Está en la página 1de 678
Sumario 1 Algebra vetorial 0 11 toda 9 13 Escaareve vetres, 1.5 Some ubsio de vers {Velox ponigne wear istics 2 1X Componentes de um yetor » Resa 8 Quetbes de revs % Prablemas ” 2 Sistemas e transformagio de coordenadas 4 Inrauso a1 Coondenadas inias circlaes (p43) 2 Courdenads estes 7.8.0) 45 Species de oorden corsane 2 Reso 7 Quest de evi 7 Problems se e etromagnetismo Matthew N. O. Shadiku e Nota ao estudante A Teoria Eewomagnética &nomaient conser por mits states coro um dos esos ‘nae dei no curculo de Fea. ou de Engen Eleies, Px oul se agus peas {es ext mips proves eva, Pela minh expen, sinc pete (hes peru esta utero mtn desert como apc dome ire tent ‘DE especial noo & Pane sobre Ande veto ferunene mente para xe cus. ‘Sema ch een des se, vx per ter poems mo reani t. ‘Ni enc mermerizar nas (Snnalas, Memorize pena as undanentas. oe vem, nomalmen ‘rae roles crea emul, Evidenemente ako exis a ml eral pr esl too ‘x protemas Cafu em alguns linia eg de ses esses Att prac a preeraincielircet singers Proce Melificar as plavratchave au termos de ma dds defnigo ove. Saber ogi coders palsrashate& ese par pile agua din we Tent eaover anos problemas ante posivel Exec €a mc feapemier An Thor meni de comtreere ols «de ena o credo & okaes da vane de ots tonselel gue oct resolv, poo menos os problemas ds execs. ie Em Tamens, em seeida dos exempios resolv. aga bm eqs do ble ae dee Ys ‘lo matemateamente Eae exquema no apenas cli a resogo come tame asa na amprenss Jo problems pore splice organiza ose acon. Observe i, 405 ge ‘se eabslagaoconrrio, tsa Stine dada em meton Por exempl,(2 15) de 0 Sica im, Lm 5m). ‘a garda dove, co aprenentdas elas com una adapta de de de ete egax usin com redincn a ong do ext No Ape A, arent se fs perth {evem Ciclo Vtorese Andie Complex As esses dos problems de irr pares apresentals 0 pence C (eer tb terse stem ca fe Crp etanac© nee) amen se op Re) Cat mer ei Ke Moral iincla —teta minis Nome deen em mains Lata nies Nome deta Poe PRUE Sumario om = ee © erase PARTE 1: Amilise vetori 1 Algebra vetorial 0 1.2. Uma visoprivi dl to 1.5 Somme wir de vee 1.6. Voor psi vee distinca 17 Malplicago voi 18 Comporete ds um vetor 0 Quen dereviio 6 Problems y 2. Sistemas etransformacio de coordenadas cll 23 Coomdenakiscilinkicas cules (p, @ 2) 2A Coowdenada esis 78.4) 2.5 _Superiis de cordenada comstane s Resim 0 Quetdes de revi 7 Caculo vetorial e 13.2. Compriment, eae volume diferenciis e 33 Imepmis linha supercede volume o 34 Oeperaoe de 1 35 Gradient de um scalar » 6 Diverpéei dem vet crema da dvegnca 17 Rotaconl de um Yeo torr de Stokes 38 Laplacian do um esc Questies devia 95 PARTE 2: Flets 4 Campos eletrostiticos 107 4 oduga0 07 42 Leide Coulomb eimenshide de cumpo 10 43 Campos elirco de ditbuiges contin de carga us 44 Densidad de Mano eee bs 43 Leide Gauss equgio de Masel 126 46 Alig le de Guns 18 47 Patel ico i 48 Relagho ere campo clive coptenial Heice 49 O dipole etricoeas nhs de Maso 12 410. ensdae de energie camp elerottcns 4s ‘Questies de vevsio 1s1 5 Campos elétricas em meto material 139 51 Imedugso 190 32 Propredads don mers 159 5.3 Comentes de comegio ede condo 160 SA Condatoes 2 53) Poanzagso cm deetioe 18 56 Consume igider deen m 187 Dil ier, opens homes nm ‘38 quads conic tempo derelnasso ns 59° Conigdes de fomsica ” Ream as ‘Queaie devi 16 Problema Iss —_ Se 6 Problemas de valor de fromtcira em eletrosttiea 1 61 tnoss0 19 62 Buagesde Laplace ede Poisson 1 163 Tere da icidade 93 (64 Procedmemo ger ar resolver sung de 2p eavagio de Potwon 19s 65 Resistncae capacitiaca a PARTE 3: Maynetosttica 7 Campos magnetostitioos 3 23 2 toto 28 2 Leide Bo-Savar at 73 Leica de Ampirequogio de Maxell 283 7A picages da tide Ante 254 75. Dead de fuxo magnetico equ de Maxell 260 7.5 Fquagies de Mawel ara campos cletromagnética estes 20 7 Dede de Bit-Ssyant dae de Ampere 2 Questo de revisso 20 8 Forgas, materiais dispositivos magnéticas 279 1 tnradgs0 zm {43 Tonge e momento mmgntcon 20 ‘86 Clasico dos muerte magnétcos om 87 Conigcesde rota magnenicis ‘o THEIL Forgusobre materas magaticos u Resume x Quentes dereviio ws Problems 22 9 Rquagies de Maxwell 35 91 ead ns 52 Laide ard 6 933 Femde movinentoc lem de traraormaor m7 94 Comente de deoeamenio Ms 9 ques de Max nas forms fis “7 196 Peter arises no tmp 380 97 Campos harminicos no ego cecceseeeenee 382 Resur sm (eee deere a6 PARTE 4:01 10 Propagagio de ondas cletromagnéticas am 10.1 toi m 1102 Ondasem gel am 10.3 Propagaa de ond em dike com peas 7 104 Ons plana em dielrcos em pers 32 1S Ons plana mo espe oe m2 106 Ondas plana em bons conus wt 10.7 Pouéacia eo vetedePoyeing a 108 Reflex de wma ods plan com icin moral Pa 109 Refleio de una ond plans com nie ligaa 6 Resuno fe a6 ‘Quees dereviso - - ais Problems a AM Linhas de transmissio 26 111 todo 26 112 Parimeton din de transnnso a 1.3 guages das nas be ransisso 2 114 Impedinia de mada, ROE e pon 36 M15 Acarade mith “0 11.6 AlgamasapiagSs ds as densi 456 TILT Transients em nha de tess “a LR Lis deans de microfias n Resamo as Quests devo 6 Problems a 12 Guias de onda M Propaggio dots gai Transmisio de pots semua Restores ui eo ustes de evsao Problems 13 Antenas 18.1 Ingo nopole Je ua de Quesies devise 14 Tépicos m enpniidae cetemensice vente de revise Problems 15 Métodos numéticos 1S trode 152 Potgem de campo Quendes de revise Apindice A Apéndice B Apendice C Apéndice D. PARTE 1 ANALISE VETORIAL Capitulo 1 ALGEBRA VETORIAL Emus vida ong a ca pend: ka ae icin compa om a edad, Primate meno asim gue em de ma pe, 11 INTRODUGAO 0 Etcrmgnetiome (EM) pode xr consider come o esti dato ste args cis em repous e em movimento. Envolve a andlie a sieve, ierpetaga fica ea api de amps cose magatios, (0 Bletromagntismo (EM) € um rao da Fisica, ond Eagesara Eric. no qual os fn ‘menos eléticse magnticos so etndados. ‘Os peincipis do EM se pica em és dscipis afinstacomo microns, ates, mse ulna erin, comunicages po sties, oeetomagnetimo, pause peegae mca, a ‘ice, erfeéncine ompailside cletromnenica, conven clromecinic de cert te ‘ologia por adr eseaeeamert eet Ean Fa Média, por encinpla cnega ecto tie aja forma de onda carta on de cron él par aguas po ose para estima cera espsts silica, afin de livre termina pcos. ‘Oc campo eletromagnticossa0ulizados em aguecedors indutivos por ani, For, eco temper supericise para opeagdes de scldagem. Equpamenios pars aguceimento deci ‘ulida ons cuts pra unre sla Lrinas ax de materia lastivon A energicletmagnet ‘posite mute aplcabes nova lteressantes em apiultirs, E wizad, por exes para Sloraroabor de vss, eden sa sien ‘Os dispontivor do EM ince ransfomadores, es elérios, ro telefon, mores le tricot de transmis, ui de onda, ates eas eas des ¢ ser polo dees lisposiiveseguer ur peofundo conbecimento das cis os pincipos do clapton. 1.2 UMAVISAO PREVIA DO LIVRO (cso dos eninenn do eletoamprtivna, fe este ro, pode ser reson mas Fig de veda an vB=0 12) 20 amend etna vane an » vemes 2? oo onl © = oreo er Do Neer hea 0 = smn Ss aa fr tnt icane dae ahem ocr mp sidan eater ea Fiber “Maxql mbasou ess tapes em resultado i conbecdos, experiments fics. Ura Saripta nex quages most ue deve opetar com sanders vets. Consequence, “gic qe dedqemor az emp na Pat | presi ak fermen mamas ee fads pasa cu. Adena das equngdes 1.1) 8 (14), par conics nv rines mo erp, ‘osintcad sca de prders D8, HH, Jp serio objet de oss esto mas panes Ie ‘Napa 1V reexaminaemos ws uses part opie de varisgo temporal eo spleen oso entida de dnpstvon do EM encontad a peste. 1.3 ESCALARES E VETORES Aandi veto una feranenta mtemsica pa gual os coneito do elevomagneismo (EM) ‘Soma convenient exprewox ember cmpreendidos, Peciaos, rimerament, prea. Aer suus gra e Wencus ants de api las com opaque muitos exams are ese ‘hao tendo pegien familiarise com concelos de liv etl uma cosierivel tasio ¢ “ds cs ie net nos pies disease cap no meiosis ‘degen veto, comsderndo apenas coonenads cartesian. cpa suit pan dee tends es esd par onto sera de coordenadh ‘ina panera pak set un cae th ete ‘im escalar és grandes ques em maid. rarer ome emp, mass, tii, emperatis, enropi,ptecil letra popliSos> ‘Um veto un grandern que tem magi orient Granderas terns inl velo, ga, destacamenoe ntnsdade de campo eética. Us ‘ues caepriade grandes ska denominnd de fnsore, dos qua esa os Velo ‘Shoe parulres Na mbor arte do emp, etaremos tratando com scalars vetoes Pars fer dtng ete um csr ee vo coavencon se represent wi eter at eco wma ees soe ea, wis com Ae Be por um era cm aegis come Ae BU ‘ceil € implemen rcpresenado por ma len poexempl A.B eV “Ateoria doEM éesenclalmete un eta de cangcs particule Gheminayers ceca | ‘i pide ca ini tip lode oi ep eet te scm pr ee Dee Tr, rt ea Aa iin Sd Ch Se prandezs 6m exclar (oa um oon, 0 campo é do uc esau ora Eemplos ‘de campes escalates so: a sbi de empertara cm um ei, tensa de some am ter, 0 potent elton mam rego eo nde deer em um men estate. A fret trwtacioeal swe un cop mpage a vlokdade ex gens de chove ma mostra cee os de epoca. 1.4 VETOR UNITARIO ‘Um vet A tem nit eorinagso. A magni de Aum esa esto como A Una ‘tor unisra mya longo de A defini com ur vr cue magia a-f-4 as (Observe qu la ~ 1. Dasa fom pens escrever Asem A= Amy oo ‘oqucespesfiea completamente Ae terms desu magniade A es orem a ‘Un etr A, en condoned cartesian (0 tangle) yer representa com onde ,.A,©4,s50 denominada x componente de A, respetvanente na dees 19 xo respectivament cx velo nro en eye ye, Por exerpl. wm veal Ineainal deni wn advo e send pontiv do en dO tne ams a 8 ¢ 1 esto repreentadonna Figura a) eas componente de A, a lengo de cu sorenado ‘io metre Fgura | (0), A magni do veto A da pr A= VAEEATEA as 0 etor ii o long de A& dad po 1.5 SOMA E SUBTRAGAO DE VETORES c+ A psc ser semis pra rsa em am out veto Cito Ate (110) ‘soma de vetoes ¢ feta componente component ssa forma se A= Ay AA) eB = (8B, m, CA Baa A, By, +A + Ba aay Asbo de eons ets de modo simile D=A-B=A+CR i A= Raa 4A, = Baa, +A. ~ Baa, qu CGraficament, soma ea subir de veto so cis tanto pla ep dopaaeogrue quanto pega oni de uf de oto como sao mas Figura 213, espetivamen Ait propredade sca ds geben qu a sls po quaigue etre dados A, Be C cot reve na tbelaa sep stip “onde ke Isto exer. A maliplicaso de um veto por outro vtr ser iscati ma Seo 17 ET i MY ‘toute am nn _ - bravo) 23 1.6 VETOR POSICAO EVETOR DISTANCIA Um pon emu site errata, pal septa por.) (© veto ps (0 ra veto) de um pnts ?&um yor que comesa na rie 0 do is- tema de conrenndas termina no pots Pst (0 ver pk do emt P 6 il para defini sua peso mo espa. 0 pots (34,8), por exempla, ‘ese velorponig a, 44, +S, so motrados na Figur (0 ver distinc 6 deslocament de um pot #080. Sedo poms, Pe ho dado ty Jo) Yn Mor dnt on 0 ear ep ago) deslcarent de PaO, oto mostado aa Mpa 8,08 A terenga cate um ponto eum vetor A dev errs. Embors amo Puan pos ser represeniadon da mesma mapa como x, 3,216 (A A, A) pecans, 0 onto Pads € tim veto soment eu vetor psig Fm ver Ertan, eter A pve Sepener do pnts? Pocexemple,seA = 2a, +940 602, 1)caio Aca P devez ser~ a, + Un campo veal dio mtotc ou oniforme no epee es vardvels de espago x92 Por crepes vor 2a, 24, + 10 ¢ um oor unio, expetntoqpe vtor A= 2m, ¢°5, 4 ¢ntounforme, porque B 60 mesmo em gealguer pom, enqua A ara pono spot. Fears Rapti ris ove a 1 ements de Heromagetsnn EXEMPLO 1. EXEMPLO 1.2 rade de 34 Be) um veto ato so longa de A+ 2B, Sotugsez ©) 3A B= X10, 4,6) 21.0) = 20,-12.18)— 2.1.0) 08, “18 18) A — B= Vie = Ins OF = VET a0 9 Seac= A+ 2 Um vetor nitro ao tngo de C8 c_ 14-20) Sic Vie Carre = 091138, ~ 013028, + 0.39068, Oberve que | = Iecomo espera, EXERCICIO PRATICO Li Dados os vetoes A= a, + 38.6 B = Sa, + 2a, ~ 6a, deere: fA (0) 5a~ (©) components de A a longo de (@) um ctor mii paleo 234 +B, Resposta: (a) 7,6) (0, ~ 2,21) ©) 0.48) *(09117,02279,0.3419) (0s ponies Pe @ esto kcaliados em (0, 2.4) €(~3, 15) Cael: (0) over distinc de Pat (6) adistinis ene Pe: (4) ae stor parallax com magna 10 Solu: @y=O+ ® 4a,~ 24, 40 (3.19). 03-1, Dowty = Sa,-a, 4, (©) ive ry 0 ser ditncn de Paté 0 anti ente Pe O éa agit dese ve, iso & EXEMPLO 1.3 Aigvaetoal 25 lal Voer et =3a17 Ateraivament: = Vega G0 — oP + Go oF = Vere i =3a07 (6) Sejao vet requerid A, nt conde = 106 magnitude de A.Jique Ad prselon 10.0 veto wisi deve rome de Fy * 3317 sitet 904s, ~ Sts, + 30156) sxencicio rairico12 ator os ponton P13. 5), 02 46) © 0, 3, 8), determine (a) os veoresposigdo oP eR, (0) 0 vetor distinc ry (6) atin ene Qe ‘espe: G@) a, — 39, + Sa, 3a, + 34.00) = 28 8, + Dae ‘Ui ra, no qual um batconaveg com sa pea sponta na dies do faxed gs coe co ‘viet sadeste 10 ka. Us homer caminba sobre cons 42 ah. do lao nerd prs ‘ado drt do arc, em diego perpendicular ao seu movimento, Determine @seloie dho- meme elgao er, gars Le Reet vo empl Sotug: ‘Considere a Figur 1.6 como ita do problema. A veld do bao & y= 1(e0 45°, ~ sen 45°) =a, 70714, ka ‘velocidad do homer em reagan arco (velocidad elaina) ay = Acoust a, — sd = =14l4a, — Lala, kt esa forma, velocidad abla doormen t= te Fm, = S570, — RAS, EXERCICIO PRATICO 13, ‘Um avo en uma velocidad om relagoa0 solo de 30 kav exatarent na die io oe, Se hover vento soprano a dei nolest com vloidade de 40 kv, {alee a velocidad real do avi no ae x rentagsoem go el se dsloce Respesta: 379, kmh 4275" do oes paru ono. MULTIPLICAGAO VETORIAL Quando dis vetoes Ae B, so mica nites tnt poe em excl quant tum eto, dependendo de com eles so rmulipicado, Des forms exer dos ps de ml ‘oxi tr 1. prod esa ou pot) A B 2 pret storia fou cura AB Amma a de svete A, BC, i pe esa em produto cca tpl: A(x C) 44 ummprduto veil up: A >< (BX C) A. Produte pont (produto pont de dois Yetoes Ac B, esto como A.B, é ein, geomesicamete,co- 0 produto das magnitudes d Ae B edo cosreno do Sngul ent ees. asin AoW = ABeon bay as) EERE cde 6,€0 menor inguo entre Ae B. Ore de AB denominalo de produto eclar por (gr é umesclar 0 de prt pon. devi no pono ~ inal lentes acperagto Se A= (A AyAveB = (BBB) caso ABH AD, + AB, FAS, 16) que oto muipicando-se Ae B, componente a componente Dos vetoes, A&B, sto dis or onal (ou perpecalarcs,umemrelae so oat, A B= 0. ‘Observe gue peda pot sista as epuntes propiedad: (0 Propredade coma Amema, aay (i Propredade dsb AHO H=A BEE as AcA= IAP =a a9) i Observe tam ue (0 produto crusade de dois vtres, A= B, esto como A x B, é una quand vera ‘uj magne area do paraeogramo frmado por Ae B (ve Figura 1.7) ¢ cnet ‘30 dada pel avango dum parafso de rosca dia medida que A pra em diego code a, é um vetorunitro mara o plano gue contém AB, A erielago de, oma coo a ‘rena do polar da min drt quanto ox Sods dan dea gram de at B, come mo ‘dona figura LA) Alteraivsmene, a onctagio dem, toma como 2 aentaco do aango de ‘rn parfuo de yc dra meds gue A gis em dejo a, com mowrado na Figura LN) Rrlipicagdo veto da eqn (121) € Senominads pro ena devo 8c ~ qu identien a opera. amb Jenoinada pda vet road gum veto Se | Ra(AnA, AOD = (0, 8,.B),ento AR ABM, + A, A.B, + AB ~ A, 4 qual és “euzando terms em perma tia, Da nome de pr era, 28m reno de romana ees 7 O rae de prt tr com gmt an te dwn pyran i sen ‘oes Ls Ong de A> Bea, sands: reads do di (ead partis de osc de, (Ober que o produ cruz tm 8 seguits propredaes bse No €commtative: AMR EBEA 2m) F anicomatati: ereerna, 412%) (i) Nog wscitv: AUX C) ARB XE an i) ivr AWE C= ABH AXE (25) ww AxAZO 26) ‘uso bids por peanuts ica eto representa na Figo 19. Ax ea ‘bes (.25)(27) 0 facet erificndasaplicndou equ (1.21) ou (1-23), Deve ser ober ‘do que so obter a, samoe vey da mip deka, ou Jo partis de ose drita pogo ques ‘ot ser consistent com nso sitera de condense representa na Figura. qe dest ro imstnema de coordenads dentro ¢aguele em que sep a di € sais a, ~ 1c obedevida Em um stra lene, septs areprada mo esr, aes arafaoderoncaexquerda en, ©, =~ Esa, Ao Tong dese live, cisideareron ie Imus de coud Jeti Ds mesma forms gue 8 multplicago de dois vetres os i i ean claro veoh 8 rmuipcagio de es cers, A Be C, nos dm esata excl oa veto depen dec ‘m0 oF vetoes so mulipicados Desa fms, teas um pia excl ow vei po ©. Prod Dds te etre, A, Be defini 0 prea esl ipl ce AWG) Cx AY= wx ‘oem perma csies Se A= (A Ay AB = By BEE = (Cy Cy Cento A %€) 60 volume de um prlepipedo endo A, We C coro ren. Ese vl aint ob tid encrtand odlenninante de una marie 3% 3, formas pr A, Bre Cs Awxey-[ 5, & «12% la G € 4. queoreruledo dessa makipteago veto um salar, ung (1.28) (1,29) 6 denon D. Prod Parcs vetoes © €, dfaims prado veto wip ome $0) = BA) = CA) 120 hid wanda rpra“hac cab, Deve sr observa ie me + Aue ast (Be = CAR, ua ‘m8 ementn de Eetongpton 1.8 COMPONENTES DE UM VETOR XEMPLO 1.4 ‘Un aplicag icta do prt etna ek par determina prog ot component) de lumvctr em uma dada dteio poe pode serescalar ea vei Dao th elo A, firs componente ecard A 20 kno do veto B cme ves Figur 110) An = Acs By = Ali 60S un A= Ay en ‘Accomponenie veioral Ay de A a0 longo de B é simplesmente a componente escalar na equate {33} mumipicads prom str unto a tong de Bo hem date aden 30) “Toto a componente esa ant. sora de A esto reprsenad mi Figur I, Observe, Fgura 10), qu etn pve er decompo em dans corporis otgonais uma compe te, prlela a B ea oura (A ~ Ay perpendicular a B, De ato, ss representa cartesian de tm ete conte essonctaimente, em depo oem suas Us componente matuaente O04 tis, camo mostrado na Fig 1.10). ‘Comers mt a son, a ub ea muliplicagto de vetoes Entetut, «divs de ‘tore AVR of consierad oni nein, exc quand ox etre So parle ene i, lalguc A= AB, onde uma enstuneAdifrenciao ea negra de vetoes ser wala no Cs Dados veores A = 3a, 4, ¢a,618 = 24, Sa, determine nga ete A Sota (O Sngulo 8, pte ser determina urand oo prod pont ou opr cruz, ae 8.4.1)0.2.-8) ove-s—3 Wis VERSE = Vm B= VOFP SCH = VB am 3 8 bpn = Fs = 0.102 isl ~ Viaea0 (ue = 00s 101082 = RIT | Akeravamente: | axe-ft | ° Ax nl= Vea oe = VIB xm vias ent oon AIR) ~ Vasa tun ~o5 "098 = BITE [EXERCICIO PRATICO 14 SeA=a,+34, B= 5a, +24, 64, determine ‘Respostas 12098 SSXEWBL GES | TH compos voi sho dads pr Q~ 20,0, +24, | (a) +O)

. unl das septs hema cota (a) a faint no plano x— (6 fai (4) em moral unin Faia Respostn: 2. f 2:2; 2.6; 240; 2; 26 2.7; 26; 2.944, D4 A, HAR C10, 60, fi, 210, 1 Rigeercrpinerans weit Sad oes 00.90". —4) (RG, 45°, 209 (Td, x2, x6) @ a0) 28.0.5) 23 (0) Se =.-19 + e4poue Vem conden lindias 225 Convera spun enc pro sine cil eet 2.6 Egress on egies vetoes ) A= Ae + Da, — prema 2.7 Convert ox eines vetoes ar itu de conde anes (C= cuenda,— poor da, + 2m =a 4 ES, O) nos sence g cede cities par PoP tne oe prrsnt, c= rch a6 au 2 sur as {b)Demonsre qu antonmio de um ven dose de conde iis tenn Score nen ¢ cbt a: (i)-[s SE (s-(e s) (o) Expres campo veto Beye, +n ta em corde iio cfc. (©) Tan cm shmasde coordeins inca qua ess, determine Mem, 5. Sein = pend, +92'sen oa, forme A por conden etanglates determine sua magnitude no pont (3 (by Transform A para coosdcnads ears dtemine vragen owt (3,-4.0) Aastra (Ay A) Ay AA) meus (2.13) ab est cpa, Compe ex cand cos cn gem ena d's Pao mest Pra ansormagio (Ay Ay A> Tid, A) mcequngio 2.28). [No Exerio Putin 22, expec A em coon eslsicas eB cm coorde mis cis Detemioe Aen (10.92, ntt}e Bem (2. 1. (Cale dita eo sepimes pares deport 1a) 1, S006, —1,2) 0) Gor2, Deis 442.5) (e) (10,4, Sef) (8. 0,70) Deseo imei ete an sepints specs @e=2 ye Wee% vent 0 rai, 9=30 ans gear (e=or, z= 10 ras = mF No plo 712.3), epee an sistema esl ean sistema ream Dadon on stanes A = 2a, +44, 10,6 B = 50, (As Bem 70,2,-9) (0) odngulo ene Ne Bem F (6) componente scale Aa longo de Bem P. 3a, detamie Dado = (+ ya, +r, + (e+ ey determine scompuente ei de anos 0 pom PU, 30" 4°) Sua reaps deve cer dane cen caren one "219 S04 = rsen cond, ~ co ponents etna de eae 0) scomponene de H pri a ) scomponsie de tage 6 — B= Peacoat 2rsendag myenteric A moog de Bm in cd Capitulo 3 CALCULO VETORIAL Neu homer tos verdant mn ola t qu ee pre de ze pert 3.1 INTRODUGAO ‘© Captor pincipalment, de soma, sukraoe mapas velo em corded ct tevin O Capi 2 ecands ees conceit pur cles str de cuocends, Ete cpl 12 do cieulo veer ‘Os conto to ene para exresr “eta concep funcamentas em Eetromagetism oem Matemsica em gra. estate penis emir famaread com ees conc, em pepo ~ no encergando "qi imp {eve cls so, Tl etdant deve ser cient pars ne concentra em spender as chess Mate Inia e esperar pla suas aplicaes nos capil subsequent, 3.2, COMPRIMENTO, AREA E VOLUME DIFERENCIAIS, 0 clemenos diferencias de compriment, ee olune so finds os stoma cde commends cares, lindo eels, am cco weal Bles so de A. Coordenadas cartesianas Da Figir 3.1, cern que (10 deslocaent dies & dad por: ener nes an 64m eet etapntios Fsssclementosferecii so muito gatas ua vez ue eles edo refed viria wezs20| To deste Hye. Oextdane€ elisa oa memoriaten mis apremer emo ls So obt- hos s pried Figura 3 1. Observe, ds eigaxde (3.1) 38.3) qe ed so vers, mand ‘meri nerve da gua 3 Te que se nos desocames bo pon P até Q (ou do Oat P),por “scmpo, l= dm, it que earn nos destcand segundo arity Se nos desea ‘Opin 8 (oude Spe Oya = dy 4, dm, visto que temon que nos desea ao hong de {E solongn de edt = O (80 hé movimento ao long de.) De mania sm. desta de MeO signbeagie d= dea, dra, Pdea ‘od como dedi ¢ imps 0 skemento de peti ode es) een 8 po kee pra sr detinid coe: B= aa, oa onde x ne clement de sprit ©, 0 eto onto normal suprise d erento fre fora do volume se dS parte drums specie qe ita exe wolime). Se conser as Trafic ABCD na Figura 31, por exemple oS = oy, eagunat que que par a Soper PORS dS = —dvdem, jigue ga, cvoxmal 8 PORS ‘0 que importa lamina reapeio de lento dietencias como expressr le. pani dee, ‘am obter dS ed: Tendo ded pdm ser facimerencontraos part del Por excl {Bo longo de a pode sc sti apartrde dw ego (3.1) maipicin as compote det slong de ce a st & dh dem, Deana nila, dS 2 ong de a, 0 produto das compo ented song dee, stg dx dv Danes forma dpe ero parti de do noo prod dss components de fio € de dd. 0 prceiento deseo a Pars ordenador ea em squid, eco para us temas de coords. 18, Conrdenadas eilindricas ‘Observe da Figura 33 guesem cordenads ilies, os elemento cron poder se aaidos somo seg (1) O destocmena iferenc€dhdopor N= dpa, + pda, + dem. | as (2) A deca diferencia normal é dda por = ioden, tndeay 6 | te conform astra na Figura 3.4 (@) O vue dete é dao por v= papdod: on Tel eR Conforme mencionsio na sfo anti se cooenadas caren. 6 presario et sk 8 ed psem ser otdos Taciment apa del. Por exemla da longo de € 0 reduto das és componentes de dst dp lu €. Coordenadas estérieas (DaFigara 5, chervemos que, crrdonfes ion, d= dra, + rata + ren dom, oy BXEMPLO 3.1 18 a0 Tongo de ay € obtido come produto das componeates de ll 90 longo de a, € Iwo dre rsend emp ot & proto das es componente dea Wo aera esen do Considte abe mesa a Figura 37, Determine (0) ndisineia CD; (6) asupertion ac, (@) aspect ABO. (o) a arte OFD: (0 o-volume ABDCFO, Salus nore x poo A, &, Ce D ax das em comdenadas canesans, ¢ dio que o objeto tem simeta ciara. Asi, reslveremoso problema em coordnadaycindas, Os porns So converts do sistema cartesian para sstema cinco como segue 45,0.) 405.0",0) 45,10 (3.5.10) PxS,0,10)-9 5,07. 10) (2) Ao tengo de BC at = a ssi, ) Aotongo de CD. = pp 9 ~ Som ga 8:7 Referee 0 Eglo 3, (6) Para AMCD,AS = pas cp = 5. Assi, sonseo= [a= [" "psoas [a [| =a sea ano = [ Leone vo for fo [Cosete= ("a [ee [tee EXERCICIO PRATICO 41 Refer a Figurs 3.26, Desonsdere os compriments diferencias imagine quo objet pare de uma csc esc Io pode se desert camo 3 == 5, Gr = 0 9P,aS" <6 = AF, onde soperiie r= 3 é deli pr AEHD, suprise 0 = 60" AEFB ea pete @ = 45° €ABCD. Determine: G@) adisuncia DH (@) adistnca FG: (©) ond april ABH, () area da spericie ABDC (© ovolume do cieto, Respota: (00,7854; 0) 24618; (6) 1179; (0) 4,189; (6) 4.276. 3.3. INTEGRAIS DE LINHA, DE SUPERFICIE E DE VOLUME (coms de integrato com que eas famirizados agra serena casos “mquewintgraml envelve um str Pris ence wn carinho ong deo Suva no espgo,Ulzaremos os terms lnk, cura e comme aeraadaete ‘A tmegra de aa] ait cacomonet nail Ao ons secure L, Dado um campo vetorial A cua cava defini a inegial [aaa [ialenou ony 20 Henin de eon EXEMPLOS2 | Dato = 0, — xa, — smoked a Figo 310 a deerme a ciclo Fem torn do camino (ech) Solugio: ‘Acasa deF em oro de ads poe fra({+[+ [+ [ea ‘gua cao € particioando oo segments maerads de | a4, como mosis eva, dla dew, Note que dl sempre coir no hago dea, [ra=[oa—a ont, sobre 3: = 13 fats = de, Assim, [reas [oe naad os PS Para osepmeto 4, = hentio P=a,~ an ~ 7a @ dl = dv, + doa. Asim, Fea [Coder orem, sbee 4, ¢ = ys sto€ de = demo [ras Pornae 4 Aare mote ar frsn-teo-Bede EXERCICIO PRATICO. 32 CCalele a cieaagto de A= pois, + zunda, em tomo da bora Lda faa detinids poe 0 = p = 2.0= ¢ = a. ‘mosis na Figura 11 Resposta: 1 3.4 O OPERADOR DEL* ‘operador del,ever V.¢ pore deena com carter velo. Em cede oes se operadoreiferenci, mim conhcido como aera grat, am Yer cn me ‘mo, mas quando cle opera sre ua ung scl, exer resem um eon © opera pains do ur esa V exert coma UY: ‘verge de um vor A eset como VA otacional dem yer A, eco coma VA 4 Olaplactano dum ear Veer como WV Cada una des operas tert define, m deta, nis egies absent. Ans de cuvenene ober enpeasoes para operaor det (0) om coordenadas ate facilmente oid alizanda a mes de converse ds Seybes 23 «2 72_W Cemerw de fhe Para ober ¥ em temas de p.@€embremos da equasio (27) gp ee ee: pecaed 8% am 2 mga + te (3.18) ‘Vem coordensiss indi “ payee ae a1) Map Meag Mie De mania similar pra ocr Vem tomo de 8 ed wiizamos a very y re VETFTR gee METE gee ester capsmg 2 S068 2 sme aon a ann ab * 2 = wnoseng 2+ AORRE Ty om 2, cap 2 gd sae Hane ee am Subituinds a xqeon (120) (322) ma equ (1.16) usando equa (2.2), ase V em coordenads xis Fama ra rend ae 02 Owerve gu, ms sus (3.19) (3.23) 0 votre trios so coacados &dircia dos pera tes diferencia pone os vores ution depeaem dos gus. 8.5. GRADIENTE DE UM ESCALAR (0 gradente de um campo esclar V6 um vetor qu representa maptude ex rena de sims tna esc de vaigo dV. rane ae ser oda calcula a ifereng no campo dV emgueV, Use Vs eatoma sabe os qs Ve ens, ‘Uns exrensiomatemstica par. ‘ete spas Pye P, da Higua8 occ Wn tng MR peel wr Anahi a at he Endo, = G-ah= Good w cont o25) Onde» destoeament derencal de Pa #6960 Angulo nt Gf. Da equa (3.25) ob sevamos que dV cum mtimo quando ¢ = Oo 6 quinds dt ess om mse ciao d Gas, onde Vide deriva normal Porn, Gem a magi vena. ‘na taxa de varias de V. Por define, @ 6 padre de Venta An usar equ (3.2) em combina com as egies (3.16), (8.19) (8.2), 0 grate de pode ser express em coorlonas cartesian, cfc exis, En courden artesian EXEMPLO 3.3 wee a Me, Em coorenadascilindn, a at ee aw 1 conden eis, Beart ae * ren 36% on As segues rele envolvenda gadis, que so fiente comprovat, deve er dest sada ‘onde Ue V representa scales 6m ni. ‘Ons tami a sepines propria undarentas do grater dew campo esa 1. amanitde de VV igual 3 via tns de vriag de V por ide de ints 2 VWapent ariel dems de varia de 5. WUcemquancr pono & peopel a spent de V constant qe passa raves esse pono (sia polos Pe @ ma Figura $12) {poe fou componente de WV na nent de wn vtorunitirion é VW ae € Seno ads de dria drevionl Se Vs lenge dem Ese aaa de arog de Vsezunto ae 30 thea Porenempls, Vil na equaio (3.2664 derivadadrchna de Van longo de Pm ipsa 512, Porta race de a ung esclarVTorace ano axenic seguro al Vv ‘a a rpidament quanto a gait da nin dcvada deena eV: SrscA~ WW. Ve denominad pte scalar de A Determine o rae dn seine campos excl: io V=eentreaky ) U~ geome (0 w= ton Po Sete ca a as haa a = 2e “eos Deeonh ya, + € “sen 2esenh ya, ~ € Sen 2e cosh ya, tw. ta a, w eu a+ Ome a ae peeon20.,— Zorn 26a + pom 26a ow, tw. 1 aw, o'y rao” ren 99% sense a+ Ween 28cm 6a — sen Osea 6a, EXERCICIOPRATICO 33 Determine © gradient do pines compos ears @ Use 0) V~ prsend + Hom + 8 © fm condensin +76 Respostas (a) 2k + da Fae + Oa, Ha (0) (eine + 20044 ome — Zsen 29a omsea men! © (ts aa (Staeurtine EXEWPLO.A | Dato W ~ y's oc dexmine VWe dra econ dW eu nag ls or sotogi; wr Ha HO Bim (2.1.0): 70 4a, Ba, ~ 2 MY ewea= (4-8-2) EXERCICIO PRATICO 34 Dado = ay + yz +e determine o graeme no pono, 2,3) dead ‘iecional de # no mesmo pom, cinta em diet ao peat (3, 5,4) Resposta Sa, + 4a, + 3a, 7. EXEMPLOES | Determine Anglo segundo o gual ia oerepm clini 49°22 le secacotrem send go ¥, cm nae nr repeat po 76m Hemeno de eromagnetino ura I Refeet o Esempl 3; ple de lod na tnncon wm chp, | 0) = 20a, 4204, + ‘nde 6 um partimeto, Onde ia eo lipase se encom, n+ en! 420"= 10 Consderando N= 1 ness cso onto de inesegbo 6 (x 9,2) = 22,1) Note pont, A superticie do clips ¢ defn por Ss O gatiome def Wate, + Oye, them, Ein(2.2,1.0/~ da, +4, +a, Asm, um veto uit normal ao elise no pono deters Yatete i Vs sculhendo osm positive nse cu, odgulo ene a dado por cont - inl Viva “aa sea Assim, J = 7421% Comoe a, per ser + ou ~ tos, na ealidade, quatro Prides de ngs, dads por sen y = = (39 EXERCICIOPRATICO 35 ‘Calle o anguo ene as omais As supetces 'y +2 3exoge—y?=—4 9 panto de ners (1.2, 1. Resposta: 73.4. 3.6 DIVERGENCIA DE UM VETOR E TEOREMA DA DIVERGENCI Na Segio'3.3, obscrvamos que oxo lide de um campo vetora A qe fi pra fora de um rfc lech § obi a integral $A 8. Deinremes, els, a verze de Acoma ol ‘liq que pra fora de uma spice ince mental Fecha, por nidade de vue cace: ‘opel pert ‘A ivergncia do A cm um dao onto P 0 fuxa qu sa por unde de vom mais daquoo volumes eda a erm rao de P Figur AUS Clee de A pa fcyamenoe MPO ern Assi, [awe saath cmedeatmapsin 039 Segundo pass semetantes. oberos [aca [ Aces anaet | stomademiemanir 036 ee eee Sent qe 34 (571m ig rn = dd me BAL a org temo de ondem spe dearer mai que Ar -»0. Prato adver {S-A.cmampuno Pi yo), cmum isema de coadenadsearesian, € dad por tae, te, Me 69) grees similares para VA em oo sitema de cdr, pose ser detente ois equa (3.3) cpl afer da equx39 3.39) pr usted deals sympa Bn coens nress, substiin sges 215.7} eC IS) G)obemse ii 60) Sebsituind as guages (2.28 (3.20) 3.22) na equgio (39). obvemos = 0 0 mut eis em EM. Ours ends ‘eto est no Apne A.10, Riser) 3M Consider volume rons da Figura 3.24 rls tn da cola degen com os ‘econ de dt (a) dlde ea © daew, () dldea wed 6) “asd, (e) ideas i) dea, (o) dSdstwe AED) ew, 82 reo vole deren ma Figura 325, elaine oxen ila da sper com sd ita da (o) dhde Dat 4 (i) ~pdpdea (a) aidaiccABCD Gi) pao wSdataceABFE i) pba 26 Quad spire perigee en? (©) wt grat AAT Dado um campo A = 32, +12, #('y—20a, pods atimarqpe A 58 A demidud de crete pric J ema pa sigur gue J verge nad AMO Se umcanp vera lesa io faano w fe-w-0 wo txa=0 to vxavo f TQ-0 827 Referee a Questo de Reise 38 Resets: 3.4 i), 40), ih, 8), 40), il 32-40, 4, A, 2, Fb pei Bde bio, ev) dA, oD, A, AaB, 3.8: 36, iment deena dl tem commento deca wa ds epi urs £46 ahs conse r= 16 = WO 9 = oF (0) r= 4,30" © 6 90% $ = consane as cus as esis specie lcd ae a epete erncal dS Ore hlcpeXo.1.0)->12.1.3) (atin react, 00332. 1,3) AB Se . (ym $4 98,5900, calle fH. longo do contr da Figuea 328 10 Sep = yn, +44, ym, Caled fA (a) una ego retmguar dada por O= 4 =2,0y $2,022: (6) ua regio clinica dada por p= 3,0 = 23, {ey uma rep esfeca dad por = 4 SLI Aacclero dun paren ¢daa pra = 2, A pin parla = (0. ‘Ov ermuano sus velit iil €y~~2a, ac (2) Drie 3 pong ds pail tempo =I () Determine veld pti como mang emp (Unde ee OW= 2H Deose (aH =P cos cons {A13 Determine orate do einen cmpor cel se ar pon expend: ( V= 2" en. (01, 02,08) ‘cede 0 = AAI [LAS_A temperatura em um audi dada por T= +s, Um moigo ainda em (1,2) ‘leo o audi, deja ou en um eens ga ele agus oma rp pos quai ele deve [R16 Eom dvepc etch do seins vee (B= pheosba, tse on, MAT Cable Ae AVX Ae feng, cone 3.8 Consider o eo oo eclor H = AV Tne 7a temperature condi ic, 49 (a Demonse que Ve(VAy= W-ASA.WH sone Vu campo excalare A € um campo veer (brCalule Y(VA) quando A= De, 3m =n, 20 Verinigue a iene VE (VA) = MV ADE BVA ne Ve A sho. respectivamene, campo esslr eampo eter (ine Va Aaa « Aina, + ry Sal Seu = xe=s'y +72 aa 123 poe to = 9 (2%) Aas Seema, ya, fa T= 20m, +a, + ox, determin @ Fae 326 Ser in, rym, 420, 60 vetor pig do onto ts y2).7 = IN en Sumit te ge Gavere— te ae Varro 227 Conidae Prd peoblemsanuri, rove ge Fant {28 Pra cau dos squint ups sabres, deters WW (v= r+ ondeay 330 Sev = F¥e'eA-= vy 4,9, emo a) PV) FAS gra yA: a A 31 Dado P= cp, enone (a), = nde 6 igu 329, {th JcP Uy -8- ome ic linitada por (c) 0 teorema de Stokes @satsenn pra ess cs ABD Soi = 2e'g + pc gn Cae: wo Deas 5, 89 ate Winds ue Dp = S125 1.0 6< 2 3 Se B= va +4, (2 Daycmconte §, FAS onde 6 tnd por 8.34 (a) Dato que = 8, +98, 10 clef AS ome saps dem ca, din peo=rstony=1002<1 10) Resolva nova perc) Sonsiderando gue Spermamegoresn © A= yom, + 3.36 Verge o tore de dvegcin fa-w[o-aw at psn cos 6,0 asap de um qa de ums esos, defini por Nope whore at, 2436 0 memento dacs em tr do ioe de wn po iil € propa 4 xyes ene mmm flan de alge cm ri A ana da pei doc Pa, Coe §, 8 ab gue (a) .¢comerna da igus 1304) 8.38 alee ox a lo veo (pe a aa dew nt 0 defini par 2 = 6 = {839 Encontro fio orton bo campo ote, + reen cob + oO <4 Un crpo tia & dad por veees ° Cabelas eines imepras: (0 f,@- onde 1. bona circular do volun ma forma de ua cng desert, me tro ma Fgura 331 (092,00 0) 08, ote S, Canmore mo tp dese ome (6) JQ) -aSconde 8,6 pete da her nica de volume @) 0-08 ©) LQ 8-06 ota (0) (9 pnem er omparados ene P41 lumen fama dun aqui {341 Umcore gd gem orn de un einofin que sravest scent com una velo falar Sem 6 elcid mqulger pnt mn copie gic w= 2% 2 Saja te Vempan ates mene te fora fren a3 Mowe ue frwsptgfree ‘M44 Dao ocamp vera 6 = (6 ~ 20, + 804, (0) Errichons(onconservaivoyt (c) Determine accu de G mo conten guns 2 = 0.0-< 59° AMS Seo campo voi T= tay + 8m, + Be p28, + Oc? 9 ‘reacon, erie 0 sonte VT em (2,-1.0. PARTE 2 en ELETROSTATICA 4.1 INTRODUGAO ‘aint Neh Wey & mT Capitulo 4 SS CAMPOS ELETROSTATICOS riaquese se voc vnc sr fel se pr, se i “Tendo Jminuo alguns ferrets mattis esse pura es estos agra pers ein pr exter concetos hisics do EM. Comegaremos com os cons fundamen oe Touplcisinseanposlecos estilo (os varies no erp) no espa ne on ve) Um cereiScrmuscn gerd po undid ciepas estas, Um explo peo €0 campo “Stoo mo inerioe de whos de aio cadens “Ancr de concyaras nbs ety de lett, terse examina, reverent sua ertncia, Actos un em fascinate que se desenvolso em vera reas de ah ‘RaoUummivao de eneria cra, pelos de aos X protects descgas eras sites eo ocindos a camp eltrcos mut intensos, neces ter conheimento de ceetaispurscoonde ese ser apa de rjetar equines weqatos, Os spss at aivemelerbmiea do estado sl em et foneionament based mcletosttea, Aiem s Ents caput ¢eompenete ven come ox tains bpoaes eos de ee cAMP, sees nlc do mantmento dos elton fet po amps eles Price Ties dponttves peiercos de computadres, com exces da emia magica, basen serctnee cltoadscos Mowses tip toch pak, tects capacitive, bos de rao atios, ‘rarest igi ¢ impresoras clcrowdtieas so exemplstpics, Na Meena, os ‘Gabonese muita eres ois coma jad da totic invgpraa meletorarconr tin, econceatogremas eons tipo de restos de esc atv ec icing Tiea curse erage Naini, aloes ilzaa de virias mancas como em it {un leotticatlewodepondetxnagem eevonecica em proceso de separa de ese tis panlan-Aclementdee¢ wade cm sgncltra ma Sele de prie, pulvenzagto de pans ‘Goer na media do nivel Je unde ds peodagt amazenads aso de algo gamma ‘Stam chorale dos proceso de oreo do pao eda dfumao dare “Comeucr ons et da letettics vestigando a us es udamena gue s0V= ny on con lewonttcn: (1 le de Coun © (2) ede Gass, Amba so Basen cm ‘Goveuperimentaise so mtrteperdats, Enbuoa ale de Colom se apissvel na deterinag io ican tenia devi aqualocrconfguagd de aras,€ masa usar all de Gauss qu aronbuiin de cars ésinerica, A putida ki de Coulomb, 0 conceit de mensiade de campo ‘etic wei arse e api a eas envoendo carpus potas dstribugdes Be ars em Tha eo aupafces em volume, Cass espe gue per sr resolv, €m mui sore, camsia ie Coulomb sed facinenterevalvsosapicando seal de Gauss. Ao long de a8 aca netcapu, asumieros que ocammpe rico eo View 04 no espace Hite, Oc ide cimpo eletico enum mov afl ser tata no pox =p 4.2. LELDE COULOMB E INTENSIDADE DE CAMPO Aelde Clo ¢ ume experiment, formula em 178S pes coon fam Chas Aue ‘inde Coulomb. ita da foes que wn arg onal exer ota cg pont Po serponnuatentendenos una carga ue est ovllada sobre ui expo cis dieses G0 femores que ots dimen retvanes, Po exer, un colin de carp ees brea tegade um alinte pe er considera come una carga pont eran uss so to «ser coulomb (C} Um colon que proimdaente eguialente 6 = ade mit ande de cas porque acura deum leone ~~ 1.6019 % 10""C. ‘Ae de Coulomb estabace ave afore Fen dns cars pons 0, © 6 1. longo da tint que ane capa: 2 detanente proporcionan produto da carat 0,04: 3 nversenieprporciomal a quad da soci Rent eas” Matematicament, _ £00) 7-194 wn ‘ode a comune de proporcionlidade, Em unidader do SI, cugts 0 Qo em coombs(C, {ncia R€m met th) ea orga neon Na uek 1, Asses nem ‘Sade permisccuade do espace lr em fr por mts) tema vale 10 Fm . ba Gh = 9x 10m “ ae ‘Dew man, a squagi (6) pe ser cera cena 00, 2%, 4 Sedus casas onus, «0, oo ocala em pnts co veers poo so, respect mats F/e ema fora F, sore a crea Q, devi carga, wos a Fite da poe 2 = Lite, (aa) 2 ge, R ml a aoe (asa ees Subsituinds a equa (4.5 ma equa (4), pera escrever equa (4). Os. (460 Se O09) as i 400) Aref imyrtame notrque 1. Cxnforme mostado ma Figura, org soba carga Q, devia erga Q,€ dd por Foy Flan, ) Fy = Fi 47 2. Carga de mao snl e pele enquai us esi contri aren. Hag a 1. Adina en serps cards QO, ve sere mar gue as mente inca en ‘api no 60,6, deve se cars Pa 4. 0,60, deem ser enn erin ep), ‘sins de «Gdovem at lear comida aco 44). ‘Se tiveos mis do ue das args pont, pees war o principio da perp pars dsismnars fore sobre una temas carga, O rie eaabtece csc hower acess Q, Oa bealenn, espectivament, ci pont ce velores oa Fy Fy a feng estan {eiFsobeeuma carta loads wo ota rd pela son vt es orgs exerci sobre ‘evi sein uaa ears Q, Oxon Qe tanto (Cour), OOMr— ny deerme eee Agora, poemos intro one de intensitade de campo elie (0 vetor Intense de campo elétrico Edo pla fora por ide carga mers nes- “Sng Bei ‘intense de camp tio Fest, obviament, names reo da aga Fe mado em ne cmb ou em solyneto A inendade de carpo ergo em om pon aj ee psa € "dev an caspase m6 ota pat das equagdes (4.8) € (810), em eo! one) Tee ae =e Para N cares pontis 0, QQ, hovaliadose 1 pont rd ds equges 8) (10) emo px nese de campo cltien ara er ea soz. 5 oe an xe wa) | Po cue yond Ce Pm eto ead om (3, 2,- 1) eC 1.8) expen ‘mente. Calcul afr rca be um cng de 10 nC loads em (03, 1) eens «do campo eliico nese poe, soc 5 00.4, y 2air=n) . oe , Pama 3 trea vl @ fix Ge naan =L-Ls9) et leritoe ar wear pw fRLD 28] vie" av F =~ 6507, — 381%, +7506, aN FXEMPLO 4.2 650, — 8177.50) (60,74, — 3817, + 75060, kV [EXERCICIO PRATICO 4A a capa pont de'S oC e-? AC esto locaizadasem (2.0.4) €(-3.0. 9), respectvamente (@) Determines forse uns carp potual de 1 localiza em (3,7) (@ Enconte o campo eléico Bem (1,~3,7). Resposta: (@)-1.004,~ 12840, 1a, aN, (0)~ 10040, 1.284, $ 14a, Vie ‘Dua cara pomtuais de mesma masa me carga (eto suspen em um pont oman por dois Fis de masse sesyecivel ¢ compen Denon que, a stag deel, 0 aaguo de ‘nina ede can un dos os em ea vertical & ado por = lor eynge sen tg ‘Se. 6 muito pequen,demouste que e Solu: Considere 0 ssera de cagas stad ta Figura 4.3, onde F€ a frais ou colombia, 7 ‘atenst mecinia em ca ioe me 6c peso deca aga Em Au 8 Teena = & Teosa = me Porisa, sna Ft coxa mg” me ta Mos r= Xena Peta, Oconee lorena sone = toresmet nae | comforme solicitad. Quando a muito pequeno 112m Wments de Soromsgpetion ume ee Pct O° = brea PV tore sage? EXERCICIO PRATICO 4.2 “Tks peqcnas ees dts, de mata my th snpenis, paride un nano Jot, por fie de mma ears de gal compimet Una ‘ipa didn igminene ent ester c xan ls poison ‘ees dum gu egltre bom nko d Demonte gue “re = rmme|e-< onde = seo vida. Resputa: demons ‘Unni tic da cerita én separa eletica de sidos Por exempt, 0 mine EXEMPLOS.3 | eae fatto da Frida qe comite de pequens orca de iro cde foha de oa pple ser sepa em sen componente pica un campo tice afr, como msl Fgura 4. Sypnd velocidad deslocment nnn ds patios zero, determine Pa fre ls ap eae M0 cm, Conidre ESO KV e Om ~ 9 UCT ano pat ss paticuas ‘egos postvamente como para spr cee negative Campos tatoos 113 Solu: Desceasiderando og colombins entre parc oraletrstica, devi an camp ele on = mia, | er | tera duns vere, em se so Lato mgm Inteprand dus eres, obtemos s1=0)=0-46-0 Mie = 060 1140 Beene de Eeromognetim Tab, dvi elidel er 20, a fl -0re-0 4] -o+e0 yoodet ‘Quay = Mm = 058m GER vey $= WD 9% 10° 5% HX 1699 = O67 separa ent a pats € do 2e = 7847 em [EXERCICIO PRATICO 43 ‘Umcanio de fons mt fo ostivs de Cs ap de eed em mato ‘aha parsed ua ego dsr pore > Conse cat ico {& B= 400m, +2004 Vi. Coir sind qu sos em ua i cas {nia daa pore= 1.019 10" Comanam~ 222% 10" hge se desacan 99 ‘et, do eos (cake nicl et) Sen meses contigs ‘on Oem'= 940m deeine aor valor des que pode er akangud. Resposta: 08m. 4.3. CAMPOS ELETRICOS DE DISTRIBUICOES CONTINUAS DE CARGA ‘A aor temosconsiderado uae fog camps eres de carga onto & exten tents crea que ocopum un pequeno epazo fico £ também poste! tos dshiuiges cont tas de cuge ao longo de wa bn soe un supercon um volun, com sao ma Fi ‘sal denstara densidad de cars inca, superficie volume por 2 em Cin, fm ‘ime, (em Cin), reapetvamente Essa notago no deve rer contends comp ser rice subscowsad pra dentars distinc ail no stom de corde ads clinica. ‘stemedcaga ea tl Qs tan sah sa ¢okeron crs w=want= (a werinsend ei saveii-sb=[nB Someres) Kink /imensidade de campo cic devi a cada uma dena bigs, pe pa sero tidaa pd oma das ont clement de campo Sevido aca wm Ss mars Po tnd carga oe cont dstebuigSo Den forma, shui Qa equa (11 pelea txclementar dQ ~ up dS ou pd grand, obvenrs = | fee taba decay as) are ne (2S 4, petite) as) tre? " Pot ay (wolume decarza) 4.16) J art = Deve se abserado qu a vari medida es meas mas oa (4.13) 8 (4.16 sca ‘nda Aout elsrenor eras formas pra alguns dstablgbes car A. Linha de carga ‘Consider Tina de carga com we densidad uniform de carga y.etendendo sede Ast fo longo do eo, como ments Figura 46, O clemenle de carga dQ asoiodo 20 elemento de feng dani dl ~ d dado por 40 = pod = pede «por iso, carga tal @& daa por 0 [nae 419) gar Ciao do campo ico Aimensidae de campo eltico Renn po abit cue x; pa ee deter ds tizndo a quag 1), inporane ster entre fro ns eggs 4. 14)9(316) Peetnnce compo) por iy). Desa mann, pa da Fignra ae mimeo mR mc Bo iae” prem erh Ssh a clas ao 48 tn en ft [tee en au calclara vor de campo, conveiene defi a ¢ ay oxida Figs 48, wale += 27! = pew JOP pia di! = ~pec ade Porn, 01) pn ser eset come gh [sedate smal r oe ay aft, | foswa, + senate Avi prn um in ode crs B= Pb ones snag # ose —cosapal (420) No caso especial de una infin de care 0 oot situs em (0,0 0 pont Act, 0.) deform que, 272¢, 2 componente do emp ma dvegio = Uesaparece ea Nowe que acne (4.21) ia considera sinha fn de args no cin deform ‘bea temosienfcado convencinal, em cowenads ciliicas, Sea inka nb ever sob oe ‘oo deve se entonigo como dsc, oma perpendicumen linha, a sbi de ‘argo pono deinen ea, deve ser mente smn 0 velor mio uo tng dessa og B. Superficie de carga Consider una ini inti de erg, no plano cm wma desi weaned a Asa ‘ptateciads a una re lementar di dada po: . 40 ~ ovals porta, cng ota @= fod Api equngo 4.15), contbigso da superficie elemearIastrad i ig 4.7) pra campo Eo pot PO. 0 ane a a Reema tha, Ro IR = [9 +] R ae B10 = md = osodb do Sawin ein rages mt ego (429) em se weeny ren} a Devidoa simzria da stribuiga de carga, ar cata clement I exist um clement comes te 2 caja comtbugso a longo de cancel om a mtb do clement Icom road sa Figura 47 Desa fra, a ombud pars se cance peas er compete fongo d= spade sr mata mitemicamcn satin a perce, ¢ 4 Ae aan deco pu de sen nointeralo = 2 vests em er, Log, 118m Cee de eon ee fade [ee = hae [ted jae = ey ino & tem somente compontes ao kngo de 88 carga ests dstbuida no plan xy. Em ge ‘arn na ote ara tes Be 429 =| onde, um yto untisio norma 3 in. pati das equyes (4.2) ou (4.26), nots quo ‘mpc € nara mina € urreendenteent independent ds dea ena paca ‘spam de observa P. Env um capactor de plas paral capo eltrinexsin ene 3 ‘as plac caczadas com carga igs € posts € ado por = fa ae Be aay Bea a €. Volume de earga Sj uma dsibuigo volumes de carga com densi uniforme de carga, come masta Figura 48 A cas asocada wo elemento de volume ds ¢ 40 = pd Vizwra 4 Detemiago do cong eition Eero 8 big une ca, ant ree (Ocampo eto den P0, 0,2) devido 30 volume de carp clement ieee ae ‘aide = cos + sen Devo sme da dsb de cars, coils om omens EB cancels: Ress ena smpenete du por Ea tens [deome= [oars am Novae oni areas ect br an a Aplicando a epra dos cossens a Figure. tos Ra 24 27 oot P22 +R rhea convenient clclars integra a equ (4.29)em erode Re Poviav expresses co comareen 6" em termon de Ret wear ean Zt h- amy entteae sty Diferencindo a equngo 431 b) em ela mantener fo, ober flo [Dette er At 120 Hmonin deHetomagpetin REMPLO 4 se eid pre Eno poo #40 0,3) Devi’ seta da distin de carga, campo ‘letio om Pr, 0, 86 ob pat da equ (4.3) a ie 2- 5255 439 qual €iénico ao capo etic poduro, no mest pono por una carga pont Qos frigem ou no centro igh exc de carp, Arar is cr evident a esadaes Um ant circular de rio we cartegao com uma stsuigdo ufone de ara p, Ci est mo (@) Demonte qe ah ania H10.0.0) (0) Para gus valores de ho tem var mio (c) Seacara ttl ane or determine pra 0, Selugio: (G) Consider ostream Figur. Novant. opto chav para determina apr irda equa (14) Ceaplctar cada erm ds equago, Nese caso od Rada) he Senn k ee ee te R04, + ha eo [eee ox (* Cant ha) Ee meth aay ae re or imei conribagbes a ei cane so Fea evidene se near qe faca elemento cute wn lento crespondotee posi aaevalmen opt {eum campo de gual valor dy asco cientagsn opt fq esas ds omg Sec Cela ene, Desa ora stam components ao longs d=. Io € vee [we feel + a ali + eset | axe é mesmn de uma carga pont, como a espe, 122 moments de leromagretion EXEMPLO4.5 EXERCICIO PRATICO 44 ‘Um sco cicuar ero «ext uniformementecaepado com 9, Cn” Considere ‘aco m plano: = Ovom se io ao fongo de, (2) mons ge, em um port, 0.4) 2 * mabe L mt wears (bay dso determin o campo E devo 2 ue min ifn cars ‘ocala sobre opin = 0. {O Sea-ch donnie qu ine woe dn care peti r= 1,07 L.sabe oplano inte +25)" nO Determine (a) acaga total ma in {byocampe elec em 0,0, 5) {cha foguexperimenats por uma cia de 1 mi lcalends (0.05). tem un desided cng dada poe Solus ae- que xe ~ 12. nepramos em reagdo a (ou fazer ua manga le varie? = algae de = 2) by + 29a aya 2 fBtot +208 425s] 212g ga yte29"[! Ql tar eal 0 = usec me [rate [mati = 40,5) ~ (43,0) = x, —¥5) Potato, [ea [ron- [aes Care) (0) F = oB = (15,15, ~1125) a EXERCICIO PRATICO 45 ‘Us placa guaeada desta por -2 = x = 2,-2 = y = 2) = 0 eal categads com 121 Cin Derive carga oul ma pla lense decanpo ico er (0.0, 10) ‘Reapostas 192 mC; 1646, MVP (0 pls x = 2 €y =3 esto caogados com 10 ine 15 nC espectvamet. Se ina PXEMPLO $6 520,22 exivercaegata com (Or nin deena Kem yi) devo ts dsb deca Solus: sei BOR +E TE, onde BBs eB, so, respecivamene ss comtbuiges a campo Es porto (1,11) devido ab {iain [8 oi tina 28 afin 3 como mos Phgra 4140, Uso as syuapdes (4.266 wo19 (ohactrwingiede pes ala y= | onde a, (ni € 0, consencions do stems de cordcraanco, mas tem un sipnifead se chic) un tr ui ao hago de Leena linha de cagas ep € 9 eampeimey {SL deter pti da Fgura 4:10) Fars 410) ell da Figura 1a) consi Tanmos plan y~ Ire qa nto veto Da Figura 4.10), 0 veto dni de ae Rata te pa iRi= Vi, = B= tg Vio" Vio toe-107 1 oe oe er) Ass, somando Ese oboe 0 campo otal com zea, + 270na, ~ Stna, Vin Note qu, pars ober a 0, cess pra deerminar Fo vemos ir aga eu ‘etor posan ea pono de neste (eyo veto pongo €): portant a ou a, gualster {Um dees, un veto unre a lange der Ohserve to, stentment, nox Figurs 10 EXERCICIO PRATICO 46 Nobama 6 wi = 0212 ga em on pmo. 2 2). md lapse ae desert prs ~ 0,» = 2, deteonine Eno pent Respostas 202.74, + 645.4, Vin. 4.4 DENSIDADE DE FLUXO ELETRICO EMPLOa7 ‘uo devido ao campoelévico E pode secalclado wanda dfniio peal de xo ns cquo (6.15), Porraes de ondem pis, no ett, a grndera oa des ar ni cms co mo adeflagao mais ulead de ano em elo, Tab, acquis (411) 8 16) a tram que ntenidae de camp cleo dependc cio no ests eres cage cae bs (eas capt com eens space Rove. Smpeannay bt novo expo veal Ds ape ‘emt do mei, edinido por Defnnemos fla nic Wem sero de Dw ea (2.13), 08 ei =| 46) [o-w “ Ex ides Sun itt de fancies inca em uma arg de +1 Ce erinnem ua car tstde 1 C. Por ime, o lux eletico¢ medio cn coulomb, Pra, iro veal Dé de Inno dersidade de ao eliricve€ medio em coukmbs yor mee guar, Por raves st tics demidae de la eltrco ¢iem denon de dexloramet ern, ‘Dr equa (1.38) fc evident qu as ermal ar calc bids paride de Conor ns Soyfex 42643 pon sr was pra cll Dz nero que deve nl pln pr Pac, ps ii cca pds 46 poe, (aan pra ma dsc de carga em wm volume, pati ds yung 16) (4-8) tems fate ws (Omer, x partial euagies (4.37) © (4.38, que Dx um da cng ds pogo a DE independent do eo Deermine Dem (40, 3)5¢ bower uma capa potual de —Sx msm 40,06 wn de ‘args de 3 enh 0 longa dean. Solute: SejuD = D,+D,,cade Dye D, si densidad de ao devid cans poten cares reapectvamente, como metrado na Figure 1: Dom alm te See tee e640, 4,0, 0) = (0,0, 3) Don Se 100.03) | 40.05)" amb, PL ie 1 lemento de leomagntinn Name _4.0.)- 0.0.0 | 4.0.9 % 74,0.3) — 00,05) 5 1402) ~0.401=5 Dg 5g (da Ba) = 0240, + 184 mC? Depot r oP, sani EXERCICIO PRATICO 47 / Un cg pon de 30 9c lcd ma gem ening m ple em = ‘regnd com 0 in Deerine Dem 43) i Resposta: 5.076, + 0.0573 , i. | 4.5. LEL DE GAUSS ~ EQUACAO DE MAXWELL Aide Gas consti em um das frames do cleromagnetsm. ‘Ale de Gaus eabslece quo faxo léuico ttl Watavs de qualquer super fochads igual carga tal encerada por essa super. a Fh 7 Sanam acta dn So Fagor Py Cane Hava Uni Pr 8 95-334 v= far= ; a= fsas= [oe 8 Aplicacooteoresm di dverpeci Baga de peri de cago (4A) fors=[ v.00 ‘Compara ene sas dua imtegris de volume as cqungses (41) ¢ 42), bien se 1 qual primeira das que equa er de Manvel sere deteminada. A cquso (4.4) cate Tece que a Jenssadevlumeica de nga € gua a divergecia da densidade ce Muto evi 0 tis devera er urpreva plo mol come dfinmor diverge dew veto rae (3.82) =e Toxo qu, em um pono snplesmente, a cags por unidade de volun ness pow, 1. Asequagtes (431) ¢ (443) to, hasicamemte, formas dferets de expres le Gas. -Acquayo 4) €a forma itera enguate que vequazao (445) € form dfereasao pot dateide Gos 2. Alei de Gauss € uma forma atematva de staeleer aide Covlomd, A apicagn adeqa. es smericas de care, tas como una carga pata uaa fia de cts na sper ‘Marca nina de casas ema dbuigs africa de cars Una dno coma dete fs ter wo simeria eames depend de (ou yon seta ne depen x de Prosser ese se depen x der Gimlepenente Jee) Conv sarang se «dit tain de cara for sme, ou no, er de Gauss permanee vil, Por exemple, conser 4 ‘rig de caren Figura 12, onde, 80 specs fn voles) fechas O oxo. Enos a args 2D4C 615 aC load, comin para To que saves 0 UNO iO {que armvesea, de acordo com el de Ges, ao ste contre des carps extern. De ‘sim, hott que side ,€ er porque nk exe carga encerrda cm, Observer Gor alede Gauss, P= vida mesmo qucudsibak de cagan ni ea sinc NO ane no peemns liar as de Gs pra Steinar BoD quan = bag de ares fo for aca Nee emo, deve ocome i de Colom para deerinr ED. 128 Horns de Homage wy eee 4.6 APLICACOES DA LEL DE GAUSS. ‘Omsodo de alc als de Gaus pa determina o campo etic comes pel erificago da eis ‘énca de sista, Una ves Meiada axis de dhru sind decry consumo. ‘rm uperite matematica ech (enheva como superficie gassama). Esa seri ec Ihde forma quo vet D sj normal angen sapertcegassana. Quand Df mal Ssupericie, D8 — D8, Quan D fortangencil sapere, Da = Dssa mane, deve tnonesciher ama super que sj compaivel com sme exbia pel sstibigao de cara Aplicoems esas as seas ao eases opus Suponha uma cara portal @ posictnuda na oigem Pata dtermiar Dm pot Pil emser ge acco de uma superfce esi contend Pid stisfazer a condi de imei, Ne Sh ue cao, ma superfic esfria sentra na crigem ¢ specie pawsan, com most Gon gua t13 “que nee caso, D em quater agar orl A peice gumsan c conan sobee e, Ii. Dy plicated Gas CP Ona DOREN SE a=, f as~ D,ter? aa nde fd =| 7 send db = dr 6 ea da soe paola, Desa frm, ° oe as) conform capt a pat n emgies 411) (435) Z decarga Spon a indiana de carp wifrmement ith com oC, 0 longa dein Pa ‘ss comligdes de snes como mostado na Figua 4.14. Desa forma, D consane sobre 2 supe ‘ie asianacilinrien moral rex, 6. =D, Seaplcannosa Te de Gaus un We sho aro dai nt =0~40a~0,f 8-0. tu Comdev mina ni ini Bourne de canes dc porn, Ch, oa 60.ParadtricarD no pono P, exclbemos om sperfce pia main reinglr cor ‘a simeticamentepelainina decargs cca dus do suas aes parla banda commo moa gum 4.15. Como Drona lumina, D = Dae, aplcand all de Gus ei a+ m[a-o-fo-w-o) [ «] aap COmerve que D8 calelada na eri cana € 2m pore Bao em compere a on deca, Se atampas aperior inerir da cava tm, cals ua delay, ea A, equaga 8) 35: cone espur pari da eqs (4.25, D, Estera unite ate carregada Consider uma esfera de tao «com uma dstibuig uniforme de arg dap p, im Para termine Dem algae po conan aperies pasa considera 08 SqUieS€05, ‘eparnlment: == 0 Jaques carga tem smears, es evident qu auntie {erica ¢ uma supertice gauslan spe Para cr tl ener spec esi de ner sad a iu. 1)| |recalnen[[[reraam am . refocnfeno[ [fae Donde, come Y= Qa sa tna ores sa Para r= o, sapere gmnsiana 6 mostra na Figur 4.160). crs enced por esa spe ce a carga tl dst asf, S06 ene Jama farnaf madd aso [Parainn ewe 18 Sopot pain prs a nouns arin pan nin dara gues 6 Sepetce pia prs mae, ior macomed eniebrnacinraa mex rsd da equ (4.52, Conssientment, rhe 456) Asim, pat ds equates (483) (4.56),Dyem gui pont, ¢ dad por 1D varia com a tic, como mastado no gitico ds Fgura 4.17 ‘Ome, spats equgdes (848), (4:6), (4:48) (452), qu a ald em ets D das itp e+ chave pr encontrar D undo ali de Gate i stan palrn, D deve ser cons te sobre sperce gaan pura fcr ems igre EXEMPLO Ah | Stone D = pcm Cees damian (3) 68 Solugao: aaa Oe peaty 132 _ ments de Gevomgpetion Em (1-H. 3) 9, leo Gt) = 05 Ch A cng ttl ena no cine pode ser dete dade is mans diferentes, Método 1: ese noo et mba dietamene defn de cng lem un You. = | ade= [pcos deded ows f ohdo = extn a-v-fova-[[+ [+ [Jove one, <7 hops. rar ie) ep fio ip steed unpa nei to se) cine ves Figura 3.7) Una ver que Da {em canponeat ao longo dea, ¥ =U,nar¥,. 8 ~ pd doa, eo Des oma on vos Bo Me EXERCICIOPRATICO 48 SeD=0/'490,+ 99, + Cin deemine {@) demsidae vem de argas em C1043) {t)0 oxo anaes de um cubo deni prO = 1,02 = 1e0<2= 1, (c)acag tt ence abo. Respota: (a) 4 Cm’ (0)2C, 2 EXEMPLO.49) temine Kem um pono quae. A dinribigh de aren & semthante da Figo 4.16, Coro existe imei, po 4 Gas pra aera fof B= On | nt onan k one rditer= Ou = [| [or enodnanar = [artes ene EXERCICIO PRATICO 49) ‘Ua disrbuigto de cagas no expo lve temp, = 2 aC’ para =r = 10m e620 em ‘fos os otros pontos do esage Determine Bem r = 2mer™= 12m, Resposta: 226.4 Vim: 39274 kVin. 4.7 POTENCIAL ELETRICO. pari dsdcussbes na egies proces cone equ a atensiade de campo lice Ke ‘vata deg de carga pe ser abd pid ede Coulomb, no can geal, 8 pe ied ede Gaus, quando deri decry tem ua simetia Un otra mane determi firese cana Fe prtido penal eleaico escaar Vas deni nesta se Em certo en {hee mad de determiar Fé mas Fc porue€ mens abalboso opera com esas do ge ‘Soponha gue ysis movment na cara pont Q, de wm pono A pura um fot Be um campo erceE, como mostrado na Figura 4.18. paid el de Coulomb, concise que a Fergasobre 0 € dads por F ~ OE al que trabuhe ralizade para rovocar um deslocament St w= P= gba ase sil agativ inka ie orb fio porum agen extero. Des mania,» Wahab (l reaiado cms energia pencil neces, pra mawimentar Qe A para BS w=-0 a a9) Avi W por Ona equi (4.5, resus mo valor deena psec por ida ear ‘Fs uantidae denoad pe V6 onhesia por difernca de potent ete ox pnts A eB. esis Va= Wa —["Reat aay ov). nerve we 1. so detent VA 60 pont nile 8 pot ina 2. Se Vy, nativ existe uma pends de enerza onal 90 movimentamos Ode A até B Ins iii que taal eit pe campo. Eat, se Vg posi exit om to cm cnergia pocncial o movimento om agent extern € pss! Pw se tae A. Vg dpe drei reid mastado un poco tain; 4 Can em joules or coulomb, ow mah crmamente em vs. gar 4.1 Decent de unacarza pal @ Campos Eevosias M135 xempliicando se ocampo fa Figure I devido a una carga pont xsi mu nig, ns sn) tea deforms que a eqnsto (4.5) pode ser ese como Va~ = [Saad (4609 ‘ade Vj VS 0 potenciai (ou poten sos) nos pont HA respetvam, Assn diferega de petencl Vy poe ser considera como o poten de He eng 4, Ey groble ‘max enolvendo cag pnts, cose consider um ponte no iit cto a eer, 0 6 considerame que 0 ptenil no infin € aro, Desa forma se V, = Duane 7, += me 904.62), povencal em quale poms (7,97 devido uma cars pons! Oloeaiada nao sm dco po e Note partie da. equaio (4.623), gue, peo ato de pont na dire aia, quaker coms ‘wit a ptenial devi ao dsioamento nas eyes 8 ov 9 desea pelo pros pmo vu Ecos dl ~ Edy. Porno, adhere de ptecil Vy €inkependemte dats, co ‘no afr aneriomnene O potenca em qualguer pono ¢a dierensa de ptencil entre ese pono um pos eico- Tid no qual opsenial € arbitado como zo uta plas, considera pte zo no info ote uma sini a cara onal bal eliza, por nid de care, por um agente exer 0 desta ma cae {ete do ininto até ee pont. Doss forme ve-[eea «so psa Qnaequgo (4.63) a eas lcalzas ma oiger, man em vm pont cjo ve vor posgao € 0 potencial Voc 2) on. simplesmente Vp), em ama ae a aegir ve 46s) \Consideramas, taper, o poten elec devo uma carga pont As mesmas consider er sepium soto nde dstao de ergs porque quae dba de carps ods Ser consid come consti de carga pots O pensiph da sperponig aie acim ‘campos ltico, pics também pcos, Pam mcarasponteas Oy QQ cans im posts com vores posse fo pte em dado por a ae Araie— ei * dale Fear ve ‘om de carga) 406) Pr dtbuigdescontinuss de carga, subsituinos Q, ma equag (4.66) po slmento de carga ‘s:tln, dS ob 9, 0h s0enso teaforon en tna negegae tal gue ¢yteal core podeue pea wer he [ Mote dee) «a weliv-rt nde as corded tinh ous pra dencar a ocaizago do pono one as denis ee ‘em ea do ponto deniers (pio no lV va scale), preciso desta ue 1. Abeer as guages (4.83) 4. «pont de potenci eo fern fo esohid, bern, eer oar pms oi cna rc AES, prexemplo, mse ieee wm has equagdes 4 4808) 20 pencil er punto pe ser deter de mnt tin, depend do gue for combed stig de cag ov amo ceric Kea dsibugi de ona To cone «a uss una das equaes (4.85) 44.70), depended da dstbuiao de carga. Se fo eo hoc simplemente vamos [eave ann _Ahferenga de poenca Vy pode se determina, gneicament patie: Duss cag pontsis—4 C$ sto lalzadas em 2 — 1,3) 20m (0, 4,2) especie EXEMPLO 4.10 te- Determine pote en (0, |) cnederando penal ro 0 afi Sous = 49, = 5 a o w= +e Sey 06-0, eal 10.0,0-@-1.3))= (11-2 = v6 fee) = 10.0.0 — 0.4.2) = [0,49 = 26 Donde wien=—2 [+S | Samkv EXERCICIO PRATICO 4.10 ‘Setuma carga pont de 31 ever localiza a ergem. alm dx dos carga do exemple £10, determine oprenial em (1, 8,2), conerand que M=) = 0. Resposta: 1023. ‘na crga pont de $ nC es ecard em (34.0), ermquam que malin em y~ Le ERENPLOUNETIN | ianeqta rnenenenc con vom. ()SeV=0Vem 40.0.0) determine VemalS.0) ()Se ¥=100V em 8,2, determine Vem C(-2.5.3, Sotugao: onde Ve Vso a corebagoes a0 V, nese pont, deido& care pntal ein de carps, respective Par cag pons juan | 2oanae @ shee ti ia cp ; vena fea =f sf 1 Hemenio de Hetomagnetirne v= Pmt 2 +e ane, 8? dees Onde € = €, + C, = constant: p 6 distinc perpendicular da linha y= = 1. poto de interessese Edina de arg pont a poco de nee; (4) SeV = 06m 0(0,0,0)¢ Vem A(S.0, 1 deve er determina, prec primi oe os Terese pe rem de em A. Determine cl wsos equa 231) Para deerminar pata ‘quaker pont (2), atlizamon at de qe p€« dstnia perpen do onto =) Tinay = Tez = I, prtlao io Prat» dstdeciacnte (5 2)¢ (8,1, De paueo ¥e tor dacs entre ces ds pots €perpendicalra asin . Ghbl= Vorb e= DF Arficando cas cpa pra pesca (2.31) pl 08 poor OA, tema 100.0 -@.1,0)= VE y= 10.0.0) ~ (34,0) = 5 x= (30 D-GLD)= 1 F4= (LA, = 9 “ mp e TEs cae eB a) oy -s6inva eas!) Vy 36mn V2—4= 8477 ‘Omer que evita calla esaneCsubaing um ptecial do ato ie iportad gat (0)SeV = 100V em C12, pe WD CLD) =I f= W121) (3.4.0) = VIL peo [RSI = (25.5) 3.40) = VT 2.1.0 = V0 nV pas [1] Ye=smsv (e) Para dete adiferenga de penile ds pots, no mecesstarmosetbelee ume (ordi de penal, ca uma feleencacomon fr eomoderada Vae = Ve = Vy = 49825 ~ 100 sorts como obido a pare EXERCICIO PRATICO at ‘Uma aga pom de nC et calizada na origem Se V= 2V em (6,8), determine (@)o pena em A(3,2.6) (@yopotencal em BLS, 7), (a ifereayade prea Vay Resposta: (2) 3929 V;(b) 2,696 ¥3(€)= 1233. 4.8 RELACAO ENTRE O CAMPO ELETRICO E O POTENCIAL ELETRICO - EQUACAO DE MAXWELL forme mesa na ses precede free de poten ene dois poms A 1 indepen raja prcenida,Pr esa rai, a Into, Van + Van = § Ral = 0 | [feae am Isso mostra qe integral de inh de 0 longo de us etic, coo ost te 19, deve ser rer, Fsicament, is mpi que nao € eliza abso 20 sm ‘zac longo de ums tata cad, po nr Je un emp eesti. plano eon fade Stokes na cquagto (4.7), relia fra [ivxE-a-0 | VxE=0 an EXEMPLO 4.12 Hemet de eemaptin tis. Ax cages (47) (7) sh eer coma eguar de Marl para camp elt ‘om (asoguda equcia de Maxwrlla ser obi nce text) A eqogto(479) forma ines ‘requngt 74) forma deen, Amba detrevem a atrersconseratva Jo cape elt Pando denne defini de pencil, V = — f= dl segue ue AV = “Bed = ~B,de~ By dy~ Bode erates Mae Comparanioas dus exposes para dV bts av wy &-- 75) [e=-9v (476) ist 6 campo elise Fé gate de ¥.O sna negative mantra qua dine de open drei em go Vereee, Kes rent dos nivel ma alos pa nes mas Bano de V1 ‘quo rtcinal do graicte de ua fang esa € seme 2e10(8 ® FV = 0) gogo (4.78, ‘Shviamemt, implies que KE eve sero gradient de alguns fngao eka. Dens forms equ 14.76 peri tr sido dd oquage 8.7, Neg 4.75) masta uot cain para oro capo K ndependent os da ede Coston de de Gas I wa compo potencial Wé comheco «pe ser encontn wand eq (.76)-Pode parece supeendene que uma nia fue V poss come to sao independents una das ots. las eto explicitamene relacioads pela coli ¥ * B = 0. ‘que eas formulae J poten ar explores pope rand dla 0 main Peoveld «le Fora erin i robles Yet» pve esa Dado psencat v=! sen on (a) determine a denstde de Nara eéicn Dem (2,2, 0) (teint taal ead se movinentr a Carga de 10 HC dopo AL, MP, 1207) Spe OF, Da er 20= 2 6=0)=0(2 a, ty ou) = 25na, Cm? = 21, pCi oeliado pe ser econ de ds mans, a Ko V como o campo cletostticn &conterativ, «camino de int ‘mene tao eliza pra movment de A, 3 2 ‘ealzao para movimentar Qe 4 at de AaB ee Pat raentdbay er de movimentr 8 area Qditamens de Asi 8 carga€movimentads de A> 4 {AN-si¥ deft tal qu senene wna vr ele po ver. leur nal ae a7 @ [ea al io i 1 Son mu Mato 2: iq Ve conecio, ese mete & muito ms ii woo" ote “a va a 10( 1nd — aman tr) 0° (2-3). mi [EXERCICIO PRATICO 412 alo = (3€ + y)a, +, kVin,detemine o tba tela ao movinentar uma cars 422 do pono (0, 5,0) ao pono @, 1.0) wanda aera: (0 .5,0)-+2,5,0)-+2,- 1.0% Dyers Resposta: (a) 12 mi (b) 12m 4.9 O DIPOLO ELETRICO EAS LINHAS DE FLUXO. ‘Tease um dipole tice qeand ds cass pnts deg magni esis oposton sto epradas por uma pegbea distal ‘Aimportnsa do camp devido a um spol lc Heard e iene mos pstos eats. (Consider o dp most a Figura 4.20, © peel er um pont P78, gd por eal won ‘onde 67 so antici ene Pe + QecnrePe-Qrexpetvamente Ser>>d.r,-raders Brn, =F wexngho (77 orm se ete aw) an, 7 Campos Eton m_ 18 gue devs = doa, onded = d,s define p= 08 a7 como momont de dip, eyo (8.78) pode ver extta comme Note que 0 manent dedipolo pest evita de -Q'8 +0. Se cnt dco sm 2m, mas em equa 80) torn vn = 2 ‘camp cic vid vo plo com centro na crge, mostrado a Figua 4.20, ps er bdo ietamente ds equees (4.76 (4.78) come --w- iy = Oost, , Odsend, = gli teoen + sna 492) onde» = fol = Qa. Observe que une carga pont um monet e seu campo eléico vara iveramente com 7 naan se cap pen varia inserter com ej equagies (4. ¢ G8). Das ea ‘fe GD) 4.42, nervamon gue o cums devi a dipole vara lversmente com uso sea pena varia nversamente conn Or campos elon devi a mails deo dem succuivamensroperoe (ais como um quad e const de dos dg, tupoo que conse de dls quiron waa mperemete Sm 77cm ss le ‘a eorespondentes vara iveramente com? (concede linha de Mao elrco( inhas de ora erica, com 0 aguas ves omnis) ft nao por Mil Farad (179 ‘mo un mancis de vsalizarocampe eric. N67) na sta iavestgago experimental, XEMPLO 4.13 eee de magne eur 421 Sapte cies pm) a ign pl pra del la, ‘Umatinka de uno ltr ma trjtea ou uma inks imapiniia desea deal modo que sun rienagso cm gulguer onto a rietjan docampo eleico nese pon. En otras pals, so sinha para sa ps. eter densa de Mano cleric Dé angen ‘meada poe ‘Quer superficie ma qo pei ein 60 mesmo em to sua exes ¢conbacida ome una superfeeguptenal A imersegin de una super equipotencia um plan est them urna travian a cone cnno nha quipotencia Nes bal ai ‘dono movinentar un carga Jeu ont ace a longo de una in. ow peti equipeenet (pn Yy= Oe prensa, etre in sea supe. A pati xg 4K), oma cont ue as dee {04 linha de lon (ou 2 ego de aio sempre norms as species eqiptencas Exermplo de supers cyuptcacns para cara ponte pra um polo 30 strana Fig ‘4.21, Note, pr desesexemplos, gue a deg de Ee perpen ius equpensas em qualquer ing. ‘Vevemoss pti don sapefices equiptencas quando dscns a presen ce orp con iors em campos ekrico, Por agra tsa dcr que exes cons so voles equine Un aplca pica de mapeamento de campo inhas de ino esupetces eiotencias) encotraia no diagno de enya cardiac, O coro buna Rate en fees a ice {de tensa de campo ic mera. © rao pode ser aracteiao como um do em ‘ap dcp sila aod Fig 21() Talay de camp ra detec psa anor ‘locoagao® Nu Sogn 182, dsencrn wns ic ume par fer mapeament Se arp is dpotos com moments de dp~ Sa, ea, nm eth oars nos ponte (0.0.2) (0.0.3) espectivameste, Determine o poten ma cngem, Campos Ehtotticos m5 Pim Se ry O.0.0) 9-2. = Ie) =2 Pi=9m, =O) -~.O9=—3, Hel =3 1-027) gs exercicio pRATICO 413, ‘Um polo clévco de 100, pC est oslizado oa rigem. Determine Ve Kos pean (9) (0.0.10; (3. 27) Resposta:(2)9 nV, L8 8, m8Vini (048.090, + 0.77944, Vin. 4.10 DENSIDADE DE ENERGIA EM CAMPOS ELETROSTATICOS ara determina engi armarcnd em ran de cogs, pcm mpi gs de ferminara quis de bale neesdris para emir a carga. Sepharose siione tne cana pontias QQ, em uma repo dere iialete vain egtosrmbreaa Figura 422 Noi needed. waar abl prs wansfeirQ, do nfo ni P, porque © ‘pt icici, eas lve de carga elo hi campo elten presente [equ (23), W~ 0-0 uaa reaado para tanstere QJ infin te Petal a pat Se elo pe tence Vem P devi a Q, Demado stlo rabalhoreahzado para poocinar Qe hal Od, Vy). onde Vice Vy soo poencas em P, devide a Q,¢ O, eectivamente, Poin, ‘teal ol realizado par poiconar a ara 6 = 04 ON + OMVn + Yad a Ses args fesse posihnodas ma rdem reves, Wee We ws + wh sas OF Os § Oui + Yoo sae V0 pencil em devo Qe Vire Vso, eapetvamete, os poten Fev ‘doa Qe, Somanso i cquigbes 484) ¢ AS), obese 205 = UVa + Vin + Qala + Vad + OMY + Yad = 0+ ON. = ON, Lean + a+ 0%) 96 meno de Hetromagnctie e ‘onde V. Vze Vs oo poteciis tts em P,P, e Py respetvaments Em gral se hover nc ‘ss pomuas aqua (4:36) torn ‘Se, a ins de casas pnts, agi iver uma dsb cotious de casas, 0 somatco meng (87 tras a ig. 0 wea} [ova cmseces an w, = 3] aves {(superticie de carga) a) rod | web fra (olmeseon) ss 6p, = ¥-D, equ (4.9) pn ser eee comms [ones aan Aina, para qualquer etor Ae exairV a identi V-VA=A-W+MW-A) (FAV = V-VA- ASB an so iid, Aplicada identi da ago (4 92) ma ago (4.91), oboe Aplicand 0 teorema da dvergéncia oo ric temo do lao dco des equi, tems Lf eoas=![ 0-400 a Da Sogo 49, rlembrancn pe V varia com Ure Bom 4c cages pnts: V vari com ‘Dom pun dpokn «pra Pots, VD no rn tered in io dc {861098 eve varia pelo menos som If -enquane dS vara com Consonants, pen Campos tewstitcos m_ 147 Por ents ao, neq (494) rede Bye 495) we=-h{o-me equ E = -We D= aE pna= 1 fate aon [not ‘isso, pcemos dena denidae de energa letrtticaw, fm mn) cone ee fae aon “Tees cargm pons —1 nC, no eto aida rm (0, 0,0 (0,0, 1 641,00, ess EXEMPLO AY | vant, Dermine weer interes do stems Solusio: We woe my tm =o OW Out o 5 10.0, 1) = 0,09 e o. © * ae, (iC.00) ~ O00) * [0 ~ OOD] a (0a.r 00,22) “ha Be xr =o 2 a)u = nae $e, + Ons + OWN) eG [ ee} +S 5+ aaal EXEMPLO 4.15 *) “C8, on [EXERCICIO PRATICO 414 scans pontass = 10 Q,="=2n€, = 32 €0,=-42C eto posctonadas uma por vere essa order, Ns onts (0,0. 0.0). (.0e~ 1 (0.0, 1, respectvamente. Calo enerpia amazed no ssn depois do posiiont- Ieuo Je cada ua das cara. Resposta: 0; ~ 18 a; = 29,18 a; 68.27 nl ‘Uma dni de cag comm sei efcen em densidad Descmie Vem qualquer ponte accra amazed a regio r

También podría gustarte