t = π . m , ( taksimat (P) ) 10,995574 mm 10,995574 mm
Diş genişliği b = ψ m . m 70 mm 70 mm
Yuvarlanma dairesi çapı 66,5 mm 119 mm
d5,6 = m . z5,6
Baş dairesi çapı 73,5 mm 126 mm
da5,6 = d5,6 + 2.m
Taban dairesi çapı 57,75 mm 110,25 mm
df5,6 = d5,6 – 2,5.m
Mil eksenleri arasındaki uzaklık a = 92,75 mm
a = (d5 + d6 )/2
Diş başı yüksekliği =
ha5,6 = ( da5,6 / 2 ) – ( d5,6 / 2 ) = m 3,50 mm 3,50 mm

Diş kalınlığı = s0 =P / 2 5,497787 mm 5,497787 mm

Diş aralığı = e0 =P / 2 5,497787 mm 5,497787 mm

Taban yüksekliği =
hf5,6 ≅ 1,2 . m 4,2 mm 4,2 mm

diş yüksekliği =
h5,6 = ha5,6 + hf5,6 7,7 mm 7,7 mm

13

7 . DİŞ KUVVETLERİ VE YATAKLARA GELEN TEPKİLER :

Diş kuvvetleri ve yataklara gelen tepkileri hesaplamak için aşağıda sembolleri ile gösterilen kuvvetleri
hesaplamamız gerekir.Kuvvetler çark numaraları ile birlikte belirtileceklerdir.

Fz = Diş kuvveti, Fr = Radyal kuvvet, Fe = Eksenel kuvvet, Fn = Normal kuvvet,

Fç = Çevresel kuvvet

Çarkların birbirlerine uyguladıkları çevresel kuvvetler :

Fç21 = -Fç12 = 2 . S . Md1 / d1 = 2 . 1,25 . 23427,60762 / 33,75 = 1735,378342 N

Fç34 = -Fç43 = 2 . S . Md2 / d3 = 2 . 1,25 . 106997,1288 / 55,25 = 4841,499041 N
Fç65 = -Fç56 = 2 . S . Md4 / d5 = 2 . 1,25 . 160335,1975 / 66,5 = 6027,639004 N

Radyal kuvvetler :

Fr21 = -Fr12 = Fç21 . tgα = 1735,378342 . tg 20° = 631,626062 N

Fr43 = -Fr34 = Fç34 . tgα = 4841,499041 . tg 20° = 1762,16154 N
Fr65 = -Fr56 = Fç65 . tgα = 6027,639004 . tg 20° = 2193,88118 N

Eksenel kuvvetler :

Fe12 = -Fe21 = 0
Fe43 = -Fe34 = 0
Fe65 = -Fe56 = 0

Bütün dişliler düz oldukları için eksenel kuvvet oluşturmazlar

A B

C D

E F

G H
14
7 . 1 . YATAKLARA GELEN KUVVETLER :

1. Mil, A ve B yataklarına gelen kuvvetler :

−−−
Yataklar arası mesafe 180 mm alındı.( AB = 180 mm)

(x – y) düzleminde : Sadece radyal kuvvet vardır.

Σ MA = 0; FBy . 180 – Fr21 . 40 = 0

FBy = 631,626062 . 40 / 180 = 140,361347 N
FAy = 631,626062 - FBy = 631,626062 – 140,361347 = 491,264715 N (Σ y = 0 olduğu için )
Mey1 = 19650,5886 N.mm bulunur.

FAy FBy

A B

Fr21

140,361347 N

491,264715 N

(-)

19650,5886 N.mm
15

(x – z) düzleminde : Sadece çevre kuvveti vardır.

Σ MA = 0; -FBz . 180 +Fç21 . 40 = 0
FBz = 1735,378342 . 40 / 180 = 385,639632 N
FAz = 1735,378342 - FBz = 1349,73871 N (Σ y = 0 olduğu için )
Mez1 = 53989,5484 N.mm bulunu

Fç21

A B

FAz FBz

1349,73871 N

385,639632 N

53989,5484 N.mm

(+)

A ve B yatağına gelen bileşke radyal kuvvetler :

2 2
FAr = FAy + FAz = 491 ,264715 2
+1349 ,73871 2
= 1436,361934 N
2 2
FBr = FBy + FBz = 140 ,361347 2
+385 ,639632 2
= 410,389125 N

16

2. Mil, C ve D yataklarına gelen kuvvetler :

 −−−
Yataklar arası mesafe 186 mm alındı..( CD = 186 mm)

(x – y) düzleminde (FCy , FDy ) :

Σ Mc = 0 ; Fr12 . x1 - Fr43 . x2 + FDy . x3 = 0

631,626062 . 53 – 1762,16154 .142,5 + FDy . 186 = 0
FDy = 1170,063646 N

Σ y = 0 , FCy – Fr12 + Fr43 – FDy = 0

FCy – 631,626062 + 1762,16154 – 1170,063646 = 0
FCy = 39,528168 N

Fr12
FDy

C D

Fcy
Fr43

1170,063646 N
39,528168 N

592,097894 N

2094,992904 N.mm

(+)

(-)

50897,76861 N.mm 17
(x – z ) düzleminde ( FCz , FDz ) :

Σ MC = 0 ; - FÇ12 . x1 - FÇ43 . x2 + FDz . x3 = 0

-1735,378342 . 53 – 4841,499041 . 142,5 +FDz . 186 = 0
FDz = 4203,702503 N

Σ y = - 0 , FCz + FÇ12 + FÇ43 - FDz = 0

-FCz + 1735,378342 + 4841,499041 – 4203,702503 = 0
FCz = 2373,17488 N

FCz FDz

C D

Fç12 Fç43

4203,702503 N

637,796538 N
2373,17488 N

(-)
125778,2686 N.mm 182861,0589 N.mm

C ve D yatağına gelen bileşke radyal kuvvetler :

2 2
FCr = FCy + FCz = 39 ,528168 2
+2373 ,17488 2
= 2373,504052 N
2 2
FDr = FDy + FDz = 1170 ,063646 2
+4203 ,702503 2
= 4363,5036 N 18
3. Mil, E ve F yataklarına gelen kuvvetler :

−−−
Yataklar arası mesafe 190 mm alındı..( EF = 190 mm)

(x – y) düzleminde ( FEy, FFy ) :

Σ ME = 0 ; Fr34 . x1 - Fr65. x2 + FFy . x3 = 0

1762,16154. 50 – 2193,88118 .150 + FFy . 190= 0
FFy = 1268,284737 N

Σ y = 0 , FEy – Fr34 + Fr65 – FFy = 0

FEy – 1762,16154 + 2193,88118 – 1268,284737 = 0
FEy =836,565097 N

Fr34

FFy

E F

FEy

Fr65

1268,284737 N
836,565097 N

925,596443 N

41828,25485 N.mm

(+)

(-)

50731,38945 N.mm 19
(x – z ) düzleminde ( FEz , FFz ) :

Σ ME = 0 ; - FÇ34 . x1 - FÇ65 . x2 + FFz . x3 = 0

-4841,499041 . 50 – 6027,639004 . 150 +FFz . 190= 0
FFz = 6032,741067 N

Σ y = 0 ; - FEz + FÇ34 + FÇ65 – FFz = 0

-FEz + 4841,499041 + 6027,639004 – 6032,741067 = 0
FEz = 4836,396978 N

Fç34 Fç65

E F

FEz FFz

4836,396978 N 6032,741067 N

5,102063 N

241819,8489 N.mm 241309,6426 N.mm

(+)

E ve F yatağına gelen bileşke radyal kuvvetler :

2 2
FEr = FEy + FEz = 836 ,565097 2
+4836 ,396978 2
= 4908,215245 N
2 2
FFr = FFy + FFz = 1268 ,284737 2
+6032 ,741067 2
= 6164,617665 N

20

4. Mil, G ve H yataklarına gelen kuvvetler :

 −−−
Yataklar arası mesafe 130 mm alındı.( GH = 130 mm)

(x – y) düzleminde : Sadece radyal kuvvet vardır.

Σ MG = 0; - FHy . 130 + Fr56 . 90 = 0

FHy = 2193,88118 . 90 / 130 = 1518,840817 N

Σ y = 0 ; Fr56 – FGy – FHy = 0

FGy = 2193,88118 – FHy = 2193,88118 – 1518,840817 = 675,040363 N
Mey4 = 60753,63267 N.mm

Fr56

G H

FGy FHy

675,040363 N

1518,840817 N

60753,63267 N.mm

21

(x – z) düzleminde : Sadece çevre kuvveti vardır.

Σ MG = 0; -FHz . 130 +Fç56 . 90= 0

FHz = 6027,639004 . 90 / 130 = 4172,980849 N

Σ y = 0 ; FGz +FHz - Fç56 = 0

FGz = 6027,639004 – 4172,980849 = 1854,658155 N

Mez4 = 166919,234 N.mm

FGz FHz

G H

Fç56

4172,980849 N

1854,658155 N

166919,234 N.mm

G ve H yatağına gelen bileşke radyal kuvvetler :

2 2
FGr = FGy + FGz = 675 ,040363 2
+1854 ,658155 2
= 1973,685984 N
2 2
FHr = FHy + FHz = 1518 ,840817 2
+4172 ,980849 2
= 4440,793464 N

22

8 . MİLLERİN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLERİ :

1.MİL (GİRİŞ MİLİ ) :

Malzeme : Ck 15 seçildi.z1 çarkı ile yekpare üretilecektir.

σ AK (ç) = 440 N / mm2

σ D (e) = 370 N / mm2
τ AK = 250 N / mm2

σ eT = 420 N / mm2
σ eTD = 280 N / mm
2

τ T = 210 N / mm2
τ TD = 180 N / mm2

1.mildeki bileşke eğilme momenti ve burulma momenti :

2 2
Me1 = Memax1 = M ey 1 + M ez 1 = 19650 ,5886 2
+53989 ,5484 2
= 57454,47736 N.mm (Çark
merkezinde)

Mbmax = S . Md1 = 1,25 . 23427,60762 = 29284,50953 N.mm alındı.(S = çalışma emniyet katsayısı)

Mil çapı için ön hesap :

τ em = τ AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2

16 .M b max
d> 3 = 19,273123 mm (Sadece burulmanın bulunduğu giriş kısmı için)
π.20 ,833

A yatağının oturacağı kısmın çapı = 20 mm

B yatağının oturacağı kısmın çapı = 25 mm seçildi. 23

Z1 kesitinin sürekli mukavemet kontrolü :

Kesit burulmaya ve dinamik eğilmeye zorlanmaktadır.

Analitik yöntem :

57454 ,47736
Me
Eğilme gerilmesi σ e = = π = 29,732587 N / mm2
W .( 27 3 )
32

Mb 29284 ,50953
Burulma gerilmesi τ b = = π = 7,577340 N / mm2
Wp .( 27 3 )
16

τ hesap = τ em = 7,577340 = τ T / S
( S = 12 ) seçilirse
τ T = τ em . S = 7,577340 .12 = 90,92808 N / mm2
τ T = 210 > 90,92808 N / mm2

σ muk = σ 2+2.τ 2

σ muk = 29,732587 2 + 2 . 7,577340 2

σ muk = 31,604729 N / mm2

σ muk em =σ muk hesap /S (S = 5)

σ muk hesap =σ muk em .S

σ muk hesap = 31,604729 . 5

σ muk hesap = 158,023645 N / mm2

σ eTD = 280 > 158,023645 N / mm2 olduğu için EMNİYETLİDİR

24

2 . MİL ( ARA MİL ) :

Malzeme : 16 MnCr5 seçildi.

σ AK (ç) = 640 N / mm2
σ D (e) = 440 N / mm2
τ AK = 360 N / mm2

σ eT = 700 (840 ) N / mm2

σ eTD = 420 N / mm
τ T = 430 N / mm2
τ TD = 270 N / mm

z2 dişlisi mile kamalanacaktır.z3 dişlisi ise mille yekpare üretilecektir.

Me2 = 2094 ,992904 2

+125778 ,2686 2
= 125795,7147 N . mm

Me3 = 50897 ,76861 2

+182861 ,0589 2
= 189812,4066 N . mm

Mbmax = S . Md2 = 1,25 . 106997,1288 = 133746,411 N . mm

Mil çapı için ön hesap :

τ em = τ AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2

16 .M b max
d> 3 = 28,316767 mm
π.30

Yatakların oturacağı kısımların çapları = 35 mm

25

Kesit burulmaya ve dinamik eğilmeye zorlanmaktadır.

 189812 ,4066
Me
Eğilme gerilmesi σ e = = π = 45,094188 N / mm2
W .( 35 3 )
32

Mb 133746 ,411
Burulma gerilmesi τ b = = π = 15,887227 N / mm2
Wp .( 35 3 )
16

τ hesap =τ em = 15,887227 =τ T /S

( S = 12 ) seçilirse

τ T =τ em . S = 15,887227 .12 = 190,646724 N / mm2

τ T = 430 > 190,646724 N / mm2

σ muk = σ 2+2.τ 2

σ muk = 45,094188 2 + 2 .15,887227 2

σ muk =50,381482 N / mm2

σ muk em =σ muk hesap /S (S = 5)

σ muk hesap =σ muk em .S

σ muk hesap = 50,381482 . 5

σ muk hesap = 251,90741 N / mm2

σ eTD = 280 > 251,90741 N / mm2 olduğu için EMNİYETLİDİR

26

3. MİL (ARA MİL ) :

Malzeme : 16 MnCr5 seçildi.

σ AK (ç) = 640 N / mm2

σ D (e) = 440 N / mm2
τ AK = 360 N / mm2

σ eT = 700 (840 ) N / mm2

σ eTD = 420 N / mm
τ T = 430 N / mm2
τ TD = 270 N / mm

z4 dişlisi mile kamalanacaktır.z5 dişlisi ise mille yekpare üretilecektir.

Me4 = 41828 ,25485 2

+241819 ,8489 2
= 245410,7622 N . mm

Me5 = 50731 ,38945 2

+241309 ,6426 2
= 246584,7065 N . mm

Mbmax = S . Md4 = 1,25 . 160335,1975 = 200418,9969 N . mm

Mil çapı için ön hesap :

τ em = τ AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2

16 .M b max
d> 3 = 32,403798 mm
π.30

E yatağının oturacağı kısmın çapı = 40 mm

F yatağının oturacağı kısmın çapı = 35 mm

27

Kesit burulmaya ve dinamik eğilmeye zorlanmaktadır.

 246584 ,7065
Me
Eğilme gerilmesi σ e = = π = 39,245175 N / mm2
W .( 40 3 )
32

Mb 200418 ,9969
Burulma gerilmesi τ b = = π = 15,948837 N / mm2
Wp .( 40 3 )
16

τ hesap =τ em = 15,948837 = τ T /S

( S = 12 ) seçilirse

τ T =τ em . S = 15,948837 .12 = 191,386044 N / mm2

τ T = 430 > 191,386044 N / mm2

σ muk = σ 2+2.τ 2

σ muk = 39,245175 2 + 2 . 15,948837 2

σ muk 45,264937 N / mm2

σ muk em =σ muk hesap /S (S = 5)

σ muk hesap =σ muk em .S

σ muk hesap = 45,264937 . 5

σ muk hesap = 226,324685 N / mm2

σ eTD = 280 > 226,324685 N / mm2 olduğu için EMNİYETLİDİR

28

4.MİL (ÇIKIŞ MİLİ )

Malzeme : Ck 15 seçildi.z6 dişlisi mile kamalanacaktır

σ AK (ç) = 440 N / mm2

σ D (e) = 370 N / mm2
τ AK = 250 N / mm2

σ eT = 420 N / mm2
σ eTD = 280 N / mm
2

τ T = 210 N / mm2
τ TD = 180 N / mm2

4.mildeki bileşke eğilme momenti ve burulma momenti :

2 2
Me = Memax = M ey + M ez = 60753 ,63267 2
+166919 ,234 2
= 177631,7386 N.mm (Çark
merkezinde)

Mbmax = S . Md6 = 1,25 . 203144,6952 = 253930,869 N.mm alındı.(S = çalışma emniyet katsayısı)

Mil çapı için ön hesap :

τ em = τ AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2

16 .M b max
d> 3 = 39,595388 mm (Sadece burulmanın bulunduğu giriş kısmı için)
π.20 ,833

G yatağının oturacağı kısmın çapı : 40 mm

H yatağının oturacağı kısmın çapı : 40 mm
29

Z6 kesitinin sürekli mukavemet kontrolü :

Kesit burulmaya ve dinamik eğilmeye zorlanmaktadır.

Analitik yöntem :
 177631 ,7386
Me
Eğilme gerilmesi σ e = = π = 19,855605 N / mm2
W .( 45 3 )
32

Mb 253930 ,869
Burulma gerilmesi τ b = = π = 14,192146 N / mm2
Wp .( 45 3 )
16

τ hesap =τ em = 14,192146 = τ T /S

( S = 12 ) seçilirse

τ T =τ em . S = 14,192146 .12 = 170,305751 N / mm2

τ T = 210 > 170,305751 N / mm2

σ muk = σ 2+2.τ 2

σ muk = 19,855605 2 + 2 . 14,192146 2

σ muk =28,232589 N / mm2

σ muk em =σ muk hesap /S (S = 5)

σ muk hesap =σ muk em .S

σ muk hesap = 28,232589 . 5

σ muk hesap =141,162944 N / mm2

σ eTD = 280 > 141,162944 N / mm2 olduğu için EMNİYETLİDİR

30

8 . 1 . MİLLERİN DEFORMASYONLARININ KONTROLÜ :

1 . MİL (burulma kontrolü) :

ϕ max ≤ ϕ em olmalı

Ip = π . d4 / 32 = π . (27)4 / 32 = 1669571,141 mm4

ϕ max = Mbmax . L / G . Ip = 29284,50953 . 180 / 80000 .1669571,141 = 0,000039

τ AK l 1 .
250
.
180 1
ϕ em = . . = = 0,003472
S r G 12 13 ,5 80000

ϕ max ≤ ϕ em koşulu sağlandığı için mil EMNİYETLİDİR.

2 . MİL (burulma kontrolü) :

ϕ max ≤ ϕ em olmalı

Ip = π . d4 / 32 = π . (35)4 / 32 = 147323,5149 mm4

ϕ max = Mbmax . L / G . Ip = 133746,411 . 186 / 80000 . 147323,5149 = 0,002111

τ AK l 1 .
360
.
186 1
ϕ em = . . = = 0,003986
S r G 12 17 ,5 80000

ϕ max ≤ ϕ em koşulu sağlandığı için mil EMNİYETLİDİR.

31

3 . MİL (burulma kontrolü) :

ϕ max ≤ ϕ em olmalı.

Ip = π . d4 / 32 = π . (40)4 / 32 = 251327,4123 mm4

ϕ max1 = Mbmax . L / G . Ip = 200418,9969 . 190 / 80000 . 251327,4123 = 0,001894

τ AK l 1 360 190 1
ϕ em = . . = . . = 0,003563
S r G 12 20 80000

ϕ max ≤ ϕ em koşulu sağlandığı için mil EMNİYETLİDİR.

4 . MİL ( burulma kontrolü ) :

ϕ max ≤ ϕ em olmalı

Ip = π . d4 / 32 = π . (45)4 / 32 = 402577,918 mm4

ϕ max = Mbmax . L / G . Ip = 253930,869 . 130 / 80000 . 402577,918 = 0,001025

τ AK l 1 . .
250 130 1
ϕ em = . . = = 0,001505
S r G 12 22 ,5 80000

ϕ max ≤ ϕ em koşulu sağlandığı için mil EMNİYETLİDİR.

32

9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI :

z2 , z4 ve z6 dişli çarkları kamalarla bağlanmıştır.Kama malzemeleri olarak St37 – 2 alındı.Kamalar mil ve

dişliden daha yumuşak alındığı için ezilme kontrolleri sadece kama açısından yapılacaktır.

σ AK = 240 N / mm2
τ AK = 140 N / mm2
σ em ≈ ρ em = 120 N / mm
2

τ em = 70 N / mm 2

z2 çarkını bağlayan kama :

Mil çapı d = 35 mm için kama genişliği b =10mm , h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm okundu.Kamayı
ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil çevresindeki çevre kuvvetidir.

Fç = 2 . S . Md2 / d = 2 . 1,25 . 106997,1288 / 35 = 7642,652057 N

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
τ = ≤ τ em olmalıdır. τ = τ em alınıp l çekilirse.l ≥ Fç / ( b . τ em ) alınır.
b.l
L ≥ 7642,652057 / ( 10 . 70 ) = 10,918074 mm

z2 çarkının göbek genişliği (45 mm) de gözönüne alınarak standart bir boy olarak l = 20 mm alındı.

Ezilme kontrolü :

Fç 7642 ,652057
ρ = = = 115,797758 N / mm2 < ρ em olduğu için EMNİYETLİDİR.
.l .t 2 20 .3,3

z4 çarkını bağlayan kama :

Mil çapı d = 40 mm için kama genişliği b =12 mm, h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm okundu.Kamayı
ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil çevresindeki çevre kuvvetidir.

Fç = 2 . S . Md4 / d = 2 . 1,25 . 160335,1975 / 40 = 10020,94984 N

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
τ = ≤ τ em olmalıdır. τ = τ em alınıp l çekilirse.l ≥ Fç / ( b . τ em ) alınır.
b.l
L ≥ 10020,94984 / ( 12 . 70 ) = 11,929702 mm

z4 çarkının göbek genişliği (65 mm) de gözönüne alınarak standart bir boy olarak l = 27 mm alındı.

Ezilme kontrolü :

Fç 10020 ,94984
ρ = = = 112,468573 N / mm2 < ρ em olduğu için EMNİYETLİDİR.
.l .t 2 27 .3,3
33

Z6 çarkını bağlayan kama :

Mil çapı d = 45 mm için kama genişliği b =14mm , h = 9mm , t1 = 5,5 mm, t2 = 3,8 mm okundu.Kamayı
ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil çevresindeki çevre kuvvetidir.

Fç = 2 . S . Md6 / d = 2 . 1,25 . 203144,6952 / 45 = 11285,8164 N

Kesilmeye göre kama boyunun belirlenmesi :

Fç
τ = ≤ τ em olmalıdır. τ = τ em alınıp l çekilirse.l ≥ Fç / ( b . τ em ) alınır.
b.l

L≥ 11285,8164 / ( 14 . 70 ) = 11,516139 mm

Z6 çarkının göbek genişliği (70 mm) de gözönüne alınarak standart bir boy olarak l = 30 mm alındı.

Ezilme kontrolü :

Fç 11285 ,8164
ρ = = = 113,998146 N / mm2 < ρ em olduğu için EMNİYETLİDİR.
.l .t 2 30 .3,3

34

10 . RULMANLI YATAKLARIN SEÇİLMESİ :

1 . MİLİN ( GİRİŞ MİLİNİN) YATAKLANMASI :

Eksenel yük yoktur.

n1 = ngiriş = 3000 d / d , Lh = 12000 saat , £ = ömür denklem üssü = 3 , C = dinamik yük sayısı

A yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =20 mm dir .

FAr = 1436,361934 N

L = ( Lh . n1 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 3000 . 60 ) / 106
L = 2160 milyon devir

L = ( C / FAr )£ => 2160 = (C / 1436,361934 )3

C = 18567,28787 N
C = 18,567 kN

İç çapı 20 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 23,6 kN )

6404 numaralı yatak seçildi .

B yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =25 mm dir .

FBr = 410,389125 N

L = ( C / FBr )£ => 2160 = ( C / 410,389125 )3

C = 5304,939404 N
C = 5,304939 kN

İç çapı 25 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 5,50 kN )

16005 numaralı yatak seçildi .

35

2 . MİLİN ( ARA MİLİN) YATAKLANMASI :

n2 = n3 = 617,4544518 d / d , Lh = 12000 saat , £ = ömür denklem üssü = 3 , C = dinamik yük sayısı

Eksenel yük yoktur.

C yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =35 mm dir .

FCr = 2373,504052 N

L = ( Lh . n2 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 617,4544518 . 60 ) / 106
L = 444,567205 milyon devir

L = ( C / FCr )£ => 444,567205 = ( C / 2373,504052 )3

C = 18114,89349 N
C = 18,114893 Kn

İç çapı 35 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 19,6 kN )

6207 numaralı yatak seçildi .

D yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =35 mm dir .

FDr = 4363,5036 N

L = ( C / FDr )£ => 444,567205 = ( C / 4363,5036 )3

C = 33302,83043 N
C = 33,302830 kN

İç çapı 35 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 42,5 kN )

6407 numaralı yatak seçildi .

36

3. MİLİN ( ARA MİLİN ) YATAKLANMASI :

n4 = n5 = 333,759163 d / d , Lh = 12000 saat , £ = ömür denklem üssü = 3 , C = dinamik yük sayısı

Eksenel yük yoktur.

E yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =40 mm dir .

FEr = 4908,215245 N

L = ( Lh . n4 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 333,759163 . 60 ) / 106
L = 240,306597 milyon devir

L = ( C / FEr )£ => 240,306597 = ( C / 4908,215245 )3

C = 30514,915 N
C = 30,514915 kN

İç çapı 40 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 31,0 kN )

6308 numaralı yatak seçildi .

F yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap =35 mm dir .

FFr = 6164,617665 N

L = ( C / FFr )£ => 240,306597 = ( C / 6164,617665 )3

C = 38326,10728 N
C = 38,326107 kN

İç çapı 35 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 42,5 kN )

6407 numaralı yatak seçildi .

37

4. MİL (ÇIKIŞ MİLİNİN ) YATAKLANMASI :

n6 = nçıkış = 183 d / d , Lh = 12000 saat , £ = ömür denklem üssü = 3 , C = dinamik yük

sayısı
Eksenel yük yoktur.

G yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap = 40 mm dir .

FGr = 1973,685984 N

L = ( Lh . nç . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 183 . 60 ) / 106
L = 131,76 milyon devir

L = ( C / FGr )£ => 131,76 = ( C / 1973,685984 )3

C = 10043,21097 N
C =10,043211 kN

İç çapı 40 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 10,2 kN )

16008 numaralı yatak seçildi .

H yatağının seçimi :

Yatağın oturacağı çap = 40 mm dir .

FHr = 4440,793464 N

L = ( C / FHr )£ => 131,76 = ( C / 4440,793464 )3

C = 22597,22469 N
C = 22,597225 kN

İç çapı 40 mm olan ve dinamik yük sayısı gerekenden daha büyük olan ( C = 25,0 kN )

6208 numaralı yatak seçildi .

38

Yağlama Ve Yağ

Yağlamanın amacı diş yüzeylerindeki sürtünmeyi ve aşınmayı mümkün olduğu kadar

azaltmak ve ayrıca sürtünme ısısını dışarı atmaktır. Redüktörlerin uzun ömürlü olması ve iyi
performanslı çalışabilmesi için kullanılan yağın seçiminin doğru olması ve belirtilen zamanlarda
değişimlerinin yapılması gerekir. Kullanılan yağ aynı zamanda dişlilere yataklara ve keçelere zarar
vermemeli ve yeteri kadar uzun ömürlü olmalıdır.
Bu gaye için en uygunu bilhassa madeni yağlardır (katıklı veya katıksız).Dişlilerin verilen
çevre hızlarında ve yükleme durumlarında yaklaşık olarak sıvı sürtünmeyi (diş yüzeylerinin mekanik
olarak birbirine temas etmemesi) elde etmek için vizkoziteleri yeterli ise madeni yağlarla sürtünme güç
kaybı çok azaltılabilir.
Ancak bu şart yerine getirilemiyorsa (küçük çevre hızlarında)gresle yağlamay başvurulur; çok
küçük çevre hızlarında duruma göre katı yağlama maddesi de (ör: Mobilden-Disülfid) gibi kullanılabilir.
Bununla beraber her iki halde de , sürtünme katsayısı sıvı sürtünme bölgesindeki yağlamadakinden
daha yüksek olur ve üstelik burada yağın sürtünme ısısını iletmesi hemen hemen sıfır olur.

Yağlama Şekli

Genellikle dişli çarkların yağlanmasında , önemsiz ve düşük hızlarda elle,orta hızlarda

daldırmalı ve sıçratmalı ve yüksek hızlarda püskürtmeli ve yağ sisi ile yağlama yöntemleri
kullanılmaktadır.

-Daldırmalı veya sıçratmalı yöntem Yaptığım bu projemde de daldırmalı ve sıçratmalı yöntem

kabul edilmiştir. Rulman ve yatakların yağlanması da dişliden sıçrayan yağla yapılması kabul edilmiştir

39