Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
INDICE
Pagina
PRESENTACIÓN 03
I. MODULO I 04
II. MODULO II 15
2.1. MORBILIDAD 16
2.1.1 MORBILIDAD DE CONSULTA EXTERNA 16
2.1.2 MORBILIDAD HOSPITALARIA 17
2.1.3 MORBILIDAD GENERAL 18
2.1.4 MORBILIDAD INFANTIL 19
2.1.5 MORBILIDAD MATERNA 19
2.2. MORTALIDAD 20
2.2.1 MORTALIDAD GENERAL 20
2.2.2 MORTALIDAD INFANTIL 22
2.2.3 MORTALIDAD MATERNA 22
3.4. PRODUCCION 46
3.5. EVALUACION DE SERVICIOS 48
3.6. EVALUACION DE PROGRAMAS 48
3.7. SELECCIÓN DE INDICADORES TRAZADORES PARA MEDIR LA CAPACIDAD RESOLUTIVA. 52
2
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
PRESENTACIÓN
3
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
4
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
La Dirección Regional de Salud de Piura, está conformada por las Sub Regiones de
Salud de Piura y Luciano Castillo. Está ubicada geográficamente en el litoral norte del
territorio peruano, al sur de la línea ecuatorial, al oeste del flanco occidental de la
cordillera de los andes que atraviesa de norte a sur, condicionando y alterando las
características ambientales. Sus coordenadas geográficas se sitúan entre los 4º 04´ 50”
y 6º 22´ 12” de latitud sur y 80º 29´30” hasta los 80º 37´ 24” de longitud oeste del
meridiano de Greenwich.
Gráfico N° 01
La Sub Región de Salud Piura Tiene una superficie territorial de 20,238.08 Km.2 con
suelo heterogéneo, notándose en parte de su territorio formación desértica, figurando
entre los más relevantes el desierto de Pabur y Sechura que son los más cálidos y
extensos del Perú y América.
5
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Gráfico N° 02
N
FR IAS PA C A IPA MP A
1673
196 7
W E EL C A R M EN
C H A LA C O 245 0
ST O .D O MIN GO
2200
PIU R A 1475
S 29 C AS T IL L A CHULUCANAS
C AT A .MO S SA
30 92 850
MO R R O P ON
131 YA MA N G O LA L A QU IZ
1175 H U A N C A B AM B A
1000
1929
B S.A IR E S
135 B IG OT E C AN C H A QU E
LA U N IO N LA A R E N A 17 4
17
LA M AT A N Z A 11 98
29 SO N D O R IL L O
CURA MO RI 116
27 1888
SA L ITR AL SO N D O R
VIC E 162
B EL L A VIS T A EL F A IQ U E 20 50
15 13 EL T AL L A N 105 0
B ER N AL 23
16
R IN C O -L L IC U A R
10 C AT A C A OS
C R IS TO N O S VA L G A 23
9
HUARMACA
2194
SE C H U R A
11
El clima de esta zona es frío con grandes depresiones con clima cálido, donde se
forman dos cuencas colectoras de los pequeños ríos y riachuelos: El Piura y el
Huancabamba.
Por su ubicación geográfica, es decir, por encontrarse en plena zona tórrida, al sur de
la línea ecuatorial, el clima debería ser del tipo tropical, esto es: cálido, húmedo,
boscoso y de alta precipitación pluvial; sin embargo, la presencia de la Cordillera de los
Andes, las corrientes marinas: Peruana y El Niño y por la presencia cíclica del
fenómeno de convergencia intertropical, le dan una característica diferente, haciéndolo
sub-árido tropical, cálido y húmedo, con bajos mantos de nubosidad, fina precipitación
pluvial o garúa en invierno, así como en los meses de verano altas temperaturas y
lluvias. En períodos cíclicos experimenta cambios climatológicos sustanciales como:
alta temperatura, aumento de la evaporación, aumento de la precipitación pluvial, con
torrentosas descargas, aumentos del caudal y cambios del curso de los ríos, que
producen principalmente aislamiento de los pueblos por deslizamiento en la zona de
sierra, e inundación por lluvias y desbordamiento de río en la costa, especialmente en
el bajo Piura; con la consecuente alteración del perfil epidemiológico y daños a la salud
de la población.
La Sub Región de Salud Piura es una zona densamente poblada, lo cual se explica por
la gran atracción generada hacia los lugares altamente urbanos.
La población estimada para el año 2,002 es de 907,088 habitantes, contando de esta
manera con una densidad poblacional promedio de 44.8 habitantes por Km2. Pero esta
densidad poblacional no es homogénea a nivel de distritos, como se observa en el
cuadro Nº 01, donde existen distritos con alta densidad poblacional como Piura y
Castilla con 695.6 y 169.4 Hab/Km.2 respectivamente, y distritos de baja densidad
6
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
poblacional como son: Sechura y Cristo Nos Valga con 5.6 y 12.2 Hab/Km.2
respectivamente, pero que gran parte de ésta área, es superficie no habitable, pues
aquí se encuentra el desierto de Sechura.
Así mismo los distritos: Piura, Castilla, Chulucanas, Catacaos, Huarmaca y La Arena
son los mas poblados de la Sub Región y juntos concentran el 62.4% de la población
total, en tanto los distritos de Cristo Nos Valga, Bellavista, Rinconada Llicuar, Bernal, El
Tallán y Santa Catalina de Mossa son bastante despoblados, apenas concentran el
2.8% del total.
CUADRO Nº 01
7
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 02
CUADRO Nº 2
SUB REG. SALUD PIURA : POBLACION ESTIMADA POR AREA URBANA Y RURAL, SEGUN
DISTRITOS. AÑO 2002
POBLACION
AMBITO
TOTAL URBANA RURAL
SUB REGION PIURA 907,088 70.75% 29.25%
SONDORILLO 11,510 1.81% 98.19%
HUARMACA 40,634 3.35% 96.65%
CARMEN FRONTERA 13,425 3.40% 96.60%
PACAIPAMPA 26,428 3.62% 96.38%
FRIAS 23,167 7.58% 92.42%
EL FAIQUE 9,921 8.87% 91.13%
LALAQUIZ 6,399 9.60% 90.40%
SONDOR 8,489 9.75% 90.25%
SANTO DOMINGO 7,899 11.03% 88.97%
CHALACO 11,757 11.62% 88.38%
YAMANGO 10,614 14.58% 85.42%
CANCHAQUE 10,775 21.29% 78.71%
HUANCABAMBA 27,422 22.46% 77.54%
CATALINA DE MOSSA 5,973 31.14% 68.86%
SAN JUAN DE BIGOTE 9,371 47.34% 52.66%
EL TALLAN 5,332 54.03% 45.97%
BUENOS AIRES 10,639 59.39% 40.61%
LA MATANZA 14,956 62.40% 37.60%
MORROPON 13,672 63.57% 36.43%
SALITRAL 10,190 65.68% 34.32%
CHULUCANAS 82,572 70.30% 29.70%
CRISTO NOS VALGA 2,860 76.99% 23.01%
BELLAVISTA 3,372 82.86% 17.14%
LA ARENA 35,311 86.26% 13.74%
BERNAL 4,682 89.49% 10.51%
SECHURA 30,031 90.58% 9.42%
CURA MORI 15,875 91.58% 8.42%
LA UNION 31,368 94.38% 5.62%
VICE 11,343 96.37% 3.63%
PIURA 229,760 97.28% 2.72%
CATACAOS 65,517 97.54% 2.46%
RINCONADA LLICUAR 3,673 99.07% 0.93%
CASTILLA 112,151 99.13% 0.87%
Fuente: Direc. Reg. Salud Piura/OVSP
8
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Gráfico N° 03
La pirámide poblacional de
nuestra Sub Región es de base
ancha, lo que nos muestra una
población predominantemente
joven, donde los menores de
15 años representan el 38.8%
de la población total. Sin
embargo, se observa también
una constricción en el grupo de
menores de 5 años, como
consecuencia de las acciones
implementadas dentro de la
política de población,
específicamente del programa
de Planificación Familiar y la
acentuada crisis económica
que vive nuestra población,
cuya tendencia modificará
lentamente la estructura
manteniéndonos en un lento
proceso de envejecimiento de
la población.
Gráfico N° 04 Gráfico N° 05
SUB REG. SALUD PIURA: PORCENTAJE DE SUB REG. SALUD PIURA: PORCENTAJE DE
MENORES DE 15 AÑOS SEGUN CENSOS. 1964 - 2002 POBLACIÓN MAYOR DE 64 AÑOS SEGUN CENSOS.
1964 - 2002
46.5 47.1 6
50 45.3
PORCENTAJE (%)
43.8 4.8
40.2
PORCENTAJE
38.8 5 4.5
40 3.7 3.9
4 3.2
30 2.7
3
20
2
10 1
0 0
1940 1961 1972 1981 1993 2002 1940 1961 1972 1981 1993 2002
AÑOS AÑOS
9
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº N°03
CUADRO 03
SUB REG. DE SALUD PIURA: INDICADORES DEMOGRAFICOS SEGUN DISTRITOS - AÑO 2,001
10
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
registrados por el sistema de información de salud, el nivel nacional cuenta con datos
corregidos por el Instituto Nacional de Estadística e Informática.
El comportamiento de las tasas de mortalidad, de fecundidad y de crecimiento en cada
unidad poblacional, puede ser observada en el Cuadro Nº 04. En el se aprecia que los
distritos de Santo Domingo (-0,75%), Santa Catalina de Mossa (-0,48%),
Huancabamba (-0,31%), y Bellavista de la Unión (-0,26%), tienen tasas de crecimiento
negativas, lo que puede ser explicado por ser zonas de expulsión, considerando su
condiciones de mayor pobreza. En contraste Sechura (3,31%), presenta la tasa mas
alta de crecimiento poblacional, al igual que San Juan de Bigote (2,77%), Salitral
(2,77%), y La Arena (2,67%).
1.5. EDUCACION
Gráfico N° 06
FRIAS
37.5 PAC AIPAMPA
53.1
EL CAR MEN
31.3
ST O.DOMINGO CHALAC O
N PIURA CHUL UCAN AS
20.8 28.1
C.N OS VAL GA
10.8
HUARM ACA
36.2
SECH URA
10.1
11
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Los distritos con mayores tasas de analfabetismo catalogados como de Muy Alto
Riesgo son Pacaypampa y Sondorillo con 53.1% y 44.3% % respectivamente y en el
extremo opuesto aparecen los distritos de Piura y Castilla con tasas de 4.9% y 7.2%
respectivamente. Llama la atención la alta tasa de analfabetismo en distritos de la costa
con poblaciones poco dispersas, como La Arena (34.5%), Cura Mori (32.9%), El Tallan
(27.9%), La Unión (22.9%) y Catacaos con 19.5%. Asimismo la alta tasa de
analfabetismo en mujeres mayores de 14 años en distritos del bajo Piura, donde La
Arena y Cura Mori presentan tasas superiores al 50%.
1.6. DESNUTRICION
Durante la década de los 90, la tasa de desnutrición crónica en el Perú muestra una
evolución positiva, lo cual es atribuido a la intensa acción de instituciones públicas y
privadas en el campo alimentario-nutricional. Las estimaciones más recientes indican
que, a nivel agregado, la tasa de desnutrición crónica de los niños en edad escolar
pasó de 48.3% a 31 % entre 1993 y 1998.
El en departamento de Piura la tasa de desnutrición crónica en niños menores de 5
años descendió desde 28.1% en 1,996 a 24.1% en el año 2,000 (ENDES 96-2,000). La
desnutrición crónica afecta con mayor intensidad a los niños del área rural (36.0%), que
a los del área urbana (17.0%), y a los niños de madres con educación primaria (40.0%)
que a los niños de madres con educación superior (7.0%).
Respecto a los distritos con mayor tasa de desnutrición según la fuente Foncodes
2,000 aparecen Sondorillo (51.86%), Lalaquiz (51.02%) El Carmen de la Frontera
(50.7%), Huarmaca 47.56% y El Faique con 47.37%.
Gráfico N° 07
N
FRIAS
45.95 PACAIPAMPA
44.54 EL CARMEN
W E 50.70
CHALACO
PIURA StO.DOMINGO 46.98
17.52 CASTILLA CHULUCANAS 33.50 CATA. DE MOSSA
S 29.27
MORROPON
26.44
20.67 25.03 YAMANGO LALAQUIZ
43.45 HUANCABAMBA
51.02
45.25
BS.AIRES CANCHAQUE
LA ARENA BIGOTE
30.94 25.54 46.79
LA UNION 37.55
38.45
LA MATANZA
CURA MORI SONDORILLO
38.77 37.80 SALITRAL 51.86 SONDOR
VICE 28.82
32.80 BELLAVISTA 41.46
37.80 BERNALEL TALLAN EL FAIQUE
38.77 40.18 CATACAOS 47.37
RINCONADA LLICUAR 33.31
26.96
CRISTO NOS VALGA
33.70
HUARMACA
47.56
SECHURA
30.42
12
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
1.7. POBREZA
Según el mapa de pobreza elaborado por Foncodes del año 2,000 (Grafico N° 08), el
9.1% de los distritos se encuentran en Pobreza Extrema (Frías, Pacaypampa y
Lalaquiz), el 33.3% (11 distritos), están en condiciones de muy pobres, el 52.0% (17
distritos), se encuentran en la condición de pobres y el 6.0% restante (Piura y Castilla),
tienen una clasificación regular.
Gráfico N° 08
W E FRIAS PACAIPAMPA
EL CARMEN
S CHALACO
STO.DOMINGO
PIURA
CHULUCANAS CATA.DE MOSSA
CASTILLA MORROPON LALAQUIZ
YAMANGO
HUANCABAMBA
BS.AIRES
LA UNION LA ARENA CANCHAQUE
BIGOTE
LA MATANZA SONDORILLO
CURA MORI
VICE
SALITRAL
BELLAVISTA SONDOR
EL TALLAN EL FAIQUE
BERNAL CATACAOS
RINC.LLICUAR
C.NOS VALGA
HUARMACA
SECHURA
1.8. PRIORIZACION
13
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Gráfico N° 09
FR IAS PA C A IPA MP A
N EL C A R M EN
C H A LA C O
ST O .D O MIN GO
PIU R A
C AS T IL L A CHULUCANAS C AT A .MO S SA
W E
MO R R O P ON
LA L A QU IZ
YA MA N G O
H U A N C A B AM B A
S B S.A IR E S
C AN C H A QU E
LA U N IO N
LA A R E N A B IG OT E
C U R A MO R I LA M AT A N Z A SO N D O R IL L O
VIC E SA L ITR AL
B EL L A VIS T A EL F A IQ U E
EL T AL L A N SO N D O R
B ER N AL
R IN C O .-L L IC U A R C AT A C A OS
C R IS TO N O S VA L G A
H U A R MA C A
SE C H U R A
LEYENDA
1 (B AJO R IESGO)
2 (M ED IANO RIE SGO)
3 ( A LT O RIE SGO )
4 (M UY A LTO R IESGO )
14
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
15
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
2.1. MORBILIDAD
Gráfico N° 10
80.0
PORCENTAJE(%)
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
ilares
ntivo
el.enf.infec.y paras.
intestinales
toides
inmunidad
stivo
miento
sexual
nervioso
ninos
eo
os
Deficiencias de la nutrición
Enf.debidas a protozoarios
Infec.vías respirator.agudas
rio
Enf.aparato urinario
Transtorn.mentales y comporta
Infecciones de transmisión
Enf.sangre órg.hematopoy.y
Enfermedades infecciosas
16
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
.
Infec.vías respiratorias agudas
Enf.glándul.endocrin.y metabólicas
Fiebr.virales transmit.artrópod.y otras
Enf.sistema nervioso
Enf.debidas a protozoarios
Enfermedad hipertensiva
Embarazo terminado en aborto
Ciert.afec.originad.periodo perinatal
Otras enf.bacterianas
Neumonía e Influenza
Otr.enf.aparato respiratorio
Enf.aparato urinario
17
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 04
TASA X
Nº DE CAUSAS Nº % 1000 Hbts.
ORD.
TOTAL 827815 100.0 935.9
1 INFECCIONES AGUDAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS SUPERIORES 164431 19.9 185.9
2 ENF.CAVIDAD BUCAL, DE LAS GLANDULAS SALIVALES Y MAXILARES 67349 8.1 76.1
3 OTRAS INFECCIONES AGUDAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS INFERIORES 43031 5.2 48.6
4 HELMITIASIS 36837 4.4 41.6
5 ENFERMEDADES INFECCIOSAS INTESTINALES 34764 4.2 39.3
6 DESNUTRICION 30448 3.7 34.4
7 OTRAS ENFERMEDADES DEL SISTEMA URINARIO 25033 3.0 28.3
8 ENFERMEDADES DEBIDAS A PROTOZOARIOS 19783 2.4 22.4
9 INFECCIONES DE LA PIEL Y DEL TEJIDO SUBCUTANEO 17465 2.1 19.7
10 ENFERMEDADES CRONICAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS INFERIORES 14636 1.8 16.5
DEMAS CAUSAS 374038 45.2 422.9
Para la Morbilidad General observamos que las infecciones agudas de las vías
respiratorias representan el 27% del total de la morbilidad general y como primera
causa de enfermedad registran las infecciones agudas de las vías respiratorias
superiores con 19.9%, si lo expresamos en tasas tendríamos que de cada mil
pobladores 186 enfermaron por esta causa, siendo un daño prevalente; y como
segunda causa registra las enfermedades de la cavidad bucal con 8.1% lo que nos
indica que 76 de cada mil pobladores enfermaron por este daño.
18
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 05
Morbilidad Infantil: La Sub Región de Salud Piura en el año 2 001, presenta como las
primeras causas de enfermedad: infecciones agudas de las vías respiratorias
superiores e inferiores que representa el 44.7%, siendo un daño prevalente que afecta
a los niños de nuestra jurisdicción. Otras causas de morbilidad en el menor de un año
son las enfermedades infecciosas y parasitarias, daños que se relacionan con el
deficiente saneamiento del medio, sobre todo en los distritos de pobreza y extrema
pobreza; la desnutrición ocupa el cuarto lugar de las causas, con el 10% del total, lo
que nos indica que 234 de cada mil menores de 1 año enfermaron.
CUADRO Nº 06
TASA X
Nº DE CAUSAS Nº %
1000 N.V
ORD.
TOTAL 8779 100.0 492.9
19
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
2.2. MORTALIDAD
Gráfico N° 12
80.0
70.0
60.0 FREC. RELAT.
50.0 FREC. ACUM.
40.0
30.0
20.0
tej.afines
circulatorio
a
10.0
l y mam
zón
0.0
rios
tivos
s
s
Deficiencias de la nutrición
Ciert.afec.originad.period.perinatal
Enfermedad hipertensiva
Enf.circulac.pulm.y otr.form.enf.cora
Anomalías congénitas
ón
Otras enfermed.bacterianas
Tuberculosis
Enf.aparato urinario
Enfermedad cerebrovascular
Enf.glándul.endocrin.y metabólica
Tum.malig.tej.linfát.y órg.hematop.y
Tumores malig.huesos, tej.conj.pie
Tumores malignos órg.genitourina
Enfermedad isquémica del coraz
Tumores malignos órganos diges
20
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 07
Nº DE TASA X 1000
CAUSAS Nº %
ORD. Hbts.
La primera causa de mortalidad registrada, en la Sub Región Piura en año 2 001, son
las enfermedades crónicas degenerativas como los tumores con 14.0%, seguido por
las enfermedades infecciosas como la influenza y neumonía con 10.5%, las
enfermedades del aparato circulatorio también cobran importancia con el 23.0%, por
otro lado los trastornos respiratorios y cardio vasculares específicamente del periodo
perinatal (hipoxia intrauterina, asfixia del nacimiento, dificultad respiratoria del R.N.,
aspiración neonatal entre otras) y las infecciones especificadas del periodo perinatal
(enfermedades vírales congénitas, sepsis bacteriana del recién nacido, otras
enfermedades infecciosas y parasitarias congénitas, onfalitis del recién nacido con o
sin hemorragia leve y otras infecciones especificadas del período perinatal),
representan el 10.5% del total de las defunciones generales registradas que se
presentan antes del primer mes de vida, lo que significa un incremento de los años
potencialmente de vida perdidos.
21
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 08
En la Sub Región de Salud Piura durante el año 2 001, se registraron 468 defunciones
en menores de 1 año y que representa una tasa de mortalidad de 26.3 por mil nacidos
vivos. Del análisis de la casuística encontramos que los trastornos respiratorios y
cardiovasculares específicos del período perinatal ocupan el primer lugar de mortalidad
con 192 casos ( 10.8 x 1000 N.V.). El 73.7% de los infantes fallecen por problemas
presentados antes del primer mes de vida; evidenciándose con estas cifras la magnitud
del daño que se está dando en nuestra población infantil, disminuyendo con ello los
años de vida de este grupo poblacional.
CUADRO Nº 09
SUB REG. SALUD PIURA : PRINCIPALES CAUSAS DE MORTALIDAD MATERNA
REGISTRADA AÑO: 2 001
Nº DE TASA X 10 MIL
CAUSAS Nº % NV.
ORD.
TOTAL 26 100.0 146.0
CAUSAS OBSTETRICAS DIRECTAS 19 73.1 106.7
CAUSAS OBSTETRICAS INDIRECTAS 5 19.2 28.1
CAUSAS NO RELACIONADAS 2 7.7 11.2
1 HEMORRAGIA * 9 34.6 50.5
2 INFECCION (PUERPERIO 4, EMBARAZO 1)* 5 19.2 28.1
3 HIPERTENSION * 5 19.2 28.1
4 ACCIDENTE CEREBROVASCULAR** 2 7.7 11.2
5 INFARTO AL MIOCARDIO (PUERPERIO)** 1 3.8 5.6
6 INSUFICIENCIA RENAL (PUERPERIO)** 1 3.8 5.6
7 NEUMONIA GRAVE (EMBARAZO)** 1 3.8 5.6
8 INGESTA SUSTANCIA EXTRAÑA (EMBARAZO) 1 3.8 5.6
9 SUICIDIO POR ORGANO FOSFORADO, DESCART.HEMATOM.TEC.(EMB.) 1 3.8 5.6
Nota : Información obtenida por Certificados de Defunción + VEA.
En el año 2 001 La Sub Región de Salud Piura, registró 26 muertes maternas que
representa una tasa de 146 por cien mil nacidos vivos, de las cuales 19 (73.1%)
defunciones se debe a causas obstétricas directas, siendo la Hemorragia (34.6%) una
de las primeras causas de muerte materna, seguida de la infección y la hipertensión.
Evidenciándose un cambio de comportamiento en las causas de muerte materna en
relación a los años anteriores en que se registraba como primera causa de
fallecimiento por toxemia del embarazo.
22
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
En la Sub Región de Salud Piura en el año 2001, de los 09 daños priorizados que
registran el 80% de la demanda general y la más alta tasa de morbi-Mortalidad se
ubican como primera prioridad las enfermedades de otras partes del aparato digestivo,
otras enfermedades. del aparato respiratorio y las enfermedades del aparato urinario.
Como segunda prioridad se ubican ciertas afecciones originadas en el periodo
perinatal, y las enfermedades infecciosas que también están ubicadas como tercera
prioridad.
Gráfico N° 13
N
FR IAS
PAC AIPAMPA
O
NG
W E OMI EL CAR MEN
D CHALAC O
O.
ST
PIUR A CHU LUC ANAS CATA.MOSSA
S CASTILLA MO RR OPO N LALAQU IZ
YAMANG O
HUAN CABAMB A
BS.AIRES
LA CANC HAQU E
LA AR BIGOTE
EN
SON
UN A LA MATAN ZA
CUR A MOR I
SON
IO
N
DO
VICE SALITR AL
DO
BELLAVISTA EL FAIQU E
RIL
EL TALLAN
BERN AL
R
LO
RINCO -LLICUAR
C.NOS VALGA CATAC AOS
HUAR MACA
SECH UR A
LEYENDA
38.7 - 51.8
51.9 - 64.8
64.9 - 77.9
78 - 90.9
23
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 10
En el año 2001, de los 33 distritos del ámbito de la Sub Región de Salud Piura, de los
09 daños priorizados de la morbi-mortalidad general, además de los daños de
prioridades nacionales (otras enfermedades vírales, enfermedades debidas a
protozoarios, la atención materna relacionada con el feto y complicaciones del trabajo
del parto y del parto y complicaciones relacionadas con el puerperio) se identifican 04
distritos como de muy alto riesgo, 09 de alto riesgo, 10 de mediano riesgo y 10 de bajo
riesgo para estos daños, según tabla adjunta. Los distritos de muy alto riesgo como
Piura, Castilla, Bellavista y Bernal que probablemente ha visto incrementada su
casuística debido a que están mayormente implementados con recursos humanos
especializados por ende existe mayor demanda de la población, así tenemos que los
Distritos de Piura, Castilla, Catacaos, cuenta con 2.1 médicos por 10,000 hab, aunque
está por debajo del promedio nacional (10.3 x 10,000 hab.).
En la Sub Región de Salud Piura en el año 2001, se han priorizado 06 daños que
acumulan el 80% de la demanda de niños de 0-9 años, la más alta tasa de morbi –
mortalidad está dada por las enfermedades infecciosas intestinales, tanto en la
consulta externas como en la hospitalización; como segunda causa se ubican ciertas
afecciones originadas en el periodo perinatal y las deficiencias de la nutrición como
tercera prioridad; afectando la desnutrición crónica al 24% de niños menores de 5 años
(similar al promedio nacional), predominando en los distritos de la sierra, donde la
situación de pobreza que atraviesan no permite que los niños reciban una alimentación
adecuada para su edad. Así mismo el desconocimiento de la importancia de una
adecuada alimentación para la salud y el crecimiento y desarrollo óptimo del niño.
Para disminuir la prevalencia de desnutrición crónica se debe priorizar las actividades
en los distritos de riesgo nutricional de acuerdos a los resultados obtenidos por la
encuesta aplicada por FONCODES (Muy alto riego nutricional: Frías Pacaipampa,
Lalaquiz, El Carmen de La frontera, Huarmaca, Sondorillo) y que además son
clasificados como distritos de Pobreza extrema y Muy Pobre, condiciones que se ve
reflejada en los distritos ya mencionados con población altamente rural con más del
90% y con alta tasa de analfabetismo 53.1% y 44.3% (Distritos de Pacaipampa y
Sondorillo. Sin duda las desigualdades en el acceso a los mensajes de promoción de la
salud, a la educación sanitaria y a los servicios edecuados de atención de la salud
impidiendo conocer la importancia de los cambios de comportamiento necesarios para
lograr un modo de vida más sano , lo que implicaría evitar los factores de riesgo para
las enfermedades crónicas no transmisibles asociadas a la nutrición , algunas
24
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRÁFICO N° 14
SUB REG. SALUD PIURA: CLASIFICACION DE RIESGO DE MORBI
MORTALIDAD DE NIÑOS DE 0-9 AÑOS, SEGÚN DISTRITO
AÑO 2001
Frias
go Pacaipampa
in El Carmen
om
D Chalaco
o.
Piura St
Sta Mossa
Castilla Chulucanas
Morropón
YamangoLalaquiz
Huancabamba
Bnos. Aires
Bigote Canchaque
La La A r
Un
ión ena Cura Morí La Matanza Sondorillo
Vice Salitral Sondor
El Faique
Bernal El Tallán
Catacaos
Bellavista C. Nos Valga
Rinconada LLicuar
Huarmaca
Sechura
LEYENDA
ALTO RIESGO
MEDIANO RIESGO
Fuente:Direc.Reg.Salud Piura/OVSP
BAJO RIESGO
LASJ/pss..
25
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 11
SUB REG. SALUD PIURA : TASA DE MORBIMORTALIDAD DEL NIÑO (0-9años) : AÑO
2001
Tasa Morb.
Tasa Morb. Hosp. Tasa Mort. x
Nº DAÑOS PRIORIZADOS Cons.Externa x
x 10,000 Hab. 10,000 Hab.
10,000 Hab.
En la Sub Región de Salud Piura en el año 2001, de los 12 daños priorizados que
registran el 80% de la demanda de adolescentes (10-19 años) y la más alta tasa de
morbi - mortalidad, se ubican como primera prioridad las enfermedades Infecciosas -
parasitarias (04 de 16 daños), en este ciclo de vida también se ubican las
enfermedades de otras partes del aparato digestivo, y se ve reflejada como prioridad
general. En este grupo se ubica como segunda prioridad las enfermedades hipertensión
embarazo, parto y puerperio, enfermedades Sistema nervioso y traumatismos de la
cabeza y cuello, que son propios de los riesgo y estilos de vida.
En el año 2001, de los 33 distritos del ámbito de la Sub Región de Salud Piura, de los
12 daños priorizados de la morbi - mortalidad de adolescentes (10-19 a), se identifican
04 distritos como de muy alto riesgo, 02 de mediano riesgo y 27 de bajo riesgo para
estos daños, según tabla adjunta. Los distritos de muy alto riesgo ubicados en Piura,
Medio y Bajo Piura, están mayormente implementados con recursos humanos
especializados por ende existe mayor oferta y demanda.
GRÁFICO N° 15
SUB REG. SALUD PIURA: CLASIFICACION DE RIESGO DE MORBI
MORTALIDAD ADOLESCENTES DE 10-19 AÑOS, SEGÚN DISTRITO
AÑO 2001
Frias
go Pacaipampa
in El Carmen
D om Chalaco
.
Piura S to
Chulucanas Sta Mossa
Castilla Morropón
YamangoLalaquiz
Huancabamba
Bnos. Aires
La Bigote Canchaque
La
Un Arena Sondorillo
ión Cura Morí La Matanza
Vice Salitral Sondor
El Faique
Bernal El Tallán
Catacaos
Bellavista C. Nos Valga
Rinconada LLicuar
Huarmaca
Sechura
LEYENDA
ALTO RIESGO
MEDIANO RIESGO
Fuente:Direc.Reg.Salud Piura/OVSP
LASJ/pss..
BAJO RIESGO 26
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 12
En la Sub Región de Salud Piura en el año 2001, de los 12 daños priorizados que
registran el 80% de la demanda de adultos (20-64 años) y la más alta tasa de morbi -
mortalidad, se ubican como primera prioridad las enfermedades de otras partes del
aparato digestivo y las enfermedades del aparato urinario. Las neumonías continúan
siendo prioridad en este ciclo de vida, las enfermedades hipertensión. embarazo, parto
y puerperio y las enfermedades. de los órganos genitales femeninos también están
priorizados en adolescentes
Llama la atención que para este grupo de edad no está priorizada la anemia. De
acuerdo a los resultados de ENDES 2,000 en el Departamento de Piura el 32% de las
mujeres de 15 a 49 años padecen de algún grado de anemia.
En el año 2001, de los 33 distritos del ámbito de la Sub Región de Salud Piura, de los
12 daños priorizados de la morbi - mortalidad de adultos (20-64a), se identifican 03
distritos como de muy alto riesgo, 02 de alto riesgo, 08 de mediano riesgo y 20 de bajo
riesgo para estos daños, según tabla adjunta. Los distritos de muy alto riesgo ubicados
en Piura, Medio y Bajo Piura, están mayormente implementados con recursos humanos
especializados por ende existe mayor demanda y oferta
27
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRÁFICO N° 16
SUB REG. SALUD PIURA: CLASIFICACION DE RIESGO DE MORBI
MORTALIDAD DE ADULTOS 20-64 AÑOS, SEGÚN DISTRITO
AÑO 2001
Frias
o
ing Pacaipampa
El Carmen
om Chalaco
.D
Piura S to
Chulucanas Sta Mossa
Castilla Morropón
YamangoLalaquiz
Huancabamba
Bnos. Aires
La Bigote Canchaque
La
Un Arena Sondorillo
ión Cura Morí La Matanza
Vice Salitral Sondor
El Faique
Bernal El Tallán
Catacaos
Bellavista C. Nos Valga
Rinconada LLicuar
Huarmaca
Sechura
LEYENDA
ALTO RIESGO
MEDIANO RIESGO
Fuente:Direc.Reg.Salud Piura/OVSP
BAJO RIESGO
LASJ/pss..
CUADRO Nº 12
SUB REG. SALUD PIURA : TASA DE MORBIMORTALIDAD DEL ADULTO
(20-64 años) : AÑO 2001
Tasa Morb.
Tasa Morb. Hosp. Tasa Mort. x
Nº DAÑOS PRIORIZADOS Cons.Externa x
x 10,000 Hab. 10,000 Hab.
10,000 Hab.
En la Sub Región de Salud Piura en el año 2001, de los 12 daños priorizados que
registran el 80% de la demanda de adulto mayor (65 y + años) y la más alta tasa de
morbi - mortalidad, siguen siendo las enfermedades de otras partes del aparato
digestivo, enfermedad hipertensiva, otras enfermedades aparato respiratorio,
enfermedades aparato urinario, infecciones de vías respiratorias agudas. Observando
que las enfermedades crónicas como cerebrovascular y las enfermedades Circulación
Pulmonar y otras formas de enfermedades del corazón y que sólo se registran en este
28
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
ciclo de vida debido a los riesgos propios de la edad, debe conllevar a fortalecer e
implementar programas de prevención y control de estos daños.
En el año 2001, de los 33 distritos del ámbito de la Sub Región de Salud Piura, de los
12 daños priorizados de la morbi - mortalidad de adulto mayor (65 y + años), se
identifican 04 distritos como de muy alto riesgo, 10 de mediano riesgo y 19 de bajo
riesgo para estos daños, según tabla adjunta. Los distritos de muy alto riesgo ubicados
en Piura, Medio y Bajo Piura y Chulucanas, están mayormente implementados con
recursos humanos especializados por ende existe mayor demanda y oferta.
GRÁFICO N° 17
Frias
go Pacaipampa
in El Carmen
om
D Chalaco
o.
Piura St
Sta Mossa
Castilla Chulucanas
Morropón
YamangoLalaquiz
Huancabamba
Bnos. Aires
Bigote Canchaque
La La A r
Un
ión ena Cura Morí La Matanza Sondorillo
Vice Salitral Sondor
El Faique
Bernal El Tallán
Catacaos
Bellavista C. Nos Valga
Rinconada LLicuar
Huarmaca
Sechura
LEYENDA
ALTO RIESGO
MEDIANO RIESGO
Fuente:Direc.Reg.Salud Piura/OVSP
BAJO RIESGO
LASJ/pss..
CUADRO Nº 13
29
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
30
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
percepción de los usuarios en esta etapa por acuerdo del equipo de trabajo no se
obtuvo datos actualizados (año 2001), se consideró que para la elaboración y medida
de la satisfacción de los usuarios se presentara un proyecto y ejecutarlo teniendo en
cuenta las recomendaciones y metodología que omitan sesgo que podría presentarse
en caso de realizarlo en un tiempo corto.
Según la ultima encuesta demográfica ENDS realizada en el Dpto. Piura año 2002, la
percepción del acceso a los servicios de salud como un gran problema presenta los
siguientes datos.
CUADRO Nº 14
DEPARTAMENTO DE PIURA : PORCENTAJE DE PERCEPCION DE LOS USUSARIO EN ACCESO A LOS
SERVICIOS DE SALUD SEGÚN TIPO DE PROBLEMA : AÑO 2000
Edad Area
Tipo de Problema
Total 15-19a. 20-29a. 30-39a. 40-49a. Urbano Rural
Conseguir permiso para ir 7.4 7.8 7.5 7.1 7.5 7.1 8.2
Conseguir dinero para el tratamiento 61.6 57.8 63.5 60.6 63.3 56.3 72.0
la distancia al establecimiento de salud 24.7 20.5 25.4 25.6 26.2 14.5 45.0
Tener que tomar transporte 22.9 18.2 25.9 22.6 22.8 12.4 43.8
No hay personal de salud femenino 33.9 55.4 36.0 24.4 21.7 33.0 35.7
por lo menos un problema 76.4 84.5 80.0 70.0 71.2 72.5 84.4
31
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRAFICO Nº 18
32
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
DE GESTION:
DE SALUD:
En el Niño:
1. Desnutrición Infantil
2. Problemas de Crecimiento y Desarrollo
3. Enfermedades Prevalentes en la Infancia (IRA, EDA)
4. Enfermedades inmuno prevenibles
En el Escolar y Adolescente:
1. Violencia Familiar
2. Accidentes y traumatismos
3. Trastornos en el comportamiento
4. Enfermedades de transmisión sexual y sida
En la Mujer:
1. Mortalidad Materna
2. Mortalidad Perinatal
3. Violencia en le Mujer
4. Enfermedades de Transmisión sexual y SIDA
5. Cáncer Ginecológico
33
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRAFICO Nº 19
SUB REGION DE SALUD PIURA: UBICACIÓN GEOESPACIAL
TIEMPO Y DISTANCIA 2001
ECUADOR
39k. HOSP.
39k. S
20’
20’ SULLANA IA
FR
PACA
IPAM
PA EN
RM
O
ING
OM
RA RED N°03 O .D CA
PIU ST CHALACO
EL
LA
214.6km
214.6km
IL
59.5
59.5km AS CAT.
ST
08
08H.
RED N°01 33km 45
km
AN STA. A H.
45‘‘
CA
km MOSS
2‘ UC
2‘ UL IZ
CH
N
OPO QU
RED N°04
YAMANGO LA
RR
Hosp. MO LA
Cay. Hered.
Hosp. BUENOS AIRES HUANCABAMBA
LA E
11 Cay. Hered. QU
LA
ARENA 11km
km 180.2km
180.2km HA
15’ BIG NC
UNION
15’ 08
08H.
H. OT CA
E
NZA
CURA MORI
SONDORILLO
OR
L
RA
ATA
CATACAOS
ND
LIT
SO
SA
M
LA
VICE BELLAVISTA
UE
FAIQ
EL TALLAN
EL
BERNAL
RINCONADA
LLICUAR
CRISTO N. V.
OCEANO RED N°02
PACIFICO
CAJAMARCA
RED N°05
HUARMACA
SECHURA
CHICLAYO
LEYENDA
RED N 01 PIURA CASTILLA
RED N 02 BAJO PIURA
RED N 03 MORROPON CHULUCANAS
RED N 04 HUANCABAMBA
RED N 05 HUARMACA
CABECERA DE RED
HOSPITAL
CUADRO Nº 14
SUB REG. SALUD PIURA : SERVICIOS DE SALUD MINSA AÑO : 2001
34
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 15
SUB REGION DE SALUD PIURA : CUADRO DE DISTANCIAS Y TIEMPO DE TRASLADO POR DISTRITOS
TOMANDO COMO REFERENCIA EL HOSPITAL REGIONAL. AÑO 2001
Las distancias y tiempos de traslado se han considerado teniendo como base los
distritos, con las particularidades que los distritos de El Tallan y Santa Catalina de
Mossa refieren a centros de salud de otros distritos.
Como punto de referencia se ha considerado el Hospital Regional Cayetano Heredia y
el establecimiento mas lejano de cada distrito según el tiempo de traslado tanto en
vehículo como a pie en minutos, diferenciado en el cuadro con letra roja los tiempos a
pie.
Como resultado podemos demostrar que los lugares mas distantes se encuentran en
la sierra además de la difícil geografía y dispersión de la población se agrava con el
periodo lluvioso en los 04 primeros meses del año.
35
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 16
El 27% de los
CUADRO RESUMEN DE RIESGOS AMBIENTALES establecimientos de
salud tienen su
CONDICION PUNTAJE Nº ESTABLECIMIENTOS % RESPECTO AL TOTAL
infraestructura en
TOTAL 202 99 estado crítico, el 22%
ESTADO CRITICO DE 70 A + 56 27.3 en estado de menor
riesgo y el 50% sin
CON MENOR RIEGO < DE 70 46 22.4 riesgo
SIN RIESGO 0 100 48.8
CUADRO Nº 17
DISTRITOS SEGÚN PUNTAJE TOTAL DE RIESGO, Nº DE ESTABLECIMIENTO Y Los distritos de mayor
PROMEDIO DE RIESGO POR ESTABLECIMIENTO AÑO : 2001 riesgos físicos y
ambientales en
DISTRITO
PUNTAJE
Nº ESTAB PROMEDIO infraestructura de acuerdo
TOTAL
al puntaje total de riesgo,
EL TALLAN 170 2 85 promediado con el numero
YAMANGO 580 7 83 de establecimientos
LALAQUIZ 280 4 70 tenemos en primer lugar
CASTILLA 770 12 64 el distrito del Tallan que
HUARMACA 1210 20 61
cuenta con 02 puestos de
EL FAIQUE 390 8 49
salud ubicado en la zona
FRIAS 380 8 48
inundable en épocas de
EL CARMEN FRONTERA 270 6 45
crecida del río Piura,
SONDOR 180 4 45
PACAIPAMPA 340 8 43
Yamango y Lalaquiz son
SANTO DOMINGO 200 5 40
establecimientos ubicados
SECHURA 270 7 39
en la sierra que necesitan
LA UNION 190 5 38 ser removelados, Castilla
CATACAOS 390 11 35 a pesar de estar ubicado
PIURA 510 15 34 en zona urbana tiene 7
LA ARENA 270 8 34 puestos de salud ubicados
VICE 200 6 33 en zona rural al margen
LA MATANZA 120 4 30 izquierda del río Piura,
CHALACO 140 7 20 Huarmaca cuenta con 02
SONDORILLO 80 4 20 Centros de Salud y 18
BIGOTE 60 3 20 Puestos de Salud
CANCHAQUE 90 6 15 considerados como más
HUANCABAMBA 80 6 13 alejados y menos
CURA MORI 50 4 13
accesibles
RINCONADA LLICUAR 10 1 10
geográficamente y el
MORROPON 30 4 8
Faique, Frias, Carmen de
SALITRAL 30 5 6
la Frontera, Sondor y
CRISTO NOS VALGA 10 2 5
SANTA CATALINA MOSSA 20 5
Pacaipampa ubicados en
4
CHULUCANAS 20 10 2
la sierra piurana la
BUENOS AIRES 10 5 2
mayoría de los puestos de
BELLAVISTA 0 2 0 salud se encuentran
BERNAL 0 1 0 deteriorados.
36
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 18
37
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Los servicios de salud del MINSA y otros efectores de salud que cuenta la Sub Region
de Salud Piura son: 202 establecimientos del primer nivel y un Hospital Rural del
MINSA, 02 policlinicos y 05 postas de ESSALUD, 01 Hospital de las fuerzas Armadas,
01 Hospital de las Fuerzas Policiales y 48 particulares.
Los Hospitales se ubican en los distritos de Piura y Castilla y el unico Hospital rural del
MINSA se ubica en el distrito de Chulucanas, los particulares se ubican en los distritos
mas poblados como Piura, Castilla, Chulucanas, Sechura, Catacaos.
CUADRO Nº 19
GRAFICO Nº 20
consultorios de servicios
FARMACIA CONSULTORIOS
básicos y de las 14% 49%
especialidades generales,
ESTERILIZACION
el 5 % corresponde a los 1%
RADIOLOGIA
ambientes destinados a 1%
sala de partos, operaciones LABORATORIO
5%
y operaciones menores.
De los ambientes generales
TOPICO INTERNAMIENTO
y de apoyo el 14 % 14% 5%
corresponde a farmacia
seguido de tópico con 14 %
a continuación se ubica almacén con un 11 % y con menor porcentaje laboratorio,
radiología y esterilización.
La tasa de servicios de salud del MINSA por diez mil habitantes en la Sub Región de
Salud es de 2.2 y de ambientes para la consulta es de 5.3 por cada diez mil habitantes.
38
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 20
CUADRO Nº. 21
VARIABLE DENTAL De los 37 consultorios
AMBIENTES 37 dentales solo 16 cuentan con
COMPRENSORA DE AIRE 7 unidades dentales y sillón, 07
EQUIPO DE RAYOS X 4 compresoras de aire y 04
LAMPARA DE LUZ ALHOGENA 8 equipos de rayos X, lamparas
SILLON DENTAL 16
alhogenas asignadas 08.
UNIDAD DENTAL 16
CUADRO Nº. 22
SUB REG. SALUD PIURA : EQUIPAMIENTO BASICO DE SERVICIOS PARA INTERNAMIENTO : AÑO 2001
EQUIPAMIENTO BASICO
SERVICIOS Nº AMBIENTES
SET LAMPARA MESA DE
ESTERILIZADOR INCUBADORAS RESUCITADOR
INSTRUMENTAL ELECTRICA PARTO
TOTAL 45 10 4 69 37 23 7
SALA DE PARTOS 29 3 4 14 10 6 7
SALA DE OPERACIONES
INLUYE SALA OPERACIONES 16 7 55 27 17
MENOR
39
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
3.3.6 FINANCIAMIENTO
GRAFICO Nº 21
La transferencia
presupuestal para el año SUB REG. SALUD PIURA : PRESUPUESTO TRANSFERIDO
Y EJECUTADO SEGUN FUENTES : AÑO 2001
2001 es de
S/.40’957,382.27 y la 45,000,000
ejecución de 40,000,000
40´660,327.27. 35,000,000
CUADRO Nº 23
SUB REG. SALUD PIURA : PRESUPUESTO EJECUTADO POR FUENTE Y GASTO AÑO 2001
CUADRO Nº 24
La compocisión del gasto
SUB REG. SALUD PIURA : COMPOCISION DEL GASTO
PRESUPUESTAL AÑO 2001
para el año 2001 se
distribuyo como sigue:
Para capacitación un 0.7
COMPONENTE S /. %
% para medicamentos 7.2
TOTAL EJECUTADO 27,880,172.00 %, los demas
componentes no se obtuvo
CAPACITACION 206,944.00 0.7
información detallada.
PROGRAMAS DE SALUD POR AREA 0.0
La distribución del gasto
SERVICIOS BASICOS Y MANTENIMIENTO 491,511.00 1.8
por distritos no se trabajo
MEDICAMENTOS 2,012,011.00 7.2 por no contar dicha
INSUMOS MEDICOS 0.0 información.
FUENTE : DIRECC. REG. SALUD PIURA / OVSP - ADMINISTRACION.
El año 2001 dentro del plan de descentralilzación efectiva se crea la unidad ejecutora
en la Red Morropón chulucanas que empezo en Enero del presente año.
40
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
3.3.7 MEDICAMENTOS
GRAFICO Nº 22
41
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 25
SUB REG. SALUD PIURA : PRINCIPALES CAUSAS DE MORBILIDAD GENERAL AÑO:
2 001
Nº DE CAUSAS Nº %
ORDEN TOTAL 827,815 100.0
1 INFECCIONES AGUDAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS SUPERIORES 164,431 19.9
2 ENF.CAVIDAD BUCAL, DE LAS GLANDULAS SALIVALES Y MAXILARES 67,349 8.1
3 OTRAS INFECCIONES AGUDAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS INFERIORES 43,031 5.2
4 HELMITIASIS 36,837 4.4
5 ENFERMEDADES INFECCIOSAS INTESTINALES 34,764 4.2
6 DESNUTRICION 30,448 3.7
7 OTRAS ENFERMEDADES DEL SISTEMA URINARIO 25,033 3.0
8 ENFERMEDADES DEBIDAS A PROTOZOARIOS 19,783 2.4
9 INFECCIONES DE LA PIEL Y DEL TEJIDO SUBCUTANEO 17,465 2.1
10 ENFERMEDADES CRONICAS DE LAS VIAS RESPIRATORIAS INFERIORES 14,636 1.8
DEMAS CAUSAS 374,038 45.2
FUENTE: DIRECC. REG. SALUD PIURA / OVSP
CUADRO Nº 26
SUB REGION DE SALUD PIURA : TASA X DIEZ MIL
Los recursos humanos Hbtes. DE RECURSOS HUMANOS POR
asistenciales MINSA en la Sub ESPECIALIDAD AÑO 2001
Región de Salud Piura año DISTRITO MED ENF ODON OBS TEC. ENF.
2001 para médicos es de 2.4 PERU 1996 10.3 6.7 1.1
por cada diez mil habitantes TOTAL 2.1 1.4 0.4 1.5 6.6
BELLAVISTA 8.9 3.0 0.0 0.0 20.8
menor que el nivel nacional que EL TALLAN 5.6 3.8 1.9 1.9 13.1
es de 10.3, enfermeras es de STA. CAT. MOSSA 5.0 1.7 0.0 1.7 6.7
SANTO DOMINGO 3.8 2.5 1.3 1.3 15.2
1.5 y para el nivel nacional 6.7, EL CARMEN 3.7 0.7 0.0 3.0 1.5
obstetrices 1.8, odontólogos VICE 3.5 1.8 0.9 3.5 12.3
CRISTO NOS VALGA3.5 3.5 0.0 3.5 7.0
0.6 y para el nivel nacional 1.1, LALAQUIZ 3.1 3.1 0.0 3.1 25.0
para técnicos asistenciales 9.0. SALITRAL 2.9 3.9 1.0 2.9 12.8
MORROPON 2.9 1.5 1.5 2.2 11.7
Los distritos que tienen más alta RINCONADA LLICUAR2.7 0.0 0.0 2.7 13.6
CHULUCANAS 2.3 2.1 0.2 1.6 4.7
tasa de médicos MINSA por PACAIPAMPA 2.3 0.8 0.4 0.8 4.9
cada diez mil habitantes como BERNAL 2.1 2.1 0.0 2.1 10.7
CASTILLA 2.1 1.6 0.4 1.1 5.4
primero se ubica Bellavista, El EL FAIQUE 2.0 1.0 0.0 1.0 8.1
Tallan, Canchaque, y en el otro SECHURA 2.0 0.7 0.7 1.0 5.7
CATACAOS 2.0 1.2 0.5 2.0 7.5
extremo con menor tasa La LA ARENA 2.0 0.8 0.6 1.7 7.1
Matanza, Buenos Aires, Frias, PIURA 2.0 1.2 0.4 1.6 6.6
CURA MORI 1.9 0.6 0.6 0.6 8.8
Sondorillo, Yamango, Cura YAMANGO 1.9 1.9 0.0 1.9 12.2
Mori. Sin embargo hay que BUENOS AIRES 1.9 0.9 0.0 3.8 9.4
CANCHAQUE 1.9 2.8 0.9 1.9 7.4
tener en cuenta la dispersión de HUANCABAMBA 1.8 1.8 0.4 1.8 5.8
población que tienen los SONDORILLO 1.7 1.7 0.0 1.7 2.6
HUARMACA 1.7 0.7 0.2 0.5 4.2
distritos del Alto Piura y en los CHALACO 1.7 1.7 0.9 2.6 9.4
distritos mas poblados de zona LA UNION 1.6 1.0 0.3 1.3 5.1
urbana la presencia de médicos SONDOR 1.2 1.2 0.0 1.2 3.5
BIGOTE 1.1 2.1 0.0 1.1 8.5
que pertenecen a otros FRIAS 0.9 0.9 0.0 0.9 3.0
electores de salud. LA MATANZA 0.7 0.7 0.0 0.7 2.0
42
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Los perfiles de complejidad para los distritos se han obtenido teniendo en cuenta el
establecimiento mas complejo de cada distrito.
El distrito que tiene mayor capacidad resolutiva y de mayor complejidad es
Chulucanas, le sigue Castilla, Piura, Catacaos, Morropón, Huancabamba y los de
menor complejidad los distritos que no cuentan con un Centro de Salud, Cristo nos
Valga, El Tallan, Rinconada Llicuar, Santa Catalina de Mossa.
CUADRO Nº 27
SUB REG. SALUD PIURA : PUNTAJE Y TASA DE PERFILES DE COMPLEJIDAD POR SERVICIOS SEGÚN
CENTRO DE SALUD MAS COMPLEJO DEL DISTRITO AÑO. 2001
ADMINISTRATI OTRAS
DISTRITOS CENTRO DE SALUD TOTAL FINALES INTERMEDIOS
VOS ACTIVIDADES
43
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 28
SUB REG. SALUD PIURA : SERVICIOS DE LABORATORIO, CENTROS OBSTETRICOS,
INTERNAMIENTO Y TUTORES POR DISTRITOS : AÑO 2001
Los Centros Obstetricos se distribuyen hasta en tres tipos, los Hospitales (Hospital
Cayetano Heredia y Hospital de Sullana ), los centro equipados (Hospital Chulucanas,
C.S. Santa Rosa, C.S. Los Algarrobos y Castilla y el resto se realizan atenciones solo
en emergencias.
Los tutores conformados por enfermeras y obstetrices, sin embargo este año no han
sido capacitados por razones de trasferencia de funciones y cambios en la política
nacional.
44
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRAFICO Nº 23
OTROS
EFECTORES
• P.S. LA LEGUA • C.S. FRIAS • C.S. HUANCABAMBA • C.S. HUARMACA • HOS P. SANTA ROSA
CLAS • C.S. LA UNI ON • C.S. LA MATANZA • C.S. SONDOR • C.S. LIMON DE P. • C.S. SANTA JULIA
C.S. • LA ARENA • C.S. BUENOS AI RES • C.S. SONDORILLO • C.S. SAN J OSE
CABECERA • C.S. CURA MORI • C.S. YAMANGO
DISTRITO • C.S. SAPALACHE • C.S. LOS ALGARROBOS
• P.S. BIGOTE • C.S. PACHITEA
• C.S. BELLAVISTA • C.S. LALAQUIZ
• C.S. VICE • C.S. FAIQUE • C.S. CASTILLA
• C.S. STO. DOMINGO
• C.S. PACAIPAMPA
ESTAB.
ACS CENTROS
CENTROS Y
Y PUE
PUESTOS
STOS DE
DE SALUD
SALUD ACS
ACS (COMUNIDAD)
(COMUNIDAD)
45
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
3.4. PRODUCCION
CUADRO Nº 29
Atenciones 2,405,268
Consulta Externa
Atendidos 540,477
Atendidos 45,187
Atención odontológica
Procedimientos 66,813
Servicio Social Exoneraciones 51,979
Visitas domiciliarias Visitas 104,005
Atención de Emergencias y Urgencias Atenciones 5,168
Egresos hospitalarios Egresos 13,452
Referencias Referencias 3,631
Partos Egresos 5,528
Intervenciones Quirúrgicas Intervenciones 628
Exámenes de laboratorio 964,674
Bioquímicos 4,552
Hematológicos 906,638
Exámenes
Bacteriológicos 51,174
Inmunológicos 2,310
Histológicos 0
Exámenes de rayos X Procedimiento 1,472
Ecografías Procedimiento 761
Programas de Salud (actividades específicas de
Actividades 1,448,450
los programas)
Recetas
Farmacia 537,548
despachadas
46
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 30
Atenciones emergencia
Egresos Hospitalario
Atenciones medicas
Visita Domiciliaria
Externa Odont.
Actividades de
programas
Procedimientos
Partos
Atenciones
Atendidos
Atendidos
Distritos
TOTAL 2405268 540477 45187 66813 104005 5168 13452 5528 1448450 473239
PIURA 567,238 139814 15998 24985 18164 1622 5659 2016 276556 148860
CASTILLA 216,253 52986 5581 8375 10876 41 979 1296 115015 49495
CATACAOS 189,148 37703 2793 3664 5456 1706 1173 444 105869 37864
CURA MORI 39,825 7875 638 1105 466 42 24 22 26691 8975
EL TALLAN 12,659 2848 409 171 505 6 14 13 8030 3480
LA ARENA 125,784 20054 1376 3146 2927 116 0 41 55447 23833
LA UNION 73,284 20178 1013 1606 3185 39 267 25 42576 14604
SECHURA 68,996 17952 2632 3443 1128 132 1110 270 38338 19807
BELLAVISTA 12,409 2661 628 998 764 0 13 18 7428 2691
BERNAL 16,850 2944 720 531 1467 21 49 19 12051 2587
DIST.CRISTO NOS VALGA 8,332 1876 97 276 171 0 0 6 5159 2275
VICE 35,137 7410 577 826 2484 0 47 50 23396 6769
RINCONADA LLICUAR 6,967 1534 345 363 96 0 40 15 3862 1756
CHULUCANAS 164,809 42445 1738 2081 26104 6 1585 585 105371 19103
LA MATANZA 29,287 8115 0 0 1601 0 26 23 24425 2731
FRIAS 51,270 12787 305 323 1022 0 47 29 42861 9024
MORROPON 49,587 8645 1108 1795 1293 442 391 127 19384 8756
BUENOS AIRES 25,178 5808 281 328 351 104 131 65 20285 4407
STA. CAT. MOSSA 22,241 4634 0 0 788 6 3 11 13171 5528
YAMANGO 33,590 7903 85 57 1293 61 65 23 28800 2920
CHALACO 48,133 8167 926 1273 961 137 137 22 27089 16960
PACAIPAMPA 65,100 15401 2786 3604 1909 28 137 45 48280 5949
SANTO DOMINGO 39,967 6960 613 1236 1803 83 89 33 27999 7778
SALITRAL 54,626 8839 608 1246 6272 45 186 47 26928 5615
LALAQUIZ 21,563 3658 709 634 987 63 71 18 16841 2230
BIGOTE 26,055 5788 243 312 2085 19 25 17 14464 3908
CANCHAQUE 43,799 8152 962 1382 1726 58 211 24 32825 5879
EL FAIQUE 38,669 7262 225 254 1490 64 40 21 27895 3743
HUANCABAMBA 65,418 16686 1299 2349 965 159 631 99 41691 15179
EL CARMEN 57,475 12549 0 0 670 30 39 7 47614 8731
SONDOR 23,498 5785 11 7 323 23 31 23 17044 4684
SONDORILLO 28,297 6555 0 2 754 28 8 2 25306 2939
HUARMACA 143,824 28503 479 440 3919 87 224 72 119756 14181
47
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 31
48
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 32
SERIE HISTORICA
GRAFICO Nº 24
cobertura de Cobertura de Puerperas 43.6 49.1 54.5 46.4 67.6 57.7 57.1
Controladas
parejas protegidas Tasa de M ort. M aterna X 100 mil 64.2 91.8 98.7 130.8 197.3 167.1 144.9
y en menor NV.
37.7 38 95.6 81.2 117.3 134.9 103.3
incidencia en CPN. Parajas Protegidas
49
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
La tasa de mortalidad materna tiene una tendencia de incremento hasta el año 1999
para luego disminuir ligeramente llegando al 2001 a 144.9 por cada mil Nacidos Vivos.
GRAFICO Nº 25
Las cobertura
SUB REG. SALUD PIURA : COBERTURA DE PROTECCION A de
NIÑOS < DE 1 AÑO Y 1 AÑO POR BIOLOGICO AÑOS : inmunización
1995 - 2001
a niños
120.0 menores de 1
100.0
año y a 1 año
presentan
COBERTURA (%)
CUADRO Nº 33
Mortalidad tetano neonatal 0 1 0 1 1 0 0 TM. X CIEN MIL 0.0 4.6 0.0 5.9 5.2 0.0 0.0
Mortalidad tosferina 0 0 1 4 0 0 0 TM. X CIEN MIL 0.00 0.00 0.12 0.48 0.00 0.00 0.00
50
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRAFICO Nº 26
GRAFICO Nº 27
Tasa de inc. X mil de malaria 15.6 3.4 9.4 50.9 26.8 9.0 11.0
Tasa de inc. X mil de dengue 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 2.3
Tasa de inc. X mil de Bartonelosis 0.000 0.019 0.035 0.012 0.025 0.127 0.139
Tasa de inc. X cien mil de TBC. 70.6 57.0 61.1 66.1 61.0 50.3 46.6
Tasa de Mort. X cien mil de bartonelosis 0.0 0.0 0.5 0.1 0.0 0.7 0.7
Tasa de Mort. X cien mil de malaria 0.2 0.0 0.1 1.6 0.3 0.1 0.1
Las enfermedades transmisibles mas frecuentes en nuestra región presentada en los
últimos es La Malaria convertida en endémica con presencia de muertes
presentándose con mayor presencia en los distritos de Catacaos, La Arena, La Unión,
cura Mori en el Bajo Piura y Chulucanas, Bigote, El Faique en el alto Piura.
El Dengue que hace su aparición el año 2 000 con mayor presencia de casos en el
año 2 001 en los distritos de Sechura y Chulucanas.
La bartonelosis se presentan los primeros casos el año 1996 inicialmente como casos
importados y en el año 2001 con casos autóctonos e incremento de la mortalidad, esta
enfermedad esta focalizada en los distritos de Huancabamba, Sondor, Sondorillo.
La tuberculosis presenta una tendencia estable con una ligera disminución llegando al
año 2001 con tasa de incidencia por cien mil habitantes de 46.6.
51
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
CUADRO Nº 34
DEPARTAMENTO DE PIURA : PORCENTAJE DE TIPO DE PERSONA QUE BRINDO ATENCION EN EL EMBARAZO, PARTO Y
PUERPERIO : AÑO 2000
Médico 27.7 33.2 17.5 29.7 36.5 18.7 10.0 12.9 8.2
Obstetriz 51.5 57.6 40.3 34.5 45.2 17.3 13.7 22.6 8.2
Enfermera / Sanitario / Promotora 3.9 0.0 11.0 2.0 1.7 2.3 3.1 1.6 4.1
CUADRO Nº 35
SUB REG. SALUD PIURA : CAPACIDAD DE LA OFERTA POR DISTRITOS AÑO 2001
TIEMPO AL PUNTAJE DE
CAMAS POR MEDICOS POR EGRESOS POR
ESTABLECIMIENT RIESGO DE PUNTAJE DE EXTENSION DE
DISTRITOS HABITANTE (X HABITANTES (X HABITANTE (X TOTAL
O DE INFRAESTRUCTU COMPLEJIDAD USO
MIL) DIEZ MIL) MIL)
REFERENCIA RA
VALOR NOMINAL 4 3 4 4 2 2 1
HUARMACA 4 3 4 8 2 6 1 28
FRIAS 12 9 4 4 2 2 1 34
SONDORILLO 8 12 4 4 2 4 1 35
YAMANGO 12 9 4 4 2 6 1 38
PACAIPAMPA 8 9 4 8 4 4 1 38
CASTILLA 16 6 4 4 8 2 1 41
CURA MORI 16 12 4 4 2 2 1 41
SONDOR 4 12 8 8 2 6 1 41
BUENOS AIRES 16 12 4 4 2 2 2 42
LA ARENA 16 12 4 4 2 4 1 43
CATACAOS 16 9 4 4 6 4 2 45
RINCONADA LLICUAR 16 12 4 8 2 2 2 46
LA UNION 16 12 4 8 2 4 1 47
LA MATANZA 16 12 8 4 2 4 1 47
SAN JUAN DE BIGOTE 16 12 4 8 2 4 1 47
EL CARMEN FRONTERA 4 12 4 16 2 8 1 47
CRISTO NOS VALGA 16 12 4 12 2 4 1 51
HUANCABAMBA 12 12 8 8 4 4 3 51
LALAQUIZ 12 12 12 8 2 4 2 52
EL TALLAN 16 12 4 16 2 2 1 53
SAN MIGUEL DEL FAIQUE 12 9 16 8 2 6 1 54
BERNAL 16 12 12 8 2 4 2 56
CHALACO 12 12 8 12 4 6 2 56
PIURA 16 9 8 8 8 4 3 56
SANTA CATALINA MOSSA 16 12 4 16 2 6 1 57
BELLAVISTA DE LA UNION 16 12 4 16 2 6 1 57
CHULUCANAS 16 12 8 8 8 2 3 57
VICE 16 12 8 16 2 4 1 59
MORROPON 16 12 12 8 4 4 4 60
SECHURA 16 12 12 8 4 4 4 60
SANTO DOMINGO 12 12 12 16 2 8 2 64
SALITRAL 16 12 16 8 4 8 2 66
CANCHAQUE 12 12 16 16 4 6 3 69
52
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Los indicadores seleccionados para medir la capacidad de la oferta por distritos son :
Tiempo de traslado al establecimiento de mayor capacidad resolutiva siendo el Hospital
Cayetano Heredia, puntaje de riesgo en infraestructura, camas por habitante, médicos
por habitante, puntaje de complejidad, extensión de uso y egresos por habitante.
Teniendo como resultado el puntaje que tiene cada distrito como capacidad de oferta.
Los distritos que tiene su capacidad de oferta en menores condiciones son : Huarmaca,
Frias, Sondorillo, Yamango y Pacaipampa, en el otro extremo con mayor capacidad de
oferta los distritos de Vice, Morropón, Sechura, Santo Domingo, Salitral, Canchaque.
GRAFICO Nº 28
N
FR IAS
PAC AIPAMPA
GO EL CAR MEN
IN
W E S D OM CHALAC O
.
RA
N A O
CA ST
P IU
CATA.MOSSA
LU
S CASTILLA HU MO RR OPO N LALAQU IZ
C YAMANG O
HUAN CABAMB A
BS.AIRES
LA CANC HAQU E
LA AR BIGOTE
S ON
UN EN LA MATAN ZA
SON
IO A CUR A MOR I
N
DOR
SALITR AL
DO
VICE
BELLAVISTA EL TALLAN EL FAIQU E
R
IL
BERN AL
LO
RINCO -LLICUAR
C.NOS VALGA CATAC AOS
HUAR MACA
SECH UR A
LEYENDA
28 - 38.3
38.4 - 48.5
48.6 - 58.8
58.9 - 69
53
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
GRAFICO Nº 29
SUB REG.SALUD PIURA: PRIORIZACION DISTRITAL PARA LA ATENCION DE SALUD - ASIS 2,001
FRIAS
N PACAIPAMPA
O EL CARMEN
M ING
W E O.DO CHALACO
PIURA
ST CATA.MOSSA
CHULUCANAS
MORROPON LALAQUIZ
S CASTILLA YAMANGO
HUANCABAMBA
LA BS.AIRES
LA CANCHAQUE
AR BIGOTE
UN EN
SON
IO
SO
N A CURA MORI LA MATANZA
ND
DO
VICE SALITRAL
OR
BELLAVISTA EL TALLAN EL FAIQUE
RIL
BERNAL
LO
RINCO-LLICUAR
CATACAOS
C.NOS VALGA
HUARMACA
SECHURA
LEYENDA
37.9 - 60.1
60.2 - 82.4
82.5 - 104.6
104.7 - 138.7
54
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Generales :
N° de Distritos : 33
Superficie Territorial : 20,238.08 Km.2
Población año 2001 : 884,545 Hab.
Población año 2002 : 907,088 Hab.
Densidad Poblacional : 44.8 Hab./Km2.
Clima : Cálido en la costa y Frío en zona
andina.
Altitud de Ciudad capital de Dpto. : 29 msnm (Existen localidades a 4,000
msnm en el Distrito de El Carmen de la
Frontera)
Tasa de Crecimiento Poblacional : 1.7% Anual
Tasa Global de Fecundidad : 2.8 Hijos por mujer
Esperanza de Vida al Nacer : 68.1 Años
Esperanza de Vida Hombres : 65.6 Años
Esperanza de Vida Mujeres : 70.6 Años
Tasa de Natalidad (Registrada) : 20.1 x 1,000 Hab.
Tasa Mortalidad General (Regist) : 3.3 x 1,000 Hab.
Tasa Mortalidad Perinatal (Regist) : 19.7 x 1,000 NV.
Tasa Mortalidad Infantil (Regist) : 26.3 x 1,000 NV.
Tasa Mortalidad Materna (Regist) : 146.0 x 100,000 NV.
Población Urbana : 70.8 %
Población Rural : 29.3 %
Tasa analfabetismo (> 14 años) : 16.3 %
Tasa Desnutrición Crónica (<5 años) : 24.1 %
Tasa Desnutric. Crónica Urbana : 17.0 %
Tasa Desnutric. Crónica Rural : 36.0 %
Infraestructura:
Centros de Salud : 40
Puestos de Salud : 161
Hospitales (incluye Hosp Regional) : 02
Equipo Básico:
Oto Oftalmoscopios : 19
Tensiometros : 128
Amplificador Latidos Obstetric. : 01
Unidades Dentales : 16
Sala de Partos : 29
Incubadoras : 04
Resucitadores : 23
55
OFICINA DE VIGILANCIA
DE SALUD PUBLICA
Transferido : 28’880,172
Ejecutado : 27’880,172
R.O : 19’861,549
R.D.R. : 7’720,092
Donaciones : 298,531
PRODUCCION DE SERVICIOS:
CUADRO Nº 36
56