Está en la página 1de 7

Lista Swadesh multilingüe

Lista Swadesh en guaraní, español, inglés y esperanto.


Presentamos aquí la Lista Swadesh de 207 palabras en guaraní. Se dejaron solo las columnas de las
lenguas más relevantes para este libro.

Presentación
La lista de palabras Swadesh, desarrollada por el lingüista Morris Swadesh, se usa como una
herramienta para el estudio de la evolución de las lenguas. Contiene un inventario de palabras básicas
que pueden encontrarse en cualquier lengua.
Hay varias versiones creadas, en particular:

 Una versión completa de 207 palabras, en la cual alguna de las palabras no se encuentran en todos
los contextos (por ejemplo “snake” y “snow” en inglés).
 Una versión reducida de 100 palabras.
Este listado de palabras no debe ser considerado como un léxico elemental para comunicarse con los
hablantes de una lengua dada. Para este propósito son más útiles la serie de numerosos léxicos
Wikitravel existentes en varias lenguas.
En guaraní existen diccionarios bilingües y trilingües en línea, donde se puede consultar fácilmente el
vocabulario.
Diccionarios impresos: hay gran cantidad de diccionarios impresos, en especial bilingües español-
guaraní y viceversa, pero también inglés-guaraní, francés-guaraní, alemán-guaraní y otros.
El único objetivo de esta lista es dar una idea muy general y a grandes rasgos de la lengua, mostrando
su léxico.
En guaraní están agregados, en algunas palabras, varios sinónimos que se usan indistintamente.
Considere la primera como la básica.
Hay algunos términos que en guaraní deben desdoblarse, como Ñande (plural inclusivo de primera
persona) y Ore (plural excluyente de 1ra persona), que son los que corresponden a nosotros en
español.
Ñande es el equivalente al plural de primera persona equivalente a estos. Las palabras alternantes, o
de inicial variable, están consignadas con sus dos o tres iniciales usuales. La inicial con T o S o Vocal
es el término genérico. Ejemplo: téra, héra. réra (nº 207), que equivale a nombre en español.
Con respecto a los verbos, estos son vocablos polifuncionales o “comodín” que pueden tener varios
oficios, tales como work en inglés, que puede ser nombre o verbo.
Para los verbos, se indica la desinencia prefija de la primera persona singular de la conjugación
respectiva. (a) significa verbo areal; (ai) verbo aireal; (che) verbo chendal o atributivo; (vi) verbo
irregular. Por ejemplo (a) ñembo’y (a) pu’ã → levantarse (nº 125).
Estas mismas palabras, sin el prefijo verbal, indican estado.
Si le precede un determinante nominal, se convierte en sustantivo. El determinante vacío prefijo o Ø
es el que determina su sentido genérico.
El determinante verbal o desinencia prefija lo convierte en verbo.
Lista
Número Guaraní Español Inglés Esperanto
1 che yo I mi
you (singular),
2 nde tú, vos, usted vi (singular)
thou
3 ha'e él, ella, ello he, she, it li, ŝi, ĝi
nosotros,
4 ñande (inclusivo), ore (exclusivo) we ni
nosotras
vosotros,
5 peẽ vosotras, you (plural) vi (plural)
ustedes
6 ha'ekuéra, hikuái (posverbal) ellos, ellas they ili
7 ko, kóa este this ĉi tiu
8 pe, upe ese, aquel that tiu
9 ko'ape aquí, acá here ĉi tie
10 upépe ahí, allí there tie
11 máva, mávapa quien, quién who kiu
12 mba'e, mba'épa que, qué what kio
13 moõ, moõpa donde, dónde where kie
cuando,
14 araka'e, araka'epa when kiam
cuándo
15 mba'eicha, mba'éichapa como, cómo how kiel
16 nahániri, ỹhỹ, ani, nd...i, nd...iri, na'ãnga no not ne
17 opa, pavẽ todo all ĉiu
18 heta muchos many multaj
19 mbovy algunos some kelkaj
20 mbovy, sa'i poco few malmulta
21 ambue otro other alia
22 peteĩ uno one unu
23 mokõi dos two du
24 mbohapy tres three tri
25 irundy cuatro four kvar
26 po cinco five kvin
27 tuicha, guasu, usu grande big granda
28 puku largo long longa
29 pe ancho wide larĝa
30 kyra gordo thick dika
31 pohýi pesado heavy peza
malgranda,
32 michĩ pequeño small
eta
mallonga,
33 mbyky corto short
malalta
34 po'i, pyKa'i estrecho narrow mallarĝa
35 pererĩ, po'i delgado, flaco thin maldika
36 kuña mujer woman virino, ino
man (varón
37 kuimba'e hombre viro, ulo
adulto)
man (ser
38 tekove, yvypóra, ava hombre homo
humano)
39 mitã, mitã'i niño child infano
40 tembireko esposa, mujer wife edzino
41 ména esposo, marido husband edzo
42 sy madre mother patrino
43 túa, ru padre father patro
besto,
44 mymba animal animal
animalo
45 pira pez, pescado fish fiŝo
46 guyra pájaro bird birdo
47 jagua perro dog hundo
48 ky piojo louse pediko
49 mbói serpiente snake serpento
50 sevo'i gusano worm vermo
51 yvyra, yvyra-máta árbol tree arbo
52 ka'aguy bosque forest arbaro
53 yvyra palo stick bastono
54 yva, 'a fruta fruit frukto
55 ra'ỹi semilla seed semo
56 togue, rogue, hogue hoja leaf folio
57 tapo, rapo, hapo raíz root radiko
58 pire corteza bark ŝelo
59 yvoty flor flower floro
60 kapi'i hierba grass herbo
61 sã, tukumbo cuerda rope ŝnuro
62 pire piel skin haŭto
63 so'o carne meat viando
64 tuguy, ruguy, huguy sangre blood sango
65 kangue hueso bone osto
66 kyra grasa fat graso
67 tupi'a huevo egg ovo
68 tatĩ, ratĩ, hatĩ cuerno horn korno
69 tuguái, ruguái, huguái cola tail vosto
70 guyra-rague pluma feather plumo
71 áva, akarangue cabello hair haro
72 akã cabeza head kapo
73 nambi oreja ear orelo
74 tesa, resa, hesa ojo eye okulo
75 tĩ nariz nose nazo
76 juru boca mouth buso
77 táĩ diente tooth dento
78 kũ lengua tongue lango
79 pyapẽ (de la mano), pysãpẽ (del pie) uña fingernail ungo
80 py pie foot piedo
81 tetyma, retyma, hetyma pierna leg kruro, gambo
82 tenypy'a, renypy'a, henymy'a rodilla knee genuo
83 po mano hand mano
84 pepo ala wing flugilo
85 tyge, ryge, hyge barriga belly ventro
86 tyekue, ryekue, hyekue tripas guts intestoj
87 ajúra cuello neck nuko
88 atukupe espalda back dorso
brusto,
89 pyti'a pecho breast
mamo
90 ñe'ã corazón heart koro
91 ígado hígado liver hepato
92 y'u beber, tomar drink trinki
93 (a)karu (intransitivo), (vi)'u (transitivo) comer eat manĝi
94 su'u morder bite mordi
95 pyte chupar suck suĉi
96 escupir escupir spit kraĉi
97 gue'e vomitar vomit vomi
98 peju soplar blow blovi
99 pytuhẽ, pytũsẽ, pytummokõ/pytumoinge respirar breathe spiri
100 puka reír laugh ridi
101 hecha ver see vidi
102 tendu, hendu, rendu oír hear aŭdi
103 kuaa saber know scii
104 mo'ã pensar think pensi
105 hetũ oler smell flari
106 kyhyje temer fear timi
107 ke dormir sleep dormi
108 jeikove, jeiko vivir live vivi
109 mano morir die morti
110 juka matar kill mortigi
111 ñoraĩrõ pelear fight batali
112 moñuhã cazar hunt ĉasi
113 mbota, nupa golpear hit trafi
114 kytĩ cortar cut tondi
115 joka partir split fendi
116 kysekutu apuñalar stab piki
117 karáĩ arañar, rascar scratch grati
118 jo'o cavar dig fosi
119 yta nadar swim naĝi
120 veve volar fly flugi
121 guata caminar walk marŝi
122 ju venir come veni
123 ty, jeity echarse lie kuŝi
124 guapy sentarse sit sidi
125 (a)ñembo'y, (a)pu'ã estar de pie stand stari
126 (a)jere, (a)mbojere voltear turn turni
127 (ho)'a, japaro caer fall fali
128 me'ẽ dar give doni
129 joko sostener hold teni
130 jopy apretar squeeze pinĉi
131 pichy frotar rub froti
132 johéi, mopotĩ lavar wash lavi
133 johéi, mopotĩ limpiar wipe balai
134 myatã, tira tirar pull tiri
135 muaña empujar push pusi
136 japi, ra'ã tirar throw ĵeti
137 ñapytĩ, jokua atar tie alligi
138 mbovyvy coser sew kudri
139 papa contar count nombri
140 he'i, ñe'ẽ, 'e decir say diri
141 purahéi cantar sing kanti
142 ha'ã, ñembojaru, ñembosarái jugar play ludi
143 vevýi flotar float ŝvebi
144 syry fluir flow flui
145 (o)ela, hypy'aratã helar freeze frosti
146 (o)mbovu, (o)vu hincharse swell ŝveli, aeri
147 kuarahy sol sun suno
148 jasy luna moon luno
149 mbyja estrella star stelo
150 y agua water akvo
151 ama lluvia rain pluvi
152 ysyry guasu río river rivero
153 ypa lago lake lago
154 para, paraguasu mar sea maro
155 juky sal salt salo
156 ita piedra stone ŝtono
157 yvyku'i arena sand sablo
158 yvyku'itumi polvo dust polvo
159 yvy tierra earth tero
160 arai nube cloud nubo
161 tatachina, arai niebla fog nebulo
162 yvága cielo sky aero
163 yvytu viento wind vento
164 yrypy'aru'ũ, yrypy'a veve, niéve nieve snow neĝo
165 yrypy'a, amndáu (granizo) hielo ice glacio
166 tatatĩ humo smoke fumo
167 tata fuego fire fajro
168 tanimbu cenizas ashes cindro
169 hapy, rapy quemar burn bruli
170 tape camino road vojo
171 yvyty montaña mountain monto
172 pytã, vira rojo red ruga
173 tovy (rogueicha) verde green verda
174 ju amarillo yellow flava
175 morotĩ blanco white blanka
176 hũ negro black nigra
177 pyhare noche night nokto
178 ara día day tago
179 ary, ara'ro'y año year jaro
180 haku cálido warm varma
181 ro'ỹ, ho'ysã fresco, frío cold malvarma
182 henyhe, tenyhe, renyhe lleno full plena
183 pyahu nuevo new nova
184 tuja viejo old maljuna
185 porã bueno good bona
186 vai, ñaña malo bad malbona
187 tuju podrido rotten putra
188 ky'a sucio dirty malpura
189 yvi, kare'ỹ recto straight rekta
190 apu'a redondo round ronda
191 hakua agudo, afilado sharp akra, akuta
192 pe, mbe, hakua'ỹ, taimbe'ỹ romo dull malakra
193 hu'ũ asy suave smooth glata
194 he'õ mojado wet malseka
195 kã seco dry seka
196 hekopete, porã correcto correct korekta
apud,
197 ag̃uĩ cerca near
proksime
198 mombyry lejos far for
199 akatúa, akatúape derecha right dekstro
200 asu, asúape izquierda left maldekstro
201 pe, goto, rehe a, en at al
202 pype en in en
203 -ndive (sufijo), -reheve (sufijo) con with kun
204 ha y, e and kaj
205 -ramo (sufijo), -rire (sufijo) si if se
206 upévarehe porque because ĉar
207 tera, rera, hera nombre name nomo

También podría gustarte