Explora Libros electrónicos
Categorías
Explora Audiolibros
Categorías
Explora Revistas
Categorías
Explora Documentos
Categorías
Icamanal
Toteco
Santa Biblia
Las ilustraciones por Horace Knowles en las páginas 135, 1365 y 1724 son
propiedad de ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, con
adiciones y arreglos por Louise Bass, propiedad de
©The British & Foreign Bible Society, 1994.
Las ilustraciones por Horace Knowles en las páginas 117, 1355, 1368,
1457, 1467, 1525, 1595, 1638, 1740, 1742 y 1768 son propiedad de
©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972.
Las ilustraciones por Louise Bass en las páginas 1397, 1481, 1545, 1557 y
1741 son propiedad de ©The British & Foreign Bible Society, 1994.
Las dieciséis ilustraciones del Nuevo Testamento a color por John Lear son
propiedad de ©1960 American Bible Society, usadas con el permiso
correspondiente.
Primera edición 3M
Génesis
Génesis quiijtosnequi “quema nochi pejqui”. Moisés quiijcuilo ni achtohui amatapo-
huali ipan Icamanal TOTECO huan nopa nahui cati quitoquilía. Génesis techilhuía para
itztoc setzi Dios cati itztoc para nochipa huan yaya quinchijchijqui nochi cati onca. Quin-
chijchijqui Adán huan Eva senquisa cuali quej ya huan quinmacac tanahuatili para qui-
nahuatise nochi ni taltipacti. Pero inijuanti amo quineltocaque TOTECO, huan tajtacoli
pejqui ipan taltipacti. Huan por nopa tajtacoli pejqui miquilisti, huan taijyohuilisti huan
tatzacuiltilisti. Pero quema tajtacolchijque, TOTECO nimantzi pejqui quisencahua queni-
catza quinmaquixtis masehualme.
Teipa TOTECO quinotzqui Abraham huan quiilhui ma quicahua ital campa nochi
quinhueyichihuayayaj teteyome huan sitalime huan ma yahui ipan tali Canaán. Nopona
TOTECO pejqui monextía ica ya huan quiilhui para ica ya quipehualtis se hueyi altepet
ten masehualme cati elise iaxcahua TOTECO. Huan masque Abraham ayemo quipixtoya
yon se icone, quineltocac cati TOTECO quiilhui huan yeca TOTECO tahuel quiicneli huan
quinotzqui ihuampo. Teipa Isaac, icone Abraham, huan Jacob cati eliyaya iixhui Abra-
ham, nojquiya quineltocaque icamanal. Huan TOTECO quipatac itoca Jacob ica Israel.
Huan nopa masehualme cati inintoca israelitame pejque ica nopa majtacti huan ome
itelpocahua Israel. Huan TOTECO quintapejpeni israelitame huan initeipa ixhuihua ten
nochi masehualme ipan ni taltipacti para elise iaxcahua. Quintapejpeni para ipan ini-
juanti quinextilis ihueyitilis huan quinmacas inijuanti Icamanal ijcuilijtoc huan para
ipan inijuanti ma huala nopa temaquixtijquet.
Ipan itamiya ni amatapohuali techpohuilía para oncac se hueyi mayanti. Huajca para
amo miquise, Jacob, iconehua huan iixhuihua yajque ipan tali Egipto campa José, icone Ja-
cob, quipixqui tanahuatili. Monequi mocahuase nopona para amo miquise ipan nopa ma-
yanti. Huan quema tanqui nopa mayanti, nopa Egipto ehuani quinchijqui nopa israelitame
inintequipanojcahua, huan nopona mocajque israelitame para 400 cientos xihuit.
Quenicatza pejqui nochi cati onca San oncayaya se hueyi tzintayohuilot ca-
Toteco Dios quitachili nopa taahuili tenextilica taya tonali, huan taya xi-
cati quichijtoya huan quiitac para huit huan taya ipohual ipan ne xihuit
cuali. Teipa quiiyocatali nopa taahui- itztoque. 15 Huan ma cahuanica nepa
li ica nopa tzintayohuilot. 5 Huan To- ilhuicac para taahuise ipan taltipac-
teco Dios quitocaxti nopa taahuili ti.” Huan quej nopa elqui. 16 Huajca
“tonaya” huan nopa tzintayohuilot quej nopa Toteco Dios quichijchijqui
quitocaxti “tayohua”. Huan panoc nopa ome huejhueyi taahuili. Qui-
tiotac huan panoc ijnaloc. Huan ya ni chijqui tonati cati más hueyi para ta-
elqui nopa achtohui tonali. tanextis tonaya huan nopa metzti pa-
6 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma onca ra tatanextis tayohua. Huan Toteco
ajacat cati quixelos nopa at para mo- Dios nojquiya quinchijchijqui sitali-
cahuas iyoca.” Huan quej nopa elqui. me. 17 Huan Toteco Dios quintali no-
7 Huajca Toteco Dios quichijqui nopa pa taahuilme ipan ilhuicacti para ma
ajacat cati quixelo nopa at para tajco tatanextica ipan taltipacti. 18 Nopa
nopa at mocajqui tatzinta huan ne se- hueyi taahuili para taahuis tonaya
yoc tajco mocajqui huejcapa. 8 Huan huan cati amo más hueyi taahuis ta-
campa oncac ajacat quitocaxti “ilhui- yohua para quej ni moiyocatalise ta-
cacti”. Huan panoc tiotac huan panoc ahuili huan tzintayohuilot. Huan qui-
ijnaloc. Huan ya ni elqui nopa ompa yolpacti Toteco Dios nochi cati qui-
tonali. chijtoya pampa elqui cuali. 19 Huan
9 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma mosej- panoc tiotac huan panoc ijnaloc.
cotili nopa at cati eltoc tatzinta ilhui- Huan ya ni elqui nopa najpa tonali.
cacti para ma mopanexti cati huac- 20 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma temi no-
toc.” Huan quej nopa elqui. 10 Huan pa at ica miyac tamanti cati yoltoque.
Toteco Dios quitocaxti nopa cati Huan ma temi nochi ilhuicacti ica mi-
huactoc “tali”. Huan nopa at cati mo- yac tamanti totome cati patanij.”
sejcotilijtoya quitocaxti “hueyi at”. 21 Huajca Toteco Dios quinchijchij-
Huan Toteco Dios quitachili cati qui- qui nochi huejhueyi tapiyalme cati
chijtoya huan quiitac para cuali. itztoque ipan hueyi at huan nochi ta-
11 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma te- manti michime. Huan quichijqui para
maca nopa tali nochi tamanti xihuit cati sesen ma quinpiya iconehua quej ya.
xoxohuic huan sesen icone ma eli quej Huan quinchijchijqui nochi totome
ya. Ma onca xihuit cati temaca iyol huan quichijqui para ma quinpiyaca
huan cuame cati temacaj inintajca. ininconehua quej inijuanti. Huan To-
Huan sesen tamanti ma quincahua ico- teco Dios quitachili nochi cati qui-
nehua cati quej ya.” Huan quej nopa el- chijtoya huan quiitac para cuali.
qui. 12 Huajca nopa tali temacac nochi 22 Huan Toteco Dios quitiochijqui se-
tamanti xihuit cati xoxohuic. Temacac sen tamanti cati quinchijtoya huan
xihuit cati temacaj iniyol huan cuame quinilhui: “Ximomiyaquilica huan
cati temacaj inintajca. Huan sesen inin- xijtemitica nopa hueyi at.” Huan To-
conehua elqui quej nopa xihuit o nopa teco Dios quinnahuati nopa totome:
cuahuit cati temacac. Huan Toteco Dios “Xijpiyaca miyac amoconehua huan
quitachili cati quichijtoya huan quiitac xijtemitica campa hueli ipan taltipac-
para cuali. 13 Huan panoc tiotac huan ti.” 23 Huan panoc tiotac huan panoc
panoc ijnaloc. Huan ya ni elqui nopa ijnaloc. Huan ya ni elqui nopa ma-
expa tonali. cuilpa tonali.
14 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma onca ta- 24 Huan Toteco Dios quiijto: “Ma onca
ahuili nepa ilhuicac para ma tatanex- ipan taltipacti nochi tamanti tapiyal-
ti ipan taltipacti para quiiyocatalis me. Ma onca tapiyalme cati mosisi-
tonaya huan tayohua huan para ma níaj huan cati maxojtzitzi huan noj-
quiya cati mohuahuatatzaj talchi.” tonali huan quiijto para elis tatzejtze-
Huan quej nopa elqui. 25 Huajca quej loltic pampa ipan nopa tonali ya tanto-
nopa Toteco Dios quinchijchijqui no- ya itequi huan mosiyajquetzqui.
chi tapiyalme huan quintachili huan
nochi quiitac para cuali. Adán huan Eva ipan xochimili, Edén
26 Teipa Toteco Dios quiijto: “Ama 4 Huajcaquej nopa TOTECO Dios qui-
ma tiquinchihuaca masehualme. Ti- chijqui taltipacti huan ilhuicacti.
quinchihuase ma elica quej tojuanti Nica techilhuía quenicatza TOTECO
huan quipiyase totachiyalis. Huan Dios quichijqui ilhuicacti huan taltipacti.
inijuanti quipiyase tanahuatili ica mi- 5 Achtohui amo oncayaya xihuit yon amo
chime, huan totome, huan ica tapi- teno panquistoya pampa TOTECO Dios
yalme cati mosisiníaj, huan ica cati ayemo quichijtoya ma huetzi at ipan talti-
maxojtzitzi huan ica nochi cati nemij pacti. Nojquiya amo aqui itztoya para te-
ipan taltipacti.” quitis. 6 Pero masque TOTECO Dios amo
27 Huajca Toteco Dios quinchijqui quichijtoya ma huetzi at, ten taltita tejco-
masehualme ica itachiyalis. yaya apocti huan quiatequiyaya nopa tali.
Quena, quej yaya itachiyalis To- 7 Huan TOTECO Dios quicuic tali huan qui-
teco Dios quinchijqui. chijchijqui itacayo se tacat. Huan quiyaca-
Quinchijchijqui tacat huan si- ilpitzqui huan quimacac nemilisti. Huan
huat. nopa tacat pejqui quipiya nemilisti.
28 Huan Toteco Dios quintiochij- 8 Teipa TOTECO Dios quitojqui se xochi-
qui huan quinilhui: “Xiquinpiyaca mili cati itoca Edén nepa imelac campa
miyac amoconehua para inijuanti itz- quisa tonati. Huan nopona quicajqui nopa
tose campa hueli ipan nochi taltipacti tacat cati quichijchijtoya. 9 Huan TOTECO
para ma tanahuatica. Nojquiya ni- Dios quichijqui ma moscalti xochimilijtic
mechtalía xiquinnahuatica nochi mi- nochi tamanti cuame cati yejyectzitzi ne-
chime, totome huan nochi cati nemij siyaya huan nochi tamanti cuame cati te-
ipan taltipacti.” macaj cuatajcayot para quicuase. Huan ta-
29 Huan teipa Toteco Dios quinilhui tajco nopa xochimili TOTECO Dios quitoj-
nopa tacat huan sihuat: “Xiquitaca, ni- qui se cuahuit cati temaca itajca huan ito-
mechmaca nochi tamanti xihuit cati ca cuahuit cati temaca nemilisti. Nojquiya
quipiya iyol huan nochi cuahuit cati quitojqui seyoc cuahuit ica itajca huan
quipiya itajca para anquicuase. 30 Huan itoca nopa cuahuit cati temachiltía cati
nopa tapiyalme, totome huan nochi se- cuali huan cati amo cuali.
quinoc tamanti cati nemij ipan taltipac- 10 Ipan Edén oncayaya se hueyat cati
ti niquinmaca nochi sacat huan xihuit quiatequiyaya nopa xochimili. Huan ten no-
cati xoxohuic para quicuase.” Huan pona, moxelohuayaya huan mochihuayaya
quej nopa elqui. nahui pilhueyatzitzi. 11 Nopa achtohui ama-
31 Huan Toteco Dios quitachili no- xali ten nopa hueyat itoca Pisón huan ya ni
chi cati quichijtoya huan quiitac para cati tayahualohuayaya campa hueli ipan
tahuel cuali. Huan panoc tiotac huan nochi nopa tali cati itoca Havila campa on-
panoc ijnaloc. Huan ya ni elqui nopa ca oro. 12 Nopa oro ten nopa tali eliyaya
chicuasempa tonali. senquisa cuali. Nojquiya nopona oncayaya
2
2
,1
Huajca quej nopa Toteco Dios quitami- se taajhuiyacayot cati patiyo huan piltetzi-
sencajqui nochi ilhuicacti, huan nochi tzi cati yejyectzitzi cati itoca ónice. 13 Huan
taltipacti huan nochi cati onca nopona. nopa ompa amaxali ten nopa hueyat itoca
2 Quema ajsic nopa chicompa tonali, To- Gihón huan tayahualohuayaya campa hueli
teco Dios ya tantoya cati quichihuaya- ipan nopa tali cati itoca Cus. 14 Huan nopa
ya huan mosiyajquetzqui. 3 Huan To- expa amaxali ten nopa hueyat itoca Tigris
teco Dios quitiochijqui nopa chicompa huan pano iteno tali Asiria imelac campa
quisa tonati. Huan nopa najpa amaxali ten se ielchiqui omiyo huan sempa quimotz-
nopa hueyat itoca Eufrates. quilti inacayo quej eltoya. 22 Huan ica
15 Huajca TOTECO Dios quihuicac nopa nopa tacat ielchiqui, TOTECO Dios qui-
tacat huan quicajqui ipan nopa xochimili sencajqui se sihuat huan quihuicac cam-
cati itoca Edén para ma quimocuitahui, pa nopa tacat.
16 huan TOTECO Dios quinahuati: “Huelis 23 Huan quema nopa tacat quiitac nopa
tijcuas itajca ten hueli cuahuit ipan ni xo- sihuat, quiijto:
chimili, 17 pero ne cuahuit cati itoca ‘cua- “¡Ama quena!
huit cati temachiltía cati cuali huan cati Ya ni san se ica na,
amo cuali’, amo. Amo xijcualili itajca, pampa inacayo quisqui nonacayotipa,
pampa ipan nopa tonali quema tijcuas huan iomiyo quisqui noomiyotipa.
itajca, melahuac timiquis.” Itoca elis ‘sihuat’,
18 Teipa TOTECO Dios quiijto: “Amo pampa TOTECO Dios techquixtili ten
cuali para itztos iselti ni tacat. Para amo na, nitacat.”
cuesihuis, nijchihuilis se acajya cati qui- 24 Huan yeca se tacat quicahuas itata
namiqui huan cati quipalehuis.” huan inana para mosejcotilis ihuaya isi-
19 Huan ica tali TOTECO Dios quinchij- hua huan nopa ome mochihuase san se
toya nochi tapiyalme huan nochi toto- inintacayo. 25 Huan masque nopa tacat
me. Teipa quihuiquili nopa tacat para huan isihua xolome nemiyayaj, amo pina-
ma quintocaxtali. Huan cati nopa tacat 3
,2 huayayaj.
quintocaxtali, ya nopa elqui inintoca.
20 Huajca nopa tacat quintocaxtali nochi Adán huan Eva quiixpanoque
tamanti tapiyalme cati maxojtzitzi, huan TOTECO Dios
nochi totome huan nochi tapiyalme cati
mosisiníaj. Pero yon se ten nopa tapiyal-
me amo quinamijqui para quipalehuis
3 Nopa cohuat eliyaya cati más talnami-
qui huan más quimatiyaya quenicatza
tacajcayahuas que nochi sequinoc tapiyal-
nopa tacat para amo cuesihuis. 21 Huajca me cati TOTECO Dios quinchijtoya. Huan
TOTECO Dios quichijqui tahuel ma cochi se tonali nopa cohuat quitatzintoquili no-
Adán. Huan quema cochtoya, quiquixtili pa sihuat:
9 Huan Enós quipiyayaya 90 xihuit que- (Noé quinequi quiijtos Techyoltalis.) Quej
ma tacatqui icone, Cainán. 10 Teipa Enós nopa quitocaxti pampa quiijto: “TOTECO
noja itztoya seyoc 815 xihuit huan noja quitelchijqui ni tali, huan monequi tite-
quinpixqui más iconehua, tacame huan si- quitise tahuel chicahuac para titaeliltise,
huame. 11 Huan Enós mijqui quema qui- pero ni conet techyoltalis.”
pixqui 905 xihuit. 30 Huan teipa quema Noé ya tacajtoya,
12 Huan Cainán quipiyayaya 70 xihuit Lamec noja itztoya seyoc 595 xihuit huan
quema tacatqui icone, Mahalaleel. 13 Te- noja quinpixqui más iconehua, tacame
ipa Cainán itztoya seyoc 840 xihuit huan huan sihuame. 31 Huajca Lamec quiaxiti
noja quinpixqui más iconehua, tacame 777 xihuit huan huajca mijqui.
huan sihuame. 14 Huan Cainán mijqui 32 Huan Noé quipiyayaya 500 xihuit
quema quipixqui 910 xihuit. quema tacatque iconehua, Sem, Cam huan
15 Huan Mahalaleel quipiyayaya 65 xi- 6
,5 Jafet.
huit quema tacatqui icone, Jared. 16 Teipa
Mahalaleel itztoya seyoc 830 xihuit huan Inintaixpanol masehualme ipan taltipacti
noja quinpixqui más iconehua, tacame
huan sihuame. 17 Huan mijqui Mahalaleel
quema quipixqui 895 xihuit.
6 Huan masehualme pejque momiya-
quilíaj ipan ni taltipacti huan quinpix-
que iniichpocahua. 2 Huan ipan nopa to-
18 Huan Jared quipiyayaya 162 xihuit nali sequij cati quintocaxtiyayaj “itelpoca-
quema tacatqui icone, Enoc. 19 Teipa, Ja- hua Toteco Dios” a, quinitaque para yej-
red itztoya seyoc 800 xihuit más huan no- yectzitzi iniichpocahua masehualme ipan
ja quinpixqui más iconehua, tacame huan ni taltipacti. Huajca quintapejpenijque ca-
sihuame. 20 Huajca Jared quiaxiti 962 xi- ti quinixtocayayaj huan mosihuajtijque
huit huan huajca mijqui. inihuaya. 3 Huan TOTECO quiijto: “Noto-
21 Huan Enoc quipiyayaya 65 xihuit que- nal amo quinijyohuis masehualme huan
ma tacatqui icone, Matusalén. 22 Huan Enoc inintajtacolhua para nochipa pampa ma-
nochipa quichijqui ipaquilis Toteco Dios. sehualme san panoni. Huajca ama niquin-
Huan teipa quema Matusalén ya tacajtoya, cahuilis ni masehualme ma itztoca san se
Enoc itztoya seyoc 300 xihuit más huan noja 120 xihuit.”
quinpixqui sequinoc iconehua, tacame huan 4 Huan ipan nopa tonali huan nojquiya
sihuame. 23 Huajca ica nochi Enoc quiaxiti teipa itztoyaj huejcapantique tacame ipan
365 xihuit. 24 Huan pampa Enoc nochipa nej- taltipacti. Inijuanti nesque quema nopa
nentoya quej Toteco Dios ipaquilis, se tonali “itelpocahua Toteco Dios” mosejcotilijque
polijqui pampa Toteco Dios quihuicac. ihuaya iniichpocahua masehualme para
25 Huan Matusalén quipiyayaya 187 xi- quinpiyase coneme inihuaya. Huejcajqui-
huit quema tacatqui icone cati quitocaxti ya inijuanti itztoyaj huejhueyi masehual-
Lamec. 26 Huan teipa Matusalén itztoya me cati nochi quinixmatiyayaj.
seyoc 782 xihuit más huan noja quinpix- 5 Huan TOTECO quiitac para nelmiyac
qui más iconehua, tacame huan sihuame. inintaixpanolhua masehualme ipan talti-
27 Huajca ica nochi Matusalén quiaxiti pacti huan nochipa moilhuiyayaj cati amo
969 xihuit huan huajca mijqui. cuali quichihuase. 6 Yeca ica tequipacholi
28 Lamec quipiyayaya 182 xihuit que- TOTECO pejqui moyolpata. Moyolilhui sin-
ma tacatqui icone, 29 huan quitocaxti Noé. ta cuali elqui para quinchijtoya masehual-
Genesis
a 6:2 Sequij masehualme cati miyac momachtijtoque Icamanal Toteco moilhuíaj para “itelpocahua
Toteco Dios” camanalti ten ilhuicac ehuani. Nica moilhuíaj camanalti ten nopa ilhuicac ehuani cati
tajtacolchijque huan quicajtejque Toteco para quitoquilise Amocualtacat, huan yeca mocuetque
cati tiquintocaxtíaj ajacame. Sequinoc masehualme moilhuíaj para “itelpocahua Toteco Dios”
camanalti ten iteipan ixhuihua Set cati achtohui quitoquilijque Toteco, pero teipa miyac ten
inijuanti pejque mosihuajtíaj ica iniichpocahua masehualme cati amo quiixmatiyayaj Toteco.
me huan nelía quiyolcoco. 7 Huan TOTECO tzi ten nochi tamanti tapiyalme cati itzto-
quiijto: “Niquinpolihuiltis masehualme que ipan taltipacti para noja ma itztoca
cati niquinchijchijtoc ipan taltipacti. Noj- mohuaya. 20 Mohuaya calaquise ome ten
quiya niquinmictis nochi tapiyalme, toto- nochi tamanti totome, tapiyalme huan ca-
me huan cati mohuahuatatzaj talchi. Ni- ti mohuahuatatzaj para ma amo miquica.
mocuesohua huan nimoilhuía: ¿Para ten 21 Nojquiya xijhuica mohuaya nochi ta-
niquinchijchijqui?” manti tacualisti cati monequis anquicuase
8 Pero Noé quipanti cati cuali pampa amojuanti huan nochi nopa tapiyalme.”
TOTECO quicualitac.
Icuaacal Noé
9 Ama nimechpohuilis cati panoc ica
Noé. Noé eliyaya se cuali tacat iixpa Toteco
Dios. Yon se ipan nopa tonali amo huelqui
quitatelhui ica yon se tamanti. Yaya nejnen-
qui quej Toteco Dios quinequiyaya. 10 Huan
Noé quinpixqui eyi itelpocahua. Inintoca el-
que Sem, Cam huan Jafet.
11 Huan ipan nochi taltipacti campa
hueli oncayaya cati þero iixpa Toteco
Dios huan nochi masehualme san mosisi-
niyayaj. 12 Huan Toteco Dios quiitac para
nelþero eltoya, huan nochi masehualme
san mocuapolojtoyaj ipan tajtacoli.
13 Huajca Toteco Dios quiilhui Noé: “Ni-
Noé quichijqui se hueyi cuaacali.
quinpolihuiltis nochi masehualme campa
hueli ipan taltipacti pampa nochi san mo-
sisiníaj, yeca niquinixpolos ica nochi cati 22 Huan Noé quichijqui nochi quej To-
onca. 14 Huajca xijchihua se cuaacali ica 7
,6 teco Dios quiilhuijtoya.
nopa cuahuit cati itoca resina huan calijtic
xijchihuili pilcuartojtzitzi. Xijtzacua ica Nopa tahuel miyac at
chapopojti campa hueli iijtic huan ipani
para amo calaquis at. 15 Quej ni xijchihua
nopa cuaacali. Xijchihua 135 metros ihue-
7 Teipa TOTECO quiilhui Noé: “San ta
ten nochi masehualme cati ama itzto-
que tijchihua cati xitahuac. Yeca xicalaqui
hueyaca, 22 metros huan tajco ipatajca ipan cuaacali ihuaya mosihua huan moco-
huan 13 metros huan tajco ihuejcapanca. nehua. 2 Xiquinhuica mohuaya chicome
16 Xijchihua nopa cuaacali ica eyi pisos oquichme huan chicome sihuatzitzi ten
huan xijtali se ventana nechca tapamit. nochi tamanti tapiyalme cati cuali para ta-
Huan xijtali se caltemit ipan se lado. cajcahualisti. Pero xijhuica san se oquichti
17 Nijtitanis tahuel miyac at cati momanas huan se sihuatzi ten nopa tapiyalme cati
huejcapa hasta quitzonpolihuiltis nochi amo motequihuíaj para tacajcahualisti.
tali huan nochi cati quipiyaj nemilisti 3 Nojquiya xiquinhuica chicome oquich-
campa hueli ipan taltipacti. Nochi cati on- me huan chicome sihuatzitzi ten nochi ta-
ca ipan tali polihuis. 18 Pero nijcahua no- manti totome para amo polihuis inixina-
camanal mohuaya para nimechmocuita- cho ipan taltipacti. 4 Pampa ica chicome
huis ipan nopa cuaacali. Huan ta ticala- tonati nijchihuas ma huetzi at, huan
quis ipan cuaacali huan calaquise mohua- huetzqui at para 40 tonati huan 40 yohua-
ya mosihua, motelpocahua huan moyex- li. Quej nopa niquinpolihuiltis nochi cati
hua. 19 Nojquiya tiquinhuicas mohuaya yoltoque cati niquinchijchijtoc ipan ni tal-
ome tapiyalme, se oquichti huan se sihua- tipacti.”
5 Huan Noé quichijqui nochi quej TO- iixco nopa tepeme. 21 Yeca quej nopa mij-
TECO quinahuatijtoya. que nochi cati itztoyaj ipan taltipacti. Mij-
6 Huan Noé quipiyayaya 600 xihuit que nochi totome, huan tecuanime cati
quema momanqui nochi nopa miyac at pa- mosisiníaj huan tapiyalme cati maxojtzi-
ra quiatzonpolihuiltis taltipacti. 7 Huan tzi. Nojquiya mijque nochi tamanti pilta-
Noé calajqui ipan cuaacali ihuaya icone- piyaltzitzi cati mohuahuatatzaj talchi
hua, isihua huan iyexhua para momana- huan nochi masehualme. 22 Nochi cati itz-
huise ten nopa miyac at cati huala. 8 Huaj- toyaj ipan taltipacti cati taijyotilanayayaj
ca ojome hualajque nochi nopa tapiyalme mijque. 23 San Noé huan nochi cati itzto-
campa Noé. Hualajque tapiyalme cati cua- yaj ipan cuaacali mocajque. Nochi sequi-
li para tacajcahualisti huan cati amo cuali noc quinpolihuilti. Nochi masehualme, ta-
para tacajcahualisti, cati patanij huan cati piyalme, totome huan nochi cati mohua-
mohuahuatatzaj. 9 Ojome nochi hualajque huatatzaj mijque. 24 Huan nopa at qui-
campa Noé huan calajque ipan cuaacali. atzonpolihuilti nochi taltipacti para 150
Calajqui se oquichti huan se sihuatzi ten 8
,7 tonati.
sesen tamanti tapiyali quej Toteco Dios ta-
nahuatijtoya. Quema tanqui nopa miyac at
8
10 Huan ica chicome tonati hualajqui Huajca Toteco Dios quielnamijqui
tahuel miyac at ipan taltipacti. 11 Quema Noé ica nochi nopa tapiyalme cati itz-
Noé quipiyayaya 600 xihuit, ipan nopa 17 toyaj iijtic cuaacali. Huan Toteco Dios qui-
tonali ten nopa ompa metzti tapojqui no- chijqui ma taajaca ipan tali, huan nopa at
chi amelme campa meyayaya nopa at cati pejqui temo. 2 Huan motzajque nopa
onca tatzinta huan tahuel pejqui toponi amelme campa meyayaya at tatzinta talti-
at. Huan pejqui huetzi at cati amo mo- pacti, huan motzajqui nepa ilhuicac huan
quetzqui. 12 Huan para 40 tonati huan 40 ayecmo taquiyajqui. 3 Huan nopa at pej-
yohuali taquiyahuiyaya ipan taltipacti. qui temotiya yolic. Huan ica seyoc 150 to-
13 Quena, ipan nopa tonal quema pehuas- nali miyac temotoya nopa at. 4 Huan que-
quía huetzis at, Noé calajqui ipan cuaacali ma ajsic nopa 17 tonali ten nopa chicom-
ihuaya iconehua, Sem, Cam huan Jafet. pa metzti, nopa cuaacali motalito ipan se
Huan ihuaya isihua huan eyi iyexhua. tepet ipan nopa tepeme cati itoca Ararat.
14 Huan inihuaya calajque nochi tamanti 5 Huan mojmosta más temotiyahuiyaya
tecuanime cati mosisiníaj, huan tapiyalme nopa at. Huan quema ajsic nopa achtohui
cati maxojtzitzi, huan nochi cati mohua- tonal ten nopa majtacpa metzti, nesqui
huatatzaj talchi huan nochi tamanti toto- inintzonpac nopa tepeme cati más huejca-
me. 15 Nochi tapiyalme calajque ihuaya pantique.
Noé ipan cuaacali ica inihuical. 16 Calaj- 6 Huajca Noé quichixqui seyoc 40 tona-
qui se oquichti huan se sihuatzi quej To- ti huan quitapo nopa ventana cati quichij-
teco Dios quinahuatijtoya Noé. Teipa TO- toya ipan nopa cuaacali. 7 Huan quiquixti
TECO quitzajqui icalte nopa cuaacali. se cacalot huan quicahuili ma yahui. Huan
17 Huan para 40 tonati san at hualaya- nopa cacalot san patantinenqui campa
ya. Huan quema pejqui tejco nopa at, no- hueli hasta huajqui tali. 8 Teipa nojquiya
pa cuaacali motananqui huan pejqui nemi quimajcajqui se paloma para quiitas sinta
aixco. 18 Huan nopa at noja más tejcoc ya huajqui nopa tali. 9 Pero nopa paloma
huan tahuel huejcata mochijqui, pero no- mocuetqui ipan cuaacali pampa amo cana
pa cuaacali nejnentiyajqui aixco. 19 Huan quipanti para mosiyajquetzas, pampa no-
teipa noja más tejcotiyajqui hasta quin- pa tali noja temitoya ica at. Huajca Noé
atzonpolihuilti nopa tepeme cati más quiquixti imax, quiitzqui nopa paloma
huejcapantique ipan taltipacti. 20 Huan te- huan quicalaqui.
ipa quema ya quitzactoya nopa tepeme 10 Huajca Noé quichixqui seyoc chicue-
noja tejcoc nopa at seyoc chicueyi metros yi tonati huan sempa quititanqui nopa pa-
loma calteno ten nopa cuaacali. 11 Huan me, huan nochi tapiyalme cati mosisiníaj,
ica tiotac quema pejtoya tzintatayohuiya, huan cati maxojtzitzi huan nochi cati mo-
nopa paloma mocuetqui huan quihualica- huahuatatzaj. Huan sesen tamanti tapiyali
yaya ipan itenchapich imaxihuiyo se cua- quisqui ica iconehua cati quitoquiliyayaj.
huit cati itoca olivo. Quej nopa Noé mo- 20 Teipa Noé quichijqui se taixpamit
macac cuenta para nopa tali huactiyahui- para TOTECO. Huan quicuic ten sesen ta-
yaya. 12 Huan Noé sempa quichixqui se- manti tapiyali huan sesen tamanti totot
yoc chicome tonati huan sempa quititan- cati cuali para tacajcahualisti. Huan quin-
qui nopa paloma, pero ama quena, nopa micti huan quintati ipan nopa taixpamit
paloma ayecmo mocuetqui. quej se tacajcahualisti para TOTECO.
13 Huajca quema Noé quipiyayaya 601 21 Quema TOTECO quiijnejqui ipocyo cati
xihuit ipan nopa achtohui tonali ten nopa ajhuiyac, yaya moilhui: “Amo quema más
achtohui metzti, tantoya nopa at. Huan nijtatzacuiltis taltipacti por inintajtacol-
Noé quiquixtili ipantzajca nopa cuaacali hua masehualme pampa se masehuali has-
huan quiitac nochi huactinemiyaya. ta quema tacati san moilhuía ten amo cua-
14 Huan ipan nopa tonali 27 itequi nopa li para quichihuas. Nojquiya ayecmo que-
ompa metzti, ya tami huactoya nopa tali. ma niquinpolihuiltis nochi tapiyalme quej
15 Huajca Toteco Dios quiilhui Noé: nijchijqui ni huelta.”
16 “Xiquisa ten nopa cuaacali ihuaya mosi- 22 “Nochi tonali quema eltos ni taltipac-
hua, moconehua huan moyexhua. 17 Noj- ti,
quiya xiquinquixti nochi tapiyalme cati oncas toquisti huan pixquisti.
itztoque mohuaya. Xiquinquixti nopa to- Nochipa oncas tatotonilot huan tase-
tome huan nochi tapiyalme para ma yaca secayot.
huan ma quinpiyaca miyac ininconehua Oncas metzti quema tahuaquis huan
huan ma quitemitica ni taltipacti.” metzti quema huetzis miyac at,
18 Huajca Noé, huan isihua, huan ico- Nochipa oncas tonaya huan tayohua.
nehua huan iyexhua quisque ten nopa Ni tamanti amo quema tamis quema
cuaacali. 19 Nojquiya quisque nochi toto- noja eltos taltipacti.”
huan amo aqui ma quitepanitas!” yayaj Nimrod huan quimatiyayaj para ica
26 Huan Noé nojquiya quiijto: itapalehuil TOTECO elqui se cuali tapej-
“Ma tijhueyitalica TOTECO cati Sem quet. Yeca quema masehualme quihueyi-
quihueyimati. taliyayaj se tacat, quiijtosquíaj: “Yaya itz-
Huan Canaán ma elis itequipanojca toc quej Nimrod, se cuali tapejquet ica ita-
Sem.” palehuil TOTECO.” 10 Nopa achtohui alte-
Huan nojquiya quiijto: peme cati moscaltijque ipan itanahuatil
27 “Toteco Dios más ma quihueyili ital Nimrod elqui Babel, Erec, Acad huan Cal-
Jafet. ne ipan tali Sinar. 11 Huan itanahuatil
Huan iteipan ixhuihua Jafet ma itzto- Nimrod pejqui ipan tali Sinar huan momo-
ca inihuaya iteipan ixhuihua yajqui hasta tali Asiria. Yaya quichijqui
Sem. nopa altepeme cati inintoca Nínive, Reho-
Huan Canaán ma eli inintequipanoj- bot huan Cala. 12 Huan quichijqui Resén
ca.” cati eltoya tatajco nopa hueyi altepet Ní-
28 Huan quema tanqui nopa miyac at, nive huan Cala.
Noé noja itztoya seyoc 350 xihuit, 29 huan 13 Huan Mizraim elqui itata:
10
,9 mijqui quema quipiyayaya 950 xihuit. Ludim, Anamim, Lehabim, Naftu-
him, 14 Patrusim, Caftorim huan
Iixhuihua Noé Casluhim cati elqui inihueyi tata
(1 Cr. 1:5_23) nopa þlisteos.
10 Sem, Cam huan Jafet eliyayaj ico- 15 Huan Canaán elqui itata iachtohui co-
nehua Noé huan ya ni iniixhuihua ne cati itoca:
cati quinpixque quema ya tantoya nopa Sidón huan quipixqui se iteipan co-
miyac at cati momanqui ipan nochi talti- ne cati itoca eliyaya Het. 16 Huan
pacti. Canaán nojquiya elqui inihuejca-
pan tata nopa masehualme: jebu-
Iixhuihua Noé ica itelpoca, Jafet seos, amorreos, gergeseos, 17 he-
2 Itelpocahua Jafet elque: veos, araceos, sineos, 18 arvadeos,
Gomer, Magog, Madai, Javán, Tu- zemareos huan hamateos.
bal, Mesec huan Tiras. Teipa nochi ni masehualme cati eliya-
3 Itelpocahua Gomer elque: yaj iteipan ixhuihua Canaán momoyajque
Askenaz, Rifat huan Togarma. campa hueli. 19 Inintal elqui ten tali Sidón
4 Itelpocahua Javán elque: hasta nopa piltaltzi cati itoca Gaza cati el-
Elisa, Tarsis, Quitim huan Dodanim. toya ipan ojti para Gerar. Huan neca cam-
5 Huan iixhuihua Jafet teipa momiya- pa quisa tonati inintal yajqui hasta altepet
quilijque huan mocajque nechca hueyi at Lasa ipan ojti para nopa altepeme Sodo-
ipan campa hueli talme campa camanalti- ma, Gomorra, Adma huan Zeboim.
yayaj ica sese inincamanal. 20 Nochi ya ni elque iteipan ixhuihua
Cam. Huan nica ijcuilijtoc inintoca ininfa-
Iixhuihua Noé ica itelpoca, Cam milias, huan inincamanal cati sesen cama-
6 Itelpocahua Cam elque: naltiyayaj. Huan ijcuilijtoc iniestados
Cus, Mizraim, Fut huan Canaán. huan inintal ipan cati sese itztoya.
7 Itelpocahua Cus elque:
Seba, Havila, Sabta, Raama huan Iteipan ixhuihua Noé ica itelpoca, Sem
Sabteca. 21 Huan Sem elqui inihueyi tata Heber
Itelpocahua Raama elque: huan iconehua. Sem elqui cati achtohui
Seba huan Dedán. tacatqui ten inana huan teipa tacatqui iic-
8 Huan Cus nojquiya elqui itata Nimrod ni Jafet.
cati quipixqui miyac chicahualisti campa 22 Huan Sem quinpixqui itelpocahua cati
hueli ipan taltipacti. 9 Nochi quitocamati- inintoca eliyayaj:
11 Ipan nopa tonali nochi masehual- 8 Huajca quej nopa TOTECO quichijqui
me cati itztoyaj ipan taltipacti qui- huan yeca quiquetzqui inintequi huan
piyayayaj san se inincamanal huan cama- ayecmo quichijque nopa altepet. Quej
naltiyayaj san se. 2 Huan quema mase- nopa TOTECO quinsemanqui nopa mase-
hualme pejque momoyahuaj, miyac yaj- hualme campa hueli ipan taltipacti para
que para campa quisa tonati. Nepa qui- ma momoyahuaca quej ya quinequiyaya.
pantijque se tamayamit ipan tali Sinar 9 Huan nopona itoca elqui Babel. (Babel
huan nopona nelía miyac masehualme quinequi quiijtos Campa Amo Huelque
mocajque huan ayecmo quinejque momo- Momachilíaj Se Ica Seyoc.) Quej nopa
yahuase. itoca pampa nopona TOTECO quipatac
hua Sarai huan imachcone Lot. Nojquiya Abram yajqui tali Egipto
Abram quihuicac nochi nopa miyac ta- 10 Ipan nopa tonali amo oncayaya tacua-
manti huan tapiyalme cati quinpiyayaya listi ipan nopa tali pampa amo taquiyajtoya.
huan nochi itequipanojcahua cati hualaj- Huajca Abram yajqui para itztoti ipan tali
toyaj ihuaya ten altepet Harán pampa Egipto para se ome xihuit, pampa nelía amo
quincojtoya para iaxcahua. teno oncayaya para quicuase campa itzto-
6 Huan quema inijuanti ajsitoj ipan tali yaj. 11 Huan quema ajsitiyahuiyayaj Egipto,
Canaán, Abram quipanoc nopa tali hasta Abram quiilhui isihua Sarai: “Xiquita, cuali
ajsitoj campa eltoc nopa hueyi ahua cua- nijmati para nelía tiyejyectzi, 12 huan que-
huit cati itoca More nechca altepet Si- ma nopa egiptome mitzitase, quiijtose: ‘Ni
quem. Ipan nopa tonali itztoyaj cananeos sihuat, ya isihua ni tacat. Huajca ma tijmic-
ipan nopa tali. 7 Huan nopona TOTECO tica huan nopa sihuat elis toaxca.’ 13 Yeca
monexti ica Abram huan quiilhui: “Ni tali para ma amo teno nopantis, xiquijtos para
niquinmacas moteipan ixhuihua.” tinoicni. Quej nopa techselise ica yejyectzi
Huajca Abram quichijqui se taixpamit por ta, huan amo nimiquis.”
nopona para TOTECO cati monextijtoya 14 Huajca quej nopa mocajque huan
ica ya. 8 Teipa yajqui itztoti campa tepeco quema ajsitoj ipan tali Egipto, nopa egip-
tatajco altepet Betel huan campa quisa to- tome quiitaque para Sarai eliyaya nelyej-
nati huan nopona quiquetzqui ichaj ten yectzi. 15 Huan nojquiya quiitaque nopa
yoyomit. Altepet Betel mocahuayaya ica huejhueyi tacame cati itztoyaj ichaj nopa
iarravesco para campa temo tonati. Huan hueyi Tanahuatijquet Faraón huan quiil-
altepet Hai mocajqui ica inejmat para huitoj nopa tanahuatijquet para nopa si-
campa quisa tonati. Huan nopona Abram huat eliyaya nelyejyectzi. Huajca Faraón
quichijqui seyoc taixpamit huan quihueyi- quinnahuati ma quihuicaca ichaj para qui-
chijqui TOTECO. 9 Teipa sempa pejqui nej- cualtalis para teipa elis isihua.
nemi hasta nopa tali cati itoca Neguev. 16 Huan pampa quiixtocac Sarai, Fara-
ón quiseli Abram ica cuali. Huan Faraón
quimacac Abram borregojme, huacaxme,
burrojme, camellos huan tequipanohuani
ten tacame huan sihuame para ma elica
iaxcahua.
17 Pero TOTECO quitatzacuilti nopa Fa-
raón inihuaya nochi cati itztoyaj ipan
ichaj ica cocolisti cati más þero pampa Sa-
rai itztoya ipan ichaj. 18 Yeca nopa Faraón
quinotzqui Abram iixpa huan quiajhuac.
Quiilhui: “¿Para ten techchihuilijtoc ni ta-
manti? ¿Para ten amo techilhui para ni si-
huat eliyaya mosihua? 19 Ta tiquijto para
ya moicni huan yeca nimocuili. Xiquita,
nica itztoc. ¡Xijhuica huan ya xiya!”
20 Huajca nopa Faraón quinnahuati
imasehualhua ma quicahuilica Abram ma
quisa ipan nopa tali ihuaya isihua huan
13
,12
ica nochi cati quipixtoya.
nenque para norte huan sempa calajque moxelojque Abram huan Lot. 12 Huajca
ipan nopa tali Canaán ipan nopa huactoc Abram mocajqui ipan tali Canaán huan
tali cati itoca Neguev. 2 Huan Abram nelía Lot yajqui itztoti ipan nopa altepeme
moricojchijtoya. Quipiyayaya miyac oro, campa tamaya. Huan Lot yolic quiijcue-
plata huan tapiyalme. 3 Quema quisque nijtiyajqui ichaj ten yoyomit hasta ajsito
Neguev, yajque ica yolic huan ajsitoj cam- ipan altepet Sodoma 13 campa masehual-
pa nopa pilaltepetzi Betel. Huan teipa ajsi- me quipiyayayaj ininemilis tahuel þero.
toj campa mocajtoyaj achtohui, tatajco Tahuel tajtacolchihuayayaj iixpa TO-
Betel huan Hai. 4 Nopona eliyaya campa TECO.
quichijtoya se taixpamit. Huan nopona 14 Teipa quema Lot ya quistoya, TO-
sempa quihueyichijqui TOTECO. TECO quiilhui Abram: “Abram, xitachiya
5 Huan Lot cati nemiyaya ihuaya huejca ica norte huan ica sur, huan ica
Abram nojquiya moricojchijtoya. Quipix- campa quisa tonati huan ica campa onte-
qui san se imiyaca tapiyalme quej itío mo. 15 Nochi ni tali cati hueli tiquita, na
Abram. Quinpixqui miyac borregojme, nimitzmacas. Huan para nochipa elis mo-
chivojme, huacaxme huan miyaqui tequi- axca huan iniaxca moteipan ixhuihua.
panohuani cati itztoyaj ipan miyac calme 16 Nijchihuas ma elica tahuel miyaqui mo-
ten yoyomit. 6 Huan nopa tali campa mo- teipan ixhuihua quej imiyaca taltepocti.
cahuayayaj Abram huan Lot amo quinaxi- Huan sinta se huelisquía quipohuasquía
liyaya para quintamacase nochi inintapi- taltepocti, nojquiya huelis quinpohuas-
yalhua. Huan yeca ayecmo hueliyaya itz- quía nochi moteipan ixhuihua. 17 Huajca
toque san sejco pampa nelmiyaqui itzto- ximoquetza, xinejnemi huan xijtachiliti
yaj. 7 Huan itequipanojcahua Abram cati ihuehueyaca huan ipatajca, pampa na ni-
quinmocuitahuiyayaj itapiyalhua mocua- mitzmacas.”
laniyayaj inihuaya cati quinmocuitahui- 18 Huajca Abram quitananqui ichaj ten
yayaj Lot itapiyalhua. Huan ipan nopa to- yoyomit huan quiquetzqui hasta campa
nali nojquiya itztoyaj cananeos huan fere- oncayaya miyac ahua cuame cati eliyaya
zeos campa inijuanti huan eliyayaj mahui- iaxca se tacat cati itoca Mamre nechca al-
lilme. tepet Hebrón. Huan nopona Abram qui-
8 Huajca se tonali Abram quiilhui Lot: 14
,13
chijqui se taixpamit para TOTECO.
“Tojuanti tiicnime. Amo cuali para ma
monajnanquilica motequipanojcahua Abram quimanahui Lot
ihuaya notequipanojcahua huan pehuas
14
1_4 Para 12 xihuit nopa Tanahuatij-
timocualanise tiome. 9 Ma timoxeloca. Xi- quet Quedorlaomer ten tali Elam
quita, nica eltoc nochi ni tali para tijtapej- quinchihualtiyaya macuilti tanahuatiani
penis campa tijnequis. Sinta tijnequi tiyas huan inimasehualhua ma quitequipanoca,
nepa ica tonejmat, huajca na niyas ica to- pero ipan nopa 13 xihuit, nopa macuilti
arraves. Huan sinta tiyas ica toarraves, tanahuatiani quinyolaxitijque huan mosi-
huajca na niyas ica tonejmat.” sinijque. Huajca mosentilijque ipan nopa
10 Huan Lot quitajtachili nochi nopa tamayamit Sidim nopa macuilti tanahua-
yejyectzi tali ten nopa hueyat Jordán tiani cati inintoca Tanahuatijquet Bera ten
hasta nopa pilaltepetzi Zoar. Quiitac pa- altepet Sodoma, Tanahuatijquet Birsa ten
ra quipiyayaya miyac at huan eliyaya altepet Gomorra, Tanahuatijquet Sinab
quej se xochimili. Tahuel cuajcualtzi ne- ten altepet Adma, Tanahuatijquet Seme-
siyaya quej nopa tali Egipto. Ya ni panoc ber ten altepet Zeboim huan seyoc cati el-
quema TOTECO ayemo quintamiltiyaya qui tanahuatijquet ten altepet Bela cati
nopa altepeme Sodoma huan Gomorra. nojquiya itoca Zoar. Sidim campa mosen-
11 Huajca Lot quitapejpeni nochi nopa tilijque mocahua tatajco tepeme nechca
tamayamit nechca hueyat Jordán huan campa eltoc nopa Hueyi At Cati Mictoc.
yajqui para campa quisa tonati. Quej ni Mosentilijque para momanahuise ten
Quedorlaomer para ayecmo quitequipa- nochi tacualisti huan tamanti cati ipati
nose. cati oncayaya ipan altepeme Sodoma
Huan seyoc eyi tanahuatiani mosenti- huan Gomorra huan quistejque. 12 Huan
lijque ihuaya Quedorlaomer para quipale- pampa Lot, imachcone Abram, itztoya
huise tatehuis. Ni eyi elque Tanahuatij- ipan altepet Sodoma, nojquiya quihuica-
quet Amrafel ten altepet Sinar, Tanahua- que ilpitoc ica nochi cati quipixtoya.
tijquet Arioc ten altepet Elasar huan Tana- 13 Pero cholo se tacat huan quipohuilico
huatijquet Tidal ten altepet Goim. Abram, nopa hebreo tacat quema moca-
5 Huajca ipan nopa 14 xihuit, Quedor- huayaya campa iahuamil se amorreo ta-
laomer huan eyi tanahuatiani cati quipa- cat cati itoca Mamre. Mamre eliyaya iic-
lehuiyayaj quisque huan nimantzi quin- ni Escol huan Aner cati nojquiya quima-
tanque nopa refaitame ipan tali Astarot palehuiyayaj Abram.
Karnaim, huan nopa zuzitame ipan tali 14 Huajca quema Abram quimatqui para
Ham huan nopa emitame ipan Save Qui- imachcone Lot quihuicatoyaj ilpitoc, quin-
riataim. 6 Huan quinquixtijtiyajque nopa sentili 318 itequipanojcahua cati temachme
horeos campa nopa cuatitamit Seir hasta cati tacajtoyaj ipan ichaj, huan momachtij-
nopa tamayamit ipan tali Parán cati el- toyaj tatehuise huan yajque para quipantitij
toc nechca nopa huactoc tali campa amo Quedorlaomer huan quimanahuise Lot.
teno eli. Nochi ni masehualme nopa Huan quintepotztocaque hasta nopa pilalte-
Quedorlaomer quintanqui. 7 Huan que- petzi cati itoca Dan. 15 Huan ica tayohua
ma tacuepiliyayaj Quedorlaomer huan Abram quinpanti huan quintajcoitac itequi-
cati ihuaya itztoyaj, ajsitoj ipan tali En panojcahua huan quinyahualojque huan
Mispat cati nojquiya itoca Cades. Huan pejque quintehuíaj quema amo quinchiya-
quintanque nochi nopa amalecitame yayaj. Huan quintehuijtiyajque hasta alte-
huan amorreos cati itztoyaj ipan nopa pet Hoba cati mocahua ica norte ten altepet
altepet Hazezón Tamar. Damasco. 16 Huan Abram quintanqui. Huan
8_9 Huajca nopa macuilti tanahuatiani quimanahui imachcone, Lot, huan nopa se-
ten altepeme Sodoma, Gomorra, Adma, quinoc tacame huan sihuame cati quinhui-
Zeboim huan Bela o Zoar yajque ipan no- catoyaj. Huan quincuili nochi cati quiich-
pa tamayamit cati itoca Sidim huan mo- tectoyaj.
cualtalijque para motehuise inihuaya no-
pa nahui tanahuatiani cati eliyaya Tana- Melquisedec quitiochijqui Abram
huatijquet Quedorlaomer ten tali Elam, 17 Huan quema Abram ya quitantoya
huan ihuampoyohua cati inintoca: Tana- Quedorlaomer huan cati quipalehuiyayaj,
huatijquet Tidal ten altepet Goim, Tana- mocuetqui ipan ojti para ichaj. Huan ipan
huatijquet Amrafel ten altepet Sinar huan nopa tamayamit tatajco tepeme campa
Tanahuatijquet Arioc ten altepet Elasar. itoca Save o Inintamaya Tanahuatiani,
10 Pero nopa macuilti amo huelque tata- hualajqui quinamiquico nopa tanahuatij-
nij. Huan ipan tamayamit Sidim oncayaya quet ten altepet Sodoma.
miyac ostot ica chapopojti. Huajca quema 18 Huan nojquiya hualajqui quinami-
nopa tanahuatiani ten Sodoma huan Go- quico Melquisedec, nopa tanahuatijquet
morra huan inihuampoyohua quinequiya- ten altepet Salem b. Yaya nojquiya eliyaya
yaj cholose ten nopa tatehuilisti, sequij Itotajtzi Toteco Cati Más Hueyi. Huan
ten inijuanti huetzque ipan nopa ostot Melquisedec quinmacac Abram huan ite-
huan sequinoc cholojque campa tepeme. quipanojcahua pantzi huan xocomecat ia-
11 Huajca tatanqui Quedorlaomer yo. 19 Huan quitiochijqui Abram ica ni ca-
huan ihuampoyohua. Huan quicuique manali:
tali. Mocahuase hasta miquise inincone- xihuit para itztoc ipan tali Canaán. 4 Huan
hua, huan iniixhuihua huan ininconehua Abram quiixmatqui Agar, huan Agar cone-
iniixhuihua. Huan huajca quena, nopa cuic. Huan quema Agar momacac cuenta
masehualme huan ininconehua tacuepili- para ya conepiya, mohueyimatqui huan
se sempa nica ipan ni tali. Pero para pejqui quicualancaita Sarai. 5 Huajca Sa-
amantzi ayemo ajsi tonali para hualase rai quiilhui Abram:
pampa ayemo tahuel nelþero quichihuaj ™Ta motajtacol para nechcualancaita
nopa amorreos cati ama itztoque nica ipan Agar. Na nimitzmactili para ihuaya ximo-
ni tali. Huajca ayemo ajsi nopa tonali para teca, pero quema quimatqui para conepi-
niquintatzacuiltis quej nijchihuas teipa yas, mohueyimatqui. Ma TOTECO quiijto
ipan nopa tonali quema sempa hualase ajquiya quipiya tajtacoli, sinta ta o na.
moteipan ixhuihua nopona. 6 Huan Abram quinanquili:
17 Huan quema ya temotoya tonati ™Xiquita, Sarai, motequipanojca Agar
huan nochi ya tzintayohuatoya, nesqui itztoc momaco para tijtatzacuiltis quej ti-
quej se comit cati quipixtoya tilelemecti quitas cuali.
huan popocayaya. Huan nopa comit pa- Huajca Sarai pejqui quitaijyohuiltía
noc tatajco campa nopa tapiyalme cati Agar, huan yeca Agar cholojtejqui. 7 Pero
Abram quintejtectoya. 18 Huan quej nopa iilhuicac ejca TOTECO quipanti Agar cam-
ipan nopa tonali, TOTECO quicajqui ica- pa meyayaya at ipan nopa huactoc tali
manal ica Abram huan quiilhui: campa amo teno eli. Itztoya ipan nopa ojti
™Nochi ni tali niquinmacas moteipan cati yahui para Shur. 8 Huan iilhuicac ejca
ixhuihua. Quiselise nochi ni tali ten campa TOTECO quitatzintoquili:
pehua ica nopa hueyi hueyat ipan tali Egip- ™Agar, tiitequipanojca Sarai, ¿canque
to ica campa temo tonati huan noja quiseli- tihuala huan canque tiya?
se hasta nopa hueyi hueyat cati itoca Eufra- Huan Agar quinanquili:
tes campa quisa tonati. 19 Nochi ni tali elis ™Nicholohua imaco noteco, Sarai.
iniaxca campa ama itztoque nopa mase- 9 Huajca iilhuicac ejca TOTECO quiil-
hualme ceneos, cenezeos, cadmoneos, hui:
20 heteos, ferezeos, refaitame, 21 amorreos, ™Xiya sempa campa moteco huan xij-
cananeos, gergeseos huan jebuseos. Nochi neltoquili nochi cati mitznahuatis.
,1
165 elis iniaxca moteipan ixhuihua. 10 Huan nojquiya iilhuicac ejca TOTECO
quiilhui:
Agar huan icone, Ismael “Na niquinmiyaquilis moteipan ixhui-
Dios Cati Nochi Quiita”. Quej nopa qui- ixhuihua. 8 Huan nochi ni tali cati itoca
tocaxti pampa moilhuiyaya: “Niquitztoc Canaán campa ama tiitztoc, nimitzmacas
Toteco Dios cati techita huan noja niitz- ta huan moteipan ixhuihua. Huan elis ini-
toc.” axca para nochipa, huan na nielis niinin-
14 Huan yeca nopa ameli cati mocahua Dios.
tatajco Cades huan Bered ama quitocaxtij- 9 Huan Toteco Dios sempa quiilhui
toque Beer Lahai Roi. (Beer Lahai Roi qui- Abraham:
nequi quiijtos Iamel Yaya Cati Itztoc Huan ™Huan ya ni cati ta huan nochi mote-
Cati Nechita.) ipan ixhuihua monequi xijchihuaca. Mo-
15 Huan Agar quitacatilti icone Abram, nequi xijneltocaca nochi cati quiijtohua
huan Abram quitocaxti Ismael. 16 Huan ni camanali cati nijchihua mohuaya.
Abram quipiyayaya 86 xihuit quema ta- 10 Huan ya ni nopa camanali cati mone-
,1
176 catqui Ismael. qui xijchihuaca. Monequi nochi oquich-
pilme huan tacame ma motequilica quej
Se tanextilijcayot nimitzilhuía. 11 Ma quitzontequica iye-
ten nopa camanal sencahuali capa nopa cuetaxti ipan ininpiltacayo-
miyac talme, huan miyac iteipan ixhuihua came huan oquichpilme, cati itztoyaj
elise huejhueyi tanahuatiani. ipan ichaj, masque tacatque nopona o
17 Huan Abraham motancuaquetzqui 18
,17
quincojtoya ipan sequinoc talme.
huan mohuijtzonqui talchi para quihueyi-
chihuas Toteco Dios, pero yolhuetzcayaya TOTECO quiilhui Abraham
pampa amo quineltocayaya. San moilhui- quipiyas se icone
yaya: “¿Quenicatza huelis nijpiyas se co-
net quema ya nijpiya 100 xihuit? Huan
¿quenicatza huelis Sara conepiyas quema
18 Huan TOTECO monexti campa Abra-
ham quema itztoya ipan nopa ahua-
mili campa nopa huejhueyi cuame cati iax-
ya quiaxiti 90 xihuit?” 18 Huajca Abraham ca Mamre. Quej ni panoc. Se tonali Abra-
quiilhui Toteco Dios: ham mosehuijtoya calteno nechca ichaj ten
™Sinta huelis, san xijcahua no- yoyomit ipan nopa hora quema más tatoto-
oquichpil Ismael ma itztos ica motatio- niya. 2 Huan Abraham ajcotachixqui huan
chihualis. quinitac eyi tacame ajsitihualayayaj nechca
19 Huan Toteco Dios quinanquili: ichaj. Huan quema quinitac, moquetzqui
™¡Amo! Amo ya nopa cati nimitzilhuía. huan motalo para quinnamiquis huan mo-
Niquijto mosihua Sara quipiyas se icone cati tancuaquetzqui huan mohuijtzonqui hasta
tijtocaxtis Isaac. Huan ihuaya ya nicompa- talchi, 3 huan quiijto:
huis nopa camanali huan inihuaya iteipan ™Tatame, techchihuilica se favor, xi-
ixhuihua para nochipa. 20 Pero nojquiya nij- panoca techpaxaloca. 4 Huan sinta anqui-
cactoc cati techtajtanijtoc para Ismael huan itaj cuali, nitajtanis se quentzi at para an-
quena, nijtiochihuas. Nijchihuas ma quinpi- moicxipajpacase huan anmosiyajquetzase
ya miyac iconehua huan para ma momiya- se quentzi itzinta ni cuahuit campa taeca-
quilica iixhuihua. Huan yaya elis inintata huíaj. 5 Nojquiya nimechhualiquilis se
12 huejhueyi tacame. Ica ya huan iteipan quentzi tacualisti para xijpiyaca tetili
ixhuihua niquinchihuas ma elica se xinach huan teipa sempa huelis anyase ipan amo-
masehualme ica miyac imasehualhua huan ojhui. Para na se paquilisti anhualajtoque
quipiyase se hueyi tali. 21 Pero nopa cama- huan nijnequi nimechtequipanos sinta an-
nal sencahuali nijchihuas ica Isaac, nopa co- techcahuilise.
net cati Sara quitacatiltis ne se xihuit, quej Huan inijuanti quinanquilijque:
ama. ™Cualtitoc.
22 Huan quema Toteco Dios tanqui ca- 6 Huan Abraham calajqui ipan ichaj ten
manalti ihuaya Abraham, quistejqui. yoyomit huan quiilhui Sara:
23 Huan nimantzi ipan nopa tonal Abra-
ham quitzontequili iyecapa nopa cuetax-
ti ipan ipiltacayo Ismael. Huan nojquiya
quintzontequili inincuetaxo nochi ite-
quipanojcahua cati tacajtoyaj ipan ichaj
huan nochi tacame cati quincojtoya.
Quena, nochi tacame cati itztoyaj ipan
ichaj huan cati quitequipanohuayayaj
motequilijque quej Toteco Dios tanahua-
ti. 24_25 Huan Abraham quipiyayaya 99
xihuit, huan icone, Ismael, quipiyayaya
13 xihuit quema quintzontequilijque
inincuetaxo. 26 Huajca ipan nopa tonal
quema Toteco Dios quicamanalhui Abra-
ham, Abraham huan icone, Ismael, mo-
tequilijque. 27 Huan nojquiya motequi-
lijque nochi nopa itequipanojcahua, ta- Abraham quinseli eyi paxalohuani ica cuali.
™Nimantzi xijcui eyi tatamachihuali ten 17 Huajca TOTECO moilhui: “Monequi ni-
harina cati más cuali huan xijchihua pantzi. quilhuis Abraham cati nijchihuas, 18 pampa
7 Teipa Abraham motalo campa itzto- yaya elis inintata miyaqui tacame huan si-
yaj itapiyalhua huan quitapejpeni se bece- huame cati mochihuase se hueyi xinach ma-
rro cati nelía yejyectzi. Huan quimacac se sehualme cati quipiyase miyac chicahualis-
itequipanojca, huan ya nimantzi quichij- ti. Huan niquilhuijtoc para niquintiochihuas
qui se tacualisti. 8 Huan teipa Abraham nochi masehualme ipan nochi talme ipan
quinhualiquili mantequilla, lechi huan taltipacti ica ya. 19 Na nijtapejpenijtoc para
nopa becerro tacacatzoli huan quinmacac ma quinnextili iconehua ma quineltocaca
ma quicuaca. Huan Abraham moquetzqui notamachtil huan ma quichihuaca nochi ca-
nechcatzi cuatzinta para quintequipanos ti cuali huan cati xitahuac. Huan na niquin-
quema inijuanti tacuayayaj. chihuilis nochi cati cuali niquilhuijtoc.”
9 Huan quema tanque tacuaj, nopa pa- 20 Huajca TOTECO quiilhui Abraham:
xalohuani quitatzintoquilijque Abraham: ™Nechyolmelajtoque para nopa mase-
™¿Canque itztoc mosihua Sara? hualme ipan altepeme Sodoma huan Go-
Huan Abraham tananquili: morra nelmosisiníaj. Nelþero ininemilis
™Itztoc nepa calijtic. huan tahuel miyac inintajtacolhua.
10 Huajca se ten nopa tacame quiijto: 21 Ama niya nepa para niquitas sinta nelía
™Ne se xihuit quej ama sempa nimitz- inintajtacol nelhueyi quej nechilhuijto-
paxaloqui, huan mosihua Sara ya quitaca- que. Huan quej nopa nijmatis.
tiltijtos icone. 22 Huan ne seyoc ome paxalohuani
Huan Sara moquetztoya icalixpa, quin- quisque para Sodoma, pero TOTECO mo-
tacaquilijtoya cati camanaltiyayaj ihuaya cajqui ihuaya Abraham. 23 Huan Abraham
Abraham. 11 Huan Abraham huan Sara eli- quinechcahui huan quitatzintoquili:
yayaj huehuentzitzi, huan ya panotoya ™¿Tiquinpolos masehualme cati itzto-
nopa xihuit para Sara quipiyasquía se ico- que xitahuaque inihuaya cati tajtacolejque?
ne. 12 Huan yeca amo huelqui moijyohui 24 Sinta itztoque 50 masehualme cati cuaj-
para amo huetzcas huan moilhui: “¿Que- cualme ipan nopa altepet, ¿noja tijtatzacuil-
nicatza huelis nijpiyas ni paquilisti ama tis nopa altepet? ¿Amo tijtapojpolhuis nopa
quema nohuehue huan na ya tihuehuen- altepet por nopa 50 masehualme? 25 Amo
tzitzi?” cuali sinta tiquinmictis cuajcualme inihua-
13 Pero TOTECO quiilhui Abraham: ya cati tahuel tajtacolchijtoque pampa quej
™¿Para ten huetzcac Sara? ¿Para ten nopa nesi para nochi ome quipiyaj san se
quiijto: ‘¿Quenicatza huelis nijpiyas ni pa- inintajtacol. ¡Amo xijchihua ya nopa! Ta, ti-
quilisti ama quema nohuehue huan na ya ti- juez cati más tihueyi ipan nochi ni taltipac-
huehuentzitzi?’ 14 ¿Timoilhuía para onca se ti, huan nijmati ta tijchihuas cati xitahuac.
tamanti cati na, nimoTeco Dios, amo hueli 26 Huan TOTECO quinanquili:
nijchihuas? Ne se xihuit sempa nimechpa- ™Sinta niquinpantis 50 masehualme ca-
xaloqui huan Sara quipixtos icone. ti itztoque xitahuaque ipan nopa altepet,
15 Huan quema Sara quicajqui cati quiij- huajca niquintapojpolhuis nochi por nopa
to, majmajqui huan istacatic huan quiijto: 50 masehualme cati itztoque xitahuaque.
™Na amo nihuetzcac. 27 Pero Abraham sempa quiilhui:
Pero TOTECO quinanquili: ™Techtapojpolhui Toteco, sinta sempa
™Na nijmati para tihuetzcac. nimitzcamanalhuía, pampa ta, tiToteco
Dios, huan na san nise masehuali. 28 Pero
Abraham quitajtani TOTECO por Sodoma nohueli polihuij macuilti masehualme pa-
16 Teipa nopa paxalohuani moquetz- ra ajsis 50 cati itztoque xitahuaque. ¿Ti-
que huan pejque nejnentiyahuij ipan ojti quinmictis nochi ipan nopa altepet sinta
para altepet Sodoma. Huan Abraham ini- san polihuij nopa macuiltij?
huaya yajqui para quinnahuatijtehuas. Huan TOTECO quinanquili:
c 19:6 Ipan nopa tonali se tacat tahuel monequiyaya quinmanahuis ipaxalojcahua sinta ya
quinselijtoya ipan ichaj.
altepeme Sodoma huan Gomorra se tamanti Pero Lot amo quimatqui sinta itztoya, yon
tit ica azufre cati tahuel tata. 25 Huan noj- quema motejqui, yon quema mijquejqui.
quiya quintamilti nochi sequinoc ranchos 36 Quej nopa nochi ome iichpocahua co-
ipan nopa tamayamit ica nochi cati itztoyaj necuique ten inintata. 37 Huan nopa ach-
nopona huan ica nochi xihuit. 26 Pero isihua tohui ejquet quipixqui se icone cati quito-
Lot cati hualayaya iica, ican tachixqui huan caxti Moab. Quema moscalti Moab, elqui
itacayo mocuetqui istat huan mocajqui ijca- inintata nochi masehualme cati ama inin-
toc quej se teteyot. toca moabitame. 38 Huan nopa teipan ej-
27 Huan tonili ica ijnaloc, Abraham yaj- quet quipixqui icone cati quitocaxti Ben
qui campa mocamanalhuijtoya ihuaya TO- Ammi. Quema moscalti Ben Ammi yaya
TECO. 28 Huan ten nopona tachixqui ipan elqui inintata nochi masehualme cati ama
altepeme Sodoma huan Gomorra huan 20
,19
inintoca amonitame.
ipan nochi nopa ranchos cati eltoya ipan
nopa tamayamit. Huan quiitac para tahuel Abraham huan Abimelec
tejcoyaya pocti quej elisquía se horno.
29 Huajca quej nopa Toteco Dios quin-
tatzacuilti nopa altepeme campa Lot itzto-
20 Teipa Abraham quisqui ipan Mam-
re huan yajqui tali Neguev huan
mocajqui ipan altepet Gerar cati mocahua
ya. Pero Toteco Dios quielnamijqui Abra- tatajco ten Cades huan Shur. 2 Huan que-
ham huan cati quitajtanijtoya huan quiij- ma itztoya nopona, quiijtohuayaya para
cueni Lot ten nopa þero tatzacuiltilisti. isihua Sara eliyaya iicni. Huajca Abime-
lec, nopa tanahuatijquet ten Gerar, tati-
Campa pejque moabitame tanqui ma quicuitij Sara para teipa quichi-
huan amonitame huas isihua. 3 Pero se tayohua Toteco Dios
30 Teipa Lot majmajqui para mocahuas quinojnotzqui Abimelec ipan temicti huan
ipan pilaltepetzi Zoar huan yajqui tepeix- quiilhui: “Abimelec, timiquis pampa nopa
co ihuaya iichpocahua huan nochi eyi mo- sihuat cati tijcuitoc ya motahuicaltijtoc.”
cajque nepa ipan se ostot. 31 Huan se tona- 4 Pero Abimelec ayemo quinechcahuij-
li nopa iichpoca cati achtohui ejquet quiil- toya nopa sihuat huan quinanquili: “To-
hui nopa teipan ejquet: teco, ¿techmictis masque amo teno nij-
™Totata ya huehuentzi, huan amo chijtoc? 5 Yaya Abraham cati nechilhui pa-
aqui yon se tacat ipan ni tali cati huelis ti- ra nopa sihuat eliyaya iicni, huan Sara
motahuicaltise ihuaya. 32 Yeca ma tiqui- nojquiya quiijto para Abraham eliyaya
huintica totata huan ma tiquixmatica para itaca icni. Huajca nochi nijchijqui ica cua-
tiquinpiyase cati ya iconehua para amo li noyolo. Huan na amo teno cati amo cua-
polihuis itoca. li nijchijtoc.”
33 Huan ipan nopa tayohua quimaca- 6 Huan Toteco quinanquili ipan temic-
que inintata xocomecat iayo cati nelcococ ti: “Na cuali nijmati para tijchijqui ica cua-
huan nopa achtohui ejquet motejqui ihua- li moyolo huan yeca amo nimitzcahuili
ya. Pero itata amo quimatqui ten panoc, xijnechcahui para amo xitajtacolchihua
yon quema motejqui, yon quema mijquej- ica na. 7 Huajca ama, xijcuepili isihua no-
qui. 34 Huan tonili nopa achtohui ejquet pa tacat pampa yaya se tajtolpanextijquet
quiilhui nopa teipan ejquet: huan motatajtis huan tajtanis para xiitzto.
™Xiquita, tayohua nimotejqui ihuaya Pero sinta amo tijcuepilis, ta huan nochi
totata, huajca ni tayohua nojquiya tiqui- cati itztoque mohuaya anmiquise.”
huintise para ta timotecas ihuaya. Huan 8 Huajca tonili, Abimelec mijquejqui
quej nopa tiome tijpiyase cati ya icone- cualca huan quinnotzqui itequipanojca-
hua. hua huan quinpohuili nochi cati quitemic-
35 Huajca ipan nopa tayohua sempa toya. Huan quema quicajque, nelía mo-
quimacaque inintata xocomecat iayo majmatijque. 9 Teipa Abimelec quinotzqui
huan nopa teipan ejquet motejqui ihuaya. Abraham huan quiilhui:
™¿Taya tijchijtoc? ¿Taya tamanti amo 2 Huan Sara conecuic huan quimacac
cuali nimitzchihuilijtoc para techhuali- Abraham se icone quema ya eliyaya nel-
quilijtoc na huan nomasehualhua ni hueyi huehuentzi. Huan nopa oquichpil tacatqui
tajtacoli? Techchihuilijtoc se tamanti cati ipan nopa metzti cati Toteco Dios quiil-
amo quinamiqui techchihuilijtosquía. huijtoya. 3 Huan Abraham quitocaxtali
10 ¿Taya timoilhuiyaya quema tijsencaj- icone, Isaac. 4 Huan Abraham quitzonte-
qui ni tamanti? quili iyecapa nopa cuetaxti ipan ipiltaca-
11 Huan Abraham quinanquili: yo quema quipiyayaya chicueyi tonati ta-
™Na nimoilhui para nica huelis amo cajtoya quej Toteco Dios quinahuatijtoya
aqui cati quitepanita Toteco Dios huan ni- ma quichihua. 5 Huan Abraham quipiya-
moilhui techmictisquíaj pampa quinequis- yaya 100 xihuit quema tacatqui Isaac.
quíaj nosihua. 12 Huan melahuac masque (Isaac quinequi quiijtos Huetzquisti.)
yaya nosihua, nojquiya noicni pampa ya- 6 Huajca Sara quiijto: “Toteco Dios qui-
ya iichpoca notata, pero amo icone nona- chijtoc ma nihuetzca, huan nochi cati qui-
na. Yeca huelqui nimosihuajti ihuaya. matise para nijpixtoc se nocone huetzcase
13 Huan quema Toteco Dios nechnahuati nohuaya. 7 ¿Ajquiya quiilhuijtosquía
ma nijcajtehua ichaj notata para campa Abraham para na nijchichitisquía icone?
hueli tiyase, niquilhui Sara sinta nechic- Pero ama nijmacatoc se icone quema ya
nelía ma quiijto ipan sesen altepet campa huehuentzi.”
tiajsisquíaj para na niiicni.
14 Huajca Tanahuatijquet Abimelec Agar huan Ismael quinquixtijque
quicuepili Abraham isihua Sara. Nojquiya 8 Huan nopa oquichpil Isaac moscalti
quinsentili borregojme, huacaxme, huan huan teipa ipan nopa tonali quema Sara
taca tequipanohuani, huan sihua tequipa- quichichijquixtili, Abraham ilhuichijqui.
nohuani huan quimacac Abraham, 9 Huan Sara quiitac para Ismael cati Abra-
15 huan quiilhui: ham quipixqui ica Agar nopa Egipto ej-
™Xijtachiliti nochi notal huan xijtapej- quet, quihuihuiitayaya Isaac. 10 Huajca
peni campa más mitzpactis para tiitztos. Sara yajqui quiilhuito Abraham: “¡Xij-
16 Huan Tanahuatijquet Abimelec qui- quixti nopa tequipanojquet, Agar, ihuaya
ilhui Sara: icone! Amo quinamiqui para icone ma
™Nijmacatoc cati tijtocaxtía ‘moicni’ quiselis san se ihuaya nocone Isaac quema
se mil plata tomi huan quej nopa nelcuali timiquis.”
nimitztaxtahuía pampa nimitzpinahualti 11 Huan ni tamanti cati Sara quiijto ta-
iniixpa nochi cati itztoque mohuaya. huel quiyolcoco Abraham pampa nopa
Huan amo aqui huelis camanaltis þero ten oquichpil Ismael nojquiya eliyaya icone.
ta por cati panoc. Nochi elis xitahuac. 12 Pero Toteco Dios quiilhui: “Amo ximo-
17_18 Huan Toteco Dios quichijtoya pa- cueso ica nopa oquichpil huan motequipa-
ra yon se sihuat cati itztoya ichaj Tana- nojca. Xijchihua nochi cati Sara mitztajta-
huatijquet Abimelec ma amo conepiya nía pampa moteipan ixhuihua hualase
quema Sara itztoya ichaj. Huajca Abra- ipan Isaac. 13 Huan nojquiya ica mocone
ham quitajtani TOTECO para ma quichica- cati nopa sihua tequipanojquet quitacatil-
hua Abimelec huan isihua, huan nopa se- ti niquinmiyaquilis iteipan ixhuihua huan
quinoc isihua tequipanojcahua para sem- mochihuase seyoc xinachti masehualme
pa huelise conepiyase. Huan inijuanti mo- ica nelía miyac imasehualhua pampa yaya
,2
210
chicajque nojquiya mocone.”
14 Huajca tonili nelcualca, Abraham
Tacatqui Isaac, icone Abraham quicuic tacualisti huan se cuetaxti temitoc
ya ipan nopa huactoc tali Beerseba campa 25 Teipa Abraham quiyolmelajqui Abi-
amo teno eli pampa amo quimatiyaya can- melec ten se ameli cati itequipanojcahua
que yas. 15 Huan quema tanqui nopa at ca- Abimelec quiquixtilijtoyaj. 26 Huan Abi-
ti eltoya ipan nopa cuetaxti, quicajtejqui melec quinanquili:
nopa oquichpil cuatzinta, 16 huan yajqui ™Amo nijmati ajquiya huelqui quichij-
mosehuito ica huejca pampa amo quine- qui ya nopa. Amo teno nijmatiyaya ten ni
quiyaya quiitas quema miquisquía. Huan tamanti hasta amantzi pampa amo aqui
quema Agar mosehuijtoya imelac, nopa techyolmelajtoc.
oquichpil pejqui tahuel choca. 27 Huajca Abraham quincuic borregoj-
17 Huan Toteco Dios quicajqui para me huan huacaxme huan quimacac Tana-
chocayaya nopa oquichpil, huan iilhuicac huatijquet Abimelec para quiijtos para te-
ejca Toteco Dios quinojnotzqui Agar ten machti amo moixpanose quej quiijto nopa
ilhuicac huan quiilhui: “¿Taya tijpiya camanali cati quisencahuayaya ihuaya.
Agar? Amo ximajmahui pampa Toteco 28 Pero teipa Abraham quiniyocaquixti
Dios quicactoc quej choca ne oquichpil chicome pilsihua borregojtzitzi ten iaxca-
nopona campa itztoc. 18 Xiya, xijtananati hua, 29 huan Abimelec quitatzintoquili:
nopa oquichpil huan xijmatilana. Amo xi- ™¿Para ten tiquiniyocaquixtijtoc ne
majmahuica. Na nijchihuas ma itzto huan chicome pilsihua borregojtzitzi?
iteipan ixhuihua momiyaquilise huan mo- 30 Huan Abraham quinanquili:
chihuase se xinachti masehualme cati ne- ™Xiquinseli ni chicome pilsihua borre-
lía miyac imasehualhua.” gojtzitzi cati nimitzmaca para ma nesi ta
19 Huajca Toteco Dios quej quiixtapo tijmati para na nijchijqui nopa ameli.
Agar para ma quiita se ameli ica at. Huan 31 Huajca yeca quitocaxtijque campa
yaya yajqui huan quitemitito nopa cuetax- itztoyaj Beerseba. (Beerseba quinequi qui-
ti ica at huan quiamacac Ismael. ijtos Ameli Campa Quitestigojquetzque
20_21 Huan Toteco Dios itztoya ihuaya no- Toteco Dios.) Quej nopa quitocaxtijque
pa oquichpil huan quipalehui ma moscalti pampa nopona nopa ome quitestigoj-
ipan nopa huactoc tali cati itoca Parán. quetzque Toteco Dios ten taya quichihuas-
Huan yaya elqui se cuali tapejquet ica cua- quíaj.
taminti. Huan teipa inana quisihuajti ica 32 Huan nopona ipan Beerseba, quema
se ichpocat ten tali Egipto. tanque quichihuaj nopa camanali para amo
moixpanose, Abimelec ihuaya Ficol cati
Abraham huan Abimelec quichijque quinyacanqui isoldados, mocuetque campa
se camanali itztoyaj ipan nopa tali cati nojquiya inintal
22 Nojquiya ipan nopa tonali Tanahua- nopa þlisteos. 33 Huan ipan Beerseba, Abra-
tijquet Abimelec yajqui ihuaya Ficol, nopa ham quitojqui se cuahuit cati itoca tamaris-
tayacanquet ten isoldados para quicama- co. Huan nopona quihueyichijqui TOTECO,
nalhuise Abraham. Huan Tanahuatijquet Nopa Dios Cati Nochipa Itztoc. 34 Huan para
Abimelec quiilhui Abraham: miyac xihuit Abraham mocajqui nopona
™Nochi quiitaj para Toteco Dios mitz- 22
,21 ipan inintal nopa þlisteos.
palehuía ipan nochi tamanti cati tijchi-
hua. 23 Huajca ama xijtestigojquetza To- Toteco quiyejyeco itaneltoquilis Abraham
teco Dios para amo techtehuis, yon na,
yon noconehua, yon noteipan ixhuihua.
San techchihuilis cati cuali quej nimitz-
22 Teipa panoc tonali huan Toteco
Dios quiyejyeco Abraham para qui-
itas sinta nelía quineltoquilía. Huan To-
chihuili. Nojquiya xijchihua san se ica ni teco Dios quiilhui:
masehualme ten ni altepet campa ama ti- ™Abraham.
itztoc quej se seyoc tali ejquet. Huan Abraham quinanquili:
24 Huan Abraham quinanquili: ™Quena, nica niitztoc.
™Cualtitoc, nijtestigojquetza Toteco Dios. 2 Huan Toteco Dios quiilhui:
™Xijcui Isaac moiyojtzi cone cati nelía ca Toteco Dios huan amo tijtasomatqui
tiquicnelía huan xiya hasta nopa tali cati para techmacas moiyojtzi cone.
itoca Moriah. Nopona techmaca quej se 13 Huan Abraham tachixtejqui huan
tacajcahualisti ipan se tepet cati nimitz- quiitac se borrego cati tacantoya ica
nextilis. icuacua ipan imacuayo se huitzcuahuit.
3 Huajca tonili nelcualca, Abraham mij- Huajca yajqui, huan quicuito huan ya
quejqui huan quisiyajti iburro, huan qui- nopa quimacac Toteco Dios quej se ta-
tzontejqui cuahuit para ipan quitatis ta- cajcahualisti quej ipataca icone. 14 Teipa
cajcahualisti. Huan quistejqui huan yajqui Abraham quitocaxtali campa itztoyaj:
ihuaya icone, Isaac, huan ome itequipa- “Campa TOTECO Temacac Cati Monej-
nojcahua hasta campa Toteco Dios quiil- qui.” Huan yeca noja moijtohua hasta
hui. 4 Huan hualhuicta, Abraham quihuej- ama: “Ipan ni itepe TOTECO, yaya tema-
caitac nopa lugar, 5 huajca quinilhui ite- cac cati monequi.”
quipanojcahua: 15 Huan iilhuicac ejca TOTECO quinotz-
™Ximocahuaca nica ica ni pilburrojtzi. qui Abraham ica ompa, 16 huan quiilhui
Nooquichpil huan na tiyase achi nepa para TOTECO quej ni quiijtohua:
huan tijhueyichihuatij Toteco Dios huan ™Pampa tijchijtoc ni tamanti huan amo
teipa titacuepilise. tijtasomatqui moiyojtzi cone, nimotestigoj-
6 Huan Abraham quicuic nopa cuahuit quetza noselti 17 para nimitztiochihuas ta-
para nopa tacajcahualisti huan quitali iaj- huel miyac. Nijchihuas para moteipan ix-
coltipa Isaac. Huan quicuic nopa cuchillo huihua ma elica pano miyac miles ten mase-
huan tit huan quej nopa nochi ome yajque hualme hasta amo aqui huelis quinpohuas.
san sejco. 7 Teipa Isaac quiilhui Abraham: Elise quej inimiyaca nopa sitalime nepa il-
™¡Papá! huicac huan quej imiyaca xali cati onca ite-
Huan Abraham quinanquili: no hueyi at. Nojquiya inijuanti nochipa
™¿Taya tijnequi, nocone? quintanise inincualancaitacahua. 18 Huan
Huan Isaac quiijto: niquintiochihuas nochi masehualme ipan
™Xiquita, tijpiyaj cuahuit huan tit, pe- nochi talme ipan taltipacti ica moixhui
ro ¿canque eltoc nopa pilborregojtzi para pampa techneltoquilijtoc.
nopa tacajcahualisti? 19 Huan Abraham mocuetqui hasta cam-
8 Huan Abraham quinanquili: pa mocajtoyaj itequipanojcahua, huan teipa
™Nocone, Toteco Dios quichihuas pa- san sejco mocuetque Beerseba. Huan Abra-
ra ma onca se pilborregojtzi para nopa ta- ham mocajqui nopona para itztos.
cajcahualisti.
Huan noja nejnentiyajque san sejco.
9 Huan quema ajsitoj campa Toteco Dios
quiilhuijtoya, Abraham quichijchijqui se
taixpamit huan quicualtali nopa cuahuit.
Teipa quiilpi icone, Isaac, huan quitali
ipan taixpamit iixco nopa cuahuit.
10 Huan Abraham quitananqui nopa
cuchillo para quimictis icone. 11 Huan
ipan nopa talojtzi, iilhuicac ejca TOTECO
quihualnojnotzqui ten nepa ilhuicac:
™¡Abraham! ¡Abraham!
Huan Abraham tananquili:
™Nica niitztoc.
12 Huan iilhuicac ejca TOTECO quiilhui:
™Amo teno xijchihuili nopa oquichpil. Abraham quiilpi icone huan
Ya niquita para tiquimacasi huan tijnelto- quitali ipan taixpamit.
tzas TOTECO, nopa Dios cati quinahuatía pa cati tijtapejpenijtoc para isihua Isaac.
ilhuicacti huan taltipacti para amo tijca- Huan quej nopa nijmatis para tijtasojtatoc
huas nocone Isaac ma mocuili se sihuat noteco, Abraham.”
ten ni tali Canaán campa tiitztoque. 4 Mo- 15 Huan ayemo tamiyaya motatajtía
nequi xiya ipan notal campa nihualajqui quema quiitac se ichpocat quiquechpanoj-
huan xijtapejpeni se isihua campa noteix- tihualayaya ico. Huan nopa ichpocat itoca
matcahua. eliyaya Rebeca huan yaya elqui se iixhui
5 Huan itequipanojca quinanquili: Nacor cati elqui iicni Abraham. Nacor
™Pero ¿taya nijchihuas sinta nopa si- huan isihua, Milca, quipixque se telpoca
huat amo quinequis hualas nohuaya? ¿Tij- tacat cati itoca Betuel cati elqui itata nopa
nequi ma nijhuicas mocone ipan nopa tali ichpocat. 16 Huan Rebeca eliyaya nelyej-
campa tiquisqui? yectzi huan amo quema itztoya ihuaya se
6 Huan Abraham quiijto: tacat. Huan Rebeca temotoya hasta campa
™¡Amo! Amo xijhuica nocone nepa. eltoc ameli quitemitito ico huan ya ixtej-
7 TOTECO Dios mitzpalehuis, yaya cati ta- coyaya hasta talpani ica at. 17 Huan nopa
nahuatía ipan ilhuicacti huan cati nech- tequipanojquet motalo quiajsito huan qui-
quixti ichaj notata huan noteixmatcahua. ilhui:
Yaya cati nohuaya mocajtoc para quinma- ™Techcahuili ma niqui se quentzi at
cas ni tali noteipan ixhuihua, quititanis iil- ipan moco.
huicac ejca ma mitzyacana para tijhuali- 18 Huan nopa ichpocat quinanquili:
cas ten nepa se ichpocat para nocone. ™Xiati, tate.
8 Huan sinta nopa ichpocat amo quinequis Huan nimantzi quitemohui ico ten iaj-
hualas mohuaya, huajca ta timocahuas ti- colpa huan quiamacac. 19 Huan quema no-
majcajtoc ten ni camanali, pero amo xij- pa tequipanojquet tanqui ati, Rebeca qui-
huica nocone nepa. ijto:
9 Huajca itequipanojca Abraham quita- ™Nojquiya nijquixtis at para mocame-
li imax itzinta iquescuayo huan quitesti- llos hasta tami atise.
gojquetzqui Toteco Dios para temachti 20 Huan nimantzi atejqui campa atij ta-
quichihuasquía cati quinequiyaya. 10 Te- piyalme. Huan motalo miyac huelta huan
ipa quitapejpeni miyac tamanti cati más temoc campa ameli atacuiti hasta quinta-
cuali cati iteco quipiyayaya para temaj- miamacac nochi nopa camellos. 21 Huan
macati. Huan quincuic majtacti camellos nopa tequipanojquet san quitachiliyaya
cati iaxca Abraham huan yajqui altepet huan amo teno quiijtohuayaya. San moil-
Nacor ipan tali Mesopotamia. 11 Quema huiyaya quenicatza TOTECO quipalehuij-
itequipanojca ajsitinemiyaya nechca nopa toya ipan iojhui. 22 Huan quema nopa ca-
altepet, ya pejtoya tzintayohuiya. Huan mellos tanque atij, nopa tacat quiquixti se
ipan nopa hora miyac sihuame huan ich- anillo ten oro cati quipixqui chicuase gra-
pocame hualayayaj atacuiquij. Huajca mos ietica huan quimacac para quitalis
quinsiyajcuili nopa camellos nechca se ipan iyacatzol. Nojquiya quimacac ome
ameli, 12 huan pejqui motatajtía ica TO- maquechcosti ten oro cati quipixqui ietica
TECO. Quiilhui: “TOTECO Dios, ta tiiTeco chicuase gramos, 23 huan quiilhui:
noteco, Abraham, xijchihua para ama ma ™Techilhui ajquiya motata huan sinta
quisa cuali notequi nica pampa tiquicnelía onca ipan mochaj campa nomasehualhua
noteco Abraham. 13 Nimocahuas nica huan na huelis timocahuase.
nechca ni ameli campa ichpocame huala- 24 Huan yaya tananquili:
huij atacuiquij. 14 Techcahuili para nopa ™Niiichpoca Betuel, yaya cati elqui
ichpocat cati niquilhuis ma quitemohui icone Milca huan Nacor. 25 Ipan tochaj on-
ico para ma niatis, ma technanquili: ‘Xiati, ca campa timocahuas huan nojquiya onca
huan nojquiya niquinamacas mocame- miyac sacat huan tacualisti para mocame-
llos’. Huan quej nopa nijmatis para ya no- llos.
26
27 Huan nopa oquichpilme moscaltij- Ipan nopa tonali oncayaya se hueyi
que. Huan Esaú elqui se tacat cati quipac- mayanti pampa amo oncayaya ta-
tía nejnemi cuatita huan elqui se cuali ta- cualisti ipan nochi nopa tali. Quej ni noj-
pejquet. Pero Jacob eliyaya se tacat cati quiya panotoya achtohuiya quema Abra-
quipixqui iyolo huan quipactía mocahuas ham noja itztoya. Huan yeca Isaac yajqui
ichaj. 28 Huan Isaac más quiicneli Esaú altepet Gerar campa tanahuatiyaya Abi-
pampa quipactiyaya quicuas cati quinmic- melec, inintanahuatijca þlisteos. 2 Nopo-
tiyaya quema tapehuayaya, pero Rebeca na TOTECO monexti ica Isaac huan quiil-
quiicneli Jacob. hui: “Amo xiya tali Egipto, ximocahua
29 Huan se tonali quema Jacob quichi- campa na nimitzilhuis 3 nica ipan ni tali.
huayaya tacualisti, Esaú mocuetqui ten Huan na niitztos mohuaya huan nimitztio-
cuatita nelsiyajtoc. 30 Huan quiilhui iicni: chihuas. Huan se tonali nimitzmacas ta
™Techchihuili se favor, techmaca se ihuaya moteipan ixhuihua nochi ni talme.
quentzi nopa tacuali chichiltic cati tijpiya Quej nopa nijtamichihuas cati nijtenca-
nopona pampa ya niapismiqui. huili motata Abraham para temachti nij-
chihuas. 4 Huan nijchihuas ma elica nel-
miyaqui moteipan ixhuihua quej sitalime
ipan ilhuicac. Huan niquinmacas nochi ni
talme. Nojquiya niquintiochihuas nochi
masehualme ipan nochi talme ipan talti-
pacti por moixhui. 5 Nochi ya ni nijchi-
huas pampa Abraham techneltoquili huan
quichijqui cati niquilhui. Quitoquili nochi
cati niquilhui para monequi quichihuas.
Esaú mocuepqui nelsiyajtoc huan Quitoquili notanahuatil, notamachtil
apismiquiyaya. huan nochi noleyes.”
6 Huajca Isaac mocajqui ipan altepet 17 Huajca Isaac huan nochi cati itztoyaj
Gerar. 7 Huan quema nopa masehualme ihuaya yajque. Huan quiquetzque inin-
cati nopona ehuani quitatzintoquilijque chajchaj ten yoyomit ipan nopa tamaya-
quenicatza quiitayaya Rebeca, Isaac maj- mit tatajco nopa tepeme nechca altepet
majqui quiijtos eliyaya isihua huan istaca- Gerar. Huan nopona mocajqui. 18 Huan
tic huan quiijto para eliyaya iicni. Isaac Isaac sempa quitapo nochi nopa ameli cati
moilhui nopa tacame cati nopona ehuani itata quixajtoya cati nopa þlisteos quitzac-
quimictisquíaj huan mocuilisquíaj Rebeca toyaj quema mijqui. Huan sempa quito-
pampa eliyaya nelyejyectzi. caxti sesen ameli quej itata quintocaxtalij-
8 Huan quema Isaac mocajtoya nopo- toya achtohuiya. 19 Huan se tonali itequi-
na miyac tonali, se tonali Abimelec ta- panojcahua Isaac quichihuayayaj se ameli
chixtoya ipan iventana huan quiitac pa- ipan nopa tamayamit huan quipantijque
ra Isaac quinajnahuayaya isihua Rebeca. campa meyayaya se yejyectzi at. 20 Pero
9 Huajca tatitanqui ma quinotzatij huan altepet Gerar ehuani cati quinmocuitahui-
quiilhui: yayaj borregojme pejque monajnanquilíaj
™Yaya mosihua, ¿amo que? Huajca, inihuaya cati quinmocuitahuiyayaj ibo-
¿para ten tiquijto para eliyaya moicni? rregojhua Isaac. Quinilhuiyayaj para nopa
Huan Isaac tananquili: at eliyaya iniaxca. Yeca Isaac quitocaxti
™Na nimoilhui nohueli nechmictis- nopa ameli Esek pampa ica monajnanqui-
quíaj por ya. lijque. (Esek quinequi quiijtos Tanajnan-
10 Huajca Abimelec quiilhui: quilisti.) 21 Huan teipa itequipanojcahua
™¿Para ten techcajcayajtoc ica ni ta- Isaac quitapojque seyoc ameli, pero sem-
manti? San se quentzi huan se cati ehua pa ica mocualanijque. Huan nopa ameli
nica hueltosquía motectosquía ihuaya mo- quitocaxti Sitna. (Sitna quinequi quiijtos
sihua huan topani huetztosquía se tatza- Cualancaitali.)
cuiltili. 22 Huajca Isaac quincajtejqui huan mo-
11 Huajca Tanahuatijquet Abimelec iyocaquixti huejca. Nopona quixajqui se-
quinilhui nochi imasehualhua: yoc ameli, pero amo aqui yajqui nepa para
™Sinta acajya quicuatotonía ni tacat o quitehuis. Huajca quitocaxti Rehobot.
isihua, quipantis miquilisti. (Rehobot quinequi quiijtos Hueyi Tali.)
12 Huan ipan nopa xihuit nopona ipan Quej nopa quitocaxti pampa Isaac quiijto
nopa tali, Isaac tojqui huan quisentili mi- para ama TOTECO quitiochijtoc huan qui-
yac pixquisti hasta 100 hueltas imiyaca macatoc se hueyi tali cati quiaxili para no-
pampa TOTECO quitiochijqui. 13 Huan Isa- chi itapiyalhua ma moscaltica.
ac moricojchijqui. Huan nochi cati iaxca 23 Huan Isaac yajqui campa itoca Beer-
más momiyaquili hasta nelnelía mochij- seba, 24 huan nopa tayohua TOTECO mo-
qui se hueyi tacat ica miyac chicahualisti. nexti ica ya huan quiilhui:
14 Quinpixqui tahuel miyac borregojme, “Na niDios cati niiTeco motata, Abra-
chivojme, huacaxme huan tequipanohua- ham.
ni. Huajca nopa þlisteos pejque quicua- Amo ximajmahui, na niitztoc mohua-
lancaitaj. 15 Huan quitemitijque ica tali ya.
nochi iamel Isaac. Ni amelme quixajtoyaj Nimitztiochihuas huan niquinmiya-
itequipanojcahua Abraham, itata Isaac, quilis moteipan ixhuihua,
huejcajquiya quema noja itztoyaj ipan no- pampa niquelnamiqui cati nijtenca-
pa tali. 16 Huajca teipa Tanahuatijquet huili notequipanojca Abraham.”
Abimelec quiilhui Isaac: 25 Huajca Isaac quisencajqui se taixpa-
™Xiya sejcoyoc pampa ica nochi mote- mit nopona huan quihueyichijqui TO-
quipanojcahua huan motapiyalhua nelía TECO. Huan nopona quiquetzqui ichaj ten
anmiyaqui huan anitztoque más antetique yoyomit, huan itequipanojcahua quixaj-
que tojuanti. que se ameli.
cuali cati Esaú, iachtohui cone, quiajocto- 27 Huan quema Jacob monechcahui pa-
ya ipan ichaj. Huan nopa yoyomit quitalili ra quitzoponis, Isaac quiijnejqui iyoyo
Jacob cati elqui iteipan cone. 16 Huan huan moilhui huelis nelía iachtohui cone.
quinquixtili inincuetaxo nopa chivojme Huajca quitiochijqui ica ni camanali:
ica nochi iniijhuiyo huan ica quipijqui Ja- “Ajhuiyac cati niquijnecui ten nocone.
cob ipan imax huan iquechta campa amo Mijyotía quej cuatitamit cati TOTECO
quipiyayaya itzoyo. 17 Teipa quimacac no- quitiochijtoc.
pa tacualisti huan nopa pantzi cati quisen- 28 Toteco Dios ma mitzmaca at ten ilhui-
cajtoya. cac,
18 Huajca Jacob calajqui campa itztoya para tijpiyas pixquisti cati más cuali
itata huan quiilhui: ipan motal.
™¡Papá! Ma mitzmaca miyac trigo,
Huan Isaac quinanquili: huan miyac xocomecat iayo.
™Nica niitztoc. ¿Ajquiya ta, nocone? 29 Miyac masehualme ma mitztequipa-
19 Huan Jacob quiilhui: noca.
™Na niEsaú, moachtohui cone. Ya nij- Ma motancuaquetzaca moixpa,
chijtoc cati techilhui. Ximijquehua, ximo- masehualme ten miyac talme.
sehui huan xijcua ni masat cati nijmictito Xiquinnahuati moicnihua.
huan techmaca motatiochihual. ¡Huan ma motancuaquetzaca moix-
20 Huajca Isaac quitatzintoquili: pa nochi cati monana quinta-
™¿Quenicatza huelqui tijpanti nelni- catilti!
mantzi, nocone? Cati mitztelchihuase elise tatelchi-
Huan Jacob quinanquili: hualme.
™TOTECO, moDios, nechpalehui para Huan cati mitztiochihuase elise tatio-
nijpanti. chihualme.”
21 Pero Isaac quiilhui: 30 Teipa Isaac tanqui quitiochihua Ja-
™Ximonechcahui huan techcahuili ma cob huan quema Jacob quisayaya ten
nimitzijitzqui sinta nelía tinocone Esaú. campa itata, Esaú mocuetqui ten tapehua-
22 Huan Jacob monechcahui para ma to. 31 Huan Esaú nojquiya quisencajqui se
quiitzqui itata. Huan Isaac quiijto: “Nijca- tacualisti ajhuiyac huan quihuiquili itata.
qui motoscac quej Jacob, pero momax el- Huan quiilhui:
toc quej tiEsaú.” ™Ximoquetza, papá. Xijcua ni cati nij-
23 Huan Isaac amo quimatqui sinta eli- pehuato huan techmaca motatiochihual
yaya Jacob pampa imax quipiyayaya mi- iixpa Toteco.
yac itzoyo quej iicni, Esaú. Huajca quema 32 Huajca Isaac quitatzintoquili:
quimacasquía itatiochihual iixpa Toteco, ™¿Ajquiya ta?
24 sempa quitatzintoquili: Huan ya tananquili:
™¿Nelía ta tinocone Esaú? ™Na niEsaú, moachtohui ejca.
Huan Jacob quiilhui: 33 Huan Isaac amo quimatiyaya taya
™Quena, na niEsaú. quiijtos. Huan ica itoscac huihuipicayaya,
25 Huajca itata quiilhui: quiijto:
™Techtequili, nocone, para nijcuas ca- ™Huajca, ¿ajquiya nechhualiquili no-
ti tijmictito, huan teipa nimitzmacas nota- pa tacualisti cati quicuito ipan cuatitamit?
tiochihual. Na nijcuajqui quema ayemo tiajsiyaya
Huajca Jacob quitequili para ma tacua huan nijmacac nopa tatiochihualisti, huan
itata huan nojquiya quihualiquili xocome- ya nelía elis tatiochihuali.
cat iayo. Huan Isaac tacuajqui, 26 huan te- 34 Quema Esaú quicajqui cati itata qui-
ipa quiilhui: ijto, tzajtzic tahuel chicahuac ica miyac
™Ximonechcahui, nocone huan tech- tequipacholi huan teipa quiijto:
tzoponi. ™¡Techtiochihua nojquiya, papá!
28
28
,27
Toteco Dios monexti ica Jacob ipan Betel campa hueli. Yase hasta sur, huan norte,
10 Huan Jacob quistoya altepet Beerseba huan hasta campa quisa tonati huan hasta
huan yajqui ipan nopa ojti cati yahui altepet campa oncalaqui. Huan niquintiochihuas
Harán. 11 Huan ajsic ipan se lugar huan no- nochi familias ipan taltipacti ica ta huan
pona panoc nopa tayohua pampa ya temo- moixhui. 15 Na niitztoc mohuaya. Nimitz-
toya tonati. Huan quicuic se tet huan quite- mocuitahuis campa hueli campa tiyas huan
quihui para itzonteto. Huan motejqui huan nijchihuas xitacuepilis ipan ni tali. Amo ni-
cochqui. 12 Huan quipixqui se temicti huan mitztahuelcahuas. Nijchihuas nochi cati
quiitayaya se escalera cati ijcatoya talchi mohuaya nimocajtoc nijchihuas.”
huan ajsiyaya hasta ilhuicac. Huan ilhuicac 16 Huan quema Jacob isac, moilhui:
ehuani ten TOTECO cati ipan temoyayaj “Nelía TOTECO itztoc ipan nica huan amo
huan tejcoyayaj. 13 Nojquiya quiitayaya pa- nijmatiyaya.”
ra TOTECO Dios itztoya huejcapa huan quiil- 17 Huan Jacob majmajqui miyac huan
huiyaya: “Na niininTeco mohueyi tata moilhui: “¡Nica neltatzejtzeloltic! ¡Nica
Abraham huan motata Isaac. Ta huan mote- eltoc ichaj Toteco! ¡Ni icalte ilhuicac!”
ipan ixhuihua niquinmacas ni tali campa 18 Huan tonili Jacob mijquejqui cualca
amantzi tiitztoc. 14 Moteipan ixhuihua elise huan quicuic nopa tet cati quitequihuijto-
nelmiyaqui quej imiyaca taltepocti cati amo ya para itzonteto. Huan quiquetzqui quej
aqui huelis quinpohuas. Huan mosemanase se tanextili para nopona campa Toteco
quicamanalhui. Huan nopa tet quitequili
aceite para quiiyocatalis para Toteco.
19 Huan nechca nopona eltoya se altepet
cati itoca Taahuili, pero Jacob quipatili
itoca huan quitalili Betel. (Betel quinequi
quiijtos Ichaj Toteco.)
20 Huan nopona Jacob quitestigoj-
quetzqui Toteco Dios taya quichihuasquía
huan quiijto: “Toteco, sinta ta nohuaya ti-
itztos huan techmocuitahuis ipan ni nooj-
hui cati nijchihua, huan sinta techtamacas
huan techmacas cati nimoquentis, huajca
na nimitztequipanos. 21 Huan sinta amo
nimococos huan nitacuepilis ica cuali ipan
ichaj notata, huajca san ta, TOTECO, nij-
matis para noTeco. 22 Huan nica campa
nijtalijtoc ni tet, elis mochaj, Toteco, cam-
pa nimitztencahuilis tacajcahualisti. Huan
nochipa nimitzmactilis se diezmo ten no-
29
,28
chi cati techmacas.”
ani momajtoyaj mochiyaj hasta quema Jacob tequitic para Raquel huan Lea
mosentilijtose nochi nopa borregojme cati Huan Jacob mocajqui ihuaya Labán se
sesen inijuanti iaxcahua huan san sejco metzti. 15 Teipa Labán quiilhui:
quiijcueniyayaj nopa hueyi tet. Teipa ™Amo hueli techtequipanos san tapic
quinamacayayaj ininborregojhua huan te- san pampa nimoteixmatca. Techilhui
ipa san sejco sempa quitzacuayayaj ica no- quesqui tijnequi ma nimitztaxtahui.
pa hueyi tet. 4 Huajca Jacob quintatzinto- 16 Huan Labán quinpiyayaya ome iich-
quili nopa tamocuitahuiani: pocahua. Nopa achtohui ejquet itoca Lea
™¿Canque amochaj, nohuampoyohua? huan nopa teipan ejquet, Raquel. 17 Huan
Huan inijuanti tananquilijque: iixteyolhua Lea amo quipiyayaya miyac
™Tihualahuij altepet Harán. tetili, pero Raquel eliyaya senquisa yej-
5 Huajca quinilhui: yectzi. 18 Huan Jacob quiixtocayaya Ra-
™¿Anquiixmatij Labán iixhui Nacor? quel huan huajca quinanquili:
Huan quiilhuijque: ™Nimitztequipanos chicome xihuit
™Quena, tiquixmatij. sinta techmacas Raquel para elis nosihua.
6 Huan Jacob quinilhui: 19 Huajca Labán tananquili:
™¿San cuali itztoc? ™Cualtitoc, más cuali nimitzmacas ta,
Huan nopa tamocuitahuiani quiijtojque: huan amo se cati amo niquixmati. Huajca
™Quena, itztoc cuali. Xiquita, ne huala ximocahua nohuaya huan nimitzmacas.
iichpoca, Raquel, ihuaya iborregojhua. 20 Huan quej nopa Jacob tequitic chi-
7 Huajca Jacob quiijto: come xihuit para Raquel, pero ya amo qui-
™Noja cualca para anquintzacuase bo- matqui sinta nelmiyac tonali pampa ta-
rregojme. ¿Para ten amo anquinamacaj huel quiicneliyaya.
huan anquinhuicaj sempa ma tacuatij? 21 Huan quema tanqui nopa chicome
8 Pero nopa tamocuitahuiani quiijtojque: xihuit, Jacob quiilhui Labán:
™Amo hueli tijchihuaj. Monequi tijchi- ™Techmaca nosihua para ma nimosi-
yase ma hualaca nochi borregojme huan huajti ihuaya pampa ya tanqui nopa tonali
tamocuitahuiani para sentic tiquijcuenise cati ica nimocajqui mohuaya para nitequi-
ni tet cati ica quitzacuaj ni ameli para ti- tis.
quinamacase toborregojhua. 22 Huajca Labán quinnotzqui nochi cati
9 Huan quema Jacob noja camanaltiya- itztoyaj nopona para ma hualaca ipan no-
ya inihuaya, ajsico Raquel ihuaya iborre- pa ilhuit ten nenamictili 23 Pero ica tayo-
gojhua itata pampa eltoya itequi para hua Labán quicuic Lea huan quihuiquili
quinmocuitahuis. 10 Huan nimantzi que- Jacob. Quej nopa quimacac Lea para elis
ma Jacob quiitac Raquel, iichpoca itío La- isihua huan Jacob cochqui ihuaya. 24 Noj-
bán, ica iborregojhua, yajqui huan iseltitzi quiya Labán quimacac Lea se sihua tequi-
quiijcueni nopa tet cati ica quitzactoyaj panojquet cati itoca Zilpa para ma quipa-
nopa ameli. Huan quinamacac iborregoj- lehui. 25 Huan quema tanesqui, Jacob qui-
hua. 11 Teipa quitajpalo huan quitzoponi itac para cochtoya ihuaya Lea. Huajca yaj-
huan pejqui choca chicahuac. 12 Huan Ja- qui quiilhuito Labán:
cob quipohuili para yaya eliyaya icone Re- ™¿Taya techchihuilijtoc? ¿Amo ni-
beca cati iicni Labán. Huajca Raquel mo- mitztequipano para Raquel? Huajca ¿para
talojtiyajqui huan quipohuilito itata. ten techcajcayajtoc?
13 Huan quema Labán quicajqui cati Ra- 26 Huan Labán quiilhui:
quel quipohuili, para Jacob eliyaya icone ™Nica amo timomajtoque para mota-
isihua icni, motalojtejqui para quiseliti. huicaltis nopa teipan ejquet sinta ayemo
Huan quinajnahuajqui, huan quitzoponi motahuicaltía nopa achtohui ejquet. 27 Xi-
huan quihuicac ichaj. Teipa Jacob quipo- caxiti se samano ihuaya Lea, huan teipa noj-
huili para ten hualajqui. 14 Huan Labán qui- quiya timitzmacase Raquel sinta timotema-
ilhui: “Melahuac ta huan na san se toeso.” cas titequitis nohuaya seyoc chicome xihuit.
30
,2
309
Quema Raquel quiitac para amo quel quiitac nopa cuali xihui pajti, quiil-
hueliyaya quimaca coneme Jacob, hui Lea:
pejqui quicualancaita iachtohui icni, Lea, ™Techchihuili se favor, techmaca se
huan quiilhui ihuehue: ome ten nopa xihui pajti cati mocone qui-
™Techmaca coneme pampa sinta amo, hualicac.
nimiquis. 15 Pero Lea quiilhui:
2 Pero Jacob cualanqui ihuaya huan ™¿Timoilhuía se quentzi tamanti para
quiilhui: techcuilijtoc nohuehue, huan nojquiya tij-
™¡Amo na niDios! Yaya TOTECO cati nequi techcuilis ni cuali xihui pajti cati
amo mitzcahuilía xiconepiya. nocone techhualiquili?
3 Huajca Raquel quiilhui ihuehue: Huan Raquel quiijto:
yalme pampa nopona momatque moma- Dios cati notata quitequipanohua nochi-
maj. Huan ya nopa quichihuayaya para pa nohuaya nemi. 6 Cuali anquimatij nij-
ininconehua ma tacatica cuicuiltique, tequipanojtoc amotata hasta campa ni-
majmanchadojtique huan pijpintojtique. hueltoc, 7 huan ya nechcajcayajtoc huan
40 Huan Jacob quiniyocaquixtiyaya nopa nechpatilijtoc notaxtahuil majtacti huel-
sihua borregojme cati senquisa chipahua- tas. Pero masque ya nopa, Toteco Dios
que cati eliyaya iaxcahua Labán huan amo amo quicahuilijtoc ma nechcoco. 8 Que-
quincahuiliyaya ioquich borregojhua La- ma Labán quiijto techtaxtahuis ica tapi-
bán cati chipahuaque ma quinnechcahui- yalme cati manchadojtique, nochi taca-
ca para ma quinconemacaca. San quinca- tiyayaj manchadojtique. Huan quema
huiliyaya ma quinmamaltica oquich bo- quiijto nechtaxtahuis ica cati cuicuilti-
rregojme cati yayahuique cati ya iaxcahua que, nochi tacatiyayaj cuicuiltique.
para ma quinpiyaca ininconehua cati cui- 9 Quej nopa Toteco Dios quicuili itapi-
cuiltique huan yeca ininconehua elise iax- yalhua para nechmacas.
cahua ya. Quej nopa Jacob quisencajqui 10 “Se tonali quema nopa tapiyalme
cati ya itapiyalhua iyoca ten itapiyalhua momamayayaj, nijpixqui se temicti. Huan
Labán. 41 Nojquiya mojmosta quema nopa ipan temicti niquitac para nochi oquich
tapiyalme cati tomahuaque huan tetique chivojme cati tamamayayaj elque cuicuil-
momamayayaj, Jacob quitaliyaya nopa pi- tique, manchadojtique huan pijpintojti-
tzajcuahuit cati iyocatzitzi quixixintoya que. 11 Ipan nopa temicti iilhuicac ejca To-
campa atiyayaj para ma quiitaca. 42 Pero teco Dios nechnojnotzqui ica notoca huan
quema hualayayaj tapiyalme cati cocox- nijnanquili: ‘Nica niitztoc.’ 12 Huajca yaya
quetique, amo quitaliyaya nopa pitzajcua- techilhui: ‘Xijtachili cuali huan tiquitas
huit. Yeca nopa tapiyalme cati más cocox- para nochi oquichme cati quinconemacaj
quetique mocajque para Labán huan cati nopa sihua borregojme itztoque cuicuilti-
más tomahuaque para Jacob. 43 Quej nopa que, manchadojtique huan pijpintojtique.
Jacob moricojchijqui huan quinpixqui ta- Quej nopa eltoc pampa niquitztoc nochi
huel miyac borregojme. Nojquiya quin- cati amo xitahuac mitzchihuilijtoc Labán.
pixqui miyac taca tequipanohuani huan 13 Na nimoTeco cati nimonexti ipan Betel
sihua tequipanohuani huan tahuel miyac campa ta tijquetzqui nopa tet quej se ta-
,3
310
camellos huan burrojme. nextilijcayot, huan techtajtolcahuili cati
techchihuilisquía. ¡Xiisihui huan xiquisa
Jacob cholo ten Labán ten nica huan xitacuepili ipan nopa tali
yalhua nitequitic chicuase xihuit. Huan 52 Ni teme elise testigos para yon ta, yon
majtacti hueltas techpatili notaxtahuil. na, amo quema tijpanose ni nepamit para
42 Sinta amo itztosquía nohuaya noTeco timoixpanose. 53 Toteco Dios cati iTeco
Dios cati iTeco nohueyi tata Abraham mohueyi tata, Abraham, huan nohueyi ta-
huan notata Isaac, nelía techtitanisquía ta, Nacor, ma quiijto ajquiya ten tojuanti
san nomax. Pero Toteco Dios quiitac que- quichihua cati cuali.
nicatza nitequitic hasta tahuel nisiyajqui. Huajca Jacob quitestigojquetzqui Toteco
Quiitac miyac nimocuesohuayaya huan cati itata, Isaac, quihueyichihua. 54 Teipa
yeca tayohua mitzajhuac. nopona quimacac tacajcahualisti Toteco
huan quinnotzqui iteixmatcahua ma tacua-
Jacob huan Labán quichijque se camanali quij. Huan nochi tacuajque huan mocajque
43 Huajca Labán quinanquili Jacob: nopa tayohua campa nopa tepet.
™Ni ichpocame noichpocahua, ni ix- 55 Hualmosta ica ijnaloc, Labán mij-
huime noixhuihua. Ni tapiyalme notapi- quejqui, huan quintzoponi iixhuihua,
yalhua. Nochi cati nica tiquita noaxca. huan iichpocahua huan quintiochijqui.
Amo teno amo cuali huelis niquinchihuilis 32
,31
Teipa mocuetqui para ital.
noichpocahua o ininconehua. 44 Yeca xi-
huala huan ma tijchihuaca se camanal Jacob huan Esaú mopantijque
sencahuali cati elis quej se testigo cati
techitase tiome para ma tijchihuaca nochi
cati quiijtohua.
32 Huan quema Jacob quisqui huan
nejnemiyaya ipan ojti, sequij iil-
huicac ejcahua Toteco Dios quinamiqui-
45 Huajca Jacob quicuic se tet huan coj. 2 Quema Jacob quinitac, quiijto: “Nica
quiquetzqui quej se tanextili, 46 huan tonilijque Toteco Dios huan iilhuicac ejca-
quinilhui iteixmatcahua: hua.” Yeca quitocaxti campa itztoya Ma-
™¡Xijsentilica teme! hanaim. (Mahanaim quinequi quiijtos
Huan nochi quisentilijque teme huan Campa Tonilijque Ome Pamit.)
quimontonojque huan nopona tacuajque 3 Huan Jacob quintitanqui itayolmelaj-
nechca nopa temontomit. 47 Huan Labán cahua imelac hasta Seir ipan tali Edom pa-
quitocaxti campa itztoya Jegar Sahaduta ra quiitatij iicni, Esaú. 4 Huan Jacob quin-
ipan ya icamanal. (Jegar Sahaduta quinequi ilhui: “Xiquilhuitij Esaú para niitequipa-
quiijtos Testigo.) Huan Jacob quitocaxti Ga- nojca niitztoya ihuaya Labán nochi ni xi-
laad ipan ten ya icamanal. (Galaad ipan ica- huit, 5 huan para niquinpiya huacaxme,
manal Jacob quinequi quiijtos Testigo.) burrojme, borregojme huan chivojme.
48 Huajca Labán quiilhui: Nojquiya niquinpiya tequipanohuani ta-
™Ni temontomit mocahuas quej testi- came huan sihuame. Xiquilhuitij nimech-
go cati techitas tiome para ma tijtamichi- titani annotayolmelajcahua para anquiita-
huaca cati tiquijtojque. se para yaya ma quimati nihuala huan ma
Huan yeca teipa motocaxti Galaad no- techselis ica cuali.”
pona, 49 huan nojquiya itoca elqui Mizpa. 6 Huan quema nopa tayolmelahuani
(Mizpa quinequi quiijtos Se Torre Cati Ta- mocuetque, quiilhuijque Jacob:
chiya.) Pampa Labán quiijto: ™Tiyajque tiquitatoj moicni, Esaú
™Ma TOTECO techtachili tiome quema huan ya huala para mitzseliqui ihuaya
ayecmo huelis timoitase. 50 Huan sinta ti- 400 tacame.
quincualancaitas noichpocahua o timo- 7 Huan quema Jacob quicajqui ya nopa,
cuilis sequinoc sihuame, masque amo ni- majmajqui miyac huan pejqui tahuel mo-
aqui para niquitas, xijmati para san yaya cuesohua. Huajca quintajcoxelo nopa ta-
Toteco Dios quitachilis. came cati itztoyaj ihuaya huan san se qui-
51 Huan Labán noja quiilhui Jacob: chijqui ica nopa borregojme, huacaxme
™Xiquita, nica nijtalijtoc ni temonto- huan camellos, 8 pampa moilhui: “Sinta
mit cati elis se tanextili tatajco tiome. Esaú huala ica imiyaca huan quintehuis se
tajco notequipanojcahua, huajca ne seyoc tapiyalme huan nopa sequinoc cati ininte-
tajco huelis cholose.” 9 Huan pejqui mota- potzco hualayayaj. Quinilhui:
tajtía ica TOTECO huan quiilhui: “Toteco ™Quema anquipantise Esaú, xiquilhui-
Dios, ta cati tiiTeco nohueyi tata Abraham ca san se. 20 Nojquiya xiquilhuica: ‘Mote-
huan notata Isaac. Ta techilhui ma sempa quipanojca, Jacob, huala totepotzco.’
niyas campa noteixmatcahua ipan notal Quej nopa quichijqui Jacob pampa mo-
huan tijchihuasquía nochi ma quisa cuali. ilhui: “Nijyoltalis ica cati nijtitani ma qui-
10 Amo quinamiqui techtasojtas huan huiquilica, huan teipa nechitas na huan
techchihuilis cati noca timocajtoc para tij- cuali nechselis.”
chihuas. Quema niquisqui notal huan nij- 21 Huajca tayacanque nopa tequipano-
panoc ni hueyat Jordán, san nocuatopil huani ica nopa tapiyalme cati quimacaya-
nijpiyayaya, huan ama niquinpiya miya- ya iicni. Huan nopa tayohua Jacob mocaj-
qui noconehua hasta mochihuaj ome huej- qui ipan ichaj ten yoyomit.
hueyi pamit pampa hueyi techtiochijtoc.
11 Toteco Dios, ama se favor, techmanahui Jacob motehui ihuaya iilhuicac ejca
imaco noicni, Esaú. Niquimacasi para TOTECO
hualas techmictiqui huan quinmictiqui ni 22 Ipan nopa tayohua Jacob mijquejqui
sihuame huan coneme. 12 Pero ta tiquijtoj- huan quincuitejqui nopa ome isihuajhua,
toc tijchihuas para nochi ma quisa cuali nopa ome isihua tequipanojcahua, huan
huan para noteipan ixhuihua elise nelmi- nopa 11 iconehua, huan quinchihualti ma
yaqui quej xali nepa ipan hueyi at cati quiixcotonaca nopa pilatajtzi Jaboc.
amo hueli mopohua.” 23 Huan quinchihualti itequipanojcahua
13 Huan nopa tayohua Jacob quitapejpe- ma quinpanoltica nochi tapiyalme huan
ni cati quipixtoya para quitamajmacas iicni, tamanti cati iaxca ipan nopa seyoc nali.
Esaú. 14 Huan quiniyocatali 200 sihua chi- 24 Huan Jacob mocajqui iseltitzi. Huan
vojme, 20 oquich chivojme, 200 sihua bo- monexti se tacat cati motehui ihuaya has-
rregojme, 20 oquich borregojme, 15 huan ta tanesqui. 25 Pero quema nopa tacat qui-
30 sihua camellos inihuaya ininconehua. itac para amo hueliyaya quitani, quiitzqui
Nojquiya quiniyocatali 40 huacaxme, 10 to- Jacob iquestzinta huan quilecueni.
rojme, 20 sihua burrojme huan 10 oquich 26 Huan nopa tacat quiilhui:
burrojme. 16 Teipa quinmactili itequipanoj- ™Techmajcahua pampa ya tanesi.
cahua huan quinxejxelo sesen tamanti tapi- Huan Jacob quiilhui:
yalme huan quinilhui: ™Sinta amo techtiochihuas, amo ni-
™Xitayacanaca huan amo xiquincahui- mitzmajcahuas.
lica ma mosejcotilica sequinoc tamanti ta- 27 Huan nopa tacat quiilhui:
piyalme. Se tatilimit ten se tamanti tapi- ™¿Taya motoca?
yalme ma tayacanaca, huan teipa ininte- Huan ya quinanquili:
potzco ma hualaca seyoc tatilimit ica se- ™Notoca Jacob.
yoc tamanti tapiyalme. (Jacob quinequi quiijtos Tacajcayaj-
17 Huan Jacob quinilhui itequipanojca- quet.)
hua cati tayacanayayaj: 28 Huajca nopa tacat quiilhui:
™Quema anquipantise noicni, Esaú, ™Motoca ayecmo elis Jacob. Motoca
huan amechtatzintoquilis ajquiya amote- elis Israel.
co huan canque anyahuij huan ajquiya (Israel quinequi quiijtos Se Cati Mote-
iaxca nopa tapiyalme cati anquinhuicaj, huía Ica Toteco.)
18 xijnanquilica: ‘Ni se nemacti para ta, to- ™Quej nopa motoca pampa timote-
teco Esaú. Jacob, motequipanojca, mitzti- huijtoc ihuaya Toteco Dios huan ihuaya
tanilía huan ya huala totepotzco.’ masehualme huan titatantoc.
19 Nojquiya Jacob san se quiilhui ite- 29 Huajca Jacob quiilhui:
quipanojca cati teipa hualayaya ica más ™Techilhui taya motoca ta.
Siquem. Yaya eliyaya icone Hamor, se he- quincajcayahuase Siquem huan itata, Ha-
veo tacat cati quinyacanayaya nopa heve- mor, 14 huan huajca quinilhuijque:
os nopona. Huan Siquem quichihualti Di- ™Amo hueli tijnamacase toicni ica se
na ma moteca ihuaya huan quipinahualti. tacat cati amo motequilijtoc iyecapa nopa
3 Pero masque ya nopa quichihuili, nopa cuetaxti ipan itacayo pampa ya nopa elis-
telpocat nelía quiixtocac huan quiicneli quía se pinahualisti para tojuanti. 15 San
huan quicamanalhui Dina ica nochi iyolo huelis tijselise se tacat sinta elis quej to-
para nojquiya ma quiicneli. 4 Huajca mo- juanti. Huajca achtohui nochi tacame ten
camanalhui ihuaya itata, Hamor, huan amotal monequi ma motequilica inincue-
quiilhui: taxo para quipiyase nopa machiyot cati
™Xiya xiquijtaniti nopa ichpocat. Nij- itoca circuncisión. 16 Huan huajca, quena,
nequi nimosihuajtis ihuaya. huelis anmosihuajtise ihuaya toichpoca-
5 Huan Jacob quimatqui para Siquem hua huan tojuanti ihuaya amoichpocahua.
quipinahualtijtoya iichpoca, pero itelpoca- Huan tiitztose tatajco ten amojuanti huan
hua noja itztoyaj potrero ica inintapiyalhua tielise san se altepet. 17 Pero sinta amo an-
huan yeca amo teno quiijto hasta ajsique. quiselíaj cati timechtajtaníaj huan amo
6 Huan ipan nopa tonali Hamor, itata Si- anmotequilíaj nopa machiyot, huajca ti-
quem, quicamanalhuito Jacob ten Dina. quistehuase huan tijhuicase tosihua icni.
7 Huan quema itelpocahua Jacob ta- 18 Huajca Hamor huan itelpoca qui-
cuepilijque, huan quimatque cati panoto- cualcajque nopa camanali. 19 Huan ni-
ya, nelía cualanque pampa eliyaya se hue- mantzi yajqui nopa telpocat huan mote-
yi pinahualisti para nochi iteixmatcahua quili icuetaxo pampa tahuel quiixtocaya-
Jacob para se tacat san quej hueli mote- ya iichpoca Jacob. Huan Siquem elqui cati
casquía ihuaya iichpoca. ¡Elqui se tamanti más quipixqui tatepanitacayot ica itata
cati amo quema mochijtosquía ica israel- iteixmatcahua. 20 Huajca ya huan itata,
itame! Hamor, yajque iteno icaltempa nopa alte-
8 Pero Hamor hualajqui quincamanal- pet campa nochi momatque mosentilíaj
huico Jacob huan itelpocahua huan quin- huan quinilhuijque cati nopona ehuani:
ilhui: 21 ™Ni masehualme quinequij elise to-
™Nocone Siquem nelía quiicnelía huampoyohua. Ma mocahuaca nica to-
amosihua icni. Se favor, xijcahuilica ma huaya huan tanamacase pampa onca mi-
mocuili. 9 Nojquiya ma timohuampojchi- yac tali para inijuanti. Huelis timosihuaj-
huaca huan quej nopa timosihuajtise tise ihuaya iniichpocahua, huan inijuanti
ihuaya amoichpocahua, huan amojuanti ihuaya toichpocahua. 22 Pero amo moca-
ihuaya toichpocahua. 10 Ximocahuaca huase para ma tielica san se altepet sinta
ipan total. Xijtapejpenica nopa tali cati nochi tojuanti cati titacame amo timote-
más anquinequise huan nopona xiitztoca. quilise iyecapan cuetaxo ipan totacayo-
Nica huelis antanamacase, antacohuase hua quej inijuanti momajtoque quichi-
huan anmoaxcatise talme. huaj. 23 Pero sinta quena, teipa nochi cati
11 Huan nopa telpocat Siquem nojqui- quipiyaj huan nochi inintapiyalhua elise
ya quinilhui Jacob huan iicnihua Dina: toaxca. Huajca ma tijchihuaca cati quiijto-
™Nimechtajtanía ma tiitztoca ica yej- huaj.
yectzi. 12 Techilhuica quesqui tomi huan 24 Huan nochi tacame ipan nopa alte-
tamanti anquinequij para nopa ichpocat pet cati ya quipixtoyaj xihuit para elise
huan nimechmacas. Para na amo teno sin- soldados quicualcajque cati quiijtojque
ta antechtajtanise cati patiyo. San nijne- huan motequilijque nopa cuetaxti. 25 Pero
qui xijcahuilica nopa ichpocat ma mona- ica ihuictatica quema nopa tacame noja
micti nohuaya. xoxocoxtoyaj pampa motectoyaj, Simeón
13 Pero pampa Siquem quipinahualtij- huan Leví, nopa ome itelpocahua Jacob
toya Dina, itelpocahua Jacob quinejque cati eltoyaj itaca icnihua Dina, yajque
campa nopa altepet huan ica inimacheta cati eltoya nechca altepet Siquem. 5 Huan
quinmictijque nochi nopa tacame pampa quema quisque nopona, Toteco Dios qui-
amo quiijyohuijque cati quichijque. chijqui para nochi nopa pilaltepetzitzi cati
26 Quimictijque Hamor ihuaya icone, Si- nejnechca ma quinimacasica miyac, huan
quem, huan quiquixtijtejque Dina ipan yeca amo quintepotztocaque.
ichaj Siquem huan quistejque. 27 Huan 6 Huan Jacob huan nochi masehualme
ajsicoj nopa sequinoc itelpocahua Jacob, cati ihuaya nejnemiyayaj ajsitoj ipan Luz
huan panoque campa nopa mijcatzitzi cati nojquiya itoca Betel ipan tali Canaán.
huan quinichtequilijque nochi cati quipix- 7 Huan nopona quichijqui se taixpamit
toyaj ipan nopa pilaltepetzi pampa quipi- huan quitocaxti El Betel. (El Betel quine-
nahualtijtoyaj iniicni. 28 Quinhuicaque qui quiijtos Itaixpa Toteco Dios Cati Nech-
nochi borregojme, huacaxme, burrojme namijqui Nica Betel.) Pampa quema mo-
huan nochi cati oncayaya ipan nopa alte- chololtiyaya ten iicni, Toteco Dios monex-
pet huan ipan mila. 29 Quiichtejque nochi tijtoya ihuaya nopona. 8 Nojquiya nopona
cati oncayaya ipan calme huan quinhuica- mijqui Débora, nopa sihuat cati quimocui-
que nochi coneme huan sihuame. 30 Huaj- tahuijtoya Rebeca. Huan quitalpachojque
ca quema Jacob quimatqui, quinilhui Si- itzinta se ahua cuahuit nechca Belén.
meón huan Leví: Huan Jacob quitocaxti nopa cuahuit Alón-
™Anquichijtoque ma nimocahua þero. bacut. (Alónbacut quinequi quiijtos Ahuat
Ama nopa cananeos huan nopa ferezeos Campa Nochi Chocaque.)
cati itztoque ipan ni tali techcualancaita- 9 Nojquiya Toteco Dios ya monextijto-
se, huan mosejcotilise, huan techtehuise ya sempa ica Jacob quema tacuepiliyaya
huan techmictise na huan nochi noteix- ten tali Aram huan quitiochijqui. 10 Huan
matcahua pampa amo timiyaqui. Toteco Dios quiilhuijtoya:
31 Pero itelpocahua Jacob quiilhuijque: “Ta motoca Jacob.”
™Pero amo hueli quichihuilise toicni (Jacob quinequi quiijtos Tacajcayajquet.)
quej se ahuilnenca sihuat huan amo teno “Pero ayecmo mitztocaxtise Jacob.
,3
354
oncas. Ama motoca elis Israel.”
(Israel quinequi quiijtos Se Cati Mo-
Toteco Dios quitiochijqui Jacob ipan Betel quetza Ica Chicahualisti Iixpa
13 Huan Toteco Dios quistejqui nopona 25 Huan cati quinpixqui ihuaya Bilha cati
campa quicamanalhui Jacob. 14 Huan Ja- eliyaya itequipanojca Raquel elque:
cob quicuic se tet huan quiquetzqui quej Dan huan Neftalí.
se tanextili para quielnamiquis campa ca- 26 Huan nopa coneme cati quinpixqui
manaltitoya ihuaya Toteco. Huan quite- ihuaya Zilpa, cati eliyaya itequipa-
quili aceite huan xocomecat iayo nopa tet nojca Lea, elque:
para quiiyocatalis para Toteco. 15 Huan Gad huan Aser.
quitocaxti campa itztoya, Betel. (Betel Ya ni nochi ioquichpilhua Jacob cati ta-
quinequi quiijtos Ichaj Toteco Dios.) catque ipan tali Aram.
caxtiyayaj Edom yajqui itztoti campa te- 20 Iconehua Seir, nopa horeo tacat cati
peyo ipan tali Seir. itztoyaj ipan nopa tali, elque:
9 Nica eltoc inintoca iteipan ixhuihua Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 21 Disón,
Esaú cati quintocaxtijque edomitame. Ini- Ezer huan Disán. Ya ni elque taya-
juanti itztoyaj campa tepeyo ipan nopa ta- canani ten horeos cati elque iix-
li cati itoca Seir. huihua Seir ipan tali Edom.
10 Inintoca iconehua Esaú elque Elifaz 22 Iconehua Lotán elque:
huan Reuel. Hori huan Hemam. Huan Timna el-
Elifaz elqui icone isihua, Ada, huan qui isihua icni Lotán.
Reuel elqui icone isihua, Basemat. 23 Iconehua Sobal elque:
11 Iconehua Elifaz elque Temán, Omar, Alván, Manahat, Ebal, Sefo huan
Zefo, Gatam huan Senaz. Onam.
12 Elifaz quipixqui se isihua tequipa- 24 Iconehua Zibeón elque:
nojca cati itoca Timna cati quima- Aja huan Aná. Aná elqui cati qui-
cac se icone cati quitocaxti Ama- panti campa meya at totonic ipan
lec. Huan iconehua Elifaz elque nopa huactoc tali quema quinmo-
iixhuihua Esaú huan isihua, Ada. cuitahuiyaya iburrojhua itata.
13 Huan iconehua Reuel elque: 25 Iconehua Aná elque:
Nahat, Zera, Sama huan Miza. Ini- Disón huan se isihuapil cati itoca
juanti elque iixhuihua Basemat Aholibama.
nopa seyoc isihua Esaú. 26 Iconehua Disón elque:
14 Huan Esaú quinpixqui iconehua ica Hemdán, Esbán, Itrán huan Querán.
isihua cati itoca eliyaya Aholibama 27 Iconehua Ezer elque:
cati elqui iichpoca Aná huan iixhui Bilhán, Zaaván huan Acán.
Zibeón. Inintoca ininconehua elque: 28 Iconehua Disán elque:
Jeús, Jaalam huan Coré. Uz huan Arán.
15 Ama nimitzilhuis nopa tayacanani 29 Nopa tayacanani ten horeos elque:
ipan iteipan ixhuihua Esaú. Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 30 Disón,
Ipan iconehua Elifaz, iachtohui cone Ezer huan Disán. Ya ni elque inin-
Esaú, elque: tayacancahua nopa horeos ipan
Tayacanani Temar, Omar, Zefo, Ce- sesen pilaltepetzitzi ipan tali Seir.
naz, 16 Coré, Gatam huan Amalec.
Nochi ya ni elque tayacanani ipan Nopa tanahuatiani ipan tali Edom
iteipan ixhuihua Elifaz ipan tali 31 Nica quiijtohua inintoca nopa huej-
Edom. Huan nochi inijuanti elque hueyi tanahuatiani cati tanahuatijque ipan
iteipan ixhuihua Ada, isihua Esaú. tali Edom achtohuiya quema israelitame
17 Huan iconehua Reuel, icone Esaú, elque: ayemo quipiyayayaj se tanahuatijquet:
Tayacanani Nahat, Zera, Sama 32 Bela, icone Beor, elqui tanahuatijquet
huan Miza. Inijuanti tayacanque ipan Edom huan ialtepe itoca eliyaya
ipan iconehua Reuel ipan tali Dinaba.
Edom huan elque iixhuihua Base- 33 Quema Bela mijqui, pejqui tanahuatía
mat, isihua Esaú. Jobab, icone Zera, cati ehuayaya
18 Iconehua Esaú ica isihua Aholibama, ipan pilaltepetzi Bosra.
iichpoca Aná, elque: 34 Quema Jobab mijqui, tanahuati
Tayacanani Jeús, Jaalam huan Coré. Husam cati hualajqui altepet Temán.
Inijuanti quinyacanque iniixhuihua. 35 Quema Husam mijqui, pejqui tanahua-
19 Nochi inijuanti elque nopa tayacana- tía Hadad, icone Bedad, cati quintan-
ni ipan iteipan ixhuihua Esaú o Edom. qui nopa tali Madián ehuani quema
Huan sesen inijuanti mochijqui se hueyi quinamiquicoj ipan tali Moab. Yaya
familia ica miyac masehualme. ehuayaya ipan altepet Avit.
d 37:2 O Israel.
10 Huan José nojquiya quipohuili ni te- 21 Pero quema Rubén quicajqui ni ta-
micti itata huan iicnihua; huan itata quiaj- manti, quinejqui quimanahuis José ten ne
huac huan quiilhui: sequinoc iicnihua. Huajca quiijto:
™¿Taya tiquijtosnequi ica ni temicti ™Ma amo tijmictica, 22 para amo tijto-
cati tijpixqui? ¿Timoilhuía para monana, yahuase esti. San ma tijmajcahuaca ipan
moicnihua huan na monequis timitzhue- ne ostot cati eltoc ipan ni huactoc tali, pe-
yitepanitase? ro amo teno ma tijchihuilica.
11 Huan iicnihua quicualancaitaque, Rubén quiijto ya ni pampa quinequiya-
pero itata miyac moilhuiyaya ten ni ta- ya para teipa quimanahuisquía José huan
manti. quihuicasquía campa itata. 23 Pero quema
José ajsito campa itztoyaj iicnihua, ini-
José quinamacaque iicnihua juanti quiquixtilijque iyoyo cati nelyej-
12 Se tonali iicnihua José quinhuicaque yectzi cati moquentijtoya. 24 Huan quiitz-
iborregojhua inintata para quitemojtiyase quijque huan quimajcajque ipan nopa os-
sacat huan ajsitoj nechca altepet Siquem. tot cati amo quipiyayaya at pampa huac-
13 Huan ipan ichaj inintata quiilhui José: toya. 25 Teipa quema mosehuijque para
™Xiquita, moicnihua quintacualtíaj tacuase, quinitaque sequij ismaelitame ca-
noborregojhua nechca Siquem. Nijnequi ti ehuayayaj Galaad ica inincamellos cati
xiya xiquinitati. quimamayayaj tacualpajti huan taajhui-
Huan José quinanquili: yacayot ten bálsamo huan mirra, huan ya-
™¡Cualtitoc! huiyayaj para tali Egipto. 26 Huajca Judá
14 Huajca itata quiilhui: quinilhui iicnihua:
™Xiquitati quenicatza itztoque moic- ™¿Taya tijtanise sinta tijmictise toicni
nihua huan nopa borregojme. Huan teipa huan tijtatise imiquilis? 27 Más cuali ma ti-
xihuala techyolmelahuaqui. quinnamaquiltica ne ismaelitame huan
Huajca quej nopa, Israel quititanqui ma amo tijmictica pampa yaya toicni.
José para ma yahui campa nopa tamaya- Huan iicnihua quicualcajque cati quin-
mit nechca Hebrón. Huan quema José ilhui. 28 Huajca teipa quema panoque no-
ajsito Siquem, 15 quintemohuayaya iicni- pona nopa tanamacani cati ehuani tali
hua campa hueli. Huan quipanti se tacat Madián, iicnihua José quiquixtijque ipan
huan quitatzintoquili: ostot huan quinnamaquiltijque ica 20 pla-
™¿Taya tijtemojtinemi? ta tomi. Huan nopa tanamacani cati eliya-
16 Huan José tananquili: ya iteipan ixhuihua Ismael quihuicaque
™Na niquintemojtinemi noicnihua. ipan tali Egipto.
¿Huelis techilhuis canque quinmocuita- 29 Huan teipa Rubén mocuetqui campa
huíaj ininborregojhua? ameli huan amo quipanti José ostoco, qui-
17 Huan nopa tacat quiijto: tzayanqui iyoyo pampa neltahuel mocue-
™Ya mijcuenijtejque nica. Nijcajqui sohuayaya. 30 Teipa mocuetqui campa itz-
quiijtohuaj para yahuij Dotán. toyaj iicnihua huan quinilhui:
Huajca José quintemojtiyajqui huan ™¡Nopa telpocat ayecmo aqui! ¿Taya
quinpanti ipan Dotán. 18 Huan inijuanti huelis nijchihuas?
quihuejcaitaque, huan quema ayemo 31 Huan nopa icnime quicuique iyoyo
onajsiyaya, quisencajque quenicatza qui- José huan quipolojque ieso se chivo cati
mictise. 19 Quiijtojque: quimictijque, 32 huan quihuiquilijque
™¡Xiquitaca ne huala cati tatemiqui! inintata huan quiilhuijque: “Tijpantijque
20 Xihualaca, ma tijmictica huan tijcala- ni yoyomit. Xiquita sinta iyoyo mocone o
quise ipan se ten ni ostome campa achto- amo.”
huiya eltoya at huan tiquijtose para se te- 33 Huan quema Jacob quiixmatqui,
cuani quicuajqui. Huan tiquitase taya pa- quiijto: “¡Quena, yaya nopa iyoyo nocone!
nos ica itemic. Se tecuani quicocototzqui huan quicuaj-
qui.” 34 Huajca Jacob quitzayanqui iyoyo quiya quimicti. 11 Huajca Judá quiilhui
huan moyoyonti ica yoyomit ten tequipa- iyex Tamar:
choli huan chocac para miyac tonali pam- ™Ximocahua ticahuali huan xiitztoti
pa mijqui icone. 35 Huan nochi iconehua ichaj motata hasta moscaltis nocone Sela.
quicajcahualtiyayaj para quiyoltalise, pe- Pero amo ya nopa cati Judá moilhuiya-
ro amo huelqui moyoltalía. Tahuel choca- ya. Yaya majmahuiyaya para Sela mocui-
yaya por icone huan quiijtohuayaya: “Ni- lis Tamar pampa moilhui huelis miquis-
mocuesos por nocone hasta quema nimi- quía quej iicnihua mijque sinta itztos
quis.” ihuaya. Huan Tamar yajqui itztoti ichaj
36 Huan ipan tali Egipto nopa madiani- itata quej quinahuati.
ta tacame quinamacaque José ica se tacat 12 Huan panoc miyac xihuit huan noj-
cati itoca Potifar cati quipiyayaya se hueyi quiya mijqui isihua Judá cati elqui iichpo-
tequit nopona ihuaya nopa hueyi tanahua- ca Súa. Huan teipa quema Judá ayecmo
tijquet Faraón. Yaya elqui tayacanquet ten mocuesohuayaya, yajqui ipan pilaltepetzi
nopa tacame cati quimocuitahuiyaya ine- Timnat campa itequipanojcahua quinxi-
,3
387
milis Faraón. mayayaj iborregojhua. Nojquiya ihuaya
yajqui ihuampo, Hira, cati ehuayaya alte-
Judá huan Tamar pet Adulam. 13 Huan Tamar quimatqui pa-
Huan Judá quimacac huan motejqui 28 Huan ipan nopa talojtzi quema tacati-
ihuaya, huan yaya quiconemacac. 19 Teipa yayaj, se ten inijuanti quiquixti imax,
Tamar moquixtilito cati ica moixtzactoya huan nopa cocoxcaitaquet quiilpili se ic-
huan sempa motalili iyoyo quej cati cahual pat chichiltic huan quiijto: “Ya ni quisqui
sihuame moquentíaj. achtohui.”
20 Teipa Judá quititanqui nopa pilchi- 29 Pero teipa nopa pilconetzi quicala-
vojtzi ica ihuampo cati ehuayaya altepet qui imax huan iicni nelía tacatqui achto-
Adulam para ma quiilhuiti nopa sihuat ma hui. Yeca nopa cocoxcaitaquet quitocaxti
quicuepili cati iaxca. Pero ihuampo ayec- nopa conet Fares. (Fares quinequi quiijtos
mo quipanti. 21 Huajca quintatzintoquili Cati Moojtapojtoc.) Quej nopa quitocaxti
cati nopona ehuani: pampa quiijto: “Yaya moojtapo para quis-
™¿Canque itztoc nopa ahuilnenca si- qui achtohui.”
huat cati ehua Enaim cati itztoya ojtenti? 30 Huan teipa tacatqui nopa seyoc
Huan quinanquilijque: oquichpil cati quipiyayaya nopa icpat chi-
™Nica amo aqui yon se ahuilnenca si- chiltic imaco huan quitocaxti Zara. (Zara
huat. 39
,38
quinequi quiijtos Chichiltic.)
22 Huajca ihuampo tacuepili campa
Judá huan quiilhui: José ihuaya isihua Potifar
™Amo nijpanti nopa sihuat. Huan no-
pa masehualme cati nopona ehuani techil-
huijque para amo aqui yon se ahuilnenca
39 Huan nopa ismaelita tanamacani
quihuicaque José hasta tali Egip-
to. Nopona quicojqui se tacat itoca Poti-
sihuat nopona. far cati quipixtoya se hueyi tequit ica Ta-
23 Huan Judá quiilhui: nahuatijquet Faraón. Eliyaya inintaya-
™Techhuihuiitase sinta sempa tiyas canca nopa tacame cati quimocuitahui-
tijtemoti. Nijchijqui cati niquijto huan nij- yayaj inemilis. 2 Pero TOTECO itztoya
titanqui nopa pilchivojtzi huan amo tij- ihuaya José huan quichijqui para nochi
panti. Huajca ma mocahui nopa sihuat ca- ma quisa cuali cati José quichijqui ipan
ti nijmacac. ichaj iteco. 3 Huan iteco quiitac para TO-
24 Huan quema panotoya eyi metzti, se TECO itztoya ihuaya José huan quitiochi-
hualajqui campa Judá huan quiilhui: huayaya huan nochi cati quichijqui quis-
™Huelis moyex Tamar tacanentoc qui cuali. 4 Huan iteco quiicneli huan
pampa quinemiltía se conet ipan itaca- quitali para ma eli cati más quipalehuis-
yo. quía. Nojquiya quichijqui ma quinna-
Huan Judá quiilhui: huati nochi tequipanohuani ipan ichaj
™¡Xijquixtica ten nopa altepet huan huan quitali imaco nochi cati quipixqui.
xijtatica! 5 Huan ten nopa tonali quema Potifar
25 Pero quema quiquixtiyayaj, Tamar quicajqui imaco José ichaj huan nochi
tatitanqui ma quiilhuitij iyextat: “Nechco- cati quipixqui, TOTECO pejqui más qui-
nemacac yaya cati iaxca ni tamanti. Xiqui- tiochihua Potifar, huan iteixmatcahua
ta cuali ajquiya iaxca ni sello, ihuaya ime- huan nochi cati quipixqui ipan ichaj
cayo huan ni cuatopili.” huan ipan mila. 6 Huan Potifar ayecmo
26 Huan Judá quiixmatqui nopa taman- mocuatotoniyayaya ica teno, san para
ti huan quiijto: “Yaya quichijtoc cati cuali tacuas pampa motemachi ipan José.
huan na, amo. Yaya quinejqui se conet pa- Huan nochi eltoya imaco huan nochi
ra quihuicas itoca ihuehue cati mijqui quisayaya cuali.
huan amo nijtahuicalti ihuaya nocone Se- Huan José eliyaya yejyectzi huan nesi-
la quej monequiyaya.” yaya se cuali telpocat. 7 Huan quema pa-
Huan Judá ayecmo quema motejqui noc tonali, isihua iteco pejqui quiixtoca.
ihuaya Tamar. 27 Huan quema ajsic tonali Huan se tonali quiilhui:
para conepiyas, quinpixqui cuateme. ™Ximoteca nohuaya.
cati quichihuayaya ipantzi quipixque se- ™Ya ni cati motemic quinequi quiijtos;
sen temicti. Huan sesen temicti quiijtosne- nopa eyi chiquihuit ten pantzi elis eyi to-
quiyaya sesen tamanti. 6 Huan ica ijnaloc nati. 19 Huan ica eyi tonati Faraón mitz-
José quinpantico moneltequipachohuaya- quixtis ten nica huan quichihuas ma mitz-
yaj, 7 huan quinilhui: cuahuiyonica ipan se cuahuit huan totome
™¿Para ten anmotequipachohuaj? quicuase monacayo.
8 Huan quiilhuijque: 20 Huan hualhuicta quiaxiti ixihui Fa-
™Tijpixque sesen temicti huan amo tij- raón huan quichijqui se hueyi ilhuit para
piyaj ajquiya techpohuilis taya quiijtosne- nochi cati quihuicayayaj tequit ipan ichaj.
qui. Huan iniixpa nochi itanotzalhua, Faraón
Huan José quinilhui: tatitanqui ma quinquixtica ipan tatzacti
™Yaya Toteco Dios cati temachiltía ta- yaya cati achtohuiya quiyecohuayaya ita-
ya quiijtosnequi se tamanti. Huajca tech- ilis huan nojquiya nopa tayacanca pan-
pohuilica taya anquitemijque. chijquet. 21 Huan cati quiyecohuayaya ita-
9 Huajca nopa tacat cati itequi para ilis sempa quitali ipan itequi huan sempa
quiyecos itailis Faraón quiilhui: pejqui quimaca icaxi quej achtohuiya.
™Ipan notemic niquitayaya se xoco- 22 Pero ica nopa panchijquet tatitanqui ma
meca tzonti, 10 cati quipixqui eyi imacua- quicuahuiyonica ipan se cuahuit quej José
yo. Huan nopa xocomeca cuahuit cha- quiijtojtoya. 23 Pero masque ya nopa pa-
manqui, huan cahuanqui ixochiyo, huan noc, nopa cati quiyecohuayaya itailis Fa-
temacac itajca. Huan teipa icsic itajca. 41
,40 raón amo quielnamijqui José.
11 Huan nijpiyayaya nomaco icaxi Faraón.
Huan nijcuiyaya nopa xocomecat itajca José quimatilti taya quiijtosnequi
huan nijpatzcayaya ipan icaxi. Teipa nijta- itemic Faraón
liyaya imaco Faraón.
12 Huan José quiilhui:
™Nopa motemic quej ni quinequi qui-
41 Quema panotoya ome xihuit, se to-
nali Faraón quipixqui se temicti.
Quitemijqui para ijcatoya iteno nopa hue-
ijtos. Nopa eyi imacuayo elis eyi tonati, yat Nilo, 2 huan chicome huacaxme cati
13 pampa ica eyi tonati Faraón mitzquixtis yejyectzitzi huan tomahuaque quisayayaj
nica, huan mitztalis sempa ipan motequi. ipan nopa hueyat huan tacuajtinemiyayaj.
Huan sempa tijmacas icaxi imaco quej 3 Huan iniica quisque chicome huacaxme
achtohuiya tijchihuayaya. 14 Quema pa- cati þerojtique huan cocoxquetique. Quis-
nos ya nopa, techelnamiqui huan xijchi- que ipan nopa hueyat huan moquetzque
hua se favor, xijcamanalhui Faraón ten na iteno nechca nopa sequinoc. 4 Teipa nopa
para ma techquixti ipan ni tatzacti. huacaxme þerojtique huan cocoxquetique
15 Techichtejque ipan nopa tali campa itz- quincuajque nopa chicome huacaxme yej-
toque hebreos. Amo quinamiqui niitztos yectzitzi huan tomahuaque.
nica pampa amo teno cati amo cuali nij- Huan Faraón isac. 5 Teipa sempa coch-
chijtoc. qui huan quipixqui seyoc temicti. Quiita-
16 Huan quema nopa tayacanquet ten yaya chicome imacuayo trigo yejyectzitzi
panchihuani quiitac cati José quiijtojtoya, cati temitoya ica iyol huan moscaltiyaya
quiilhui: ipan san se tzonti. 6 Huan iniica chaman-
™Nojquiya nijpixqui se temicti huan qui seyoc chicome imacuayo trigo cati
niquitayaya para niquijpahuijtoya eyi chi- huactoc huan pitzantzitzi cati quitatijtoya
quihuit ten pantzi. 17 Huan nopa chiqui- nopa huac ajacat cati huala campa quisa
huit cati huejcapa quipiyayaya nochi ta- tonati. 7 Huan nopa chicome imacuayo tri-
manti pantzi para Faraón, pero totome go cati huactoc quincuajque nopa chico-
hualayayaj huan quicuayayaj cati eltoya me imacuayo cati tomahuac huan temi-
ipan nochiqui cati niquicpahuijtoya. toc. Huan Faraón isac huan momacac
18 Huajca José quinanquili: cuenta para eliyaya se temicti. 8 Pero ica
ijnaloc moneltequipachohuayaya huan ta- que. 21 Pero masque quincuajque, amo to-
nahuati ma hualaca nochi tetonalitani mahuixque. Noja eliyayaj cocoxquetique
huan nochi talnamijca tacame ipan tali quej achtohui.
Egipto. Huan Faraón quinpohuili itemic, “Huan teipa niisac. 22 Teipa nijtemijqui
pero yon se ten inijuanti amo huelqui qui- chicome imacuayo trigo yejyectzitzi huan
ilhui taya quinequiyaya quiijtos. tomahuaque cati temitoya ica iyol huan
9 Huajca nopa tacat cati quipixqui ite- moscaltiyayaj ipan san se tzonti. 23 Huan
qui para quiyecos itailis Faraón quielna- iniica moscaltiyaya seyoc chicome ima-
mijqui José huan quiilhui Faraón: cuayo cati tzocoyoltic, huan pitzantzitzi,
™Ama niquelnamiqui cati amo cuali huan huactoya ica nopa huac ajacat cati
nijchijtoc. 10 Quema ticualanqui nohuaya huala campa quisa tonati. 24 Huan ni chi-
huan ihuaya nopa tayacanca panchijquet, come imacuayo cati pitzantzitzi quincuaj-
techtitanqui tiome ipan nopa tatzacti ipan que nopa chicome imacuayo cati toma-
ichaj nopa tayacanquet ten nopa tacame huaque. Na niquinpohuili notemic nopa
cati mitzmocuitahuíaj. 11 Huan se tayohua tacame cati tetonalitaj, pero yon se amo
nopa panchijquet huan na, tijpixque sesen huelqui nechilhuis taya quiijtosnequi.”
temicti. Huan sesen temicti quipixqui cati 25 Huajca José quiilhui Faraón:
quinequiyaya quiijtos. 12 Huan nopona ™Nopa ome temicti cati tijpixqui, san
ipan nopa tatzacti itztoya tohuaya se he- se. Toteco Dios mitzyolmelajtoc cati yaya
breo telpocat cati quitequipanojtoya nopa quichihuas. 26 Nopa chicome huacaxme
tayacanquet. Huan tijpohuilijque totemic cati yejyectzitzi quinequi quiijtos chicome
huan nopa hebreo techilhui taya quiijtos- xihuit. Huan san se quiijtosnequi nopa
nequi. 13 Huan nochi panoc san quej tech- chicome imacuayo trigo cati yejyectzitzi.
ilhui. Na nitacuepili sempa ipan notequi 27 Huan nopa chicome huacaxme cocox-
huan nopa seyoc quicuapilojque. quetique huan þerojtique cati quisque ini-
14 Huajca Faraón tatitanqui ma quino- ica nopa sequinoc, quinequi quiijtos seyoc
tzatij José huan nimantzi quiquixtijque chicome xihuit. Huan san se quiijtosnequi
ten nopa tatzacti. Huan José malti, huan nopa chicome imacuayo trigo cati amo
motentzonxinqui, huan quipatac iyoyo moscalti huan cati quihuatzqui nopa huac
huan monexti iixpa Faraón. 15 Huan Fara- ajacat cati huala campa quisa tonati. Qui-
ón quiilhui: nequi quiijtos chicome xihuit quema amo
™Nijpixqui se temicti huan amo aqui teno oncas. 28 Ya ni panos san quej nimitz-
hueltoc quiixtoma, pero nijcactoc quema ilhuijtoc pampa Toteco Dios mitznextilij-
tijcaqui se temicti, hueli tiquixtoma. toc cati ya quichihuas. 29 Hualas chicome
16 Huan José quinanquili: xihuit quema oncas tahuel miyac pixquisti
™Amo nihueli na, pero Toteco Dios, ipan nochi tali Egipto. 30 Huan teipa hua-
quena. Yaya mitznextilis taya quinequi las chicome xihuit cati amo teno oncas.
quiijtos motemic. Huan nopa mayanti ajsis campa hueli ipan
17 Huan Faraón quiilhui José: nochi tali Egipto hasta amo aqui quielna-
™Ipan notemic, niquitayaya para niij- miquis nopa xihuit cati cuali. 31 Elis nel-
catoya iteno nopa hueyat Nilo, 18 huan hueyi nopa mayanti hasta amo nesis cati
ipan nopa hueyat quisque chicome hua- achtohuiya oncac. 32 Ta tijpixqui nopa te-
caxme tomahuaque huan yejyectzitzi cati micti ompa pampa Toteco Dios motalijtoc
tacuajtinemiyayaj. 19 Huan iniica quisque quichihuas ni tamanti huan quichihuas ni-
seyoc chicome huacaxme cati þerojtique mantzi.
huan cocoxquetique. ¡Amo quema niquin- 33 “Huajca xijtemo se tacat cati cuali
itztoya huacaxme nelþerojtique ipan no- iyolo huan cati talnamiqui para tayaca-
chi tali Egipto! 20 Huan ni huacaxme co- nas ipan ni tali Egipto. 34 Huan ya ni xij-
coxquetique huan þerojtique quincuajque chihua, totanahuatijca. Xijnahuati ma
nopa achtohui huacaxme cati tomahua- quintali gobernadores campa hueli ipan
nochi ni tali para quiajocuise se coxtali nat, iichpoca Potifera nopa totajtzi ipan
ten sesen macuili coxtali cati quipixcase altepet On. Huan campa hueli ipan tali
ipan tali Egipto ipan nochi nopa chicome Egipto nochi quiixmatque José. 46 Huan
xihuit quema tahuel taelis. 35 Ma quisen- José quipiyayaya 30 xihuit quema pejqui
tilica nopa trigo ipan nochi altepeme quitequipanohua Faraón, nopa tanahua-
ipan nopa chicome cuali xihuit cati hua- tijquet ipan tali Egipto.
la huan ma quitalica campa ta tijnahua- Teipa José quinahuatijtejqui Faraón
tis, totanahuatijca. Huan teipa oncas ta- huan pejqui yahui campa hueli ipan nochi
cualisti para nochi masehualme. 36 Quej tali Egipto. 47 Huan nopa tali temacac mi-
nopa, mocahuas ajoctoc nopa trigo ipan yac pixquisti ipan nopa chicome xihuit
total para masehualme amo apismiquise quema tahuel oncac, 48 huan José quiajoj-
ipan nopa chicome xihuit quema oncas qui miyac trigo ipan nopa altepeme. Qui-
mayanti.” cajtiyajqui ipan sese altepet nopa trigo ca-
ti quisentilijque ipan nopa pilaltepetzitzi
José elqui gobernador ipan tali Egipto nechca. 49 Huan José quisentili miyac tri-
37 Huajca Faraón huan itapalehuijca- go quej imiyaca xali iteno hueyi at. Nelmi-
hua quicualcajque cati José quiijto, yac eliyaya nopa trigo hasta ayecmo quiij-
38 huan Faraón quinilhui: cuilo quesqui coxtali pampa amo hueliya-
™¿Canque tijpantise seyoc tacat quej ya quipohuaj.
ya ni cati quipiya itonal Toteco Dios? 50 Huan quema ayemo pehuayaya nopa
39 Huan teipa Faraón quiilhui José: xihuit ten mayanti, José quinpixqui ome
™Amo aqui cati más talnamiqui huan iconehua ihuaya isihua, Asenat. 51 Nopa
cati más quimati que ta. San ta mitzmatil- achtohui quitocaxti Manasés. (Manasés qui-
tijtoc Toteco Dios nochi ni tamanti. nequi quiijtos Niquinelcajtoc.) Quej nopa
40 Huajca momaco mocahuas nochi cati quitocaxti pampa quiijto: “Toteco Dios qui-
noaxca huan nochi nomasehualhua qui- chijtoc ma niquelcahua noteixmatcahua
neltocase cati tiquinilhuis. San na nielis huan nochi cati nitaijyohuijtoc.” 52 Huan
más hueyi que ta pampa na nihueyi tana- iompa cone quitocaxti Efraín. (Efraín quine-
huatijquet. 41 Xiquita, na nimitztalía tigo- qui quiijtos Temaca Itajca.) Quej nopa qui-
bernador ipan nochi ni tali Egipto. tocaxti pampa quiijto: “Toteco Dios quichij-
Quema quiijto ya ni, 42 Faraón moquix- toc ma niquinpiya noconehua ipan ni tali
tili ipan imax ianillo cati quipixtoya nopa campa nitaijyohuijtoc.”
sello cati quinexti itanahuatil huan quita- 53 Huan tanqui nopa chicome xihuit
lili imax José. Teipa tanahuati ma quiyo- quema tahuel oncac pixquisti ipan tali
yontica ica lino yoyomit cati nelcuali Egipto, 54 huan pejqui nopa chicome xi-
huan ma quitalilica iquechta se costi ten huit quema amo oncac pixquisti quej José
oro. 43 Quichijqui nopa ompa tanahuatij- quiijto. Huan oncac mayanti ipan nochi
quet huan quiilhui ma tejco ipan iompa talme nechca, pero ipan tali Egipto onca-
carro. Huan quinnahuati itequipanojca- yaya tacualisti. 55 Huan quema Egipto
hua ma quiyacantiyaca huan chicahuac ehuani pejque mayanaj, yajque quitajtani-
ma teyolmelahuase: “¡Ximotancuaquetza- toj trigo Faraón huan Faraón quinilhui no-
ca! ¡Huala tanahuatijquet!” Quej nopa Fa- chi egiptome: “Xiyaca xiquitatij José huan
raón quitali José para ma tanahuati ipan xijchihuaca cati ya amechilhuis.”
nochi nopa tali Egipto. 56 Huan quema nopa mayanti ajsic
44 Huan teipa Faraón quiilhui: campa hueli ipan nochi nopa tali, José
™Na nimitzmaca motequiticayo huan quitapo nochi nopa huejhueyi calme cam-
yon se ipan nochi Egipto huelis quiolinis pa quiajoctoyaj trigo para quinnamaquil-
imacpil sinta amo tijmaca tanahuatili. tis nopa egiptome pampa nopa mayanti
45 Huan Faraón quitocaxtali José, Zaf- eliyaya tahuel chicahuac. 57 Huan mase-
nat Panea, huan quisihuajti ihuaya Ase- hualme cati ehuani ten campa hueli talme
quet para tiquitase sinta anquiijtojtoque huan amo quema tijtajtachilijtoque se tali.
cati melahuac. Pero sinta amo, huajca an- 32 Tiquilhuijque para tieliyayaj 12 tiicni-
miquise. me ten san se tacat, huan se ayecmo itztoc
Huan inijuanti quicualcajque, 21 pero tohuaya. Nojquiya tiquilhuijque para no-
moilhuiyayaj se ica seyoc: pa teipan ejquet mocajtoya mohuaya ta
™Melahuac þero tijchihuilijque toicni. nica ipan Canaán. 33 Huajca ya techilhui
Amo tijtacaquilijque quema tahuel mo- para monequi quiitas sinta nelía ticuaj-
cuesohuayaya huan techtajtaniyaya ma cualme. Quiijto monequi se ten tojuanti
tijtasojtaca. Huan yeca ama topani eltoc ma mocahua nopona huan para nopa se-
ni cuesoli. quinoc tojuanti ma tijhualicaca trigo para
22 Huan Rubén quinilhui: tofamilias cati mayanaj, 34 pero quiijto te-
™Na nimechilhui para amo teno xijchi- ipa monequi tijhuiquilise toicni teipan ej-
huilica, pero amo antechcajque huan ama quet. Quej nopa quiijto para melahuac
monequi titaxtahuase por imiquilis. quimatis sinta ticuali masehualme o san
23 Pero amo quimatiyayaj sinta José titachiyani. Huan quiijto para quej nopa
quimachiliyaya inincamanal pampa José quimajcahuas toicni huan huelis titaco-
quinnojnotzayaya ica inincamanal egipto- huase ipan ital ica cuali.
me huan seyoc quinixtomiliyaya cati qui- 35 Huan quema iicnihua José quiix-
ijtohua. 24 Huan José mohuejcatali ten iic- cuetque inincoxtal, quiitaque para ipan
nihua para amo huelis quiitase huan pej- sese inincoxtal oncayaya ininpilbolsa ica
qui choca. Teipa moyoltali huan mocuet- nopa tomi cati quihuicatoyaj. Huajca ini-
qui campa itztoyaj para quincamanalhui. juanti huan inintata momajmatijque.
Huan quiiyocaquixti Simeón huan iniixpa 36 Huan Jacob quinilhui:
quinnahuati itequipanojcahua ma quiilpi- ™Antechquixtilise nochi noconehua.
ca. 25 Teipa tanahuati ma quintemitilica José ayecmo aqui tohuaya, Simeón noj-
inincoxtalhua iicnihua huan ma quicuepi- quiya, huan ama antechquixtilise Benja-
lica sese itomi ipan inincoxtal. Nojquiya mín. Amo teno quisa cuali para na.
tanahuati ma quinmacaca tacualisti para 37 Huajca Rubén quiilhui itata:
ipan ojti. Huan itequipanojcahua quej no- ™Xijcahua Benjamín ma yahui. Huan
pa quichijque. 26 Huan quintamamaltijque nijmocuitahuis huan nimitzcuepilis. Sinta
ininburrojhua huan quistejque. amo nimitzcuepilis, huelis tiquinmictis
27 Huan quema ajsitoj campa tonilis- nochi ome noconehua.
quíaj, se ten inijuanti quitapo icoxtal para 38 Pero Jacob quiilhui:
quitamacas iburro huan quiitac itomi elto- ™Nocone amo yas amohuaya. Iicni ya
ya icoxtalijtic. 28 Huajca quinilhui iicni- mijqui huan san ya mocahua. Sinta ipantis
hua: cati þero ipan ojti, antechchihuilise ma ni-
™¡Xiquitaca nechcuepilijque notomi! 43
,42
huehuejmiqui ica tequipacholi.
¡Nica eltoc ipan nocoxtal!
Huan nochi momajmatijque miyac, Benjamín quihuicaque tali Egipto
huan huihuipicayayaj huan moilhuiyayaj
se ica seyoc:
™¿Taya techchihuilijtoc Toteco Dios?
43 Huan nopa mayanti más eliyaya
ipan inintal. 2 Huan Jacob huan ite-
ixmatcahua quitamicuajque nochi nopa
29 Huan quema ajsitoj tali Canaán, qui- trigo cati quicuitoj ipan tali Egipto, huajca
pohuilijque inintata, Jacob, nochi cati quinilhui itelpocahua:
quinpanotoya, quiilhuijque: ™Xiyaca sempa xijcohuatij trigo.
30 ™Nopa tacat cati tanahuatía ipan 3 Pero Judá quiilhui:
nopa tali technojnotzqui ica cualanti huan ™Nopa tacat ya techilhuijtoc para amo
techilhui para san tiyajtoyaj titajtachiyatij huelis tiquitase sinta amo tijhuicase toicni
ipan ital para huelis tijtanisquíaj. 31 Pero teipan ejquet. 4 Huajca sinta tijcahuas ma
tiquilhuijque para ticuali masehualme yahui tohuaya Benjamín, tiyase tijcohuatij
trigo. 5 Pero sinta amo tijcahuas ma yahui, yajque tali Egipto huan monextitoj iixpa
amo tiyase pampa san tapic. Nopa tacat José. 16 Huan quema José quiitac Benja-
techilhui sinta amo tijhuicaj toicni teipan mín inihuaya hualayaya, quiilhui itequi-
ejquet, amo huelis tiquitase. panojca cati más tayacana ipan ichaj:
6 Huajca Israel quiijto: ™Xiquinhuica ni tacame nochaj, huan
™¿Para ten antechchihuilíaj cati þero xijmicti se huacax huan xijcualtali pampa
huan anquiilhuijque nopa tacat para an- tacuase nohuaya tajcotona.
quipiyayayaj seyoc amoicni? 17 Huan nopa tequipanojquet quichij-
7 Huan inijuanti quiilhuijque: qui quej José quinahuati huan quinhuicac
™Tiquilhuijque pampa ya techtatzin- ichaj. 18 Pero inijuanti momajmatijque
toquiliyaya miyac ten tojuanti huan tofa- pampa quinhuicayaya ichaj José huan
milias. Techtatzintoquili sinta noja itztoc moilhuijque:
totata, huan sinta tijpiyaj seyoc toicni. ™Techhualicatoc nica por nopa tomi
Huan san tijnanquiliyayaj cati techtatzin- cati techcuepilijque quema achtohui ti-
toquiliyaya. ¿Quenicatza tijmatisquíaj pa- hualajque. Ama quiijtos tiquichtequilij-
ra techilhuisquía ma tijhuiquilica toicni? que, huan techquixtilis totapiyalhua huan
8 Huan Judá quiilhui Israel, itata: techitzquise. Techchihualtise ma titequiti-
™Sinta tijnequi ma tiitztoca, xijcahuili ca quej titequipanohuani cati quincojtoc.
ma yahui Benjamín, huan na nijmocuita- 19 Huajca quema ajsitoj campa calaquij
huis huan tiyase nimantzi. Quej nopa amo ipan ichaj José, monechcahuijque campa
timiquise, yon ta, yon tojuanti, yon tocone- nopa tayacanca tequipanojquet, 20 huan
hua. 9 Huan sinta ten hueli ipantis, na notaj- quiilhuijque:
tacol. Sinta amo nimitzcuepilis, huajca nij- ™¡Tate, techtacaquili! Quema achto-
huicas tajtacoli moixpa para nochipa. hui tihualajque tijcohuacoj trigo, 21 tiquis-
10 Sinta amo tihuejcajtosquíaj, ya tiyajtos- tejque ica totrigo huan tiajsitoj campa ti-
quíaj huan ya tihualajtosquíaj ompa. cochisquíaj ipan ojti. Huan tijtapojque to-
11 Huajca itata quinilhui: coxtalhua, huan icamaco sesen coxtali el-
™Ayecmo onca seyoc tamanti cati hue- toya totomi sesen tojuanti. Eltoya ajsitoc
li tijchihuase, huajca ama xijchihuaca ya totomi cati ica tijcojtoyaj nopa trigo.
ni. Xijtemilica amocoxtal tamanti cati más Huan ama tijhualicatoque para tijcuepase.
cuali cati temaca ni total para xijtamajma- 22 Huan iyoca tijhualicaque más tomi para
catij nopa tacat. Xijhuiquilica quentzi bál- tijcohuase más trigo. Pero amo tijmatij aj-
samo, sayolnecti, taajhuiyacayot, mirra, quiya quitali totomi ipan tocoxtalhua.
huan almendras huan nopa nueces cati 23 Huan nopa tayacanca tequipanoj-
itoca pistache cati nelía ajhuiyac. 12 Xij- quet quinilhui:
huicaca nojquiya ome huelta imiyaca no- ™Amo ximocuesoca. Dios amoTeco
pa tomi cati amechcuepilijque ipan amo- huan iTeco amotata, huelis yaya quitali
coxtal. Nohueli mocuapolojque. 13 Huan nopa tomi ipan amocoxtalhua pampa na
xijhuicaca amoicni Benjamín huan sempa nijseli nopa tomi cati antechmacaque.
xiquitatij nopa tacat. 14 Toteco Dios Cati Huan nopa tequipanojquet quiquixti Si-
Quipiya Nochi Chicahualisti ma amechta- meón huan quihualicac campa itztoyaj no-
sojta. Ma amechpalehui iixpa nopa tacat pa icnime. 24 Teipa quinhuicac san sejco
para ma quicahuili nopa seyoc amoicni hasta ichaj José. Huan quinmacac at para
huan Benjamín para ma hualaca amohua- ma moicxipajpacaca huan nojquiya quinta-
ya. Huan ica na, sinta monequi niquinpo- macac ininburrojhua. 25 Huan inijuanti qui-
los noconehua, huajca quej nopa ma eli. cualtalijque cati quimacasquíaj José huan
15 Huajca itelpocahua Jacob quihuica- quichixque para ma ajsi tajcotona pampa
que iniicni, Benjamín, huan tamanti cati quicactoyaj para tacuasquía inihuaya.
temajmacatij, huan ome hueltas imiyaca 26 Huan quema José ajsito ichaj, qui-
tomi. Teipa quistejque, moisihuiltijque macaque cati quihuiquilijtoyaj, huan mo-
aqui huelis tatojtocas. 7 Toteco Dios nech- cuali ipan nochi ni tali Egipto. Huan qui-
titanqui nica achtohui que amojuanti para cuase cati más cuali cati ni tali temaca.
nijmanahuis amonemilis para ma moca- 19 Xiquinilhui ma quihuicaca cuacarrojme
huaca amoteipan ixhuihua para mochi- ten tali Egipto para ma quinhualicaca ini-
huase tahuel miyac masehualme ipan tal- sihuajhua ihuaya ininconehua huan amo-
tipacti. 8 Huajca amo elqui amojuanti cati tata. 20 Ma amo mocuesoca ica cati ama
antechtitanque nica. ¡Amo! Elqui Toteco quipiyaj. Nochi cati cuali cati onca ipan ni
cati nechtitanqui, huan nechtalijtoc niita- tali Egipto teipa elis iniaxca.
palehuijca Faraón huan na cati nijconsejo- 21 Huan quej nopa quichijque itelpoca-
maca. Yaya nechtalijtoc ma nitanahuati hua Israel. Huan José quinmacac cuaca-
ipan ichaj huan ma nieli nigobernador rrojme quej Faraón tanahuatijtoya huan
ipan nochi ni tali Egipto. 9 Huajca xiyaca quinmacac tacualisti para ipan ojti.
nimantzi campa itztoc notata huan xiquil- 22 Nojquiya quinmacac yoyomit yancuic
huica para icone, José, quiijtohua para para mopatase, pero Benjamín quimacac
Toteco Dios nechtalijtoc ma nitanahuati 300 tomi ten plata huan macuili iyoyo pa-
ipan nochi tali Egipto. Huajca nimantzi ra mopatas. 23 Huan para itata José quiti-
ma huala nechitaqui. Ma amo huejcahua. tanili majtacti burrojme tamamajtoque
10 Huelis itztos nonechca, nopona campa ica tamanti cati onca ipan tali Egipto huan
itoca Gosén nica ipan tali Egipto ihuaya nojquiya quinmacac seyoc majtacti bu-
amojuanti, huan amoconehua, huan amo- rrojme tamamajtoque ica trigo, pantzi
ixhuihua, huan nochi amotapiyalhua huan tacualisti para ma tacua itata ipan
huan nochi cati anquipiyaj. 11 Nica ni- ojti. 24 Huan quema José quinmajcajqui
mechmacas tacualisti para nochi amofa- iicnihua, quinilhui:
milia huan nochi cati itztoque amohuaya ™Amo ximonajnanquilica ipan ojti.
para amo teno quinpolos. Noja oncas ni Huan inijuanti yajque. 25 Huan quisque
mayanti para seyoc macuili xihuit. Sinta ipan tali Egipto huan ajsitoj ipan tali Ca-
amo hualas, amojuanti huan nochi cati an- naán campa itztoya inintata, Jacob.
quipiyaj tahuel antaijyohuise. 26 Huan quema quipohuilijque Jacob para
12 Teipa José quiijto: José noja itztoya huan yaya cati tanahua-
™Xiquitaca amojuanti huan Benjamín tiyaya ipan nochi tali Egipto, amo quima-
para nelía na niJosé. 13 Huajca xijpohuilica tiyaya taya quiijtos, yon taya quichihuas
notata taya tanahuatili nijpiya nica ipan pampa amo hueliyaya quineltoca. 27 Pero
Egipto huan nochi cati anquiitztoque nica. quema quipohuilijque nochi cati José qui-
San monequi nimantzi xijhualica notata. ijtojtoya huan quema quinitac nopa cua-
14 Huan José ica nochi iyolo quicuanaj- carrojme cati José quintitantoya para
nahuajqui iicni Benjamín huan chocac mi- quinhuicase, nelía pajqui miyac. 28 Huan
yac iquechpa. Huan Benjamín quicuanaj- huajca quiijto: “Nelía temachti, nocone
nahuajtoc chocac ipan José. 15 Teipa José José noja itztoc huan amo nimiquis hasta
quintzoponi nochi iicnihua huan chocac 46
,45
niyas niquitati.”
quema quincuanajnahuajqui. Huan teipa
iicnihua pejque quicamanalhuíaj. Jacob yajqui tali Egipto
46
16 Huan ipan ichaj Faraón quicajque Huan Israel, cati nojquiya itoca eli-
para ajsicoj iicnihua José huan nelía paj- yaya Jacob, quisqui ipan ojti ica
que Faraón huan nochi itapalehuijcahua. nochi cati quipiyayaya. Huan quema ajsi-
17 Huan Faraón quiilhui José: to ipan Beerseba, quimacac se tacajcahua-
™Xiquinilhui moicnihua ma quintama- listi Toteco Dios, yaya cati nojquiya iTeco
maltica inintapiyalhua huan ma tacuepili- itata, Isaac. 2 Huan nopa tayohua Toteco
ca ipan tali Canaán, 18 huan ma nechhua- quicamanalhui Israel ipan se temicti,
liquilica amotata huan nochi ininteixmat- huan quinojnotzqui ica itoca Jacob. Huan
cahua. Na niquinmacas nopa tali cati más Jacob quinanquili:
47
,4
476
Huan José yajqui quiyolmelahuato 13 Huan teipa ipan yon se tali ayecmo
Faraón huan quiilhui para itata oncac tacualisti pampa nopa mayanti más
huan iicnihua ya ajsicoj ten tali Canaán motananqui. Ipan tali Egipto huan ipan ta-
huan itztoyaj ipan tali Gosén ihuaya inin- li Canaán nochi tahuajqui. 14 Huan nochi
borregojhua, huan inihuacaxhua huan no- tomi ipan tali Egipto huan ipan tali Cana-
chi cati quipiyaj. 2 Huan quintapejpeni án ajsico imaco José pampa quinamacaya-
macuilti iicnihua huan quinhuicac iixpa ya trigo. Huan yaya quihuicac nopa tomi
Faraón para ma quinixmatica. 3 Huan Fa- tequicalco campa itztoya Faraón. 15 Huan
raón quintatzintoquili: quema ayecmo aqui quipixqui tomi ipan
™¿Taya tequit anquichihuaj? tali Egipto huan ipan tali Canaán, nopa
Huan inijuanti quiilhuijque: egiptome yajque quiilhuitoj José:
™Toteco Dios Cati Quipiya Nochi Chi- pa ome itelpocahua huan quitali Efraín ica
cahualisti monexti campa niitztoya nech- inejmat huan Manasés ica iarraves, huan
ca altepet Luz ipan tali Canaán huan tech- quinnechcahuilti campa itata, Israel. Quej
tiochijqui. 4 Huan techilhui para quinmi- nopa Efraín mocajqui ica iarraves Israel
yaquilis noconehua huan noteipan ixhui- huan Manasés ica inejmat. 14 Pero quema
hua hasta mochihuase tahuel miyac mase- Israel quixitajqui imax, momanepano
hualme. Nojquiya techilhui para noteipan huan quitali inejmat ipan itzonteco Efraín
ixhuihua quinmacasquía nopa tali huan cati eliyaya teipan ejquet, huan quitali ia-
elis iniaxca para nochipa. 5 Huajca ama rraves ipan itzonteco Manasés cati eliyaya
huan teipa ni ome moconehua, Efraín achtohui ejquet. 15 Huajca Israel quintio-
huan Manasés, cati tacatque nica ipan tali chijqui quej ni:
Egipto quema ayemo niajsiyaya elise quej “Ma Toteco Dios quintiochihua ni tel-
noaxcahua para quiselise san se quej Ru- pocame.
bén huan Simeón quiselise. 6 Pero nopa Yaya nopa Dios cati ihuaya nejnenque
moconehua cati tacatise teipa elise moax- notatahua Abraham huan Isaac,
cahua ta. Huan inijuanti quiselise cati ini- huan cati nechmocuitahuijtoc nochi
naxca ipan nopa tali cati elis iniaxca Efra- nonemilis.
ín huan Manasés. 7 Quema nitacuepiliya- 16 Yaya nopa Ilhuicac ejquet cati nech-
ya ten tali Aram, mijqui monana Raquel manahuijtinentoc ten nochi cati
ipan Canaán quema tinejnemiyayaj ipan þero.
ojti huan san quentzi polihuiyaya para ti- Yaya ma quintiochihua ni telpocame.
ajsitij altepet Efrata. Huan nijtojqui nopo- Huan nochi masehualme ma quimati-
na ipan ojti para altepet Efrata cati ama ca inijuanti noaxcahua,
itoca Belén. huan iniaxcahua notatahua, Abraham
8 Huan Israel quinitac itelpocahua José huan Isaac.
huan quiijto: Ma quinpiyaca miyac ininconehua
™Huan ¿ni telpocame? huan ma tahuel momiyaquilica
9 Huan ya quiilhui: ininteipan ixhuihua ipan talti-
™Ni noconehua cati Toteco Dios nech- pacti.”
macatoc nica ipan tali Egipto. 17 Pero José amo quipacti para itata
Huan itata quiilhui: quitalijtoya inejmat ipan itzonteco Efraín
™Xijchihua se favor, xiquinnechca- huan quiitzquili imax para quiijcuenis
huilti campa na para niquinmacas notatio- huan quitalis ipan itzonteco Manasés.
chihual. 18 Quiilhui:
10 Huan Israel eliyaya nelhuehuentzi ™¡Amo, papá! Ya ni cati achtohui ej-
huan ayecmo cuali iixteyol, huan yeca quet. Xijtali monejmat ipan itzonteco.
ayecmo hueliyaya tachiya cuali. Huan Jo- 19 Pero itata amo quinejqui quichihuas
sé quinnechcahuilti itelpocahua campa huan quiilhui:
itata, huan Jacob quintzoponi huan quin- ™Nijmati, nocone, ya nijmati. Nojquiya
najnahuajqui. 11 Teipa Jacob quiilhui Jo- iteipan ixhuihua mochihuase nelía miyac
sé: masehualme cati nochi quintepanitase. Pe-
™Ayecmo nijchiyayaya para sempa ni- ro iicni teipan ejquet elis más hueyi que ya
mitzitas huan masque ya nopa, Toteco huan iteipan ixhuihua iicni más momiya-
Dios nechcahuilijtoc nojquiya ma niquin- quilise huan mochihuase miyac talme.
ita moconehua. 20 Huajca ipan nopa tonali Jacob quin-
12 Huan José quinijcueni itelpocahua tiochijqui Efraín huan Manasés huan quin-
cati itztoyaj nechca itancuaco itata, huan ilhui:
motancuaquetzqui huan mohuijtzonqui “Nochi sequinoc noteipan ixhuihua
talchi ica hueyi tatepanitacayot iixpa ita- quitequihuise amotoca para ta-
ta. 13 Huan teipa José quinmatilanqui no- tiochihuase huan quiijtose:
12 Iixteyol elis más yayahuic que xoco- Temaca miyac itajca huan imacuayo-
mecat iayo, hua moscaltía miyac hasta qui-
huan itancochhua más chipahuac que pano nopa tepamit cati tilahuac.
lechi. 23 Masehualme quincualancaitase mote-
13 Ta tiZabulón, moteipan ixhuihua itz- ipan ixhuihua,
tose iteno hueyi at, huan quinmajcahuilise cuataminti
huan nopona ajsise miyac cuaacalme. huan nochipa quinmacase tequi-
Motal ajsis hasta tali Sidón. pacholi.
14 Ta tiIsacar, moteipan ixhuihua elise 24 Pero moteipan ixhuihua quiquetzase
tejtetique quej se tapiyali cati inincuahuitol xitahuac,
quimati tamama etic. huan amo huihuipicase inimax quema
Mosiyajquetzase campa quintzacuaj quitequihuise pampa elise tejte-
borregojme. tique.
15 Quema quiitase quenicatza nelía cuali Quena, tatanise pampa noTeco Dios,
amotal para ipan anmosiyajque- Yaya Cati Quipiya Nochi Chica-
tzase huan quenicatza nelía yej- hualisti quinpalehuis.
yectzi, Yaya quinmocuitahuis pampa yaya to-
huajca motancuaquetzase huan mo- tamocuitahuijca tiisraelitame.
cuitapantise para tamamase. Yaya nopa Hueyi Tet cati techmana-
Huan yon amo molinise moteipan ix- huijtoc miyac huelta.
huihua quema quinchihuase ma 25 Quena, ma amechpalehui ininTeco
tequipanoca san tapic. mohuejcapan tatahua.
16 Ta tiDan, ta huan moixhuihua antetaj- Ma amechtiochihua ta huan amote-
tolsencahuase quej quinamiqui ipan ixhuihua yaya Toteco Dios
pampa anelise se hueyi familia cati quipiya nochi chicahualisti.
ipan tali Israel. Ma quintiochihuas moteipan ixhuihua
17 Moteipan ixhuihua elise quej se co- ica miyac tatiochihualisti quej
huat cati itztoc ojtipa, at cati huala ten huejcapa ipan
huan quintzacanía inincotzta cahua- ilhuicac,
yojme huan quintahuisohua cati huan cati huala huejcata ipan hueyi at
tejcotoque ipan cahuayojme. huan quichihuas ma moscaltis
18 ¡TOTECO! Nijchiya para techmanahuis. amomilhua.
19 Ta tiGad, miyac soldados hualase Ma mitztiochihuas ta huan moteipan
huan quintehuise moteipan ix- ixhuihua huan mosihuajhua.
huihua, Ma amechmacas miyac amoconehua
pero teipa inijuanti moicancuepase cati moscaltise cuali.
huan quinquixtijtiyase. Ma tahuel momiyaquilica amotapiyal-
20 Ta tiAser, moteipan ixhuihua quipiya- hua.
se tacualisti cati cuali. 26 Quena, José, Toteco ma mitztiochi-
Quena, temacase tacualisti cati ajhui- hua, yaya cati noTeco na, nimo-
yac quej cati quicuaj huejhueyi tata.
tanahuatiani. Ni tatiochihuali momiyaquilis hasta
21 Ta tiNeftalí, moteipan ixhuihua elise ajsis ipan nopa tepeme cati
quej se masat cati nemi campa huejcahuase para nochipa.
quinequi huan cati quintacatil- Nochi ya ni elis nopa tatiochihualisti
tía yejyectzitzi pilconemasatzi- cati ta tijpiyas, José,
tzi. pampa Toteco mitziyocatali ten moicni-
22 Ta tiJosé, moteipan ixhuihua elise hua para tielis tiinintanahuatijca.
quej se cuali cuahuit cati quitoc- 27 Ta tiBenjamín, moteipan ixhuihua ta-
toque campa ameli. tanise quej se tepechichi.
50
,4
509
Éxodo
Ni amatapohuali pehua ica itacatilis Moisés quema nopa israelitame ya quipixtoyaj
quej 400 xihuit ipan tali Egipto campa quintequipanoltiyayaj san tapic. Éxodo quiijtos-
nequi “quisque”. TOTECO quintapejpeni huan quipalehui Moisés ma quinquixti israelita-
me ipan tali Egipto. Quitequimacac ma quinhuica ipan tali Canaán, nopa tali cati yaya
quintajtolcahuilijtoya inihuejcapantatahua. TOTECO quincuic ni miles tetequipanohua-
ni huan ica inijuanti quichijqui se hueyi tamanti masehualme cati iaxcahua ica se inintal.
Nojquiya quintajtolcahuili miyac tatiochihualisti cati quiselise teipa. TOTECO quichijqui
se camanal sencahuali inihuaya huan quinmacac miyac tanahuatili ica quenicatza ma
monejnemiltise mojmosta ica sequinoc huan quenicatza ma quihueyichihuaca ipan se
yoyon tiopamit. Techilhuía xitahuac quema nopa israelitame amo quineltocayayaj TO-
TECO huan Moisés. Moisés quiijcuilo ni amatapohuali. Nojquiya techilhuía ten Aarón ca-
ti elqui iicni huan elqui nopa achtohui totajtzi. Nopa Majtacti Tanahuatilme cati nochi
quimatij mopantíaj ipan Éxodo 20.
75
a 3:1 Jetro nojquiya itoca Reuel. b 3:1 Nopa tepet Horeb nojquiya itoca tepet Sinaí.
os, amorreos, ferezeos, heveos huan jebu- ten nopa taijyohuilisti ipan Egipto, huan
seos. 9 Huajca pampa nijtacaquilijtoc que- niquinhuicas ipan nopa tali campa itzto-
nicatza techtzajtzilíaj nopa israelitame, que nopa cananeos, heteos, amorreos, fe-
huan niquitztoc quenicatza nopa egipto- rezeos, heveos huan jebuseos. Campa ni-
me þero quinchihuilíaj, 10 ama nimitztita- quinhuicas eltoc se tali cati nochi temaca
nis tiquitati Faraón. Nijnequi tiyas para ti- hasta mocahua itajca.
quinquixtis nopa israelitame ten tali Egip- 18 “Huan temachti nopa huehue taca-
to pampa inijuanti nomasehualhua. me mitzneltocase. Huan teipa monequi ti-
11 Huajca Moisés quiilhui Toteco Dios: yas inihuaya para anquiitatij nopa hueyi
™¿Pero ajquiya na para niyas nijcama- tanahuatijquet ten tali Egipto. Huan ti-
nalhuiti Faraón huan niquinquixtiti ten ta- quilhuis para na niDIOS cati niamoTECO
li Egipto nopa israelitame? anhebreo masehualme huan para na ni-
12 Huan Toteco Dios quinanquili: monexti ica ta. Xiquilhui monequi quinca-
™Na niitztos mohuaya. Huan ya ni elis huas ma yaca israelitame ipan nopa huac-
se tanextili para huelis tijmatis temachti toc tali campa amo teno eli. Xiquilhui mo-
para na nimitztitani. Quema ya tiquin- nequi anyase eyi tonati ipan ojti para an-
quixtijtos nomasehualhua ipan tali Egip- techmacatij tacajcahualisti na, niamo-
to, antacuepilise nica huan nochi amo- TECO Dios. Quej nopa xiquilhuiti. 19 Pero
juanti antechhueyichihuase ipan ni tepet na cuali nijmati para nopa tanahuatijquet
Horeb. ten tali Egipto amo amechcahuas anquisa-
13 Pero Moisés quinanquili: se hasta nijnextilis para nelía hueyi nochi-
™Pero sinta niyas huan niquinilhuis cahualis. 20 Yeca na nimomaxitahuas huan
nopa israelitame para yaya cati ininTeco niquincocos nopa egiptome ica miyac
inihuejcapan tatahua techtitantoc campa huejhueyi tiochicahualnescayot cati nij-
inijuanti, techtatzintoquilise quenicatza chihuas ipan inintal para niquinnextilis
motoca, huajca, ¿taya niquinilhuis? nohueyi chicahualis. Huan teipa, quena,
14 Huan Toteco Dios quinanquili: nopa Faraón amechcahuas para anquisa-
™NA NIITZTOC CATI NOCHIPA NIITZ- se. 21 Nojquiya nijchihuas para nopa egip-
TOC. Huan tiquinilhuis nopa israelitame: tome ma quinequica amechpalehuise
Yaya cati itoca YAYA CATI NOCHIPA ITZTOC huan amechmajmacase tamanti quema
techtitantoc campa amojuanti. anquisase. Yeca quema anquisase, amo
15 Huan nojquiya Toteco Dios quiilhui anyase san amomax. 22 Huan monequi se-
Moisés: sen sihuat quitajtanis cati icalnechca o se-
™Nojquiya xiquinilhui nopa israelita- yoc cati ihuaya itztoc para ma quimaca
me para na cati niininTECO amohuejcapan yoyomit cati cuali huan tamanti ten oro
tatahua, Abraham, Isaac huan Jacob, huan plata. Huan xiquinyoyontise amoco-
mitztitantoc campa inijuanti. Xiquinilhui nehua para quej nopa anquinquixtilijte-
ya ni elis notoca para nochipa. Ya ni no- huase Egipto ehuani nochi cati quipixto-
chipa eliyaya notoca huan nochipa elis que.”
4
4
,3
nelía icone achtohui ejquet. 23 Huan xi- ma quichihua. 29 Huajca Moisés huan Aa-
quilhui para ya niquilhuijtoc ma quinca- rón ajsitoj tali Egipto huan quinsentilijque
hua ma quisaca para yase techhueyichi- nopa huehue israelita tacame. 30 Huan Aa-
huatij. Pero sinta amo quincahuas ma qui- rón quinpohuili nochi cati TOTECO quiil-
saca, na nijmictis icone achtohui ejquet. huijtoya Moisés, huan quichijqui nopa ta-
Quej nopa xiquilhuiti Faraón. nextili cati TOTECO quinextilijtoya ma
24 Huan quema mosiyajquetzqui Moisés quichihua.
huan iteixmatcahua nopa tayohua ipan ojti 31 Huan nochi nopa tacame quineltoca-
para tali Egipto, TOTECO monexti ica Moi- que para TOTECO quintitantoya. Huan
sés, huan quinequiyaya quimictis pampa quema quimatque israelita masehualme
amo quichijqui quej quiijtohua tanahuatili. para TOTECO quintacaquilijtoyaj huan
Amo quitectoya iyecapa nopa cuetaxti cati quinitztoya quenicatza taijyohuiyayaj,
eltoc ipan ipiltacayo ioquichpil. 25 Huajca motancuaquetzque iixpa TOTECO huan
isihua Moisés cati itoca Séfora quicuic se 5
,4 quihueyichijque.
cuchillo ten tet huan quitequili cati mone-
qui ipan ipiltacayo icone huan quitoxonqui Moisés huan Aarón camanaltique
ipan iicxi Moisés huan quiilhui: “Nelía, ta ti- ihuaya Faraón
se nohuehue cati espoltic.”
26 Huajca TOTECO ayecmo cualanqui
ica Moisés huan quicahuili ma yahui.
5 Teipa Moisés huan Aarón yajque qui-
camanalhuitoj nopa Faraón huan qui-
ilhuijque:
Huan Séfora quitocaxti Moisés “nohuehue ™TOTECO Dios cati tiisraelitame tij-
cati espoltic” pampa monejqui yaya quite- hueyichihuaj mitzilhuía para xiquincahua
quili icuetaxo icone. imasehualhua ma yaca campa huactoc tali
27 Nojquiya TOTECO quiilhuijtoya Aa- para ma quiilhuichihuilitij.
rón para ma yahui ipan nopa huactoc tali 2 Pero Faraón tananquili:
para mopantiti ihuaya Moisés. Huajca Aa- ™¿Huan ajquiya ‘amoTECO’ para na
rón yajqui quinamiquito Moisés ipan nopa ma nijneltoquili huan ma niquincahua ma
tepet campa monextijtoya Toteco Dios. yaca ne israelitame? Amo niquixmati
Huan nopona Aarón quitajpalo huan qui- amoTECO, huan yon amo niquincahuas
tzoponi. 28 Huan Moisés quipohuili Aarón ma yaca.
nochi tamanti cati TOTECO quiilhuijtoya 3 Huajca Moisés huan Aarón quiijtojque:
ma quiijto, huan nojquiya quinextili nopa ™Toteco Dios cati toTeco tihebreos
huejhueyi tanextili cati quinahuatijtoya hualajtoc technamiquiqui huan techilhuij-
toc cati monequi ma tijchihuaca. Huajca
techcahua ma tiyaca eyi tonati ipan ojti
ipan nopa huactoc tali para tijmacatij ta-
cajcahualisti TOTECO Dios, pampa sinta
amo, nohueli timiquise ica se hueyi coco-
listi o ica macheta.
4 Pero nopa tanahuatijquet ten tali
Egipto quinilhui Moisés huan Aarón:
™¿Para ten anquintequipolohuaj ni ta-
came? Ma tacuepilica ipan inintequi.
5 Huan nojquiya nopa Faraón quinilhui:
™Ama itztoque tahuel miyaqui israel-
itame ipan ni tali, huan san anquintequi-
polohuaj.
6 Huajca ipan nopa tonali Faraón quin-
macac se yancuic tanahuatili nopa tayaca-
Aarón yajqui quinamiquito Moisés ipan se tepet. nani cati quinnahuatiyayaj huan quinhui-
6
6
,5
7
7
,6
sihuajti ihuaya iahui cati eliyaya iic- Huan huajca TOTECO quiilhui Moisés:
ni itata huan itoca eliyaya Jocabed, ™Xiquita, nimitzchihuas quej tielisquía
huan ya quintacatilti Aarón huan se Dios quema timoquetzas iixpa Faraón.
Moisés. Huan Amram itztoya 137 xi- Huan moicni Aarón elis quej motajtolpa-
huit para nochi. nextijca huan yaya camanaltis por ta.
21 Huan Izhar quinpixqui itelpocahua ca- 2 Huan monequi tiquilhuis Aarón nochi cati
ti inintoca: Coré, Nefeg huan Zicri. nimitznahuatis huan teipa yaya camanaltis
22 Huan iconehua Uziel elque: Misael, El- ihuaya Faraón para ma quincahua ma qui-
zafán huan Sitri. saca ten ital nopa israelitame. 3 Pero na nij-
23 Huan Aarón mosihuajti ihuaya Elisa- chihuas para nopa Faraón ma moyoltetili
bet cati eliyaya iichpoca Aminadab huan amo quinequis. Huan nijchihuas ipan
huan isihua icni Naasón, huan quita- tali Egipto miyac tanextili huan tamanti cati
catilti Nadab, Abiú, Eleasar huan Ita- amo quema quiitztoque. 4 Pero nopa Faraón
mar. amo amechchihuilis cuenta. Huan na nijta-
24 Huan iconehua Coré elque Asir, Elca- lis nomax ipan Egipto huan nijtatzacuiltis.
na huan Abiasaf. Nochi ya ni mochij- Huan nijchihuas miyac huejhueyi tamanti
que huejhueyi familias huan hualaj- para niquintajtolsencahuas hasta niquin-
que ten Coré. quixtis nomasehualhua cati quisase ipan
25 Huan Eleazar, icone Aarón, mosihuajti huejhueyi tatehuijca pamit. 5 Huan quema
ica se iichpoca Futiel huan ya quita- ya nijnextijtos nochicahualis ipan tali Egip-
catilti Finees. to huan ya niquinquixtijtos nopa israelita-
Nochi ni lista eltoc inintoca nopa taca- me nopona, nopa egiptome quimatise para
me cati quinyacanque nopa huejhueyi fa- na niamoTECO.
milias ten ininteixmatcahua. Huan nochi 6 Huan Moisés huan Aarón quichijque
hualajque ten inihueyi tata Leví. nochi quej TOTECO quinnahuatijtoya.
26 Huan ni Aarón huan Moisés cati mo- 7 Huan Moisés quipiyayaya 80 xihuit huan
pantía inintoca ipan ni lista eltoc san se Aarón 83 xihuit quema camanaltique
nopa tacame cati TOTECO quinilhui ma ihuaya Faraón.
quinchihuaca nopa israelitame ma motec-
panaca ica pamit huan ma quinquixtica Icuatopil Aarón
ipan tali Egipto. 27 Huan nojquiya elque 8 Huan TOTECO quinilhui Moisés huan
Moisés huan Aarón cati quicamanalhuitoj Aarón:
Faraón, nopa tanahuatijquet ten tali Egip- 9 ™Quema Faraón amechilhuis para
to para ma quimaca caquihuili quinquixti- xijchihuaca se tanextili, xijcui mocuatopil
se nopa israelitame. Huan teipa elque huan xijmajcahua talchi iixpa para ma
Moisés huan Aarón cati quinyacanque no- mochihua se cohuat.
pa israelitame ten nopa tali. 10 Huajca Moisés huan Aarón yajque
quiitatoj Faraón, huan quichijque senqui-
TOTECO quinnojnotzqui sa cati TOTECO quinnahuatijtoya. Aarón
Moisés huan Aarón quimajcajqui talchi icuatopil iixpa Faraón
28 Huan
ipan nopa tonali quema TO- huan itapalehuijcahua, huan nopa cuato-
TECO quinojnotzqui Moisés ipan tali Egip- pili mocuetqui se cohuat. 11 Huajca Fara-
to,29 quiilhui: ón quinnotzqui nopa talnamiquini huan
™Na niDIOS. Xiquilhui Faraón nopa tenahualhuiani huan cati quimatiyayaj ta-
tanahuatijquet ipan tali Egipto nochi nopa cajcayahuaj huan sesen ten inijuanti noj-
tamanti cati nimitzilhuía. quiya quichijque cati Aarón quichijtoya
ica inintenahualhuijcayo. 12 Sesen ten ini- mijque, huan nopa hueyame nelía mijyoti-
juanti quimajcajqui icuatopil talchi huan yaya hasta amo aqui hueliyaya ati. Onca-
sesen cuatopili mocuetqui cohuat. Pero yaya esti ipan nochi tali Egipto.
icuatopil Aarón quincuajqui inincuatopil 22 Pero nopa talnamiquini huan tena-
nopa sequinoc. 13 Pero masque ya nopa hualhuiani ipan tali Egipto quichijque san
quichijqui, Faraón moyoltetili quej TO- se ica inintenahualhuijcayo, huan huajca
TECO quiijtojtoya para quichihuasquía Faraón moyoltetili huan amo quitacaquili
huan amo quichihuili cuenta Moisés. Moisés huan Aarón, quej TOTECO quiijtoj-
toya para panos. 23 Huan Faraón mocuec-
Nopa tatzacuiltili ten esti tiquisqui huan yajqui ipan icaltanahuatil,
14 Teipa TOTECO quiilhui Moisés: yon amo quichihuili cuenta ni tamanti.
™Faraón moyoltetilijtoc huan amo 24 Huan nochi nopa egiptome monejqui
quincahuas ma quisaca nopa israelitame. quichihuase ameli iteno hueyat para qui-
15 Pero mosta cualca xiya xiquitati quema quixtise at cati cuali pampa nopa at ipan
temos campa at. Xijchiya iteno nopa hue- hueyat amo hueliyaya moi.
yat Nilo huan xijhuica nopa cuatopili cati
mocuetqui cohuat. 16 Huan nopona tiquil- Nopa tatzacuiltili ten temasolime
huis Faraón para na niDios huan niamo- 25 Huan TOTECO quichijqui ma mochi-
TECO nochi anhebreo masehualme. Huan hua esti nopa at ipan hueyat Nilo, huan te-
nimitztitantoc tiquilhuis para ma quinca- ipa panoc chicome tonati.
8
8
,7
™Amo cuali tijchihuase quej nopa, hua israelitame ica cati iniaxcahua nopa
pampa anEgipto ehuani anquinijiyaj nopa Egipto ehuani, pampa amo nijcahuas ma
tapiyalme cati tijmacaj TOTECO Dios. miqui yon se tapiyali ten israelitame.
Huan sinta anEgipto ehuani antechitase, 5 Nojquiya TOTECO tayolmelajqui nopa
na cuali nijmati para antechmictise ica tet. tonali quema quichihuas pampa quiijto:
27 Monequi tiyase ipan huactoc tali hasta ™Na nijchihuas ni tamanti mosta.
campa hueli tiajsise ipan eyi tonati, huan 6 Huan tonili TOTECO ya nopa quichij-
nopona tijmacase tacajcahualisti TOTECO qui. Nochi inintapiyalhua Egipto ehuani
Dios cati tijtequipanohuaj pampa quej no- mijque, pero amo mijqui yon se inintapi-
pa yaya technahuatía. yal israelitame. 7 Huan Faraón tatitanqui
28 Huajca nopa Faraón quiijto: ma yaca quiitatij inintapiyalhua nopa isra-
™Na nimechcahuas xiyaca ipan huac- elitame huan quipantitoj yon se tapiyali
toc tali para xijmacaca itacajcahualis amo mictoya. Pero masque ya nopa elqui,
amoTECO Dios, pero amo xiyaca nelhuej- Faraón moyoltetili huan amo quincahuili
ca. Huan xijtajtanica amoTECO Dios por ma yaca nopa israelitame.
na.
29 Huan Moisés tananquili: Nopa tatzacuiltili ten taxhuisme
™Quema na niquisas nica, nijtajtanis 8 Huajca TOTECO quinilhui Moisés
TOTECO para mosta ma mitztalcahuica no- huan Aarón:
pa sayolime. Huan nojquiya quintalcahui- ™Xijcuica ome tamojtzoli cuajnexti
se cati mitzpalehuíaj huan nochi Egipto campa quiicxitíaj pantzi huan xijmajca-
ehuani. Pero ximomocuitahui amo tech- hua para huejcapa ipan ajacat iixpa Fara-
cajcayahuaca, yon ayecmo xiquintzacuili ón. 9 Huan nopa cuajnexti mochihuas tal-
israelitame para yase quimacatij tacajca- tepocti cati más cuechtic huan mosema-
hualisti TOTECO. nas ipan nochi tali Egipto huan quichi-
30 Huan quema Moisés quisqui ichaj huas ma quisaca miyac taxhuisme ipan
Faraón, quitajtani TOTECO, ma tamica no- nochi masehualme huan tapiyalme ipan
pa sayolime, 31 huan TOTECO quichijqui tali Egipto.
cati Moisés quitajtani. Huan nopa sayoli- 10 Huajca Moisés ihuaya Aarón quicui-
me quitalcahuijque Faraón, huan itaya- que cuajnexti campa quiicxitíaj pantzi
cancahua huan nochi Egipto ehuani. huan yajque quiitatoj Faraón. Nopona
32 Pero Faraón sempa moyoltetili, huan Moisés quimajcajqui nopa cuajnexti para
amo quincahuili ma yaca nopa israelita- huejcapa, huan ya nopa quichijqui ma
9
,8 me. quisaca taxhuisme cati temalohuayayaj
ipan nochi masehualme huan tapiyalme.
Nopa tatzacuiltili ipan tapiyalme 11 Huan nopa tenahualhuiani amo huel-
cebada ya eltoya para xitinis huan nopa li- hua cati huejcajquiya itztoyaj amo quema
no xochiyojtoya. 32 Pero nopa trigo ihua- quiitztoque se tamanti quej cati ama nij-
ya nopa centeno amo teno ipantic, pampa chihuas.
xitini teipa. Quema Moisés tanqui camanalti, mo-
33 Huan quema Moisés quisqui campa icancuetqui huan quisqui ten ichaj Fara-
Faraón huan campa nopa altepet, quita- ón. 7 Huan itequiticahua Faraón quiilhuij-
nanqui imax ica TOTECO huan motatajti. que:
Huan nimantzi nochi motilquetzqui. ™¿Hasta quema ni tacat noja techcue-
Ayecmo huetzqui tesihuit, yon ayecmo ta- solmacas? Xiquincahua ma yaca nopa ma-
quiyajqui, huan ayecmo tatomonqui. sehualme ma quihueyichihuatij ininTECO
34 Pero quema nopa Faraón quiitac para Dios. ¡Ay Tanahuatijquet! ¿Ayemo tiquita
ayecmo taquiyahuiyaya, yon ayecmo hue- para total Egipto ya tamisosolijtoc?
tziyaya tesihuit, yon ayecmo tatomoniya- 8 Huan Faraón tatitanqui sempa ma
ya, sempa tajtacolchijqui. Huan amo san quinnotzatij Moisés huan Aarón huan
ya moyoltetili, pero nojquiya san se qui- quinilhui:
chijque nochi cati quipalehuiyayaj. ™Xiyaca xijhueyichihuatij, amoTECO
35 Huan pampa moyoltetili, Faraón amo Dios. Pero achtohui techilhuica ajquiya
quincahuili ma yaca nopa israelitame quej inijuanti yase.
TOTECO teyolmelajtoya ica Moisés para 9 Huan Moisés tananquili:
10
,9 quichihuasquía. ™Monequi nochi tiyase. Yase topilco-
nehua hasta tohuehue masehualhua. Yase
Nopa tatzacuiltili ten chapolime totelpocahua, toichpocahua, nochi tobo-
chapolime quej nopa ipan se tali, yon ™¡Amo tihuelise! Monequi techcahuas
ayecmo quema oncas. 15 Quitemitijque ma tiquinhuicaca nopa tapiyalme para no-
nopa tali hasta amo nesiyaya talchi, huan pa tacajcahualisti cati tijtatise para tijma-
quicuajque nochi tatocti huan nochi cua- case TOTECO Dios. 26 Huajca nojquiya to-
tacti cati mocajtoya ipan cuame cati mo- tapiyalhua yase tohuaya. Yon se tapiyali
manahuij quema huetzqui tesihuit. Amo amo hueli tijcajtehuase pampa monequi
teno cati xoxohuic mocajqui ipan nochi tiquintapejpenise sequij inijuanti cati tite-
tali Egipto, yon ipan cuame, yon ipan mi- macase quema tijhueyichihuase TOTECO
la. Dios. Huan amo tijmatise taya tapiyalme
16 Huajca Faraón tatitanqui nimantzi tiquintequihuise hasta tiajsise nepa.
ma quinnotzatij Moisés huan Aarón huan 27 Pero TOTECO quichijqui para Faraón
quinilhui: ma moyoltetili huan amo ma quincahuili
™Nitajtacolchijtoc ica amoTECO Dios ma yaca. 28 Nojquiya Faraón quiilhui Moi-
huan ica amojuanti, 17 pero nimechtajta- sés:
nía para san ni huelta techtapojpolhuica ™Techtalcahui huan ximomocuitahui
notajtacol. Huan ximotatajtica ica amo- para ayecmo techixtachiliqui sempa. Ipan
TECO Dios por na para ma techtalcahui ni nopa tonali quema timonextiqui noixpa,
tatzacuiltili cati temictía. timiquis.
18 Huan Moisés quisqui ichaj Faraón, 29 Huan Moisés quinanquili:
huan motatajti ica TOTECO por ya. 19 Huan ™Cuali cati tiquijtojtoc. Ayecmo que-
TOTECO quipatac iojhui nopa ajacat, huan 11
,10 ma nimitzitas sempa.
mocuetqui se chicahuac ajacat campa te-
mo tonati huan quinhuicac nopa chapoli- Miquis nopa achtohui ejquet
me huan quinmajcajqui ipan Hueyi At cati ipan sesen cali
itoca Chichiltic. Huan amo mocajqui ipan
Egipto yon se chapoli. 20 Pero TOTECO qui-
chijqui para Faraón ma moyoltetili huan
11 Huan TOTECO quiilhui Moisés:
™Noja nijhualicas seyoc tatzacuil-
tili ipan Faraón huan nopa egiptome.
ma amo quincahuili ma yaca nopa israel- Huan teipa amo san amechcahuas xiyaca,
itame. pero quena, hasta amechquixtis. 2 Ama xi-
quinilhui israelitame para monequi nochi
Nopa tatzacuiltili ten tzintayohuilot tacame huan sihuame ma quitajtanica
21 Huajca TOTECO quiilhui Moisés: inincalnechcahua tamanti ten oro huan
™Xijxitahua momax para ilhuicac, plata.
huan ipan nochi tali Egipto ma onca se 3 Huan TOTECO quichijtoya para nopa
tzintayohuilot cati nelyayahuic huan tila- egiptome ma quincualitaca nopa israelita-
huac hasta huelis tiquitzquis. me. Yeca quinmajmacaque nopa israelita-
22 Huajca Moisés quitananqui imax pa- me cati quintajtaniyayaj. Nojquiya nopa
ra ilhuicac, huan oncac se tzintayohuilot tequichihuani cati quipalehuiyayaj Fara-
nelhueyi ipan tali Egipto. 23 Para eyi tona- ón quitepanitaque Moisés huan nochi
ti amo aqui hueliyaya quiita cati icalnech- egiptome nojquiya quicualitaque.
ca huan amo aqui quisqui ipan ichaj. Pero 4 Huajca Moisés quiilhui Faraón:
ipan nochi ininchajchaj nopa israelitame ™TOTECO quiijtohua para tajco yohual
oncayaya taahuili. panos ipan nochi tali Egipto, 5 huan quin-
24 Huajca nopa Faraón tatitanqui ma mictis nochi amoachtohui conehua ipan
quinotzatij Moisés huan quiilhui: nochi amochajchaj nochi anEgipto ehua-
™Xiyaca xijhueyichihuatij amoTECO, ni. Miquis moachtohui cone ta tiFaraón
huan xiquinhuicaca nojquiya amocone- cati timosehuía ipan nopa siyaj yejyectzi
hua, pero ma mocahuaca nica amoborre- campa titanahuatía huan hasta miquis
gojhua inihuaya amohuacaxhua. iachtohui cone sesen sihua tequipanoj-
25 Pero Moisés tananquili: quet cati tisi para iteco. Nojquiya miquise
ehua seyoc tali cati san panotinemi, o se ni tonali amo quema xijcuaca pantzi cati
tequipanojquet cati anquitaxtahuíaj pam- quipiya tasonejcayot. 4 Ama ni tonali anqui-
pa amo amoaxca amo hueli quicuas ten saj. 5 Huajca sesen xihuit ipan ni metzti mo-
nopa tapiyali. nequi anquielnamiquise ni tonali. Huan te-
46 “Monequi xijcuaca sesen tapiyali calij- ipa san se anquichihuase quema TOTECO
tic ipan se cali. Amo xijquixtica calteno yon amechhuicatosa ipan nopa cuali tali campa
se quentzi ten nopa nacat. Amo xijtapanili- itztoque nopa cananeos, heteos, amorreos,
ca yon se iomiyo nopa tapiyali. 47 Nochi is- heveos huan jebuseos cati quintencahuili
raelita masehualme sentic monequi ilhui- tohuejcapan tatahua para techmacas. Nopa
chihuase. 48 Huan sinta itztoc se seyoc tali tali quipiya miyac itajca hasta mocahua.
ejquet amohuaya cati quinequi ilhuichihuas Nopona nojquiya monequi xiilhuichihuaca
amohuaya para quinescayotis cati TOTECO ipan ni metzti. 6 Para chicome tonati anqui-
quichijqui ipan Pascua, monequi ma mote- cuase pantzi cati amo quipiya tasonejcayot,
quili nopa cuetaxti ipan itacayo, huan san huan ipan nopa tayacapan tonali monequi
se quichihuas ica nochi ioquichpilhua huan anilhuichihuase para TOTECO. 7 Para chico-
nochi itaca tequipanojcahua. Teipa quena, me tonati anquicuase pantzi cati amo quipi-
huelis quichihuas nopa ilhuit huan quicuas ya tasonejcayot. Ma amo oncas yon se ta-
nopa nacat quej nochi sequinoc cati tacat- manti tasonejcayot ipan amochaj. Huan yon
que ipan amotal quichihuaj. Pero yon se se pantzi ica tasonejcayot amo oncas ipan
oquichpil huan yon se tacat amo huelis qui- amotal. 8 Huan teipa ipan nopa tonali an-
cuas inacayo nopa tapiyali sinta amo mote- quinilhuise amoconehua para ya ni tijchi-
quilijtoc iyecapa nopa cuetaxti ipan itacayo. huaj pampa TOTECO techchihuili nochi no-
49 Se cati amo motequilijtoc quej monequi pa tiochicahualnescayot quema techquixti
amo hueli quicuas masque tacatqui quej is- ipan tali Egipto. 9 Huan quej anquitalisquíaj
raelita, o tacatqui ipan seyoc tali huan ama se tanextili ipan amomax o ipan amocuaix-
itztoc tatajco ten amojuanti.” co cati amechelnamiquiltisquía se tenijqui,
50 Huan nochi nopa israelitame qui- ya ni amechelnamiquiltis para monequi an-
chijque senquisa quej TOTECO quinahua- quintoquilise nopa tanahuatilme cati tech-
tijtoya Moisés huan Aarón. 51 Huajca ipan macac TOTECO para nochipa, pampa nelía
nopa tonali TOTECO quinquixti imasehual- elqui TOTECO cati techquixti ten tali Egipto
hua ten tali Egipto motecpantoyaj ica mi- ica ihueyi chicahualis. 10 Huan yeca mone-
,1
132 yac pamit quej soldados. qui tiilhuichihuase sesen xihuit ipan ni to-
nali quej ni tanahuatili quiijtohua.
Sese achtohui ejquet elis taiyocatalili 11 “Huan teipa ajsis nopa tonal quema
para TOTECO TOTECO amechhuicas ipan nopa tali cam-
yaya ica se tilelemecti cati quintaahuili- hueyi at nechca Pi Hahirot huan iixpa Ba-
yaya. Yeca inijuanti huelque nejnemij to- al Zefón campa quiquetztoyaj iniyoyon-
naya huan tayohua. 22 Huajca mojmosta calhua. 10 Huan quema nopa israelitame
nopa mixti tayacantiyajqui tonaya huan quiitaque para Faraón ihuaya nopa egip-
nopa tilelemecti ica tayohua huan amo tome monechcahuiyayaj, tahuel majmaj-
,1
143
quema quincajtejqui. que huan quitajtanijque TOTECO ma quin-
palehui. 11 Huan nopa israelitame quiil-
Israelitame quiixcotonque huijque Moisés:
nopa Hueyi At Chichiltic ™¿Para ten techhualicatoc nica para ma
me. Huan iica nopa mixti nesiyaya yaya- amo quimatica taya quichihuase. 25 Huan
huic iniixpa nopa egiptome, pero iixpa quinquixtili nopa tepos yahuali cati ipan
nopa mixti quintaahuiliyaya nopa israel- nemiyayaj inintatehuijca carrojhua para
itame. Huajca yeca nopa egiptome amo ma ayecmo huelica quihuicase inincarroj-
huelque quinajsij nopa israelitame nochi hua. Huajca nopa egiptome quiijtojque:
nopa tayohua. ™Ma timochololtica ten ni israelitame,
21 Huan Moisés quixitajqui imax ipan pampa DIOS, ininTECO techtehuía huan
nopa hueyi at, huan TOTECO quititanqui quinmanahuía.
se ajacat chicahuac cati hualajqui campa 26 Huan teipa quema nopa israelitame
quisa tonati huan taajacac nochi tayohua ajsitoj seyoc nali, TOTECO quiilhui Moisés:
huan quitajcoitac nopa hueyi at. Huajca ™Xijxitahua momax ipan nopa hueyi
quej nopa TOTECO quicuetqui nopa hueyi at para nopa at ma mosentili huan ma
at ica huactoc tali. 22 Huan nesqui ipan quinatzonpolihuilti nopa egiptome ipan
hueyi at se huactoc ojti huan ipan nopa oj- inintatehuijca carrojhua inihuaya cati tej-
ti nopa israelitame panoque tatajco cam- cotoque ipan cahuayojme.
pa motapojtoya huan moquetztoya nopa 27 Huan Moisés quixitajqui imax ipan
at tahuel huejcapa quej eliyaya ome tepa- nopa hueyi at, huan quema tanestihuala-
mit, se ipan ininejmat huan seyoc ipan ini- yaya, nopa at mocuetqui campa ipa elto-
arraves. ya. Huan quema nopa egiptome quinejque
23 Huan teipa nopa Egipto ehuani quin- cholose, nopa hueyi at quinhuicac, huan
toquilijque. Quena, nochi nopa cahuayoj- quej nopa TOTECO quinisahuilti. 28 Huan
me ica itatehuijca carrojhua Faraón huan quema nopa at mocuetqui campa ipa elto-
inijuanti cati yahuiyayaj ipan cahuayojme ya, quinatzonpolihuilti nochi nopa solda-
calajque inintepotzco huan quintoquilijti- dos, carrojme huan cahuayojme cati ca-
yajque hasta tatajco nopa hueyi at. lactoyaj ipan hueyi at para quintoquilise
24 Huan tajco yohual, TOTECO cati itztoya israelitame. Yon se ten isoldados Faraón
ipan nopa hueyi mixti huan ipan nopa tile- amo mocajqui yoltoc. 29 Pero nopa israel-
lemecti quinitac nopa soldados ten tali itame ya quiixcotontoyaj nopa hueyi at
Egipto huan quinhuihuichijqui para ma ipan se ojti huactoc tatajco campa nopa at
15
TOTECO:
Huajca Moisés inihuaya nopa isra-
elitame huicaque ni huicat para
huan timochihuase titominpiyani ica
cati iniaxca.
Teipa tijquixtise tomacheta huan ti-
“Nihuicas para TOTECO pampa tatan- quintzontamiltise ica tomax.’
qui ica ihueyi chicahualis. Quej nopa moilhuijque.
Quinisahuilti ipan hueyi at nopa ca- 10 Pero ta, TOTECO, titailpitzqui, huan
huayojme inihuaya cati ininpa nopa hueyi at quintolo.
tejcotoyaj. Misahuijque quej teposti ipan at cati
2 TOTECO techchijtoc ma nihuica ica pa- huejcata.
quilisti. 11 ¡Ay TOTECO! Amo aqui seyoc Dios cati
Yaya Notemaquixtijca cati techmaca ica huelis timitzhuicalotise.
tetili. Amo aqui tatzejtzeloltic quej ta.
Yaya Dios noTeco cati nijtepanita, Amo aqui quipiya mohueyi chicahua-
huan nijpaquilismacas. lis. Cati ta tijchihua temajmatía.
Yaya nopa Dios cati notata quihueyi- Huajca quinamiqui para timitzhueyi-
chijqui, huan nijhueyitalis. chihuase.
3 TOTECO ya nopa tatehuijquet cati más 12 Titenextili mochicahualis, huan quin-
quipiya chicahualisti. tolo nopa tali.
Quena, TOTECO, ya nopa itoca. 13 Ica moteicnelijcayo techyacanas to-
4 Quinisahuilti ipan hueyi at nopa tate- juanti timomasehualhua cati
huijca carrojme, techmaquixtijtoc.
inihuaya isoldados Faraón. Ica mochicahualis techhuicas hasta
Nopa soldados cati más cuajcualme mochaj cati tatzejtzeloltic.
ipan nochi tali Egipto, 14 Nochi tacame ipan nochi talme hui-
misahuijque ipan hueyi at cati itoca huipicase quema quimatise cati
Chichiltic. tijchijtoc.
5 Huetzque hasta atatzinta quej teme. Nopa þlisteos majmahuise pampa
Huan nopa at cati huejcata quinatzon- quinitzquis majmajti.
polihuilti. 15 Huan nopa tayacanani ten soldados
6 ¡Ay, TOTECO! Tijpiya hueyi chicahua- ipan tali Edom, yon amo huelis
listi, taijyotilanase.
huan tiquintamilti tocualancaitacahua. Nopa tanahuatiani ten tali Moab hui-
7 Huan ica mohueyi chicahualis tiquin- huipicase ica majmajti.
polo cati motalijque moixpa. Huan ayecmo quipiyase chicahualisti
Tejcoc mocualancayo quej se hueyi inijuanti cati mooquichmatiya-
tit, yaj ipan tali Canaán.
5 Huan sesen samano ipan nopa chicua- ™Ya ni nopa pantzi cati TOTECO
sempa tonali quema quisentilise para qui- amechmacatoc para amotacualis. 16 Huan
huicase ininchaj, ma quisentilica cati mo- ya ni nopa tanahuatilme cati techmacatoc
nequi para ome tonati. TOTECO: Sesen ten amojuanti ma quisenti-
6 Huan Moisés huan Aarón quinilhuij- li cati monequi para quicuase cati itztoque
que nopa israelitame: ipan ichaj. Xijcuica quej ome litros para
™Ica tiotac anquimatise para yaya TO- quicuas sesen masehuali ipan amofamilia.
TECO amechquixti ipan tali Egipto, 7 huan 17 Huan nopa israelitame quichijque
ica ijnaloc anquiitase itatanex, pampa qui- quej quinilhuijtoya. Huan sequij miyac
cajqui para anquitaijilhuiyayaj. Pampa quisentilijque huan sequinoc amo más.
amo na huan Aarón cati antechtaijilhuíaj 18 Huan quitamachijque ica se tatamachi-
¿Ajquiya tojuanti? Tojuanti amo titana- huali cati itoca gomer cati quicui nechca
huatíaj. ome litros. Huan amo mocajqui cati qui-
8 Huan Moisés quiijto: sentilijtoya miyac, yon amo quipolo cati
™Ica tiotac TOTECO amechmacas nacat quisentilijtoya quentzi. Sesen ten inijuanti
para antacuase, huan ica ijnaloc amech- quipixqui san cati monequiyaya para qui-
macas pantzi hasta mocahuas, pampa qui- cuase ichampoyohua.
cactoc para amojuanti anquitaijilhuijque. 19 Huan teipa Moisés quinilhui:
Amo tojuanti antechtaijilhuijtoque. To- ™Amo aqui ma quicahua yon se quen-
juanti amo teno topati. Pero quena, anqui- tzi ni tacualisti para mosta.
taijilhuijque TOTECO. 20 Pero sequij amo quitacaquilijque
9 Huan teipa Moisés quiilhui Aarón ma Moisés huan quiajojque nopa tacualisti
quinilhui nochi israelitame: para ne seyoc tonali. Huan tonili quiita-
™Ximonechcahuica iixpa TOTECO, que ocuilojtoya huan mijyotiyaya. Huajca
pampa ya quicactoc cati ica anquitaijil- Moisés cualanqui ica inijuanti.
huijque. 21 Huajca sesen israelita quisentiliyaya
10 Huan ipan nopa talojtzi quema Aa- ica ijnaloc cati monequiyaya para quicua-
rón quincamanalhuiyaya nopa israelita- se, huan tajcotona quema tatotoniyayaya
me, nochi tachixque ica campa nopa huac- atiyayaya cati mocahuayaya talchi. 22 Pe-
toc tali, huan itatanex TOTECO monexti ro ipan chicuasempa tonali quisentiliya-
ipan se mixti. 11 Huan TOTECO quinojnotz- yaj cati quicuasquíaj para ome tonati, qui-
qui Moisés huan quiilhui: ijtosnequi se nahui litro para sesen mase-
12 ™Nijcactoc quenicatza noca cama- huali. Huan nopa israelita tayacanani yaj-
naltij huan techtaijilhuíaj ni israelitame. que quipohuilitoj Moisés cati quichihua-
‘Xiquinilhui para quema tiotaquiyas, qui- yayaj, 23 huan Moisés quinilhui:
cuase nacat, huan ica ijnaloc quicuase ™¡Cuali! Ya nopa cati TOTECO tana-
pantzi hasta ixhuise. Quej nopa quimatise huatijtoc, pampa mosta elis nopa tonali
para na niDIOS, niininTECO.’ para timosiyajquetzase. Timosiyajquetza-
13 Huan ipan nopa tiotac hualajque mi- se pampa eltoc se tonali tatzejtzeloltic.
yac totome cati inintoca codornices, huan Nopa tonali taiyocatalili san para TOTECO
quitemitijque campa itztoyaj nopa israel- huan amo titequitise. Huajca xijmolonica
itame. Huan ica ijnaloc huetzqui ajhuechti cati anquinequij huan xiquicxitica cati an-
huan quinyahualojtoya campa mocahua- quinequij ama huan xijtequihuica cati mo-
yayaj. 14 Huan teipa quema nopa ajhuech- nequi ama, pero xicajocuica cati moca-
ti ya pojquejtoya, mocajqui ipan nopa tali huas para mosta.
se tamanti chipahuac quej ichcat. 15 Huan 24 Huajca inijuanti quiajojque tacualis-
nopa israelitame amo quimatiyayaj taya ti para mosta, quej tanahuatijtoya Moisés.
eliyaya, huajca quema quiitaque, moil- Huan tonili noja eliyaya cuali. Amo pote-
huijque se ica seyoc: “¿Huan ya ni taya?” hui, yon amo quinpixqui ocuilime.
Huan Moisés quinilhui: 25 Huajca ipan sábado Moisés quiijto:
™Ama xijcuaca cati mocahua pampa tacti gomer para elisquía se tatamachi-
ama ni tonali para timosiyajquetzase ica huali cati itoca efa cati quicuisquía quej
TOTECO huan amo anquipantise tacualisti. 17
,16 20 litros.
26 Mojmosta para chicuasen tonati huelis
anquisentilise, pero ipan nopa chicompa Nopa at cati quisqui ipan tet
tonali, timosiyajquetzase huan amo teno (Nm. 20:1_13)
oncas calteno para anquisentilise.
27 Pero sequij masehualme quisque
ipan nopa chicompa tonali para quisentili-
17 Huan nochi nopa miyaqui israelita-
me quisque ten tali Sin huan yaj-
que ica yolic quej TOTECO quinnahuatiya-
se, pero amo teno quipantijque. 28 Huajca ya. Huan nejnentiyajque huan quiijcuenij-
TOTECO quiilhui Moisés: tiyajque iniyoyoncalhua mojmosta hasta
™¿Hasta quema anquineltocase cati ajsitoj campa itoca Reþdim. Pero nopona
nimechnahuatía huan cati nimechmach- amo oncayaya at para atise, 2 huajca cua-
tía? 29 Xiquitaca para na, niamoTECO, ni- lanque ica Moisés huan quiilhuijque:
mechmacatoc ni tonali para ximosiyaj- ™¡Techmaca at para tiatise!
quetzaca. Yeca ipan nopa chicuasempa to- Huan Moisés quinnanquili:
nali nimechmacas tacualisti para ome to- ™¿Para ten ancualanij ica na? San an-
nati. Huan ipan nopa chicompa tonali no- quicualancamacaj huan anquiyejyecohuaj
chi monequi mocahuase ipan ininchajchaj TOTECO.
huan amo ma quisaca. 3 Pero nochi amiquiyayaj huan quita-
30 Huajca nopa israelitame mosiyaj- ijilhuiyayaj Moisés, quiilhuiyayaj:
quetzque ipan nopa chicompa tonali. ™¿Para ten techchijqui ma tiquisaca
31 Huan quitocaxtijque “maná” nopa ipan tali Egipto? ¿Para ten techhualicac
chipahuac pantzi cati quisentiliyayaj. nica? San techamictis ica toconehua huan
(Maná quinequi quiijtos: ¿Taya Ya Ni?) totapiyalhua.
Eliyaya chipahuac quej culanto iyol, huan 4 Huajca Moisés quinojnotzqui TOTECO
iajhuiyaca elqui quej pantzi cati quichijto- huan quiilhui:
que ica necti. ™¿Taya nijchihuas ica ni masehualme?
32 Huan Moisés quiijto: ¡San se quentzi más huan techtepachose!
™TOTECO techmacatoc tanahuatili ma 5 Huan TOTECO quinanquili:
tijtemitica ome litro ica maná huan ticajo- ™Xijhuica nopa cuatopili cati ica tij-
cuise para toixhuihua cati teipa tacajtiya- maquili nopa hueyat Nilo. Huan xiquisa
se ma quiitaca nopa tacualisti cati TOTECO huan ximotali iniixpa ni masehualme para
techmacac ipan ni huactoc tali quema titayacanas. Huan xiquinhuica sequij hue-
techquixti ipan tali Egipto. hue tacame cati quipiyaj tequit ica israel-
33 Huajca Moisés quiilhui Aarón para itame, huan xiya. 6 Huan na nimitzchixtos
ma quicui se chiquihuit huan ma quitema campa nopa tet nechca tepet Horeb. Huan
nopona ome litro ten maná. Huan quiilhui xijmaquili nopa tet huan nopona quisas at
para teipa ma quitali iixpa TOTECO huan para atise nochi ni israelitame.
ma quiajocui para quiitase iniixhuihua. Huajca Moisés quej nopa quichijqui ini-
34 Huajca Aarón quichijqui cati TO- ixpa nopa huehue tacame ten nopa israel-
TECO quinahuati Moisés, huan teipa quita- itame. 7 Huan quitocaxti nopona campa itz-
li nopa chiquihuit ipan icaxa TOTECO. toya Masah. (Masah quinequi quiijtos Cam-
35 Huan nopa israelitame quicuajque pa Quiyejyecojque TOTECO Para Ma Quin-
maná para 40 xihuit hasta ajsitoj ipan tali micti.) Huan nojquiya quitocaxti Meriba.
Canaán campa sequinoc tatojtoctoyaj (Meriba quinequi quiijtos Tanajnanquilisti.)
huan oncayaya ten quicuase. Quej nopa quitocaxti pampa nopona nopa
36 Huan inijuanti quitequihuijque se ta- israelitame quinajnanquilijque huan quiyej-
tamachihuali cati itoca gomer cati eliyaya yecojque TOTECO huan quiijtojque: “¿Itztoc
quej ome litro. Huan monequiyaya maj- TOTECO tohuaya o amo aqui?”
Nopa tatehuilisti ica nopa quiya quicajqui nochi nopa yejyectzi ta-
amalecitame manti cati quinchihuilijtoya Moisés huan
8 Huan hualajque nopa amalecitame imasehualhua. 2_3 Moisés quititantoya isi-
huan pejque quintehuíaj nopa israelitame hua, Séfora, ma yahui ichaj quema quin-
ipan Reþdim. 9 Huan Moisés quiilhui Jo- manahuiyaya nopa israelitame. Huan Je-
sué: tro imonta Moisés sempa quiselijtoya iich-
™Xiquintapejpeni tacame huan xi- poca inihuaya ome iconehua. Se ten nopa
quintehuitij nopa amalecitame. Huan coneme itoca eliyaya Gersón. (Gersón qui-
mosta na nimoquetzas tachiquiltipa ica nequi quiijtos Seyoc Tali Ejquet.) Quej no-
icuatopil Toteco nomaco. pa Moisés quitocaxti pampa quiijtojtoya:
10 Huan Josué huan nopa tacame qui- “Nielqui nise seyoc tali ejquet ipan se tali
chijque cati Moisés quinnahuati, huan cati amo niquixmati”. 4 Huan nopa seyoc
quintehuitoj nopa amalecitame. Huajca icone itoca eliyaya Eliezer. (Eliezer quine-
Moisés, Aarón huan Hur tejcoque tachi- qui quiijtos Toteco Dios Yaya Notapale-
quiltipa para quintachilise. 11 Huan que- huijca.) Quej nopa quitocaxti pampa quiij-
ma Moisés quitananayaya imax, nopa isra- tojtoya: “Toteco Dios cati notata quitoqui-
elitame tataniyayaj, pero quema quitemo- li hualajqui techpalehuico huan techma-
huiyaya imax, tataniyayaj nopa amalec- quixti ten imacheta Faraón.”
itame. 12 Huan teipa Moisés macuatic. 5 Huajca se tonali quema nopa israel-
Huajca quicuique se tet para ipan mose- itame ya ajsitoyaj ipan huactoc tali, Jetro
huis huan Aarón ihuaya Hur quimatanan- quicuitejqui isihua huan iconehua Moisés
toyaj. Se moquetzqui ica inejmat huan se huan yajque campa Moisés quiquetztoya
ica iarraves. Huajca san quej nopa Moisés ichaj ten yoyomit nechca itepe Toteco.
huelqui quiijyohui momatanantoc hasta 6 Huan Jetro tatitanqui ma quiyolmela-
quema calajqui tonati. 13 Huan yeca Josué huatij Moisés para ya ajsitoyaj. Quiilhui:
quintamimicti nopa amalecita soldados ™Na niJetro, momontaj. Nihualajtoc
ica imacheta. nimitzitaqui huan nijhualica mosihua
14 Huan TOTECO quiilhui Moisés: huan moconehua.
™Xiquijcuilo ni camanali ipan se amat 7 Huan Moisés quisqui para quiseliti
cati huejcahuas para ma quielnamiquica imontaj, huan quitajpalo ica yejyectzi
nopa israelitame para nochipa, huan noj- huan quitzoponi. Huan teipa quema mo-
quiya xijyolmelahua Josué ten ya ni. Na tajpalojque, calajque ipan se cali ten yo-
niquintamiltis nochi nopa amalecitame yomit. 8 Huan nopona Moisés quipohuili
ipan ni taltipacti huan amo aqui quinelna- imontaj nochi cati TOTECO quichihuilijto-
miquis. ya Faraón huan nopa egiptome pampa
15 Huan Moisés quichijqui se taixpamit quinicneli nopa israelitame. Huan quipo-
cati quitocaxti: “TOTECO Itztoc Quej Se huili nochi tamanti cati ininpantitoya
Bandera Cati Techyacana.” 16 Huan Moi- ipan ojti huan quenicatza TOTECO quin-
sés quiijto: maquixtijtoya.
“Quej se bandera tomaco, 9 Huan Jetro pajqui quema quicajqui
Toteco techyacana ma titatanica. quenicatza TOTECO quinpalehuijtoya no-
Pampa nopa amalecita masehualme pa israelitame huan quinmaquixtijtoya
motanantoque iixpa TOTECO, ten nopa egiptome. 10 Huan Jetro quiijto:
,1
187 yaya quintehuis para nochipa.” ™Ma tijhueyichihuaca TOTECO cati
amechmanahuijtoc imaco Faraón huan
Jetro quipaxalo Moisés nochi egiptome, huan nochi cati þero ini-
hualme cati mohueyimatiyayaj huan cati quintapejpeni cati amo istacatij huan cati
þero amechchihuiliyayaj. amo quinequij cati seyoc iaxca. Xiquintali
12 Teipa Jetro quimacac Toteco sequij sequij nopa tayacanca tacame ma quipiya-
tacajcahualisti huan quitati se tapiyali iix- ca tanahuatili ica mil masehualme. Huan
pa. Huan Aarón ihuaya nochi nopa hue- tatzinta sese ten inijuanti, xiquintali 10 ta-
hue tacame ten nopa israelitame yajque came cati quipiyase tanahuatili ica 100
tacuatoj ihuaya imontaj Moisés iixpa To- masehualme. Huan tatzinta ten sesen no-
teco Dios. pa 100 masehualme, xiquintali ome taca-
me cati quipiyase tanahuatili ica 50 mase-
Moisés quintali sequij jueces hualme. Huan tatzinta ten sesen nopa 50
(Dt. 1:9_18) masehualme, xiquintali 5 tacame cati san
13 Tonili Moisés mosehui quej juez pa- quipiyase tanahuatili ica 10 masehualme.
ra quintacaquilis nopa israelitame cati 22 Huan inijuanti quisencahuase cati quin-
motatelhuiyayaj se ica seyoc. Huan semil- cuesos ni masehualme ipan ten hueli taloj-
huit miyac masehualme ijcatoyaj iixpa tzi. Huan san nopa tamanti cati más huej-
hasta nochi cuatiyayaj. 14 Huajca quema hueyi mitzhualiquilise huan inijuanti qui-
Jetro imontaj Moisés quiitac nochi nopa sencahuase nochi tamanti cati amo ohui.
tequit cati Moisés iseltitzi quichihuayaya Quej nopa amo elis tahuel ohui nopa te-
iniixpa nopa israelitame, quiilhui: quit pampa anquichihuase san sejco.
™¿Taya tiquinchihuilía ni masehual- 23 Sinta Toteco mitzcahuilis xijchihua ya
me? Amo cuali para san ta timosehuía pa- ni, huajca huelis tiquijyohuis motequi,
ra titetajtolsencahuas huan nochi inijuan- huan nochi nopa masehualme paquise.
ti semilhuit moquetztoque. 24 Huajca Moisés quitacaquili imontaj
15 Huan Moisés quinanquili imontaj: huan quichijqui nochi cati quiilhuijtoya.
™Nochi hualahuij techitaquij para ma 25 Quintapejpeni tayacanca tacame cati
nijtajtani Toteco Dios taya ipaquilis. más temachme ipan nopa israelitame
16 Huan quema mocualaníaj se ica seyoc, huan quinmacac sequij ten inijuanti ta-
hualahuij techitaquij para ma niquinilhui nahuatili ica sesen mil masehualme.
ajquiya quichijtoc cati melahuac. Huajca Huan tatzinta ten sesen nopa tayacana-
na niquinilhuía taya quiijtohua Toteco ni, quinmacac 10 tacame tanahuatili ica
Dios huan taya itamachtil. 100 masehualme. Huan tatzinta sesen
17 Huajca Jetro, imontaj Moisés, quiil- nopa tacame, quinmacac 2 tacame tana-
hui: huatili ica 50 masehualme. Huan tatzin-
™Amo cuali cati tijchihua. 18 Tisiyajca- ta sesen inijuanti, quinmacac 5 tacame
miquis huan nojquiya siyahuise nochi no- tanahuatili ica 10 masehualme. 26 Huan
pa masehualme cati hualahuij campa ta. inijuanti quintajtolsencahuayayaj mase-
Ni tequit nel tetic para ta. Moseltitzi amo hualme ipan ten hueli tonali. Huan san
huelis tijtamichihuas. 19 Huajca ama xijca- nopa tamanti cati huejhueyi quihuiquili-
qui huan nimitzilhuis cati monequi tijchi- yayaj Moisés, pero nochi camanali cati
huas huan Toteco mitztiochihuas. Ta mo- amo más ohui quisencahuayayaj inijuan-
tequi timonextis iixpa Toteco por nochi ni ti. 27 Huan teipa Moisés quinahuatijtej-
masehualme huan xijtali iixpa nopa ta- qui imontaj, Jetro, huan yaya mocuetqui
manti cati quincuesohua. 20 Nojquiya mo- 19
,18 ipan ital.
nequi xiquinmachti itanahuatilhua huan
cati yaya quiijtohua huan xiquinilhui que- Nopa israelitame ajsique
nicatza monequi itztose huan taya mone- ipan huactoc tali Sinaí
qui quichihuase. 21 Nojquiya monequi xi-
quintapejpeni ten nochi nopa masehual-
me sequij tayacanca tacame cati temach-
19 Ipan nopa tonali quema quiaxiti
eyi metzti para quistoyaj nopa isra-
elitame ten tali Egipto, inijuanti ajsitoj
me huan cati quitepanitaj Toteco Dios. Xi- ipan nopa huactoc tali nechca tepet Sinaí.
2 Huan teipa quistejque ipan Reþdim huan quichicuenise iniyoyo, 11 huan ma mo-
ajsitoj campa tepet Sinaí, huan nopona cualtalise para huicta, pampa huicta ni-
quiquetzque iniyoyoncalhua iixpa nopa temos na niamoTECO, huan niitztos ipan
tepet ipan nopa huactoc tali. 3 Huan nopo- tepet Sinaí iniixpa nochi nopa masehual-
na Moisés tejcoc ipan nopa tepet para mo- me. 12 Huajca xijchihua se nepamit ya-
pantis ihuaya Toteco Dios. Huan TOTECO hualtic nopa tepet huan xiquinnahuati
quinojnotzqui Moisés ten nopa tepet huan nopa masehualme ma amo quiixcotona-
quiilhui ma quinilhui nopa israelitame c ni ca. Huan xiquinilhui ma motachilica pa-
camanali: ra amo tejcose, yon amo ajsise campa
4 ™Amojuanti ya anquiitztoque cati nopa nepamit, pampa cati quiajsis nopa
nijchijqui ica nopa egiptome. Anquimatij tepet o nopa nepamit temachti monequi
nimechmocuitahuijtoc. Quena, quej se anquimictise. 13 Huan amo aqui huelis
hueyi cuatojti quinhuica iconehua ipan quitalis imax ipan nopa masehuali o no-
ieltapal para amo teno huelis quinajsis, pa tapiyali cati monequi miquis, pampa
quej nopa nimechhualicatoc campa na. monequi anquimictise ica tet o ica cuata-
5 Huajca ama sinta anquicaquise cati ni- minti, masque se masehuali o se tapiyali.
mechilhuijtoc huan anquichihuase nopa Amo huelis anquicahuase ma itzto. Ma-
camanali cati nijpiya amohuaya, huajca sehualme san huelise monechcahuise
anelise annotapejpenilhua ten nochi ma- itzinta nopa tepet quema quicaquise qui-
sehualme. 6 Huan anelise se altepet ica se- pitzaj icuacua se oquich borrego.
yoc xinachti masehualme cati iyoca ten 14 Huajca Moisés temoc ten nopa tepet
nochi sequinoc. Nochi anelise totajtzitzi huan quincualtali nopa masehualme para
huan tatzejtzeloltique noixpa. quihueyichihuase Toteco. Huan nochi
Quej nopa TOTECO quiilhui Moisés ma quichicuenijque iniyoyo. 15 Huan Moisés
quinilhui nopa israelitame. quinilhui:
7 Huajca Moisés yajqui huan quinno- ™Monequi anmocualtalise para huic-
tzato nopa huehue tacame cati quipiyaya- ta. Huan tacame huan sihuame ma amo
yaj tanahuatili ica nopa israelitame huan motecaca san sejco ipan ni tonali.
quinilhui nochi cati TOTECO quinahuatij- 16 Huan ihuictaca ica ijnaloc, pejqui ta-
toya. 8 Huajca nochi nopa israelitame ta- tomoni huan tapetani, huan se mixti cati
nanquilijque san se: nelía tilahuac motali ipan nopa tepet.
™Nochi cati TOTECO tanahuatijtoc, tij- Huan quicajque se tapitzali cati nelía chi-
chihuase. cahuac hasta nochi nopa israelitame pej-
Huajca Moisés yajqui quiilhuito TO- que huihuipicaj. 17 Huan Moisés quinya-
TECO cati nopa israelitame tananquilij- canqui nochi nopa israelitame, huan ini-
que, 9 Huan TOTECO quiilhui: juanti quisque campa quiquetztoyaj inin-
™Xiquita, na nimonextis amoixpa ipan chajchaj para mopantise ihuaya Toteco
se mixti cati tilahuac para nopa masehual- Dios. Huan moquetzatoj itzinta nopa te-
me ma nechcaquica quema nimitzcama- pet. 18 Huan nochi nopa tepet Sinaí popo-
nalhuis. Quej nopa motemachise ipan ta cayaya pampa TOTECO hualtemotoya ipan
para nochipa. se tit. Nopa pocti tejcoyaya quej campa ta-
Huan Moisés quiilhui TOTECO taya qui- cacatzohuaj, huan nochi nopa tepet moj-
nanquilijtoyaj nopa israelitame. 10 Huan moliniyaya tahuel chicahuac. 19 Huan
TOTECO quiijto: quema nopa tapitzali tahuel chicahuac el-
™Xiya xiquincualtaliti nopa mase- tiyajqui, Moisés camanaltic, huan Toteco
hualme ama huan mosta, huan xiquin- Dios quinanquili ica itoscac cati elqui quej
iyocacahua senquisa para na. Monequi se tatomonilot.
20
2
Huan Toteco Dios camanaltic huan
quiijto nochi ni camanali:
“Na niDIOS, niamoTECO cati nimech-
hua, yon nopa seyoc tali ejquet cati
itztoc ipan amochaj. 11 Pampa ica
chicuasen tonali TOTECO quichijqui
quixti ipan tali Egipto campa ante- ilhuicacti, taltipacti, hueyi at huan
tequipanohuayayaj san tapic quej nochi cati quipiya. Huan mosiyaj-
amechcojtosquíaj. quetzqui ipan nopa chicompa tona-
3 Amo xijtepanitaca seyoc quej amoTe- li. Yeca TOTECO quitiochijqui nopa
co, san na. chicompa tonali huan quiiyocatali
4 Amo xijchihuaca itachiyalis yon se ta- para ma timosiyajquetzaca.
manti para anquitepanitase. Amo 12 Xijtepanitaca amotata huan amonana
xiquixcopinaca cati eltoc ipan il- para anitztose miyac xihuit ipan
huicac, yon cati eltoc ipan ni talti- nopa tali cati TOTECO Dios amech-
pacti, yon cati onca ipan hueyat macas.
para anquihueyichihuase. 5 Amo xi- 13 Amo xitemictica.
motancuaquetzaca iniixpa taixco- 14 Amo ximomecatica.
pincayome cati tachijchihualme, 15 Amo xitachtequica.
yon amo xiquinhueyichihuaca, 16 Amo aqui xiquistacahuica.
17 Amo xiquixtocaca seyoc ichaj, yon quica nopa tet. Pampa sinta anquitequise
amo xiquixtoca seyoc isihua, yon ica teposti, amo quinamiqui anquitalise
itaca tequipanojca, yon isihua te- ipan notaixpa. 26 Huan nijnequi notaixpa
quipanojca, yon itoro cati tapoxo- ma amo quipiyas escalones campa tacame
nía, yon iburro. Amo xiquixtocaca monequi tejcose para quiajsise. Amo nij-
yon se tamanti cati seyoc iaxca.” nequi para seyoc hueli quiitas tatzinta
21
,20
icuex cati tejcos nopona.’
Nopa israelitame quiimacasque
Toteco Dios Tanahuatilme para tequipanohuani
(Dt. 5:22_33) (Dt. 15:12_18)
21
18 Nochi israelitame quicajque nopa ta- “Ya ni nopa tanahuatilme cati ti-
tomonilot huan nopa tapitzali. Quiitaque quinmacas israelitame:
nopa tapetanilot huan nopa tepet cati po- 2 “Sinta tijcohuas se tequipanojquet he-
pocayaya. Huan tahuel majmajque, huan breo para moaxca, san monequi mitzte-
huihuipicaque huan mohuejcaquetzque. quipanos chicuasen xihuit. Ipan nopa chi-
19 Huan quiilhuijque Moisés: compa xihuit, monequi tijmajcahuas para
™Techcamanalhui ta huan timitznel- ayecmo elis moaxca. Huan amo teno mo-
toquilise. Pero ma amo techcamanalhui nequi mitztaxtahuis para quisas huan elis
Toteco Dios, pampa huelis timiquise. majcajtoc para yas campa quinequis.
20 Huan Moisés quinnanquili: 3 Sinta ajsico iseltitzi, yas iseltitzi. Pero
™Amo ximomajmatica. Toteco Dios sinta ajsico ica isihua, monequi isihua yas
hualajtoc quej ni para amechnextilis ihue- ihuaya. 4 Sinta iteco quimacas se sihuat
yi chicahualis para xiquimacasica para huan nopa sihuat quinpiyas oquichpilme
nochipa huan para amo antajtacolchihua- huan sihuapilme; nopa sihuat huan icone-
se. hua mocahuase para iteco huan nopa taca
21 Huan nochi nopa masehualme más tequipanojquet yas iseltitzi. 5 Pero sinta
mohuejcaquetzque. Huan Moisés monech- nopa taca tequipanojquet quiijtos para
cahui campa nopa mixti cati yayahuic amo quinequi itztos majcajtoc para yas
campa itztoya Dios. campa ya quinequis huan quiijtohua qui-
icnelía iteco, isihua, huan iconehua huan
Nopa tanahuatilme ten nopa taixpamit quinequi mocahuas inihuaya, huajca yaya
22 Huan TOTECO quiilhui Moisés: huelis mocahuas para noja elis iaxca iteco.
“Quej ni xiquinilhui nopa israelitame: 6 Huan iteco quihuicas iniixpa jueces,
‘Ya anquiitztoque para nimechnojnotztoc huan nopona quinechcahuiltise iteno no-
ten ilhuicac. 23 Amo xijchihuaca tamanti pa caltemit cati quiyahualtzacua nopa al-
ten oro, o ten plata o ica yon se tamanti tepet huan ica se hueyi tepos huitzmalot
para anquihueyimatise. Monequi techte- quicoyonilis inacas. Quej nopa yaya mo-
panitaca san na. 24 Techchihuilica se taix- chihuas itequipanojca iteco para nochipa.
pamit ica soquit huan ipani antechmacase 7 “Sinta se tacat quinamacas iichpoca
tacajcahualisti. Nopona xijtencahuaca no- para ma tequipano san tapic, nopa ichpo-
pa tacajcahualisti cati tatatili huan nopa cat amo hueli mochihuas majcajtoc quej
tacajcahualisti para anquipiyase tayoltali- mochihuaj majcajtoque taca tequipano-
li ica na, niamoTECO. Huan nopona an- huani. 8 Pero sinta iteco nopa ichpocat
quintencahuase pilborregojtzitzi huan amo quiixtocac huan yeca amo quichijqui
huacaxme quej amotacajcahualis. Huan isihua, masque quitapejpeni para se tonali
campa hueli campa na nimechchihualtis elisquía isihua, huajca seyoc huelis quico-
para anmoilhuise ten na, nopona xijchi- huas nopa ichpocat sempa. Pero nopa te-
huaca se taixpamit. Huan nopona na niyas teco amo huelis quinamacas nopa ichpo-
huan nimechtiochihuas. 25 Sinta antech- cat ica se cati seyoc tali ejquet. 9 Huan sin-
chihuilise se taixpamit ten tet, amo xijte- ta nopa teteco quitapejpeni se sihua tequi-
panojquet hebreo para quimacas itelpoca taxtahuas nochi nopa tonali tequit cati
para ma quichihua isihua, monequi nopa quipolos hasta cuali mochicahuas.
teteco ayecmo quiitas quej se tequipanoj- 20 “Sinta se acajya quihuitequis itaca o
quet, monequi quiitas quej elisquía iich- isihua tequipanojca ica se cuahuit, huan
poca. 10 Huan sinta nopa teteco quicuis se yaya miquis pampa quicoco, monequi an-
hebrea ichpoca tequipanojquet para isi- quitatzacuiltise iteco por cati quichijtoc.
hua huan teipa quicuis seyoc isihua, amo 21 Pero sinta nopa tequipanojquet itztos
hueli quiquixtilis yon quentzi itacualis no- para se ome tonati huan teipa miquis, amo
pa cati achtohui. Noja monequi quitama- monequi anquitatzacuiltise iteco, pampa
cas cuali, huan quiyoyontis cuali huan itz- nopa tequipanojquet iaxca.
tos ihuaya. 11 Huan sinta amo quinequi 22 “Sinta ome tacame motehuíaj huan
quichihuilis nochi ni eyi tamanti, nopa si- quicocose se sihuat cati conehue huan ica
huat huelis mochihuas majcajtoc para yas ya nopa quichihuase ma tacatis icone que-
campa yaya quinequis huan amo teno mo- ma ayemo ajsi tonali, ya ni cati anquichi-
nequis taxtahuas para quisas. huase. Sinta amo miqui nopa conet, huaj-
ca cati quipiya tajtacoli monequi taxta-
Tanahuatilme para cati tatehuíaj huas imiyaca cati quiijtos ihuehue nopa si-
o tecocohuaj huat huan nopa jueces. 23 Pero sinta mi-
12 “Sinta acajya quimaquilis seyoc quis nopa conet, monequi anquimictise
huan yaya miquis, monequi anquimictise cati quicoco nopa sihuat. 24 Huan sinta se
nopa temictijquet. 13 Pero sinta cati temic- teixteyolcocos, xiquixteyolcococa cati te-
ti amo quinequiyaya quicocos, san panoc coco. Sinta tetancochtepehuas, xijtan-
pampa huelis quej nopa Toteco Dios qui- cochtepehuaca. Sinta se quicocos ipan
cahuili ma eli, na nimitznextilis teipa can- imax o imetz se acajya, monequi nojquiya
que huelis yas nopa masehuali para mo- anquicocose cati tecocohua. 25 Sinta se te-
manahuiti para amo aqui quiitzquis huan tatía, nojquiya xijtatica. Huan sinta se te-
quimictis. 14 Pero sinta nopa temictijquet tzontequis, xijtzontequica. Sinta se quitej-
mocualanis ihuaya seyoc huan quisenca- tzonas seyoc, nojquiya xijtejtzona yaya
huas quenicatza huelis quicajcayahuas cati tetejtzontoc.
huan quimictis, huajca monequi xijmicti- 26 “Sinta se teteco quimaquilis itaca o
ca. Masque nopa temictijquet motatiti tio- isihua tequipanojca ipan iixteyol, huan
pan calijtic huan quiitzquis notaixpa para quicahuas ixpitzitic huan ayecmo huelis
momanahuis, monequi tijquixtis, huan xi- tachiyas ica nopa iixteyol, monequi quica-
tanahuatis ma quimictica. huilis nopa tequipanojquet ma elis majcaj-
15 “Sinta se quimaquilis inana o itata, toc pampa quiixteyolcoco. 27 Huan sinta
monequi anquimictise. se quitancochtepehua itaca o isihua tequi-
16 “Sinta se teichtequis, masque quin- panojca, monequi quicahuilis nopa tequi-
amacas nopa masehuali para ma tequipa- panojquet ma eli majcajtoc pampa quitan-
no, o noja quipixtos imaco quema anqui- cochtepejqui.
pantise, monequi anquimictise.
17 “Sinta se quitelchihuas itata o inana, Tanahuatilme para tamanti
monequi anquimictise. cati san pano
18 “Sinta masehualme motehuíaj huan 28 “Sinta se toro quitompojhuis se ma-
se quimaquilis ne se ica se tet, o ica se sehuali ica icuacua huan miquis, monequi
imax, pero amo miquis, san huetztos ipan anquimictise nopa toro ica tet huan amo
itapech, nopa cati tecoco amo monequi xijcuaca inacayo. Pero amo xijtatzacuilti-
miquis. 19 Sinta nopa cocoxquet huelis ca cati iaxca nopa tapiyali. 29 Pero sinta
motananas huan huelis quisas calteno ica nopa toro ya momajtoya tetompojhuía
icuatopil, huajca san monequi taxtahuas huan iteco quimati huan amo quitzacua
nopa tecocojquet cati ica mopajtis huan cuali nopa toro, huan sinta teipa quimictis
23
20 “Sinta se quimacas se tacajcahualisti “Amo xijmoyahuaca se camanali
se taixcopincayot o seyoc tamanti cati qui- cati amo melahuac ten sequinoc.
ita quej elisquía Dios, xijmictica. San na, Amo xijpalehuica se þero masehuali. Amo
niamoTECO, techmacaca tacajcahualisti. xijtestigojquetzaca se tamanti cati amo
21 “Amo xijcajcayahuaca, yon amo xij- melahuac por ya.
chihuilica cati þero se seyoc tali ejquet, 2 “Quema itztoque miyaqui cati quichi-
pampa amojuanti nojquiya aneltoyaj an- huasnequij cati amo cuali, amo ximocala-
seyoc tali ehuani ipan tali Egipto. quica inihuaya.
Toteco Dios iilhuicac ejca cati itztoque cuatita cati huelis amechco-
20 “Xiquita, na nijtitanis noilhuicac ejca cose. 30 Pero ica yolic niquinquixtijtiyas
ma amechyacana, huan ma amechmocuita- amoixpa quej nojquiya yolic anquinpixti-
hui ipan ojti huan ma amechhuica hasta no- yase más amoconehua huan anmomiya-
pa tali cati nimechcualtalilijtoc. 21 Xijtaca- quilijtiyase para anmoaxcatise nopa tali.
quilica cuali cati yaya amechilhuis huan xij- 31 “Quej ni nijquetztoc inepa amotal:
neltoquilica. Amo xijhuejcamajcahuaca, Pejtehuas amotal ipan nopa Hueyi At Chi-
pampa yaya quihuica nochi nopa tanahuati- chiltic huan yas hasta nopa Hueyi At Medi-
li cati nijhuica na huan amo amechtapojpol- terráneo d. Nojquiya pejtehuas ipan huactoc
huis amotajtacolhua sinta anquihuejcamaj- tali ica sur huan tamis ipan nopa hueyat Eu-
cahuase. 22 Pero sinta nelía anquicaquise frates ica campa huala tonati. Na nijtalijtoc
cuali nochi cati nimechilhuía huan anqui- amomaco nochi masehualme cati ehuani
chihuase nochi cati nimechnahuatijtoc, na ipan nopa tali para xiquinquixtica.
nielis niinincualancaitaca amocualancaita- 32 “Amo xijchihuaca yon se camanali
cahua huan niquintaijyohuiltis cati amech- inihuaya, yon ica inintaixcopincayohua.
taijyohuiltise. 23 Noilhuicac ejca amechya- 33 Amo xiquincahuilica ma mocahuaca
canas huan amechhuicas ipan inintal nopa ipan amotal para amo amechchihuase xi-
amorreos, heteos, ferezeos, cananeos, heve- tajtacolchihuaca ica na. Sinta anquinhue-
os huan jebuseos. Huan na niquintzontamil- yichihuase inintaixcopincayohua, huajca
tis amoixpa. 24 Amo ximotancuaquetzaca 24
,23
nelía amechmasiltise.”
iniixpa inintaixcopincayohua nopa mase-
hualme, yon amo xiquinhueyichihuaca. Tayacanani ma tejcoca ipan tepet Sinaí
Amo quema xijtoquilica sequinoc þero ta-
manti cati nopa masehualme quichihuaj.
Monequi xiquintzontamiltica nochi nopa
24 Huan TOTECO quiilhui Moisés:
™Xitejco campa na niitztoc, ta
ihuaya Aarón, Nadab, Abiú huan nopa 70
masehualme huan senquisa xiquinsosoloca huehue tacame cati mohuaya quinyacanaj
nochi nopa teme cati quinhueyichihuaj. ni israelitame. Inijuanti ma motancuaque-
25 San techhueyichihuaca na, niamoTECO tzaca ica huejca para techhueyimatise.
Dios, huan nijtiochihuas amotacualis ihua- 2 San ta, Moisés, huelis timonechcahuis
ya amoa. campa na, niamoTECO, niitztoc. Nopa se-
“Huan nijchihuas para ma amo amech- quinoc tayacanani amo huelise technech-
ajsi cocolisti. 26 Amo oncas yon se sihuat cahuise, huan nopa sequinoc israelitame
ipan amotal cati amo huelis conepiyas o amo huelis tejcose nica amohuaya.
cati conehuetzis. Huan nijchihuas para an-
itztose miyac xihuit ipan ni taltipacti. Israelitame quiselijque nopa camanali
27 “Na nijtitanis se hueyi majmajti ipan ica Toteco
nochi nopa þero masehualme campa an- 3 Huan Moisés yajqui quinpohuilito no-
ajsise hasta amo quimatise taya quichi- pa israelitame nochi cati TOTECO quiijtoj-
huase. Huan nijchihuas ma cholojtehuaca toya huan cati tanahuatijtoya. Huan nochi
amoixpa nochi amocualancaitacahua. israelitame ica sempa tananquilijque:
28 Niquintitanis etzame ma tayacanaca ™Nochi cati TOTECO quiijtojtoc, tijchi-
huan ma quinquixtijtiyaca nopa heveos, huase.
nopa cananeos, huan nopa heteos amoix- 4 Huajca Moisés quiijcuilo nochi cati
pa. 29 Pero amo niquinquixtis nochi san TOTECO quiilhuijtoya. Huan tonili cualca
ipan se xihuit. Sinta quej nopa nijchihuas- mijquejqui huan quichijchijqui se taixpa-
quía, polihuisquía nochi cati tatojtocto- mit itzinta nopa tepet, huan quiquetzqui
que, huan momiyaquilisquíaj tecuanime nopa taixpamit ipan doce teme quej imi-
yaca itelpocahua Israel cati ica pejqui no- ™Techchiyaca nica hasta quema tita-
pa doce huejhueyi familias ten israelitame cuepilise. Nica mocahuas Aarón huan Hur
cati ama onca. 5 Teipa quintitanqui sequij amohuaya, huan sinta acajya quipiya se
israelita telpocame ma quimacaca TO- cualanti quema amo niaqui, ma quinilhui-
TECO tacajcahualisti tatatili. Huan quin- ca inijuanti.
mictijque huan quintatijque torojme para 15 Huan Moisés tejcoc ipan nopa tepet
tacajcahualisti para quipiyase tasehuilisti huan se mixti quitzajqui. 16 Huan itatanex
ica TOTECO. 6 Huan Moisés quicuic tajco TOTECO temoc ipan tepet Sinaí, huan nopa
nopa esti, huan quitejqui ipan huajcalme mixti quitzajqui nopa tepet para chicua-
huan nopa seyoc tajco quiijtzelo ipan taix- sen tonati. Huan quema ajsic nopa chi-
pamit. 7 Teipa quicuic nopa amat cati qui- compa tonali, TOTECO quinotzqui Moisés
pixtoya itanahuatil TOTECO, o nopa cama- tatajco ten nopa mixti. 17 Huan nopa isra-
nal sencahuali cati TOTECO quichijtoya elitame cati itztoyaj tatzinta quiajcotachi-
inihuaya israelitame huan cati monequi lijque huan quiitaque itatanex TOTECO,
quineltocase. Huan quinpohuili nochi no- huan para inijuanti elqui quej se tilele-
pa amat huan inijuanti quiijtojque: mecti cati nochi quitatiyayaj tepeixco.
™Quena, tijneltoquilise TOTECO huan 18 Huajca Moisés tejcotiyajqui ipan nopa
tijchihuase nochi cati yaya techilhuijtoc. tepet, huan calajqui ipan nopa mixti huan
8 Huajca Moisés quicuic nopa esti ipan nopona mocajqui para 40 tonati huan 40
huajcalme, huan quinijtzelhuili nochi is- 25
,24
yohuali.
raelitame, huan quiijto:
™Ya ni nopa esti cati quipehualtía no- Tanahuatilme para tacajcahualisti
pa camanal sencahuali cati TOTECO qui- (Éx. 35:4_9)
chijqui amohuaya quema amechmacac
nochi ni tanahuatili. 25 Huan nojquiya TOTECO quiilhui
Moisés:
2 “Xiquinilhui nopa israelitame para
Moisés huan tayacanani tejcoque hueli techmacase tacajcahualisti sinta qui-
ipan tepet Sinaí nequij. Xijsentilica nochi nopa tamanti ca-
9 Huan teipa Moisés tejcoc ipan nopa te- ti sese israelita quinequi techmacas ica
pet ihuaya Aarón, Nadab, Abiú huan nopa nochi iyolo. 3 Sinta quinequij techmacase
70 huehue tacame cati quinyacanayayaj no- se tenijqui, huelis xiquinselhuili tamanti
pa israelitame. 10 Huan nopa israelita taya- ten oro, plata huan cobre. 4 Nojquiya hue-
canani quiitaque Dios, ininTeco israelitame. lis tiquinselhuilis icpat ten nopa tzonti ca-
Huan iicxitantita eltoya se piso azultic quej ti itoca lino cati tamalinti nelcanactzi,
nopa yejyectzi tet cati itoca zaþro, huan eli- huan nojquiya icpat ten iniijhuiyo borre-
yaya tahuel tzalantic quej ilhuicacti. gojme cati quipajtoque azultic, morado, o
11 Huan masque nopa tayacanca israelitame chichiltic. Nojquiya xijseli inincuitapan ij-
quiitaque Toteco Dios huan san sejco ta- huiyo chivojme, 5 huan inincuetaxo pesoj-
cuajque huan atique iixpa, amo quinmicti. me huan nopa cuahuit cati itoca acacia.
6 Xijseli aceite para ica quitatise taahuili.
Ma quichihuaca nopa yoyon tiopamit Xijseli taajhuiyacayot para aceite cati qui-
12 Huan TOTECO quiilhui Moisés: tequihuíaj para taiyocacahuase para na,
™Xitejco campa niitztoc ipan ni tepet huan nojquiya para ica anquisencahuase
huan ximocahua nica. Huan nimitzmacas copali cati ajhuiyac. 7 Nojquiya huelis
nopa tepatacti campa niquijcuilojtoc nopa techmacase teme cati pajpatiyo. Huelis
ley huan nopa tanahuatilme para tiquin- techmacase nopa tet ónice huan sequinoc
machtis israelitame. teme cati yejyectzitzi para anquitatzquil-
13 Huan Moisés tejcoc ipan itepe To- tise ipan nopa pantzajcayot huan nopa
teco ica Josué itapalehuijca. 14 Huan Moi- yolixtzajcayot para nopa hueyi totajtzi
sés quinilhui nopa huehue tacame: iyoyo. 8 Teipa techchihuilica se cali para
ipan niitztos tatajco ten amojuanti. 9 Pero tili cati nimitzmacas. 22 Huan nopona ta-
monequi xijsencahua nochaj ica nochi tajco ten nopa querubines cati ijcatoque
cuamesas huan tamantzitzi senquisa quej iixco itzajca nopa caxa, nimechnamiquis
ni taixcopinali cati ama nimitznextilis. huan nimechtasojtas. Quena, nopona
itzonco nopa caxa cati quipiya nopa tepa-
Nopa caxa tacti cati quipiya nopa camanal sencahua-
(Éx. 37:1_9) li cati ica nimocajtoc amohuaya, nimech-
10 “Ma quichihuaca se caxa yejyectzi ica matiltis nochi notanahuatilhua cati nijpi-
nopa cuahuit cati itoca acacia. Huan nopa ya para anisraelitame.
caxa quipiyas 1 metro 10 centímetros ihue-
hueyaca huan 65 centímetros ipatajca huan Cuamesa para nopa pantzi cati quinextía
ihuejcapanca. 11 Xicalaxoca ica senquisa para TOTECO itztoc tohuaya
oro iijtic huan ipani. Huan yahualtic itejte- (Éx. 37:10_16)
no xijchijchihuili se corona ten oro. 12 Xij- 23 “Xijchihuaca se cuamesa ica nopa cua-
chihuili nahui huejhueyi anillos ten oro. Xij- huit acacia, huan quipiyas 90 centímetros
talica nopa anillos najcac campa imetzhua, ihuehueyaca, 45 centímetros ipatajca, huan
ome ipan se lado huan ome ipan ne seyoc. 65 centímetros ihuejcapanca. 24 Xicalaxoca
13 Huan xijchihuaca ome cuahuit cati hue- nopa cuamesa ica senquisa oro. Nojquiya
hueyac huan pitzahuac para ica anqui- xijchihuilica icorona ten oro itejteno.
quechpanose. Huan xicalaxoca nopa cua- 25 Nojquiya yahualtic itejteno nopa cuame-
huit ica oro, 14 huan ma pano se ten nopa sa ma quipiya se icorona ten chicome centí-
cuahuit huehueyac ipan nopa ome anillo metros huan tajco ihuejcapanca. Xicalaxoca
ipan sesen lado ipan inacasta nopa caxa pa- nopa corona ica senquisa oro. 26 Nojquiya
ra quej nopa huelis anquitananase. 15 Huan xijchihuilica nahui anillos ten senquisa oro
ayecmo xijquixtilica nopa cuahuit cati ica cati anquitalilise ipan sese inacasta campa
anquihuicase. Ma mocahua nopa cuahuit imetzhua. 27 Nopa anillos monequi tatzqui-
ipan ianillos nopa caxa. 16 Huan quema an- tose itantita nopa corona nechca nopa cua-
quisencahuase nopa caxa, xijtalica iijtic no- mesa campa pehua imetz, huan ipan nopa
pa tepatacti ica nopa tanahuatilme cati ni- anillos calaquis nopa cuahuit huehueyac
mitzmacas. para ica anquihuicase nopa cuamesa.
17 “Huan xijchihuaca nopa caxa itzajca 28 Huan nopa cuahuit huehueyac cati ica
ten senquisa oro cati quipiyas se metro 10 anquiquechpanose nopa cuamesa monequi
centímetros ihuehueyaca huan 65 centí- xijchihuaca ica acacia cuahuit, huan xicala-
metros ipatajca. Nopona iixco nopa caxa xoca ica senquisa oro. 29 Nojquiya xijchij-
timopantise huan nimechtasojtas quema chihuaca platos, huejhueyi cucharas ten
antajtacolchihuase. 18 Xiquinchihuaca oro, tepos huitzcucharas huan huejhueyi
nojquiya ome ilhuicac ehuani cati ininto- xarros para ipan anatecase. Huan ica an-
ca querubines cati ijcatose ipan itzajca no- techmacase, na niamoTeco, nopa tacajca-
pa caxa. 19 Xiquinchijchihuaca nopa ome hualisti cati anquitoyahuase noixpa.
querubines ica san se tatecti oro cati tatej- 30 Huan monequi mojmosta noixpa anquita-
tzonti ica itzajca nopa caxa. Se querubín lise iixco nopa mesa nopa pantzi cati tenex-
moquetzas ipan se iteno huan ne se ipan tilía para niitztoc amohuaya.
seyoc iteno ica ihuehueyaca. 20 Huan no-
pa querubines monequi quipatajtose iniel- Nopa taahuil quetzali
tapal itzompac nopa caxa para quiecahui- (Éx. 37:17_24)
lise. Huan moixnamictose nopa querubi- 31 “Huan nojquiya xijchijchihuaca se ta-
nes huan tachixtose tatzinta ipan itzajca ahuil quetzali ten senquisa oro cati tatejtej-
nopa caxa, pampa nopona nitetasojtas. tzonali ica martillo. Quipiyas se icuayo
21 Quema ya tasencahuali itzajca, xijtalica huan chicuase imacuayohua. Huan sesen
caxa ijtic nopa tepatacti ica nopa tanahua- pilcaxitzitzi cati ipan tatatise quipiyas iyej-
yejca. Nesis quej se xochit mimilijtoc huan mati para nesis iniixcopinca nopa ilhuicac
se xochit cati cahuantoc, huan nochi iyej- ehuani cati inintoca querubines. 2 Huan
yejca monequi elis san se tatecti oro. sesen cortina quipiyas 12 metros huan taj-
32 Huan ica nopa chicuase imacuayohua ten co ihuehueyaca, huan ipatajca elis ome
nopa taahuil quetzali quipiyas, eyi imacua- metro. Huan nochi nopa cortinas elis san
yohua quisas se lado huan ne seyoc eyi ima- se inihuejhuexca. 3 Huan xijsalo nopa ma-
cuayohua quisas ne seyoc lado. 33 Huan cuili cortinas san sejco. Huan nojquiya xij-
ipan sese imacuayo quipiyas eyi pilcaxitzi- salo nopa sequinoc macuili cortinas san
tzi cati quiyecchijtoque para nesis quej eyi sejco. Quej nopa quisas ome cortinas cati
ixochiyo nopa almendra. Sesen quipiyas se nelía huehueyac. 4 Huan ipan se iteno ten
xochit mimilijtoc huan se xochit cahuantoc. nopa achtohui macuili cortinas cati tijsa-
Nochi chicuase imacuayo cati quisase ipan lojtoc, xijchihuili tailpili ica itzojhuaso ca-
icuayo nopa taahuil quetzali quipiyase san ti tijtenyahualos ica icpat cati azultic. Noj-
se xochit. 34 Huan icuayo cati eltoc tatajco quiya san se tijchihuas ipan se iteno nopa
nopa taahuil quetzali quipiyas nahui pilca- sequinoc macuili cortinas cati tijsalojtoc.
xitzitzi ica inintachiyalis quej ixochiyo se al- 5 Ipan nopa achtohui tasaloli ten cortinas,
mendra. Sesen quipiyas se xochit mimilijtoc xijchihuili 50 tailpili huan ipan sesen xij-
huan se xochit cahuantoc. 35 Campa quisa cahua itzojhuaso. Teipa xijtenyahualos
nopa achtohui ome imacuayohua ipan se- campa tijchihuili itzojhuaso ica icpat azul-
sen lado icuayo, oncas se xochit mimilijtoc tic. Xijchihuili seyoc 50 ipan ne seyoc cor-
itantita imacuayo. Huan nojquiya itantita tina cati tijsalojtoc para ma moixnamiqui-
ipan sesen lado nopa ompa huan expa ima- ca nopa 50 tailpili ipan se cortina ica cati
cuayohua oncas se xochit mimilijtoc. Huaj- eltoc ipan ne seyoc. 6 Huan xijchihua 50
ca quipiyas se xochit mimilijtoc itantita no- tepos chijcoli ten senquisa oro cati ica tij-
chi chicuase imacuayohua ipan nopa ta- sojsos nopa ome cortinas cati tijsalojtoc,
ahuil quetzali. 36 Ixochiyo huan imacuayo- huan quej nopa elis san se tamanti para
hua elis tasencahuali ica san se tatecti ten itzontzajca nopa yoyon tiopamit.
senquisa oro cati tatejtzonti ica martillo. 7 “Huan nojquiya tijchihuas 11 cortinas
37 “Huan xijchijchihuilica chicome pil- ica se yoyomit tetic cati taxinepaloli ica ini-
taahuiltzitzi cati anquitatise para ma ta- ijhuiyo oquich chivojme para elis quej se
ahuica ica iniixmelac. 38 Nojquiya xijchi- hueyi cuetaxti para tijtzontzacuas nopa yej-
huaca nopa cucharas para ica anquisehui- yectzi yoyomit cati tijtalijtoc itzompac nopa
se taahuili huan nochi pilplatotzitzi, huan yoyon tiopamit. 8 Monequi nopa tzontzajca-
nochi xiquinchihuaca ica senquisa oro. yot cati eltoc quej se hueyi cuetaxti ten iniij-
39 Monequis quej 33 kilos ten senquisa oro huiyo chivojme elis 13 metros huan tajco
para anquichihuase huan anquiyectalise ihuehueyaca, huan ome metro ipatajca. No-
nopa taahuil quetzali. chi nopa 11 cortinas monequi elis san se
40 “Ximotachili para tijchihuas nochi ihuejhuexca. 9 Huan anquisalose macuili
san quej na nimitznextilía amantzi nica cortinas san sejco, huan iyoca anquisalose
,2
265 ipan ni tepet. nopa seyoc chicuase cortinas san sejco.
Huan quema anajsitij ipan nopa chicuasem-
Nopa cortinas para itzontzajca pa cortina, xijhuilpachoca para anquihuiyo-
nopa yoyon tiopamit nise iixmelac nopa yoyon tiopamit campa
(Éx. 36:8_38) ticalaquis. 10 Huan nojquiya ipan iteno no-
itejteno campa itzojhuaso. 11 Huan nojqui- ipan sese imax. 22 Huan para iica nopa tio-
ya xijchihua 50 tepos chijcoli ten senquisa pamit campa temo tonati xijchihuili chi-
bronce cati ica quisojsos itzojhuaso nopa 50 cuase huapalme. 23 Nojquiya xijchihuili
tailpili ipan iteno se cortina ica itzojhuaso ome huapalme para yas iica nopa tiopamit
nopa 50 tailpili ipan iteno seyoc cortina, oncac ipan iesquina. 24 Nopa huapalme
huan quej nopa elis san se itzontzajca quej cati yas calesquina, monequi tatzquis ica
se hueyi cuetaxti. 12 Huan tajco se cortina tepos chijcoli tatzinta huan huejcapa.
mocahuas cuapilijtos iica nopa tiopamit 25 Huajca para iica oncas chicueyi huapal-
huan seyoc tajco iixpa. 13 Huan nopa yoyo- me huan 16 icuatetonyo ten plata, ome
mit cati mocahuas cuapilijtoc oncac quitza- icuatetonyo para sesen huapali.
cuas nopa tiopamit. Tajco metro cuapilijtos
se lado huan seyoc tajco metro cati cuapilij- Cuaixtapali para nopa huapalme
tos seyoc lado ten nopa tiopamit. 26 “Nojquiya xijchihua cuaixtapali ten
cuahuit acacia. Xijchihua macuili cuaixta-
Sequinoc itzontzajca pali para nopa huapalme ipan se caltepa-
nopa yoyon tiopamit mit, 27 huan seyoc macuili cuaixtapali pa-
14 “Huan nojquiya tijchihuilis seyoc ra nopa huapalme ipan seyoc caltepamit.
itzontzajca para yas iixco nopa itzontzajca Huan xijchihua seyoc macuili para nopa
cati eltoc quej se hueyi cuetaxti. Huan ya huapalme cati yas campa temo tonati, iica
ni tijchihuas ica inincuetaxo borregojme nopa tiopamit. 28 Huan nopa cuaixtapali
cati quipiyaj se xihuit huan tijpas inincue- cati panos tatajco ipan ihuejcapanca nopa
taxo ica chichiltic. Huan nopa najpa itzon- huapalme monequi elis san se tatecti cua-
tzajca, xijchihua ica inincuetaxo pesojme huit huehueyac cati ajsis ipan se iesquina
huan quitzacuas nopa itzontzajca cati ta- nopa caltepamit hasta seyoc iesquina.
chijchihuali ica borregojme inincuetaxo. 29 Huan xicalaxoca nopa huapalme huan
nopa cuaixtapalme ica oro, huan xijchi-
Icaltepayo nopa yoyon tiopamit hua nopa anillos calteno campa calaquise
15 “Huan nojquiya xijchihuaca nopa nopa cuaixtapalme ica senquisa oro.
huapalme cati moquetztos xitahuac para 30 Huan xijquetza nopa yoyon tiopamit
mochihuas nopa caltepamit ten nopa tio- senquisa quej nimitznextili nica tepeixco.
pamit. Xijchihuaca nopa huapalme ica
acacia cuahuit. 16 Huan nochi huapalme Cortina cati más calijtic
monequi elis nahui metro huan tajco ihue- ipan nopa yoyon tiopamit
hueyaca, huan 65 centímetros ipatajca. 31 “Nojquiya xijchihua se cortina ica lino
17 Huan sesen huapali quihuicas ome imax icpat cati nelía canactzi huan icpat cati qui-
cati huelis calaquis ipan seyoc huapali cati pajtoque azultic, morado huan chichiltic.
moquetza inechca. Xijchihua nopa hua- Huan quema quixinepalohua nopa yoyomit
palme para nopa yoyon tiopamit quej ni. se yoyonchijquet cati cuali quimati, ma ipan
18 Xijchihua 20 huapalme cati motequi- quixinepalos noilhuicac ejcahua na, niamo-
huis ipan nopa caltepamit cati eltoc ica TECO cati inintoca querubines. 32 Huan xij-
sur. 19 Huan xijchihua 40 icuatetonyo ten patahuas nopa cortina huan tijcuapilos ica
senquisa plata, huan nopa 20 huapalme tepos chijcolme ten oro ipan nahui taque-
calaquis ininpani para moquetzas xita- tzalme ten cuahuit acacia cati quialaxojto-
huac. Sese huapali monequi quipiyas ome que ica oro. Huan nopa taquetzalme mo-
icuatetonyo tatzinta para nopa ome imax. quetzase ipan nahui caltetomit ten plata.
20 “Huan nopa caltepamit cati eltoc ica 33 Xijcuapilo nopa cortina itantita nopa te-
norte ipan nopa yoyon tiopamit nojquiya pos chijcolme. Huan iica nopa cortina xijtali
quipiyas 20 huapalme. 21 Huan quipiyas nopa caxa cati quipiya notanahuatilhua.
40 icuatetonyo ten plata. Ome icuateton- Huan ni cortina quiiyocatalis nopa achtohui
yo mocahuas tatzinta se huapali huan se cuarto campa tatzejtzeloltic ica nopa seyoc
cuarto cati más calijtic cati itoca campa más xijchihua cuahuit huehueyac para nopa
tatzejtzeloltic cati quipiya nocaxa. taixpamit para ica anquihuicase. Xijchi-
34 “Huan ipan nopa caxa xijtali itzajca hua ica cuahuit acacia huan xiquixalti ica
campa nimechtasojtas quema antechix- bronce. 7 Huan nopa cuahuit huehueyac
tzacuilise amotajtacolhua. 35 Huan ipan cati anquisencahuase, xijcalaqui ipan ome
nopa achtohui cuarto cati más calteno lados ten nopa taixpamit ipan nopa anillos
quema ayemo ticajsi campa nopa cortina, para huelis anquihuicase. 8 Xijchihua no-
xijtali nopa cuamesa ica norte. Huan ipan pa taixpamit ica huapalme, huan ma mo-
nopa cuarto ica sur, xijtali nopa taahuil cahua ijticacahuaxtic campa tipitzase.
quetzali iixmelac nopa cuamesa. Huan xijchihua nochi senquisa quej ni-
mitznextili nica ipan ni tepet.
Cortinas campa calaquise
ipan nopa yoyon tiopamit Nopa calixpamit
36 “Huan para campa ticalaquis ipan (Éx. 38:9_20)
nopa achtohui cuarto ipan yoyon tiopa- 9 “Nojquiya tijchihuilis cati elis quej se
mit, xijchihua se cortina cati taxinepaloli calixpamit cati quiyahualos nopa yoyon
ica lino icpat nelcanactzi huan ihuaya ic- tiopamit. Huan xijchihuili se tatzacti ten
pat cati azultic, morado huan chichiltic. cortinas ten lino yoyomit. Huan ihuehue-
Ma quichihua se yoyonchijquet cati cuali yaca nopa lado ica sur elis 45 metros.
quimati. 37 Huan nojquiya ni cortina xij- 10 Huan ipan nopa lado quipiyas 20 ita-
cuapilo ica tepos chijcoli cati senquisa oro quetzalo cati moquetzas ipan 20 inincua-
ipan macuili taquetzali ten cuahuit acacia tetonyo ten nopa teposti bronce. Huan xij-
cati tiquixaltis ica oro. Huan xijchihua tatacatzos nochi nopa taquetzali ica plata
macuili icuatetonyo ten bronce cati yas ta- cati quipiya se ianillo. Huan nojquiya xij-
,2
276
tzinta ten nopa macuili taquetzalme. chihua tepos chijcoli ica plata para ica tij-
tatzquiltis nopa anillos ipan taquetzali ica
Taixpamit campa quitatise tacajcahualisti nopa icuatetonyohua. 11 Nopa tatzacti ten
(Éx. 38:1_7) cortinas ica norte elis san se, 45 metros
28
16 “Huan tatajco, campa tapojtoc para “Xijnotza ma huala moicni Aarón
calaquise, xijtali se cortina cati quipiyas 9 huan itelpocahua Nadab, Abiú, Ele-
metros ihuehueyaca. Huan xijcuapilo nopa azar huan Itamar para huelis tiquiniyocata-
cortina ipan nahui taquetzali cati moque- lis para na. Pampa niquintapejpenijtoc ipan
tzas ipan nahui cuatetomit. Huan nopa cor- nochi israelitame para ma elica totajtzitzi
tinas campa ancalaquise monequi elis taxi- cati techtequipanose. 2 Huan xijchihuili mo-
nepaloli ica lino icpat cati nelía canactzi icni Aarón iyoyo cati tatzejtzeloltic para ica
ihuaya icpat cati azultic, morado huan chi- techtequipanos. Huan iyoyo monequi elis
chiltic. Huan quixinepalos se cati tahuel nelía yejyectzi para nochi quitepanitase
quimati. 17 Huan tiquinalaxos ica plata no- pampa quej nopa quinamiqui ihueyitilis no-
chi nopa taquetzalme ipan nopa tatzacti ten pa hueyi tequit cati quichihuas noixpa.
cortinas yahualtic ten nopa calixpamit. 3 Huan nochi masehualme cati talnamiquij
Huan xijtatacatzos sesen taquetzali ica se para quisencahuas se tamanti huan cati ni-
tatecti plata cati quipiya ianillo. Nojquiya quinmacatoc yajatili, xiquinilhui ma huala-
nopa taquetzalme quipiyas tepos chijcolme ca para quichihuaquij iyoyo Aarón cati qui-
ten plata, huan icuatetonyo ten bronce. nextis para yaya itztoc iyoca ten sequinoc
18 Huan nopa tatzacti cati quitzacuas nopa totajtzitzi, pampa yaya elis nototajtzi para
calixpamit cati quiyahualohua nopa yoyon techtequipanos.
tiopamit quipiyas 45 metros ihuehueyaca,
huan 22 metros huan tajco ipatajca. Huan Iyoyo nopa hueyi totajtzi
nopa tatzacti ten cortinas quipiyas 2 metros 4 “Huan ya ni nopa yoyomit cati mone-
huan 25 centímetros ihuejcapanca. Huan qui quichihuilise Aarón para moquentis:
nopa cortinas xijchihua ica lino tamalinti iyolixtzajca, ipantzajca cati amo quipiya
nelcanactzi. 19 Nochi tamantzitzi cati quite- imancax, iyoyo cati huehueyac, ipaniyoyo
quihuise ipan nopa tequit tiopan calijtic cati yejyectzi tajtzonti, icuatzajca huan
huan nochi tepos chijcolme para ipan qui- itzinquechilpica. Ma quichihuaca ni yoyo-
cuapilose nopa tamantzitzi elis ten bronce. mit para moicni Aarón huan nojquiya ma
Huan nopa estacas para nopa yoyon tiopa- quinchihuilica iniyoyo itelpocahua para
mit huan nopa tatzacti ten cortinas mone- huelis techtequipanose quej nototajtzitzi.
qui xijchihua ica bronce. 5 Huan cati quipiyaj talnamiquilisti qui-
chihuase iniyoyo ica piltepos mecatzitzi
Aceite para taahuil quetzali
(Lv. 24:1_4)
20 “Huan xiquinnahuati nopa israelitame
ma quihualicaca aceite cati más cuali cati
quisa quema quitisij olivos. Huan anquite-
quihuise para nopa taahuili nochipa tatatos.
21 Huan nopa taahuil quetzali anquiquetza-
se ipan nopa achtohui cuarto ipan nopa yo-
yon tiopamit campa timopantise. Nopa
cuarto eltoc iixmelac nopa cortina cati qui-
tzacua campa mocahua nopa caxa ipan no-
pa cuarto campa más tatzejtzeloltic. Huan
Aarón huan itelpocahua quitatise nopa ta-
ahuili noixpa, na niamoTECO, sesen tiotac
huan tatatos hasta ica ijnaloc. Huan ni tana-
huatili monequi quichihuase israelitame Iyoyo, iyolixpantzajca huan icuatzajca
huan iniixhuihua ama huan teipa. nopa hueyi totajtzi.
ten oro huan ica icpat cati azultic, mora- nextilis taya nopaquilis na, niamoTECO
do, huan chichiltic, huan quixinepalose Dios. Huan xijtequihui nopa piltepos me-
ica lino icpat cati tamalinti nelía canactzi. catzitzi ten oro, huan lino icpat tamalinti
nelcanactzi, huan icpat cati quipajtoque
Iixpantzajcayo nopa hueyi totajtzi azultic, morado huan chichiltic quej tijte-
6 “Huan quichihuase nopa ixpantzajca- quihui ipan nopa ixpantzajcayot. 16 Mone-
yot ica miyac piltajco ilpicayotzitzi cati ta- qui tijcuilpachos para tijchihuas se bolsa
xinepaloli ten oro cati nelcanactzi, huan cati ome panti. Ihuehueyaca huan ipatajca
icpat cati azultic, morado huan chichiltic, nopa bolsa elis 22 centímetros huan tajco,
huan ica lino icpat tamalinti nelcanactzi. pampa cuadrado. 17 Huan iixpa xijtatz-
Huan monequi quichihuase masehualme quiltili nahui pamit ten piltetzitzi cati yej-
cati nelía cuali quimatij. 7 Monequi iix- yectzitzi. Ipan nopa achtohui pamit xij-
pantzajcayo elis ome tatecti ten yoyomit tatzquiltili se piltetzi cati itoca rubí, se to-
cati moixnamiquis iajcoltipa, huan iyolix- pacio huan se sardónice. Ya ni elis nopa
co huan iica mocahuas se iyoyo. 8 Huan achtohui pamit. 18 Ipan nopa ompa pamit,
iixpantzajcayo huan itzinquechilpica mo- xijtatzquiltili se esmeralda, se zaþro huan
nequi elis ten san se taxinepaloli yoyomit. se diamante. 19 Huan ipan nopa expa pa-
Huan itzinquechilpica ica cati quiilpis iyo- mit xijtatzquiltili se jacinto, se ágata huan
yo elis yejyectzi tachijchihuali. Xijxinepa- se amatista. 20 Huan ipan nopa najpa pa-
loca nopa yoyomit ica ipiltajco ilpicayo mit xijtatzquiltili se berilo, se ónice huan
cati taxinepaloli ica oro cati canactzi, se jaspe. Nochi ni piltetzitzi monequi tatz-
huan icpat ten lino cati tamalinti nelía ca- quitose ipan ininpiltencuayohua ten oro
nactzi, huan icpat cati quipajtoque azul- cati mocahuas inintejteno. 21 Huan imiya-
tic, morado huan chichiltic. ca nopa piltetzitzi monequi elis quej imi-
9 “Huan xijcui ome piltetzitzi cati itoca yaca itelpocahua Israel, doce. Huan sesen
ónice huan ipani xijtejtequi huan xiquij- piltetzi quinescayotis se itelpoca Israel
cuilo inintoca nochi itelpocahua Israel. huan anquitejtequise ipan sesen tet quej
10 Chicuase inintoca xijtejtequi ipan se tet se pilsellojtzi cati quipiyas itoca se itelpo-
huan chicuase ipan seyoc tet. Huan xiquij- ca Israel.
cuilo inintoca quej tacajtiyajque. 11 Que- 22 “Huan para quitatacatzos nopa yol-
ma quitalise nopa tocayot ipan nopa tet, ixtzajcayot ipan nopa ixpantzajcayot, xij-
monequi quitejtequise quej elisquía se se- chihuili piltajco ilpicayotzitzi cati taxine-
llo. Huajca nopa ome teme quipiyase no- paloli ica piltepos mecatzitzi cati canactzi
chi inintoca itelpocahua Israel. Huan itej- huan senquisa oro. 23 Huan teipa xijchi-
teno sesen tet xijchihua ipiltencuayo ten hua ome anillo ten oro, se ipan sesen ies-
senquisa oro. 12 Huan xijtali nopa ome tet quinajyo ica huejcapa ipan nopa yolixtzaj-
iajcoltipa nopa ixpantzajcayot para nopa cayot. 24 Nopa ome piltajco ilpicayotzitzi
totajtzi nochipa quihuicas inintoca iajcol- panose ipan nopa ome anillo cati eltoc iaj-
pa para ma techelnamiquiltijtinemi na, ni- coltipa nopa ixpantzajcayot. Quej nopa
amoTECO ten itelpocahua Israel. 13 Huan xijtatzquiltis nopa yolixtzajcayot ica nopa
xijtatzquiltis nopa piltetzitzi ipan oro. ixpantzajcayot. 25 Nojquiya iniyacapa no-
14 Huan xijchihua ome piltajco ilpicayo- pa piltajco ilpicayotzitzi moilpise ipan no-
tzitzi cati taxinepaloli ten oro cati nelía pa anillos cati eltoc iajcoltipa nopa ixpan-
canactzi. Huan nopa piltajco ilpicayotzitzi tzajcayot. 26 Teipa xijchihua seyoc ome
quitatzquiltise ipan ipiltencuayohua nopa anillo ten oro huan xiquintatacatzo nopa
teme ten ónice cati quihuica iajcoltipa. ome esquinas cati tatzinta ipan nopa yol-
ixtzajcayot, pero xiquintatacatzos nopa
Iyolixtzajcayo nopa hueyi totajtzi ome anillos tatzinta ten nopa yolixtzajca-
15 “Teipa ica yolic, xijchihuaca nopa yot campa moteca ipan cati quipantzacua.
yolixtzajcayot cati quipiyas cati amech- 27 Huan teipa xijchihua seyoc ome anillos
ipan nopa ixpantzajcayot, se ipan sesen la- Nopa piltepos patactzi ten oro
do iijtic nechca itzinquechilpica. 28 Huan 36 “Nojquiya xijchihua se tatecti oro ca-
teipa xiquilpi nopa anillos cati tatzinta ti canactzi quej se piltepos patactzi quej se
ipan nopa yolixtzajcayot ipan ni anillos credencial huan ipan xijtejtequi se tajcui-
ipan nopa ixpantzajcayot ica se listoj azul- loli quej campa quichihuaj se sello huan
tic para nopa yolixtzajcayot ma motali quiijtos: TAIYOCATALILI PARA TOTECO.
huan ma mocahua cuali ipan nopa ixpan- 37 Huan xiquilpi nopa piltepos patactzi ica
tzajcayot campa itajcoya huan amo papa- se listój azultic iixpa ipan icuatzajca.
tacas. 29 Huan yeca quema Aarón calaquis 38 Huan nopa piltepos patactzi mocahuas
campa tatzejtzeloltic nochipa huelis qui- cuapilijtos ipan icuaixco Aarón. Huan
huicas inintoca itelpocahua Israel iyolixco quema nopa israelitame quiiyocatalise se
ipan nopa iyolixtzajcayo huan techelna- tacajcahualisti para na huan quihualicase,
miquiltis na, niamoTECO, ten inijuanti. sinta ayemo senquisa tapajpacti nopa ta-
cajcahualisti noixpa na, niamoTECO, huaj-
Nopa Urim huan Tumim ca Aarón ica nopa piltepos patactzi huelis
para quipantise ipaquilis Toteco quihuicas inintaixpanolhua cati quiajsito-
30 “Huan iijtic nopa yolixtzajcayot que nopa tacajcahualisti. Huan huajca
campa ibolsa, xijtali nopa Urim huan nopa inon tacajcahualisti niquitas para tatzej-
Tumim, nopa dados tatzejtzeloltic ten na, tzeloltic huan nijselis. Yeca Aarón mone-
niamoTECO, cati anquitequihuise quema qui motalilis nopa cuatzajcayot ica nopa
anisraelitame monequis anquimatise ‘que- piltepos patactzi nochipa quema calaquis
na’ nopaquilis se tamanti, o ‘amo’. Huan tiopan calijtic noixpa.
Aarón quihuicas iyolixco nopa Urim huan
Tumim, nopa dados tatzejtzeloltic ten na, Ininpaniyoyo nopa totajtzitzi
niamoTECO quema calaquis noixpa. 39 “Huan ipaniyoyo nopa hueyi totajtzi
31 “Huan xijchihua iyoyo huehueyac cati xijchihuili taxinepaloli ica icpat ten lino
senquisa azultic cati moquentis itantita no- tamalinti nelía canactzi. Huan nojquiya
pa ixpantzajcayot. 32 Huan monequi xij- icuatzajca quichihuase ica lino, huan xij-
quechtequis campa calaquis itzonteco nopa chihua itzinquechilpica huan ma quipiya
totajtzi. Huan campa quiquechtequise mo- itachijchihuayo cati yejyectzi. 40 Huan
nequi quihuilpachose se quentzi huan qui- nojquiya xiquinchihuili itelpocahua Aa-
yahualose ica icpat para mochihuas se yej- rón ininpaniyoyo, huan inintzinquechilpi-
yectzi tajtzonti yahualtic para amo tzayanis ca cati yejyectzi tajtzonti huan inincua-
iquechta. 33 Huan icuextejteno nopa iyoyo tzajca. Huan ica nopa iniyoyo yejyectzi,
huehueyac monequi xijchihua se tajtzonti nochi masehualme quintepanitase. Nelía
yejyectzi campa xiquixcopina nopa cuatacti quinamiqui quipiyase inihueyitilis por no-
granada ica icpat azultic, morado huan chi- pa hueyi tequit cati quichihuase noixpa.
chiltic para ma quiyahualo icuexteno. Huan 41 “Huajca ica nochi ni yoyomit xiquin-
tatajco ten nopa granadas monequi xijcua- yoyonti moicni Aarón huan itelpocahua.
pilojtiyas pilcampanajtzitzi ten oro. 34 Mo- Teipa xiquinajalti aceite ipan inintzonteco
nequi elis se pilcampanajtzi ten oro huan te- huan xiquiniyocatali para na. Huan quej
ipa se granada tajtzonti, teipa seyoc pilcam- nopa xiquintequimaca para ma techtequi-
panajtzi ten oro huan seyoc granada taj- panoca quej totajtzitzi. 42 Huan nojquiya
tzonti, huan quej nopa yajtiyas ipan nochi xiquinchihuili inintatzintayoyo ica nopa
itejteno. 35 Huan ya nopa moquentis Aarón cuali yoyomit lino para ma motalilica ta-
quema techtequipanos na, niamoTECO, ca- tzinta ten nopa sequinoc iniyoyo. Huan
lijtic campa más tatzejtzeloltic. Huan que- quintzacuas ten inintzinquechta hasta
ma Aarón calaquis o quisas ipan nopa cuar- ininquescuayotipa. 43 Huan Aarón huan
to tzilinis nopa pilcampanajtzitzi ten oro itelpocahua monequi moquentise quema
para amo miquis. calaquise tiopan calijtic para techtequipa-
nose, o quema monechcahuise campa no- quit ica nochi nopa tanahuatili huan elise
pa taixpamit ipan nopa cuarto campa ta- totajtzitzi noixpa para nochipa. Quej ni,
tzejtzeloltic. Huan sinta moquentise cati huajca xiquiniyocatali Aarón huan itelpo-
nimechilhuía, amo motajtacoltise huan cahua.
miquise. Ni tanahuatilme elis para Aarón
,2
298 huan itelpocahua para nochipa. Tacajcahualisti para quiniyocatalis
nopa totajtzitzi
Xiquiniyocatali nopa totajtzitzi 10 “Xijhuica nopa becerro iixpa nopa
para TOTECO yoyon tiopamit, huan Aarón huan itelpo-
(Lv. 8:1_36) cahua ma quitalica inimax ipan itzonteco
cati ininejmat Aarón huan itelpocahua. iyolix huan imetz nopa borrego cati qui-
Nojquiya xijpolo quentzi nopa esti ipan huisojque noixpa para techmacase.
inihueyi majpil huan inihueyi xojpil cati 28 Quena, ya ni elis se tanahuatili para no-
ininejmat. Huan xijtzejtzelo nopa esti ya- chipa para xiquinmaca Aarón huan itelpo-
hualtic itejteno nopa taixpamit campa cahua iyolix huan imetz se tacajcahualisti.
Quitatise Tacajcahualisti campa iquej- Amo quema ma quielcahuaca israelitame
questa. 21 Huan xijcui quentzi ten nopa es- para quinmacase ni nacat nopa totajtzitzi,
ti ipan taixpamit huan quentzi nopa aceite masque temacaj se tacajcahualisti para
cati ica titaiyocatalía, huan xiquijtzelo moyoltalise nohuaya, niamoTECO, o tema-
ipan Aarón huan ipan iyoyo, huan ipan caj se tacajcahualisti para techtascamatili-
itelpocahua huan ipan iniyoyo nojquiya. se. Ya ni quinamiqui quiselise totajtzitzi
Huan ica ya nopa Aarón huan itelpocahua para iniaxca.
huan iniyoyo elis tatzejtzeloltic huan ta-
iyocatalili para na, niamoTeco. Nopa hueyi totajtzi
22 “Teipa xijquixtili ichiyajca nopa 29 “Huan nochi ni iyoyo Aarón cati ta-
oquich borrego. Xijcui nopa tachiyajcayot tzejtzeloltic teipa elis para nopa itelpoca ca-
campa icuitapil, icuetaxcol huan ielta- ti quitoquilis ipan itequi quej nopa hueyi to-
pach. Huan xijcui nopa ome ieyo huan tajtzi cati más quipiya tequiticayot. Huan
ininchiyajca, huan nopa imetz ten inej- quej nopa, ni yoyomit panos ten se itelpoca
mat, pampa ica nopa tacajcahualisti ten hasta se iixhui, huan hasta se iixhui itelpo-
nopa oquich borrego tiquintequitalis Aa- ca. Sesen cati quiselis ni tequit para elis
rón huan itelpocahua para techtequipano- hueyi totajtzi cati ama quiselía Aarón, noj-
se. 23 Nojquiya xijcui se pantzi ten nopa quiya quiselis ni yoyomit cati ihuaya yahui
chiquihuit cati quipiya pantzi cati amo ni tequit. Quiselise quema quiiyocatalise se-
quipiya tasonejcayot cati eltoc noixpa na, se ica aceite para quitequitalise para techte-
niamoTECO. Huan nojquiya xijcui se torta quipanos, niamoTeco. 30 Huan nopa itelpo-
cati quipiya aceite huan se ten nopa seyoc ca Aarón cati quiselis itequi teipa, monequi
pantzi cati nesi quej taxcali huactoc cati moquentis ni yoyomit tatzejtzeloltic para
anquiixajalojtoque aceite. 24 Huan nochi chicome tonati, huan teipa quena, hueli pe-
ni pantzi huan ichiyajca nopa borrego, xij- huas tequitis ipan nopa achtohui cuarto
tali imaco Aarón huan inimaco itelpoca- campa tatzejtzeloltic.
hua. Huan inijuanti quihuisose noixpa, ni- 31 “Huan xijcui inacayo nopa oquich
amoTECO, pampa ya nopa elis se tacajca- borrego cati tijtequihuijtoc para tiquin-
hualisti cati anquihuisose noixpa para an- iyocatalis Aarón huan itelpocahua, huan
techmacase. 25 Teipa xijcui ten inimax no- xijcacatzo campa tapajpacti noixpa na, ni-
chi cati quihuisojque noixpa huan xijtali amoTECO. 32 Huan Aarón huan itelpoca-
ipan nopa taixpamit noixpa quej se tacaj- hua quicuase inacayo nopa oquich borre-
cahualisti tatatili. Huan nopa tacajcahua- go ihuaya nopa pantzi cati eltos ipan nopa
listi mijyotis ajhuiyac huan techpactis na chiquihuit ipan calixpamit nechca campa
niamoTECO. Ya ni elis se tacajcahualisti ta- calaquise ipan nopa yoyon tiopamit.
tatili cati antechmacaj ipan tit. 33 Quena, san inijuanti huelis quicuase ni
tacajcahualisti cati tijtequihui quema ti-
Inintacualis nopa totajtzitzi quiniyocatali para ma techtequipanoca
26 “Huan teipa xijcui iyolix nopa na, niamoTECO. Amo aqui más hueli qui-
oquich borrego cati ica tijtequitalía Aarón cuas, san inijuanti, pampa nopa nacat
para techtequipanos, huan xijhuisos noix- huan nopa pantzi taiyocatalili, huan ta-
pa, nimoTECO, huan teipa nopa iyolix elis tzejtzeloltic para na. 34 Huan sinta moca-
para ta, Moisés. 27 Huan nochipa quema huas quentzi pantzi o quentzi nacat hasta
tiquiniyocatalis tacame para ma elica to- tonilis, monequi xijtatis, ayecmo huelis
tajtzitzi, Aarón huan itelpocahua quiselise quicuase pampa taiyocatalili para na.
35 “Huajca para chicome tonati tiquin- quinnamiquis nopa israelitame. Huan no-
chihuilijtiyas Aarón huan itelpocahua no- pa yoyon tiopamit elis tatzejtzeloltic pam-
chi cati nimitznahuatía para xiquiniyoca- pa quipiyas notatanex. 44 Huajca niquiyo-
tali ma techtequipanoca. 36 Ipan sesen to- catalis para na nopa tiopamit campa timo-
nali techmaca, niamoTECO, se becerro pantise, huan nopa taixpamit campa tata-
quej se tacajcahualisti para techixtzacuilis tise. Huan niquiniyocatalis Aarón huan
inintajtacolhua. Nojquiya xijpajpaca nopa itelpocahua para ma elica nototajtzitzi
taixpamit noixpa ica se tacajcahualisti ca- huan nochi elise tatzejtzeloltique. 45 Huan
ti anquitencahuase ipani. Mojmosta xical- na nimocahuas para niitztos tatajco israel-
ti nopa taixpamit ica aceite para tiquiyo- itame huan na nielis niininTeco. 46 Huan
cacahuas para na, niamoTeco. 37 Para chi- inijuanti techixmatise para na niDIOS ni-
come tonati xijtencahua tacajcahualisti ininTeco cati niquinquixti ipan tali Egipto
huan xijpajpaca nopa taixpamit para elis para nimocahuas huan niitztos inihuaya.
tahuel tatzejtzeloltic, huan nochi cati qui- 30
,29
Quena, na niDIOS, niininTECO.
ajsis nopa taixpamit elis tatzejtzeloltic, ta-
iyocatalili para na. Nopa taixpamit para copali
(Éx. 37:25_28)
Tacajcahualisti tatatili
cati monequi mojmosta
(Nm. 28:1_8)
30 “Nojquiya xijchihua se taixpamit
para ipan anquitatise copali. Xij-
chihua ica nopa cuahuit cati itoca acacia.
38 “Huan teipa mojmosta xiquintenca- 2 Huan ihuehueyaca iixpa monequi elis 45
hua ipan nopa taixpamit ome pilborregoj- centímetros huan ipatajca nojquiya 45
tzitzi cati quipiyaj sese xihuit. 39 Xijtenca- centímetros para elis cuadrado, huan
hua se pilborregojtzi ica ijnaloc, huan se ihuejcapanca elis 90 centímetros. Huan
pilborregojtzi techmaca quema calaquiti iixco nopa taixpamit huan icuacua mone-
tonati. 40 Huan ica nopa pilborregojtzi ica qui elis san se tatecti cuahuit. 3 Huan ti-
ijnaloc, xijtencahua ome litros huan tajco quixaltis ica oro ipani, huan ipan iquespa
harina cati más cuali taxacualoli ica se li- huan icuacua. Xijchihuili se icorona itejte-
tro aceite cati tatejtejtzonti ten olivos. no cati senquisa oro. 4 Nojquiya xijchihuili
Huan nojquiya xijtecas ipan taixpamit se nahui anillo ten oro, ome ipan se lado
litro xocomecat iayo. Ya nopa elis se tacaj- campa inacasta huan ne ome ipan seyoc
cahualisti cati quitoyahuase para techma- inacasta. Huan ipan nopa anillos anquica-
case. 41 Huan ne seyoc pilborregojtzi tech- laquise nopa cuahuit huehueyac para ica
maca, niamoTECO, ica tiotac quema onca- anquihuicase. 5 Huan xijchihua nopa hue-
laqui tonati. Huan nojquiya ma techmaca- hueyac cuahuit ica nopa cuahuit cati itoca
ca nopa harina quej quichijque ica nopa acacia, huan xiquixalti ica oro. 6 Huan
tacajcahualisti cati ica ijnaloc, huan ma ipan nopa achtohui cuarto campa tatzej-
techmacaca xocomecat iayo quej quito- tzeloltic, xijtali ni taixpamit para copali.
yajque ipan taixpamit ijnaloc. Huan ya ni Xijquetza ni taixpamit iixmelac nopa cor-
elis se tacajcahualisti para na cati antech- tina cati quitzacua nopa cuarto campa
macase ipan tit huan mijyotis ajhuiyac más tatzejtzeloltic campa eltoc nopa caxa
huan techpactis. 42 Ya ni elis nopa ome ta- ica nopa tanahuatili huan itzajca campa
cajcahualisti cati monequi anquichihuase timopantise. 7 Huan sese ijnaloc quema
mojmosta para ama huan teipa. Huan an- ajsis hora para Aarón quitejtequis imecha
quitencahuase noixpa na, niamoTECO, ni nopa taahuili, monequi quitatis copali cati
tacajcahualisti ipan nopa taixpamit cam- ajhuiyac ipan nopa taixpamit para copali.
pa tatatise ipan nopa calixpamit nechca 8 Huan nojquiya mojmosta ica tapoyahui
campa icalte nopa yoyon tiopamit campa quema Aarón quinsencahua huan quinta-
timopantise. Huan nopona nimechcama- tis nopa taahuilme, quitatis copali noixpa
nalhuis. 43 Quena, nopona nojquiya ni- na, niamoTECO. Quej nopa oncas copali
cati tatas noixpa mojmosta para nochipa tequise totajtzitzi. Nojquiya xijchihuili ica
hasta amoixhuihua quipiyase iniixhuihua. bronce se tamanti cati ipan mosehuis nopa
9 Ipan nopa taixpamit para copali, amo xij- hueyi paila. Huan xijsehui ipan nopa ca-
tati seyoc tamanti copali, yon amo xiquin- lixpamit tatajco ten nopa taixpamit campa
tali tapiyalme para tatase. Amo xijtali ta- quitatise tacajcahualisti huan nopa corti-
cajcahualisti ten harina, yon amo xijtoya- na cati quitzacua nopa yoyon tiopamit.
hua ipani nopa tacajcahualisti cati mone- 19 Huan nopona momajtequise huan moic-
qui tijtoyahuas. 10 Huan se huelta ipan se xipajpacase Aarón huan itelpocahua.
xihuit Aarón quitapajpacchihuas nopa ta- 20 Huan sesen huelta quema calaquise
ixpamit para copali quema quitalis ipan ipan nopa yoyon tiopamit campa timo-
icuacua se quentzi ieso nopa tacajcahua- pantise, monequi momajtequise huan mo-
listi para techixtzacuilis amotajtacolhua. icxipajpacase para amo miquise. Nojquiya
Huan amoixhuihua huan iniixhuihua quej quema monequis monechcahuise campa
ni nojquiya quichihuase ipan ni taixpamit nopa taixpamit para quichihuase ininte-
para copali se huelta ipan se xihuit. Ni ta- qui huan quitatise nopa tacajcahualisti ca-
ixpamit para copali nelía tatzejtzeloltic ti techtencahuilise na, niininTECO, 21 mo-
para na niamoTECO.” nequi momajtequise huan moicxipajpaca-
se para amo miquise. Huan ni tanahuatili
Nopa tomi cati ica sesen monequi mocahuas para nochipa para Aa-
quimanahuis inemilis rón, iixhuihua huan iniixhuihua quinelto-
11 Huan TOTECO nojquiya quiilhui Moi- case.”
sés:
12 “Quema tijchihua se censo para ti- Nopa aceite para taiyocatalise
quinpohuas nopa israelitame, sesen mone- para Toteco
qui quitaxtahuis TOTECO para quimanahuis (Éx. 37:29)
inemilis. Quej nopa monequi para amo aqui 22 Huan TOTECO nojquiya quiilhui Moi-
miquis pampa tiquinpohua. 13 Quema mo- sés:
pohuase, sesen masehuali monequi temacas 23 “Xijsentili ni taajhuiyacayot cati
se plata tomi cati quipiya chicuase gramos nimitzilhuía cati más cuali: Chicuase ki-
ietica huan ya nopa elis se tacajcahualisti los cati senquisa mirra, eyi kilo canela,
para na, niamoTECO. 14 Quena, nochi cati eyi kilo cálamo cati mijyotía ajhuiyac,
ya quiaxitijtoque 20 xihuit, monequi moij- 24 chicuase kilos cati casia huan nahui li-
cuilose huan monequi temacase nopa tomi. tros aceite cati itoca oliva. 25 Huan ma
15 Yaya cati rico amo taxtahuas más, yon ca- quisencahua nochi ya ni se taajhuiyaca-
ti teicneltzi amo taxtahuas pilquentzi. No- chijquet cati cuali quimati itequi para
chi techmacase na, niamoTECO, nopa plata ma elis nopa aceite cati tatzejtzeloltic
tomi cati quipiya chicuase gramos ietica pa- cati tapojpohuase para ica taiyocatalise
ra quimanahuise ininemilis. 16 Huan tijcuis para notequi na, niamo TECO. 26 Huan
nopa tomi cati temacatose israelitame para xijtequihui ni aceite para ticajaltis nopa
momanahuise, huan xijtequihui ipan itequi yoyon tiopamit campa timopantise huan
nopa yoyon tiopamit campa timopantise. nopa caxa ica nopa tanahuatili. 27 Noj-
Ica ya ni, niamoTECO nimechelnamiquis quiya xicajalti nopa cuamesa huan nochi
huan antechixtzacuilise amotajtacolhua pa- nopa tamantzitzi cati motequihuis nopo-
ra huelis anitztose.” na, huan xicajalti nopa taahuil quetzali
ihuaya nochi cati motequihuis nopona,
Nopa hueyi paila ten bronce huan xicajalti nopa taixpamit para copa-
(Éx. 38:8) li. 28 Xicajalti nopa taixpamit campa qui-
17 Huan TOTECO quiilhui Moisés: tatise tacajcahualisti huan nochi tamanti
18 “Nojquiya xijchihua se hueyi paila cati motequihuía nopona. Nojquiya xi-
ica nopa teposti bronce para ipan momaj- cajalti nopa hueyi paila ten bronce ihua-
nopa copali cati ajhuiyac mijyotía para mosentilijque campa Aarón huan quiil-
quitatise ipan nopa taixpamit para copali, huijque:
monequi nochi mochihuas senquisa quej ™Techchihuili se taixcopincayot para
nimitznahuatijtoc.” ma techyacana pampa amo tijmatij taya
ipantitoc Moisés cati techquixti ipan tali
Nopa tonali para ma timosiyajquetzaca Egipto.
12 Huan TOTECO nojquiya quiilhui Moi- 2 Huan Aarón quinilhui:
sés: ™Ma moquixtilica ininpijpilolhua amo-
13 “Xiquinilhui nopa israelitame para sihuajhua, amotelpocahua huan amoichpo-
monequi ma mosiyajquetzaca ipan nopa to- cahua; huan ma techhualiquilica nica.
nali cati nimechnahuati. Pampa nopa tonali 3 Huajca nochi moquixtilijque ininpij-
elis quej se tanextili para amechelnamiquil- pilolhua huan quihuiquilijque Aarón.
tis amojuanti huan amoixhuihua cati amoca 4 Huan yaya quiseli huan quiatili nopa
nimocajtoc. Huan quej nopa elis para nochi- oro, huan quema quiquixti ipan tit, quitej-
pa hasta amoixhuihua teipa ehuani quipiya- tzonqui ica se martillo huan quichijqui
se iniixhuihua. Quej nopa anquimatise para quej se becerro. Huajca nopa israelitame
na, niamoTECO, cati nimechchihua anta- quiijtojque:
tzejtzeloltique. 14 Huajca monequi ma mosi- ™¡Xitacaquica anisraelitame, ya ni to-
yajquetzaca ipan nopa tonali cati nimechil- dios cati techquixti ipan tali Egipto!
hui para mosiyajquetzase pampa nopa tona- 5 Huan quema Aarón quiitac quenica-
li tatzejtzeloltic huan taiyocatalili para na. tza paquiyayaj nopa israelitame, quisen-
Sinta se amo quitepanita ni tanahuatili, mo- cajqui se taixpamit iixpa nopa becerro,
nequi anquimictise. Sinta se tequitis ipan se huan teyolmelajqui:
tonali para anmosiyajquetzase, xijmictica. ™Mosta tijpiyase se ilhuit para TO-
15 Chicuase tonati antequitise, pero ipan no- TECO.
pa chicompa tonali monequi anmosiyajque- 6 Huan tonili nochi israelitame mij-
tzase pampa tatzejtzeloltic huan taiyocatali- quejque cualca huan quinmictijque tapi-
li para na, niamoTECO. Sinta se acajya te- yalme huan quintatijque ipan nopa taix-
quitis ipan nopa tonali, monequi miquis. pamit, huan temacaque tacajcahualisti pa-
16 Nochi israelitame ama huan iniixhuihua ra Toteco ma moyoltali ica inijuanti. Te-
teipa ma amo tequitica ipan nopa tonali pa- ipa nochi mosehuijque huan quichijque se
ra mosiyajquetzase. Monequi quitepanitase hueyi tacualisti huan tacuajque huan ta-
nopa tonali pampa quinextía nopa camanali ique quej amo monequi. Huan teipa nochi
cati nijchijtoc amohuaya. 17 Ni tamanti elis quichijque cati þero quej cati quichihuaj
se tanextili para nochipa ica anisraelitame ten hueli masehualme.
huan na, pampa ica chicuase tonati na, ni- 7 Huajca TOTECO quiilhui Moisés:
amoTECO, nijchijqui ilhuicacti huan talti- ™Xitemo amantzi ten ni tepet, pampa
pacti, huan ipan nopa chicompa tonali, momasehualhua cati tiquinquixti ipan tali
ayecmo nitequitic, san nimosiyajquetzqui.” Egipto monenpolojtoque. 8 Nimantzi qui-
18 Huan quema TOTECO tanqui cama- cajtejque nopa tanahuatilme cati niquin-
nalti ihuaya Moisés ipan nopa tepet Sinaí, nahuati ma quitoquilica. Quiatilijque oro
quimacac ome tepatacti campa ijcuilijtoc huan mochihuilijque se becerro huan
itanahuatilhua. Huan Toteco Dios quiij- amantzi quihueyichihuaj huan quimacti-
,3
321
cuilojtoya ica ya imax. líaj tacajcahualisti, huan quiijtohuaj: ‘An-
israelitame, ya ni amodios cati amech-
Nopa becerro ten oro quixti ipan tali Egipto.’
(Dt. 9:6_29) 9 Nojquiya TOTECO quiilhui Moisés:
lía tahuel nicualani inihuaya huan niquin- quintantoque. Nijcaqui cati huicaj seyoc
tzontamiltis, pero ten ta, Moisés, niquin- tamanti huicat.
chihuas sequinoc masehualme cati momi- 19 Huan quema Moisés monechcahui-
yaquilise tahuel miyac huan itztose ipan yaya campa itztoyaj nopa israelitame, qui-
se hueyi tali. itac nopa becerro huan quenicatza mijtoti-
11 Pero Moisés chicahuac quitajtani yayaj, huan nelía cualanqui. Huan qui-
ITECO Dios ma amo quichihua, quiijto: majcajqui itzinta tepet nopa tepatacti cati
™¡Ay TOTECO! ¿Para ten ticualanis quihuicayaya imaco huan cuechtic mocaj-
ica momasehualhua cati ta tiquinquixti qui. 20 Huan quicuic nopa becerro cati
ipan tali Egipto ica mohueyi chicahua- quichijtoyaj huan quitati, huan quitisqui
lis? 12 Nopa egiptome quiijtose para ta hasta quichijqui tatixtic. Huan nopa itati-
cati tiininTeco tiquinquixti ipan tali xo quiijtzelo ipan at, huan quinchihualti
Egipto, pampa ya timoilhuijtoya para ti- nopa israelitame ma quiica nopa at.
quinmictis ipan tepeme pampa tijnequi- 21 Huan Moisés quiilhui Aarón:
yaya tiquinixpolihuiltis ten ni taltipacti. ™¿Taya mitzchihuilijque ni masehual-
TOTECO, amo hueli tiquincahuilise nopa me para tiquinyacantoc ma quichihuaca
egiptome ma quiijtoca ya nopa. Yeca ni tajtacoli nelhueyi?
ayecmo xicualani. Ximoyolcuepa ica cati 22 Huan Aarón tananquili:
timoilhuijtoc tijchihuas huan amo xi- ™Amo xicualani nohuaya, tate. Ta
quincoco momasehualhua. 13 Xiquinel- cuali tijmati ni masehualme quinpactía
namiqui Abraham, Isaac, huan Israel quichihuase cati amo cuali. 23 Inijuanti
motequipanojcahua cati ta timotestigoj- techilhuijque ma niquinchihuili se taixco-
quetzqui ica moseltitzi huan tiquinilhui pincayot para techyacanas pampa amo tij-
tiquinmiyaquilis iniixhuihua para ma matiyayaj taya mopantic ta cati techquixti
elica tahuel miyaqui hasta amo aqui ipan tali Egipto. 24 Huan na niquinnanqui-
huelis quinpohuas. Tiquijto itztose quej li para sinta quipiyaj tamanti ten oro, ma
imiyaca sitalime nepa ilhuicac. Huan no- quiquixtica huan inijuanti techmacaque.
chi ni tali tiquinmacas iniixhuihua. Huan nijtali nopa oro ipan tit huan quis-
Huan tiquijto quiselise huan elis iniaxca qui ni becerro.
para nochipa. Quena, quej nopa tiquin- 25 Huan Moisés quiitac para nochi qui-
tencahuili motequipanojcahua. polojtoyaj ininpinahualis. Huan Aarón
14 Huajca TOTECO moyolcuetqui ica ca- quincahuilijtoya ma quichihuaca ten hueli
ti moilhuijtoya quinchihuilis imasehual- cati quinequiyayaj quichihuase. Huan qui-
hua. 15 Huan Moisés pejqui temo ten nopa itac inincualancaitacahua quinhuetzquili-
tepet, huan quihualicayaya imaco nopa yayaj. 26 Huajca moquetzqui iixmelac
ome tepatacti cati quipixtoya nopa tana- campa calaquiyayaj ipan ipejya nopa alte-
huatilme. Huan itanahuatilhua Toteco ij- pet ten iniyoyoncalhua. Huan Moisés qui-
cuilijtoya iixpa huan iica nopa tepatacti. ijto:
16 Yaya Toteco Dios cati quitejtejqui nopa ™Nochi cati itztoque ica TOTECO ma
tet huan quichijqui nopa tepatacti huan hualaca nica nohuaya.
yaya cati ipan tajcuilo. Huan nochi iixhuihua Leví mosentilij-
17 Huan quema Josué quicajqui tahuej- que ihuaya. 27 Huajca Moisés quinilhui ca-
chihuayayaj nopa israelitame nopona ta- ti moiyocatalijtoyaj ica ya:
tzinta, quiilhui Moisés: ™TOTECO Dios ten tiisraelitame quiij-
™Nijcaqui tahuejchihuaj campa itzto- tohua para sesen ten amojuanti monequi
que nopa masehualme quej elisquía onca xijcuica amomacheta, huan xipehuaca
se tatehuilisti. ipan nopa achtohui calme huan xipanoti-
18 Pero Moisés quinanquili: yaca hasta campa ontami nochi ni yoyon-
™Amo tahuejchihuaj pampa tatanto- calme. Huan xicalaquica ipan sesen yo-
que, yon amo quichihuaj pampa sequinoc yoncali huan xiquinmijmictijtiyaca mas-
nopa ofrendas para nopa yoyoncali campa ti tequit cati TOTECO quinahuatijtoya Moi-
mopantise ihuaya TOTECO, huan nochi no- sés, quichijque huan quihuicaque cati qui-
pa tamantzitzi cati monequiyaya para qui- sencajtoyaj para ma eli quej se ofrenda pa-
chihuase nopa tequit tiopan calijtic. Noj- ra TOTECO.
quiya quihualicaque cati monequiyaya
para iyoyo tatzejtzeloltic nopa totajtzi. Bezaleel huan Aholiab
22 Huan hualajque tacame huan sihuame (Éx. 31:1_11)
cati ica nochi iniyolo quinequiyayaj qui- 30 Huan Moisés quinilhui nopa israel-
macase se tenijqui. Huan miyaqui quihua- itame: “Xiquitaca para TOTECO quitapej-
licayayaj tamanti ten oro cati quitequi- penijtoc Bezaleel, icone Uri huan iixhui
huijtoyaj para moyejyecchihuase. Qui- Hur cati tacatqui ipan nopa hueyi familia
hualicaque pijpilolme, anillos, maquech- ten iixhuihua Judá, para tayacanas ipan
cosme huan ten hueli tatecti oro. Huan no- nochi ni tequit. 31 Huan Toteco Dios quita-
chi ni oro quitencahuilijque TOTECO quej li Itonal ica ihueyi chicahualis ipan Beza-
se ofrenda. 23 Sequinoc quihuicaque icpat leel para tayacanas. Huan Toteco quima-
azultic, morado huan chichiltic huan lino catoc talnamiquilisti huan yajatili para
icpat cati tamalinti nelcanactzi, huan noj- quimatis miyac tamanti tequit para huelis
quiya quihualicaque yoyomit cati tetic quichihuas nochi cati monequi, 32 huan
quej se cuetaxti cati taxinepaloli ica iniij- para huelis quichihuas tamanti yejyectzi-
huiyo oquich chivojme. Quihualicaque tzi ica oro, plata huan bronce. 33 Cuali qui-
inincuetaxo pesojme huan ininpochquiyo mati quintequis huan quinalaxos piltetzi-
borregojme cati quipajtoque chichiltic. tzi para petanise. Nojquiya quimacatoc
24 Huan nochi cati quinequiyayaj temaca- yajatili para elis se cuali cuaxinquet cati
se se ofrenda ten plata, o bronce, quihui- hueli quitejtequi huan quiyectalía cuahuit
caque campa TOTECO. Huan cati quipiya- para quichihuas cati yejyectzi. 34 Nojqui-
yayaj nopa cuahuit acacia cati monequi ya Toteco Dios quimacac talnamiquilisti
motequihuis ipan ichaj TOTECO, quihuali- Bezaleel ihuaya Aholiab para ma quin-
caque. machtica sequinoc nochi cati inijuanti
25 Huan miyaqui sihuame cati hueliya- quimatij. Aholiab eliyaya icone Ahisamac
yaj tamalinaj cuali huan cati ica nochi ini- huan tacatqui ipan nopa hueyi familia ten
yolo tequitiyayaj, quihualicaque icpat cati iixhuihua Dan. 35 Huan Toteco Dios quin-
azultic, morado huan chichiltic. Nojquiya macatoc nochi ome tahuel miyac inintal-
quihualicaque lino icpat cati nelcanactzi. namiquilis para ma quichihuaca miyac ta-
26 Huan sequinoc sihuame cati cuali hueli- manti tequit. Quimatij quenicatza qui-
yayaj tamalinaj, quimalinque iniijhuiyo cualtalise oro, huan quenicatza cuatequi-
oquich chivojme huan quichijque yoyomit se. Quimatij quenicatza quichihuase yoyo-
cati tetic. 27 Huan nopa tayacanani qui- mit cati yejyectzi tajtzonti ica icpat cati
huicaque piltetzitzi cati itoca ónice huan azultic, morado, huan chichiltic, taxine-
sequinoc piltetzitzi cati pajpatiyo para paloli ica lino icpat nelcanactzi. Quipiyaj
quitatzquiltise ipan nopa ixpantzajcayot yajatili para quichihuase nochi ni tequit,
huan yolixtzajcayot para nopa totajtzi. huan para quiyoliltise nochi nopa taman-
28 Huan nojquiya quihualicaque xihuit ca- tzitzi cati monequi quichihuase, huan qui-
ti ajhuiyac mijyotía huan aceite para ta- 36
,35 chihuase sese ica itachiyalis cati monequi.
ahuili. Nojquiya quihualicaque aceite pa-
ra nopa tamaneloli cati ica teajaltise que- Nopa israelitame quihualicaque onpano
ma taiyocatalise para Toteco, huan nopa miyac tamanti hasta mocajqui
copali cati ajhuiyac mijyotía.
29 Huan nochi israelita sihuame huan
tacame cati quimachilijque ipan iniyolo
36 “Huajca Bezaleel huan Aholiab
huan nochi sequinoc masehualme
cati TOTECO quinmacatoya talnamiquilisti
para hueli quichihuase se ten nopa taman- para ni tequit, huan quipixque ipan iniyo-
ihuehueyaca, huan 65 centímetros ipataj- Nojquiya quiixaltijque ica oro nopa cuaix-
ca. 22 Sese huapali quipixqui ome tepos tapalme cati huejhuehueyac.
chijcoli para quisalos ica ne sequinoc hua- 35 Huan nopa cortina cati quitzajqui no-
palme ipan sesen lado. 23 Huan ijcatoyaj pa cuarto cati más calijtic quichijque ica li-
20 huapalme ipan nopa caltepamit ica sur. no cati tamalinti nelcanactzi huan taxinepa-
loli ica icpat cati quipajtoyaj azultic, mora-
Itepos cuatetonyo nopa huapalme do huan chichiltic. Huan ipan nopa taxine-
24 Huan tatzinta ten sesen nopa huapali paloli nesiyayaj ome ilhuicac ehuani cati
calaquiyaya ipan ome itepos cuatetonyo inintoca querubines. 36 Huan para ipan mo-
ten plata para moquetzas cuali. Oncayaya huiyonis nopa cortina quichijque nahui ta-
40 tepos cuatetomit, ome cuatetomit ipan quetzali ica cuahuit acacia huan quinixalti
sese huapali. Huan sesen huapali quipix- ica oro. Huan ipan nopa taquetzali quitalij-
toya ome tepos chijcoli para quitatzquiltis que tepos chijcoli ten oro. Huan sesen ten
ipan itepos cuatetonyo. 25 Ipan nopa calte- nopa nahui taquetzalme moquetztoya ipan
pamit ica norte oncayaya seyoc 20 hua- inincuatetonyo ten plata.
palme, 26 huan 20 itepos cuatetonyo. Ta-
tzinta ten sese huapali oncayaya ome ite- Cortina campa calaquise
pos cuatetonyo. 27 Iica nopa tiopamit ipan ipan yoyon tiopamit
nopa lado campa temo tonati quipixqui 37 Nojquiya quichijque se cortina para
chicuase huapalme. 28 Huan quitalilijque quitzacuase campa calaquise ipan yoyon
seyoc huapali iica tiopamit campa sese tiopamit. Quichijque ica lino nelcanactzi
iesquina. 29 Huan quej nochi sequinoc cati taxinepaloli ica icpat azultic, morado,
huapalme, nopa huapalme campa inincal- huan chichiltic huan quiijtzonque yejyec-
nacasta quipixqui tepos chijcoli ica tatzin- tzi ica itachijchihualo. 38 Huan ni cortina
ta huan ica huejcapa para quisojsos ica tatzquitoya ipan macuili taquetzali ica
nopa huapalme cati ininechca. 30 Huajca macuili tepos chijcoli. Huan inintzompac
campa temo tonati oncayaya chicueyi nopa macuili taquetzalme huan tepos chij-
huapalme huan 16 tepos cuatetomit cati colme quiixaltijque ica oro, huan nopa
ipan moquetztoya, ome cuatetomit tatzin- macuili icuatetonyo cati ipan moquetzqui
ta ten sesen huapali. 37
,36
nopa taquetzali quichijque ica bronce.
oro cati tatejtzonali ica martillo. 18 Huan ajhuiyac mijyotía. Nochi quichijqui Beza-
quipixtoya chicuase imacuayohua; eyi ima- leel, se taajhuiyacachijquet cati achi más
cuayohua ipan se lado, huan nopa seyoc eyi 38
,37 quimatiyaya.
ipan seyoc lado. 19 Ipan sese imacuayo qui-
pixqui eyi pilcaxitzitzi cati ipan tatatise Taixpamit campa quitatise tacajcahualisti
huan quipixqui itachiyalis quej se almendra (Éx. 27:1_8)
ixochiyo cati mimilijtoc huan se cati ca-
huantoc. Huan ipan nochi nopa chicuase
imacuayohua quej nopa eliyaya. 20 Huan
38 Huan nojquiya ica cuahuit acacia
quichijqui se taixpamit cati cuadra-
do iixco campa quitatise tacajcahualisti.
ipan icuayo nopa taahuil quetzali quipiya- Quipixqui 2 metros 25 centímetros ihue-
yaya nahui pilcaxitzitzi, sese ica itachiyalis hueyaca huan ipatajca. Huan ihuejcapan-
se xochit almendra, se nesiyaya se xochit ca eltoya 1 metro 25 centímetros. 2 Huan
mimilijtoc huan se quej se xochit cahuan- ipan najcac iesquina quichihuili icuacua.
toc. 21 Huan tatzinta ten sesen nopa chicua- Huan quichijqui ica san se tatecti cuahuit
se imacuayohua cati tatzquitoyaj ipan icua- huan quiixalti ica nopa teposti bronce.
yo nopa taahuil quetzali quipiyayaya se xo- 3 Huan quichihuili nochi cati monequi
chit cahuantoc. 22 Huan nochi ixochiyohua quitequihuise ipan nopa taixpamit quej
huan imacuayohua huan icuayo eliyaya ten nopa tepos caja cati ipan quitemase cuaj-
san se tatecti oro huan tatejtejtzonti ica nexti, nopa huajcalme para quiselise esti,
martillo. 23 Nojquiya quichihuili chicome huan nopa tepos chijcoli para ica quiitz-
piltaahuiltzitzi, huan nopa cucharas cati ica quise nopa nacat, huan palas para ica qui-
quisehuiyayaj nopa taahuilme, huan quichi- quixtise cuajnexti, huan nopa teposti para
huilijque iplatohua. Huan nochi quichijque ticoli. Huan nochi quichijqui ica bronce.
ica senquisa oro. 24 Huan nopa taahuil que- 4 Huan ica bronce quichihuili se tixicti ica
tzali ten oro quipixqui 33 kilos ietica. ipiltepos ixtapalhua para iixco huelis mo-
tecas nopa tacajcahualisti cati quitatíaj.
Nopa taixpamit para copali Huan quisehui nopa tixicti ipan tajco
(Éx. 30:1_5)
25 Nojquiya quichijqui se taixpamit
campa quitatise copali huan elqui cuadra-
do, ica 45 centímetros ihuehueyaca huan
ipatajca, huan quipiyayaya icuacua ipan
nochi nahui iesquina, huan nochi san eli-
yaya se tatecti cuahuit. 26 Huan quiixalti
ica senquisa oro nochi itzontzajca, huan
iquesta, huan icuacua. Huan yahualtic iix-
co quiquetzqui se corona ten oro cati qui-
yectali. 27 Huan nojquiya quichihuili na-
hui anillos itantita nopa nahui iesquinaj-
yo, huan nopona quicalaqui nopa cuahuit
huehueyac para ica quihuicase. 28 Huan
nopa cuahuit huehueyac quichijqui ica
cuahuit acacia, huan quiixalti ica oro.
ihuejcapanca iijtico nopa taixpamit cam- nochi elqui ten plata. 13 Huan ica campa
pa quipixqui se itencuayo. 5 Huan nojqui- quisa tonati nopa cortinas cati quitzajqui
ya najcac campa iesquina quichihuili na- nopa lado quipixqui 22 metros huan tajco.
hui anillos para ipan quicalaquise nopa 14 Huan tatajco ten nopa tatzacti campa
cuahuit huehueyac para ica quihuicase. quisa tonati mocajqui tapojtoc quej calte-
6 Huan quichijchijqui nopa cuahuit hue- mit para calaquise ipan calixpamit. Huan
hueyac ica cuahuit acacia huan teipa qui- ipan se lado campa calaquise eltoya se
ixalti ica bronce. 7 Huan quincalaqui nopa cortina cati quipiyayaya 7 metros ihue-
huehueyac cuame ipan nopa anillo cati el- hueyaca, huan eyi taquetzali sese ica icua-
toya iquesta nopa taixpamit para huelis tetonyo para ipan tatzquijque. 15 Huan
quihuicase. Huan quichijqui nopa taixpa- ipan ne se lado ten campa calaquiyayaj
mit ica huapali huan mocajqui ijti caca- nojquiya eltoya se cortina cati quipiyaya-
huaxtic. ya 7 metros ihuehueyaca, huan 3 taque-
tzali huan sesen ica icuatetonyo para ipan
Nopa hueyi paila ten bronce tatzquijque. 16 Huan nochi nopa cortinas
para ipan momajtequise cati mochijqui nopa tatzacti cati eltoya ya-
(Éx. 30:18) hualtic ten nopa calixpamit mochijtoya
8 Huan quichijqui ica bronce nopa hueyi ica yoyomit taxinepaloli ten lino icpat cati
paila ten bronce para at huan nopa cati ipan canactzi. 17 Huan icuatetonyo sesen ta-
mosehuía. Quichijque ica miyac tescat ten quetzali eliyaya ten bronce, huan itepos
bronce cati sihuame momajtoyaj quitequi- chijcolhua huan ianillos eliyaya ten plata.
huíaj, pampa sihuame cati tequipanohuaya- Huan iixco sesen taquetzali quiixalti ica
yaj campa icalte nopa yoyon tiopamit qui- plata. Huan nochi nopa tepos barras para
hualicaque inintesca huan temacaque. ipan quicuapilose nopa cortinas eliyaya
ten plata.
Nopa calixpamit
(Éx. 27:9_19) Nopa caltemit para calaquise
9 Teipa Bezaleel quichijchijqui se calix- ipan calixpamit
pamit cati quiyahualo nochi nopa yoyon 18 Huan campa nopa cortina cati qui-
tiopamit. Huan tzactoya nopa calixpamit tzacuayaya campa calaquij ipan nopa ca-
ica cortinas quej se tepamit. Huan nopa lixpamit elqui taxinepaloli ica lino icpat
cortinas cati quitzajqui nopa calixpamit cati nelcanactzi huan icpat cati azultic,
ica sur quipixqui 45 metros ihuehueyaca. morado huan chichiltic. Nochi ya ni qui-
Huan quichijqui nopa cortinas taxinepalo- chijchijqui se cati quimatiyaya taxinepalo-
li ica icpat ten lino nelía canactzi. 10 Huan hua. Huan nopa cortina eliyaya 9 metros
ica sur tatzquitoyaj nopa cortinas ipan 20 ihuehueyaca huan 2 metros 25 centíme-
taquetzalme ica 20 inincuatetonyo ten tros ihuejcapanca san se quej nopa sequi-
bronce huan inintepos chijcolhua huan noc cortinas cati quiyahualojque nopa ca-
inianillos ten plata. 11 Huan ica norte no- lixpamit. 19 Huan campa calaquiyayaj qui-
pa cortinas cati mochijqui nopa tatzacti pixqui 4 taquetzali, sese ica icuatetonyo
quipixqui 45 metros ihuehueyaca, huan ten bronce para ipan moquetzas. Huan ite-
tatzquitoyaj ipan 20 taquetzalme, huan 20 pos chijcolhua huan ianillos nopa taque-
inincuatetonyo ten bronce ica inintepos tzalme eliyaya ten plata huan itzonco se-
chijcolhua huan inianillos ten plata. sen taquetzali nojquiya quiixalti ica plata.
12 Huan campa temo tonati nopa cortinas 20 Huan nochi estacas eltoya ten nopa te-
cati quitzajqui nopa lado quipixqui 22 me- posti bronce huan quitequihui para quiil-
tros huan tajco ihuehueyaca, huan quipix- pis huan quitetzilos nopa tiopamit. Huan
qui 10 taquetzali, huan 10 cuatetomit pa- nopa cortina tatzacti quiyahualo nopa ca-
ra ipan tatzquis. Huan nopa taquetzali, lixpamit. Huan nopa calixpamit quiyahua-
huan inintepos chijcolhua huan inianillos lo nopa yoyon tiopamit.
quema quitequipano TOTECO tiopan calij- nopa pantzi cati quitalíaj ipan nopa mesa
tic. Huan nochi quichijque senquisa quej para tenextilis Toteco itztoc tohuaya.
TOTECO quinahuatijtoya Moisés. 37 Nojquiya quihualicaque nopa taahuil
27 Huan para Aarón huan itelpocahua quetzali ten oro ica nochi itaahuilhua cati
quinchihuilijque inintatzintayoyo ica yo- quitalilijtoyaj sesen campa monequiyaya
yomit ten lino cati nelcanactzi. 28 Nojqui- huan nojquiya quihualicaque nochi nopa
ya quixinepalojque nopa cuatzajcayot ica tamantzitzi cati monequi quitequihuise ica
icpat ten lino cati nelcuali, huan quiyecta- nopa taahuil quetzali ihuaya nopa aceite ca-
lijque nopa yoyomit para inincuaixco ica ti quitequilise para ma tata. 38 Huan quihua-
icpat ten lino cati nelía cuali, huan qui- licaque nopa taixpamit ten oro, ihuaya no-
chijque inintatzintayoyo nojquiya ica ic- pa copali cati ajhuiyac huan nopa aceite pa-
pat tamalinti ten lino huan nelía canactzi. ra taiyocatalise, huan nopa cortina para
29 Nojquiya quichijque inintzinquechilpi- quicuapilose campa calaquise. 39 Quihuali-
cayo ica lino icpat nelcanactzi huan icpat caque nopa taixpamit ten bronce huan no-
cati azultic, morado huan chichiltic. Huan chi cati nopona motequihuía. Nojquiya qui-
quichijque yejyectzi itajtzonyo senquisa hualicaque itixic ten bronce huan nopa cua-
quej TOTECO quinahuatijtoya Moisés. huit huehueyac para ica quihuicase. Huan
30 Nojquiya quichijqui se piltatectzi ten nochi quiixaltijtoyaj ica bronce. Nojquiya
oro para quitalis ipan icuatzajca huan ipa- quihualicaque nopa hueyi paila huan icua-
ni tajcuilojque quej se sello cati quiijto: yo cati ipan momajtequise totajtzitzi.
TAIYOCATALILI PARA TOTECO. 31 Huan qui- 40 Quihualicaque nopa cortinas cati mochi-
ilpijque ica se icpat azultic huan quitalij- huas itzajca nopa calixpamit, ihuaya itaque-
que iixpa nopa cuatzajcayot senquisa quej tzalo huan itepos cuatetonyo. Nojquiya qui-
TOTECO quinahuatijtoya Moisés. hualicaque nopa cortinas para campa calte-
mit campa calaquise ipan calixpamit, huan
Moisés quitachili nopa yoyon tiopamit nopa lazos huan estacas para quiilpise huan
(Éx. 35:10_19) quitetzilose sesen taquetzali, huan nochi ta-
32 Huan quej ni tanqui nochi nopa te- manti cati motequihuis tiopan calijtic.
quit cati quichihuayayaj para quichihuase 41 Nojquiya quihuiquilijque Moisés para ma
nopa yoyon tiopamit campa mopantise quiita iyejyejca iniyoyo nopa totajtzitzi cati
ihuaya TOTECO. Huan nochi quichijque moquentise quema calaquise para tequitise
nopa israelitame senquisa quej TOTECO tiopan calijtic campa tatzejtzeloltic. Qui-
quinahuatijtoya Moisés. hualiquilijque nopa yoyomit cati tatzejtze-
33 Huan nochi nopa tiopamit ica nochi loltic para nopa hueyi totajtzi Aarón, ihua-
tamanti cati quichijtoyaj quihualiquilijque ya nopa yoyomit para itelpocahua quema
Moisés. Quihualiquilijque nopa yoyon Cali quichihuase inintequi tiopan calijtic.
cati quichijtoyaj ica nopa tetic yoyomit cati 42 Huan nopa israelitame quichijque
taxinepaloli ica iniijhuiyo oquich chivojme. nochi senquisa quej TOTECO quinahuatij-
Quihualicaque nopa cuamesas, tepos chij- toya Moisés. 43 Huan quema Moisés quita-
colme, huapalme, cuaixtapali, taquetzalme chili nochi cati quichijtoyaj, quiitac para
huan icuatetonyo. 34 Quihualiquilijque quichijtoyaj senquisa quej TOTECO tana-
itzontzajca cati quichijtoyaj ica inincuetaxo huatijtoya, huan quintiochijqui nochi ini-
oquich borregojme cati quipajtoyaj chichil- 40
,39 juanti cati quichijchijtoyaj.
tic, huan itzontzajca cati quichijtoyaj ica
inincuetaxo pesojme huan nojquiya nopa Quiquetzque nopa yoyon tiopamit
cortinas ten ica quitzacuas nopa cuarto
campa eltoya nopa caxa. 35 Quihualicaque
nopa caxa huan cuahuit huehueyac para ica
40 Teipa TOTECO quiilhui Moisés:
2 “Xijquetza nopa yoyon tiopamit
campa timopantise ipan nopa achtohui to-
quihuicase, huan itzajca, 36 huan nopa cua- nali ipan nopa achtohui metzti ten nopa
mesa ica nochi cati motequihuis ipani, huan yancuic xihuit ipan amocalendario.
3 Huan ipan nopa yoyon tiopamit ipan no- ma maltica ica at. 13 Huan xijyoyonti Aa-
pa cuarto más calijtic, xijtali nopa caxa, rón ica nopa yoyomit tatzejtzeloltic. Huan
huan xijtzacua campa calaquise ipan nopa xicajalti ica aceite para tiquiyocatalis para
cuarto ica nopa cortina. 4 Huan ipan nopa techtequipanos quej nototajtzi cati más
seyoc cuarto cati amo más calijtic, xijcala- hueyi. 14 Teipa xiquinhuica itelpocahua,
qui nopa cuamesa para pantzi huan xijtali huan xiquinyoyonti ica nopa yoyomit
campa monequi. Teipa xijcalaqui nopa ta- huehueyac cati anquinchijchihuilijque.
ahuil quetzali huan xijtati. 15 Huan xiquinajalti aceite quej tijchijqui
5 “Huan nojquiya ipan nopa cuarto cati ica inintata, huan inijuanti nojquiya tech-
amo más calijtic, xijtali nopa taixpamit ten tequipanose quej totajtzitzi. Huan quema
oro campa quitatise copali huan nopa taix- tiquinajaltis aceite, pehuas se familia ten
pamit ten copali mocahuas iixmelac nopa totajtzitzi cati amo tamis pampa iniixhui-
caxa cati eltoc ipan nopa cuarto cati más ca- hua elise nototajtzitzi para nochipa.”
lijtic. Huan xijcuapilo seyoc cortina campa 16 Huan Moisés quichijqui nochi senqui-
calaquise ipan nopa achtohui cuarto cati sa quej TOTECO quinahuatijtoya. 17 Huajca
amo más calijtic huan ni cortina elis iixme- ipan nopa achtohui tonali, ipan nopa achto-
lac nopa taixpamit ten oro huan quitzacuas hui metzti quema yahuiyaya para ome xi-
campa calaquise ipan nopa cuarto cati amo huit quistoyaj ipan tali Egipto, quiquetzque
más calijtic. 6 Huan ipan nopa calixpamit, nopa yoyon tiopamit. 18 Huan quema Moi-
xijtali nopa taixpamit campa quitatise tacaj- sés quiquetzqui nopa yoyon tiopamit, qui-
cahualisti. Huan moquetzas iixmelac nopa quetzqui itepos cuatetonyo, ihuapalhua,
cortina campa calaquise ipan nopa cuarto huan quicalaqui icuaixtapalhua huan ita-
cati amo más calijtic. 7 Teipa tatajco ten no- quetzalhua. 19 Teipa quipatajque nopa cor-
pa yoyon tiopamit huan nopa taixpamit, xij- tina para quitzontzacuase, huan nojquiya
tali nopa hueyi paila cati quitequilise at pa- nopa seyoc itzontzajca quitali san quej TO-
ra momajtequise. 8 Huan teipa xijquetza no- TECO quinahuatijtoya.
pa tatzacti ten cortinas para xijchihua ica- 20 Teipa quicuic nopa ome tepatacti cati
lixpayo yahualtic nopa yoyon tiopamit. quipixtoya itanahuatilhua TOTECO huan
Huan cati campa calaquise ipan calixpamit, quitali ipan nopa caxa. Teipa quicalaqui no-
xijcuapilo nopa seyoc cortina. pa cuahuit huehueyac para ica quihuicase
9 “Huan xijcui nopa aceite cati ica te- campa monequiyaya. Huan iixco quitali
ajaltise para taiyocatalise para TOTECO. itzajca campa nopa totajtzi quinixtzacuilis
Huan xiquijtzelhuili nopa yoyon tiopamit inintajtacolhua masehualme iixpa TOTECO.
huan nochi cuamesas cati eltoc ipani. Xi- 21 Quema ya eltoya tasencahuali nopa caxa,
quijtzelhuili nochi cati quitequihuise no- quicalaqui ipan nopa cuarto cati más tiopan
pona. Huan nochi mocahuas tatzejtzelol- calijtic, huan quicuapilo nopa cortinas para
tic, taiyocatalili para na, niamoTECO. quitzacuas nopa cuarto cati quipixtoya no-
10 Teipa xiquijtzelhuili nopa taixpamit pa caxa san quej TOTECO quinahuatijtoya.
campa quitatise tacajcahualisti huan no- 22 Teipa ica norte ipan nopa achtohui
chi cati motequihuía ihuaya. Huan quej cuarto cati amo más calijtic, quitali nopa
nopa moiyocatalijtos nopa taixpamit huan cuamesa. Nopa cuarto eltoc iixpa nopa yej-
elis tahuel tatzejtzeloltic. 11 Nojquiya xi- yectzi Cortina. 23 Huan ipan nopa cuamesa
quijtzelhuili nopa hueyi paila campa mo- quitenqui nopa pantzi iixpa TOTECO senqui-
majtequise huan icuayo ten bronce huan sa quej TOTECO quinahuatijtoya Moisés.
quej nopa tiquiyocatalis huan tijchihuas 24 Huan nojquiya ipan nopa cuarto cati
tatzejtzeloltic para na. amo más calijtic, ica sur quitali nopa ta-
12 “Huan xijhuica Aarón ihuaya itelpo- ahuil quetzali iixmelac nopa cuamesa pa-
cahua ipan nopa calixpamit hasta iixme- ra pantzi. 25 Huan quintati nopa taahuil-
lac campa calaquise ipan nopa yoyon tio- me iixpa TOTECO quej TOTECO quinahua-
pamit campa timopantise, huan nopona tijtoya ma quichihua.
26 Huan ipan nopa cuarto nojquiya qui- lixpamit yahualtic ten nopa yoyon tiopa-
tali nopa taixpamit ten oro. Huan qui- mit huan nopa taixpamit. Huan campa ca-
quetzqui iixmelac nopa cortina cati qui- laquij ipan calixpamit, quicuapilo nopa
tzacuayaya nopa cuarto cati más calijtic. cortina para elis quej se caltemit. Huan ica
27 Huan ipan nopa taixpamit ten oro qui- ya nopa Moisés quitamilti nopa tequit.
tati nopa copali cati ajhuiyac quej TOTECO
quinahuatijtoya. Itatanex Toteco
28 Nojquiya Moisés quicuapilo se corti- (Nm. 9:15_23)
na para quitzacuas campa calaquise ipan 34 Huan se mixti quisentzajqui nopa yo-
nopa cuarto cati amo más calijtic ipan no- yon tiopamit. Huan itatanex TOTECO cati
pa yoyon tiopamit. 29 Huan ipan nopa ca- nelía yejyectzi quitemiti nopa tiopamit.
lixpamit iixmelac campa calaquise ipan 35 Huan Moisés amo huelqui calaqui tiopan
nopa yoyon tiopamit, quitali nopa taixpa- calijtic pampa nopa mixti motalijtoya nopo-
mit campa quitatise tacajcahualisti. Huan na. Huan itatanex TOTECO cati tahuel ca-
ipan quintatijque tapiyalme para tacajca- huaniyaya quisentzajqui nopa yoyon tiopa-
hualisti. Nojquiya quitati tacajcahualisti mit. 36 Huan ipan nopa tonali quema nopa
ten harina quej TOTECO quinahuatijtoya. israelitame nentinemiyayaj campa hueli,
30 Huan ipan nopa calixpamit cati eltoc sinta nopa mixti quitalcahuiyaya nopa yo-
tatajco ten nopa yoyon tiopamit huan taix- yon tiopamit, nopa israelitame quitanana-
pamit campa quitatise tacajcahualisti, qui- yayaj nopa yoyon tiopamit campa mopanti-
tali nopa hueyi paila, huan quitequili at pa- yayaj ihuaya TOTECO huan quitoquiliyayaj
ra nopona ma moicxipajpacaca huan ma nopa mixti. 37 Pero sinta nopa mixti amo
momajtequica totajtzitzi. 31 Huan Moisés mijcueniyaya, inijuanti nojquiya amo mij-
inihuaya Aarón huan itelpocahua nopona cueniyayaj hasta quema nopa mixti sempa
momajtequijque huan moicxipajpajque. mijcuenisquía. Huan huajca, quena, quema
32 Huan sesen huelta quema inijuanti cala- mijcuenisquía, inijuanti quitoquilisquíaj.
quiyayaj ipan nopa yoyon tiopamit o sinta 38 Huan quej nopa elqui ipan nochi iniojhui.
quinechcahuiyayaj nopa taixpamit campa Tonaya nopa mixti ten TOTECO motaliyaya
quitatise tacajcahualisti, monequiyaya mo- itzompac nopa tiopamit huan tayohua mo-
pajpacase quej TOTECO tanahuatijtoya. chihuayaya quej se tit huan yeca nopa isra-
33 Teipa Moisés quiquetzqui nopa ta- elitame hueliyayaj tachiyase tonaya huan
tzacti ten cortinas cati quitzajqui nopa ca- tayohua.
Levítico
Levítico quiijtosnequi “nopa cati techpohuilía ten nopa levitame”. Levitame eliyayaj
iteipa ixhuihua Leví. Leví elqui se icone Jacob o Israel cati itztoya huejcajquiya ipan ita-
miya tonali ten Génesis. Quema pehua Éxodo, ya panotoya 400 xihuit huan pehua tech-
pohuilía ten Moisés huan iicni Aarón cati itztoyaj iteipan ixhuihua Leví. Aarón elqui no-
pa achtohui israelita totajtzi huan pejqui itequi quema TOTECO quimacac nopa tanahua-
tilme ipan tepet Sinaí. Huajca ten nopa tonali huan teipa, san quintocaxtía Aarón, icone-
hua huan iixhuihua, totajtzitzi. Huan masque nochi totajtzitzi eliyayaj iteipa ixhuihua
Leví, ayecmo quintocaxtíaj “levitame” pampa nochi quimachiliyayaj para nochi totajtzi-
tzi eliyayaj iixhuihua Leví cati itztoyaj huejcajquiya 400 xihuit achtohuiya. Pero quema
pejqui nopa tequit ten totajtzitzi ica Aarón, san nopa sequinoc iixhuihua Leví cati amo
totajtzitzi quintocaxtijque “levitame”, pampa inijuanti amo eliyayaj iteipan ixhuihua
nopa totajtzi Aarón. Nopa levitame quinpalehuijque totajtzitzi ipan inintequi tiopan ca-
lijtic huan quimocuitahuijque nopa tiopamit.
Moisés quiijcuilo ni amatapohuali cati techmachtía TOTECO, yaya cati ininTECO isra-
elitame, itztoya tatzejtzeloltic. Huan quinmachtía israelitame para quipactise TOTECO
monequi quipiyase se nemilisti tapajpactic. Huan ni amatapohuali quinnextilía amo san
quej hueli quinechcahuise. Quinilhuía sinta amo quineltocase itanahuatilhua, oncas ta-
tzacuiltili. Nopa versículo cati más taixmatili eltoc 19:18, “Monequi xiquicneli seyoc
quej ta moselti timoicnelía.”
143
itajtacolhua noixpa. 5 Huan nopa mase- cahualisti, huajca hueli techmacas se pa-
huali quimictis nopa tapiyali nopona no- loma o se pichontzi.
ixpa, niamo TECO. Huan itelpocahua Aa- 15 “Huan nopa totajtzi quihuicas nopa
rón, nopa totajtzitzi, quiijtzelose ieso paloma o nopa pichontzi campa nopa taix-
nopa tapiyali yahualtic nopa taixpamit pamit huan quiquechhuilacatzos hasta
cati eltoc nechca icalte nopa yoyon tio- quicotonas itzonteco huan quitatis itzon-
pamit huan quej nopa techmacase. teco ipan taixpamit. Teipa quicahuilis ma
6 Huan nopa masehuali quiquixtilis icue- quisa ieso nopa paloma ielchiquitipa nopa
taxo nopa tapiyali cati elis quej se tacaj- taixpamit. 16 Huan teipa nopa totajtzi qui-
cahualisti tatatili huan quihuejhuelos cuis iapompo huan iijhuiyo nopa piltoto-
itacayo. 7 Teipa itelpocahua Aarón, nopa tzi huan quinmajcahuas ielchiquitipa no-
totajtzitzi, tipitzase huan quitalise mi- pa taixpamit ica campa quisa tonati cam-
yac cuahuit ipan nopa taixpamit. 8 Huan pa eltoc nopa cuajnexti. 17 Teipa quiitz-
teipa itelpocahua Aarón quitalise nochi quis ipan ieltapalhua huan quitajcotequis,
nacat tahuejhueloli ten nopa tapiyali pero amo quicotonas. Teipa nopa totajtzi
ihuaya itzonteco huan ichiyajca ipan no- temacas nopa paloma quej se tacajcahua-
pa cuahuit cati lementos. 9 Pero achto- listi huan quitatis ipan tit cati eltoc ipan
hui quipajpacase icuetaxcol huan iques- nopa taixpamit. Huan elis se tacajcahua-
cuayohua nopa tapiyali huan teipa nopa listi tatatili cati mijyotis ajhuiyac huan
totajtzitzi quitalise icuetaxcol huan 2
,1
techyolpactis, niamoTECO.
iquescuayohua ipan nopa taixpamit para
ma tata. Huan ya ni elis se tacajcahualis- Nopa tacajcahualisti ten harina ten trigo
ti tatatili cati mijyotis nelía ajhuiyac no- huan cebada
ixpa huan techyolpactis, niamo TECO.
10 “Huan sinta nopa tapiyali cati tema-
cas para se tacajcahualisti tatatili elis se
2 “Quema se masehuali quinequis tech-
macas na, niamoTECO, se tacajcahua-
listi ten harina ten trigo o cebada, mone-
borrego o se chivo, huajca monequi elis se qui quicuechtilis iyol hasta mochihuas se
oquichti cati amo quipiya yon se tamanti harina cati nelía cuechtic. Nojquiya mo-
cati amo cuali ipan itacayo. 11 Huan nopa nequis quitequilis aceite huan copali nopa
masehuali cati quihualica nopa tacajca- harina. 2 Teipa quimacas se itelpoca Aa-
hualisti moquetzas nechca iquespa nopa rón huan nopa totajtzi quicuis se quentzi
taixpamit ipan nopa lado norte huan qui- nopa harina ica imax huan quitatis ipan
mictis nopa tapiyali noixpa, na niamo- nopa taixpamit quej se tanextili para ipan
TECO. Huan itelpocahua Aarón, nopa to- nopa talojtzi techmaca nochi nopa tacaj-
tajtzitzi, quicuise ieso nopa tapiyali huan cahualisti. Huan ya ni elis se tacajcahua-
ica quiatzejtzelhuise yahualtic nopa taix- listi tatatili cati mijyotis ajhuiyac noixpa
pamit. 12 Huan nopa masehuali cati tema- na, niamoTECO, huan techyolpactis.
ca nopa tacajcahualisti, quihuejhuelos, 3 Huan nochi nopa harina cati mocahuas
huan nopa totajtzi quicuis nopa tapiyali ten nopa tacajcahualisti tatatili elis iniax-
itzonteco huan ichiyajca, huan quitalise ca Aarón huan itelpocahua, nopa totajtzi-
ipan tit. 13 Pero nopa masehuali cati tema- tzi para quicuase. Huan nochi elis se tacaj-
cas nopa tapiyali monequi achtohui qui- cahualisti cati tahuel tatzejtzeloltic para
pajpacas icuetaxcol huan iquescuayohua. na, niamoTECO.
Huan teipa quema ya quipajpactos, nopa 4 “Huan sinta acajya quinequi techma-
totajtzitzi quitatise ipan nopa taixpamit. cas se tacajcahualisti ten harina cati taic-
Huan elis se tacajcahualisti tatatili cati xitili ipan horno, huajca monequi qui-
mijyotis nelía ajhuiyac huan techyolpac- cuechtilis iyol hasta mochihuas se harina
tis, niamoTECO. cati nelía cuechtic, huan quimanelos ica
14 “Pero sinta acajya quinequi techma- aceite para quichihuas se pantzi, pero amo
cas na, niamoTECO, se totot quej se tacaj- hueli quipiyas tasonejcayot. Nojquiya se
san se quej quichijqui ica nopa becerro ca- me, huan niquintapojpolhuis. 21 Teipa cati
ti techmacas quej se tacajcahualisti para mocahuas ten ni becerro nopa totajtzi qui-
moyoltalise ica na. 11 Pero icuetaxo nopa huicas se quentzi huejca ten campa anmo-
becerro, huan inacayo, itzonteco, iicxi- chijtoque. Nopona quitatis quej niquijto
hua, icuetaxcol huan icuit, 12 quinequi quitatisquía ne seyoc becerro. Ya ni elis se
quiijtos nochi cati mocahua, monequi qui- tacajcahualisti para nochi inintajtacolhua
cahuatij ipan se lugar cati tapajpacti noix- nochi israelitame.
pa huan cati mopantía huejca ten nopa yo- 22 “Sinta se tayacanquet ten nopa isra-
yon calme campa anmochijtoque. Quena, elitame quichihuas se tajtacoli huan quiix-
quihuicase campa concahuaj nopa cuaj- panos se notanahuatil, niamoTECO Dios,
nexti ten nopa tacajcahualisti cati quita- masque amo quimatiyaya, huajca yaya
tíaj ipan taixpamit. Huan nopona quitatise quihuica tajtacoli noixpa. 23 Huajca que-
ica cuahuit cati mocahua ten nopa becerro ma ya quimachilijtos para quichijtoc se
cati elqui nopa tacajcahualisti para nopa tajtacoli, nimantzi ma quihuicas se oquich
tajtacoli cati quichijqui nopa totajtzi. chivo para techmacas quej se tacajcahua-
13 “Sinta nochi israelitame quichihuase listi. Nopa tapiyali monequi elis tapajpac-
se tajtacoli, o sinta quichihuase se tamanti tic. Amo quipiyas cati amo cuali ipan ita-
cati na, niamoTECO, niquinnahuatijtoc ma cayo. 24 Huan nopa masehuali quitalis
amo quichihuaca, masque yon se ten ini- imax ipan nopa oquich chivo itzonteco
juanti amo quimatiyaya inta ten nopa taj- huan quimictis campa quinmictíaj nopa
tacoli, nochi nopa masehualme quihuica- tapiyalme para tacajcahualisti tatatili.
se tajtacoli noixpa. 14 Huajca quema qui- Huan teipa techmactilis na, niamoTECO,
matise para quichijtoque tajtacoli, mone- huan elis se tacajcahualisti para itajtacol.
qui quihualicase se becerro huan techma- 25 Teipa nopa totajtzi ica imacpil quicuis
case quej se tacajcahualisti para tajtacoli. se quentzi ieso nopa tapiyali cati quiten-
Nopa becerro quihualicase iixpa nopa yo- cajque quej se tacajcahualisti por tajtacoli
yon tiopamit, 15 huan noixpa nopa huehue huan quiajalos nopa nahui icuacua nopa
tacame cati quinyacanaj israelitame qui- taixpamit para tacajcahualisti tatatili.
talise inimax ipan nopa tapiyali itzonteco Huan nochi nopa esti cati noja mocahuas
huan nopona quimictise. 16 Teipa nopa quitoyahuas itzinta nopa taixpamit.
hueyi totajtzi quicuis se quentzi ieso nopa 26 Huan nochi ichiyajca nopa oquich chi-
tapiyali huan quihuicas ipan nopa yoyon vo nojquiya monequi techmacase ipan tit
tiopamit. 17 Huan teipa quixolonis imacpil quej quitatíaj ichiyajca nopa tapiyali cati
ipan nopa esti huan taatzejtzelhuis chico- se tacajcahualisti para moyoltalise ica na,
me hueltas noixpa iixmelac nopa cortina. niamoTECO. Huan quema ya quichijtos
18 Huan nojquiya nopa esti quiajalos nopa nochi ya ni, teipa nijtapojpolhuis nopa ta-
nahui icuacua nopa taixpamit cati eltoc yacanquet.
noixpa tiopan calijtic. Huan nopa esti cati 27 “Sinta cati hueli israelita quichihuas
noja mocahuas quitoyahuas talchi itzinta se tajtacoli, yaya quihuica tajtacoli mas-
nopa taixpamit campa temaca tacajcahua- que amo quimatiyaya para na, niamo-
listi tatatili. Nopa taixpamit eltoc nechca TECO, nitanahuatijtoya amo aqui ma qui-
icalte nopa yoyon tiopamit. 19 Huan noj- chihua nopa tamanti. 28 Huan teipa que-
quiya quiquixtilis nopa becerro nochi ichi- ma ya quimachilijtos para quichijtoc nopa
yajca, huan quitatis ipan nopa taixpamit. tajtacoli, nimantzi monequi quihuicas se
20 Huan san se quichihuas nopa totajtzi ica chivo cati sihuatzi cati amo quipiya yon se
ni becerro cati temacaj quej quichijqui ica tamanti cati amo cuali ipan itacayo. Huan
nopa becerro para nopa tacajcahualisti ya nopa elis se tacajcahualisti para nopa
por tajtacoli. Huan quej nopa quichihuas tajtacoli cati quichijqui. 29 Huan quihui-
nopa totajtzi para quiixtzacuas nochi no- cas nopa tapiyali campa quinmictíaj nopa
pa tajtacoli cati quichijque nopa israelita- tapiyalme para tacajcahualisti tatatili.
Huan nopona quitalis imax ipan nopa ta- ipa tequichihuani quitemohuaj se testi-
piyali itzonteco cati elis se tacajcahualisti go cati quiitztoc nopa tamanti o quicac-
por tajtacoli huan teipa quimictis. 30 Huan toc nopa camanali, huajca monequi te-
nopa totajtzi quicuis ica imacpil se quen- yolmelahuas cati nelía quiitztoc o qui-
tzi ieso huan quiajalos ipan nopa nahui cactoc. Pampa sinta amo teyolmelahuas
icuacua nopa taixpamit para tacajcahua- ten panoc, yaya quihuicas tajtacoli noix-
listi tatatili. Huan nopa esti cati noja mo- pa huan monequi techhualiquilis se ta-
cahuas, quitoyahuas talchi itzinta nopa ta- cajcahualisti.
ixpamit. 31 Nojquiya nopa masehuali mo- 2 “Nojquiya monequi quihualicas se ta-
nequi quiquixtilis nochi ichiyajca nopa ta- cajcahualisti sinta se acajya quiitzquis se
piyali. Quena, san se quichihuas quej qui- tamanti cati amo tapajpactic. Sinta mictoc
chihua ica nopa tacajcahualisti cati tema- se tapiyali cati amo tapajpactic para an-
caj para moyoltalise ica na. Huan teipa quicuase masque teaxca o ehua cuatita,
nopa totajtzi quitalis nopa tachiyajcayot huan se masehuali quiitzquis itacayo, mo-
ipan nopa taixpamit huan quitatis. Huan nequi techhualiquilis se tacajcahualisti.
elis se tacajcahualisti cati mijyotis ajhui- Nojquiya mochihuas amo tapajpactic no-
yac huan techpactis na, niamoTECO. Huan ixpa cati quiitzquis itacayo se piltapiyaltzi
quej nopa, quichihuas nopa totajtzi para cati mohuahuatatza talchi masque cati
techixtzacuilis itajtacol nopa masehuali. quiitzqui amo quimatiyaya sinta quiitz-
Huan nijtapojpolhuis. qui. Pero temachti mochijtoc amo tapaj-
32 “Pero sinta nopa masehuali quinequi pactic huan monequi techhualiquilis se ta-
techmacas se pilborregojtzi quej se tacaj- cajcahualisti.
cahualisti por tajtacoli, hueli quihualicas 3 “O sinta quiitzquis cuitat o ten hueli
se pilsihua borregojtzi cati amo quipiya at cati quistoc ipan itacayo se masehuali,
ipan itacayo yon se tamanti cati amo cua- ayecmo elis tapajpactic noixpa. Huan que-
li. 33 Huan quitalis imax ipan itzonteco no- ma quiitas para quichijtoc nopa tamanti
pa tapiyali huan quimictis campa quin- huan quihuica tajtacoli noixpa, monequi
mictíaj nopa tapiyalme cati quintequi- quihualicas se tacajcahualisti.
huíaj para tacajcahualisti tatatili. 34 Huan 4 “Sinta se acajya tatestigojquetzas pa-
nopa totajtzi quicuis se quentzi ieso nopa ra quichihuas se tamanti cati cuali o amo
tapiyali ica imacpil huan quiajalos icua- cuali, huan teipa motejtemos huan quiitas
cua nopa taixpamit para tacajcahualisti para achi cuali amo camanaltitosquía, ya-
tatatili. Huan nopa esti cati noja moca- ya quihuicas tajtacoli noixpa huan mone-
huas quitoyahuas talchi itzinta nopa taix- qui quihualicas se tacajcahualisti.
pamit. 35 Teipa quiquixtilis nochi ichiyaj- 5 “Sinta se acajya quichihuas cati hueli
ca nopa pilsihua borregojtzi. Quena, san ten ni tamanti, huajca monequi technelil-
se quichihuas quej quichijqui ica nopa pil- huis na, niamoTECO, taya quichijtoc,
borregojtzi cati techtencahuilijque quej se 6 huan monequi quihualicas noixpa nopa
tacajcahualisti para moyoltalise ica na. tacajcahualisti para nopa tajtacoli cati
Huan nopa totajtzi quitatis nochi nopa ta- quihuica. Huelis quihualicas se sihua bo-
chiyajcayot ipan nopa taixpamit huan rrego o se sihua chivo. Huan nopa totajtzi
techmacas na, niamoTECO, ica nopa tit. techmacas para techixtzacuilis itajtacol
Huan ica cati quichihua nopa totajtzi tech- nopa masehuali noixpa.
ixtzacuilis nopa tajtacoli cati nopa mase- 7 “Pero sinta nopa masehuali amo
5
,4
huali quichijqui, huan nijtapojpolhuis. quipiya miyac tomi para quicohuas se
pilborregojtzi, huajca hueli techmacas
Tajtacoli cati monequi se tacajcahualisti ome palomajme o ome pichones. Huan
nopa seyoc techmacas quej se tacajca- cahualisti pampa tajtacole noixpa. Huan
hualisti tatatili. 8 Huan nopa totome nopa tacajcahualisti elis se oquich chivo
quinhualicas campa nopa totajtzi huan cati amo quipiya yon se tamanti cati amo
yaya temacas nopa achtohui piltototzi cuali ipan itacayo. Huan nopa tapiyali
quej se tacajcahualisti por tajtacoli. Ach- monequi elis ipati quej ome plata tomi
tohui quipilquechhuilacatzos pero amo cati motequihuía ipan nopa yoyon tiopa-
quicahuilis ma cotoni itzonteco. 9 Teipa mit o achi más. Ya ni elis se tacajcahua-
quicuis se quentzi ieso huan ica quiaj- listi para cati quihuica tajtacoli noixpa.
tzelhuis se ielchiqui nopa taixpamit. 16 Huan nopa masehuali monequi quiix-
Huan nopa esti cati noja mocahuas qui- tahuas cati ipati nopa tamanti cati quiso-
toyahuas talchi itzinta nopa taixpamit. quihuijtoc cati achtohui eliyaya tatzej-
Huan ya ni elis se tacajcahualisti por taj- tzeloltic. Huan nojquiya quipihuilis se-
tacoli. 10 Huan nopa ompa piltototzi yoc 20 por ciento más. Quej nopa, nopa
techmacas quej se tacajcahualisti tatati- totajtzi techixtzacuilis itajtacol nopa ta-
li, huan quichihuas san se quej quiijto- cat noixpa, huan na, niamo TECO, nijta-
hua nopa tanahuatili. Huajca quej nopa pojpolhuis.
quichihuas nopa totajtzi para techixtza- 17 “Cati hueli masehuali cati quiixpa-
cuilis itajtacol nopa masehuali noixpa. nos notanahuatil, niamoTECO, masque
Huan na, niamoTECO, nijtapojpolhuis. amo quimatqui sinta quichijqui, quihuica
11 “Huan sinta itomi se acajya noja amo tajtacoli noixpa huan monequi quiselis
quiaxilía para quincohuas ome palomaj- itatzacuiltilis. 18 Huan monequi quihuicas
me o ome pichones, hueli quihuicas ome se tacajcahualisti campa nopa totajtzi.
kilo harina para techmacas quej se tacaj- Huan nopa tacajcahualisti elis se oquich
cahualisti por itajtacolhua. Pero amo qui- borrego cati ipati quej cati ta, Moisés, ti-
talilis aceite, yon copali, pampa ya ni elis quijtos. Huan nopa oquich borrego amo
se tacajcahualisti por tajtacoli. 12 Huan quipiyas yon se tamanti cati amo cuali
monequi quihualicas nopa harina campa ipan itacayo. Huan nopa totajtzi techma-
nopa totajtzi, huan nopa totajtzi quicuis se cas nopa tacajcahualisti para techixtzacui-
quentzi ten nopa tacajcahualisti quej se lis itajtacol nopa masehuali pampa amo
tanextili para techmaca nochi nopa hari- quimatiyaya sinta quichihuayaya tajtaco-
na. Huan nopa se quentzi quitatis ipan no- li. Huan na, niamoTECO, nijtapojpolhuis.
pa taixpamit quej quitatía nochi sequinoc 19 Ya ni elis se tacajcahualisti para cati
tacajcahualisti para na. Ya ni elis se tacaj- quihuica tajtacoli pampa tajtacolchijtoc
cahualisti por tajtacoli. 13 Huan ica nochi 6
,5 noixpa.”
ya ni nopa totajtzi quiixtzacuilis itajtacol
cati quichijtoc nopa masehuali, huan na Tacajcahualisti para cati amo quichijqui
nijtapojpolhuis nopa tajtacoli cati quichij- cati temachti
toc. Huan nopa harina cati noja mocahuas
elis para nopa totajtzitzi inintacualis quej
nojquiya mochihua ica nochi cati moca-
6 Huan TOTECO quiilhui Moisés:
2 “Sinta se acajya tajtacolchihuas huan
quicajcayahuas seyoc pampa amo quinel-
hua quema temacaj tacajcahualisti ten ha- tocac nocamanal, niamoTECO, monequi
rina.” quihualicas se tacajcahualisti. Huelis ya
amo quimocuitahui cuali cati ihuampo
Tacajcahualisti para cati tajtacole noixpa quicahuili imaco para quimocuitahuis, o
14 Nojquiya TOTECO quiilhui Moisés: huelis quiichtequilijtoc, o quiquixtilijtoc
15 “Sinta se masehuali quichihuas cati se tenijqui pampa yaya más tetic, o huelis
amo cuali, huan quisoquihuis tamantzi- amo tacuetqui cati quitanejtijque. 3 O hue-
tzi cati tatzejtzeloltique, huan amo qui- lis se masehuali quipantis cati seyoc qui-
matiyaya quema quichihua, teipa quema polojtoya, huan istacatis o tatestigojque-
quimatis, monequi quihualicas se tacaj- tzas ica cati amo melahuac huan quiijtos
amo quiitztoc. Nochi ya ni se tajtacoli. listi cati masehualme temacaj para mo-
Nojquiya tajtacoli ten hueli tamanti amo yoltalise ica na, niamo TECO. 13 Quena,
cuali cati se masehuali quichihua ica ta- amo quema hueli quicahuase para sehuis
mantzitzi cati seyoc iaxca. 4 Huan quema nopa tit ipan taixpamit. Monequi nochi-
moitas o seyoc quiitas para tajtacolchijtoc pa lementos.
huan quihuica tajtacoli noixpa pampa qui-
piya cati amo iaxca, o tatestigojquetztoc Quenicatza temacase tacajcahualisti
ica cati amo melahuac, huajca nimantzi ten harina
monequi ma quicuepa nopa tamanti. 14 “Ya ni nopa tanahuatilme para tacaj-
5 Huan iyoca monequi noja temacas seyoc cahualisti ten harina. Itelpocahua Aarón
20 por ciento quej elisquía se multa. No- monequi moquetzase iixmelac nopa taix-
chi temacas ipan san se tonali quema ipan pamit para techmacase nopa tacajcahua-
nopa yoyon tiopamit techmacas se tacaj- listi noixpa na, niamoTECO. 15 Se tacajca-
cahualisti para nopa tajtacoli cati quihui- hualisti ten harina elis ten se harina cati
ca. 6 Monequi techhualiquilis se oquich quichijtoque nelcuechtic huan quimane-
borrego cati tapajpactic huan senquisa lojtoque ica aceite huan copali. Huan se
cuali itacayo huan cati cuali ipati. 7 Huan ten nopa totajtzitzi quicuis ica imax se
nopa totajtzi techmacas nopa tapiyali quentzi ten nopa tacajcahualisti ten hari-
huan techixtzacuilis itajtacol nopa mase- na huan quitatis ipan nopa taixpamit para
huali. Huan na, quena, nijtapojpolhuis ten quinextis techtencahuilijtoc nochi noixpa.
hueli cati quichijtoc.” Huan mijyotis ajhuiyac noixpa na, niamo-
TECO. 16 Huan ica nopa harina cati moca-
Quenicatza ma temaca tacajcahualisti hua ten nopa tacajcahualisti, Aarón huan
tatatili cati yajmaxtic itelpocahua, nopa totajtzitzi, quichihuase
8 Huan TOTECO quiilhui Moisés: pantzi para quicuase, pero amo huelis qui-
9 “Xiquinilhuiti Aarón huan itelpoca- talilise tasonejcayot ipani. Huan monequi
hua para quej ni eltoc tanahuatili para se quicuase nopona campa tatzejtzeloltic
tacajcahualisti tatatili. Nopa tacajcahua- ipan nopa calixpamit ipan nopa yoyon tio-
listi monequi eltos ipan nopa tit seyohual pamit. 17 Ma momocuitahuica para amo
hasta ijnaloc huan nopa tit mocahuas le- quiicxitise ica tasonejcayot. Niquinmaca-
mentoc. 10 Huan tonili nopa totajtzi mo- toc ni harina para elis iniaxca ten nochi
quentis itatzintan yoyo ten lino nechca nopa tacajcahualisti cati techmacaj ica tit.
itacayo huan teipa iyoyo huehueyac ten li- Eltoc tahuel tatzejtzeloltic quej nojquiya
no. Huan quiquixtis nopa cuajnexti cati tatzejtzeloltic nopa tapiyalme cati tech-
mocahua ten nopa tacajcahualisti huan macaj para tacajcahualisti por tajtacoli
quitalis ipan se ilado nopa taixpamit. huan para cati quihuica tajtacoli. 18 Nochi
11 Teipa quiquixtis nopa iyoyo huan mo- oquichpilme huan tacame cati iconehua
quentis ne seyoc tamanti iyoyo huan qui- huan iixhuihua Aarón cati hueli quicuase
huicas nopa cuajnexti hasta se lugar cati cati mocahuas ten nochi nopa tacajcahua-
tapajpactic noixpa cati mocahua huejca listi cati techmaca ica tit. Huan quej ni elis
ten campa anmochijtoque, huan nopona tanahuatili para iteipan ixhuihua cati
quicahuas. oquichpilme cati teipa tacajtiyase ipan
12 “Nochipa monequi lementos se tit ifamilia Aarón. Pero san inijuanti hueli
ipan taixpamit. Amo quicahuase ma se- quicuase pampa inijuanti taiyocatalilme
hui. Huan sese ijnaloc nopa totajtzi mo- para na. Mochihuas tatzejtzeloltic cati
nequi quitalilis cuahuit nopa taixpamit hueli masehuali cati quiitzquis nopa pan-
huan teipa quitalis nopa tapiyali para tzi cati quichijtoque ica harina cati mocaj-
nopa tacajcahualisti tatatili cati mone- qui ten nopa tacajcahualisti. Nojquiya mo-
qui mojmosta. Nojquiya nopona quitatis chihuas tatzejtzeloltic ten hueli masehuali
nopa tachiyajcayot ten nopa tacajcahua- o tamanti cati quitoxomas.”
listi por tajtacoli huan nojquiya para nopa huas o cati amo quichihuas, o sinta qui-
tacajcahualisti para cati quihuica tajtaco- hualica san ica ipaquilis, huajca quena,
li. Nopa nacat iniaxca nopa totajtzitzi cati nopa nacat cati mocahuas elis iaxca cati
temacase nopa tacajcahualisti para tech- quihualicac. Huan inijuanti quicuase ipan
ixtzacuilise nopa tajtacoli noixpa huan nopa tonali o hasta mosta. 17 Huan sinta
inijuanti ma quicuaca. 8 Pero quema se to- ipan eyi tonati noja eltos nopa nacat, huaj-
tajtzi techmacas se tacajcahualisti tatatili ca monequi quitatis nochi. 18 Pero sinta se
para se masehuali, nopa totajtzi san quise- masehuali quicuas nacat ipan eyi tonati
lis nopa tapiyali icuetaxo. 9 Huan nojquiya cati quisqui ten se tacajcahualisti para ma
nochi tacajcahualisti ten harina cati taic- onca tayoltalili ica na cati yaya techma-
xitili ipan horno, comali o sartén, elis para cac, nopa tacajcahualisti ayecmo elis se
ma quitequihui nopa totajtzi cati techma- tamanti cati techpactis na. Amo nijselis
cas. 10 Pero nochi tacajcahualisti ten hari- nopa tacajcahualisti huan niquitas quej se
na masque tamaneloli ica aceite o amo, tamanti þero noixpa huan amo nijselis ya-
elis iniaxca iixhuihua Aarón. Huan mone- ya cati techmacac. Huan nopa masehuali
qui quinmajmacase sesen ten inijuanti san cati quicuajqui ipan eyi tonati quihuicas
se imiyaca. itajtacol noixpa.
19 “Nojquiya sinta se quentzi nopa na-
Quenicatza ma temacaca nopa cat huetzis ipan se tamanti cati amo tapaj-
tacajcahualisti para ma onca tayoltalili pactic noixpa, huajca ayecmo aqui huelis
11 “Ya ni nopa tanahuatili para nopa ta- quicuas. Monequi quitatise nochi.
cajcahualisti para ma onca tayoltalili ica “Pero nopa nacat cati amo quiajsis cati
na cati masehualme temacaj. 12 Sinta eli amo tapajpactic, quena, cati hueli mase-
se tacajcahualisti para tascamatili, mone- huali cati amo tapajpactic hueli quicuas.
qui temacase ihuaya pantzi cati quipiya 20 “Huan sinta cati hueli masehuali cati
aceite, pero amo quipiyas tasonejcayot. amo tapajpactic quicuas se quentzi inaca-
Nojquiya monequi temacas ihuaya pantzi yo nopa tapiyali cati noaxca na, niamo-
cati sepantic huan cacatztic cati amo qui- TECO, pampa se techmacatoc quej se ta-
piya tasonejcayot huan cati taajaloli ica cajcahualisti para ma onca tayoltalili ica
aceite. Nojquiya monequi temacas pantzi na, monequi xijquixtica ten amojuanti pa-
ten harina cati tahuel tatzotzoltili huan ra ayecmo quema huelis itztos ica anisra-
cati quihuica aceite. 13 Pero ica ni tacajca- elitame.
hualisti para tascamatili monequi quihua- 21 “Mahuilili sinta se masehuali quito-
licas pantzi cati, quena, quipiya tasonejca- xomas se tamanti cati amo tapajpactic,
yot. 14 Se quentzi ten sesen tamanti ten ni masque cati quisa ipan inintacayohua ma-
tacajcahualisti nopa totajtzi quitejcoltis sehualme, o se tapiyali cati amo tapajpac-
huejcapa huan quihuisos noixpa para tic, o ten hueli tamanti cati amo tapajpac-
techmacas. Huan teipa ni elis iaxca nopa tic noixpa. Cati quitoxomas se tamanti ca-
totajtzi cati tapalehuía huan quiajtzelhui ti amo tapajpactic huan teipa quicuas
ieso nopa tapiyali ipan taixpamit. quentzi nacat ten se tacajcahualisti cati
15 “Huan cati quitencajqui nopa tapiya- techmacatoque para ma onca tayoltalili
li quej se tacajcahualisti para ma onca ta- ica na cati ya o seyoc techmacatoc, mone-
yoltalili ica na huan para techtascamatis qui xijquixtica ten amojuanti para ayecmo
monequi quicuas inacayo nopa tapiyali quema huelis itztos ica anisraelitame.”
ihuaya ifamilia ipan nopa tonali quema
techmacas. Amo teno huelis quicahuase Amo aqui hueli quicuas esti yon
para seyoc tonali. tachiyajcayot
16 “Pero sinta se masehuali quihualicas 22 Huan teipa TOTECO quiilhui Moisés:
se tacajcahualisti para ma onca tayoltalili 23 “Xiquinilhui nopa israelitame ni ta-
ica na pampa tatestigojquetza cati quichi- nahuatilme. Amo aqui huelis quicuas yon
8
31 Huan teipa iyolix nopa tapiyali elis ini- Teipa TOTECO quiilhui Moisés:
axca Aarón huan itelpocahua para ma qui- 2 “Ama xiquinhuica Aarón huan itel-
cuaca. Pero nopa totajtzi techmacas nochi pocahua hasta campa icalte nopa yoyon
nopa tachiyajcayot ipan tit ipan taixpa- tiopamit. Huan xijhuica iniyoyo nopa to-
mit. 32 Nojquiya quema se techmacas se tajtzitzi huan nopa aceite para tiquinaltis.
tacajcahualisti para ma onca tayoltalili ica Nojquiya xijhuica nopa becerro cati tech-
na, monequi techmacas nopa tapiyali macase quej se tacajcahualisti por tajtaco-
iquescuayo nejmat para elis iaxca nopa to- li. Huan xiquinhuica nopa ome oquich bo-
tajtzi. 33 Quema se israelita temacas se ta- rregojme huan nopa chiquihuit ica pantzi
cajcahualisti para ma onca tayoltalili no- cati amo quipiya tasonejcayot. 3 Huan xi-
huaya, nopa totajtzi cati techmacas ieso quinilhui nochi nopa israelitame nojquiya
huan ichiyajca nopa tapiyali quiselis ma mosentilica nopona.”
iquescuayo nopa tapiyali para iaxca. 4 Huajca Moisés quichijqui nochi sen-
34 Pampa na nijquixtilijtoc iyolix huan quisa quej TOTECO quinahuati. Huan que-
iquescuayo cati inejmat nopa tapiyali cati ma mosentilijtoyaj nochi israelitame cam-
quihuisohuaj noixpa para techmacase, pa icalte nopa yoyon tiopamit, 5 Moisés
quinilhui: “Ya ni cati TOTECO tanahuatij- atzejtzelhui nopa taixpamit para quita-
toc ma tijchihuaca.” 6 Huan teipa Moisés tzejtzelolchihuas. Huan nopa esti cati mo-
quichijqui ma monechcahuica Aarón huan cajqui quitoyajqui talchi itzinta nopa taix-
itelpocahua huan quinpajpajqui ica at. pamit. Teipa quicuic nopa tachiyajcayot
7 Huan teipa quiquenti Aarón itatzintan cati mopantía ipan icuetaxcol ihuaya no-
yoyo cati huehueyac, huan quitalili itzin- pa parte cati más hueyi ten ieltapach,
quechilpica huan nojquiya quitalili ipan- huan ome ieyo ihuaya ininchiyajca, huan
tzajca. Huan ipan nopa pantzajcayot qui- quitencajqui iixpa TOTECO ipan tit ipan
tali nopa seyoc ipantzajca cati amo qui- nopa taixpamit. 17 Huan nopa becerro ina-
pixqui imancax. 8 Teipa Moisés quitalili cayo huan icuetaxo, huan icuetaxcol ica
nopa yolixtzajcayot cati quipixqui ibolsa icuit, quitatito ipan se lugar cati mocahua
huan nopona quitalili nopa Urim huan no- huejca ten campa mochijtoyaj. Quichijqui
pa Tumim, nopa dados tatzejtzeloltic ten senquisa quej quinahuatijtoya TOTECO.
Toteco. 9 Huan teipa ipan itzonteco Aarón 18 Teipa quihualicac nopa oquich bo-
quitalili icuatzajca cati eli quej se tzonya- rrego para nopa tacajcahualisti tatatili iix-
huali. Huan ipan icuaixco quitalili nopa pa TOTECO. Huan Aarón huan itelpocahua
piltepos patactzi cati tatzejtzeloltic huan quitalijque inimax ipan itzonteco nopa ta-
cati tachijchihuali ica oro cati quiixnextía piyali, 19 huan Moisés quiquechtzontejqui
para yaya nopa hueyi totajtzi. Quej nopa huan quiatzejtzelhui yahualtic nopa taix-
TOTECO quinahuati ma quitalili Aarón. pamit ica ieso. 20 Teipa quihuejhuelo nopa
10 Teipa Moisés quicuic nopa aceite ca- oquich borrego. Huan nopa nacat tatecti
ti quitequihuíaj para ica taiyocatalíaj para ihuaya itzonteco huan ichiyajca quitati
elis iaxca Toteco, huan quipolo nochi ta- ipan nopa taixpamit para quimacas TO-
manti cati onca ipan nopa yoyon tiopamit TECO ipan pocti. 21 Pero achtohui quipaj-
huan quej nopa quiniyocatali para elise pajqui icuetaxcol huan iquescuayo ica at,
senquisa para TOTECO iaxca. 11 Huan qui- huan teipa quitati ipan nopa taixpamit.
ijtzelo nopa aceite ipan nopa taixpamit Huan quej nopa, nochi nopa oquich borre-
chicome huelta para quiiyocatalis para go yajmaxtic tatac iixpa TOTECO. Huan
elis iaxca Toteco nopa taixpamit huan no- nopa tapiyali elqui se tacajcahualisti tata-
chi tamantzitzi cati motequihuíaj ipan no- tili cati mijyoti ajhuiyac para ya. Huan
pa yoyon tiopamit. Nojquiya quiajtzelhui Moisés quimacac TOTECO nopa tacajca-
nopa hueyi paila huan cati ipan mosehuij- hualisti ipan tit senquisa quej quinahuatij-
toc huan quej nopa quintatzejtzelolchij- toya.
qui. 12 Huan teipa nojquiya quitejqui 22 Teipa Moisés quiixnexti nopa seyoc
quentzi aceite ipan itzonteco Aarón para oquich borrego cati elqui se tacajcahualis-
quiiyocatalis para itequi. 13 Huan teipa ti para quiniyocatalis Aarón huan itelpo-
Moisés sempa quinnotzqui ma monechca- cahua, huan inijuanti quitalijque inimax
huica Aarón itelpocahua huan quinquenti ipan itzonteco. 23 Huan teipa Moisés qui-
iniyoyo cati huehueyac, huan quintalili quechtzontejqui nopa tapiyali, huan qui-
inintzinquechilpica, huan nojquiya quin- cuic se quentzi ieso huan quitalili Aarón
talili inintzontzajcayohua. Huan nochi ipan inacas nejmat. Huan nojquiya quita-
quichijqui quej TOTECO quinahuatijtoya. lili ipan ihueyi xojpil cati inejmat huan
14 Teipa quicuic nopa becerro para no- ipan ihueyi majpil cati inejmat. 24 Teipa
pa tacajcahualisti por tajtacoli, huan Aa- Moisés quinilhui itelpocahua Aarón ma
rón huan itelpocahua quitalijque inimax monechcahuica huan nojquiya quintalili
ipan itzonteco nopa tapiyali. 15_16 Huan ipan ininacas nejmat huan inixocpilhua
Moisés quimicti nopa tapiyali huan ica cati hueyi cati ininejmat huan ipan ini-
imacpil quicuic se quentzi esti huan qui- macpil cati hueyi cati nojquiya ininejmat.
ajalo nopa nahui icuacua nopa taixpamit Huan nopa esti cati mocajqui quiatzelhui
cati campa iesquina. Huan nojquiya qui- itzinta huan yahualtic nopa taixpamit.
cati mocahua ten nopa tacajcahualisti ten ilhui sinta tijcuasquíaj ama nopa tacajca-
harina elis moaxca para motacualis, Aa- hualisti por tajtacoli, huelis amo quipac-
rón, huan para inintacualis motelpoca- tijtosquía TOTECO. Yeca amo nijcuajqui.
hua. Quena, ni parte ten nopa tacajcahua- 20 Huan quema Moisés quicajqui ya no-
listi cati anquitatise iixpa TOTECO elis 11
,10 pa, ayecmo cualanqui.
amoaxca, pampa quej nopa tanahuatijtoc
TOTECO ma nimechilhui. 14 Pero iyolix no- Tapiyalme cati tapajpactique
pa tapiyali cati anquihuisohuaj iixpa TO- huan cati amo
TECO huan iquescuayo cati nojquiya elis (Dt. 14:3_21)
amoaxcahua, hueli anquicuase ipan ten
hueli lugar cati tapajpactic. Quena, amo-
juanti huan amooquichpilhua huan amo-
11 Huajca TOTECO sempa quinilhui
Moisés ihuaya Aarón:
2 “Xiquinilhuica nopa israelitame para
sihuapilhua hueli anquicuase nopa iyolix san hueli quicuase ni tapiyalme cati ama
huan iquescuayo pampa amoaxca ten no- nimechilhuis. 3 Hueli quicuase cati quipi-
chi tacajcahualisti para ma onca tayoltali- yaj iniisti maxaltic huan quicuajcuaj inin-
li ica TOTECO cati israelitame temacaj. tacualis ome huelta. 4 Pero amo hueli an-
15 Nopa israelitame monequi quihualicase quincuase nopa camello, 5 nopa cuatochi,
iquescuayo nopa tapiyali cati anquitejcol- 6 huan nopa pesojti, pampa masque ni ta-
tise huan iyolix cati anquihuisose iixpa piyalme quicuajcuaj inintacualis ome
TOTECO para antemacase quema nojquiya huelta, amo quipiyaj iniisti maxaltic.
anquitatise nopa tachiyajcayot. Huan te- 7 “Nojquiya amo hueli anquicuase nopa
ipa nopa partes elis amoaxca. Quena, ni pitzot, pampa masque quipiya iisti maxal-
ome tamanti mocahuas para ta huan para tic, amo quicuajcua ome huelta itacualis,
moconehua para nochipa pampa quej no- huan yeca niquita para amo tapajpactic.
pa tanahuatijtoc TOTECO. 8 “Amo hueli anquicuase ininacayo ni
16 Huan teipa Moisés tatzintocac can- tapiyalme yon amo hueli anquiitzquise se
que eltoc nopa oquich chivo cati quiten- itacayo quema mictoc pampa amo tapaj-
cajque quej se tacajcahualisti por tajtacoli pactic.
huan quipanti para ya quitatijtoyaj. Huan 9 “Huan ten nochi michime huan tapi-
tahuel cualanqui ihuaya Eleazar huan Ita- yalme cati itztoque ipan at, san hueli an-
mar, nopa ome itelpocahua Aarón cati no- quincuase cati quipiyaj inieltapal huan
ja itztoyaj. Huan quinilhui: inipetayo. Quena, masque anquinitzquise
17 ™¿Para ten amo anquicuajque nopa ipan hueyi at o ipan se atajti san ni michi-
tacajcahualisti por tajtacoli campa tatzej- me anquincuase. 10 Amo hueli anquincua-
tzeloltic tiopan calijtic? Pampa nelía eli- se yon se tamanti cati itztoc ipan hueyi at
yaya tatzejtzeloltic huan TOTECO amech- o ipan hueyame sinta amo quipiya ieltapal
macac para anquiquixtise nopa tajtacoli huan ipetayo quej quipiyaj michime.
cati israelitame quihuicaj iixpa huan para 11 Nochi ni tamanti anquiijiyase huan amo
anquiixtzacuase inintajtacolhua. 18 Mo- hueli anquinitzquise inintacayo cati mic-
nectoya anquicuajtosquíaj yoyon tiopan toque. 12 Huan sempa nimechilhuía ya ni:
calijtic campa tatzejtzeloltic quej na ni- Amo xijcuaca yon se tamanti cati itztoc
mechnahuatijtoya, pampa amo ya nopa ipan at sinta amo quipiya ieltapal huan
tacajcahualisti cati anquihuicaj ieso tio- ipetayo quej se michi.
pan calijtic campa Más Tatzejtzeloltic cati 13 “Huan nojquiya itztoque totome cati
amo hueli anquicuase. amo hueli anquincuase. Amo xijcuaca yon
19 Pero Aarón quiilhui Moisés: se hueyi cuatojti, yon se huajti, yon tzojpi-
™Inijuanti quitencajque inintacajca- lot cati momati nechca at, 14 yon se ta-
hualis para tajtacoli huan inintacajcahua- manti tzojpilot, 15 o yon se tamanti caca-
lis tatatili iixpa TOTECO. Pero ica inimi- lot. 16 Yon amo xijcuaca nopa huejcapan-
quilis ne sequinoc notelpocahua, na nimo- tic totot avestruz, yon nopa cuatojti cati
nemi ten tayohua, yon nopa atotot cati nis iyoyo, pero noja mocahuas amo tapaj-
chipahuac, o yon se tamanti cuajti. 17 Amo pactic hasta tayohua.
xijcuaca nopa tololojti, yon nopa cuamoj- 29 “Huan ten nopa tapiyalme cati mota-
mojti cati hueyi, yon nopa cuamojmojti lohuaj talchi, ya ni cati amo cuali para an-
cati ijcatoc iijhuiyo ipan itzonteco, 18 yon quincuase: sehueme, quimichime, tema-
nopa cuamojmojti chipahuac, yon nopa solime, tusame, 30 cocodrilojme, axilime,
totot yayahuic cati quincua michime, yon topitzime, huan tzonpetachiquime.
nopa pelícano, yon nopa tzojpilot cati 31 “Sinta se masehuali quiitzquis itaca-
quincua tapiyalme cati mictoque. 19 Yon yo se ten ni tapiyalme cati mictoc, moca-
amo xijcuaca nopa garza, yon nopa cigü- huas amo tapajpactic hasta tayohua.
eña, yon nopa totome cati quipiyaj huej- 32 “Nojquiya mocahuas amo tapajpac-
hueyi inimetz, yon tzotzome. Nochi ni ta- tic nochi tamanti cati ipan huetzis nopa
piyalme amo hueli anquincuase. tapiyali itacayo. Quena, sinta nopa tapiya-
20 “Nojquiya monequi xiquinijiyaca no- li cati mictoc huetzis ipan se tamanti cua-
chi tamanti sayolime cati patanij huan huit, o se yoyomit, o se cuetaxti o se coxta-
quipiyaj nahui inimetz. Amo xiquincuaca. li, huajca nopa tamanti mocahuas amo ta-
21 Pero itztoque sequij tamanti cati quipi- pajpactic. Monequis anquitalise ipan at
yaj inieltapal huan nahui iniicxihua cati huan mocahuas amo tapajpactic hasta ta-
hueli anquicuase. Sinta ipan inimetz qui- yohua, pero teipa elis tapajpactic.
piyaj inintancua cati quinpalehuíaj para 33 “Huan sinta nopa tapiyali huetzis
huitonij, huajca quena, hueli anquincua- ipan se tamanti cati tachijchihuali ica so-
se. 22 Hueli anquincuase nochi tamanti quit, huajca nochi tamantzitzi cati quipix-
pilchapoltzitzi, nochi chapolime cati huej- toya iijtic elise amo tapajpactic, huan mo-
hueyi, huan nochi chapolime cati quicuaj nequi anquitapanase nopa comit. 34 Huan
xihuit huan quipiyaj inieltapal. 23 Pero no- sinta nopa at cati ica quitapajpacchihuaj
chi nopa sequinoc sayolime huan chapoli- cati amo tapajpactic huetzis ipan se ta-
me cati quipiyaj nahui iniicxi, amo hueli manti tacualisti o se tamanti tailisti, nopa
anquincuase. tamanti nojquiya mochihuas amo tapaj-
24 “Ni tamanti quichihua para se mase- pactic pampa quiajsic nopa at.
huali elis amo tapajpactic: 35 “Sinta itacayo se ten ni tapiyali cati
“Sinta se masehuali quiitzquis itacayo mictoc huetzis ipan ten hueli tamanti hor-
se ten ni totome o sayolime cati mictoque, no cati tachijchihuali ica soquit, huajca
mocahuas amo tapajpactic hasta tayohua. nopa horno mocahuas amo tapajpactic
25 “Huan sinta se masehuali quiitzquis huan monequi anquixitinise.
itacayo se ten ni tamanti tapiyalme quema 36 “Huan sinta nopa tapiyali huetzis
ya mictoc, monequi nimantzi quichicue- ipan se ameli cati quipiya at, nopa at mo-
nis iyoyo huan noja mocahuas amo tapaj- cahuas tapajpactic, pero nopa masehuali
pactic hasta tayohua. cati quiquixtis nopa tapiyali itacayo, yaya,
26 “Nojquiya anmochihuase amo anta- quena, mocahuas amo tapajpactic.
pajpactique quema anquiitzquise itacayo 37 “Huan sinta itacayo nopa tapiyali ca-
se tapiyali cati amo senquisa maxaltic iisti ti mictoc huetzis ipan xinachti cati quicaj-
o amo quicuajcua ome huelta itacualis. toyaj para quitocase ipan mila, huajca no-
27 “Nojquiya amo huelis anquincuase pa xinachti noja mochihuas tapajpactic.
tapiyalme quej chichime cati amo quipi- 38 Pero sinta itacayo nopa tapiyali cati
yaj senquisa iniisti. Huan sinta se mase- mictoc huetzis ipan xinachti cati xolontoc,
huali quiitzquis itacayo se ten ni tapiyali huajca mocahuas amo tapajpactic.
cati mictoc mocahuas amo tapajpactic 39 “Huan sinta anquipiyaj se tapiyali
hasta tayohua. 28 Quena, quema se mase- cati onca caquihuili para anquicuase pero
huali quiitzquis itacayo se ten ni tapiyali nopa tapiyali miquis ica cocolisti, huajca
cati mictoc monequi nimantzi quichicue- amo xiquitzqui itacayo. Pampa sinta se
masehuali quiitzquis itacayo, nopa mase- ipan nopa chicueyi tonali, quiyecapante-
huali mocahuas amo tapajpactic hasta ta- quilise se quentzi icuetaxo ipan ipiltacayo
yohua. 40 Huan sinta se masehuali quicuas nopa piloquichpiltzi. 4 Teipa nopa pil-
inacayo o quihuicas itacayo nopa tapiyali, oquichpiltzi inana amo huelis quiitzquis
monequi nimantzi quichicuenis iyoyo, pe- yon se tamanti cati tatzejtzeloltic para se-
ro noja mocahuas amo tapajpactic hasta yoc 33 tonati pampa noja quipiya esote-
tayohua. molisti. Yon amo hueli calaquis tiopan ca-
41 “Monequi xiquinijiyaca nochi tapi- lijtic hasta tamis nopa tonali para mota-
yalme cati mohuahuatatzaj talchi huan pajpacchihuas.
amo xiquincuaca. 5 “Pero sinta nopa sihuat quitacatiltis
42 “Amo hueli anquincuase nochi taman- se sihuapil, huajca mocahuas amo tapaj-
ti cati mohuahuatatzaj talchi ica iniyolix, pactic para ome samano. Huan monequi
yon nopa cohuame cati nejnemij ica nahui quitepanitas nopa tanahuatili para quema
iniicxi. Nojquiya amo hueli anquincuase no- esotemo. Huan teipa quichiyas seyoc 66
pa tapiyalme cati mohuahuatatzaj talchi tonati para motapajpacchihuas.
huan quipiyaj miyac iniicxi, pampa nelía 6 “Huan quema ya quitamiltijtos nopa
amo tapajpactique noixpa. 43 Amo xijtoxo- tonali para motapajpacchihuas, huajca
maca yon se ten ni tapiyalme pampa masque tacatqui oquichpil o sihuapil, ina-
amechchihuas amo antapajpactique. 44 Na na monequi quihuicas campa nopa totajtzi
niamoTECO Dios. Nijnequi ximomocuita- ipan icalte nopa yoyon tiopamit se pilbo-
huica cuali huan xielica antatzejtzeloltique rregojtzi cati sanoc quipiya se xihuit para
pampa na nitatzejtzeloltic. Huajca amo xi- quimacas quej se tacajcahualisti tatatili.
quitzquica yon se ten ni tapiyalme cati mo- Nojquiya monequi quihuicas se paloma o
huahuatatzaj talchi pampa amechchihuas se pichontzi para techmacas quej se tacaj-
amo antapajpactique noixpa. 45 Na niamo- cahualisti por tajtacoli.
TECO cati nimechquixti ipan tali Egipto para 7 “Huan nopa totajtzi quintencahuas
nielis niamoTeco Dios. Huajca ama, mone- noixpa na, niamoTECO, huan techixtzacui-
qui anelise antatzejtzeloltique pampa na ni- lis itajtacol nopa sihuat noixpa. Huan quej
tatzejtzeloltic. nopa, nopa sihuat motapajpacchihuas ten
46 “Huajca nica nimechilhuijtoc nopa nopa esotemolisti. Quena, ya ni eli nopa
tanahuatilme cati monequi anquitoquilise tanahuatili cati monequi quitoquilis que-
ica nochi totome, tapiyalme, tamanti cati ma quitacatiltis se conet masque oquich-
itztoque ipan at huan tamanti cati mohua- pil o sihuapil.
huatatzaj talchi. 47 Ni tanahuatilme 8 “Pero sinta nopa sihuat eli tahuel teic-
amechpalehuise para anquimatise taya eli neltzi huan amo quipiya tomi para tech-
se tapiyali cati tapajpactic huan taya eli se macas se pilborregojtzi, huajca hueli quin-
tapiyali cati amo tapajpactic. Huan noj- huicas ome pichones o ome palomajme.
quiya amechpalehuis para anquimatise ta- Se ten nopa ome techmacas quej se tacaj-
ya tapiyali hueli anquicuase huan taya ta- cahualisti tatatili, huan nopa seyoc tech-
,1
121 piyali amo hueli anquicuase.” macas quej se tacajcahualisti por tajtacoli.
Huan quej nopa, nopa totajtzi techixtza-
Quenicatza motapajpacchihuas se sihuat cuilis itajtacol nopa sihuat, huan ya moca-
me, o nesi para pehua mochihuas chipa- huac, huan sinta tanemijya nesi inacayo
huac icuetaxo, huelis quinequi pehuas no- tapojtoc campa temitoc, 11 huajca ya nopa
pa tacayo palanca cocolisti cati momahua. eli nopa tacayo palanca cocolisti cati huej-
Huajca monequi anquihuicase nopa mase- cajquiya quiajsitoc ipan icuetaxo. Huajca
huali iixpa nopa totajtzi Aarón o iixpa se nopa totajtzi monequi teyolmelahuas para
ten itelpocahua. 3 Huan nopa totajtzi qui- nopa masehuali amo tapajpactic. Amo
tachilis ica cuidado campa monextijtoc monequi quitzacuas iselti para más quita-
nopa cocolisti. Huan sinta campa quipiya chilise pampa quimati melahuac quipiya
cocolisti, itzoyo pejtoc mochihua chipa- nopa cocolisti.
huac huan sinta nopa cocot nesi para pej- 12 “Pero sinta nopa totajtzi quiitas para
toc itantita icuetaxo, huajca xijmachilica nopa mancha cati nopa masehuali quipiya
cuali para quipiya nopa tacayo palanca ya mohueyilijtoc huan ya ajsitoc campa
cocolisti. Huan huajca nopa totajtzi mone- hueli ten iicxi huan hasta ipan itzonteco,
qui teyolmelahuas para amo tapajpactic 13 huajca quiijtos para nopa masehuali ta-
nopa masehuali. pajpactic, pampa nochi ya mochijtoc chi-
4 “Huan sinta ipan icuetaxo nopa mase- pahuac huan ya panotoc nopa palanca co-
huali quinpiya manchas cati chijchipa- colisti. 14 Pero sinta ipan icuetaxo quinpi-
huac pero amo palantoc hasta más huejca- ya cocome tapojtoc cati nesi inelnacayo,
ta, huan itzoyo amo mocuectoc chipa- huajca amo tapajpactic, 15 pampa tapojtoc
huac, monequi nopa totajtzi quitzacuas icocohua huan nesi inelnacayo huan ya ni
nopa masehuali iseltitzi para chicome to- eltoc tacayo palanca cocolisti.
nati. 5 Huan quema quiaxitis chicome to- 16 “Pero sinta nopa masehuali cati qui-
nati, nopa totajtzi sempa quitachilis. pixqui se cocot tapojtoc huan nesiyaya
Huan sinta nesis para nopa cocot amo más inacayo teipa quiitas para icoco mocuec-
mohueyilijtoc ipan icuetaxo, huajca qui- toc chipahuac, huajca monequi sempa yas
tzacuas para seyoc chicome tonati. 6 Huan campa nopa totajtzi para ma quitachilis.
quema sempa ajsis nopa tonali chicome, 17 Huan nopa totajtzi quitachilis huan sin-
monequi sempa quitachilis ica cuidado, ta campa cocojtoc nelía nesi chipahuac,
huan sinta quiitas para nopa cocot amo huajca nopa totajtzi teyolmelahuas para
más mohueyilía ipan icuetaxo huan pejtoc tapajpactic nopa masehuali cati quinpix-
para tami, huajca nopa totajtzi teyolmela- qui cocome.
huas para nopa masehuali eltoc tapajpac- 18 “Quema icuetaxo se masehuali qui-
tic noixpa. Pampa cati quipixtoya eliyaya piyas se cocot cati temalquisa huan teipa
san ten hueli cocot. Huan nopa masehuali mochicahuas, 19 pero mocahuas temitoc
monequi quichicuenis iyoyo, huan quej huan nesis chipahuac, o nesis chichiltic
nopa sempa elis tapajpactic. 7 Pero sinta huan chipahuac, huajca nopa masehuali
nopa cocot mohueyilis teipa quema nopa monequi yas campa nopa totajtzi para ma
totajtzi quiijto para tapajpactic, huajca quitachili. 20 Huan sinta nopa totajtzi qui-
monequi sempa hualas iixpa nopa totajtzi. itas para nopa cocot pejtoc huejcata, ta-
8 Huan sinta nopa totajtzi quiijtos para no- tzinta ten icuetaxo, huan para itzoyo pe-
pa cocot mohueyilijtoc, huajca teyolmela- hua para elis chipahuac, huajca monequi
huas para nopa masehuali amo tapajpac- teyolmelahuas para nopa masehuali amo
tic pampa quipiya tacayo palanca cocolis- tapajpactic, pampa quipiya nopa tacayo
ti. palanca cocolisti cati pejqui quej se cocot
9 “Quema se masehuali quinpiyas coco- ica temali. 21 Pero sinta nopa totajtzi qui-
me ipan itacayo, monequi quihuicase iix- tachilis huan amo quipantis itzoyo cati ne-
pa totajtzi. 10 Huan nopa totajtzi quitachi- si chipahuac, huan sinta nopa cocot amo
lis ica cuidado, huan sinta quiitas para eltoc huejcata, huan san quentzi chipa-
campa temitoc icuetaxo pehua mochihua huixtoc, huajca monequi quitzacuas iselti-
chipahuac, huan itzoyo mocuectoc chipa- tzi para chicome tonati. 22 Huan sinta ita-
miya nopa chicome tonati, nopa cocot yo palanca cocolisti ipan itzonteco o ipan
mohueyilis achi más, huajca nopa totajtzi itentzo. 31 Pero sinta nopa totajtzi quiitas
quiijtos para nopa masehuali amo tapaj- para nopa cocot amo ajsitoc tatzinta ten
pactic pampa quipiya se cocot. 23 Pero sin- icuetaxo huan noja quipiya itzoyo cati ya-
ta nopa mancha cati chipahuac san campa yahuic, huajca nopa totajtzi san quitza-
eltoc, huan amo más mohueyilijtoc, huaj- cuas nopa masehuali iseltitzi para chico-
ca quimachilise para san mocahua lipintic me tonati. 32 Huan quema tantosa nopa
icuetaxo campa pachijqui nopa cocot. chicome tonati, nopa totajtzi monequi
Huan nopa totajtzi quiijtos para nopa ma- sempa quitachilis. Huan sinta quiitas para
sehuali eli tapajpactic noixpa. nopa cocot amo mohueyilijtoc huan amo
24 “Sinta se acajya motatis ipan itacayo pejtoc quipiya itzoyo cati nesi costic huan
ica ten hueli tamanti, huan sinta campa nesi para amo ajsitoc tatzinta ten icuetaxo
motatijtoc teipa nesis chipahuac, o nesis nopa masehuali, 33 huajca nopa totajtzi
chichiltic huan chipahuac, 25 huajca nopa quichihualtis ma quihuatani itentzo. Pero
totajtzi quitachilis ica cuidado campa mo- yaya amo hueli quihuatanis campa cocoj-
tatijtoc nopa masehuali. Huan sinta qui- toc. Quema tamis mohuatanis, monequi
itas para cocojtoc achi huejcata hasta ta- noja mocahuas tzactoc para seyoc chico-
tzinta ten icuetaxo huan itzoyo ya mo- me tonati. 34 Huan ipan nopa chicompa
cuectoc chipahuac, huajca ya quipiya no- tonali nopa totajtzi sempa quitachilis.
pa tacayo palanca cocolisti cati yolqui ten Huan sinta quiitas para nopa cocot amo
campa motati. Huan nopa totajtzi mone- mohueyilijtoc, huan nesi para amo ajsitoc
qui quiijtos para nopa masehuali amo ta- huejcata ipan icuetaxo, huajca nopa totaj-
pajpactic pampa quipiya nopa tacayo pa- tzi quiijtos para nopa masehuali eltoc ta-
lanca cocolisti. 26 Pero sinta nopa totajtzi pajpactic. Huan teipa quema ya quichi-
quiitas para nopa masehuali amo quipiya cuenijtos iyoyo, nopa masehuali moca-
itzoyo chipahuac campa cocojtoc, huan huas tapajpactic noixpa. 35 Pero sinta no-
amo más huejcata, san ipan nopa icuetaxo pa cocot mohueyilis quema ya quiijto para
huan nesi para ya caxantiya, huajca san tapajpactic, 36 huajca nopa totajtzi mone-
quitzacuas iseltitzi para chicome tonati. qui sempa quitachilis. Huan ama, quena,
27 Pero quema tantosa nopa chicome tona- sinta mohueyilijtoc, amo monequi qui-
ti, monequi sempa quitachilis nopa totaj- pantis itzoyo cati costic, pampa ya nesi
tzi. Sinta quiitas para campa cocojtoya nopa masehuali amo tapajpactic. 37 Pero
achi más mohueyilijtoc, huajca nopa to- sinta quiitas para nopa cocot amo mohue-
tajtzi quiijtos para, quena, nopa masehua- yilía huan ya pejtoc para monextía itzoyo
li quipiya tacayo palanca cocolisti. 28 Pero cati yayahuic, huajca quiijtosnequi ya ca-
sinta campa cocojtoc amo más mohueyilij- xantoc nopa cocot, huan tapajpactic nopa
toc huan nesi para ya caxantoc quentzi, masehuali. Huajca nopa totajtzi quiijtos
huajca nopa totajtzi quiijtos para tapaj- para tapajpactic.
pactic nopa masehuali noixpa. Cati quipi- 38 “Huan quema se tacat o se sihuat pe-
ya eltoc pampa motati huan lipintic. huas para quipiyas ipan icuetaxo cocome
29 “Sinta se tacat o se sihuat quipiya se cati nesi chipahuac, 39 huajca nopa totaj-
cocot ipan itzonteco o ipan itentzo, tzi quitachilis icuetaxo nopa masehuali
30 huajca monequi yas campa nopa totaj- ica cuidado. Sinta quiitas nopa cocot san
tzi para ma quitachili. Huan sinta nopa co- se quentzi chipahuac, huajca amo ya nopa
cot nesis para panotoc tatzinta ten icueta- tacayo palanca cocolisti. San quipiya ten
xo, huan sinta quiitas para nopona quipi- hueli cocolisti cati quiajsic ipan icuetaxo
ya itzoyo cati nesi costic huan pitzantzi, huan tapajpactic eli nopa tacat noixpa.
huajca nopa totajtzi quiijtos para nopa 40 “Sinta se masehuali tepehuis nochi
masehuali amo tapajpactic pampa quipiya itzoncal hasta ayecmo mocahuas yon se,
se tamanti cocot cati mochijtoc nopa taca- huajca nopa masehuali amo quipiya taca-
yo palanca cocolisti. 41 Huan sinta se ma- me, nopa totajtzi sempa quitachilis nopa
sehuali tepehuis itzoncal icuaixco huan mancha. Huan sinta quiitas para mohueyi-
ipan icuajtol, huajca ya nojquiya tapaj- lijtoc ipan nopa yoyomit o ipan nopa cue-
pactic, amo quipiya cocolisti. 42 Pero sinta taxti, huajca quiijtosnequi para eli se man-
campa tepehui itzoncal eltos se cocot cati cha ten tacayo palanca cocolisti cati nelía
nesis chipahuac huan chichiltic, huajca þero. Huajca nopa tamanti mocahuas amo
quiijtosnequi pejtoc tacayo palanca coco- tapajpactic masque taxinepaloli ipan nopa
listi campa tepejtoc itzoncal. 43 Huajca yoyomit, o mopantía ipan se tamanti ten
monequi nopa totajtzi quitachilis campa cuetaxti. 52 Huajca nopa yoyomit cati ta-
yoli nopa cocot ipan itzonteco, o icuaixco. chijchihuali ica lino, o ica borregojme ini-
Sinta quiitas para nesi chipahuac huan ijhuiyo, o nopa tamanti ten cuetaxti cati
chichiltic quej nopa tacayo palanca coco- quipiya nopa mancha monequi quitatise
listi, 44 huajca ya nopa quipiya huan amo pampa quipiya nopa tacayo palanca coco-
tapajpactic. Huan nopa totajtzi monequi listi cati nelía þero. 53 Pero sinta quema
quiijtos para nopa masehuali melahuac tamis chicome tonati, nopa totajtzi quita-
quipiya tacayo palanca cocolisti ipan chilis huan quiitas para nopa mancha amo
itzonteco. más mohueyilijtoc, 54 huajca quinnahua-
tis cati quihualicaque ma quichicuenica
Tanahuatili ten yoyomit cati quipiya nopa tamanti cati quipiya nopa mancha,
cocolisti huan sempa quiiyocatalis seyoc chicome
45 “Se masehuali cati quipiya tacayo tonati.
palanca cocolisti monequi quihuicas iyo- 55 “Huan quema ya quipajpactose, no-
yo tzayantoc, huan amo huelis moxilhuis. pa totajtzi quitachilis sempa, huan sinta
Monequi quitentzacuas ica se yoyomit nesis para nopa mancha noja mocajtoc
huan monequi tzajtzitiyas: ‘Amo nitapaj- huan amo quipatatoc itachiyalis, huajca
pactic. Amo nitapajpactic.’ 46 Huan mas- nopa tamanti monequi quitatise masque
que nopa cocolisti huejcahuas ipan itaca- amo mohueyilijtoc más pampa quipiya
yo, monequi itztos iseltitzi huejca ten nopa tacayo palanca cocolisti. Masque no-
campa mochijtoque ne sequinoc mase- pa mancha san ajsi ipan se lado o ajsi ipan
hualme. nochi ome lados, monequi xijtatica. 56 Pe-
47 “Huan sinta se iyoyo o itaque se ma- ro sinta nopa totajtzi sempa quitachilis
sehuali pojyajtoc, o quipiya se mancha huan quiitas para nopa mancha ayecmo
monequi quitachilis nopa totajtzi, masque más nesi quej achtohui, huajca san quitej-
eltoc cati tachijchihuali ica lino o ica bo- tequis huan quiquixtis campa monextijtoc
rregojme iniijhuiyo. 48 Masque nopa man- nopa mancha ipan nopa yoyomit, o cue-
cha eltoc ipan nopa icpat ten nopa yoyo- taxti o ipan nopa tamanti cati taxinepalo-
mit, o masque nopa yoyomit, o tamanti li. 57 Pero sinta nopa mancha sempa mo-
cati poyajtoc tasencahuali ica tapiyalme nextis campa hueli ipan nopa yoyomit, o
inincuetaxo; sinta yoli se mancha, huajca ipan nopa tamanti ten cuetaxti, huajca no-
xijhuicaca campa nopa totajtzi. 49 Huan pa tamanti cati quipiya mancha monequi
sinta nesi quentzi xoxohuic o quentzi chi- quitatise. 58 Pero sinta quema ya quichi-
chiltic nopa mancha cati yoli ipan nopa cuenijtose nopa yoyomit o nopa tamanti
yoyomit o nopa tamanti cati quichijtoque ten cuetaxti ayecmo monextis nopa man-
ica cuetaxti, huajca campa nopa mancha cha, huajca san monequi quichicuenise se-
ya pejtoc nopa tacayo palanca cocolisti, yoc huelta, huan teipa mocahuas tapaj-
huan monequi quihuicase iixpa nopa to- pactic huan sempa huelis quitequihuise.
tajtzi para ma quitachili. 50 Huan nopa to- 59 “Huajca ya ni elqui nopa tanahuatili
tajtzi quitachilis nopa yoyomit, o nopa ta- para nopa tacayo palanca cocolisti cati
manti, huan quiiyocatalis para chicome monextía ipan yoyomit cati tachijchihuali
tonati. 51 Huan quema ajsis tonali chico- ica lino, o ica borregojme iniijhuiyo, o ica
cuetaxti, o monextijtoc ipan sequinoc ta- chicompa tonali, nopa masehuali mone-
manti cati tachijchihuali ica tapiyalme qui sempa quitequis nochi itzoncal, iten-
inincuetaxo. Quena, ya ni nopa tanahuati- tzo huan iixtentzoyo. Teipa sempa quichi-
li cati quitequihuise para quiijtose sinta cuenis iyoyo huan maltis, huan ica ya no-
nopa tamanti eli tapajpactic o eli amo ta- pa, motapajpacchihuas ten nopa cocolisti
,1
143 pajpactic.” cati quipixtoya.
10 “Huan ipan tonali chicueyi, quincuis
Quenicatza motapajpacchihuase eyi pilborregojtzitzi cati quipiyaj sesen xi-
cati quipixque cocolisti huit huan cati amo quipiyaj yon se taman-
quixolonis imacpil ten imax nejmat ipan tilis nopa totajtzi nopona noixpa campa
nopa aceite huan ica imacpil taatzejtzel- icalte nopa yoyon tiopamit campa timo-
huis chicome huelta noixpa na, niamo- pantíaj. 24 Huan nopa totajtzi quicuis no-
TECO. 17 Huan ica nopa aceite cati noja pa pilborregojtzi cati techmacas na, ni-
mocahuas ipan nopa totajtzi imax, quiaja- amoTECO, quej se tacajcahualisti para
los se quentzi inacas nejmat nopa mase- cati quihuica tajtacoli. Nojquiya quicuis
huali cati motapajpacchihuas. Huan noj- nopa tajco litro aceite, huan elis quej se
quiya quiajalos ipan imacpil cati hueyi ten tacajcahualisti cati quihuisos noixpa.
imax nejmat huan ipan ixocpil cati hueyi 25 Teipa quiquechtzontequis nopa pilbo-
ten iicxi nejmat. Huan nojquiya quitalis rregojtzi para se tacajcahualisti para cati
aceite ipan nopa esti ten nopa tacajcahua- quihuica tajtacoli, huan quicuis se quen-
listi para cati quihuica tajtacoli noixpa. tzi ieso huan quiajalos ipan inacas nej-
18 Huan nopa aceite cati noja mocahuas mat nopa masehuali cati quipajpaca
imaco nopa totajtzi quitequihuis para qui- huan quiajalos ipan imacpil cati hueyi
ajalos ipan itzonteco nopa masehuali cati ten imax nejmat huan ixocpil cati hueyi
motapajpacchihuas huan techixtzacuilis ten iicxi nejmat.
itajtacolhua. 26 “Teipa nopa totajtzi quicuis nopa
19 “Teipa nopa totajtzi techmacas no- aceite huan quitecas se quentzi ipan imax
pa tacajcahualisti por tajtacoli para qui- cati iarraves. 27 Huan teipa quixolonis
ixtzacuas itajtacolhua nopa masehuali imacpil ten imax nejmat huan ica nopa
cati quitapajpacchihua ten nopa cocolis- aceite taatzejtzelhuis chicome huelta no-
ti cati quichijtoya amo tapajpactic. Huan ixpa, na niamoTECO. 28 Nojquiya nopa to-
teipa quimictis nopa tapiyali cati tech- tajtzi quicuis se quentzi nopa aceite cati
macas quej se tacajcahualisti tatatili. quipixtoc ipan imax cati arraves huan qui-
20 Huan techmacas ipan taixpamit nopa ajalos inacas nejmat nopa masehuali cati
tacajcahualisti tatatili ihuaya nopa ta- motapajpacchihua. Nojquiya quiajalos
cajcahualisti ten harina. Huan ica nochi ipan imacpil cati hueyi ten imax nejmat
ya ni, nopa totajtzi techixtzacuilis nopa huan ipan ixocpil cati hueyi ten iicxi nej-
masehuali itajtacolhua, huan yaya mo- mat. San se quiajalos campa quiajalo ieso
cahuas tapajpactic. nopa tapiyali cati quitencajque para tacaj-
21 “Pero sinta nopa masehuali eli ta- cahualisti para cati quihuica tajtacoli.
huel teicneltzi huan amo huelis quinco- 29 Huan nopa aceite cati noja mocahuas
huas ome pilborregojtzitzi, huajca hueli ipan imax nopa totajtzi, quiajalos ipan
techmacas setzi pilborregojtzi quej se ta- itzonteco nopa masehuali cati motapaj-
cajcahualisti para cati quihuica tajtacoli, pacchihua. Ya nopa techixtzacuilis itajta-
pero achtohui quihuisos noixpa, niamo- col, na niamoTECO.
TECO, para se tacajcahualisti tahuisoli pa- 30 “Teipa techmacas nopa totajtzi se
ra techixtzacuilis itajtacolhua. Huan para ten nopa palomas o nopa pichones, ten
nopa tacajcahualisti ten harina, san qui- hueli cati quiaxili itomi para quicohuas.
hualicas ome kilo huan tajco harina cati 31 Techmacas se quej se tacajcahualisti
tamaneloli ica aceite, ihuaya se tajco litro por tajtacoli huan nopa seyoc techmacas
aceite. quej se tacajcahualisti tatatili, huan ihua-
22 “Nojquiya quinhuicas ome picho- ya techmacas nopa tacajcahualisti ten ha-
nes o ome palomas quej quiitas para qui- rina.
axilía itomi. Huan se ten nopa ome toto- 32 “Huajca ya ni elqui nopa tanahuatil-
me elis para techmacas quej se tacajca- me cati monequi quitoquilis se masehuali
hualisti por tajtacoli, huan nopa seyoc cati ayecmo quipiya tacayo palanca coco-
techmacas quej se tacajcahualisti tatati- listi huan amo quiaxilis para temacas se
li. 23 Nochi ya nopa monequi quihuicas tacajcahualisti patiyo para ica motapaj-
ipan nopa chicueyi tonali. Huan quimac- pacchihuas.”
cali, huan nopa cali mocahuas tapajpac- 9 “Huan sinta nopa tacat cati atemo tej-
tic.” cos ipan se cahuayo, huajca nopa cahua-
54_55 Nochi ya ni eli nopa tanahuatili yojsiya mochihuas amo tapajpactic.
para campa hueli campa quipantíaj man- 10 “Cati hueli cati quitoxomas o quihui-
chas ten nopa hueyi cocolisti masque mo- cas se tamanti cati ipan mosehuijtoc, o
panextía ipan se cali, o ipan se yoyomit, o motectoc nopa tacat cati atemo, moca-
ipan icuetaxo se masehuali, 56 o sinta mo- huas amo tapajpactic hasta tayohua.
panextía campa samajtoc itacayo se mase- “Huan nopa masehuali monequi qui-
huali, o campa motatijtoc, o campa iseli chicuenis iyoyo huan maltis, huan noja
yoli se mancha. 57 Huan ica ni tanahuatil- mocahuas amo tapajpactic hasta tayohua.
me ten cocolisti ipan icuetaxo se mase- 11 “Sinta nopa tacat cati atemo quiitz-
huali o ipan ten hueli tamanti, anquimati- quis se acajya ica imax huan amo momaj-
se quema amo tapajpactic se tamanti huan tequijtoc, huajca nopa tacat cati quiitzqui-
,1
154
quema tapajpactic. li imax monequi quichicuenis iyoyo huan
maltis, huan noja mocahuas amo tapaj-
Tamanti cati amo tapajpactic ipan tacame pactic hasta tayohua.
15 Huan TOTECO quiilhui Moisés huan 12 “Sinta nopa tacat cati atemo quiitz-
Aarón: quis se comit cati tachijchihuali ica soquit,
2 “Xiquinilhuica nopa israelitame ni ta- huajca nopa comit monequi quitapanase.
nahuatilme. Quema se tacat quipiya at ca- Huan sinta quinitzquis tamantzitzi cati ta-
ti mojmosta temo ipan itacayo, huajca chijchihualme ica cuahuit, huajca nopa
amo tapajpactic nopa tacat. 3 Huan mas- tamanti san monequi quinpajpacase ica
que quisehuiquilis toyahuis o motzacuas, at.
nopa tacat mocahuas amo tapajpactic. 13 “Sinta ayecmo atemos nopa tacat,
4 “Nochi tapechti cati ipan motecas no- huan quinequis pehuas motapajpacchi-
pa tacat cati aquisa mochihuas amo tapaj- huas monequi achtohui quichiyas seyoc
pactic. chicome tonati. Huan sinta quiitas ayec-
“Huan campa mosehuis, quichihuas mo atemo, huajca quichicuenis iyoyo
para nopa siyaj o nopa tamanti elis amo huan mopajpacas ica at ten ameli. 14 Huan
tapajpactic noixpa. ipan tonali chicueyi, quincuis ome picho-
5 “Huan cati hueli cati quitoxomas no- nes o ome palomas huan monextis iixpa
pa tapechti, monequi quichicuenis iyoyo TOTECO campa icalte nopa yoyon tiopamit
huan maltis, huan noja mocahuas amo ta- huan quinmacas nopa totajtzi. 15 Huan no-
pajpactic hasta tayohua. pa totajtzi techmacas se quej se tacajca-
6 “Huan sinta se masehuali mosehuis hualisti por tajtacoli. Huan nopa seyoc
ipan nopa siyaj o nopa tamanti campa techmacas quej se tacajcahualisti tatatili.
ipan mosehui nopa tacat cati aquisa, huaj- Huan quej nopa, nopa totajtzi techixtza-
ca monequi quichicuenis iyoyo huan mal- cuilis itajtacol nopa tacat por nopa atemo-
tis, huan noja mocahuas amo tapajpactic listi cati quipixqui.
hasta tayohua. 16 “Quema se tacat quitoyahuas ixina-
7 “Huan cati hueli cati quitoxomas no- cho, monequi quipajpacas nochi itacayo
pa tacat cati aquisa, monequi quichicuenis ica at, huan noja mocahuas amo tapajpac-
iyoyo, huan maltis, huan noja mocahuas tic hasta tayohua.
amo tapajpactic hasta tayohua. 17 “Huan sinta toyahuis se quentzi ipan
8 “Huan sinta nopa tacat cati aquisa se yoyomit o ipan se cuetaxti, huajca nopa
chajchas ipan se masehuali cati tapajpac- tamanti monequi quipajpacase ica at huan
tic, huajca elis amo tapajpactic. Monequi noja mocahuas amo tapajpactic hasta ta-
nopa masehuali quichicuenis iyoyo huan yohua.
maltis ica at, huan mocahuas amo tapaj- 18 “Huan quema se tacat itztos ihuaya
pactic hasta tayohua. se sihuat huan quitoyahuas ixinacho,
huajca nochi ome monequi mopajpacase yaya quema amo ipohual monequi quin-
ica at, huan mocahuase amo tapajpactic cuis ome pichones, o ome palomas, huan
hasta tayohua. quinhuicas campa nopa totajtzi huan qui-
mactilis nechca icalte nopa yoyon tiopa-
Tamanti cati amo tapajpactic mit. 30 Huan nopa totajtzi techmacas se
ipan sihuame ten nopa totome quej se tacajcahualisti
19 “Huan quema se sihuat esotemos, por tajtacoli, huan nopa seyoc techmacas
mocahuas amo tapajpactic para chicome quej se tacajcahualisti tatatili. Huan quej
tonati. nopa, nopa totajtzi techixtzacuilis nopa
“Huan cati quiitzquis nopa sihuat, mo- esotemolisti cati nopa sihuat quipixqui ca-
cahuas amo tapajpactic hasta tayohua. ti quichihuayaya amo tapajpactic noixpa.
20 “Nochi tamanti cati ipan motecas o 31 “Monequi quej ni anquintapajpac-
mosehuis nopa sihuat ipan nopa chicome chihuase israelitame quema amo tapaj-
tonati, mocahuas amo tapajpactic. pactique. Pampa sinta amo motapajpac-
21 “Huan cati hueli cati quiitzquis ita- chihuase, quichihuase amo tapajpactic
pech nopa sihuat cati esotemo, monequi nopa yoyon tiopamit campa na niitztoc ta-
quichicuenis iyoyo huan maltis, huan noja tajco ten inijuanti, huan quej nopa mone-
mocahuas amo tapajpactic hasta tayohua. qui miquise.
22_23 “Huan cati hueli cati quiitzquis 32 “Huajca nochi ya ni elqui nopa tana-
nopa tapechti, o nopa siya, o ten hueli ta- huatili para se tacat cati atemo o cati toya-
manti cati ipan mosehui nopa sihuat cati hui ixinacho huan yeca mocajqui amo ta-
esotemo monequi quichicuenis iyoyo pajpactic. 33 Huan ni tanahuatilme nojqui-
huan maltis, huan noja mocahuas amo ta- ya eli para sihuame quema esotemoj que-
pajpactic hasta tayohua. ma ipohual huan quema amo ipohual.
24 “Sinta se tacat cochis ihuaya nopa si- Nojquiya nica eltoc tanahuatilme para ta-
huat ipan nopa tonali quema esotemo came cati cochij ihuaya se sihuat cati amo
huan ieso quiajsis, huajca nopa tacat mo- 16
,15
tapajpactic pampa esotemo.”
cahuas amo tapajpactic para chicome to-
nati. Huan ten hueli tapechti cati ipan mo- Nopa Tonali Quema Quiixtzacuase
tecas nopa tacat nojquiya mocahuas amo Tetajtacolhua
tapajpactic.
25 “Huan sinta se sihuat noja esotemos
miyac tonali quema ayecmo ipohual, o pe-
16 TOTECO quicamanalhui Moisés
quema ya mictoyaj nopa ome itel-
pocahua Aarón. Mijque pampa monechca-
huas esotemos ipan se tonali quema amo huijque campa itztoc TOTECO pero amo
ipohual, huajca amo tapajpactic san se quej quinamiqui. 2 Huan TOTECO quiilhui:
quej quema nelía ipohual. “Xiquilhui moicni, Aarón, amo hueli
26 “Huan nochi tapechti huan siyas cati calaquis ten hueli hora ipan nopa cuarto
ipan mosehuis mocahuas amo tapajpactic cati Más Tatzejtzeloltic cati eltoc iica no-
san se quej elij amo tapajpactique quema pa cortina campa eltoc nopa caxa. Sinta
nelía ipohual para esotemo. calaquis nopona ipan se tonali quema amo
27 “Nojquiya cati hueli cati quiitzquis onca tanahuatili para calaquis, miquis.
nopa tapechti campa motejqui, o nopa si- Pampa iixco itzajca nopa caxa campa
yas campa mosehui, mocahuas amo tapaj- techixtzacuilis tetajtacolhua na noseltitzi
pactic. Monequi quichicuenis iyoyo huan niitztos ipan nopa mixti. 3 Huajca quej ni
maltis, huan noja mocahuas amo tapaj- monequi mocualtalis Aarón, quema ajsis
pactic hasta tayohua. nopa tonali sesen xihuit quema monequi
28 “Huan quema ya tantos esotemo, calaquis ipan nopa cuarto cati Más Tatzej-
monequi quipohuas chicome tonati huan tzeloltic. Aarón monequi quihualicas se
teipa mocahuas tapajpactic. 29 Huan ipan becerro para techmacas quej se tacajca-
tonali chicueyi nopa sihuat cati esotemo- hualisti por tajtacoli huan se oquich bo-
rrego para techmacas quej se tacajcahua- chihuas se mixti para quiixtzacuas nopa
listi tatatili. 4 Achtohui monequi maltis, caxa itzajca para Aarón amo quiitas huan
huan teipa monequi moquentis itatzintan amo miquis. Pampa ipan itzajca nopa caxa
yoyo cati huehueyac huan cati tatzejtze- eltoc campa nijnextis tasojtacayot para
loltic, huan monequi moquentis itatzintan masehualme. Huan iijtic nopa caxa oncas
yoyo ten lino. Teipa motalilis itzinque- nopa tepatacti ica nopa camanali cati nij-
chilpica, huan motalilis icuatzajca pampa chihua amohuaya. 14 Teipa quihualicas se
ya ni iyoyo cati tatzejtzeloltic. quentzi ieso nopa becerro huan ica imac-
5 “Huan nopa israelitame quihuiquilise pil quiatzejtzelhuis chicome huelta iixpa
ome oquich chivojme para tacajcahualisti itzajca nopa caxa ica campa quisa tonati
por tajtacoli. Huan quihuiquilise se pampa nopona nitetasojta. Nojquiya ta-
oquich borrego para elis se tacajcahualisti atzejtzelhuis ica imacpil seyoc chicome
tatatili. 6 Pero achtohui monequi Aarón huelta iixmelac nopa caxa.
ma techmaca nopa becerro quej se tacaj- 15 “Teipa quisas huan quimictis nopa
cahualisti por tajtacoli cati techixtzacuilis oquich chivo cati techmacas quej se tacaj-
cati ya itajtacolhua huan cati ya ifamilia cahualisti por tajtacoli para israelitame
inintajtacolhua. 7 Huan teipa quincuis no- inintajtacolhua. Huan quihualicas quentzi
pa ome oquich chivojme huan quinhuali- ieso ipan nopa cuarto cati iica nopa corti-
cas noixpa campa icalte nopa yoyon tiopa- na. Huan ica ya nopa, quiatzejtzelhuis iix-
mit. 8 Huan teipa quichihuas suertes ica co itzajca nopa caxa campa onca tasojta-
nopa ome oquich chivojme para quiitas cayot para masehualme huan nojquiya
catijqui elis para na, niamoTECO, huan ca- quiatzejtzelhuis iixpa. Quena, san se qui-
tijqui elis para quihuicas tetajtacolhua chihuas quej quichijqui ica nopa becerro
campa tahuel huactoc campa ayecmo que- ieso. 16 Huan quej nopa techixtzacuilis no-
ma huelis tacuepilis. 9 Huan Aarón qui- pa tajtacoli cati israelitame quihuicaj cati
mictis nopa oquich chivo cati elis para na quichijtoc ma amo eli tapajpactic nopa
huan techmacas quej se tacajcahualisti cuarto cati Más Tatzejtzeloltic. Teipa san
por tajtacoli. 10 Pero nopa oquich chivo se quichihuas para quiixtzacuas nopa taj-
cati elis para quihuicas tetajtacolhua huej- tacoli cati quichijtoc para nopa yoyon tio-
ca, quiixnextis noja yoltoc noixpa, niamo- pamit ma amo eli tapajpactic. Pampa no-
TECO. Huan teipa quitalis tetajtacolhua pa yoyon tiopamit ica nopa cuarto cati
ipan nopa chivo quej monequi para tech- Más Tatzejtzeloltic mocahua tatajco cam-
ixtzacuilis inintajtacol huan teipa quitita- pa mochijtoque nopa tajtacolchijca israel-
nis para yas huejca ipan nopa huactoc tali itame cati amo tapajpactique noixpa. Yeca
para quihuicas tetajtacolhua nopona huan inintajtacolhua quichihua ma eli amo ta-
ayecmo quema tacuepilis sempa. pajpactic hasta calijtic ipan nopa yoyon
11 “Huan quema Aarón ya quimictijtos tiopamit huan monequi anquitapajpacchi-
huan ya quitencajtos nopa becerro para huase.
techixtzacuilis itajtacolhua huan itajtacol- 17 “Huan quema Aarón panos calijtic
hua iteixmatcahua, 12 monequi quicuis se Campa Más Tatzejtzeloltic para quiixtza-
ticomit cati temitoc ica ticoli xahuantoc cuas itajtacolhua, huan ifamilia inintajta-
cati eltoc ipan taixpamit noixpa na, ni- colhua, huan inintajtacolhua israelitame,
amoTECO. Huan nojquiya quicuis ome ta- huan nochi nopa tajtacoli cati quichijtoc
mojtzoli copali cati tatixti nelía cuechtic para nopa cuarto ma eli amo tapajpactic,
huan cati mijyotía ajhuiyac, huan calaquis amo hueli itztos yon se masehuali ipan no-
ipan nopa cuarto iica nopa cortina. pa yoyon tiopamit hasta yaya quisas.
13 Huan nopona ipan nopa cuarto campa 18 Huan teipa yaya monequi quisas huan
na, niamoTECO, niitztoc, quitalis nopa co- yas campa nopa taixpamit cati eltoc ipan
pali ipan nopa tit cati quihualica. Huan calixpamit noixpa na, niamoTECO, para
quema quitatis nopa copali, ipocyo qui- quiixtzacuas nopa tajtacoli cati onca no-
pona. Huan quicuis se quentzi ieso nopa quej se tacajcahualisti por tajtacoli, quita-
becerro huan se quentzi ieso nopa oquich tis ipan nopa taixpamit. 26 Huan nopa ta-
chivo huan quiajalos ipan nopa nahui cat cati quitapejpenijque para quihuicas
icuacua nopa taixpamit cati eltoc ipan na- nopa oquich chivo huejca huan quititanis
hui inacasta. 19 Huan ica imacpil quitzej- ipan nopa tali cati tahuel huactoc, quichi-
tzelos nopa esti chicome hueltas ipan no- huas nopa tequit huan teipa quichicuenis
pa taixpamit, huan ica ya nopa quitapaj- iyoyo huan mopajpacas ica at. Huan huaj-
pacchihuas israelitame inintajtacolhua ca, quena, huelis calaquis sempa campa
huan mocahuase tatzejtzeloltique. anmochijtoque.
20 “Huan quema Aarón tantosa quita- 27 “Huan itacayo nopa becerro huan
pajpacchihua nopa cuarto cati Más Tatzej- nopa oquich chivo cati elque tacajcahua-
tzeloltic, huan nopa yoyon tiopamit huan listi por tajtacoli huan cati inieso quihui-
nopa taixpamit, tanahuatis ma quihuali- cac Campa Más Tatzejtzeloltic para quiix-
quilica nopa oquich chivo cati itztoc. tzacuas tajtacoli nopona, monequi quihui-
21 Huan Aarón quitalis nochi ome imax case tahuel huejca ten campa anmochijto-
ipan itzonteco nopa oquich chivo cati itz- que. Nopona quintatise ihuaya inincueta-
toc huan techpohuilis nochi inintajtacol- xo, inincuitaxcol, inincuit huan nochi cati
hua huan inintaixpanolhua israelitame. eltoya iniijtico. 28 Huan teipa nopa cati
Huan quema quitenpojtosa nochi tetajta- quinhuicac, monequi quichicuenis iyoyo,
colhua, huajca nochi tetajtacolhua moca- huan mopajpacas ica at, huan teipa sempa
huase ipan nopa tapiyali. Huan teipa se ta- hueli tacuepilis campa anmochijtoque.
cat cati yaya ya quitapejpenijtoc, ma qui- 29 “Huajca ya ni nopa tanahuatilme ca-
huicas nopa tapiyali huan ma quicahuati ti monequi anquitepanitase nochipa: Ipan
huejca ipan nopa huactoc tali huan ayec- majtacti itequi nopa chicompa metzti ipan
mo quema tacuepilis. 22 Huan quema no- israelita calendario a, amo anquichihuase
pa tacat quimajcahuati nopa chivo, qui- yon se tamanti tequit, pero monequi an-
huicas nochi tetajtacolhua más huejca moechcapanose noixpa huan anmoyol-
ipan se tali cati tahuel huactoc huan amo cuepase. Ma amo tequitica israelitame,
quema tacuepilis. yon seyoc tali ehuani cati itztoque amo-
23 “Huan teipa quema Aarón sempa ca- huaya, pampa ya ni se tanahuatili cati mo-
laquis yoyon tiopan calijtic monequi mo- nequi nochi anquitepanitase. 30 Ipan ni to-
quixtilis iyoyo huehueyac cati tachijchi- nali nopa totajtzi quiixtzacuas amotajta-
huali ica lino cati moquentijtoya para ca- colhua para amechtapajpacchihuas huan
laquis ipan nopa cuarto Campa Más Ta- yeca anmochihuase antapajpactique ten
tzejtzeloltic huan quicahuas iyoyo nopona nochi amotajtacolhua noixpa na, niamo-
ipan nopa cuarto Campa Tatzejtzeloltic TECO. 31 Ipan nopa tonali monequi anmo-
ten nopa yoyon tiopamit. 24 Teipa mopaj- siyajquetzase huan anmoyoltachilise para
pacas ica at nopona ipan calixpamit ipan anmoechcapanose noixpa. Ya ni eli se ta-
nopa yoyon tiopamit campa tatzejtzelol- nahuatili cati monequi anquitepanitase
tic, huan teipa sempa moquentis iyoyo ca- para nochipa. 32 Huan teipa quema itztos
ti huehueyac huan cati ipa quitequihuía. seyoc hueyi totajtzi cati quiajaltise huan
Huan teipa hualas huan techmacas nopa quiiyocatalise para quiixtzacuas tajtacoli
tacajcahualisti tatatili para ya huan noj- quej ipataca inintata Aarón, nopa yancuic
quiya nopa seyoc tacajcahualisti para isra- totajtzi moquentis nopa yoyomit tatzej-
elitame para quiixtzacuas itajtacolhua tzeloltic cati tachijchihuali ica lino.
huan israelitame inintajtacolhua. 25 Huan 33 Huan yaya quiixtzacuas tajtacoli por
ichiyajca nopa tapiyali cati quitencajqui nopa cuarto Campa Más Tatzejtzeloltic
huan por nopa yoyon tiopamit, huan por pa israelitame tajtacolchijtoque miyac no-
nopa taixpamit. Huan nojquiya quiixtza- ixpa pampa nechcajtejtoque para quinto-
cuas inintajtacolhua nopa totajtzitzi huan quilise ajacame. Ni tanahuatili para san
inintajtacolhua nochi israelitame. nechca nopa yoyon tiopamit huelis quin-
34 “Huajca xijmatica ya ni se tanahuati- mictise tapiyalme monequi xijtepanitaca
li cati monequi anquitepanitase para no- amojuanti huan amoteipan ixhuihua cati
chipa: Se huelta ipan se xihuit monequi tacajtiyase teipa.
techixtzacuilise inintajtacolhua israelita- 8 “Huajca xiquinilhui para yon se isra-
me.” elita o seyoc tali ejquet cati itztoc amo-
Huan Aarón quitoquili senquisa nochi huaya hueli quimictis se tapiyali o quiten-
ni tanahuatilme cati TOTECO quimacac cahuas se tacajcahualisti, 9 huan amo qui-
,1
176 Moisés. hualicas campa icalte nopa yoyon tiopa-
mit huan techmacas na, niamoTECO. Cati
San hueli temacase tacajcahualisti hueli cati quichihuas ya nopa, monequi
campa nopa yoyon tiopamit anquiquixtise ten campa amojuanti para
15 “Huan cati hueli israelita o seyoc tali Elis quej timoixpanos ica moseli, pampa
ejquet cati quicuas inacayo se tapiyali cati se moixhui eli quej ta.
mijqui ica iseltitzi, o cati quimictijque se- 11 “Amo xicochi ihuaya se ichpocat cati
quinoc tapiyalme, monequi quichicuenis motepotz icni, pampa quitacatilti mote-
iyoyo huan mopajpacas ica at. Huan noja potz nana. Yaya eli moicni huan iichpoca
mocahuas amo tapajpactic hasta tayohua. motata.
Teipa quema ajsis tayohua, mochihuas ta- 12 “Amo xicochi ihuaya moahui cati
pajpactic. 16 Pero sinta amo quichicuenis motata isihua icni, pampa quipiyaj san se
iyoyo, yon amo mopajpacas ica at, huajca inieso ihuaya motata.
,1
187 quihuicas tajtacoli.” 13 “Amo xicochi ihuaya moahui cati
monana isihua icni, pampa quipiyaj san se
Quenicatza ma mocahua tatzejtzeloltic inieso ihuaya monana.
se tacat ica isihua 14 “Amo xiquixpano motío cati motata
15 “Se tequichijquet monequi tetajtol- tajtacoli cati quihuica, huan na, niamo-
sencahuas xitahuac. Amo ma quichicoic- TECO, nijtapojpolhuis.
neli cati teicneltzi, yon cati tapijpiya o cati 23 “Huan quema ancalaquise ipan nopa
hueyi. Nochi monequi ma quinchihuili tali huan anquitocase nochi tamanti cua-
san se. huit cati temaca itajca, nopa achtohui eyi
16 “Amo xiquejelnamiqui se masehuali xihuit amo anquicuase yon se itajca pam-
iniixpa sequinoc ichampoyohua quema pa monequi anquiitase nopa cuatajcayot
yaya amo aqui. para amo tapajpactic. 24 Huan ipan nopa
“Amo xijtatelhui se masehuali ica se ta- nahui xihuit, nochi nopa cuatajcayot elis
manti cati amo melahuac pampa tijnequi taiyocatalili para na, niamoTECO. Quena,
ma miqui. Na niamoTECO cati nimechil- nochi nopa cuatajcayot antechmactilise
huía. para antechpaquilismacase. 25 Pero ipan
17 “Amo xijcualancaita seyoc ipan mo- macuili xihuit, quena, ya anhuelise anqui-
yolo. cuase nopa cuatajcayot, huan sinta an-
“Quema seyoc mitzchihuilijtoc cati techneltocase, nopa cuame noja más te-
amo monequi, xiquilhui xitahuac cati itaj- macase inintajca.
tacol para yaya mocualtalis huan para 26 “Amo hueli anquicuase yon se ta-
amo tijhuicas tajtacoli nojquiya pampa manti nacat ihuaya esti.
amo teno tiquilhui. “Nojquiya amo quema xitetonalitaca,
18 “Amo quema xijcuepili seyoc israel- yon xijcahuilica seyoc ma amechtonalitas.
ita cati mitzchihuilijtoc cati amo cuali, Amo xitenahualhuica, yon amo xijcahuili
yon amo ximoyolilhui talojtzitzi cati mitz- seyoc ma quinahualhui seyoc para ta.
chihuilijtoc para más timocualancamacas. 27 “Amo ximoximaca campa amocuaj-
Monequi xiquicneli seyoc quej ta moselti tol, yon amo xijhuatanica san