Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
palatinus maxillaris
- Lamina horizontalis os. palatini
Anatomi Blok 1.3 Palatum molle:
- Aponeurosis palatinus
(tendo m. tensor velli palatini)
UPPER GIT - M. levator velli palatini
- M. palatoglossus
Rima oris dibatasi oleh labium superior & - M. palatopharyngeus
labium inferior - M. uvula
Angulus oris Plica palatina transversa
Commisura labiorum Raphe palati pada sutura palatina mediana
Sulcus nasolabialis Papilla incisiva, canalis incisivus
Sulcus mentolabialis Foramen palatina major
Philtrum Foramen palatina minor
Vermilion border Dasar cavum oris proprium (diafragma oris),
M. orbicularis oris dari bawah ke atas:
Otot yang mengangkat labium superior: - M. digastricus venter anterior
- M. levator labii superioris - M. mylohyoideus
- M. levator anguli oris - M. geniohyoideus
Otot yang menurunkan labium inferior: M. digastricus venter anterior et posterior,
- M. depressor labii inferioris ansa tendinis
- M. depressor anguli oris Isthmus faucium (batas cavum oris –
Otot mastikasi: oropharynx):
1. M. pterygoideus lateralis - Palatum molle
2. M. pterygoideus medialis - Arcus palatoglossus
3. M. masseter - Dorsum linguae
4. M. temporalis Vaskularisasi:
Inervasi otot mastikasi: N. mandibularis - A. lingualis
(N V/3) - A. palatina major
Elevasi: 2, 3, 4 - A. palatina minor
Depresi: Inervasi:
1, M. suprahyoideus, M. infrahyoideus - N. lingualis (cab. N V/3)
Protrusi: 1, 2, 3 - N. glossopharyngeus (N IX)
Retrusi: 3, 4 - N. hypoglossus (N XII)
- Nn. palatini
CAVUM ORIS Inervasi motoris:
Dibagi menjadi: - M. digastricus venter anterior
1. Vestibulum oris N. mylohyoideus (cab. N V/3)
Batas anterior: labium - M. mylohyoideus N. mylohyoideus
Batas posterior: arcus dentalis - M. geniohyoideus N XII
- Frenulum labiorum superior - M. tensor velli palatini N V/3
- Frenulum labiorum inferior - M. uvulae N X
2. Cavum oris proprium
Batas anterior & lateral: proc. alveolaris & LINGUA
arcus dentalis Otot intrinsik:
Batas posterior: isthmus faucium 1. M. longitudinalis superior
Batas superior: palatum durum & palatum 2. M. longitudinalis inferior
molle 3. M. transversus linguae
Batas inferior: diafragma oris 4. M. verticalis linguae
Keduanya berhubungan di belakang dens molar
ke-3. Lidah bila otot berkontraksi:
Palatum durum: 1 & 2 retraksi (pendek) & lebar
1 mengangkat apex linguae Lnn. juguloomohyoideus
2 menurunkan apex linguae - 1/3 posterior:
3 & 4 panjang Lnn. cervicalis profundi superioris/
3 sempit & tebal Lnn. jugulodigastricus
4 lebar & tipis
Otot ekstrinsik: PHARYNX
1. M. genioglossus, inervasi kontralateral Skeletopi: basis cranii – cartilago cricoidea
2. M. hyoglossus (VC6)
3. M. styloglossus Dibagi menjadi 3 bagian: nasopharynx,
4. M. chondroglossus oropharynx, laryngopharynx
5. M. palatoglossus Isthmus pharyngis batas nasopharynx –
Inervasi motoris: oropharynx
Semua otot lidah diinervasi oleh N. Isthmus faucium batas cavum oris
hypoglossus (N XII), kecuali M. palatoglossus proprium – oropharynx, dibentuk oleh:
oleh N. vagus - palatum molle
- arcus palatoglossus
Apex linguae, dorsum linguae, radix linguae - dorsum linguae
Arcus palatoglossus membagi lidah menjadi Lamina muscularis:
pars oralis (dalam cavum oris propium) dan - Lamina externa (circularis): berorigo di
pars pharyngis (dalam oropharynx) raphe pharyngis
Sulcus mediana lingua, sulcus terminalis 1. M. constrictor pharyngis superior
Foramen caecum, sisa ductus thyroglossus 2. M. constrictor pharyngis medius,
Septum linguae setinggi os. hyoideus
Frenulum linguae 3. M. constrictor pharyngis inferior,
Plica fimbriata setinggi cartilago thyroidea
V. profunda linguae: di antara plica fimbriata (m. thyropharyngeus) dan cartilago
dan frenulum linguae cricoidea (M. cricopharyngeus)
Plica sublingualis - Lamina interna (longitudinalis)
Caruncula sublingualis 1. M. stylopharyngeus
Papilla vallata depan sulcus terminalis 2. M. palatopharyngeus
Papilla foliata di lateral linguae posterior 3. M. salphingopharyngeus
Papilla filiformis - M. tensor velli palatini
Papilla fungiformis - M. levator velli palatini
Inervasi motoris:
Sulcus terminalis: membagi dorsum linguae Semua oleh N. vagus (N X), kecuali:
menjadi 2/3 anterior dan 1/3 posterior M. stylopharyngeus: N. glossopharyngeus
Inervasi sensoris: M. tensor velli palatini: N. mandibularis
- 2/3 anterior Vaskularisasi:
GSA: N. lingualis (cab. N V/3) - A. palatina ascendens
SVA: N. chorda tymphani (cab. N VII) - A. pharyngea ascendens
- 1/3 posterior + papilla vallata - Rr. pharyngei A. thyroidea inferior
GSA & SVA: N. glossopharyngeus (N IX) Cincin Walldeyer:
- Epiglottis 1 tonsilla pharyngea
GSA & SVA: N. vagus (N X) 2 tonsilla tuba
*GSA = general somatic afferent (misal suhu 2 tonsilla palatina
& sentuhan) 1 tonsilla lingualis
*SVA = special visceral afferent (pengecap) Lymphonodi:
Limfonodi: - pharynx dan pars cervicalis esophagei
- Ujung linguae: Lnn. submentalis Lnn. cervicalis profundi/Lnn.
- 2/3 lateral anterior: Lnn. submandibularis retropharyngei dan Lnn. trachealis
- 2/3 medial anterior: - tonsilla Lnn. jugulodigastricus
Lnn. cervicalis profundi inferioris/
Oropharynx Cardia
Arcus palatoglossus (disebabkan oleh M. Fundus gastricus
palatoglossus) Fornix gastricus
Arcus palatopharyngeus (disebabkan oleh M. Corpus gastricus
palatopharyngeus) Pars pylorica:
Fossa tonsillaris: di antara kedua arcus, antrum pyloricum
terdapat tonsilla palatina canalis pyloricus
Tonsilla lingualis (dorsum linguae 1/3 pylorus (VL1), tedapat M. sphincter pylori
posterior) Paries anterior et posterior
Plica glossoepiglottica mediana Curvatura major et minor
Plica glossoepiglottica lateral Incisura cardialis
Vallecula glossoepiglottica (di antara ke2 Incisura angularis
plica) reseptor muntah (N. vagus) Canalis gastricus terbentuk secara reflektoris
pada waktu minum saat gaster kosong
Laryngopharynx Tunica serosa = peritoneum visceral
Recessus piriformis dilewati oleh Tunica muscularis ada 3 lapis (luar ke dalam):
makanan - Stratum longitudinale
Plica nervi laryngei disebabkan oleh N. - Stratum circulare
laryngeus superior ramus internus - Fibrae obliquae
Junctio pharyngoesophageal Tunica mucosa plica gastrica/rugae
M. cricopharyngeus, salah satu penyusun M. gastric, plica longitudinalis (di sepanjang
constrictor pharyngeus inferior dan sebagai curvatura minor)
sphincter esophageal superior
DUODENUM
ESOPHAGUS Bagian duodenum:
± 25 cm, skeletopi: VC6 – VT11 1. Pars superior (bulbus/ampulla duodeni)
Dibagi menjadi: VL1
Pars cervicalis: VC6 – VT1 2. Pars descendens VL1 – VL3 kanan
Pars thoracalis: VT1 – VT10 3. Pars horizontalis VL3 kanan
Pars abdominalis: VT10 – VT11 4. Pars ascendens VL3 kanan – VL2 kiri
Sphincter esophageal superior Lengkungan:
Sphincter esophageal inferior 1. Flexura duodeni superior L1 kanan
1/3 superior : otot skelet 2. Flexura duodeni inferior L3 kanan
1/3 media : mix 3. Flexura duodenojejunalis L2 kiri
1/3 inferior : otot polos difiksasi oleh Lig. suspensorium duodeni
Penyempitan (Treitz) yang menghubungkan ke
- Angustia superior diafragma crus dextra
karena M. cricopharyngeus, peralihan Intraperitoneal: pars superior et ascendens
laryngopharynx menjadi esophagus (VC6) Retroperitoneal: pars descendens et
- Angustia media horizontalis
saat disilangi arcus aorta (VT3) & Plica circularis
bronchus principalis sinistra
- Angustia inferior
hiatus esophagus (VT10) Pada pars descendens:
Masuk abdomen lewat hiatus esophagus - Papilla duodeni minor: muara ductus
setinggi VT10 bersama N. vagus dexter et pancreaticus accesorius (Santorini)
sinister - Papilla duodeni major: muara ampulla
Vater/hepatopancreatica
GASTER (VENTRICULUS) Ampulla Vater: persatuan ductus
Junctio gastroesophageal (VT11) pancreaticus (Wirsungi) dan ductus
Ostium cardiacum choledocus
M. sphincter Oddi, terdiri atas - Appendix
1. M. sphincter ductus choledocus - Colon ascendens, bagian inferior
2. M. sphincter ductus pancreaticus 4. Kuadran sinistroinferior
3. M. sphincter ampulla Vater - Colon descendens, bagian inferior
Plica longitudinalis duodeni - Colon sigmoid
9 REGIO ABDOMEN
Regio dibatasi oleh 2 bidang sagittal dan 2
bidang transversal
ABDOMINAL WALL 2 bidang sagittal: bidang midclavicular,
dari midpoint clavicula hingga midinguinal
ABDOMEN point (SIAS – margo superior simfisis pubis)
Batas superior cavitas abdominopelvis: 2 bidang transversal
diafragma thorax yang berada di thoracic Versi 1
cage hingga SIC 4 - bidang subcostal, melalui margo inferior
Batas inferior cavitas abdominopelvis: kartilago costa 10
diafragma pelvis - bidang transtubercularis, melalui
Cavitas abdomen dan cavitas pelvis dibatasi tuberculum iliacum dan corpus VL5
oleh apertura pelvis superior Versi 2
- bidang transpylorica, pertengahan antara
4 KUADRAN ABDOMEN margo superior manubrium sterni dan
Kuadran dibatasi oleh bidang mediana dan simfisis pubis (biasanya setinggi VL1)
bidang transumbilicalis - bidang interspinosa, melalui SIAS
Kuadran abdomen: Regio abdomen:
1. Kuadran dextrosuperior 1. Epigastrium
- Pylorus gaster 2. Umbilicalis
- Duodenum pars superior, pars 3. Hipogastrium/pubis
descendens, dan pars horizontal 4. Hipochondrium dextra
- Colon ascendens, bagian superior 5. Hipochondrium sinistra
- Flexura coli dextra 6. Lumbalis/flank/regio lateral dextra
- Colon transversum, ½ dextra 7. Lumbalis/flank/regio lateral dinistra
- Lobus hepatis dextra 8. Inguinalis dextra
- Vesica fellea 9. Inguinalis sinistra
- Caput pancreas
- Glandula suprarenalis dextra DINDING ABDOMEN ANTEROLATERAL
- Ren dexter Musculoaponeurosis
2. Kuadran sinistrosuperior Batas superior: kartilago costa 7-10 dan proc.
- Esophagus pars abdominalis xiphoideus
- Gaster Batas inferior :
- Jejunum - Lig. inguinal
- Ileum proksimal - Margo superior anterolateral pelvic girdle
- Colon transversum, ½ sinistra (simfisis pubis, crista pubica, dan crista
- Flexura coli sinistra iliaca)
- Colon descendens, bagian superior
- Lobus hepatis sinistra LAPISAN DINDING ABDOMEN ANTEROLATERAL
- Lien 1. Cutan
- Corpus & cauda pancreatic 2. Jaringan Subcutan
- Glandula suprarenalis sinistra a. Fascia Camper: lapisan lemak superficial
- Ren sinistra b. Fascia Scarpa: lapisan membranosa
3. Kuadran dextroinferior profunda
- Sebagian besar ileum *Fascia Colles/fascia perinei superficialis:
- Caecum fascia Scarpa yang berlanjut ke perineum
*Fascia Dartos: fascia Scarpa yang - Vagina musculi recti abdominis lamina
berlanjut ke penis dan scrotum anterior:
3. Fascia investing superficialis aponeurosis M. OEA, aponeurosis M.
4. M. obliquus externus abdominis OIA, dan aponeurosis M. TA
5. Fascia investing intermedia Linea alba, persilangan aponeurosis M. OEA
6. M. obliquus internus abdominis dan M. OIA di linea mediana anterior
7. Fascia investing profunda Annulus umbilicalis, defek pada linea alba
8. M. transversus abdominis Linea semilunaris, batas lateral M. rectus
9. Fascia transversalis/endoabdominalis abdominis
10. Extraperitoneal fat Fascia thoracolumbal: origo dari M. OIA dan
11. Peritoneum parietal M. TA
PANKREAS LIEN
Melintasi corpus vertebra L1-2 Organ limfoid terbesar
Menghasilkan: Skeletopi: posterior costa 9-11 sinistra
- Sekresi eksocrine (pancreatic juice dari Organ intraperitoneal
sel acinar) masuk duodenum melalui Capsula lienalis (fibroelastik)
ductus pancreaticus major et accesorius Hilus lienalis
- Sekresi endocrine (glucagon & insulin Batas-batas lien
dari pancreatic islets of Langerhans) 1. Anterior: gaster
masuk aliran darah 2. Posterior: diafragma
Caput, collum, corpus,cauda 3. Inferior: fleksura coli sinistra
Caput pancreas berbentuk C, melekat pada 4. Medial: ren sinistra
aspek medial duodenum pars descendens Facies diafragmatica
dan horizontal Facies visceralis
Proc. uncinatus, pada bagian medial & 1. Facies gastrica
inferior caput pancreas, di belakang A./V. 2. Facies renalis
mesenterica superior 3. Facies colica
Incisura pancreatica dilewati oleh A./V. Margo superior (acutus/crenatus)
mesenterica superior Margo inferior (obtusus)
Collum pancreas (1,5-2 cm): Ekstremitas anterior
bag. posterior merupakan tempat Ekstremitas posterior
persatuan V. mesenterica superior + V. Ligamentum
lienalis menjadi V. porta hepatis 1. Lig. lienorenalis (splenorenal)
Corpus pancreas melintasi aorta dan VL2 2. Lig. gastrolienalis (gastrosplenica)
Intraperitoneal: cauda masuk hilus Splenomegali skala Schuffner I-VIII
lienalis, lainnya retroperitoneal IV : hingga umbilicus
Ductus pancreaticus major: cauda VIII: hingga SIAS
parenkim pancreas caput, kemudian Vaskularisasi: A./V. lienalis
menuju inferior bersatu dengan ductus Segmen vaskular berasal dari 5 cabang A.
choledocus di ampula Vater yang bermuara lienalis: 2 cab. pada 84% lien & 3 cab.
pada papilla duodeni major sisanya
Ductus pancreaticus major bermuara pada Segmen avaskular
papilla duodeni minor Inervasi:
Vaskularisasi: Simpatis: plexus coeliaecus
Rr. pancreatici A. lienalis Parasimpatis: N. vagus yang bergabung di
Pada caput, terdapat arcade berasal dari: plexus coeliacus
1. A. pancreaticoduodenalis superior Aliran limfa:
anterior et posterior (cab. A. Lnn. pancreaticolienalis Lnn. coeliacus
gastroduodenalis)
LINGUA
Vaskularisasi
Efek:
*C: badan sel presinaps/badan sel serabut
1. Sekresi kelenjar
preganglionik
2. Vasodilatasi pembuluh darah
*D: badan sel postsinaps/badan sel serabut
3. Kontraksi otot-otot dinding vesica fellea,
postganglionik
gaster, dan usus
*E: serabut preganglionik
4. Relaksasi otot sphincter
SIMPATIS
A. Ganglion
Menuju ganglion sebelum ke organ
I Ganglion jugulare/nodusum
Thoracolumbal
II Ganglion jugulare/nodusum
T1-5 cor et pulmo
III Ganglion spinalis S2-4
T6-9 foregut
B. Nucleus
T9-10 midgut
I Nucleus tractus solitarii Nn. vagi
L1-3 hindgut
II Nucleus tractus solitarii Nn. vagi
III Nucleus cornu dorsalis segmen S2-4
Efek:
C. Nucleus
1. Penghambatan sekresi kelenjar
I Nucleus dorsalis vagi
2. Vasokonstriksi pembuluh darah
II Nucleus dorsalis vagi
3. Relaksasi otot-otot dinding vesica fellea,
III Nucleus intermedius S2-4
gaster, dan usus
D. Ganglion organ I-III
4. Kontraksi otot sphincter
Plexus myentericus (Auerbach)
Plexus submukosa (Meissner)
A. Ganglion spinalis
E. I N. vagus
II N. vagus
III Nn. splanchnici pelvic/errigentes
ALIRAN LIMFA
Jejunum et ileum Lnn. juxta-intestinal
Lnn. mesenterici Lnn. mesenterici
superior
Caecum + appendix Lnn. ileocolici Lnn.
mesenterici superior
Colon ascendens et transversum Lnn.
epicolic et paracolic Lnn. colica dextra et
media Lnn. mesenterici superior
Colon descendens et sigmoideum Lnn.
epicolic et paracolic Lnn. colica sinistra
Lnn. mesenterici inferior
Rectum:
- ½ superior: Lnn. pararectales Lnn.
mesenterici inferior Lnn. lumbales/
aortici
- ½ inferior: Lnn. sacrales, Lnn. iliaci interni
Canalis analis:
- Superior linea pectinata: Lnn. iliaci interni
- Inferior linea pectinata: Lnn. inguinales
superficiales
-18.47 WIB,
02/01/10-
Referensi
- Rangkuman Anatomi dr. Jun
- Practical Guide Block 1.3
- Atlas Anatomi Manusia Sobotta
- Clinically Oriented Anatomy, Keith L. Moore