KunstenaarsCollectief BREEKijzer | BALANS | 12 juni – 26 juli 2020

Verbandwisselingen | Hans Mellendijk | 2020

Techniek: stencildruk | oplage 20 ex.

Verbandwisselingen is een gedicht gemaakt in de traditie van Paul van Ostaijen en het
verhaalt en verbeeldt het Pinksterweekend van 2016. Toen de zanger Douwe Bob Nederland
vertegenwoordigde op het Eurosongfestival in Stockholm en hij op zaterdagavond 14 mei de
11e plaatst veroverde. De ‘vaderlandse’ publieke opinie had hogere verwachtingen en was die
avond nogal teleurgesteld. De mineurstemming sloeg de daaropvolgende zondagmiddag om in
euforie toen Max Verstappen 1e werd op de Grand Prix Formule 1 van Spanje. Tja, het kan
verkeren.

Kortom, een balans voor Nederland qua gebeurtenissen en in het kunstwerk wordt in de
typografie, gespeeld met de balans van woorden: zachter/harder, groter/kleiner,
sneller/langzamer.

Die vormgeving is een van de specifieke kenmerken die Paul van Ostaijen legendarisch maakte.
De proza en poëzie van de grote vernieuwer en experimentator in het Nederlandse taalgebied
-die leefde van 1896 tot 1928- zijn doortrokken van muzikaliteit en ritme. De letters swingen van
het papier af. Verder is het gedicht tekstueel gezien een staalkaart (sample) van z.g. lagere- en
hogere kunsten. Er is driftig geknipt, geplakt en geciteerd uit het werk van onder andere: Will
Luikinga, Eddy Ouwens, Olav Mol, Annie M.G. Schmidt en Andries Hartsuiker.

Bandwissel | Hans Mellendijk | 2020

Techniek: assemblage

Assemblage is een kunstzinnig proces waarbij driedimensionale gevonden voorwerpen

samengevoegd worden tot een nieuwe compositie. Bandwissel heeft ook het gedicht VER
[bandwissel]INGEN als uitgangspunt. Nu in een ruimtelijke zoektocht naar evenwicht tussen
de beeldelementen. De staande cirkel, de boog, daaronder de liggende cirkel en als sokkel een
cilinder. Respectievelijk: autoband, afscheidingselement, draaiplateau en olievat. Maar ook een
evenwicht zoeken in het gebruik van de materialen: rubber, grindbeton, plastic en ijzer. In lichte
en zware elementen, in kleur, textuur en signalen. Van een zwarte Michelin-autoband, via beige
betonelement, de grijze plastic draaischijf naar het metaal -met groene, rode en witte
signaalkleuren- van het Castrol-olievat. In de autoband is het gedicht gemonteerd. Op de ene
zijde in blauwe en op de andere zijde in zwarte letters op transparante films geprint, die tussen
twee perspexplaten zijn geklemd. Door om het object heen te lopen of door het plateau te
draaien kan men het complete gedicht lezen.

Door de zwaarte van het betonelement ontstaat een lichte vervorming van de draaischijf. Een
mondje; het object lijkt te kunnen praten. Via een QR-code kan met behulp van smartphone het
gedicht, voorgedragen door de dichter, beluisterd worden.
.
Beeldreligie | Hans Mellendijk | 2020
Techniek: stencildruk | oplage 20 ex.

Beeldreligie heeft betrekking op de kosmische achtergrondstraling. Het ‘nagloeien’ van de hemel,

afkomstig uit de periode vlak na de oerknal. Dat is nu nog steeds waarneembaar als radiostraling
die uit alle richtingen van de hemelbol, vrijwel perfect egaal verdeeld, op ons af komt.
Tot in de nacht van 10 op 11 december 2006 was de straling voor 1% ook in onze huiskamers
waarneembaar in het analoge tv-signaal. In twee beelden wordt dat duidelijk gemaakt het
bovenste beeld een foto van tv-harken op een dak nog in de zwart-wit t.v. ruis. Het tweede
zonder die ruis. Daarin is het volgende gedicht verwerkt:

Beeldreligie

en dan uit het niets

goddelijk besef
dat bij verwijdering
van de tv-harken
dat toen het 1%
contact met heel het
al verdween

geen restanten oer

knal uit krachtnevel
in al de huiskamers
meer te zien. Ruisbeeld
kosmische straling
daar voorgoed verdwenen.

Een vergeten beeldenstorm in de nacht

van 10 op 11 december 2006.

De natuurkundig James Peebles (1935) kreeg voor de detectie van de kosmische

achtergrondstraling in 2019 de Nobelprijs Natuurkunde.
De titel en de bewerkte foto verwijst ook naar het roemruchte satirisch Nederlands
televisieprogramma Zo is het toevallig ook nog 's een keer (1963-1966) en specifiek naar de
meest geruchtmakende aflevering, die van 4 januari 1964 waarin de vermeende tv-verslaving van
de doorsnee Nederlander gehekeld werd. De acteur Peter Lohr sprak een tekst uit, deels tot het
Beeld -waarmee de televisie werd bedoeld. Een deel van de tekst had de vorm van een gebed en
was geïnspireerd op het Onzevader. De foto van de tv-antennes op de daken stonden voor het
kruis, hèt symbool voor het christendom. De sketch kreeg in de Nederlandse pers de informele
titel Beeldreligie mee en bleef onder die naam bekendstaan.

Hans Mellendijk
Spoorstraat 48a
7051 CK Varsseveld
0315 - 24 30 41
06 - 38 32 37 71

e-mail: h.mellendijk@xs4all.nl
blog: smelsslems.blogspot.com