Está en la página 1de 160
0 ‘OO1x3H - SYOVES - v10908 - SauIV SONENE: HOOUW S3UOIIGI ES One TOuNOD ANY WHNLOAT 3a vives SVNASN UWOSO Naan bad > Say FovEor Toga te > ars VE ot “2939 |_splowmisooot: | ISBN: 950-537-4488 “Tovls los derechos reservados Hecho el dope MACCHI GRUPO EDITOR S.A. 1999 © by EDICIONES MACCHI 120) 4961-8355 35/37 - (1088) SALA DE LECTURA Fax (54 Buenos apfwwmacchi.com E-Mail:nfo@macch com Ager fue a la memoria de mi PADRE, hoy se agrega la de LORENITA que quiso seguirme pero los angeles la llamaron. [inventario Ne 64844, Stop: 69 ¢ Rc eS. EE derecho de propiedad de esta obra comprende para su autor la facultad exclusiva do disponer de ella, publicaria, raducila, adaptarlaoautonizac su traducciGn y eproductria fen cualquier forma, total 0 parcial, por medios electrénicos © mecdnices, mnctuyendo fotocopia, copia xerogrética, grabacién magnetofémca y cualquier sistema de almacenarniento de informacién, Por consiguiente ninguna persona fisica 0 jurdica esté facultada para eyercuat los derechos precitados sin permuso escrito del autor y del Los infractores serain reprimidos con Ins penas de los arts. 172 y concordantes det Cédigo Penal (arts. 2%,9°, 10,71, 72 de a ley 11.723). EMPRESA ADHERIDA A LA CAMARA ARGENTINA DBL LIBRO pe “wsoiduro e} 9p enuap 5189 9p owoutetsodano> jo $9 jpa> & eusa}uy yosUaD jo a¥an anb aNs#.d opnuas Os9p 94 Ja 89 (eno 00448 ap opau sod “1eNSOU odainb 9s oHTEL epunos Bw 12A9)92 9p seoluapl & sowwoutoyo‘Soastayo ueas anb 0} opo}ze2yeue op LIEN 38 outs Jou 48 9p onuap vasotoua ous punyoud jo oxe(a Anu wauan ou ont ‘spoons deo onus Jv 0} © “puprsaATup|v) wa supe 9 onl vk “oust Jo JoD2se}os0 Jms80} a:aIND 109 9p wes} onb “OxgH ‘2189 2tpa oproap sandsop o1pow X soye sop 4 “opezaduta oypmiso o opuezipunjaad 9 asmdoul at OWARETIDIUONE OYoIP OpeZHEUA} 294 PUN ‘onsandxD o| 10g soupne [ap & esoudu9 v} 9p wLEIp epra e] uo ousaquy jonUo; Jo auaH is esapepz9A J 21g0s sojenideauoD souo!oeSonIMba O Sepp Seon -suxa ‘oipaiu onsont ap sajeuorsayoud sopesuisap “sawassnouo9 $0} 9p sounitye anus ‘nb arzaape opnd asad ‘sestjaued so} ap ofs0u j2 Uoo wut be [9 22908 anb Sowa woo 80} epuotimasip snfos uprousauo: vp olfouesop j9 queanG “sMTwOD OpeN> Jap Sosqurontt $0) 9p o¥803 [2 409 10;NB09 o1NDD O30 & sBjaaIuEU eLsIOY vO OUN “sofegen Ip ug “Sosry souaNg UO £76] OUPsap SopeipaU: BIsEZHERE jut fs SpuL une JepwaWtOsDU 2 NO od sauPIsaaduM eiquieD # pousUH09 OWSIW [op jo8ay vorlandoy!&} 9p souseiuy Scioupay 2p oyu) jap ofjoxtsacy ‘AU Ap PUNO fo a1gUDIAE EsD Of EIDARUILE BYDIP 404 “E96t OMe Ta J poutpne ap wou e| uo 9totu suL-aNb aps9p uprouaTE Hu ope] Bae ab “ouroty jonuod 9p eusat jo seypmis> asndaad au puGl ove jap widavuunad ej ue NOIDIGS VAAWIad VI AC ODOTONA vi MANUAL DE CONTROL INTERNO [En fa tercera parte se presenta un conjunto de 822 preguntas que tratan de de- terminar el eomportamienta del Control Interno vigente dentro de fa Empresa y que sirven como un Manual de Relevamiento para aquellos profesionales que ejecuten ‘areas de Auditoris lar al doctor Manto aar este trabajo, que Para finalizar, quiero agradecer 2 los colegas, en p ‘Warnsrew, que me brindaron ayuca e ampulso para poder fn espero cumpla con el objetivo que me he Ajado. Buenos Aires, julio de 1978. EL auror PROLOGO DE ESTA EDICION “Veinte aos no es nada” dice la letra profunda del tango. A veinte aflos de la nmera edicién sale esta nueva versién. Durante ese fapso solamente se realizaron as retmpresiones, con un solo cambio: la tapa del libro. Por primera vez, remo sada, corregida y aumentade. Durante ese periodo he buscado enriquecer mis cono- cumentos con Wabajos profesionales y estudios. “Veinteafios es mucho”, para continuar igual, cuando todo ha eambuado, En- tonces con el mismo entustasmo que en la primera ediciGn, he tratado de elimnar todo quello que pasé de moda, validar lo que esté vigentee incorporar iodo fo nuevo hasta ayer, stempre respetand la didicuca de la edicién original, El impredecible indomable. No crea que en el afio 2018 vuelva pienso que va a ser una farea mas continua o ruuinrta, Simplemente espero, modesta y sencillamente que este libro le sirva a los es- tudiantes y alos profesionales y que canine cumpliend el abjetive que me fijé en (a primera edicign, Un libro uene siempre un autor, pero requiete el apoyo de otras personas. que desinteresadamente comparien nuestto suefo, ayudéndonas y tratando de poner 10 suyo en Ia obra, aye a quienes contribuyeron a engrandecer esta obra, quiero agra- decer In Dra. Mania Stevia Cosots por st critica profunda a lo expuesto y por pro- Poner mejoras en In didéetica y redaccidn, y al Dr. Ganwiet Zunoo por su aporte en cl cucstionario de “Procesamiento electednica de la informacin bicn quiero agradecer a Nowa A.A [ACONA, por su paciencia, entendimiento y de inalmente tam- Buenos Aires, 22 de septiembre de 1998, Buavror cd be cd ‘ugponge ONUDLNI IOVINOD 13d SOAILIO. some ‘sajqenuca 0 satseq sjam.0n “T'9 5 ap e2y01N}2h, wgpanpany USSU U1 3d ONYSINI IOYLNOD 13 Lomuise> ONYDLNI IOULNOD 3d UWBLSIS 13d 1YYIN3D UIVORL BLUUd UUSWId SOIGNI 4. Concepto de los objetivos bascos, condensados © resumidos y medias & adopter para su luncionamiento 4,2. Proteedin de los activos o rezonable proteccion del patnimonio 4.1.1. Sennen de valance. 4.1.2. Sistema de proteccion contra inendios 41.3. Manterumento preventwo 4.1/4. Separacion de funciones y tesponsabidades. 4.1.5, Politica de soguros ‘formance prenumeredos imen de autonzaciones 310. Cheque con mas de wna firma Y Conpromtor vcbigaeones de empresa con ferceos 12, Archivos 38, Resincciones do aces. 14, Controles de superwsion =f 4.1115, Claves de acceso ala mnformacién 14,2. Oblencién de informacién adecuade o nformacién confabley eicente 4.2.1. Manual de cuentas contables rmacién erate debe se fa st 4.23. onccones ae deteminen concnis de uitrmidad so nformacién enuzade 4.244. Fuente dela informacion 4.25. Comparecion de dat 4216. Comperacion de ls 4.2.7. Informacion 4.2;8. Comparack 4.2.9. Comorchantesy formularios prenumeradé 14.3. Promocén de la elicenca operative o simolementeeliencia operative. 43,3. Manuoles de 43,4. Medios mater 4,4, Etimuar Ia adhesion politcas prescrptas en ls organizacion 4.4.1, Manual de organizacién ‘Organigrama 14.3. Manual de funciones.. Manual de procedimentos.. Manual de astonzactones MANUAL DE GONTROL INTERNO INDICE JNDIGE SEE ies ecseee tesseetaeeeesseeeeeeee eer 48, Resurmen 46. Limite del contr CAPITULO 3 €LEMENTOS ¥ FINALIDADES DEL SISTEMA Dé CONTROL INTERNO Pian dela ergantzacién Sistema de autonzacin y procediiento 2.1. Manual de cuentas. 212. Manual de prosedimienio y sstemas. 6,1. Estructura orgarzatva 6.2, Sistema de generacin, ejecucon y contel de operaciones y transacciones 6.3. Operadores de fs sstemas, cAPITULO 4 EL SISTEMA DE CONTROL INTERNO ¥ LA AUDITORIA 1. Antecedentes doctnnanas 112. Laumportanete del ContelIntemo para el examen de estado contables interna u operativa Riewgo rodologia basca pare del ente {y evaiuacin de las actividades de contol de Xu 44 45 49 58 56 a 63 6 6 67 = ost eospue st aden ae St 21 oped onomnr St a : PP saioepunoDe pf toypte pp aya pp una SE ast osu FE a ist was ven a spt “rude n woueDg su ar PUBL “p 7 uouang 2 ae Lee ah vos “2° bet op an ope 1 at 2 a an _eaygn e oporU [op URI A Upe20 "NOIDA “L ae 1 opiuayuoa & eunoy “E i vit sopoigus ap ugpeNgio;) oer [PP seoysuappee -Z 11 ‘eweiBosina 2p oxdu2r3 “G'g it . chansons a eee ae on wpe WUE ES YOLIGNY 19d SWYOSNI TD rat ; sone seine) 5 8 OINLIdUD 01 - ‘seuueaBosino so} op epo1ayy °S 201 armiogano 9p ofhi933 : oot ret Auppesug “1 . aaa ONUDINI OVINE? 19d SODIDUYd SOLDIdSU 86 enacunsop nino p ou Ze 86 sepsnanue kouenios ap ugoeugued “ETE Lomnuey> 6 sougIMUe “Z"T'E a [osied avant o cg TTS wat soypty S0}28 $0} 29 son , 36 ” eee erertneeene set pe fs : 36 € zai vr upd fu : 36 onuiessu op SPOR “2 Tal ‘soueuotouny ss esau ©“ &6 Uuppetepuod eed Semned “T 3anwyd 1 A ONUDINI TOLNOD 3d NODdNYYOD U1 U DINBUS ONYDINI TOUINOD 19 UWDISIS 190 OLNSIWUASIRY 19 SUDINDDL 9 omnuey> sonnuse JONONT ONWZLNI TOHLNOD 30 THNNYN NX fee see eee see eres aee tare sees ses eset esac SECT Xv ANUALDE CONTROL INTERN noe wu SEGUNDA PARTE TeRCeAA PARTE GRAFICACION DEL SISTEMA DE EVALUACION DEL CONTROL INTERNO CONTROL INTERNO CAPITULO 1 cee CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION ESQUEMAS DE ORGANIZACION DEL CONTROL INTERNO 1. Introducei6n Z 159 1, Cédigo y enumeracién de los cuestionarios para la evaluacian del Cont 179 2 9 2, Deraralo dos crstonanes 1 3. Dorarelo dels soars. a ie ee ee pa Comba, 2 Gperneones dl ccs de vents zn capruto 2 Gredios averos ovo, 226 Comores 229 PROCEDIMIENTOS, SISTEMAS O FLUJOS za Dé INFORMACION 242 252 1 . . ee 257 2 uaa ie Benes Ba 12 Deus cana 267 13, Renureeconesy cvs souls 270 14. mow 29 Pre ae 16, Patten nto 283 cones eas 236 28 ost Bibliograia consultade 300 ONUDINI IOVINOD 3d UWSISIS 19d WYSN39 VIVOSL DLUUd UYIWIY Crertuto 1 €L CONTROL INTERNO Dé LA EMPRESA 1, INTRODUCCION El creciente y pusante desa ste de los gran- des avances tecnolégicos, dentro del mb de servicios, ba ppermutido y favorecido, al mismo tiempo, el crecimiento y ange de Ins grandes orga nizactones 0 compaffas que al ciere de este siglo se transforman en mogaempresas due Hegan a superar a veces hasta paises, desde el punto de vista del valor agregado ‘que producen. Estos avances de upo teenoldgico, en una primera etapa, sicién 0 forma distinta de maneyar los factores de la productién, provacando una aceleracisn del proceso producto. Pero, a posteriori, dan como resultado una me- Jjora 0 superacin en los campos de la organrzacisn y administracién de esas grandes ‘corporaciones o mmstituciones econémicas, ya que deben reordenarse mente, para adaptarse al nuevo medio en el que tienen que subsist El primitive o antiguo comerciante, como atendia su propio negocio en forma personal, no tenfa la necesidad imperiosa de practicar un control sobre Its operacio- nes, ya que él mismo las efectuaba, y si detectaba un error, estaba en perfecias con- cra su causa u origen. Podemos decir, que ef pequefio ar- ‘rabayaban en forma si transformacién en desarrollo indus trol sobre la gest comenzs a notarse 0 percibir ‘de los negocios, ya que fa evolucidn en las fases de produceién 18 op uoIsny e] “Eg epi Bos ye ofr J osvd 9s irsezeaors ez ‘opeusa ouyjo o1ep fap woystusuen wun A soinbjens apsop epiranba 198 ap: 0) onb n& (souotsaidult soyfe}ued uo) noop vqonud 9p wiony 0 vsoiduro w} ap oyund ‘souoroeauueiio suf v urioaye onb & aes panoud *sopoygut in810 b} ap ouiqup jap oxap 99849 & BDU OW} roposaid soyenszd $0) uo opwsaudya 0} ach yosod 9gap B89 anb 109 12 ans apuaidsap 98 fp sor992100 & s0sus9 ‘spur ape ‘so A ajuodta ouoruy yomuoD ap eworsis Jap aruesaMu und So 101905 ONDE “8s iso ag] “wsoido Bj wo o1uesodu 19101 soupae 2p 403998 J9 wo ‘opwetofep ony oduion |op ossnasul Jo Wad vis9 ox0d .zadns 9p uorpuny ome yoxyu03 [3 “ope] ou1o sod ‘< sepeaud souotoeziuedio se] ‘opej un sod yp s0fous “a ayusnodaut sjuaumusns so *jomiae woods w) ust ‘osexdue 0 uppoz|u06.0 oj 2p uopeaD 0} v2 soppa|q -oxs2aid sonna(ge 50) uo> ajdt © uapuan anb ‘23u9 un ap sau0Do! ‘200 59] 9p popifeia o| sp jo:U0> A uprsINans ‘UoD»2Np 6] vopeusupD ©) 5 VoauaNa ¥130 ONUAIN TOHINOD 19 —1 d¥O "1 ALuva uppoyse6 ns us vos -ounid an sonrafgo 50] s02402)0 9 0180) 9p eyisedord fa wed ‘se3vaU ‘odo seatod spwop s0j upoeds as Jon ©] v2 A oxaicv9 oop ound ‘ons 0] vorowiaju0> onb sojorove6 sonwesd £0} 2509 oW0> opuower ‘09/ayo 4 03160) cwio) v2 soWONGOIp UB e3=15UO> oRROZUDEI0 Oy ‘opeynaura ayuourepunjosd p Uuoranjoxo wf 9p ouiuap vay 2 pla Bj U9 298 BjOs Bun MIRED! a8 OW UA noe 2] 2p sned 0 sojeyuotepuny sesjursad 2031p oue8p oys1p ap jo} Eun} wo— aeurUADIOD v sapLaxpuay ‘sop inerodo souoiouny 90 © suz4jeau az0mnb as OND OTT nav su) anb —onott ogns 0 sojusipuadap sonp 801)300 ‘sopafi vorony Vodur> 2s sopiraiqniszaid soanyiod A souoid so] onb 20203 v0) f Join6eso o1ed "opua!96 Yepun| oun OWED foz\UCD Jo 2900 IS) squataya wo} w2— anb vs “osaooud uny 9p uorpeBayap eYDIP O39 jooypnd ou souotdoud sa uuvs9p 959 B OpIgDC|“sBsDucLID St} OP 04 v9) ‘opesodo onsoroas> aquepodus feu 9 s8s0098 ap paptsooau tteupe sasey ONHLNI TOHINOD 30 TYNE % MANUAL DE CONTROL INTERNO mayotes y se pierde el concepto de “caso Iimenes" de informacion homogénea, Cac fe, organizaciGn o empresa tiene ca etc), que las diferencian del contexto u fireas de riesgo 4) eben ser con iad, pero iguales con res pecto a los coneeptas gent 2, NATURALEZA DE CONTROL INTERNO QUE es control? Se entiende por “contra!” al canunto de medidas tendientes @ deter ‘minor la veracided de ls oftmaciones © le nermelidad y/o regulcridad { los actos que realizon otros ndlvidvos 0 sistemas de procescmienta de informacion Laiidea generat que se tent de! control es que éste forma parte de la teoria de In administracién, definiéndose a ésta como el manejo o gobierno de hechos, co- sas y direceién di cuatro fases, como se detallan a continuncién 1. Plaifiar. 2. Organiar 3. Dis y coordina 4. Controtar PARTE J. CAP 1 —EL CONTROL INTERNO DE LA EMPRESA | ¥y coordinar, es der los predetenninades, Estos, que se ma onde —en forma tores ¢ indices. ima iastenca, realizar una accién que ten do 0 corregr a506 treguiondades. ‘owossig elpyp vauociwos anb sequotupe>cid A sowiOd ‘so +00 s0j sejueasuroiD A ocwen [9 Joyeop0 ‘oun 10d “A opDUN 21d any onb 0} op salos0js00 209 01‘ ‘own Uo owveturo i 0] "uopowew2jduy 0 U9Po} 0354} ng osDIdWe 0} op uDI=8N2 OF Bp POPIIGOSUOdEDS A Up_UA| £5 +jared 2} ano exvouo> ap ubyp &savere4o> "22/69) $n aqo9 ‘OUIRIN 10d “A EaUeIg ap oIpOIEMD op sou no =:Ua}puodsa> 6] vod <2p0PI 50 0] 980d solladns UppDaIIP OY eseidug i sp] sezuesio bso 19 opustuoduosay sojusrameauy so) wBusque> on pant anb 2 ‘> esaidug -essidw3 << 2) (© so1uowoduioa soyspd son o¥ztuU8I0 e] ap EplA t} ap omuap BID uo anb soysoy & uorsowuzogat Bp ‘souotsnjauon soyuomnis se} s9enIx9 uapand os ayuauioywapa: ae ‘ONHISINI TOHLNOS 30 TANYA a 6 S3UdN3 V7 a0 ONIN TOHINOO 19 —1 dvd Blalva SSeS ae ee ees EEE Hare MANUAL DG CONTAOL AVTEHNO, PARTE 1. GAP. 1 — EL CONTROL INTERNO DE LA EMPRESA it El auditor no tione responsabilidad directa sobre el Sistema de Control Interno, pero es el “evaluador” del mismo, y sobre la base de la evaluacién podré Actuacién Accién determmnar: ia naturateza, el alcance y Ja oportunidad de los procedinuentos de au- real | pronosticada ditoria a aplicar dur empresa Como evaluador del nes que debe informar a Dios paras costo de formacién que pudiera haber sin él Desvio, error, ‘Aprobado ferencia direceién de Ia empr fo. Pero en tod te @ los nesgos de pérdidas mat En resumen: y 5 de Ia organizacién, s ‘ejemplo: las funciones de regrstraci revi, finanaas, eteétera, fas que és desarrollan, como, por eacign, ventas, compras, personal, teso- Método de Control €l método de control exstente en los empress incluye Io comperacién iS do una actuaciéa real, cen une accién pronosticade, ol como un obje- tivo, estender de aetuacién 0 regulecién prewe. propios fo realidad de las operaciones re rocedimiente, una pauta 0 un estindar de actuacidn predeterminados por ‘ya que como se precisé precedentemente, la resp y ejecucién del Sistema de Control En cada caso o situacén, método 0 procedimento debe prover Ia ; ad de praca un control o andi de lo que etd sucediendoy, en caso de [encontrar diferencias, desviesoerrores, poder obtener la explenci6n lien do por {ue esos hechos ocurerony,fnalmente ar de adopar las medidas eorectivas comespondienis ion de ovaluecisn del Sltema de Control Interne consists en ve~ ‘orrecta actuacién » efeetividad de lo operator del ente: serpfuesixa & sojeuoroeu souoro op sonuotusnoud “setustu sb) 9p upt ‘98 wiuay Jo axgos anb sau nsut 9 soioyne sopeamisap. p se} sBrooude wpond 40199} jo onb ese oiseqosditos, 0 sous 10 soqey SouoAsaadx9 01 jou so1g 25 4 uprsaid9 vj 2p opaaii : gun vyoyduloa tun aistx9 ou “vousptuFOH4ON 2p SOpIUN, SOPEISe SO} ‘euo} [9 uoxensoaut anb so} sopoy 20d epeqosde o eperdaae vas anb o ‘yesioatun O epeidosce ugratuyap eun 2p a901t9 ,oworut Jouiuo>, worsozdxo o"e4D95 Ise, ONYALNI TONLNOD Ad NOIOINIaGG *b “penaope wauos uo eastuswpe as ou apand enb oxtsuedx oy2ayo un gonpoud siqujonuoout 19s v se8eq, ‘uon ab zopides 27] fd eHOUIpne ap v>1U39}v] & eatUp:N99]9 O1D:0\H09 fap 9 Sop. lwosoyut soyuoy,> so) anb w& year odwan ua emoe eusapoUs vsasduso e“s04 dua £ soaueg ‘s9|uo1|>“sosopsoxoxd sor aniue seioUeg se} uadios erupH9aI9 ‘pa! e} ap 0 seins sv} 2p osm J9 wos o}8Is 9p UY 9p wjBo}OUa v} op oraedan 1a ‘Puprunwos vj ap je1o 08 oamny Jo & ejutouds9 %4 ap eza(emyeu wf ‘so1s080u So] 9p SOSaDOUd So} OPUED!}IP “ol upise par uo sepesouoaiaqut sesaudiua 507 “osor1x9 498 waud Bont 9p so}803 se} 4 eroworoduios wy 9p eonupuip v] “esau e} ap seal & seamansise se} opweDyIpoU ‘uno seifojounoy seaonu se "sofoaios & soranposd 9p uptonqusip X man e| sense pv f az)jetasau0a “atonposd ap seuno4 se} opuewrassueN UpIs9 seFofoNDa sexone Sv] ‘odn unifutu 9p s0s019 ofou98 ou anb exod “upfopuusoyur so axgas Jo1}H09 op danpoatul v] 40d sopsDexoud “souoKouDIa 9p ojwarusesao04d Jo uD soiquies sor] snuioo se} vaneuisturwipe uproeunoju :s02}Boqousey serquieg 12 joadd wun WoIoEMUTTUOD B B|,CI9p 98 *UOsaIP ‘seiotoueuy souoroerado & seuan ‘seudutos seneyyo}q)s00 so sepunaape peptingos ‘9p sepypous se) uig “souotaoesut se} ap axquunpnioo wun so} agop 9g oroeeHuLBI0 1] 9p otoinfied ua sapmes} 0 saxossa se.20}9p # eAngunUED “204 nsw “on & UEWIO}UOD ‘9 anb sousig So] zeprendeajes eyutiod anb owsiyy onvod ap ewaisig apenzope un ouaqueus £ s90s0d ajgesuodsiput so vsaudwo v] 9p oruowined ja sadeioxd wae sojuounaynd 19p uprooa.04a (a "sorgo8ou So} 2p uoioe2ye20ds9 ono K wamupucad upyaeays9A4p ¥f etn seroupAoN ‘0 soidoouoa sop uo asopupseq seuesosduse sez uuwzije2u souvroeziue830 sey KO} sIp1390 2p 0 os “£ aezyeue woqop onb *uaqyso1 anb uprseuoy eyjuo9 »| 9p uopuadap seypauuoqut sorouDi9 ap uaanpoud 2s anb so12ay wen 98 ‘o1UL} o| sod ‘aivarquie o1paw & owowow ye asiey xjpuoal uoranquasip & owewe ns © ga0,03d anb ojjoazesop weil ye opsqot ~Gope organ ‘owen ua sasosda ssouo}ovz}ub.0 s01 9p vamyonasz (0 quotas | ap vrouana pun fonts ¥ sopuuNa0 Sax0%D0y © SOY>d% osuoa ouloa asitot|dvo apand sorso8ou so] ap opunur jo ua ousaIy foruo%) 9p awa -uoo jo optuor ey| anb viouenodun epeaeisap X swstoa.9 | anb seyuats age) “Sosupisty soper}nsor ap uptoeredwos & uoroIpous (y !uoroemise ap S03! ‘o>1Rojous9y & yesayent “ou ‘Souon) & sojqap sovund 9p uoroeumuaap :Jonua> 9p soperput ssopene ul © uorouny U9 soru} upsoaud & soporpus ‘esoudio u 9p sowdosd soaquimsoa & sosn seonsjod (Pp :upraeziue8s0 vj wsodo apuop oxpaus yap eimyunkoo (9 ‘eamenueBs0 wimnss (4 ‘sonnlgo & seiousounjd.(e sono anjuo 208 vopand uprseseduios e} sem)oaja vied soproaiqeisoasd sonauipsed $07 & YS3HaM V130 ONEGINI TOUINOD 13 —1 avo‘) aLuva (ONIN 7OHINOD 30 THAN a 4 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1. GAP. 1 ~ EL CONTROL INTERNO DE LA EMPRESA Autor Definicién Instituto Amencano de Contadores Pa bcos Diplomados (IACPD) - 1948, Comité de Procedimientas de Aud Regla para Procedimientos de Audio: ria 29, El Control Interno camarende el plan de organizacién y todos los métodos coordinados y medidas adoptadas dentro de una empresa, para salve {guardia de sus activos (Igase bienos 0 [ Tutor ‘Z intemal auditing", The Flonald Press Co., Nueva York, 1341 15 Definicién El GontrolInterno se retcre a fos méto- os y practices de cualquier clase, por ‘medio de los cuales se coordinsn y poran los registros y comprobantes de Contabilidad y 10s procedinventos, que clan su uso, de manera que la adm raci6n de un negocio obiiens de la funcién contable la utilidad maxima ara su objetivo de informacién, protec: cién y contol. Geonse £. Beers, Fraud - ils Control Through, D. Appleton Century Co, Inc. Nueva York, 1830, Un Sistema de Control detinise como la coordinas ompruebe con- ao de otro emplea- do, hasta determinado punto que pue- dda involuerar la posibiiad de traude, sia", The Journal ot Aesountaney, Nue- va York, 1986, Et sistema interno de comprobacion y ‘control puede explicarse como la distr bbucién apropiads de tunoiones del per- sonal, de tal manera que el trabajo de cada empieado pueda coordinarse y comprobarse independientomente del trabajo de otros empleados, RRosenr H. Movtaouery, “Aucting theary and practice", The Fonald Press Co,, Nueva York, 1934 EI Control Intemo umplica que io libros Yy métados de contabilidad, asi como la organizacién en general de un nego- 9, estan establecidos de tal manera, que ninguna de las cuentas 0 proc rmentos se encuent dependiente y abs dol tun empieado es complementan hecho por olro y que hace una eudito- fia continua de los detalles del nego- Cd Luis V. Manana Gauan, Sistema de Control Intexno, Finanzas y Cont dad, México, 1944, EI Control interno consiste en un plan coordinado entre Ia conta ones de los empleados ‘contabiiad eontrok de sea posible, pales del neg ‘empleados se compler ma que ninguno tenga el control abso- luto sobre alguna operacidn importante, ‘de modo que no puedan exist iraudes Ii erores a menos que se contabulen dos 9 mas empleacios para realizar, Gover Monn, El Control Interna a fos ‘negecies, Fondo de Cultura Economica, Méxco, 1969. Fa que fa admin pueda depender ara obtener una estos elementos tormacién segura, Proteger adecuadamente ios bienes de la empresa, asi come promover la el ALF, Maura, Fundementos de auottora Ed. Macchi, Buenas Aires, 1964, interno es una expresién uti- ada para describir todas las medidas omadas por los propietanios y directo- 188 de empresa para dingir y contralar 2 los empleados. Pei emeeaes | 31) vito} uo sosoine 50) sod supe: spuisutjop ‘9|g}s04 se 2p soilwwe> sousiaytp 50} jonwe 9p vwarsis f sp so} op bun epea ‘ weaxonbso ap eas ug, © osn ns unos “osaudwa pins somareyy onuap eoyssefa eun ONUALINI TOULNOO Taa SANOIOVOMISV'IO O SANOISIAIC 'S ‘a|uatay@ A ajgetjuos upieeuuo|U) « ‘ugoeziueBie 0d dap ojuetuncuing + ed jap uoiooetoud aiqeuozey 18380) ap oso 10 09 ‘uo}o98 ap seueld so} ap oWUoILs sydumno je A sepoubise so1oge] se on -anoepe ovewiny auranbse un “eanjons} 50 ns uoaqueseB onb sojenuypedesd luo9 ‘upi9eziueBo eun ap anuap op ‘BjouBsep "3 eilus sopezeRre sepipoUt © soidioud ‘sejBay ap owunluoa je 23 ‘3161 'Sauly Soveng "euuabiy Bo 20d epeisdsny "souoyuy Soo, feuoteN uosuanuag epunbog ‘ugjoe ® ‘ywiBo} 2 sopet sojuatwwpasoid 4 sewiou “sowuauseye {9p ojunjuos j@ owoa ousayu) 1021u0% ‘9p ewalsig je esvenjdeoues apeng ‘9261 "Sau souong "eulopoW pepnlaeww0g ‘p3 ‘817 -opne ap opeyeit "NOUNAN LBW “3 12} upysaype el OIE A ‘sev0j2e/ad 60} op eine} wj 2Iu=EWO} "panensumupe A e1oioueu upoewo, rn 9p pepiselen A pnquoexo | seOyMeR ‘A.sosunoa! sns JepienBenes eied ‘pep ue bun 9p oluap sepaidope sepIP ‘su & Sopoyous 9p oyunluoa je A worse -iuebvo 2p ued fe $8 owe Huo 3 pes) ‘ep sasouodns osaiduog, iN PR satio‘epUAIIORD: Se] ep oWed ‘oulo0 epeqode A (1ySOINI) Ies1uaD ap salouadng sowsuebi9 ep feu0.geuNe} 1] upoezIv2B19 BA (ANNO) SBPIUN SU “02 9h 86] 9p up:2ezUe619 b} 10d opEIo ‘ene 16) ‘evisny “euely yewoweU yang eHOYPMY 9p CUBES Jou ‘aeardva e| 9p uo}e2aup e| od eA ajgeisa wane 1d 2} 9p OY “uaiuidwne fe Jes6o) 4 up}DesISIIUPE ‘1 2p eiouataye e|senowosd op 50108)8, jane anb ezueyuoo 9p opel {oA sajgeiuoa so.ep sns op Bioeao juioa ‘saueiq sne sepienben Sopeuipiao sojuatuupaaoid A soporets 2p o1uniuoo Bio ep ewer 01d [9 sapuanue 2s 0 ‘3961 ‘S0u1y Soueng ‘1e!2p -04 121089 8) 9p seowwioueD3 st npeio 9p 0163109) ep sojuotpeDo4s "wwrseHD ‘onbe o1gos A owoumjed ns a:cos vy A sepenud A seougnd ‘ans tucoidWo Bun 9p owns “ou sepepianoe sp ojunluos je seubisep pied eajdiva 95 ugjoensuiwpe ou 19} [9 ‘opliuas a80 U3 "woI9UoD8 pep ue Un 9p uoloes|SIUNUpE 2} B 0196} ‘ep 28 Jona jo sod culaies je 59 oworuy ydwe sew opques un U3 “4st “oomoyy B10) -Ipe2oig ep uoisiulog e| 2 g wiie/08 “owaiu} jonueg rep vaWex3, "S09 “ha Sal0peIuED Bp CUEDKaY| OI worrNaG seiny uoryea TeIny | vy \VSauaH3 V7 30 ONHBINI TOUINOD 19+ avo 1 aluva ONBSINT TOWINOD 30 TWN or 18 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1, CAP_1 ~ EL CONTROL INTERNO DE LA EMPRESA 419 Control interno Concepto Galas Contable | Se denom (os paleimonia- 5 y de resultados, que modifica las sitvaciones patnmo- feconomica y financiera de la empresa. Operative | Es el control que se practica dontto do las distintas areas, dopariamentas y seciores que companer a determinar si éstos son productivos, de servicios 0 st ‘Tiende a proteger los bienes de la orgenizacién. 6. CONTROL INTERNO ADMINISTRATIVO. ramania de la organtzacién. U OPERATIVO De ta informacién | Es utlizado para la obtencién de informacién confiable y ef- cienle, y 8 su vez oportuna, para la toma de decisiones. Preventive Se designan “eontroles sndimiento operativo a través de la ‘neo sobre fa situacién ecor n efecto directo 0 s ra de una ompresa, La actividad empresa lograrlo debe tender Ifneas 0 g Continue | Se practica en todos los cases u operaciones, y tiene la co- aria 0 sistematia, Esporduca J, or excepcn, que se prt 4 es de caret plancal ya que su apioaiin | st ote E Por sistema | Eocuando elconal ess ncorporado alastemaen el que | Soarar con precision cues Son los contoes operat feta, eu elomonto censor en sada cas0 0 proceso es los hésteos, ya que ambos pueden servir a un mismo prop to. tratéatco, ue se realiza por la evaluacion que practica un ele. roceso, comparando este con la realidad v aquello que debi6 haber sucedido. 6,1. CONTROLES BASICOS 0 CONTABLES ‘Todas SSCA fs ced oo gus gn esa ool Pp as TST i ‘operaciones 0 tansacctones que tienen efecto financiero, econémt aaraas ace de Gatce que tor, | [- £oOpAlrimonial deben ser regisradasy, posteriormente,resumidas 0 co favpane dene eres ee ‘medi los resultados de una actividad 0 gestién de un perfodo 6 ejercicio tves elementos 7 Se denominan controles bsicos comtables a aquellos mecanismos de cor Indirecto | s un procedimier acompatia a la ejecu- ny sintesis de las operacrones yssimulténeo | ciénmisma de los y peracror tos administrativos o t6entcos y se basa la divsién de tareas, esencia de todo ieaz cuando la untdad de trabajo es com- do por vanas personas o un ‘sacciones realizadas por I 0 Estos controles deben proporcionar confiabitidad de (a informactén contable rnimero considerable de ellas 3s tres tipos de eontral que son denominados: ol de validea, Aami Busca promover la eficiencia operativa en las transacciones yoperative | ya adhesién a las practicas senas emanadas de la direc: 2. Contral de integridad, ign superior. Contable | Su objelive es vetifcar le exactitud y confiabllidad de los Segoe egietee datos y registro contabies, a aquswarqeiuce sepsis 01 A seppieiduioa ures sauojaoes 20 Ue Sejs9 enb se}0.1U0D ap pep sepessoo.d s wased e) ueinBase £ ssyuepued SeUOIDSBSUEN] SE] Op ZOpIIEA EY 1 e seuoieredo emesoduioy Pwo) seinBese 'sajueita SojeWip|I01d bd 8 Ue ueGuaja! 8s 'BoqeUie}s|s PUNO) 80] Uod Opianoe ep oqeD & OpEAaI; eB = ua ‘apuop SonlyoIE ep BOUEISKZ + | EY es Uo!DEIAdo eUN eNb JeayUAA « a = SOAIYDI 3 a a upfoeoMt9n “I 3 oeii09 eu} ue eN2=4 | | eso enb se62nf oped ered ups! | | Seto sjaigos sopenaepe & soieso0 fE| | 23 sewotooun st oun ver 4 ‘sauoseuupioa ops op 520 ] | es uouesauocerene uo “ovoeaiojeaxo ‘som sovetvanus | © 2 :Su09 UP}eUIUa nsw e218 eu oes | ‘soon req souoyseyouog « | 4 3 10) ua ug}evado BLN Bp joNUCD |Z + oer are leaee sere ae aso 2 ° PIOUS + | -sooud opis vey souorpoesueN se | -sajuorpuodepus ' = ;pusdopur sojuEn 9p vemos 3 ae os seu epoi onb souo|EvEdios auelpaW | -qo seWUNS U|DeUNIOJU) LOD Sejqet - 8 srsrsun aun unio » | ono ee epee a sag | oso so» peau « qu wynaid Up6 MoH jonues op s9jev| : rosiu0s ap eajeio4 Uo}sesedwog cl osenoide apo > PepHBeU n 3 FayonuoD # = 2 B g sewiase sauoew 3 -ayvos snaBing s9reqian souoiezy & --oyne Se] JULIUS BGeP JOUPAE (3+ 5 sovoyaerado 9p U9P=Z}0 8 8 -ne sp ojveulye oueo renze wap g “nd eopenienduioa see 507 « 3 sepezic, S ee ne ou se uaaetooi 98 ond Kse0 | 2 pro ap soaneoiiudls sojadse pateace ol seneinnled, see aitee (iy Sane 21 uosez0id 28 ops anb einbosy » | jy “red upienodal (8 -auojuenuco 53 + epojied jo us esvensiSe: owouipacod | U 2 * |e upoetdoejepavodss otaw | 0 uslooneu ‘neu ‘eoniod eun | © eoyou) 9 exoyos 0s gens esp | TOEP OUn A sound o 20N00 + | Usd wisondoid upooesuen mop | 3 opid | Ua cued “Se10119 sE}OD}9P- ‘ugjsoesuen eunSuis heer reeset cer erraeeeer reo fp eds spur eto, o| $9 fore | seno(601 op opslep wy 98 ov nb woiones carey ep yeror ugravodes t « | v cjoedsa) Udo pepuntas epuva «| ues eun o:qos ouewNid emu0D + vojaeauuen e1gea 1 soupuns erouensas epenoope Ba 10} vo ogéo# sepenoy oi we SED evenaope on | & dae ere enn ap soupeieds | aigewioo upiseunop e ep popyeiay | 20109 esepepien eo! 66 eperaooid | {| Seen ee ccs vol onb seinbasy | e1 opesaz01d ey es enb veinbosy | egewuoo uomewuojH e|anb remBasy | | osso0ide epnsavu ZopieA eeienu0o L 22, MANUAL DE CONTROL INTERNO Controles: @ gees sabe Bl steel rae g| $8s82 essesa wors 3003140 ‘soidwo 0 Upjezue610 “2iue un 2p sepep © NPe So]UGI0Np Se 2p BoUE eq UN ap vonoasuod EY ‘piunear bap tipuunus ng “soanstgo of yeoso eundul soquoindts $0 "soso onuo “andiss0d owaruy for1U03 [3 SOIIdWY O SATdILINW SOAILEraO *% 12 woo vonapud wutos ui soayiafqo soy sojgeidase pr 'sojqequos seuuoU v wweuorouny ns vied seydope lax 12 jduina 2s owy> X oanago pee 9p opEaI UI [0 w sepipauu so] £ soprunsoa o sopssuspu0 ;owUIUDUSP nb “a}4Hd w120H0) YL HE 98 onb ‘sued epundos ey “aousque omideo jo uo supasoidya fono¥ 9p So|geIu0D SopEIsa sof ap uptociedasd ey) ¢e 1) v “supensifax aquowpeidosde 0 sepensope & ONUAINI 10HINOD 730 SONLLBTEO — 2 avo? Lava ONEBINI TOBINOD 30 WANN ve 26 MANUAL DE CONTROL INTERNO 1) Instituto Americano de Contadores Publicos Diplomados; 'b) Segunda Convencién Nacional de Auditores Internos de Ia Repibliea Ar- sgentina. PARTE 1. CAP. 2 — OBJETIVOS DEL CONTROL INTERNO 27 4,1. PROTECCION DE LOS ACTIVOS 0 RAZONABLE PROTECCION DEL PATRIMONIO ‘empresa, ente 0 El siguiente cuadro expresard, en forma clara, los objetrvos en estudio. k se ve en Ja necesidad de tener J irs gstono ques genee un einen de eke pares Objtvos basis, condense oresumidos [Seren se norma aeservoumieatoo desarelo ects meena Segunda Convencion : el soncepto fundamental sé en a ead protege par a leccisnal eiaaaniates o amplios E ler hecho, evento o ct rads este Dinomacoe inrmee : 1 [Prtssion cots actos | Rasonabi protec [10y 12 ; Seip depen dl atmano elo drecionas bom ec patamone : bran yo qe este ans st ode 2 [oberon de ncmacin|inomacin conte y | 2,29 2 adecuada cliciente joiencia| Eficiencia operativa 3 | Promocién de la 1,3,4,5,6,9, 11 12 3.4.8,7.8y11 4 la organvzacién CCabe destacar que el cuarto objetivo no es reconacido por la Comsidn de Proce dimientos de Auditoria del Insututo Mexteano de Contadores Pablicos (Boletia N° 5), ya que te eita res objeuvos: 1. Inform de los desare el negocio. 2. Proteceién de los intereses del negoc, 3. Bficrencia de operacisn, 4. CONCEPTO DE LOS OBJETIVOS BASICOS, CONDENSADOS 0 RESUMIDOS Y MEDIDAS A ADOPTAR PARA SU FUNCIONAMIENTO Analizatemos cade uno de los eustro abyetivos bésicos enunciados en forma (eérica y, de inmediato,trataremos de extraer de fa vida diaria de Ia empresa fos ejem- plos que los sostienen y el comportamignto que adoptan dentra de la organizacién, Por lo tanto, se ertores no intenci es cometidas a empresa Para proteger el vie de medidas que so» Pirralo precedente, Esa signi son excluyentes entre si sino que —por ol conirario-— w rn las medidas desunadas a proteger el pausmonio 19m es solamente enunciatvya) 4,11. Servicio de vigitancia El servieio de vi tesa proteger al p 4 cia persigue, en tos los siguientes objeuvos, tendien- 1, Prevenirrobos y/o hurtos 2. Prevenir, dar rma sobre, y/o co folar meendios 4.1.1.3, Controfar la entrada y salida de: pers de mer mtemno, vistas y transportes souduaaid i sq -uoloe2ye20) & eponbsng ns ap uonsod 4 voy) stuegoxduroo un opwens s0}30I9p yuod eoupuinw eisuoNdas £7 “UprOCUNIO; ysod 9s worse sounuocd vy o1MHpaH ‘iuoy auan onb pope .as8ojoud auoinb 28 onb oruowisred a, ,0unos un au anb 30} enjae oynayp9 un wrseas 96 uoig Un s9Rer0d wiBd “ewe of 404, ‘oninui fonuoo un “one 0] 10d “A |, sasaaayuy ap wp/sysodo, es sexo onb vued “e1usip euosiod vun Jod sepezyteas 198 uagap svaie) seso 9p wun wpe ‘oj]9 2p sop sxsinbis sw ‘sousg ap viporsna, & ,,cans189, sy ~odivais si o— av2})004 249P woHDD sopopuiqnsuodsaa fi souoyounf ap upjopandas “p'1'y joonposd vv opeioaye oruowyed jap ope}se ung js asHeinase & sajouitod op ody ‘189 48044 sqUotUBAUOD SO SOUDIOESEA © pepIAnoe eSEOS9 ap SOIUaLHON! So} werduns as wanianisyuew ap ewesTosd,, un uoo guano ssoidkue tu > anb 4 “yo ‘nb ajuatsauoo sg, ronaud 1 os00030 fo pra -2aye sauiiq s0} ap woro29}aud vy 28180) 2 apuan pusaaad opuay ue ft un wouat) 6 owanueje8e un uoyjns osm yo 40d J9P osinasueN jo 4Od anb “sosoxBu 9p up}oesouse © ugisonpodd B 8 Sope) oayjuanasd opuarunuazupyy “ety ‘o8souv orsandso oruowsyed jo eign oxpudout enwos osnias Ja anb HOYLOA “OTT p ‘oproajqeisoexd ewi0) £ oduron ua 0 32 s01z218 ound j> uD ope 1 494 wed souowys 3 ‘nstaauduit 2189 9sstonp 030 ap ose> ua avieasas 0 4eajes uapand as anb seuoiq 50} gos sapep jesuodso1 sas os sojen9 f orpusout ap ose> ua sonpiatpuit 50 “uno uagop anb souorauny sey aigos senias9 SouoroanuIsu 49094 ‘wisi ap onnuasoid oF -HottutuaqueUr 0}901209 Jo a1ueypous Sodinba So} ap opHIso fo 2IOAVOD “EEI'p ceanjesadutay 2p 0 -toumne Ja wonbspur onb saiosuas ap A emmys 9p euioists un 2099;qeIS-2'C"T'F lds “ousse ap 50p sudo o} 2p 189 "90890 onuop ofs913 so -aue $0 9)89 oputens o1owned ye s9Bo}oMd v apuon soypusdNN eAyUED pos Ly Soxpusouy Disu09 ug}o99}01d ap Duissis “2: owo2 wosusasdur ‘nb st} 0 esouduta vy op seuosiod se} ap popunas supuuug & so8oioud “SITY ‘souorea jap awiatuanoidl jo & jut Syodsuest Jo seyparsn “L1-Fp Ssousadop so} 9p pepronaunoy wm} se}ONIUED “ITTY “svarjoadsa 0 s9y sauoge) ans © opesoge anuanaus as peuossod 49 anb & ‘Sousz}Ul SoiDtai0s So} 99 OF “ttonuszuorouny Jo opueasosgo esouduro vj ap s280}995 $0] SOP) JOMO24) “S11F ‘uoioesado e] 2p eborepjedso1 0 euDye U9) -$ns uptoewuaunsop ns §“seepeasout ap vBswasap & wBes e| se}O.IUO “PET p 1d toBony Ja sod opezeu & ONBSINI TONINOO 730 SOAILSPBO — 2 avo I Slava ONEIINT TOMINOD 30 THANYH 8 30 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1. GAP. 2— OBJETIVOS DEL CONTROL INTERNO. 4 Esta medida debe estar acompatiada de ios siguientes conceptos o medidas: 4.16.1, Fon Para no perder el concepto fundamental de fa prenumeracién, cuando por un error 0 equivocacidn del usuatto, se debe n el formulano Ia palabra “anwlado” u otra similar y distr buir en forma normat sus coptas para su processmiento. En el archivo eben quedar unidos todos fos ejemplares del formutario anulado. wlados: ua 1 9 comprobantes 4.1.62. Fornularios o comprobantes perdidos, sustratdos, etc. ‘Ante la pérdida, sustracciin de formularios o comprobantes que pue- la empresa, se debe realizar fa icar en los diaries el hecho, para 0 mdebido de esos documentos. 4.1.63. Fomularias 0 comprobantes mutilizados 0 en desuso Cuando fos formularies © comprobantes son suprimides o reempl dos por otros, debe practicarse un anventario de Los mismos, rel lun “acta” y destrurtos, para evitar su posterior 4.1.6.4. Ientficacién de los Se debe conocer quiénes son cionar los distntos formularies o co es importante que se tenga registraia la nurneracion en su poder y cud es Ia cantidad épuma que puede estar en sus AGS. For Se debe conocer cudles son Ins claves de acceso 0 password de aque- Hos que estin nutortzados a la emisign de documentos electrénicos. fe cada persona uene ularios electrénicos 4,1.7. Registro de firmas y régimen de autorizaciones Asi como existe una escala jerirquica o functonal, debe exisir un registro de firmas de todas Ins personas que conforman 0 autorizan operaciones relevantes en el funcionamento de la organizacién, Pero, a su vez, se debe conocer cules son las facultades 0 qué le estd permutido ejecutar a cada uno de fos integrantes del ente, esto debe estar en un manual de autorizaciones, aprobado por la diteccisn superior. ‘Tanto el regisico de firmas como ef manual de autorizaciones deben estar per- ados, Cuando alguna persona se reuta de la empresa se deben ss lernas y externas que desliguen la responsabilidad de In empresa, 4,1,8. Depésito total de los ingresos monetarios ‘Toilos fos fondas en su totalided y en la vesa deben ser depositados ido percibidos dentro de un pluzo gresa dinero en efectvo, éste no debe cambiarse por un Fanctonani de Ia empresa que necesita hacerse de dinero en forma i carlo para reponer un fondo fio 0 pagar un gasto en efectivo establecido, Es decir que cheque de 4,19. Emision de un cheque por cada egreso vez que la empresa lace una erogacién mon roflejada en u realizado en forma non sma debe quedar En aquellos gastos que se hacen por el fondo chica son tos tinicos edmitidos para ser pagados en efectivo. El cheque que repor al fondo fijo debe ser hecho a la orden del vesorero de la emoresa, que se encargara de cobrarlo en efectivo en el bance. 4,1,10. Cheque con mas de una firma Para establecer un meyor control de fos egresos monetarios, los cheques deben ontar con més de una firma, que se estampa en el momento previo al pago. Esto firmantes. El ma- ‘qué monto, Nor- ios mveles para la firma de es puede hay combinaciones entre functon lores de acuerdo al monto del mismo. 4,1,11. Compromisos u obligaciones de la empresa con terceros ‘Cuando {a empresa se obligue hacia terceres, yn sea por medio de contratos, documentos comerciales, etc. este acto debe estar conformado con fa firma de mis de tno de los funcionarios responsables del ente, los cuales contardn con los “pode- res legales” que le permatan realizar esa oneraci debe figurar en et ranual de autorizaefones 41,12. Archivos Los archives co to, su conservacién y yen y conservan Ia histona de Ia organseacién, por lo tan- idado es muy importante respecto de os hee! ‘1U9 Jap epta e| ua sejansos sopuess opusfop ‘owwoU Nout 0 gsiv908inba OU X souorsis9p seuLo} sepod wed ous ;UeL ppeptunuodo | ‘soutate anb uo esiuewIp opun [op sua {Hor lod v woresed ant soyep uo> upiooe ap sequin @ 9 viausI38 v} apand owy9? “zoouguodiuarxd ovep UN daits sou anb 9p? "souorsizap 9p ewod yj ap e 109 O1gap anb 9/030) SOIEp $0}, 9p ojgodsas erpiduieout $9 0 0 dnb upioeuoyur eun oxsis peu 0 020d 9q) e1m40d,, & o1ajd jjoniw9 say saasod 298 n5 B ap wo!20uL40jm1 LYDIP aNb orpMIs9 uD oy@a>ua> {ap OxIUOp JepIAyo SOUWagap ON ‘ouoistodoud © pputg vorseatsoyut -n90 woloeiado n onsifo3 0 nb soiep soj 2p aseq v} augos ‘ont 9 So| anb uoroEULojut ef ap OpE}|nsos 9.400 upiaD lp, 9p oxd92uod fo uo —oyuey of tod— wsaid © oxdsau09 jo opioid 2s "ypenua 9 ap Souiotnesodo & souist¥94 “so4o94 ap pepnuta e) & jOEZIUDI0 Bap ¥im-anns9 ¥} opted anb aeoEIsap anb e} ap a1HDHHeAOIG UooeuAOjUH 81 9p onniesud s9s agop ou oxdeauaa alsa anb euana ua su9) sowogap DID soigeiuos sopeiso so} 2p ¥) ‘ord “ouoa ‘sorpa101 so} 2p ost wwvd sajgeiuad Soxep ap upIaeIoge|D we aIuouL sadso3 anb of ua oua2u09 j2 91 ‘ouinsuoo o osn ap vas e& “agent 1pE “OHO e} and sesUaIUE‘oUTaIN® O OUEDqU jofoeuL4ojuI EPO) Fay upIsadya eEpxp Mb £9 1 2P oxd2u09 jap o1sausou seims0d Sop 3} soimpelioy op oueouowy omniisuy jap enuag, ‘huotoija Zan as v— & alguysoa jo] ap Eutsists un ueD seyGo9 OUESD298 59 (olais0d °K sepewssRoud ou owod sepett 2 a0) 9p peprsaaou vsouaduut wy o1Uy uo}28119 So} UBlan an Uo! ‘a8u09 © SOpey|Msas SNS eA e18oxd ower ‘Souorsioop quawonacst ALNGION & ATAVIINOD NOIOVIIOANI 0 VaVNOaGV NOIOVIIOANI Ia NOIONSLEO “t'y ‘oumnsn exdosd |2 ueos ou anb seuosiod soso sod supesn 408 uopand soyisinbas soy1o19Jouo|u0a woqap soto seis “esosUuio v} ap soaru0soaj9 soa! Solep 9p aseq {Ua eptuajuO9 uorewojU!e| e Osaaze ap saAHID snsI¥9 NODC ‘upjoputiofin py» osa200 ap saamj9 “ST'T'y {soamesodo soiosuos) souiojss 4od 0 seuosiod 40d vpeonaeid 19s spond uoistasauns vis “uoloeiws0gut g| ap 01 29 sounfje) ounni 2] ap aud OU 0 (Sosvs So} Sopo1 Us) 424A} -sq ‘ow: sey EUIDISIS J up sajUBSDAd S9}O:0UOD So} SOP) 2 anb aeoguiaa X sousyuoa so upiouny wna ojqesuodsas un ap a1 anb owarunpaaaid Jap ojund opeusuno}9p un uD “eIouasaid B] UD UD! upisiaiadns ap sojostuoy *yt'T'y ‘p19 ‘souotaes njaajaiut pepardosd “sustu 1 S04ep 9p 2809 “oy >a9p ag Jetovapyuos uprseMony “CELT y -sunuros “euosiod jap solely 0 sorotnt 391 sejmuusp 'sos0paonoud 0 sayua1f> 29 So ofa 10d wos esau e| 9p upiseuniojat v asaace j2 38 son a1 so} 2p owoa oats 0} 9p oWUe) josTuaD soKELU uN UEINzose onb (ueiporsno nb s0}¥s {9 od) oFsau1 ow 9p seuoe seys9 w (usDsed anb ‘oinbipsof fue |2 9s essinbjena) sousfe seuosiod ap eiouassed ouod, joud anb seuiow ap oyustumydiuna onmagje jo & oprumnsas 083008 ‘9p searteiado seuo7 o seoisiy Seaup ap elouaystxa e] sojueoduit wos seatsyp sexy ’ osa00n ap souojoouasoy ‘B1'T'> “apajonop agop 0} opuyno £ yeutilue > orgio04 upimb as -eqoue agap f vidoooio) ean 20d 1 jusar agap ‘oust [2p oyUs4I9}9 ‘onbes 98 opuena & “Soanyare sou 9 uapand as oWwp> ‘osan2e 9p BULLO} 19p onb soporpus & soanyase so} 2p sojqusuodsou Jaqey aqaq “soI|9 U9 sopRUo> 10UD as on wgonud op sowamiyo so} K uproeztIDss0 v| v saawosduos ee ONUSLIN! TOULNOO 730 SOALLANGG — 2 vo BLMVE (ONEIINT IOHINOD 30 TWANYHT ee 34 MANUAL DE CONTROL INTERNO le infermacién confiable y efi.ente, ocomparade de los odltomentos {de completo y oportuna, debe ser una preocypactén de todos los s0°- tores de lo organtzaciéa, proporclononde, de esta manera, material Pota el anisis 0 los vriocones desvios que ccumieron cl comperar- ‘5 ls resutodos previstos © predatermnados y los resvlkados reales, remos, a continuaciGn, las situaciones donde set ‘objetivo del Contro! Intern, cde cumplir con este 4.2.1, Manual de cuentas contables icacion o parte numérica debe set al debe ser lo suficrentemente expres reine 0 agrupa, No debe ocasionar problemas se 4.2.1.3, Debe tener fa deseripeién de los concep! agrupa o reine, es de idn de fos hechos que la ms- ‘ma incorpora, para poder ‘ener Ia seguridad que un mismo suceso stem: pre esineé contabilizade dentro de una misma cuen fundamentales que la cuenta 4.2.1.4, El manual de cuentas contables debe contener partidas analticas don- de se registran los hechas 0 sucesos y ‘obtener informacién resumida © agrupa a medida que se sube en la eseala jerry set més resumida o condensads, y dicho manual debe permitir obtener anforms 42.1.5. El plan de cuentas es una version resumida del manual de cuentas con- tables. 4,22. La sumatoria de ta informacién analitica debe ser igual a la sintética ienlo se va generando informacién de \po condensada, se debe tener Ia certeza que durante ese proceso todos fos datos anal PARTE 1. CAP. 2— OBJETIVOS DEL CONTROL INTERNO 35 0s fueron incorporados para formalizar e{ dato resumido. En Ia parte contable ex- presariamos este concepto de la siguiente forma: “la sumatoria de fas eu vatona de las cuentas colect sector de la empresa es 108 que conforman la pl 4,2,8, Instrucciones que determinen conceptos de uniformidad En el punto 4.2.1, aque éste trataba de lograr contables. En el presente punto queremos expres: contable 0 fa combinacién de datos contables ia no contables, el obyetiva es dos o situaciones. que para el resto de la infermacién no ite s{ 0 con otros datos de proceden- lograr datos comparables” entre dos o més perio- Par lo tanto, la informacién debe contener la paticulanidad de ser"ho- ‘mogsnea” y “consstente” on cuanto 0 su prepevacién y presentaciin, Para ello es import cept del dato, puesta o presentada, y que cada ina informacion puede ser chequeada consultando a otto sec- de {a empresa, conciliando —luego— ambos datos, La cifra de cobranzas del mes jor el departamento respectivo puede ser coneiliada con en concepto de cabros de cl El total de ventas del mes informado Por el dren comercial se puede chequear con el total faeturadlo ms los pedidos pen- ientes de facturacin debidamente aprobados, sou g's ‘ap soaratyo ‘sanononj soquue ap vsofewon oo saibjena ue 0 “sojfgnbe sajquiso opuarsouruuod 29019 wisp opuena npoad ap wonsol wsa mez|var ap So1s09 so} e uorseseulog Uo 2920N20p B UOP ray ‘sotanoat so} open. ‘oique> 2p aig @ papiun aun sonpoid @ o:0ve8 o2ve3e asad osoxdwe 0} D9jdW2 © ez/a9 8ab "ste “F9jOH!eIOW “SOIoINIOU ‘soUDUINY $OSN>B: 50) ap ‘cxunluns fa ied 9penjoke 0 epIpaUl 125 apand ewe un gp OBYRPHE Oy -ous}qo supn anb souy u 0 srzuvoqe sod yo "e2ue3} suyjduina 9p opesd yo souy 80) 50] op on ‘saquo}aye sou 200 ns © "A SONRDE}® SoU Op Oped J05 © VapUER ‘nb jor exouaw ep copinincue> Ueree so2|uUOD® s2Va!-ex1vE5ID sO) ‘esandiw9 v] 9p o1u9p us|jouiesap 2s onb sou Jp vouege anb ous ‘a1uo fap 401905 ojos un op LAMEatad so OU Us senna sop $0} uoo opey2ouos ajuousysio} 2 jousap v sezuauo> Fy cunj app r9u9toyo &]“s|weuuoLoTUe sope ‘9 a}s9 anb ap 9seq v} ap sted sowagop "eUuO} a0 2 VALLVUSdO VIONSIONG TLNAWATEWIS © VALLVaadO VIONTIONWA VI dd NOIDOWOUd *¢"F 1x0 ous 904 punosus sv] Sepoy uyiso-onb osveind 298 anb $9 s99S0U 2q2p UoI> ib susuuouisue opeso1dyo sowoy, 09) nb Seanstayouie su op un soppiawnuasd sopspnuiof A sayunqosdmiog “6'7'Y 4919) 9p osu> [a wed J sa1 Sau01snjoU0> So} s9Bs1x9| ‘81905 soxpmise 12004 uaqap 2s S0se9 $0489 Uz “210 ‘S019 01d ‘801809 "sorsandnsaid So) uos rapisuas e sojduolo sound yy Woo Uo!sesRiwos Bun sp¥atED/pOU 4p 28 5 so] anbiew anb ‘wponsouoid 0 epesoqeza1d wppoysouosd D] Uod a4 upIoDULJOfu} v} ap ug}oDsDdWOD “8's 'y uu se) amb vA “eusaygoud aso st50D KU BOs 0 26 ou jeu orp pod wodiyes of anb feuLoU Anu $9 5 do 9p oxdaay 28x 049) 3) Uapand 9s "sot9a19} 9p o vUsOIND UoIoBLHLOsUE Bf Le edenuos sod ep ue soseo soj uo vidoud uorseunoyut ej znuased exe sos92109 ap v] uoo pydosd uo}onwsofin v} ep ugjovsvdwog *9't"p os s9enxa 9) “soeysuos uv 1 & sorep $0} ap peprauafowioy ap soxdsauo9 sor opuena A auditors 's 9904 018 9p Soaitare so} ¥ suindai epand as s8994 sean, SoaL1p1s}y SoyDp u0D s9]DND0 soIDp ap Up}oDADdwOD “¢'¢"y a ‘ONLIN) 1OHINOO 130 SOAILANGO — 2 dvO"t BBVA ONBAIN TOHINOD 30 TANI 3E 38 MANUAL DE CONTROL INTERNO Los objetvos finales de organizacién provienen del érgano volitive, el cual delega en el Srgano direetivo la funcidn de alcanzarlos, Este genera las pe ‘metas n seguir que deben ser cumplidas por ef cuerpo ejecu de las organizaciones econémicas Es tarea, entonces, del cuerpo eject nat y coordinar los movumtentos © funciones que los niveles intermedios y finales deben realizar para aleanzar ef ob- jeavo fundamental que e) ente quicre lograr. Las medidas pracucas para cumplir el tercer objetivo del Ci don ser, entre otras, Jas siguientes: ol Taterno pue- 4,31, Estructura humana s elementos prin- la no podrfa existr ‘Los recursos humanos se pueden elas intos niveles sobre ia base de los conocimentos propios de cada individuo. El grupo humano debe ser co te con fos fines del ente y para ello se debe: 0s de una compat endo en cuenta sociales, 43.12. las tareas 2 real Plazo) y para futuras funciones © cargos (capac 43.1.3. Un individuo bien seleceionado y capacitado debe ser correctamente centrenado en las taress a realizar y, a su vez, ntegrado al equipo en (que debe tcabayar. 43.1.6, Tratar que ef ndividvo conozea cusles son los fines w objetivos de la organizacién y, a su vez, que se identifique con los mismos para sen- lurse c6modo y feliz dentro de la empresa, 43.1.5. Es importante para la empresa que los tuiembros que la componen apliquen su mejor iterio, cuando tengan que tomar reso: luctones 0 decisiones o pautas de accién o rumbos. Es decir que fa ireccisn superior debe tener la seguridad de que las decistones pro gramadas siempre son c ‘como se fijaron, y cuando exista nes no programadas, de que sus funco- jearin su mejor juteio personal en favor del bien de Ia orga PARTE 1. CAP. 2 —~ OBJETIVOS DEL CONTROL. INTERNO 39 4.3.1.6. Para que el ndividuo se stenta feliz 0 contento dentro de la empresa, lo debe retribuir con una justa remuneracién, que puede ser spaada en ntveles supetiores con simbolos de poder, confort 0 staius scordes con su jerarquia dentro de fa estructura del ente, En veles 105 de incentivos sociales, ersonal y, en definiiva, hagan més stil a fa organizacién 4,8,2, Divisin del trabajo le divisén del trabojo se boso en Jo partcién de una tareo determi sade en sus componentes més zencills, que proviene «i uo tiende a enajensese y px La buena divisi6n del trabayo debe hacerse puntos: 4.3.2.1, Establectendo fa base de espectalizacién por Jo. Ejemplo: produccia, o 43.2.2. La especializacidn puede ser también por “procesos" que requieren el ‘enicas 0 procedimentos similares, Ejemplo: tesorer Control de calidad, compras, etcetera, 43.2.3. También la espe de clientes. La divisi6n del trabajo va formando unidades de control; por ejemplo: un grupo de operatios es conducido por un supervisor, éste serfa una unidad de control, pero —a su vez— un grupo de supervisores, serfa gunado por un jefe seccional,y éste tunidad de control. De esta manera se evea una pirémide de control el maximo director de fa organizaci6n, cin puede ser por srea geogrifica o por pos | hsp 9p Josose 0 yes aa pootjdo jou v1224409 vonjad vue S904 Sey DN ‘bata 95 onb U9 oWuOIUOU! Je sey # oseidepe onb we8u9y uns 4 02020 vopand 0) vopuanve "vo>20N09 50) sonpinour fo) anb aad copipunyp 0s A 22 "SOUI8\U} SevoDoD!UNWo> ‘sOpuCIOWeW “seUODSNAsU 'saronUO 1¥9 095 of ‘on1D89 Jod sopolays: lopanb untoqap £0 un ap & 8 soUEI9 $0} 2p 1 2psop a yovz1uv810 2) 2p 2pid soaynod so7 eens Uo De1Ip 9] Jod opouNMersp o ap S059 op cwWaIUEREDS Jo A $8IU6 991 Soigivatu sns 9p vppezive6io 9] o10inb ond 0} 22¥9 OBEUp vO!DoFOU ‘bun e2s0x8 onb wf “ennoledo eALebYe ep opo2yca Of oIGe>VO> fo (9905) envenve os ,vssiduse-ciqwoy UppeaYRvep], ep Osor01d O15 i. a ‘om93U [> ve LONE ‘nb soseudure soup $0) 2p vopuavoy soj an sesynibd uot 05 99 0jdo1d sows0} 0 sor0voU, uovan sesiuquere0n0s Sevoonucbie soy NOIOVZINVDUO VI Na SvLaRIOsTAd SVOLLITOd SVI Gd OLNEMWTAWAD Ta O NOToOMNG VI Gd SVOILII0d SVT V NOISHAY VI UVIAWILSS “y's Sojenuowepuny saxorony So] uos inut [2 uo K owworuurgauGe Jopied 9} SoIgUIBD SO} HOD BISDHIP UoYoUR UD HISD eatBp}ou9a) i989 osp20id 9159, 9p asst odio 949 soiofew uo> sonanu sos}0 sod sopezejdigau uasiuanaua 28 so1anpo%d so} anb 2 ‘nb “yySojouom e| £ viouato B} ap sow: souoimido se} uaoyinou 95 *s2u01 poo0ad soy Seuuaisis so} "seuuow se supa soyuspupecoad 0 sauojounf ap sappnunyy “6's"b w ‘ONESINI TOLLNOO 730 SOAILBRGO —@ GVO 1 3LLVE (ONWBINI TOHINOD 30 THANE oF 42 MANUAL DE CONTROL INTERNO En esta parte, la auditoria interna u operauva deberfa tratar de incurstonar en cl asesoramiento y control de fa poco de lado fa ardua y rutin ‘a tarea de punteo; entonces su ayuda a Ia organizacién consstirfa en determinar st las politicas existentes son apropiadas, correctas y oportunas para el momento que se ‘Todo cambio de politica debe provenir —indefectiblemente— de la {que oportunamente (a ered, y hasta que fa misma na sea cambiada o modificada, to- dos fos ntegrantes de fa organizacién deben acalar fas vigentes. toricind Las medidas pricticas destinadas a cumplir con este objetivo pueden ser, entre otras: 4,4,1, Manual de organizacién 1 manuel de orpanizacién reine los linecmlentos genarales| expresando los objetvos principales a seguir, definiendo los Fin ‘lconzor, detallando los mecios y estobleciendo los politieas a camp En este manual se agrupan las funciones que han de cum In estructura organizauva que se adopte y se determina cusl es {a responsabi asignada o corcespondiente a cada tarea, También quedan expresades en jones enire los distintos departamentos y sectores de la empresa, y, en caso de conflict, aciian como medio reguladar 0 atenuante de las di para que el ‘mouvo de conflicta se solucione sin ‘organigrama permite conocer de quisn depende una wnidad 0 individue y, a nes dependen de éste. Denota también (os niveles y yerarquias dentro de In organszacién y debe ser constantemente actualiza- do para no perder w St PARTE 1. CAP. 2 — OBJETIVOS DEL CONTROL INTERNO 43 44,3, Manual de funciones manuel de funcianes « feas que deben dese de Io orgonizecion iprende une deserpclén detallada de los Bs absolutamente necesario que todas las Funciones o tareas que se llevan a cabo en un sector 0 por un individuo queden expresadas por escrito, ya que de nera, en caso de conflict, se puede saber con exaé tareas 0 quién invadié obligaciones correspondientes Viduo reporta la tarea que subordinados de ese sector ‘control que se deban ‘cabo. No po: ‘que toda funcién va acompaitada de Ia correspondiente responsa- debe quedar inserta en ef manual. Por tume, y como sintesis, Sefialamos que el manual de funciones debe estar expresado por escrito y toda ‘modifieacién que se produzca debe incorporarse de inmediato. 4.4.4, Manual de procedimientos El manual de proc tos describe claramente Ins etapas 0 pasos que de- cumplirse para gjecutar una funcidn, cules son fos soportes documentales y qué avtonzacién requiere, £ Bayo este rt rlormas, fas 1 jo podemos mncorporar manual de sistemas admin es, los memorandos, eteétera fabemos que dentro de la orgamizacién el elemento humano es un fact Y que suffe consiantemente cambios, ya sea por nuevas gue entrenar a nuevos ind Tas treas que se ejec debe ser incorporado mente, desde we es estindar dentro di 1 escrito a este manual, una empresa jue permiuiré conocer compl a tarea, y, en caso ano, quien asums luego esta labor tend fa sin mayor dif gui tm: dos y siempre expresados produ: ién es importante que los sopersandnsaid yosuos 9p soanatqo ‘2399p owssiuy JONLOD 1a 01 uasioy as anb 9 ‘OUINOD ‘ISG ALINIT “9b souoioezuoyne op jenueyy “S'p sojsownypodosd 9p FenUay “> uppezu 2 ea ® | e610 v| uo seyiuosesd S20 2B ENUM EY | aiod se) ep oquonuduins uies6142610 °2'r | yo 0 upyooauP o| ap seDyjod uoweziue8.0 ap jenueyy “1'p | Se] ® uoIseype vf 2eInWIISA “y sooi69jou39) A s9jeuareur SoIpey “Ye sojuotuijpenoud 0 sauorouns ap sojenueyy eg oleae jodo erou019 le vows 2'¢ | -» ayuowojduis 0 vanes Ve | -0 eouerya 2 op ugpowoig “& sop -ejownuasd souejnusoy A saiueqasduiog 62 speansou01s 1 ep upjoeieduicn “pz gyros © aque\suod "epiny uoroeWHo)y 22 8019010) 3p Bj oo eidoid upyoouoyy e] 9p ugBeIedwiog 'g'z {woo 1204 uojoewo} soouoisiy solep uoo sarenyoe sovep op upineiedwog 's'z epezn uo! -2wioju 0 esianp uoroewojut ap aan 2 ep so}do0u09 uouiuiaiop anb sovorannsul “e'z ‘9p euojeuns © 2°z | -uos uproeusi) ‘Saigequon sejuono op jenueyy “L'2 | -B UoISeUUOILI ap U9!9UBIGO =, soplwnsas 0 sopesuapuce ‘s0218eq soniilqo ouatueuolouny ns eed seyode e sepipany 1 © 082998 Bp SEAEID Uoysialadns 9p s9j0s1U09) (086908 9p sauoioaunsau sonusiy 0180101 uso esaid us &| ep seuoioebygo n soskuoidios ‘uy Eun 9p Sew uod senbayo, oseibe epeo sod enbeys un op ups sou edoq “et HoIne op usu A spun ap onsi6Oy ‘sopes -sumnuaid souejnuos 0 sowegorciwog “9's -PlovoU Sos=i6u! So} 9p 1240} onquoaaid ojuaunuajuey “ey ouounyed sorpueoui wauos upfovsiaud ap WOIs'S -2'L | top upjoomoid aiqeuore! iouEHi op o1oieg “L'5 | © Soae So} ap UpIoDBIO%4 *L ‘soplunsas 0 sopesuapuce ‘sooiseq sonnolag ‘oquajweuotouny ns exed seuode & sepipey Nawasaa ‘sp -no0p © anboya anb o ‘epavow 2p poplun 0 soereUOW soI0,2K ve OposEids9 ‘sou osied 50) op vej»onB0 ap sorIuI| 50] oly saUEpOZUO}ND

puny Soqtawa/s so) nb weoey 1 ugpand os Jon1uo> 9p eurorsg jo uewsoy {usonti 9 eusorsa eyJoupRe e) ap somuotuanaud +: sus 1g ‘Sou29)UT so.0H}pny op 98 {62 suroupny ap sowwanuipaaoig Bie eBoy a 161 “SOpEUo}aIC S03 seiofout suotins @ oo (2 zenpo40 Sh “TOHANOD 30 VALSIS 130 SSQVONVNLY A SOINANSTS ~6 avo 1 aluva 19 ap vuatsig op) ny ap 201296 un ap sPurape “SOD! seSoufle soutagop sa} sowuouiro S0189 sopo) Y ‘uproeusogut ww osaaae 2p S34 ‘suaie) © peplanse 2) ap & seidoua seansipersa “E1 SOatIDAy “ZL seneunn soucdas & 8 pis “ofeqenn 9p sanuow o seuesBorg “6 ‘1919079 ‘s0an, rou ‘soatuupuods soysondnsaud 0 sosnsouold “§ so1seuyjdrosipnymur sodinbo 0 sputwiory “Z pepiiea ep + ipea1zqH © UprooNpord op + ‘uonso® ap o seanciode + ‘sojgoquoa & sessioueuy *seanesysuimps Sawin “9 vw 9999 ‘souotoezu9ym ‘sojuotunpanead o 1103 0 ojduts was ef ‘uoraeziue 830 9 9 OU Sogn So} & BaryBIoURUD sIUsUIB}OS $9 (6 Sopot oD seIuoa agap SopEyNsal soso aNEAD Wie a ONBAINI TOHLNOD 3G TwnNWN 7 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1. CAP. 3 — ELEMENTOS ¥ FINALIDADES DEL SISTEMA DE CONTROL... 54 50 6. Por eae reads e1 in amplitud geografica 0 globulizaci6n, o la gran can componen, ‘Ya que las modalidades 0 costumbres de Ja comercializacién hacen gue la vacin deba adaptarse alas formas imperantes en la plaza 7. Por de motos 52 necesita contr con una si attra obo sn oenddo por esta oden conse fe somniare une Doedodocxprertn, neionte n oigtos Se Oren fo oles son esoonsobes ore oes osc do Creative ns polis por loge ls fins coos de 2 Ses tes decsions ues odopten deel ie opel teat Hay que saber st In empresa es la que determina sus pautas de accién 0 s1 ¢ filial de otta empresa, Pensamos que un plan de organizaeién que Contrat interno debe ser fog a risutso de lo vido de in desde ol punto de vst de su on dell trabajo. e |. Separar y otibuir funcones. Asignor lo autoridad y responscbllidod a cada funcién, to coordinas aciones debido a fos cambios, pravententes del mun. do dindmica donde se y que pueda asi perdura; expresado en otras palabras serfa: adaptarse bios que flucttan en la vida diana de fa organteaci El plan debe permutir a amplantacién de Wneas de autoridad, response dad y contral i Este puede aribuirse a dad de personal que ocups, tidad de personal que ocups tanto Que exlsto, en cuanto alas operaciones de ejecuclén a ¥¥ control, une sélida © adecuoda indepencencie entre: los ‘empleodos, ies secciones. los depertomentos ¥ los gerencias servicios, et. y cules su importancia den fen que acta 3. Por: Concepto ste que también podemos extender respecto de la custodi § operaciones antes mencionsdas. Pero debemos coneepto no quiere decir que debe fromteras entre los duos. secciones, departamentos, efe,, que 1s, ya que toda la organizacién debe estar integrada y coordinada pa ‘de compart fos ye a las relaciones que ttene el ente con las dems or {que fo componen. in de funciones se funda en que de sus propias operaciones registradas ‘wanesado wauaioyo sofaus & 406 sad 10} ua sepap 9 od sop ‘ofa as azony wxoinb eno ‘onpraspur un ap pepune ef ofeq o of: w sopeuipuodns ap orate 1a sopompu tide joan “s yoouLO)Ur Bf | 1999/geI89 s9pod ered aauts e!auopuadaput ic) -SouOIDRLOK0 Se} ap vIparsna vf : (sou enb so1o}o08 so ? © teuia) 2p ‘suposed FP SOUOIOUN Se % ysuodsox & popu tusuiorop spunsape bun =uaquo> aqap Up} 8 “TOullnoo 30 WHGIOB aa SIOVTWALIA SONGS LEW VSL TOULNOD 30 VNAISIS 130 S3GVOTIWNIG A SOINSNETS —€ WYO 7 aluva enp 0 soyo|yuaa 2p Oc apo) sxe exe sop sod of ua *A “soptUyop \deouoa soquuy ‘nb 0 ex0|poun s2uedns ovDti9 jap op06a/8p 0 exvoILeNaw ‘paPHO ‘ho ouose%au 6) sav2ve> oq8p €359 PEpgaSUEED! OUN MUNSD Od ope fr3 9p eUueIpANs jo 4wAd|| ped as OU ‘vpponsiGe) 9p A uspoiodo op s0vapUny so) => fe spend ov 'sajoueiou 59v219 0 'Sa10|H5 Sa!O|ON 2p ed ONO N.Os ‘Quip 29s Of Jo|peasno © JopIon® ap URisURY | e6:0> ns © evan veInds ‘sopeuoroua so} & rod ‘sonans o puvsiod eu aye wuig} UO— vastyeas 98 «pa: jonuo> un voneud onb sonpitipul 50220 n ONO ap YOWERI O} Urs “uppaieée oun 29 $850) 20} ope Jove eqap ovosIOd CUNBUINL (ONRLNI TOUINOD 30 TWH ws 54 MANUAL.DE CONTROL INTERNO PARTE 1, CAP. 3 ~ ELEMENTOS ¥ FINALIDADES DEL SISTEMA DE CONTROL... 55 Para desarrollar este punto, debemos realizar una c! lementos de! Control Interna, que son: principios o éenicas contables, concordancia det cumplimiento de tas pol cas emanadas por cin de fos métodos, provedimien- tas y sistemas implantados, ete, Pero para poder hacer efectivo lo expresado es necesanio que esta funcién depend del ejecutivo mas ato de fa organza ciéa, para que éste garantice que los resultados obtenidos por fa revisi6n y {as conelusiones o recomendaciones sugeridas, tengan el eco o repe! ‘que necesitan y se ‘omen las medidas o decisiones correctivas adecudas. 8) manual de eventas, 'b)_ manual de procedimientos y sistemas. 2,1. MANUAL DE CUENTAS E] manual de cuentas contables contiene wna expl aplicacién que debe darse & cada apropiacién, cuando se tran mento, 0 una novedad al lenguaje de fa contabil de cuentas en referencia al uso un hecho o acon. ind que esté reflejado en el plan 2, SISTEMA DE AUTORIZACION Y PROCEDIMIENTO CCunndo ia direesign de un ene ha Es decir que cuando tradueimos hechos econsmicos de la rence ne una metdoogia que nos pemia cuyo objetvo es brinder ona mformacién consistent al usuario o desnataio de 4) los objetives a alcanzar 0 cumplir; ‘yun adecuado plan de organi ) delegacién de funciones, responsabilidad y autoridad, ‘debe tener 0 contar con los medios de control necesatios para que todo To que logro de fos objetivas y que, a 10, que El manual de cuentas debe estar dividido en secetones tales como: Acuvo, Pa- /0, Patrimonio Neto, Resultados (que puede —a su ver- . —pérdidas o ganancias—, por el concepto del gasto —fab por el centro de costo qu fo g Orden, Movimientos, et. de esas seceiones, a su ver, estar compuesta de tres pares su ver, to dden debidamente reflejadas dentro del + La primera parte sera la “codificada", ya sea en forma numéica, ‘ca 0 alfanumeériea, pero fo importante es q tun espacio abierto para incorparar una nueva © Direccién ‘Superior + La segunda parte contiene el “nombre o denominak cual debe expresar en forma clara y eoncisa el co . + Latercera parte tecimientos y operaciones” que pueden ser umputados bajo el euen Objetivos: i La correcta dtermnaci de estas es partes conibuid a et Plan de Me- into & fa homogeneidad de la informacién So del cae ee Gro fa moses dain nesta seca os fames Dalegacen ae | con wore tol reevonsabiad Yauoidad 1u9s9 20d vp ;00p } sod epeqaaut sod sopisouns syuotue}2ajsod 89001 Sw # UB}SMfe-9¢ nb S04 ‘qosduroo & (sosmugn29}9 0 jaded ua) SOLse|mULIO} UOd seUOD aqop AIUD 1 somogerduoy “6 uouiow 20 exed seumzodo n sonon p osndust Wns peprantoayo ns w ojueND Uo apfenD 18 ojund |9 uo opesasdyo o} ap ora _Pepo!d0s 8} 9p osnuop OwsIHEz40 m ouasiueDOUN UN A few ty wsiouon & vagfo ewa0s Ua © soniotunpssoud ‘sownou ap vos vA “sojenueue ‘o1ios2 aod souorsonasuy “g ‘esoudiua bj 9p sapepisaaau so lun woo su09 aque ods) eu sou 1s ‘epinnsues ‘opensape axempzoy soipoyy “9 o1oeztue $10 ‘nuap souorsizop 2p vot vy v opote fer ap opudkn 9 498 pod ead "orseiogy|a ns B aILEND Wo ppm ‘9p ofd2ou03 jap wpuinu asa & vunsiodo « 498 9499 "89 'SOUSINgSl ‘SoUz40) 4 op OPOU! v EIA 96 anb UpKeLUIO;L) wPD!, popiuuofiun 2 popraussowoyy °¢ See ne ee SS ea ue 48 “TOLLNOO 30 VALSIS 7130 SIVAN A SOININSTS — 6 evo 1 aluva joa wae uptzezndio> 2p Sau U0) 1402 pj sod opasaudxo oj 2p peprovs9% joeiado uvzayeau 9s up!>eziUeBi0 v} ap omluap ayuowuoruanses O a ipromanilutoa 9p $05900hq “p "payyygeiuoa v so42oy $0] 9p oL.xp oTHOIKUIAGL fap wos anb sasosi9 soy © o1uEND Uo e! ajqeuoa sosaacut Soj ua pmirisexe sod Bun ow tupnsa® op 0 5 1099 "sojquiuoa souuejus ap vot999}uo9 vj ered Sore 9p upraaas!AIu 2 HOI Fao. e| uoy}9ej anb { soparge ueas onb “wsaidute ap od pe sopeidasdy 19 Ouloa sojarunipanosd & uot -souoroonuisut st) opeyferap of ese}08 ue ij 0 sewer@osuna ‘sau21304p) sosupsd 9p sopsuedwose smo uapand ‘sewopy “Sey aat09 0 susfowo9 498 UPIQUIA Uoqap ‘SOSOUIUIN}OA o sEsoM0HUD ULDS OU anb ses} und osod ‘soyapduson & sox 24 nS wf SeyLIDS9 40S aqap souOHDONAySUY Se] ‘sonpinyaut 8 ap vopenpo (4 ‘so1pey so] 0sm3010 (0 L9p o1ovow 0} v2 popreva6oucy oun soi6o| 010d 1601 oy 4 soUojew0) 5 5 SVINGISIS A SOLNGIWIGSOONd Ga TVANVIN “c's (ONUBINN TOHINOD 30 WNW 38 58 [MANUAL DE CONTROL INTERNO 12. Pantallas electrénicas Debe ext adecunda instruceién de cada pantalla en cuanto a fo que brinda, para qué sirve y qué datos deben incorporarse o validarse. 13, Acceso a los sistemas jeden consultarlos o trabayarlos. Para el eno debe ser dada a conocer a otros debe ser cambiada con una adecuada periodicidad. 14, Sistema de aprobacién dle operaciones Debe haber un manual que determine los limites de actividad de cada per sona responsable de cumplir una funcién. Este manual brinda detalladamente ‘eudles son fas transacciones y montos que una persona puede aprobar 0 3, PRACTICAS SANAS 0 CUMPLIMIENTO DE LOS PLANES DE ACCION Dentro de wn Sistema se Control Intern, la efectivided y efctencia de las operaciones depende del eumplimients, por parte dé Jos dstintos sectores € incviduos, de sus respectives funciones responsabl es, madicate la utllzacién de prdticas 0 meclies sanas en la e}¢- ‘uelon de sus toreas. Los trabajos que realizan Jos individuos, cualquiera sea su escala jerdrquica, ls, cantroles que pueden estar incorporados en ellos y/o de afuera del contexto en que actin, Pero lo importante de estos controles es verficar que los mismos actden, ya sea fen cuanto ala extensiGn, oportunidad 0 por excepein. Pe C0, debe exist un fluids evaluacidn de estos controles y asegurar que fos musmos sean efectivos, y,cuan~ PARTE J. GAP. 9 — ELEMENTOS ¥ FINALIDADES DEL SISTEMA DE CONTROL... _ 69 do asi no fo fueran, realizar la adecuacién necesasia para reestablecerlos o reimplan- arto, mos establecido, en fos elementos del Control Interno ya tratados, que las artidas a través de procedinuentas y sistemas determinat ria clara, fa secuencia de fas operaciones y quines eran respor ‘acrones, la custodia y Ia registracida de las operaciones y/o bienes; Drécticas sanas deben proporcionar fos medios y asegt ichas funciones, mediante la distribucisn de fumetones y responsabilidades, Todo Sistema de Control Interna pensado o elaborado en forma teénica puede ser 0 parecer correcto 0 id6neo, pero In efectividad o podra conocer en ef momento de su relevamiento y ev: funcione en la vida real de fa empresa: recicn abi se podr la organtzacién. Como el mismo ado, debe proporeronar al ente fa adecuadla coordina We no exxstan conflictas entre Ins diferentes partes con organizactén, Las 8 prc as sanas pueden ser detalladas de Ia siguiente forma: |. Separactén de fu Por medio de la sepsracion de las funciones de ope ia respeeta de individuos o sectores, se obiiene u epistro y custo comprobacién automé- ferentes lareas y, su VeR, fades de dotectar errores y descubrirTraudes, 2. Sis uerno integrado tuaciones de conficios entre Ios distntos seetores 0 indivi- el Sistema de Control Interno no debe ser conce- bido como mtegrado por compartimientos estancos, sino que debe par por de la idea de unidad organrzacional integral y actuar como vaso com hicante de toda fa organizacién, 3. Identificacion de proveedores La orgamseacién debe poseer un archivo con todas los datos de los proves ores dos; esto permatiré conocer en Forma profunca quiénes son, cusinto se les ny en qué ue plazos de entrega, cudl es la calidad de los productos, etc. ¥ poder comparar con el resto del mereado, para que ao exista nt de- pendeneia 0 favontismo hacia ningin proveedor ‘ajuo (9 20d sopinasied soatyao so) 2 anbyuspt 9s & eouatouo9 otto) onprsspul [9 anb sto) © 9puD) fond OF OPO} prorziuiBia wy 9p vananse Jj owo> uvass onb waved sou ap eureasiosd un —z98 ns w -22ju9 9p eureationd open2api u9}oe309 Su| sa90u09 Wilh ‘sod anb sonptarput so] ap epanbsng £ upfaaapas ap rameaoad un soqey 3q0q “siuenton[os erauas38 e] ap sojuonuason 1 80 ofeq (Jeuossad 9p t} ‘soyeussapur souoranjes 2p B} ‘ofduiol> sod) erouos0# exo ]009)98 w] an ajueyoduut $<] ‘ass0UoIS99q0s aA LpspLDY anb sonprAIpUL so] wos Sajpna & soxisodoad sns sozunaye waed osze019 uaqop anb sodaea © soisand so azqos asieisajtueut aqap voue 9p wistisioB apea “za4 ns P13 ‘jredna0 vied onprarpul epea stinoa agap 2 9p uoIsenjeA9 0 aypenso uM 32 “sopenjduia‘s9J0f “Soubuo!ouny ‘son af ns op UptOna}9s wID—OD vu ap aNJeA aqop ag “SaUl) sms uoD slMnD BIE }owztuP 10 Bun Joua] agop onb jouosiod fap upisei0p ey olueyodun $9 O59 104 ‘ourarut Jone j2p soanot ied somaxsoq> soyaxp woo ueydwino an sosugp! sonptatpit so} u0> sowipiuo9 ou 1s “sopeteay soise soludu}9 Son $0] Uaauts wpe op “ole 30g, "emae onb ja uo fro0s oIpaut jap axtuop epeatgn wed ewuena wo Knut 9Sr0UeD 998 jous9p wes3 un stmbpe ontuutod ap jeuorDes 49$ 9p cans n}Ox9 sp ja ua OArIHSUOD as “ap P SORSOMU LaseY UpLDeaKO nS apsap and vé “OU Ep) PUN aUaN OuseIH][OsIUO f9p OWuoHD}o ouL}yn & oun [aL AWNOSUad da NOIOVLOG O Oawnhodav ‘IvNOSuad “> ‘tuasoid jap eusayqoud jo opusipuste 'sts0 204 osmmny Jo an aimed ou o}s9 anb x ‘ayuaBan of audWOIS| 1 § “syme.odult 9] v pepuOLUd sep & siMBunsIp sages oUEso90U 53 naan ofp 9p 224 v2 aqunssodun 0} » papuotig “I Inout o sasouo se.ss.ap used ‘so19]Ue 01 2p ofequn 2 v2 opes 3] sod "uayunad anb sauorouny anbe 10d a1 muus9j UD ‘Hoop $9 ‘ay fo 9 294 en souDUE O} fod SepLO! 198 ¥G>q) popuaptl 2p sosndag -s svpey2o}ap seisuasayip soy op sezaqesuodsa1 ‘pond 0} os otsiusnut un aaey 98 Dpwens ‘eUHA0} HIs9.ag| “oF On 1s ofeg upisa anb sousig seous & asatonpanur apand aipeu anb 9p wynweze# B| woo canafgo ns woo sido wenutiod of ob peplunfos 2p sowuaua|a 9p 7st -03d s0}$0 9gap “e1powsno ap souotouny pepytiqesuodsas ns oftg vas0d vatny sonsodsp so) op popioomnyy “L ‘qusuodsoy ewos.od wun 40d “uoroez1ueBi0 w| 9p sys 2p s soqustunoop som sopezuoine & sopejonuos 19s uagap euso) Us 8} 9¢1“PeptigenH09 B ¥ upizeadJoou ns ap sojue epezLO}TE O uperonuos 495 aqop “ara ‘souseoueg so}ueqosduoD ‘onpg19 © se]0u "seinioe) op 2yusiuanosd egaudw9 vf ua wpEgy903 umnbpe so1o1azas Soj ap josuaa un Jeoey agap 9s upiqluEy, epeudwea any nb pepuea ey pueed as anb wx 7 “susnea seo 10d 0 $0} “on ns vk 9 ‘osn op souaig"seuttd set.oyeus owns resaud uo &| © wesai8u anb so!anpoit so} sopo1 9p ony owaNaO4 19 HY agp 2g so12npoud op orau8a & ossu8ta ap youu “¢ ‘quoBan Jo1o9189 op tas ou wadwi0> 2p ppeprs2oou ej 0 enuiad o} opuasou yo opuuns £ audwois “oroiazes 0 oronpoud lun ap wo12e2i}09 0 orsaid j2 zopa2x04d un ap seus v soynsuoo oyua}0du $9 “ToulNco 30 WHaLSIS 130 S30VOITNIS A SOINSNITG —€ vO 1 Save (ONUSINTOHINOD 30 TNE 08 62 La adecuada selec; MANUAL DE CONTROL INTERNO ci6n el entrenamiento oport 10 y Ia apropiada capaci Permitirén obtener una correcta evaluacién del desempeio de fos individuos, En el proceso de entre: pasos que implica el desempeto de su fi que-tiene cumplir con 10 mmiento se trata que el individuo conozca las etapas y ny fome conciencra de Ia importancia icado, de acuerdo con fos procedimue clamente ex (os en vigencia Este entrenamiento no nos asegura que fi6 y brinde perfectos resultados, sino que debe ser constantemente idividuo cumpla tal cual se le ense ipervisad para ver si cumple con las pautas o 1nstruectones que fe fueron dadas, Las siguientes fases forman parte de este cuarto elemento: 1 Selec Los individuos deben ser e adopeidn de procedimientos que nos garanticen {a contratacién de elemen- tos idéneos para el puesto que se requiere ocupar y que posean las condi- ciones personales necesarias para el futuro tanto nmedisto coma mediato, Erie Antes un per functones cémo se ejecutan y es se, Esta es una etapa de ubteac ta empresa y su ocupacicn. comenzar con las funciones propias, fo de adapracidn a la emprest, en el individuo debe pasar por cconocers cudles son sus 10€s el medio en que va a inerrelacionat y adaplacin a su nuevo medio, que es Capacuacion BI individuo debe perfeceionarse mhediante programas de capaettacién que idan a lograr una mejora en sus conocimuentos y eendimientos © que lo ayuden a alcanzar mejores posiciones uturas dentro de In organtzaciGa, Es necesario practicar una const le su actuacién yfo dese eft, El individuo debe conocer su resultado, ya sea para mejorar su ren- imiento 0 para obtener pautas de La organizaciGn debe contar con una politica de promocién de los ind ‘duos que la componen, 1o que, los mouivard a mejorar su desempero vex promovidos, les brindard una sausfaccidn de tipo moral y mater PARTE 1. CAP. 3 — ELEMENTOS Y FINALIDADES DEL SISTEMA DE CONTROL... _ 63 6. Re La funcin y 1s responsabilidad deben ser correctamente rem posible, acompafiadas por incent también, por condiciones confortables y saludables del lugar donde realiza su gestidn, radas y, en 7. Identificacién Bs conveniente, para fos a trabajan se sentan plenamente persigue y, ademas, que se si 8. Rotaciai La rotacién de tareas ene como fin que el individuo no se enayene y que —1 su vez— aprenda diferentes funciones; pero también, on muchos casos se [a utiliza como un medio eficaz para preven y detectarirregularidades, cervores, fraudes, etestera, 9. Licencias o paraclas obligadas cer rupturas temporar periodos no mayores que un affo de trabajo. Esto ayu- iduo tenga los descansos necesarios pera mejorar su salud 105 [0 reemplac: en su fun- En muchos casos los fines de la sociedad y fos del individuo pueden con- traponerse y, entonces, es necesario ‘una decision a tiempo, an tes que un conflicio de intereses a postervor 5, RESUMEN DE LOS ELEMENTOS DEL CONTROL INTERNO S0attupue29 sosinaat So} 9p voinbipsOf & jeuo!ouny vO oq “O>HeIs9 oroadse un se -sepea1y}20ds9 uorBN) woo sttdusno ap oratqa fo uos “ou jop sosinoas VAMVZINVOUO VanLonULsa “19 1er9d0 agap sayeny uy ottos souUeD gop owDIUY ONUGINI TOMLNOS aa YNG@LSIS Tad NOIOVOTId¥ ad OIG ‘9 jeuosiad 9p uoroeiop u}a09)a8, © opensape jeuosiog,“y sivoéin © ap zea us squepoduu 0} » popuoud “LL sauo}ouny 0 sease) 52) 2p uorseIOY “O} ‘SOUOIaBOEA © SeIDUBONT “6 Pepiiany ap sounbag “9 sonisedep so] sp pepiojauney “z Uupoejvauna9p ep jouuog “9 soy -onpoid ap osei6is A oseu6ur ap jonued “s Seuea seuomezi09 0 SBUORE|ON saiopeanoid op uoiaeatynuen} °e z + copesBe jonveo ap eweisis ‘Sevo!oun} ap uorseiedes * {9 sound £0) op oan sudo 0 seus suanaeig “¢ seuoioeiado ap ugroeqoide ap seWoIeIS “pL ‘Sewois's So} © 0s000y “Eh se01u03}90)9 SBIEIUeG “Zh sojquedsyp fasenjos) seuieiB05e soueinwios A seiueqasdwog “¢ ‘onesode foniuod “a oqosa sod sauorsannsuy “7 s02169i0u00) sojpay “S| eplunojun o pepiauaBowoy -< uuproe1adwoo 9p sos@90%d “yp ojuanwinow @ fosuoe sp seWaND “2 ‘sejuan9 op sour 2 eptiqeiues ap o sejusno 9p yenueyy “L sojuotupaoosd Avojsezuoine ap pwaisis eaesedo A eu leq sopeupiogns ep reuoypasioun wiouepuadant SEUBUNRY Sauorzeqaxduog ‘500101 op uojoe6ai60g sepeprigesuodsa: 4 pepyoine ‘souotouny ap sauo‘auyod “L oioezue610 & 9p UeIe “L | luna ns eed Jeidope & sepipey | owlaiu) jonuoD jap Solway 89° “TOLINOD 3a WABISIS T3O S3GVONWNID A SOINSNTS — 0 avo V aluva ‘ojusiunjduna ne eed sedope v SepipaN (ONHALNI TOHINOD 30 THN ‘ou1SIu| [osu Jap so}UEWIE/S ¥9 66 (MANUAL. DE CONTROL INTERNO 5. Que extsta adecuada disiibucidn en las fanctones de autorizacién, jecueién ¥ control de las operaciones, asi como adecuada custodia del patsimonio, 6. Ls organizacién debers contar con un organigrama y manuales de org jena (u operativa)” ésta debe dependes Funcion de “auditoria nivel jerérquico, 6,2. SISTEMA DE GENERACION, EJECUCION ¥ CONTROL DE OPERACIONES Y TRANSACCIONES Es ef aspecto dindsmico, Conforma un sistoma de relaciones entre las distinias es Inueturas 0 subestructuras a efectos de ograr alcanzar los objetivos de Ia organizacién Este sistema queda definido: Sistema Goncepto Biractivo | Fifa objetives principales y como tograros. Operative | Lo forman las poltcas, ios procedimientos (isicos y d= el procesamiento de la informacién. Informativo far, computar, controlar, que surge de fas temas direc Los requisitos bésicos de! Sistema de Control Intemno para los tivo y operativo son: 1, Que todas las operaciones normales y/o previsibles estén adecundament cexpuestas en lo que hace a los procedimientos de autorizacién, ejecucién ‘control aplicables. 2. Que toda operacisn esté dividida en fases de manera que no quede en (otalidad a cargo de una misma persona, 3, Que todos fos procedimientos operatives euenten con un adecuado sistema de autorizaci6n. 4. Que los biene: ciones espeefficas predel do a los responsables de su custodia. 10s se encus smente ubieados en focal idas y que el acceso a Jos mismos sea restrn PARTE |, CAP. 3 ~ ELEMENTOS ¥ FINALIDADES DEL SISTEMA DE CONTROL. 67 SATE CAP So ELEMENTOS ¥ FINALIOADES DEL SISTEMA DE CONTROL... 67 Que fos activos fisicos se encuentren adecuadamente protegidos por medi- das de seguridad, Que exista una adecuada politica de seguros Que ei sistema permita te evaluacién de las normas y de fos procedimientos vigentes, Avtocontrol y retroal ‘La orgamizacién debe contar con: a) manuales sogramas. wentos y b) eur- Los requisitos bésteos del Sistema de Control Interno para el sistema informée 1 Los req) Que se disponga de un manual de cuentas o un plan de cuentas o un manual de procedimientos contables, I plan de euentas debe contar con euentas de control, fam de cuentas estéestructurado paca la preparacidn de los estados les y brinde informacién, ventos tendientes ala verificacién de la exac- titud de los registros contables. 6,3. OPERADORES DE LOS SISTEMAS Los sistemas son opersdos por la plana humana sobre la base de la funcién lependenci o rquica, 3s basicos del Sistema de Cont interno son: ‘Que se definan y apliquen Jos procedimrentos de contratacién de personal ‘éenicamente id6neos, (Que se establezcan programas de capacttacién y entrenamiento. Que existan métodos de evaluacis Que existan planes de rotacién, Que se defin funciones, de incompatibilidades para el desempeiio de las 24 0 wiouDystsuos usuon ou anb sdsou09 vidoxd ais ost ‘pats 280 ap snoop Yousoy ewvewoind se opoxpNe 9p O>1.363 Oy SORIVNTSLOOG SALNIGGOTLNY “T'T VIAOLIGAV VI A ONNGINI TOULNOO ‘Ta “T UIVOLIGNY UI A ONUDLNI | JOYLNOD 3d UWSISIS 13 | p o1nuidy> 70 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1. CAP. 4 — EL SISTEMA DE CONTROL INTERNO Y LA AUDITORIA nt Beara eee eee ere eee eee eee eae Se caeecunde oor los dictimenes 1, 4 y 5 del mismo orga- arn] Aso Tema sustitve| woainceea] Mouiice Moattoedal Wot Pero tenemos que destacar que culquera de as dos fuenesenumerads pe- cedeniementeuenen un denominador con qe son tes norms bees 1988 | consotaacion do ts esta Ray jaan dos contables, ATS oe ee resiacion del rato de auditors 1964 | vatuacin de mversones en attoy teciedades conolacer y ‘vinculadas. ee peer ora a oro rere re | tes “ormas ptsonsies” deren ls ldocesyotbtor que fi cons Aro :8p}ouIa) sopayA “ouewuny odns8 yop pepye> 4 ollodns upis9ouIp vy ap seanaoup £ jod sej op oyuon oyu i ‘a Jap up|sezINEBL0 upenaapy -Z uypnoosd aagos sojouossad seas ip q ‘ousstw eamonnsg “) LeL61 9p 1 ojuen9 ua opuurasexa a1uD fap $0 9} Fens fp "sata ousoiyy josuoD op ewan 1p upla B} u09 or © soqadia uns oF 1 $0 0 so]ev01Fy014 fm. 25 auuoyus 99 99 uponaedous | weg ‘sod 28 [9 Ug *,ep2oypNE 4 egomade ADADV UH S86 A rod 0 11008 [2p serdoud nou19 40d “wad ¢ owrutpaaoid ap adn YS 40d ope epnmiedo | unavena | ezaenie i sored Teapy oWwaWoUL f2 39 po paely 9g {eoId@ & BHOKBNE ap oRonUNpEDD. aeay ipoo0ad [9p pepjumyaodo ey -g ofeqes jo seuiesBorg f joAuo9 ap BwasIS lap up|eENEAR f BMDIEDe UpEEMIS 2) 2p opis 10) ox 0-404 ¥ sosvo ap a ‘ouwsye un 980 ‘anb 0} ‘out sD muDqap ‘SowuatIpago%d so} 0 ‘owusIwendioN (ONLAIN TOINOD 30 WNW @ ee WINOLIGNY VTA ONGAINI THINGS 30 WHBISIS 19 ~P GVO 7 aluiva a (MANUAL DE CONTROL INTEANO 5. *Comentanos a proyecto de normas de Auditoria del Consejo Profeso- nal de Ciencias Beonsimices de Capital Federal” CECYT. (Octubre de 1982) En el cap. Ul, externa de infor resolu wen eontable”. y en ef punto B) “Normas para el desarrollo de la stditoria’ lormas sobre auditoria ‘mismo exp. II, detala los CCongreso Nacional de Profesonates en Ciencias Econdmi rayoo Escusano Masnnez. (Noviembce de 1982), respalden su iaforme eiuvo alo sigutene: Ma ia veaizada para determing Is razonabi ids conables bisteos, le tos estas contables carsespon dos intermedios, de cesano para determinar ia ‘anonabilidad dela informacion presenta por fos esac contbles bastcos, 7 Informe 4 del Area de Audivona. "Nermas de auditors” dete Comision iain de Normas Téenicas de la FACPCE, _ganismes de con Tes, recibidos durante el periado en 1 punto anterior se expuso para su consderacién y que coadyuvaron ‘u perfecionamiento tuncones de hecho 0 comorobzcrones especiales que no requ ren fa emrsién de un ject téenseo (ceri Investigaciones especiales. ‘Auditoria de estados contables 2. Para obtener ios elementos de socio vélids y su ismo cap. I, deseribe las "Normas para el desarro- express lo suttovalids ysuffeentes que permitanrespaldar los aseveraciones for- fos en su informe. Su area debe ser planiicada en f ul. Obtener un conc oversciones y 38 normas legales que le son Condiciones eeonémicas propasy las cel ramo de su a debe conserva, por un plazoadecuado a I ma stanet, os papeles de trabajo que cons roll. de su 3. Los papeles de trabayo deben contener: Bu. La desenp de a area ratiada, 3.2. Los datos y antecedents recogidos durante el desrcallo de att ya se iratare de aquellos que el auditor hubiere preparado 0 de los ‘que bubsere recibido de teceros. ulaes y generles ‘area denvo del prineypia de econemis, ( sea, para que su labor sea econdiica- un apso ya un east razonabls, Bsas iciones de uempo y de costa dchen Ser evaluadas por leza, envergadura,y oltos elementos) y las eieunstancias pa | fades segun su ent de metndos es exclusivamente 0 apoysndoto con el w90 2,5. Reunir las elementos de juicto vslidos y suficientes Fespaliar ou informe através de codimie tbo} voiput swowrowapooasd 39 ofaztol9 un ap SouoIoeIado SH| 9p pepo} &] 9p uotstAas EY 1p onb oppedsor un Jauexgo ap uy & ewaIx> eUOUPNE 9p ofeqea, ed wiouangan 9p ooseuw un so £ oyuLLOduH oTUnd uN $9 OUI Jo1)U0> [cL ‘upoeoye ap uesony an sayeutsajoud K seueiuoweia: ‘sooo souojtsousip st] eiUOM9 ua opuatioy awe ms aw “gz 2p up}oeuuoye}3jqsod opis wy 3} ou amb 9 seUAOL UD OprENDe 3p “}UH ‘5 upjoewsa} 2p 50 ‘spwomjoaut Seats Sol ap asnue> ap Sopp “Jonbe se weazaso anb poplndas ap ant op “aued ea -2ng uo ‘apuadap nb ajay O8SsU 9p oped ja seuNA “CLT ‘qunfuns jp woo worse one jap uotsoop x supredsa) wed spawn 9 $01 9p EISUDIONNS A mapaien ef anja “LZ ‘opeoqaunoa opis uejouesop en 25 nb epypoi vsazopes0aeo9 srs 9p oft sopepina wystat eum sen39j3agapJoypn® fa onsodoud fe 0 | pou se eurnode ewnoy 1 sees “ose> ns uo *€ sopey soanaigo so} 3p oma soeoye uosoypnd ep pie e 9p oplgo Sa}gewoa Sapeiss so} ap 23019 suotrrsad Soy2oq 0 souoiae9U0 9p us spuape Sopa 1.495 Vaypp "uo!D}d ap aN owen Uo “sopEIUNUasonsDApaDONA Sor] ‘raat 9p sontowayessueigo opnd “wo s01 -ad e onb 0 upioeayde ajqeuoze apo 2igesroesd ony wx rensn onatpado ‘nb Jess0u9p 9p 20 pea 2p se ye sexo 10d sop eznoossopeaypout sos panel Sopetouno sens soot pea $07] 9 soUOKoEHE Su ap o189 euUyuos €6R 3p UDPYRO LIS sopuotdule 4 sousworouny © eenmaig runs & seams “swe so}eI0 youu soquawinoop ap wou ‘O12 7 9 “0,06 20) 3 (uo}aeoytuls ap sovorsemonyy 2p upiseBusan > canesedes si “o1dusoia 40d) pepigeuozes op soqeqoit sauotmeqandwien “6'5'Z "peuoioeo uosseunoyst vf ap uorregonewor, “'s'2 {op viououndxo) soenndsauon ssuoisaayy “1S undop ayeapuodsssi09 A Som anu sonsiBo1 ano upronaus sy 3p soy “St erst 2p puprunyodoe] 4 upsuoyy9 ej ezajani 8) “oe ‘uo azoquefd 9p opow 39 wp.aeay epeuotouaus uproeneaa 0] 2p o79y9 > weUNDIIG, seroumsunasi se up soygeu -vzus srpptsuo> anb se} uno Sejopupsediie9 1530] ap fant ap soe Sopepiance se} senjeag “C162 2s sss 0) 99 sso onb ngantuosy uowsinos ase soquauned wos nb suisse So} 9p fenuos 2p sojeaiy sapepsntine 8) s889)0% pad 29 souanud s2 9p pepiu toe] o1weR> uD UpioeaQ seuora>ayod ead 2s0q ap aastsanbuou ede wld te ajoaresop 25 anb awamsauos $9 uo} pane soe) uo ezuejub> sensodop ep299 40 nsw oadso1 uo>anb aids “upstast nsw sawauad Hos ‘2 sess 80] ap jonuea ap sopapraae se} ap uoWeNeAg “1s'Z YILIOLIGNY V7.4 ONIN TOLINOD 30 WHBISIS 73 —F a¥Ov SIuvd ONEEINI TOHINOD 30 THANE a 78 MANUAL DE CONTROL INTERNO 1.2. LA IMPORTANCIA DEL CONTROL INTERNO PARA EL EXAMEN DE ESTADOS CONTABLES objetive final de une aualtoria externa es emitir uno opinién 0 dle tamen sobre los estades contabies, Los estados contables son un producto final, resumen de una gran cantidad de datos sobre las transacciones ocurridas en un ejercicio econdmico. Es necesario co: nnocer los controles que aseguran que dichos documentos han sido razonablemente confeccionados par Ia empresa, De Ia evaluacién def Control Interno se podrin identificar los procesos dentro 4el sistema con sus respectivos mecanrsmos de control y se podré establecer un “pro- srama de pruebas de auditoria 1 Interno es inprescindible, ya que ef au- de Ins cuales infiere sv eva: La evaluacién det Sistema de Con dlitortrabaya sobre la base de pruebas selectvas, a par Iuacién sobre el mismo. El estudio y evaiuacién del Sistema de Control Interne no puede dejarse de realizar para emutir un dictamen sobre los estados contables de un ente, dado que fas cconelusiones abtenidas sobre Ia extstencia y funcionamiento de las controles les, sirven para determinar: Qué dene nacerse Cusndo dabe hacorse Guante dobs hacorse (Gme dobe hacerse Sobre los programas 2, RESPONSABILIDAD DEL AUDITOR rior analizamos que los aspectos de interés princips mttol Interno vigente, para el auditor eran: En of punto a pecto al Sistema de 1) estudio del Sistema de Control Interno vigente; PARTE 1. CAP 4 ~ EL SISTEMA DE CONTROL INTERNO ¥ LA aUOITORIA 79 ») evatuacion del relevamiento efectuado en a); ©) deta © confeccién ef programa de irabayo y poder determiner la etallados, éstos comtribuyen a generar o nutn la fuerte idm y el funcionamiento de Ins empreses, F_ folaborar con sugerencias que contibuyan a mej tos, métodos y sistemas de Co Aeficvencias, las fallas y los or 23, los cuales, para no cfs ons operates y econ, vigewer ene sons “ANZAT Sus ObjetIvos, deben perfeecs . ara a relzacn de os es pss que cata denuo de todas ls funionce aoe qu cuando reaicen el rtvamiemoy ace este trabayo se Heve a cabo en for de evn de los paso sep na de Control Intern, légiea que permita ~a su vez— 1 ordenada y Los auditores deben preparar arar los papeles de trabajo del ara que é108 eo oo 4) como base de las mesoras a recomendar 5) como punto de parca de futurns at inamos cuales er idad mencionamos los si i. 4) razonable proteccign del ps ) obtencion de Formcisn con en Ia organizacién sauasad 961 uD ‘so. VAILVaadO n WNUGLNT VRIOLIGAV X ONYGLNI TONLNOO “Pp ‘81s anb spusraid o grqiouas wifo ‘upioeztueiio seusaaau souor peo viv asap ua 0989 an ex s30N 0} 0589 ooa p optanronns IP 0 0002108 O30 6) ap obs o> apioa6 ourany yonve> fea 9p popuugosuodsos uoss oy MOIIANS NOIOOMAIT VI A ONUSLNI TOMLNOD “¢ # un 9p souorouny su} sepo) v as4opuare9 uodap sopu dwn [8 snqunuo> epond oxnesodo A ousaqut 30 48] e801 ofegery ns anb wiod osog “uprovziiw8.0 v] ap osiUap UEzIIoas 96 and Jv sns “ousonuy nue: fop soarafyo mae jo onb wae € janbe sepinasep wis oted sajqetoa soqon so so} & eroustajoid Jodeus uprep sawusspusdaput o sousorxa SasouIpnE SO “2 ssoatiuiada 6/& soussjut souvyypne so} sod owos SoUIax9 $910) -tpaw so} 10d our} sans uo sopruon 398 uagap st unwpe & so 9 1ouDisod vy £ ouNDyuT JonUES JOP Soanafqo sor) “Y ssouotsnj ouresop souopod ‘sajonu0> ap sod 0 worsuavdos v9 3¢y [> ap jonuos (p ‘sopepranse asqos sounoyur (9 !sonuonutaous £ sodwon ap o1pmsa (@ toonsyparso sisyyue 0 *souorouny op upiawindos (Q ‘uproeqoude & uprovzuome op sowiaiss (© 67, NO}UE nS Uo ‘SopewHO}AIC) SeDH|4Ne SBOP PRY 9p SoWUWIPIDOAE ap SMUD 10D 9p oveDHaWY OM ig WMSOLIONY V7.4 ONESLNI TOUINOD 3G WNBISIS 19 —P U¥D 1 Sluva (ONESIIN TOLNOO 30 THANYH 8 - JWANWUAL DE CONTROL INTERNO |. PARTE 1. CAP 4~ EL SISTEMA DE CONTROL INTERNO VLA AUDITORIA 4g : bates jos sean zonal, y propomendosugerencis rela 1, Condiciones bésicas 411. Relatives ala funcién de ausitona interna 1.2, Relativa a la persona del auditor - PLANEAMIENTO. 2, elativa al trabajo del ator 1. Aueitori in 4 cabo una 3, Relative a informe = ante 1 In Fecuencia con ae e evar a cabo esas revisones.y su ds bbucidn en el tiempo durante un determunado periodo: auditor, fas cuales transeribimos por su impo ) la dotacén necesana pra I- ALCANCE DEL TRABAJO sna debe efectuar el relevarmiento y én del Sis- tema de Control interno de Is orgenrzscin en sutoaldad, con el obye to de determinar el rivet de eFestvided del mismo en todas ls etapas del to, eeomendand las cambios necesands par ograr 1 Auaitora i lgridad y se debe eval Ena debe ser tanto confiable como operaiva: re debe controlar, nes, normas y proced 1a sobre las operaciones vio los anformes de la emp: establecidos al efecto y ~en su caso— aplicando los proce- dimentos que se consideren necesanos para sausfacerse de su ex {Uso efciente y econémico de los recursos, Se consigue evaluando 1a optimrzacién de los mismos en términos de objetivo al que som plicados ©} Logro de objetives y metas de operaciones © programas. Se rev san las operaciones y los programas con el objeto de comprobar que los resultados sean coherences con los obetvos y metas establesidos, vy se cumpl a a foreulacién del programa de trabajo de au bere realizatseteniendo en cuenta fundamen patos: 7a, que dex te fos siguientes — La naturalezay a envergadurs de las éreassuyetas a revision — Las potieas esabeciges por temo vigente en ef mismo, — El objetivo de cada revisién en par lcci dl emey el Con de contraor,en caso 2, Seré neoesano que Ia fecidn supenor se enevenireinformada y haya . sein formulada, desde] mo- arse de un presupuestoselocve de actividades ‘Puede no ser compartda,evitndose de tal manera Ia realiaciGn de cam bios en ef plan una vex qu este ya se encuentte en jecucir 3, Periddicamente, debe informarse a fa direeein supecior acerca del etme trezados,expicéndose Is eventuates vanaciones 4 5u relevanci, ast camo también cua 60 yo moxificacién sgnificauvaa le programecién o sircunstancies sconseyen III - SUPERVISION 8 feta uns sprommda - legranis eon el objeto de wsegura ue i at ae srado de clad y precsi6n que dete arctn cata ‘Una adeusdasupersin debe costempar los siguientes sapien, 2 el sumimsto de apropadasnsuuccones fos saber mienzo de cada labor; oe Leo Ie 20d sopeioeien Socdwe} ourayul jonuey 2 ewaIsig [8 J0d spe) 0}8p ou sasou Boy ang 2101 20) weunjiode elsioa ou © PBuenad ou oura}uy fs) woo 9p ewaisig ja ancy sonneoyubis Uueos so1o © sopeGei6a ‘nb sarowe uewingo snp, au SIPAEUROE aga oa 3p exsa0ud fa “5 5819p Jostuo9 fp 4 ups ‘quoiueouoja Jo uo epejjouesap 12909 “upioasyp ustosaiap ag jonus ag) aquezequ ‘011 Wos OB S011 jap soUotiodoD $07] '9040 So} 9p pepruntiade ey & aauvay ed wsaudlu> v] 9p onus ap sapeprasioe ‘somoyu 9p oxquea ed 801 oat sola uot osa020 1 (9 109 upfonupioos (e 109 ap asuainfose gop opitas je ug -z > sounto9 SortafQo 50} op ojoHU duo fe sayupuor soe 0093499 eusDWU UoHpnE } 2p Ou 500 *y YAWAIXA VEIOLIGAV NOD NOLVIEY- A PEPIN 9) ua up np seas uta 1 og ‘mpauopur ss 8 suo. sre an Souasnaaoa se) &ropam 2004 30] 29 uorSHasop ey eso & 2049 siEH8 5 “0p @ HOLGNW V1.4 ONIN TOUINOD 30 WARIS Ta — F vO TING. 9p o8ionesHes wend op anb wid ay 2p ‘uaa egeoal ap sanaj9 yp vosted wun ‘esas ‘oworaduoo urea ‘pun uoimgoxduion muopna ey -E op sy © joupusutoaas & souorenosyo seep ons &upiga ‘ofeqes epe> ua $04 Wo 50) sopidtun> uosony 1 9p #3:058 worwutusonop oy ‘epejousep ogee} Jod souoigna 1od0 6 wpensope snl sauo!oeua 8 © opugonde a 2p uptoweuine fs pe op eusea |; ONBSLNI TOUINOD 30 Tene v8 86 MANUAL DE CONTROL INTERNO 22 se asegore que fo determinado en el relevamien- is de les transacciones. ‘Lo importante es que e {© pueda ser comprobacio en ela Evaluar un control en forma desafortunada puede condueir a una conclusién falsa, que a su vez provoque una opinidn falaz, 6, METODOLOGIA BASICA PARA EL ANALISIS Y EVALUACION DE LAS ACTIVIDADES DE CONTROL DE LOS SISTEMAS DEL ENTE ros concentramas en el “Informe sobre un enfoque de crt Para evaluar este cevaluacién del Control Interno por el auditor independiente” (Area de Aut N° 10 del Conseyo Profesional de Ciencias Econdmicas de ta Capital Feder jdades de control de los sistemas de audicor, siempre y cuando ést widades de contro ‘estudio y fa evatuacién de las ac empresa u organtzacisn,serd ejecutado por fa decisién de doposutar su confianza Pasos a seguir 1. Identfieacién de fos pos importantes de operaciones 0 transacciones y de 3s sistemas adecuados ala revision 1.1. Tipos importantes de transaceiones: Son nquellas operaciones ms Portantes que generan wn gran volumen de casos y que inciden en os ‘estados contables. Dichas transacciones u operaciones estén sistems- tuzadas y agrupadas 0 clasificadas en sistemas principales y accesories subsistemas. 1.2. Sistemas y subsistemas: Podemos clasificarios de ta sigutente forma: Sistema Subsistema Facturacién Creditos (otorgarnentos) Ventas Sobranza Notas de Debito Notas de Cr to 1.3, Objetivo de los sistemas: Conocer el ente para programar mas deta damente su labor, y concentrar su esfuerzo en puntos determinados dk acuerdo con su importancia. PARTE 1, CAP. 4 ~ EL SISTEMA DE CONTROL. INTERNO Y LA AUDITORIA a EMA DECONTROL INTERNO YLAAUDITORIA 87 Fh x“ Sistema Subsistema Compras Bienes de Cambio Pagos Tesoreria Caja Ingresos Gata Egresos Foncios Fi fF Personal Seleccién y Contratacién Sueldos y Jornaies Cargas Sociales Produccian Aimacenes Stocks 2, Deseripeign de los sistemas Cuando estan determinados fos tipos importantes de ransace iones, se debe obtener una detallada descripctén de los sit La deseripeién de los sistemas operanies: 1. Pein nes u opera mas operantes, if identficare! procedinuento de las transacexones y Ia forma en fue las actividades de control vigente actin para preven, deteciar y les desviaciones o errores cortegir pos transacciones u ope- i6n respaldatoria de los con los usuarios y fos responsnbles de éstos. 2.1.4, Cuestionarios de relevamiento, “oust vj 9p uotoaass09 e} seanoeid aqap 98 osea J] 289 wo ‘turisis jp epezyess upracuosap oj wo o799p9p 0 s041g “1"¢°¢ 'us uou0 sous) uopand seisp ‘dh sau) 9p 398 wopand uiedansip uDIsHe Ig “Eg }#09 1 ‘peprondes ej op aseg a) a1gog {1009 9p sapepranae sey ap ps ‘nduiosop uo} e} ua psa20i 9s 8 sCuNLusD.9p sopod exed euDIHS Jap Osea epED ap tes} © wolaeiodo Bun ap oqwotiatnda9s J ‘91bIouatod ssuons9 30) uau00 “21815 50} 9p fone op sopepianoe 4 2e999}9p ‘stuaNatd -es0d sonesado sou 9P Peproede> Hap upouayLioA pty "8 sapa0id piagop as “sousiue wdnia } epezteury soulosts So] op souoraduosap se 9p uorseayu9g “¢ sepeqoute 0 sereuane oe ‘sepensu (e oe (ou souotaoesuesy “pgp “zapiyen ap souotaua ‘po1sed Jo uo sepensias (9 ny — ‘souejnuog — ‘sepeindust se eee ‘9p BLUOISS EpeD uo UpHaPULMLDIO “pE'Z 'sopi801I09 0 supeayes (w “uronpead 9s anb us vung ef sonuaBt sojonu09 507 “e's ‘WWaUWe}S9uD2U1 souorsoeSuEN ‘oWNH}POdeUd eped uD wouotaso}UI nb s9401008 SO} 0 Seaxy Se" -Z'e"Z “rajduivout o woauieour wisuoy up (9 Seuorsonsit & sauororado se op yesous8 ofa ya tures og “12 seme op og ‘uspusjio ofegen 9p sojaded 507 SEPA wos ou ond (e spp 2 8% seumslosing “£22 af ssuorodussop & souo1aeuiey “'2'z NOOp B} 3p opt SsepEUSIBOH SauorooesueLy -y 2p *eN0}9 0 Sodn Sosa JuIn30 wapang :soypiouasod sa ul te 15 seUroIsis Sop ua 50] ap wo!sdussop wy 80) 2p wprovoyiwuapy “yp soueuonsony 'sopoip swuains =P Suns 9p s9feA sowwopod sou owotuHEAdIas un senI3a}9 weg SANE SO 9 ynuo9 ap sopeptaon se 9p upisejeag “p 7 98 anb suv souoisnjouos ‘EpeAa|an UorD “4 sepumayo Segond se sep01 upset a ofgen spose 80] “pg ewogur &] & epernaato vosei ey pretieI9p as ‘ofeqes op sojaded $0] uz »poaaya 'SOUOIDEULJUOD © SaUOIoBIB}29p eUL09 sepeniae}o "D19‘souoiouny ‘seauy‘s0101005 ap sojqesuodsas 507 °¢'1'Z Ipowsofia 3 iplovneumzog t'2 Uproenes9 2} 2p oruowoLt fou SPP Ss eatouone ss oiausdo suas op eouoioyep 2 sony wee 88 YROLONG 7X OWA RINGO Sa WEISS Yayo said | GrasinrtouiNoo 30 TAN MANUAL DE CONTROL INTERNO dades incldeneta e de control potencialos | estados contabtes Alta Son confiables | No se espera que No exstan Moderada Confiable con | Probabiidad de | No es si alguna reserva _| que oxstan Baja No son confiables | Exsien Es significativa La presente clasificacién perm las actividades de control de los En caso de que no se contie en las actividades de contral de los sistemas, no es necesaro efectuar prueba alguna, evaluar ta alternativa de confiar 0 no en ema existentes. 44.1. Seleecionando una mus ue serd representstiva del do. 4,42. Bn cada caso se verificard el funcionamtento y comportamien: 443. Los papetes de «abajo (P.T.) contends 4) pruebas efectuadas; ) resultados obtenidos. 45. Resultado dela eva iado que las A.C.S, no son confiabes 0 los resultados de las pruebas sobte las mismas no son satisfactorias, no se co ‘2yVarsisve f ped "o2169] vpLsAUO> OUN w 2ABay) 9s ‘nb o1od soyossxeu opuepuedapuy 9 popianeiga, 991,105 9q@p OUIIW 0] oF80 ">19 “UoAEE6 oun ‘oweIMIpAdDID Um “Ow! ‘22515 un 085 bf ',06)9, 2p uapispued A seHouD Jo 0 vs 7 rooqjd0 © oLoupAD 2p. so1veituiparaid 50] ep popiumodo A uolsueys9 “ozefurao¥ 0} OUILIeS 9d and “ewansix9 ovio% _SuONpAY 9p sewow, sepeunuousp sojeuotsojoad sewi0u uo) pug NOIOVHAGNOd V1 Vad SVLAVd “T ON¥YSLNI 1OYLNOD 3d UWSISIS 13d OLN3IWUASISY 13d SUDINDDL § O1nudw> | 94 MANUAL DE CONTROL INTERNO Para tal Gin se deben establecer etertas pautas: lar en forma ciara y breve que es lo que se va a evaluar 10 opartunidad en los que se va a realizar fa tarea, Quignes efectuarin y supervisarin Determinacign de un prog de trabajo y control de su cumplim 3 4 5.. Qué temas o controles serdn profundizados o amplindos. 6 (Qué medios se van a utiizar. para poder evaluar algo y Negara formarse un En fa teorfa del conocimten de valor sobte ello, es necesario conocer interna y externamente Cuando evaluamos un Si 0 secuencias na de Control Interno tenemos fos sigurentes pasos 1. Conocer et sistema contabe y su confab 2. Conocer las operaciones en rlacién eon 8) Ie documentacién respaldatori 1) fos formutanos: ©) fos registro, 3. Determinar cuales son fos controles bésicos (preventivos y del sistem), 4. Poner a prucba los controles precedente, tema de Control Interno no es fell de r ‘con una serie de objet La ponderacién de un ‘ya que pata que éste resulte“eficiente” se debe cumpl elementos que ya fueron tratados extensamente ‘Una vez.que se establecierom las pautas expresadas mas ariba, pata ver ef fun: imiento del Sistema de Control Interno se requiere: |. Observacién, mediante el procedimiento de lecture, de: 1. Manuales (organizacién, funciones, procedimientos, sistemas, etc.) .2. Grificos (orgamgramas, cursogramas, procesos, ete) 4,3, Instrueciones, normas, memordndum, etestera. 2. Indagacién a funk 5, a empleados y, en ciertos casos, a terceros. 3. Comprobar lo expresado en fos dos puntos precedentes mediante pruebas con operaciones reales, que permitan conocer el real functonamtento de los ‘mismos, Se deben tomar entre cinco y diez casos y recorrer todo ef camino ‘ritico de una transaccién, PARTE 1, CAP. § — TECNICAS DEL RELEVAMIENTO DEL SISTEMA DE 95 2, METODOS DE RELEVAMIENTO El retevamiento de fa se Is auditoria, debe efeetuarse mediante [a utiizacién de medios o proce ‘éonicos que traten de faclitar el trabajo en cuanto a orden de prueba de que Y Como soporte de las conclusiones obtenidas una vez fi rabayo fue realizado ado el mi Los métodos o procedit 1. Métodes basicos tos técnicos de relevamiento son: Jul. Deseriptivos. 1.2, Cuestionarios. 4,3, Cursogramas, 2, Métodos alternativos: 2,1. Combinacién de métodos, 3. METODO DESCRIPTIVO ta narracion 0 descipcién detalada, en forma de relate, de las co- teriatias de los sistemes o e! modo de operar de uno oxgenizacion, feferente a los secuencias relevades provententes de les explicaclones e Ios individvos de lo empreso, en cuenta a; funciones, neem, pro lentos, opereciones, archivos, custadla de bienes, etestero, Todos los datos o informack recopilados son incorporados tal como se of ren en los papeles de trabayo del Este méiodo tiene ctertes desventajas o ineonvenientes que pasamos a detalar 8) Capacidad de co teacion o de describir hechos o sucesos Este método depende det grado o habilidad de comuntcacién y de la mayor ‘© menor posiitidad de expresar o desribir los hechos, en forma clara y bre- Y¥e por el ndividuo encargado de hacer et rele by Senintea nda o, mejor é: itor, Bs decir que el odo v} s1gos souorsion sod 980 opesea pa ap upptsie os co sn 8 sopraduos wegen oes sp specter sovotonas ap ee ust eve sopoonen sonpnp 2 oe cornu} voip 25 ulss mipes Un op oiled oy oaves smn x eats sopremuuog “2'T'e 01001109 Uos sous Sop 180] © uprowqaude ns 2p 9] 3359 anb ered 301095 jap 9 S| sepo) sepourunsy zon ey ‘sopeseidya sor 9 8 aAjana 98 “sUpAP ANSI sepon sepeannoesa 301096 Je sojustuaauoaul sesne9 95 ‘soseo soigo ua “6 seucsiad sv op ue 50 s0}908 f9 18 anb sADOp se 11 99 opo6ie.u0 onpinipu J» Uo> exsix0HvO OUN JORDON UE Biss} Teuostod vystaonua o wsonoug “TT's. 'WOS BQUAe sp supeayput seuuey se] wrowap § 0102 opueworniodosd epunues tens fo opand anb 0 eo & vpiusnge pr9s vis unau wun 40d opiunsut > anb sowesuad 1g “asztiodnoo1 aqap vito n esouew wun ap onb suo osev ap oporod un sa and “operstaaniua 401295 jo wpuIg ne Fo odio 2 ‘owoo— o7s09 aieg “Wa|dist aqop 28 ‘sounstp soqusyunypascad o sewsoy $03) 100 307 “oandussog oporayy 49 0d owsony jonuo> ap eursig fap owt PT 9p 28g 2] a1qos ojuone ‘isa ap soquarusaueou sousto opesqueaus & oplukjop soway oyuatuou fo vise OINSINVATIGY 14 UAQVH VUVd SVALLVAGAO SVOINOGL ‘1'E me 30}328 Je seuoIseoo apand 9} anb en so]Ou Bf od xoupne jap aysesap un sesauo8 apand 0189 &“onuotuseadfas yo eonsexd 8 uainb uos euostod v] v yuniard # ra4jon agp 98 ‘oor fap eaneaudso -snd Bua seiouaroyap wesnuanouD 25 UpIsiAas e] 29984 2p OIUOWIOL Jo UO IS 2p vprpind 0} 8 opuakngyuos ‘osaa3e uo} uo ope2sng vusoy Je 28140 2 fjund tn aigos raajoa asoinb euostod 40199) [op 9b 30d odus ‘0n89 anb stoop $9 “ep pradussap so '2}non osoo0y tupfoduosap } ep0) 193} anb aut) onb outs “sfduuis EMO} UO ,op« sepuasduioo 21198) 9} nb epenaapa sisoq]s wun 9u9n ou ofegen j9p w “sodas ap souodns foatu [9 "epenuiiuoa wuLo) uo ny antag) a} and “anay[dxa uis ses0o seyanus Jepanb uapond ‘opuisiuoa tea of 98 anb wuusgy e} ua oeTas J2 opueToUE BA dpirena “onb 24 ‘epeuspuo vunos va s0feqes 101 ‘eyuuad of anb upeurusaropaud esto) eumjansyso eun aut) Ov oporpLE 83 ‘efuod ant pa que *{ euowrow ap pepisedeo o eanuares euong eum 1092, vBuo} oqworueADjad jo anb weg un wo> 20 s9asod 99ap 2189 "40190} Ja UD feqen ap seioy 9p wpip sro | @ se rsuo> 20; adsoqut eun sep ef 30709] jo sIpuRJUo & xeRo|} pond sep yrsasdxa o ssiqeyed 9p opiqaput osn (ONELNI TOUINOD 30 TN 6 (MANUAL, OE CONTROL INTERNO ‘una reunién para aelarar los aspectos controvertidos. Este método trend los costos del relevamuento, pero pueden quedar en fa oscuridad ciertos te ‘del mismo no colocan en ta descr rmétod es seguro para fograr ‘aqui debemos chequear con los respon- sables de las personas encuestadas las tateas realizadas para que ellos las retifiquen 0 seciifiquen segin el caso. 3,1, Combinacién de formularios y entrevistas Esta forma de reilizar ef relevamiento consiste en dos etapas principales y u aceesona por el método desen a) Primera etapa principal En esta etapa se hace una distribucién de forrmularios, similar a lo expre- sado en el punto 3,1,2., pero que contenen tna serie de preguntas que de- ben ser contestadas por el mdividuo que forma parte de Ia operatonia, ES decir, éste contesta las preguntas y devuelve el formulario al auditor. b Segunda etapa principal una breve en- Igunos temas y ‘Después de que el auditor fey6 todas las hojas, se pra ‘revista con los individuos en cuestiGn, para profundiz para tratar de detectar otros conceptos que no fueron sol el formulario distibuido. Es decir que se redueiria 1 tiempo rante una encuesta o entrevista directa como fa expresada en ©) Btapa accesoria Sir lar a Jas partes expresadas en 3,1,1 y en 3,1,2, es decir, la con ef responsable del sector para que éste confirme el grado de vera fad que tuvo fa encuesta. 3,2. EJEMPLO DE RELEVAMIENTO DESCRIPTIVO Para finalizar el tema, presentamos un ejemplo de cOmo seria un releyamuento io uma vez terminada fa entrovista 0 encvesta, stplictdo. 8 arentva Dradores fection semana sobranise reales or sorrel tnarenced ia ear or ac, se ernie na oh sereas en la ta de ends clotay. pontoon, se sovis s coseteney So te, tesoreria. fects F 208 prodcido. Al ro caring s0 erclvan Ine entrust ronpe 4. METODO DE LOS CUESTIONARIOS {ste método se beso on un conto do presume ei tados por escrito en un fick ees oan Ce ee 0 premreso oven Go ma 0 archive incorpora pis vo inrporads aun potssoder personel, soles lovee Femo que son comunes « la meq erie gon sobre los sIstemas y operaciones tos fundomentoles del Contre 0s las empesas y que int ‘que se realizan en el ent s9u9 Ou eed “BIPM ‘wouvuonsana |“ ‘op is seuptoesejae £ souotaeasos G0, 99 owed easen9 | oyomu seznnIN aqap 95 K Ofegon Ja osoxsO3UD red Anus eynsa © sapuo|UD 2p |:0Hj $9 OW HOLD efajauos| n opeupae aiua jo ypne w wsasdue “pe 2p opwsa apo 19 20d staonus ej S024 26 opuERD +1 solonisasag (q ‘OwrDIu] JOAUOD 9p eUIDISS Jap (,0U,) 59} ny Sovund so} uos soypns seuruso.ap ® epnky “p ‘opeasjan osoaoud J9p 59 10 s0qu4 OU 9p pepLin8as v| ep juawepuny FounjeaD ap asty oy “g sopad as omy a ung stor 20 uo)sts ULDS SOUBLUPXD SO] amb 32e4 J9p $1509 so} Uoonpas & “sap seu 'se09 seu uos sey ‘o1paui onisonu Ph So} od opeotide o opesn spUx Ja $9 anb eMtan9 Us s0U9) souN99 PY sowesed onb sufeyuDasap £ sefeyuaA auDH oporow 218s, ‘gop on pepayqsod eiaono wun woo oiod 1q ojund jou vseq 25 BIE) WISE] undoig (2 -ojwapjo0 naynuso vunn spun vpooyfipo> 0 oayyousaypy :opsondsa Jonoo op s1uatays o aang cwund wn so onb eoxpul‘,annemaye,, $918 + ‘owainats 0} uanbip 1 anb opow 2p sepeatue|d uos sewunaud si jeu0N ur sepsandsas twos soyqisod seisondsax san se “sop 53 “say pe sapepyiqisod saat ap vun 11g)393 vied upouesBoIp pisy uprovBossa1ut ET vpooifipoo 0 varyousoye coysondsas-opunSa4g (6 sojsiumpasoud 0 supofayes sai) uoysixe oporpu 9189 9p os1U0Cr SOGVZITLA SOLNAIMIGIOONd "1" f ses1A93 ap 199) ‘opeuopuo ofegen un e akngysnuos ‘opides & oauip ye soign arated 01s “904 se] uo opipuodsos so onb ndoad 9p o1)30us9 aisy tor ‘20 YNBLSIS 130 OINSINWWATTAY 120 SVOINORL —5 dv 1 a1uva ONUBIN TOHLNOD 30 TNE ool i [MANUAL DE CONTROL INTEANO PARTE 1. CAP_§ ~ TEONICAS DEL RELEVAMIENTO DEL SISTEMA DE. 103 4,2. EJEMPLO DE CUESTIONARIO TIPO Preguntas aaa at [ 90 [wa. | obvervaciones acin presentaremos un ejemplo de un formulano upo: jo de GontrolTaterno- “Gabransia espns Praparado por 2uten fo estore? a eae on ragletrades on ve coneablided? a cae 11 gon los avisos poe oneguas roshezadoe Dor ef Danco recbdos por un funciona —— Tenpaewiaa esponseble Alno a intone? @ [m0 [wa | otservaciones 1. gha eorrenpondeaciareaba ce i ‘ereonei no relactnago on at mango de Feoaoe y coentas »eobear? 5. METODO DE LOS CURSOGRAMAS i Rol roliza Je ap 2. ¢Se lava un negro on orresponden na? 5.1. CONCEPTO. Route to nee? € Cursograme 0 Fiviograma 2s J representacién grafiea del sentido, «so, fiyo 0 recorrido de una mesa de informacién © de Un sistema 6 Proceso aciministrtvo v operetivo, dentro del contexto de fa orgon 42cl6n, meclants lo utlizacién de simboles convencionales que repre clones, contales, et, qUe ocuren 0 su eto en e! quchacer dierto del ente | 5. 4S congae ol mo do i flair de eobranzas? Golde nace 1 somparacten? 2£on qué facuencte? toe chaque cruaodosy astampadae al poss astra? Podriamos decir que el eursograma tiene tres a lementos bisieos” que son se trata de w sma 0 representacién gr ') representa cl fur de informacién ya sea de tipo: 9 verbal, bY escrito ©) se refiere siempre a un proceso de upo administrative w operseiGn especifica. ontroiados deforma tal gue 58 sullzsionindebide? a de fa teoria de los gréficos, y sus {os gréficos utilizados por los ingenseras en los diagra- S, Que representaban las actividades de produccién como, par jem. plo: os diagramas de proceso de fa operacic indu de recorrido y los dono ‘munados “mano requierda-mano derecha” 8. ge uttan resbos por dupindo y mume TUDWE}9 DWaISIg “g voronazo wo () Norovonsiuan 0 roan > oavisvaL —_¢—_ SLNWEOHeINOD 30 NoISHWa OlWOSIAOHd OAIHOLY “Steaua Swen $0) 9 om Fo “peprumodo ns ua oiayqes eipaya Hg Popisiqqun D] ap sponuoui P18 e1qnrueg-omnastujupy U9} yuonaa q OunY Souang ap puolony 00g SDI9UaID ap po3]noD7 }ovzUyb4O ap Daparps wT “zg SLuOdsNyuL <—— TOULNOD 0 NoIZoauSNI 30 WIELISIS 720 OLNAIMWAT 3H T30 SVONOSL —5 GVO 7 SIBVG Sor {wos sopeayuis sono sor Noroveao O us sowanais soy proajqensa pensions wise, CarW's'V) suzaur6ua wompyoayy fo Ma}00g unoJoWY “t sorofuenx9 owio> s2j229} ojue) oj30d sotoeies ap exBojoquits pun Jaaajqeise © woo Sojuopaoayue Soxba auen joszoatun uuayap o}s0ds91 UoD OFDuA 2183 cpm nanan sp ne oe nu pepayun ei snb sop sofa sees ap vino oan 9 app sata ab susgai 9 ouR “01 0 s0i9o 9p epouszes pou yn vaRLoW LoyauDseD © opoIeU « ‘un sapuoive © vop end sajouss 9p ownlve> j9 uosn © afonbuey « soqwans ve 1099 © $0103 +90) s03v81n61s 50} 9p opvedep s024O16 0 sngip "s02I90) ep ow0} 2 wo s601a ‘vePEUUOJ O99 of of ose201d 0 uepoiedi 0} ewaseidar opoaiin o¥BojaqM= © eiSojoquas ssojuotiodusoa s2y1ed sopues8 sop uouan se fossno $09 SAINANOAWOO 4 SVOLLSTIELOVEVO “2's owe, So} :uore2tj oy seus sousinb ap sou -99}20d £ ojfousnsap jo anb soo0is0p anb sowrau 2394 “3024 “OW ONUBIN) TOHINOO 30 THANE 106, MANUAL. DE CONTROL INTERN porte, que puede ser un formulamo, una ficha, un fibro, ete Cont : raciones on las que se contrala ‘9 selecciona algo; por ejemplo, controlar st el documento que 68 ha fmitido leva firma; Seleccionar si el documenta esta completo 0 no, et ——% Comunicar: consiste en ol envio de una informacién de un sector a otro V ‘Archiver: sigltica quadar la informacién product 4) Instituto Racionalizador Argentino de Materiales (IRAM) Este Instituto ha elaborado una norma (Ia 34.501) que reconoce como antece- dente a ia American Society of Mechanical Engineers. Segtin esta norma, sanciona: da en noviembre de 1973 y parcialmente modificada en setiembre de 1976, los sim bolos a utilizar en la representaciGn gréfica serén los sigutentes: | CONTROL [D) mom ARCHIVO TRANSITORIO. Feepresenta e! almacenamiento sistemitlco en forma. Representa toda accién de elaboracién, modificacién © meorporacién de informacion o decisin. Representa toda accién de veriicacién. Representa toda detencién transitoria del proceso, en ‘espara de un acontecimento determina. resenta el almacenamiento sistemético en temporaria de elementos portedores de informacién. PARTE 1, CAP. § — TECNICAS DEL RELEVAMIENTO DEL SISTEMA DE. XX cesravecion << ALTERNATIVA FORMULARIO voTRo SOPORTE DE INFORMACION 107 Representa la eliminacién de la it n de la informacion, ge des- truya 0 no el elemento portador de fa misma, Se utlzaparaind inccar qu ene procedimentopuo- don ongarse dstintos cursos Go sian Feepresenta el elemento portadar de la mformacién. HERRESe NR. Rebel gut ce scenes sn ea Flepresenta el desplazamionto fisico del elemento ——> TRasLavo Portador de informacion y la unién entre simbolos, Laiecha india e sand de la ula CONECTOR Representa ol noxo ent proce VU) fe rocedinientos 0 proce Porto visto, segn las dstintas concepeiones los prin- ausiliares, complementarios o Cesos que se quieren representar. eae 2 ie, ua Ye lz fa dagramaci, hacer una Ya se lp del cursogranao en una pula snus donde ce oer ae bolo y et significado, o connotacién, dado a cada uno de ellos 5) Ejemplos més utilizados He de eemplo, resentaremos una lista de sinboos y su interpretacin mis ‘Sojun} ueyprew anb eisiaia PEs “221U9) 94 © ogjana ja sejuasaida: axed vaduis og soutnaio) 0 sedeo ustedes as opuens | 35010830 1200p 20 UomaUe op fe oueiuoo Ces ‘used outa = 1s 19.0409 ess ou apuop sopes ojo | OS300% convert eunboanoepompes | gaya Spear eee ere ear ae emit: fe ae hep seoeierenete Na a Jod eweiSosina|e enjenn enb owwounoop | NOIOVZFIYNLS 0 svesoldo esi es opens Esk 9g eesesdou Sewstu se) ap oajnuarnu 0 uanoee op oZsoqu0e epeo oa jes02014 jo ouroeuon sonoi9, covets uapio va seieunv agep 08908 | OS300UA 19 9p upline "wopeoyes op cuions | OS3OCMe! eae: ci eeaeae mea | trae o50000d un 9p ejouais | eesoadey {| euesGosino owau un op eivep ig 01 | O1DINL [) | ‘inaso'un ezoduo 08 opuona eau og Seer eee nea . cline Ou ond exdeo wun 9p siuersne e}eopuy | VidOO ~- |e ONIKOUY upmewow ey ewase | — O8SHOLO fF soveytuno; 6 uppeuioyn eusoeure : owano 6 06 opuena ean 68 ‘augue 05 apuop seyoy 0 eoiqy so] enoseidety wprend 98 op Cet ouisiesu @ eongqere “eaeeo2 euso) ue epeu | OWOSIAOH pio nio Uofcuo} 6 Z}OUN09 eed 9300014 J uo soul INro ww. 19, ene 8} esoioou 8) 8 sop fo 9408 upoesedo ey eaeudry NoIDoaTaS 0 : “IOHINCO oravinnuos uo op upponasep op | ORT dé J00p 28 A eeaunuodur ep eh aot ae ev 98 “oan vido vin 3a -nuo}un 6 wid eun opueno epaay 9 ‘se\ay ue upEeULONN op ano a \ tun opvereensejsag | YidO9 ¥NN 30 -sBo1 ‘seu a 2 Notowuusi: Buwo] ua o1ed ‘uomeuojUl ap opeysex | NOIOVIINNWOD| = <<——— | sonatas 0 soueinaes | vay yys00\ ||| soe enauo sp upoeiode sonbjena [ONSIVS3OOM wpa sp reuaisne e) ep ese em 6S 0p Ep\Gep e| ap opiedsas jo UD Up!> | NOIOVOINNWOD| ~<- | op Opes GPa epuena wares opeunvord se sme ono atin an os venue} oupoouleu a enurar | ¥OL03NO9 oe gnu ER 9g sein oF uO | ayo CX 03 om -O54n9 0110 Woo UpIxaUED BUN eIUSsaiday | IWAN | | A epeMeiqe UpjseUUOUEP B SUBnUC ven opeoyju6ig aa epeauiusis orquon uupjoeiuasaidoy uoroetuasesday oor 30 YNBLSIS 130 OLNSIWWATISH 130 SVOINDSL — 8 dvO 1 aluva ONEINT IOHINOD 30 TwnNEY 01 PARTE 1. CAP, §— TECNICAS DEL RELEVAMIENTO DEL SISTEMA DE it precio del cursagrama. LOCALIZACION | ingica dnde extston inconsstencias 0 jencias dentro del cursograma, explicare t PUENTE | Indica el cruce de dos comunicaciones. 5,8. TECNICAS EMPLEADAS método de los cursogramas se deben respetar ciertas “téenicas que deben ser tenidas en cuenta por los auditares. Por fo tanto, mos fos aspectos Fundam BI disefio o diagramaci6n debe tratar de representar en forma coherent, or- ddenada y comprensible el proceso administratvo, Hay que tener en cuenta que no existen normas estandares universales y por ue en Ia mente de} auditor se taten de representar, en los procesos y no dar lugar a confusién al lector. © que se quiera diagramar, los eursogtamas adque- les como: 8) procesos con una breve descripcién de las operaciones al margen; los formularios y sus copias, y los registros ut ) procesos que incl lizados; ©) procesos que incluyan todo lo expresado en b) y, ademsés, una breve des- teipeidn de las operaciones; @) procesos que incluyan los formulanios y sus copias, y los registros u Tizados; los que estin id ‘con un eddigo que fos relaciona con hojas de detalle por separado. Or razon de mejor exposes, se puede itos (anteriores, intermed see to principal) y pre Sobre la base de este tipo de diagramaci mas 0 requisites a tener en uentes condiciones iagramacién de un cursogra- ‘a por parte del auditor: 1 Mentos, seceiones 0 se: 5 posible realizarla de dos formas: 8) realizar un encolumnado verti ¥ 28u Vez, presentar el fluird sda a derecha; tcolumnado tenga forma horizontal Ia secwencia de a rea de arriba hacia abajo, ee e la hoja en una aparc. 3. Deyar claramente el s “Enelextemo de eneoiumnadodebenfgurar ios sectores eleros a presa y los de menor % Representar, mediante la diagramacisn, el desarrollo eronol gio de las fo descendente iminar los cruces de informacidn, que tenden a confundi : gue tenden a confundir al lector, mex el uso de “puentes”. (Ver en pag. 110), ifiear en forma clara, sin Fenn fn Y precisa las deficrencias o tos puntos 8. Cuando se usen leyendas explicatives, las usmas deben ser conetsas y cla- 9. Cuando s 105 0 registro, éstos deben contenes (odus sus opias, su precisa dstribuercn o desglose o 5.4. EVALUACION DEL METODO Para finalizar, expondremos Is ventajas y det leneias que tiene este método, + Ventajas: 8) muestra el panorama general o situactén total 0 @ = aE om A ty a = Ss 5 dy =o 4 “Eh 0 | it fm) A peel Eaolrat =O cofspu ek owns ayel 2 yas 9 4 “9 os = wevaposuno aa o1avara ‘ss Me ts) q. ‘B2t[NN Of nb feuosied jap UoroeWoEdus K a—H3) | ie TO sopoip sop sono S0j us ou soatupws 50 ‘ust 8} ap zase0s9 6 uproeuLojUt 9p sou0s19 Key, ssupetns -apuoiuoas su) eknjout anb oxonu ewesBosina un seuoto9% ‘sno10) 0 orseut sap & sonyjadns 0 souesazouu sofegen uerst¥9 opupna e ‘Soustu $0] ap elsusIstx9 ] otuoa sajonuas ap eiouasne o w/v) owe ea (ONBSINI TOHLNOD 30 WANE at MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 1. CAP. § — TECRIGAS DEL RELEVAMIENTO DEL SISTEMA DE. 118 ‘ 414 E METODOS 7. ELECCION, OCASION Y EXTENSION tac DEL METODO A UTILIZAR } En el desarrollo de los tres métodos anteriores hemos establecide las deficten- 7.1, ELECCION ins 0 meonvententes, y las virtudes de eada uno. 10 manifestando que, para lograr una evaluaci Queremos eonclutr ef punto manifest rar una evalua of ciente del Sistema de Control Interne y que, a su vez, tienda a Ia op | trabayo del auditor, se deberta r cidos, teniendo en cuenta factores La eleceién de n nico método, para todo un trabajo de relevarmento y ev lwacién del Control emo, debe no ser tolaimente desechada, principalmente st. resulta sumamen- para este upo de waba complemento de partes na fas y con el diagrama de los eircuttos principales de Ia empresa, En el caso de la auditoria operativa 0 a a sus necesidades es el método d fa) tamafio de fa empresa; / P &) sisi oat feta, pensainos que @| que mejor se rsogramas, ya que éstos permuten de- ‘ectar cules son fos puntos deficientes de los sistemas y permiten (a répida confecciGn {de propuestas o sugerencias para corregir esas debilidades. También hay euesuiona. "para el uso de (a Auditoria Operative, por fo tanto, remito al lector a ver dichos formutarios en el Libro Manual de Audivoria Interna y Operativa de mu autre, ‘) eantidad de personas que emplea, 4) tipo de explotacién: i 2) modo de operar del ente; i 1 ipo de trabayo a realizar; 2) tiempo a snsumir en ta labor; 7.2. OCASION cantidad de personas que actuarin en el relevamiento, La oportunidad w ocasién en la que los trabajos de relevamiento y de evalua. mo se deben efectuar esti en funciéa directa del tama de la al volumen de operaciones y su distibucién geogrética: asf como ipo de auditoria que se quiere realizar. del Sistema deci que pra pode ealzar el relevamenty la evaluacin d onrna enue pose es eames i ie xs umpen cone vo. ge a lan puede combina su wo ara ogra: se realizard primeramente el relevamiento y evaluacién del Sistema de Control Tnterno para poder determinar el alcance, 1a aturaleza y la oportunidad de tos procedimrentos de auditorfa& aplicar. Si es un bajo de auditoria operanva o interna, la oportunidad estard expresada en el istema de Control Interno es un tema cot ierpales funciones del auditor operative o anterno. Moor exposicién Mejor anaiisis Mejor comprensién ‘Menor tiempo insumido Mena costo opera Mayor elcloncia operative 7,3. EXTENSION in que se le debe dar a de s1 es 0 no la primera mio y a la evaluacién det 9 Por primera ver una ouditeria de una empresa, es realzor una profuada evaluacién del Sistema Ue Control Interne vigente cousot 2 ¥} anb souotaz¥sUEH So} ap Jenpfasput uoUEKD jo oonapId wen} op odnad opionpas un asixa rg Hf jonuo3 [9p upioeny spur aeyjnso1 opand saudi 8 3p30u09 9] soupne J9 anb ezuRju09 op pes? op sopuadap ourarupfor403 ap ewiarsis fap olpmisa jap poprsuovun e os seqanud op 08 do Bun a19jut sopod at anb enous eon $9 Out fro 2p tutus op tploeanae es 2p sand) 9p usu & peprpunoad ey sup we 0 usta 00 Um 0 ou, uploeaeay ey \de © cuonpne ap soruora 8y sehy $9 ousonuy 2] 9p yous oanalgo 72 anb eysis 9p sapiod ogap as oN, -tpan0ud so} 2p b sousaaut @ UoUEIp as sepyedsas o sxinu v Uys 3p uorsto}x9 0 soueaye jap oraadsaz ‘wsouduro 9} oper 190 osa00xd so}298 un 9p oULonY jose; ‘rauou 0 owarutpanasd “ey un ap oyun 1 ' optisjax 18189 9pond nb WA “uproeztus0 e} ‘uo osyeseq apand sousigo # upisnjouee ap on fq 9p soamessdo sojaatu son 289 un “ON O| 204 “Ka £40 $0} ap oun op ovwartuyd UE fo anb st>0p sq ows Jo 10D [0 sod opindosiad owsHu oA 90 19 tq ‘uo !2b4ado ‘osooaid Jo anfisiod 9 ar0Inbas as eastofqo mm aR eaed ox0g ‘9qe [o 29U9H20 o:90u09 Un vopIdu) e} anb soPUaBYSUT ap UL 296 0] 00> fanuad 2p zasm>s2 Ewa ;UDIS0D0 uO};pod an s=pO 1990 9p DmUEIEKE 0 J9;EI=p a1Dd "UO_OWIONU o} 6 JINY 19 0 55209, 2398 s0UREIp £01 2 0110901900 0) 1230009 Ua 23SISUD> eWUAIUIOND|O onb opnsotdye sot SANOISM'TIONOD SVT TA NOIONGLAO “6 sdwioo 9p) wypauis e1}99j e} uo ansrBas £ aindutt 98 ang (ofed & oso (oxpo49) 2) upruedenuos e] #1901309 Ws ong) ypauoa wos ang) ‘So1014206 0 SoUNSU ‘So}SNpOAd SO} 9p UorodLIsOP “(guapio 96 anb 0} uoo opionce 9p) opasisifas etDaxd [2 01993209 vas and) ‘opeandose ajqusuodsos [a 40d epezuoyae 9189 & visixa ong °Z, 2} A oduion us epesisiBas 3189 and) {00s oiquieasoqut 0 uprooesuen ‘upiseiedo wun 38180} gap anb soxisinbas $0") sougp os oso ‘eur 9s anb eIsey Oto! fo apsap‘uorDoesuEH O 9 1p AIPA we> £ opuateroy paayos anb o} seanboy> gop 2o¥pne [3 iggoeiado ou opt OLNGINVAGISY Tad ZaarIVA "8 at ‘30 YNBLSIS 130 O1NSINVARTAY 130 SONOS — 8 WO 1 SLBVE ONIN TOHINO 30 TenNN ‘on 118 MANUAL DE CONTROL INTERNO 10. OBSERVACIONES Y SUGERENCIAS. SEGUIMIENTO Una ver finalizada ta etapa del relevamiento del Sistema de Control Intern se estf en condiciones de pasar en limpio 0 reordenar lo recogido, es de caren luna hoja de trabajo fas borradores de los diagramas 0 las respuestas obtenidas, co! eccronindose, por Jo tanto, el diagrama o situacién actual del circuito en estudio. Luego sigue la etapa de la ponderactén o ané PARTE 1, CAP. § — TECNICAS DEL RELEVAWIENTO DEL SISTEMA DE. 11, INFLUENCIA DEL CONTROL INTERNO SOBRE EL PROGRAMA DE AUDITORIA Queremas insistr eon Siguens concept, auc ya fue tatadoenelcap. 4 y 0 estdrelacionada y en » ¥ observada sobre ta base del tual”, generandose un listado de las fallas 0 deffciencias focalizades y w famento y de fa evaluaciGn efectuados del mismo. Contro! vigente, con {a mencién —en cada easo— de fas alternativas pos Pero debemos aelarar que el Sistema de C ~ bles y factibles que en cada oportunidad pueden adoptars. eSricamente” eficientey $s, Control Interno vigente puede ser ‘Tomando como base 0 premisa principal el Sistema de Control Interno viger te, ya quo es fa real modalidad de ta empreso, y las erficas que nosotros hemos er contrado, confeceionamos las mejoras que proponemos para que se solucioney fallas detectadas o advertidas Las mejoras 0 recomendiacionss que los aueltores proponen deben ser liscutides y oceptodas por la empresa y los sectores mteresodos, para codes. Por lo tanto, debe generarse una reunién en la cual se Hegue « alguna de estas wes conclusiones con respecto a las sugerencias formuladas: a) aceptacidn; ) modificaci6n ©) rechazo, tes. En el andl Es convemente seguir el funciona para detectar fallas o inconvemientes, y, a su vez, corregirlos hasta encontrar la rma deseada, ser los procedimientos de rocedimientos de aud ‘0s, La naturaleza establecer: te y “précticamente” ineficlente, debico enc de los responsables, por no entender ef 8, © Por cualquier otro motivo. ‘Cuando se confeccio te de capa- iffcado de las instruc Lo oportunidad indicaré et momer io en el. que se ay brocednteno peo te lo gc, sno aue —por ol contaio~ clair goa vento 0 a neces and las nessa oe 9 dhe cambio eontibuya aa forme gn, 7s 8 OBBROE de rata e ed lo justiiquen, en fa opini6n de s s0] ud 019 oy spuop sau ie oroint PJ sypodus sex80) aqap ow so} 9p ppt “oi SORIVNOIONAA SNS A VSaudWa VII ddNVYI W A NODdNYYOD U1 U 3LN3UJ ONYSLNI IOVLNOD 13 9 O1ndidy> MANUAL DE CONTROL INTERNO privado, y no es prvatva de esta época ya que parece acompafia la historia de Ja humanidad. 3F operative @ interno, hak cendente y decisvo para ident ilfeutos de Ia eorrupeién, Sistema de Control Interno debe ser lo suficientemente fuerte como para permit dentinicar en forma cutometico © sistematizeds los ert: res, ls octos llagaes, las mequloridedes, los fraudes y los actos co- ttuptos que se producen en la orgenrzacién, [No hay empresas cotruptas o fraudulentas, sino que hay personas, que trabajan i que pueden ser corrupias 0 delineuentes. En Jas empresas se puede observar que existe: Personal que burt Por fo general, hurto de poca signifcatvided Personal que recibe atenciones especiales de terceros. Personal que excede sus faculades Personal que acepta dédivas o concede beneficios a terceros. Personal que ene intereses propios dentro de fa organizacién, para su be- 1 neficio 2. CONTROL INTERNO ¥ CORRUPCION ebemos tener en cuenta que: 1, Hay un costo por operar con préeticas corrupts. 2. Genera un “gasto extra” no presupuestado en las estructuras de costos. 3. Hay une pérdida de la transparencia de los negocios, PARTE 1. CAP. 6— El CONTROL INTERNO FRENTE A LA CORRUPCION Y..__ 199 Tipo de empresa Metedologia ‘Se participa on un porcentaje de la ganancia del tercero ue contreta con ta empresa. En esia clase de empresas, cuando hay un problema o se dotecta un caso, ee culpa al agente exiemo a la organizec 1. Prvada El costo ve adquisicién es incrementado en un porcentar te superior, el cual luego sera repartio entre las corp. los, Este icremento provoca un aumento de los costes o {gastos de las empresas, La corrupein, los fraudes y los hurtos dentro de las empresas pai lina novedad de fin de siglo, Estén instaadas es ‘embargo, siempre ha ca(do sobre ella un pra famiento cuando se los detecta. Estos de 10 Ue silencio y 2 ocupar espa 9s, salvo que se produzcan con otro “particular y gusta. Muchas veces aparecen en las diarios denunesas sobre "gun a probarse, y no dan a los lectores una expli- aci6n de fo que realmente sucedis y quiénes fueron fos responsables Ante casos de corrupeis funcionarios responsabies de los mismos. Pero no © sigue el caso para sancionaros por fa via judicial 1.8 forma de actuarelasca es busearrépido reemplazante ite, olvidindose de fo ocurride, como s) no hubiera pasado nada en las empresas privadas se busca cempresaria e tabu. Los empresarios prefieven no hablar 10 de corrupeisn por une cuestién de 5 de fas empresas no quieren mostrar que jones pueden ser vuinerables por sus empleados, Caando aparecen casos de corrupcin, raudes, hurtos ete, las preguntas que se s preguntas que s hacen los dintgentes de empresas son, entre otras -touodns jaaru yo sod sopesonosd sopnaig 9 eT soKo} 5 9p uoianjora “5 fee ae Sopu op uppoesiaurent “> sopeicwop sezueiqens “¢ bi Bbb ‘aN ouejuenu pee Sos1e)s00 *] souapod ojduisfa ap opow y sojeuo}ouayuy sos0s39,, 9p ugla 1} 9p Pista 9p omund a apsaq_“sowuona sod sey pme ap votus ew 8 woo uRyo8e as apne} 9p Sapo ‘Word arayjousq 09 sepejiouia unnse anb souosied 0 soir 9p souota9e uos sapmesy $07] tun a0} 9p o1afgo axep> ya woo “esau -vuo1ouny ueinasfa anb sepruotous AANVaI J ONYALNI TOALNOO ‘E P29] vy eprandase piso anb uosuo K (souo%Xe 0 ‘sous0} $0) 9p sofotasos so} v uouunsaasgos sesou 9] 20d nooaid 2s sousind uos soloupae $07] “Eg fd anb 5 aqnoUD UD) NSU SOUJOMH S9}011U0> UoUa yeraU—A O} tod souOISezIWEBIO J ‘soluonouiop oj & 290J0K8) arb ayuatae}dwoa pmoiiae bun uerdope 590 jovta “,sonosou & sesed apond Sou OU a1s9, anb WEsuoTd soUeUorouNy $07 ‘soon sojqisod ep pepsinpasouy -z sosv2 soso eatd oqou! un opwe}nofee Sor sose> soundje ug -soje9jsap sore “uprodnasoa wy & spney) jo vat uuesopisuos souesaudiua $07] uous SOBSOI8 9p puo}owo> ou jeuosiad ns anb ue 09 sopeisods s9I0 —— sopeidane £ oyqystaaid “opeinaqea osory -} SOHC = ‘staneusoye somsmnBis se) 30d uryde sesauduto nb uo soBsau so} uvzn Pony Vo, sept as )0 V1 ¥ SINGH ONHBIN TOWINOD 13 — 9 d¥D 1 LUV > Q3ita— sn opo} 9p afap anb esvd ‘od q ueuorDuny un v sodwios109 9p wyEs1 9s opuLns waraL so uoIDdnsA09 e ~| ‘eaised 0 p as uppadniaos ey ioe ap jo red 0 oats ns uo oatusouD29 o151)94 my Uod epeand up!suziuedio wun ap seuasiad ue>tt ff oj 10d “epews0j409 piso uptodn0> wy ‘ojuouusig0u09 auan 95 soyena $0} 9p & 40} uo woody 95 onb ‘s¢iuoy n sox0ueUt souNY ap SOSEO 50) ‘ronsnt aj epuiag anb sopopyiaisod se 2) owesounu wwoyde & soyoyt) soseo unjaa}9p aS opuEna SwrOUBA}OL UNIE °Z ‘o8sots s0Xew 2p searp se} ua sajosiu09 so} ‘taeg ‘sesaiduio sc} 2p omusp upiadnsios w » srequios 2s omips wioye souazrouy ‘outa vj 6 wesou3ut anb sonprauput soj 9p upta99}9 o9[9s v wlowsyodu weuns ouan Inbe & “ouewNy euLo|Goud Un sa SOWA eLNO> 10408 uo peparoos 9p oaseu op onUEP So} sow wt So) A sete) se] unasng ans £ Pung $9198 $0} 1 eis9}100 ssa apond ant ‘owsan ‘2wotsts [9 uo stiouata{jap Jod uauinoo oj9s OU so4oaq SoIs9 ouag “ouoNG] YorIUOD ap ‘BuDIstg jop oqwarureuorouny fo opoy o1siN ap wjoy Bj uo auod 9¢ wsouEUL ws9 2q, gseroyfpne soxsonu wosey 9nB? LoyBoyord sou ou ousoquy jox;u09 Jo nb 10g? (ONRAINI TOHINOO 30 WANE veh 126, MANUAL DE CONTROL INTERNO 7. Uso de activos fijos en beneficia prop, 8. Aprovechamiento de privilegios y recursos ajenos. Los principates peryuicios econdmicos que produce el fraude en las empresas 1, Aumento de los costos operativos. Pérdida de la compeutividad, 3. Deterioro de la imagen de fs empresa que ene el piblico en general w of rin pabliea, 4. Redueciéa det aca Procedimientos iento de las polfticas, métodos, sistemas, normas y 5. Desgaste de la imagen que tienen algunos funcionarios ante el resto del per sonal 6. Merma de ts motivaciéa del personal 7. Distminuctén de ia capacidad de mando gerencial NNo solamente encontramos en las empresas las debilidades humanas, que t ‘minan provocsndo faudes o h aprovechando fa coyuntura det forme aislada o puntual. Cuando estos ilfeos son cometidos en forma 4 corto 0 mediang plazo son detectados por os mas las personas 0 por el uso de técnicas de auditoria, aqui se ve actuar al Si tema de Control Interne, Pero también ex ager tos problemas que ef Control Interno debe tatar de pro- L. La propiedad intelectual El conocimiento que tiene una organizacién en su conjunto no debe ser q {tndo 0 apropiado por terceros. Fl know-how debe estar protegido y custo indo por personal responsable, Hay que evitar que se copten planas, f6r- ‘mulss, procesos, tecnologia, ote. que pertenecen a ta empresa, 2. La fatsificaci de productos ppermita realizar una copra fiel 0 aceptable de los productos, Evaluando el mercado, se puede detectar la existencia de imitaciones falsificaciones de Jos productos que fabrica una empresa, Como toda falsificacién carece de {os elementos originales, provaca un despre: fo Fabrica, 8 sus integrantes, por eso el C¢ PARTE 1. CAP. 6~ EL CONTROL INTERNO FRENTE ALA CORRUPCIONY.. 197 3. Blesp inal Suele ocurriren empresas que desarrollan tecnologia de punta o de alta es: ecializacién, Bste ipo de alternativa se produce cuando se estin desarro. lando nuevos productos, disefos, férmulas, pal dustria, normalmemte, est manejado por pers ls infesiores, pero que wenen un conocimiento y capacidad superiotes, uestos ai servicio de terceros mteresadas. Por eso se debe conocer muy bien 4uignes son fas personas y qué conocimientos uenen. A veces incorporar une Persona de ato nivel @ un puesto bayo puede provocar que ésta venda a tr eros of conocimento adquirida o lo use para progresar cuando cambre de empresa ‘Una forma de conocer una empresa y sus intenciones o conduetas, analizando Inferno pone énfasis en la estructura Las preguntas que nos debemos hacer y contestar son Los socios 0 funcionarios de fa empresa: + ¢Son honestes 0 corruptos? Cul es la zeputacién que wenen en los negocios? + {Como son su torias 0 cuales son sus antecedentes? {QUE se fos recanoce? + Son crefbles o confiables? Responder estas preguntas nos permutiré conocer con quién estamos trabajan- doo negocrando, 4. METODOS PREVENTIVOS DE LOS ACTOS ILICITOS 2émo 56 eviton el froude y fa comypelén en los organtzaciones? lentos y ares que puedan sctuar preventivamente cor ef frauce. p & soiopoaaoid sonsanu uos saupinb 3 1901 18% ‘sc193io uoo souprorweNHOD “ON ‘sooIsy SomaROa “6'Z ‘o1s0u0Us9p 0128 soInbjeno 9p 0 SOUIaqOS “Hor -dnuioa op soy2e ap soa op sousdns uoto2oup uv uploestuno> giz ‘So1DHURS & sau.a1g 9p sosaiBa & sosasBul ap yonwoy -1'¢ 38 & Sau ap souOIaIsINbpe ap janiue3 “og uonbos auousjersadsa ‘© souoWeinBa1 & soUeata0s ‘sojoraiouton soxgy $0} SOPo ep Ie 8Aar] “Sz o> “Priel. &| 9p soroe Soj sopoy ap wisuaedsuen f eoiplant peprounioa pz usu esmansse msau0y wou9p] ¢°¢ wuotpa19 “souorouny ‘souosoezuoine “sowsnupasesd“upjoezue4i0 9p so}ENME “TE yerfaqur owruy oujuen ap eworsig vA “TZ _sopipoua sayuoind sonoyt S015" we>enpoxd imupo owsopyy joxwen 12% sowsdns upto -soup 30d supeqoude& sepesjnas 08 uagopseotdjesauoiseisdo se 9" “15 Se} 9p upfoeyuauropu woo wanBase aso} ‘95 anb ap peprtiqisod vy stusaaud aqap oars “sepezmqeuos ou © sepensi@ay ou souotowodo seayynuaps ap popiia}sod a] anstxe agoq ‘¢*) epenso upoewsoj seseduios rap0d aq9p 9g “pT ‘opernsos ap & soyesuownyed sojqenuo9 seruano se} ap sstyPUE 199 “By 9qaq ‘sopejostuos & sopestaas sojensuour s2oueIeq J0UB1 U>Q9p 3g “eT ‘seunna sns & souorodaoxo sntuuiod aqap ou opezueindioo wOISIS J “Z'] yay -uoo $9 s1eajos |2-anb asseundose anb oy “opswuatinaop & opeiuaut -ajdust syustupy29}s0d “ound9s 9]qivae BWOYSIS EN Hed 4e}UOD 290p 9$ TT 109 vais J99 oysdussap uang jo souan ase wieg “sepLys sep seayqestodsas seotynopt aytuniod 2jqeiuo> wusieu w> eanyqod ‘vpensope eu “worodnuos ap sore 2p uofo8oyeiuap! 9 SOHO} SO] 2p UDIaUAA 24d uj uo fox swum odunt un soyadwosap apand aygosuo> owsasuy JO.3H0> {3 “1 ‘onnrensturuipe yo uo & ‘a}quiuo9 ows. joxues 2 Uo vjuono uo sous) v sorDodse Moye sowaIE2y|OUy ‘waueuuiod { ejorpauus vanios uo zenioe aqep anb up/auonaid ap ojuoutoja yediound yo 52 oMon ‘wouduo oj uo efequn anb reuosiod je uotg Kru sas0ue> agap 2g -souopaonoid soy & $91 vaya so} “opeisat [9 woo sojeutio) sojerowon souoronjas JoUTUDP, 10392004, epianoe vj ap owonwe spi ap seas & soo) sey uoa opionse ap aidwais & sopupiowos 9p onxaquo9 un ap oujuap uoajanauosap 2s earynsofo & vusaudusa pe ou ns { eatig ns 'souotDoesuEA sns 1s apmes} & uproUNsIO9 9p SOIse tua auanout 9p pepyqeqoxd { ofsou saroust pipun upioeamieBio Wy ropundag 82 “A NOIDaNYUOO V7 V SINUS ONUZIN 10HLNOD 19 —9 avo 1 lava (ONBALNI TOHINOD 30 Wn eet Carituo 7 ASPECTOS PRACTICOS DEL CONTROL INTERNO A continuacidn haremos un resumen de los aspectos précticos que deben ser 8 en cuenta para lograr y mantener un Sistema de Control Intemo eficiente a de aspectos es de cardcterenun el puede mcorporar una cantidad il ‘onoctmientos o experiencia acumulados 0 y no de tipo laxative, por fo tan Aauellas organizaciones que Ileven a cabo e ner la seguridad de que con 1, ENUMERACION Y¥ ANALISIS 1. Responsabilidad egrantes de una organizacién debe estar per cada uno de los individuos conoce su responsa- nto sea efectivo debe ser comunicado por escrito y 2. Funciones dde una operactén, Formulates, libros, o carga en procesadores ‘euu0U Byoy 2 ‘sowuowuapasoud 9p yenueus ua -uivo 19s agap uola¥ziudH0 tt 94 anb opuessaase “sownsH agap 40\d9908 Jo & 101 9p woroduasap e]asony vx “oj9s0 sod oped ‘9 jeuosiod je gp a] 2 anb upraanasi epoy, oj 11089 10d souosonsasuy “Zt “ejonuos s1sinb 9s auawjucs 198 aqap Josiuoo un Jouoquews sujensul 9p fez9}eUL 03809 [e, nb 0} ap sow e7s09 “IT soprBojoud ywowawuors 89 PIporsno ns ofeq so10pBn 5 ‘2p eiony uyis9 anb uo ojo WOU nb eued sousaDeu paplindios ap sowuawayo sa} 2p sojasizanosd agap UpIOEZ 210 0} 2p soua%g 9p wiporsno op souorsuny uousn anb sonpiaipus sojjanbe y So]D}JoyOM sopLIWIIE “OT ‘upioezite8.0 2) ap onquie jap ysod 9} onb so1ues9}1p suoie) uo auanua K syioedea a5 “Z24 n woo auafeus 2s ou onpisspur jo and ajiad uproeios nse ‘sopneay & saio.%e se9019p & “upg d sajqusuadsy op Sonpzayput Soy aoun > ua} 9p UofoeIO: Eun s9Ua) aqap euEMINY UDIONOP & twe®i0 vw spayzoq04 souojoung “6 “sopeaio wosony omo> yer Ao "798 nS v Tanb & warsadaos waa 04 0 uprodoox9 108 sojonuas 2 n8 ap omlusp "seos0d aqop woroeztUN2I0 EPO] ap & eatpouad susiog us luamaaje anb sonptatpus ‘aman: oay123]98 j0.3u09 “g ‘esooord 9s onb 8 sou) ONUSIN! TOWINOS 730 SOO1OVEid SOLDRISV— 2 dv 1 31WVE ssiouio ae}2ar9p wed anb “soanpwome o sordosd sojonuos ap asisoaaud ayap “unys 2p owowouu f Josjuososny *L (epuinbpe tweBuaaoud e189 onb atany 04) seatUdgt fs uoluo} sopra J98 uagop sopeajdia 50} ‘ode Upeo ap Pe ustsadx9 ap 0 Sopeztieai soypms9 2p faowsno sns evan ua Op jgesuodsas & & 12009 yp sa 2)83 anb of Wwe} 0} sod ppuosiag ‘9 “sapneyy 0 sojap ap upistiuo> sod 204 ns e anb 0} “1I2919p ap SoLISYEP weLIeS SOLS ‘SmIOMID aNst¥9 ap ‘sua j2 uo “von }se 18 nb 0x “eatjouyy nb wysoy wromu as wIsp anb 9psap uprogesUEN ‘tun 9p ajgesuodses y2 408 oqop uotoeziuedi0 wun ap a:iuap onplasput unFUIN, uopnisdo *s 1890u pepusomne ouny wun eUuBIse 9] 9s onplalpul un v opuEA popiomny “y ‘opuajap 408 apand ou yesuodsos vj anb o3efa sepanb agap o1ed *souorouny sns yn 3b ap pepyassod wy api uprouny wsa 21908 pe ~serof sou ap Son UD aNBo}9p sopeajduID Soy ugjovbaisa “¢ ‘up}aeiodo wp ous) 0 onmyany “¢ so S01 9p PIpOISND “F sonsiBor sns & upioesedo B] ap uproegoade o upiaezuoIny “¢ OnaaIN TOUINOD 30 TenNeT web 134 [MANUAL DE CONTROL INTEANO 13. Prenumeracién de comprobantes y formularios La numeracién correlativa permite el procesamzento de todos los formulartos sigutendo su secuencia, De esta manera se facilita Ja deveccién de Ia falta de un ejem- 14. Custodia de los formularios ‘Los formularios que no son utlizados deben estar lo suficientemente protegt= dos para que nadie pueda tener acceso a ellos. Uns persona debe ser la encargada de ‘enttegatlos a los usuarios y registrar a quign se los facilit, 15. Depésito total de cobranzas Et otal del dinero y de los cheques ingresados a fa empresa debe ser deposit do de inmediato y en forma intact 16. Dinero en efectivo EI uso de dinero en efectivo debe provenir s6lo de los “fondos fijas” 0 “eajas " y tnicamente debe ser utilizado para los desembolsos de po urgente perm tidos o para gastos menores que no jusifiquen la realizacién de un pago eon cheque. 17. Egreso o pagos con cheque ‘Todo pago que efectée la organizacién dobe realizarse con un cheque a In or- dden del beneficiario, evitando o resiringiendo, de esia manera, su endoso por éste 18. Obligaciones con doble firma Cada vez que la empresa se compromete o se obliga mediante un documento, ya fuere un pagaré, un cheque, etc, es conveniente que dicha obligacién tenga la firma de més de un funcionant. 19. Cuentas de control ado en las cuen- ci6n respecuva, La sumatoria de las cuentas anal las de control, y en caso de no ser ast, se debe realizar la concil PARTE 1. GAP_7— ASPECTOS PRACTICOS DEL CONTROL INTERNO 20. Vacaciones y licencias imprescindibie que todia, nso, le que contvibusra a que otra errores o fraudes, 21. Control por oposicién El control por oposicién es aquel que se produce cuanto dos individuos se ve~ rifican mutuamente, como, por ejemplo, cuando en un traspaso de valores o informa se quiere desligar la responsabilidad de uno, produciéndose fa asuncién de la ‘misma por parte de otro, 22. Confrontar datos dos fos recibidos. Se tiene que efectuar, por lo menos una vez al aio, una cireularizacidn de saldos. 23, Claves 0 cédigos de acceso Se debe aeceder alos sistemas mediante el uso de una clave, o eédigo de usue- #0, que solamente debe conocer la persona encargada de fa funcign, y que debe ser cambiada periodicamente 24, Organizacién informal ‘empresa no debe haber ningun istema formal. Es decir que no jones de hechos o sucesos que sean tinicament iran una tarea 0 snformacign, 2zadas par las personas que ad 25. Predominio de lo importante sobre lo urgente Lo urgente no debe tener prioridad sobre 8 del control y uende a suprimur fases de te. La urgencia es enemi- \wewo> anb seiouatayop K saxou19 ‘wong un anb seaeisop aqueous Amu sep xdwo9 £ wotoeusoyuod B} uo yenuowepuny ‘utuiod anb ‘ayuagpuadapur fosiu0> ap oyuaUr ‘oLenon© op so21uD83 A SoqUEIWIpe20W ‘sowO:GoWd ap o£09 19} 21905 “on}pn0 je 40d opoA091 UpPok jono 9p ologon un ep ‘eanonsysu0> yenyousop 9s aqap ou updo vise org 1091] suuBanp SopEIsarap soseans So} 0 S9pepaA 901 of axgos “epenmowepuNg uoyuRO un fanwo: op ewoissg Jap Jopenjaaa outed ‘01 SOIADHd SOLAHONOD “1 YOLIGNY 13d SWYOINI 13 g Olid -eangsado vrouatays 2p Zasuaso w saupulodas sotsoxd sauaygo e s0i809 soy sequa no wperoaye aqput o1se :opeazou! Jap $0} _kngunuos 224 nsw anb oF 'sopensope soastanpoad souo1oey Aey ou opt wauojUt ap oWos “souoroealunulo> 9p wUsyeE us OWues uo eT *eaode b} ap Zoqousat p] © upioeno9pe a]qeuozes vun scuD) 2qap eso soo1Go}ouoa} somuswiatg “22, syns wun Seq and ap 2: plo &} 9p s183ns ago, yonue3 jap up}odn.usoo v} fi apnnaf yo vsquad sopoxpHi “9% (ONUBINI TOUINOD 30 WANE Seb 138 Pero lo que un buen informe “no debe contener” es lo si 1 3 |. Mala ortogratia: MANUAL DE CONTROL INTERNO Paro que un informe see efecto debe: 1. Informar: Comunicar sobre un acontacimiento 0 novedod, ‘cerca de uno persona o cosa (sect, deporta- mento, 6100, funciones, etc) CObliger o! lector, con ergumentos eficaces, 0 que combie de opiniéa o abandone la que sos: tenia, probéindole algo de modo que racionel- mente no puede negorlo © refvtarl. Conover profundomente el énimo del lector. CCoutivor la azencién ca! lector, hacia lo que dice el informe, con una narracién que lo atraigo y 3. Impresionor: 4, Despertar interés Ambigtiedad: Es decir, incertidumbre, dable sentido. El lector no debe encontrar en la tee~ trae interpretzcisn concoptos opuestos, © que lo confundan y Hegue a du- dar, y en consecuencia, aribe a conclusiones erréneas o falss. Monotonia: Uniformidad o igualdad de tono. Es decir que carezca de variedad el estilo i los temas principales y accesories sean tratados.de Ja misma Forma y aburran al lector. Lenguaje incorrecto: ‘Se deben usar las palabras correctas, que formen la oracién yusta y que des: criban en forma exacta y sin problemas semdnucos el tema. No es de buen gusto o agrado leer informes que tengan errores de ortogra~ fia, que desmerecen fa cultura y educacién del redactor. Puntuacién indebida: La mcorrecta puntuacién hace que las frases plerdan su verdadero sentido y su valor de expresi6n, Falta de sencillez o uso de oraciones excesivamente largas: “Las sentencias deben ser cortas y precisas. No debe escribirse con lyjo de detalles innecesarios, que solo contribuyen a confundir al fector, ya que éste ss 1 CAP. 6 — Et INFORME DEL AUDITOR 139 debe tener en cuen ‘eral 9 pri ‘s : . ‘senso al de a oracién, ‘Términos téeni Cuando el d os 0 expresiong cotidiano, senci © comiin, para que el lector pueda comprenderlo, Palabras abstractas: No deben utiizarse palabras que signifiquen alguna c del sujeto, se deben utilizar ysrminos concrat ican cada objeto, con alguna de sus cuslidades jad con exclusién aquellos que oncaen ou-9500 (936-5000 ‘ (owsoju1 j9p seloy se] ap wun pea ase gap upiquis) ofeqeN jp feuy ayqesuodsad sopNe op BILE “ZI Penraaja soueIDepuOWODoY “1p “opedoq{ ey 26 anb v} & uprsnjoue> “oT Ipp Sep:8ins sopeposou 0 souataeas9sqq, ‘epeotiaeid euonpne vj ap ojjoxresog ‘opeaiteot ofeqen (9p aaueaty ‘eoupne v| ap ova on vedas wagis94 anb seuosiod ‘4 ap offre £ opyyade ‘axquioy, IEUNSOP [9p O8389 & opted “aiqwON, + 6 8 L snug “9 s + =puHpA soAdtuo Wap jB08 UpZEy O aIqWON “¢ wpe Z (eouasojas 0) o:5upN +) sovep sojuoindys 30] tinj081 9q9p anb s129p sowsspod ‘suunOjUF UN ap ,oplua}uoD,, (2 o]UEND tg ‘eprdoja enaq 9p od) Io wo peprousfowoy, “ "HUD BjOs eun argos vas °9 (rue. ‘dn vfox orsowa}q}29}92q) ‘ouojtuN avout sp < pepiea wuoNg 9p Jaded wy ‘21G0p opeauy ‘ojgliay ueas seidoo sey sepoy ong “g z '$O1N9} 9p sopesaooxd wn ua op1i95q, ‘oyastp 4 ugrowuosoud oy ua popy sojsods > wo Jou) woqop 98 ouHOyU! ut wui0§, 21 NOLIGAV Idd AWAOANI Id OGINALNOO X VINO ‘E ‘oy29| 9 sued uate o pepyenise vBuay eagyus anb euiol Jo and) + ‘osianid 0 [eapt‘orsnf oquawoul 9 uD opeuosasg + 9p §9 "aqatuaquoo s0 opuena o44K| J08 o4oC] roumsodg “s woo 408 agap auLiojul jaan + eso 0 eo igesuodsa vy] uo opepuny viso oiso ‘epesonjoaus qed wundun and opuewor ou ‘vpesoiaiutsap 0 epouorsedesop vans uo as1e}2ep92 9qoCr ‘au2} 2p ody 0110 103 0 au ta sojopupitesas @ sojopupseagns sofedounrd soyd2au09 $0} s8501s0q) soyda0u09 301 -uosduos uapn.e opuona ‘seansypeiso 0 soxaue ‘soupens ‘smuauayoo & oatpy uopuo un s2uSIueE low! 0 9p “ajuati0a afenu9} U9 oatu39) 03! “soup $0} wo © swiousquas so] uo pepandiquie wed sajuainds se} uoyadsas -rodua s9 oj tied & ‘ozoqas uls apesostixa “opuidos ap rouse ‘olan soap spond os seaqejed sea0d wos “uorsasdya wy ue axaiq 328 agoQ osppu0) “z “ouuoyut [op omuap oxsandx9 07 1 ojun9 9 v2ueyjuod s8IOUOp “SLAY ‘aigeriqnpU 19s °qaq) oandiag. “1 tr eoLlanY 730 SALOIN 1a — 0 dO Blvd (ONEBINT 1OINOD 30 THN OFF 142 MANUAL DE CONTROL INTERNO 4, PLANEAMIENTO DEL INFORME DEL AUDITOR El informe del auditor puede ser escrito por una persona o por varias, enton- ces se pueden dar fas siguientes alteativas: 1 realiza ef anforme. 1, Una persons 2. Una persona efectia el yotra se encarga de redactarlo. 3, Una persona hace ef trabajo de auditor, fuego escrite un preinforme, bo- rrador o proyecto de informe, y otra persona le realiza 1a correcciGn y el pu- ‘ido final, fas mas usadas. sentes y, generalment Las alternativas 1 y 3 son las mas ef Las etapas en Ia confeceién del informe son: 1. Durante 1a realizacién del trabajo de auditoria, se debe sr preparando, al nalizar cada punto o tema de la revisin, una nota que luego se incorpora Al texto total de! snforme. 2. Compaginacién de todas las notas surgidas del punto anterior ‘ adapiacién narrativa de lo expresado, teniendo en ie desarrollados (1, 2 y 3). Realizacién del pi ‘cuenta los puntos anteriorm Revisién y confirmacién de lo expuesto (ver punto 13) ‘Tipeo del informe en un procesador de texto, teétera, Revision y contro! del tipeo de textos, euadtos, grficos, anexos, Firma del a Distrbucién, En el sobre se debe colocar “informacién confidencial” y to- grar el acuse de recibo por el destinataio o en su defecto por su secretaria. La misma tarea se debe realizar para las copias. 9. Archivo del informe. 1. Copia en disquete y copia de seguridad. 2. Copia en los papeles de trabajo (para el seguimiento de las observacio= es), 3. Copia en archivo de informes emtidos. tintos métodos de narracién, que contribuyan a que el Cultades el tema, y comprenderlo facilidad. Det PARTE 1. CAP. 8 ~ EL INFORME DEL AUDITOR 143 5, ORDEN DEL INFORME DEL AUDITOR Depende del tema que se esté informando, y para c mas & Continvacién los métadas que se suclen ut 1. De lo conocida a to descono ‘La redaccidn de las sentencias parte de premisas que son por todos conoci= das, y las cuales son “aseveraciones de tipo universal” (datos o conceptos Por todos aceptados como vélidos 0 verdaderos; no hay discusién sobre ellos), y sobre Ie base de ellas o de su incumplinuento, se muesiran y de- ‘muestran hechos desconocidos, no habituates o improcedentes, que se ale. ‘Fan de lo que estaba establecido como normal, estindar o correcto, 2. Orden cronelégica: todo cuando los hechos ccurren en cierto onten o fechas, i sucesos en el tiempo y, por ello, la narracién respeia la farentos tal cual fueron Surgiendo 0 apateciendo. 4. Orden inductive Este método es producto de la Es un razonamiento que va de fo ral; elas partes af conyunto; de fos fenémenos a las leyes © premisas universales, En este caso se Peto cuatquiera sea el mélodo elegido, se deben tener muy en tes aspectos: a Seleccién de La anformaci {ue es sustento del informe, puede provenir de diversas fuentes: 1, Material recibido del sector auditado, ‘ewio}goid (2 a20u00 oUueiBuNsop Ja anb e6 ‘oda op aise8sop uosoud anb sous 28 ‘401095 Jap upruido ‘9 woraNjos By oe ued 2s < “uaa 1s9 2189 “openrpne J ‘aigos oBswasap 9p ousojin onan un gatpod ofan) & e ooo4J9 oqusindis “yuouretsoid suuoza jo z pepotsue gun pressued 98 04 A sauorzea 281P © UEA ats oa anb ages 2s “oMIpNE fo HOR JOID95 Jap o1 > rEeaJjUD fo 149 95 waUELL s9 aq] "SaLOIPME $0} UOeFo}| an SaLOIS 109 8} argos ‘ape 1 ‘anb pou 9 ‘veperue6i0 9} ap op eb ©} JO;olow © ehnqizue> oponjana 038 Jo Uo eInOId si won wand two2 uorunas 2p sa|uo ayuoruoauoa $9 ‘om in sezyyea4 “op, 9) 103 "90:01 0) ox}991 95 ond Uo JOR0= 9p oPiaiad Us “soaIpne [9p opvowap oun ep uorrownc,H! opion6 enb avenes ouoUNS un £0 ‘S2odwos 1 eporjnd sopes |2 UB Sopensto! so\p04, 50) 2p ,o}punvap ‘un 52 eu, eureav Joxjpno [ap ouuoyu o an CvOn® ve 19083 saueqeg “euoNpne 9p odiba jap osjuap ouoyu9 ap peptunsog ue.“ 1 anb Je dtodoud onb sauotanjos ‘soanafqns soxotnt soygisod & sauoxre 1 nw 9p ofeqeat jo aiueinp sepuayga suet 1d ‘ofuqes jop oroanp aqges © sszoauo9 ojuemoe Joupne ja onb aquatuaAuOD 5 eee oe WOLIGNY 720 SNUOINI 19 — 8 vO 1 aLuva if upungysua> of, 2} ‘enioso rusio) ua “uesaxdx9 & vauenuod AoxpAe Jap ofeqen 2p sojaded $07] 80) 9p 50] ap aaueaje fa & pepunyiodo wy "wzayeunyou v] ua99jQBIS9 9s "solI9 9p oseq v} 21905 Jonoo 9p ,safqusonrysap 0 saltqap sovund,, so} & ,sa]qes0auy 0 sayzony soqund,, so} :amuruusoiop uapend as Jeno [a aiuoxpou & “wsasd9 vj wo sivoBia “ousaqUy jan|uo;) ap ewarsis jap uo}DENIeAe & oUotUHeAD|a1 Jo Wo BsISUOD BROHLPHE 2p Of AOLIGAY Tad SWAOINI TA OLATUd SISITVNV “9 youaye a] oeny “p ‘suuoyul ja uo soperen seu so] © osaaa¥ ap wa vj ‘erauanaastioD UD ‘sq siejnoned ua ojund un a1qos saa]oa alainb opuons so¥99) e sepNky ~E 9 soaneuoyui 29g °Z sojuepuniuoo 198 & sosqujed seaod nui 9p sesw0- “Y s So] Jo0sed Uagap suID|U Un 9p Sop ‘suuz9ju jap seh] owunsip Uo oyeupd oxo UB EU 23q0s a8J0n}04 agaP ‘ou & une exdiouiad yap epeijomessp 498 agap ond eoys¥g wapy eum soUSIUOD ‘9g@p oun epea ‘ose of Jog “aus9yur yo opey}Asos 10d ep soessed Soj 9p wrx oweuuns 27 ‘pared vun uokmrsuca onb soyjupe] soy owo> vos soyeszed S07 ssoyeaayd so] 2p woPpansysuo}, (4 12 Sa101%9s 50} 9p sosquiort $0} UoD SEpIUSISOS SBUOISNaSI] “s esoidura ej ap won} souDIomnsut @ seuosiad 9p 0109 “ugiaeatunuo v} ap sasoraas $om0 9p over *soz90501 9p SepIaIDD! SON “y Lupistaas} 9]ueanp Jopne f9 204 sopes ‘ONEELINI TOLLNOO 30 THAN yh 146 [MANUAL DE CONTROL INTERNO 3. En la discusién con of sector auditado ‘o, ya que quizé puedan aparecer nuevos concepts, que no s cidas por el personal de menor yerarqufa del sector y, en consecuencia, se ogra un mejor esclarecimiento de fos hechas o sucesos. 7. PRESENTACION DEL INFORME DE AUDITORIA ia que en Ia préetica da buen resultado, No debemos olvidar que las personas desti- natarias de los informes son ejecuuvos muy ocupados, y con paca disponibilidad de ‘uempo para leor grandes textos, densos y engorrosos, que les heen perder minutos con lecturas intrascendentes. \o monero que sugerimos pora presenter estos informes cansiste 6 ppatir de fo general o importante y llegar « fo enalitica © par Como se verd mis adelante, segin el tema o el destinatas Panorama general o resultado, y st se quiere profundizar, se recurre a la informacién particular o analitica Por lo expresado més ariba, debemos decir que un informe se puede cuatro grandes fases © capfulos: {. Memoréndum, 2. Diciamen u opinisn. 3. Observaciones del Contr! Intern. 4 Informacién complementera PARTE 1. CAP. 6 — EL INFORME DEL AUDITOR 147 En forma grifica, su representaci6n serfa: 2,Dictamen u ‘pinion 3, Observaciones ‘del Control |. Inietno 4 Intormacién |” complementaria| remos cada una de las partes componente de ellos. 8. MEMORANDUM [La primera hoya det informe, que denominamos “memordadum indicativo”, es enumeracién breve y ordenada de los temas notables ene. Los mismos son fos siguientes: L. Destinatario: empresa, nombre y apellido, y cargo. 5 isor: nombre y apellido, y cargo. Aestinatarios (enumerarios con nombre y apellide, y cargo. Lugar y fecha de emisién, ‘Titulo del informe Material que remite Indice det contenido del material que remite. irma del emisor, 1 upism ‘oouUUud 95 eps a8 woIsnyouod :uopoDes esa9191, ‘nb ‘so1atout soumny soxoa ‘ap wey sod 298 eX “oro p op ostvatud vgap sonpne vane 1x9 ¥] 20d 0 Soluopumuos seqansd 9 ap osseaud s9 uoruido ap worauarsqe ey] Huppousysqy -¢ 18 anb op oseo {9 as1ep apang “eIor wsiaape 0 9/qeI04 9p 28 O8e 2159 UR “O}0—09 0 [ELULOW O19 195 nd ‘jeiaypntsed “2iqu10any ovad upyuido ‘cHOpUysHES o90d 0 ussaApe ‘oIqesOAEISOC “Z sosoxdxa © s129p 8 e4 anb 07 9p upton ‘owo> eajdura 9s ab LONE Bun HOD “I39p £9 “pepEAyes vung 0 e3s919 uoD o.od “aIqusOAe) vun Jos opand ‘Soses soudta Uo 029, utousp) op sew20} 5 1 aod epnnus uoraydo vy o10g wOUIGNH 130 NBWELDIG end JonBs se WEED NOINIEO uuainds | sezear anb sowouoy yo Jap vampe ms _y ‘upnp aintupe ow anb vas 0 “qnaas ipne fo BuusE) 9s anb saoaued o ordao pe 2280} jo uo WaSIA ou vooul $9 anb 01398 0 oy>ay 2szopusiuo ogap req uonmdo n opiuszuos :uoroas upunfag ys] $0} 2p uoraeutusy9p w} a1qos 10,99) j8 om sHfop ipne ap seqonud su} 9p aau0d}e > wf BuO} wo 2 soadsa us owund un a1qos ui 2p uproonpar © uproeyd 02 jop on vos any 0813 45 00 ap anb eH “eganid vy ap au fa 4esioand 2qap a: ipfoa0up e| ap ued sod ,eplzanbau euowpne,, Bun o Jp ua vystsasd outa un w9 18 "opean Jo we oayput as anb oo sounsqe £ oarofgo :uorooes wound ‘uptenjou0o cuewaoes wisara oid n optueiues :upis098 epuntes ‘20uBDI8 A onNalgo :vorso—s BxoLig ‘upd A uawerG rgueus suotn 9p asiezyyeat apand ‘ortasa sod earisead as oroint £ uowwido ese opuend ‘p94 @-0599 oun6jo 2p o21990 OF -esad oun ane ofh euuoy 05 onb oDrinl A upjuido 0] 50 LOWODIP [> NOINIdO A NAWVLOIG “6 or eOLIONY 730 SNwOsN 13 — @ avo" Bava (ONuSNI TOUINOD 30 THANE ert 150 MANUAL OE CONTROL INTERNO jos finales sobre informe y que fa secein tambign se pueden incivir aquellos come aspectos relevantes que no fueron expuestos en ninguna otra pate d ttenen fundamental mportaneia, este sector del informe, agradecer Ia colaboracién de de otras personas o terceros que fueron de mmbign se pueden ponderar fos trabajos que ido, y sobresaltar Ia forma en que Por personas, 0 de ‘Bran importancia en la labor se realizan y a organtzacién interna del es conducido, 10. OBSERVACIONES DEL CONTROL INTERNO Esta tercera parte det informe del auditor, en la cual se expresa lo que fue exa- ‘lentamente en la revisién del Sistema dle Control Interno, es mas extensa y aque las anteriores, ya que deben tenerse en Cuenta, las siguientes earacte- 1a de Control Interno, que fueron revisados, deben ser 1. Los puntos det Sist igedades. redactados o expuestos sin am das en Ins sentencins, deben sor 2. Las declaraciones o afirmaciones determ: claras y accesibles para el lector. 3. Los hechos o sucesos deben sor voraces, exactos y certeros 4, Los conceptos vertidos deben estar perfectamente respaldados por los pa Peles de trabayo, en cuanto af aleance, y eon ejemplos. leaor del informe es gue lo manifesto lo tmagen que debe te 0 de escosa signifcaciin a opre- 0 en éste, no 6s casual, ever clacléa de! Sistema de Control Interno debe Cada observaci6n sobre el funcionarm set expresada teniendo on cuenta: 1, Denominacién de tema: 1,1, Debe hacerse en forma clara, breve y contundente. 1.2. Bs to ubi 1,3, Es ef medio de ecceso alten en particular. ién del lector dentro del punto en cuestisa. - cuando se requiere volver sobre un punto PARTE 1. CAP. 8 — EL INFORME DEL AUDITOR 154 SE ARMED AUDITOR 2. Descripcién del problema: 2.1. Explicar en forma breve, por medio det lenguaje, las di eircunstancias de las personas, cosas 0 una representacion de ellos, 22. Cin eas pats de node pata conacer ss pace savory 3. Sugerencia o recomenda: Es hacer entra en of dnime del lector una idea, ya sen insinudndosela, inspirandosela o proponiéndosela, 3.2. Es una medida correct que puede nacer de: + El auditor (ver punto 14) + Bl auditor y el sector interesado, + El auditor y el sector mteresado, con la ‘a de métodos y organizacién o ef de laboracién det departamen- temas y procedimientos, 33: Es importance que se eval el costo evondimico de Ia solucidn o suge- Fencia propuesta, 4. Opinién det sector auditado: A11 Es el descarg, excusao explicaién del cargo imputdo oatibuide at 4.2. Debe ser clara y acorde con ta metodologia usada en e forme, 4,3. Puede ser redactada por: I propio sector: dindole un espacio se Su opiniéa, + Bondi Informe para que expre- + Ambos. 11. INFORMACION COMPLEMENTARIA ima parte del inforine del auditor estéfundada en Ja exposicin | para proceder al examen 0 consideracién de ‘nud 08:2) { oueipaw ap ‘aqowouuy uoIus) ‘ozvjd ou0s 9p « ns e| onb sorep 9p uorotsodxa souoiue ej us ‘suorsnjouoa v anZoq} 98 ON“ aap op ound 208 10} snb "eo!8oywrouonos wun eft os owojUt fop oHouIsop yo opoy sueINg “2 oid souoroep ‘sopesoid qo eun ast “| JH98 9p wien ag 9 upisnyouoa o oydanue9 ‘o4n3y "oo epeo uo wzay09 ‘sandosd upton 9 put 2 ‘aonb se}01u09 & se 1.0 uotoa0= upxe ap sandsoq -z sepuouiue ‘osto1I09 2p uy Jo Uo “ouMOyU! Jo oxanu ap JEUIUHEXD UD 3) ‘ura }oFOBALOSqO SH) 9p yeu osiwso1dxa uapond ‘seuisiu sv] anb souesejoe eiouy. ;PUDIUO201 0 skiouaz98ns ey uBgesodiooUt 9s ny anb sou ind jo, eo ‘eusap os and Sieig0 19 eed epeuoiciodord 0 epenaepe bas any 18 50] 9p “aed wsa op ou MOLIGAV 190 AWAOANI TAG NOISIATA “ET Joauog jep sep) se) uoarsns 0 ualousp anb sorcwola euptuawiardwos vorosuoy seperdoudy *p : if said Ba 0 nb eorwuouoas uoioenyse] uco opionge ap 9is0 or seomouosg “e 89018 upd A soueony ugqudo n woweia.g > ‘oust JSP upDENeRd A UoIsI‘Y | OUIa}UI jonUED Jap SauaHENESI | 2 b aes ‘ugjoeiusseid A coypur ‘ouereuNseg, lwnpuesowoyy ‘Seuraiqoid uls es1032y wpand upieepuowoses eno, seiqnoes ‘2 ‘opiuaiwog ‘S1qON ue ‘ys94 © B809 Eun Jedey Ap eu) o BiaueU BUN UueAnjoul anb ous ‘se9u00} oj98 YESS OU end soe 83 | SeoNORld * = Hos uaqop “ower oj 10g, ‘389 Von sowstw s0j op upisrosip O18 210 "03208 [9 104 SofaipuaIve B\uaUOW>eNIOM fh 'sO>pOxO A S010 Jos tueqep savapopvewors: 50253 uopuny Bo 140 vBaibo fenlyaneeo PPopiiiqesuedse, oun eunsD oxipno [2 ‘UgiDopLEWODa: os0 SIOIPOWY s0n] ojos un ua fu9 vey 01 ‘eeneds 0 oupeno ‘oxaue un uo vpeDojo0 198 3qap worsewuoy ‘ojunse © eu) un opepino ns © v9 waed “ouuosur jap Saxe & (01 & 6 sound) ogsate seu sepe jen anb sojdutofo s0} wos 1190p $0 “ouuO}U JOP 07 fe> 20UDU a} Wo2 “SosaonS o $0H}204) 9P PE} uo sepeivepar wos 2 307008 un v seURAIO ne Jo a2ey anb uotooe Bj sq YOLIGNV Tad SANOIOVaNaWOOTE ‘FT. a HOUOAY 130 SUOINT 73 — 8 avo aLuva ‘RINT TORINOD 30 WHE oy 154 MANUAL DE CONTROL INTERNO 15. TRATAMIENTO POSTERIOR DEL INFORME DEL AUDITOR Una ver presentado el informe del auditor, se debe tratar de comprobat si el mismo tuvo el eco esperado en ei momento de su confecciGn: es decir, ratar de ver sfizo al destinatanio, y si as medidas correctivas propuestas o sugeridas, se yecesario programar vistss, para observar si las sugeren- ‘ias Se adoptaron o cumplieron, 0 si se cambiaron por otras soluciones. Hay que ver si hubo una mejore, 0 en caso contrari, que el sector indique por qué no se reatiz [a correecisn. A poster reparar un informe complementario, que manifieste lo cobservado por el izando un tono mds fuerte en aquellos puntos donde no fueron adoptadas las sugerencias 0 recomendaciones. debs 16. INFORMES ESPECIALES Dentro de esta categoria, podemos incorporar los siguientes informe: A. Informe oral: Es aquel Informe no eserito, que se hace en forma oral, de persona a per- sona, cara a cara, otelef6nicamente, o grabado en cinta magnétiea y envia dda a su destinataro, Es utiizado en casos de excepcisn o de hechos muy sgraves, donde debe comunicarse algo de manera muy urgente, y actia en Torma prevenuva y siempre precede a un informe escrito 2 Informe preliminar: Es un pr jones sobre hechos, sucesos y casos. Determina a su vez el estado det trabajo cuando éste es muy ex- tenso y debe dividirse en etapas. También estas informes preceden al n= forme final PARTE 1. CAP. 6 — EL INFORME DEL AUDITOR 185, 17. CONCLUSION Para que el informe del auditor sea efecuvo, y cumpla en forma correcta su propésito, debe ser 1, Objetivo 2. Convineente 8. Seguro 4. Escrito 5. Constructive. Me osee el auditor, ya que es el fiel refleyo de su lab Mos ver 51 es responsable, equilibrado, constructivo inte el informe, pode: ietente en su trabajo, Un informe es la conclusion de un trabayo de au 4a auditor, El ONYSLNI TOYLNOD 3d UWDLSIS 13d NOIDUDIIUUS DLUUd UONNDSS Carituto 7 ESQUEMAS DE ORGANIZACION 1. INTRODUCCION ‘organzacién bien planeada o estructurada, para lograr un Control Interno efeci Esta serie de esquemas se rfiere a un typo de empresas De esta segunda parte podemos hacer una subdivisin de fos pos de esquernas 0 grifics presentadas: L, Esquemas de organizacién, 2. Provedimientes, istemas 0 fyos de informacién 2. CONCEPTOS inBsE SOT dd OTIONNVSAG “€ NolovznwWOWO ¥7 30 YAEENDSS 1 sN viWaNOSS svi ist NOID¥ZINVOUO 30 S¥NaNOSI — 1 GVO 2 SLE emjejauew ap Ba1y sajenjenpul sau0.oeja1 op waa rosiuoe & sezueuy 2p vay rpisiowos way tugjsiuadns ep sovedns eur Uuppezueio ap ewenbsa Bulbes ‘opruayuo9 (ONUSINTTOMINOD 30 TAN wh ewanbes o9t 162 [MANUAL DE CONTROL, INTERNO PARTE 2. CAP. 1 — ESQUEMAS DE ORGANIZAGION 163 ESQUEMA N?2. PLANA SUPERIOR DE SUPERVISION ESQUEMA 9 AREA COMERCIAL ONYDINI IOYLNOD 1Bd NODUMUAS DLUUd UUSDUD] Carituto 1 CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL INTERNO 1, CODIGO Y ENUMERACION DE LOS CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL INTERNO Cédigos y rubros Aspectos generalos de la organizacién Forma de argent Normas y procedimientos admin Personal Funcion dot Cont A Sucursales Legalas Impuestos Acchwes TOULNOD A SVZNVNI ¥BUY- ps YHEINOSS ‘SaTWuLSNOM S3NOIOWTSH 3a VARY -¢ a4 WHIaNDS sah NOIOWZINYOHO 30 SYWINDSI— 1 d¥O 2 A1Wve ONRELINI TOBINOO 30 THAN 9h 166 MANUAL DE CONTROL IVTERNO ae Capituto 2 PROCEDIMIENTOS, SISTEMAS O FLUJOS Dé INFORMACION 1. CONCEPTO Son representaciones gréfieas de sistemas o procedimentos ada que an Ia relacién que existe con el esquema de organizaci el con- 1 obtenido mediante Ia separacidn do las respansabilidades y funciones, A modo straivo, Se presentan cuatro sistemas importantes en ef movimiento operativa de las empresas Esquema NP Contenido Ventas ESOUEMA N°6 AREA DE MANUFACTURA Cuentas a Cobrar Compras Egresos de Caja nfo 9s venue 2p Vou uprSeuasasdoy J ==] ie i a | [9 wiouar9joa 2s wutSed epea ua soioeja sono 0 © seeedrordwo un ea “5 1 (6_1 Bed uo asep4) otseuonson9 [9p 081999 fo U9 eorpul 9s uns soxqnE & seasP amecreso op vmod ( od sopeuapz0 seiundaxd se} sopor uoroenuiU09 8 ssopupsijqna'souy Sosa UoD UD pin = ‘Bao erp someones eoyedey 7 rua ‘spuop ‘(gQ} “3d uo asepa) 1 aud vj ap y cund "¢ “deo ye so1aa ye SOUND NOIOVZINVOUO VI Gd SHIVUANGD SOLOaaSV “T'z eae S81 “70WINOO 730 NOLOVNTWAR V7 velvd SOISYNOLISSNO—1 dv Calva | ONIN OHNO 30 THnNwAt vor 186 ‘MANUAL. DE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP. 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL... 187 CARTES CARL QUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL. 187 | -—_—— Respuostan ‘Toma: 1 -Aapectos ganerses de 1a or taiaind fumtesctoa onersies dete or Dorervacionas, comentarios iy aetarsclones wo | ot fra. wo | at |e. 2 Bo untion una eastasin cae {atogo,eedlgo 0 lant ce cust 17 ge enauantran in funsionse do ised debidasranta. Sti fas y sogregndae? b> ehe misme ex acorde con of Soe os empresa ©) Persona | > © gee 1 secant >) meorporasion? ©) capasiacont @ acpi? 1) evnivanin de dacempanor 1D scensee? D Fesunarenin? 3. aliases prenuncin sexpecto {de gua ts empleedos 0 Turco ‘beras no tangan intreses rocten 9 Indirecton em olsae una potest recto? 4. Cuando ob poetis, gnay axe suai Fotacion ao eatgos 0 Tut 5. (los amplescos o functonarios fn cargos fondamentalas © Srietpleseftandesvinculates tm cunaco a su paronsesco? > 4 Gon respeeta «tos aslantos de 8) debidamente exploadoe y oes paldeces? Aprosadcr por un fenaonarle erguaa? yQuitn te? » © proviamenceautaraadoo anten ® penasos ao un ‘montana apropiedor? 4) Panelin del contador 2. Bus functr Shenton do 1) ia apicin co ie operaciones? 8. 4m informacion remitta a “tireccion superon a ctlevar 1) 8 sinitoniva © rolovanter portune? preaa? ©) 05 [408 08 comprander? 1 Contapuiendomformacién serena fe agttror somables bao ‘correc supervision del pees ‘be superior de sector? esosrgoe cove 1 op owou t2 epenoope sg? co Scopes usher ary sopsors ‘seating ap ovuersr sation ap oneBea'un Saat as? > 220 unig? co sarqwouedaes esewojouny sun sea s0undoa op zargssa00 ‘3 eqwomeaypoaod jaai 99? torn lors 0 spenoopa saya se? “e ayiesode £wososer uOHTDRY ‘ioardes ‘ssreuoeu Sotep see ‘sev a2 wens oe? souefvan, 10 EEpUpaIa Op OFDD Jo US? Cp nee a ioeusopuy at aes “Sa dojoue ror soonnoepe Og cad Ssu0fon mason) wsudsat 20 7 upauny 008 CY sp svusieid 20) auani0g? (o 7 Fearon ecupne upzey oo rnsos fo seswsaros synsed ‘Seo uo segsay om SengmeN? (@ eemi09 onesie ousisoep seen send me 99 ‘1 ap soscoae sor sopoh asap? ce yuse 2s esououpne ap vais un ayaa? “9 aio soewuos seuctsensasgg | Y® | 32 | OF uppers 20 my ap corerouo} weysedey- “ama BL “TOWINOD Tac NOVOuNTWAA ¥7 Vu¥a SORWNOUSING —1 dv @SlwWE ONASLNI TOHINOD 30 TYNE e8F jf eouneee ©. Giay aos cement ; 2 on creas o akan its © In nemina dot ‘AdoptE It organizacion, para ae fees yon y secrets gue oo ay Etrnens Bese saneBas 0 ena © oHGeP = {ou “rezeesy ep oraeIUED Ce w ou op surare UeaI0 fo SanEEW “oe ‘esopeaneye em ‘pigap ‘oayae soso n onnaze sopeeidie 20 or Teuoesou w spoahstas Ga? “OT © onde sboen Saino Cees soma (e Ye ovate yo opiiuesd 20ai2? “a1 eens ‘pan ert rap souoioany a wx} as | o« ter vow A team mes, “TOUINOD 130 NOFOVNTVAS V7 Waived SORMYNOUSIND — 1 vO € aluve so wos? “onreamajye ve¥a LE GQ souojovoen samt » OPEBHO® «@ aso & anrsora op afte ed ‘soigea ue steps ont rotted o oper ssiuaneus 957 -= Peieiee * | way ond “opoct Tot eB epesesbee oto 9p so utuap— seussuny cor wpieg? ood Sessa sommes, SOONVE 4 VEVO ‘z't ONB3INI TOHINOD 30 TYNE eer 194 (MANUAL DE CONTROL INTERNO =, ‘Tema: -calay — PARTE 9. CAP_ 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 195 Reapusates Tema: 11 cayay bancos (bsarvacionas comenarioe a List Y sourasenae sorvasiones,comeabarice no | at | wa. aclracionas © Obrener extracts nanoarion © snaques pesados de lea depos! sbmanes y ehequos concllar 2) Operatoria a 1. gay potions oon reepacto 5) seseuentasotorenaoe? i 1D Toner i eustodta de rlares © 1 Freparan,flemar @ envias por D Firmar o endoear cbligciones 18 seseuento de dostmentes en Seldos Jorn Icor feo aneques ¥ entroear fos sobre al porsonat 2 Taner ogo su oustodin searion 2. son edecussas ests poitises? © eQulén to hase? 3) Gon aub foecuen 22, 280 realize ia ) gBstin or >) Se cumplon fnetenari ae 8) gQulée wo mass? > slop que frecuencia? » 42) gQulénae son reazansebien? 1B) QSe gusten lchoe montar por oa ehecuss fon fecha alana? b> eQulen we hace? b> L0ut pene barca? ero 201 ue sopesodan wos oes a Sonya sessges svt 32908 yastooe on asf 9p fo uo soa08 renuyna? co epuviaues 9 TINO Ge upeteodizes serra a es an a oeee 0 wun eno of TE ene 3 uo wos? wowepuatss ecesne ee oo aod soplejoet sesotee 201 -b os oipour gab saa? geo o& Mb? ce uses wn saoi 95? 8 asauameaytssas sopscop sopnae sentoys 09 000d ene wateoj enb sone i asssqoo 3 F019 wo}pul woes et 8g? et F serene 2 sopuos ep Of 1a Teer ey eel Se onan ona ad ‘eHt5pauGoD £0) 09 00 SAK ‘suies oe sauopuadenouos e1? og emia wos? GG geoaossa Come Hoa? 00 op erasrenpsoaud 2 easos opuoy 9p sonata 00 souste sounated ws ap | ‘Sosbubut soy » sosooe usbane? Ot revone80) gm wap Ca (gUay, Soe UAB! ven 26 us op sored sojqensod youn ei? “01 P op goxoisdne aaoepnues ssponaape =03 ‘hes op sowssBen sor wolnmer? -@ A pepines op sepipem fu? “6 “ ssvjagep sor useius 99? ompewananssid oo sores sano Ueseaenon eg? Ce nn eT 8 ievprcopn so ways (et ET sa £efep 1 vag, — come ofep 12054, ees rear erecteeatneeeCCCeeees 264 “IOWINOD 720 NOIOWNTVA V1 VEVa SOIBVNOLLSINO — | d¥D 8 3LuVd ONUSIN TOUINOO3O WANN ri PARTE 3. GAP, 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... _199 wea 0 cnr eR ae =o oe 7 oi ae v0 | & [na Pryce quien es? tres reletoe de cusntas por roses de cal cienoc? ‘baci por sorpresa do fas pax. tron at dept hats el banca? Toren ue {eS coranes fion oor dno es sonst 10. Shy apeten Go een sue snetoeh | 7 e prepara reer ror tee 20, (ooo I tose co 3 onan © Bon pronumerscor? 5 iBonconecsanets ot $n eres om fora mst 2h, ghos debts 2) a dooumentas? {pave casos co provenenias por fue no depence de cle 2) atutén es? 4 22, 480 pagin choquss con dinero q venvas 0 ecoransas? Sn ofectiva provenionte de as q 28, gPigura en tos rectos: coronas? Ay dotale del paso? scembian o pagar dines ‘empresa 2A. gla esd prontide a ego al | 50. 450m 0s casovents con ©) Qaten o naae? 189 GBs autorizada por un fanci: Sane jeranuica? 3p rasuao Jo aes 98 om opeduoeep excia wun vrrenu Pe 22) onb qunpuoseosice f 29a fo) ep nurnevoesra 19 See = wvfeaesy squstremane uytee? -soysasp « son asoee oF en? repusdeen“asueai op Coos ‘spat slqweuse JosIs69 61e1Kz? fs puts woueneay on es? some fofep 1 wey “JOHINOD 130 NOIONIWA V1 Vad SORMYNOLSSNO— 1 av € aluvd ‘9 "easuehe sd ewsu%uceo ep s06W9 0) Ug “AS © a soanoaye seronuss &e 2 oh oma te us? og gossoo Jo aoa oped ot (ets eemopm wr asa open aes usina? ca wot 1 ‘use euosiad sum op roped ue sod wun dad apatoae® & Opa ronan wey soonbevis Sig? (@ abajoer Bre Eopebaston wes? 42 tomo? Ug zstho = Suafy 0s osies on soswuoyey #0) wos? “2p ‘aisedop 19 ‘ootigumn rosyuoe 1 enye08 95? “1g eee sE TEE ONBELNI TOBINOD 30 THRNEN soon f feat tans, 002 202. MANUAL OE CONTROL INTERNO PARTE 2. GAP. 1 — GUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 203 Tespuesas ‘Tema: I -Gafay Danco " an ‘eau caja y wancos ae [et i (Observaciones, comantarion 4) gresor ae fondos - Desembotsos 1. aniston norms para et rego 8) glstan expresacn por exert? q » ) 80n earaa y presane? 20. Be preperan simulténessente 8) {80 compien? q fon ei shea, wna opie (en a 2, quo po ae segutroe 7 formu ‘huguera) oun magaee di obo Inve te realiaaa? tues? a) equien sa teva? 4 1 Ge Four ary 3. Bon todos ine pagas, excepts fasts menores, feted ine flante enequs? feguiere une orden ©) Bon éstes edoounds? 42 proviamants autarisada? (osc los Hemant trabalan D> Gene er por quien? | 5. in ease ae naberse edo ones de pagoe, existe algun | ‘mecanismo de usta de los a oe hace? q Imported ios anesuos au le van tna union firma? 15. (he autortzactin 0 ‘eaues es conablda por etd eater? 14, diay sufltene incopenaeneta | sneuentran separadas les 8) Autorzsain ge pogo 1) Preparecon ao ie ono ce ago ©) Pim el eneque © Pago nt acrensor 7. 50 via algin metodo pare proteger In seguridad de los ‘que uupican cu ules ince: f) gbonae se gueroan 1) dguldn os of response 0 os 8. gana prone ie firme do equas en bianco? ‘Sonar Ingreso# recibidos por ‘orrespondoncia? by atuar come ealaro,o tener ae 2) osllnr iar consiaoones ben 4 aprovsr 0 preparar compro. Dantas ce pagy? 8) toner e su argo eb fondo yo? sta god uvien? CG cousonid S028 UOR? snus sm ap ssucim 1 10g? “9 spscesd 0 Souuou wexeXa? “e F 40's 9 conbeuo 3) uaysD 96? “pe rots 200 i | “se suo spsfzout Jot saioust 521 jms senbeu 22} uaenso 95? ge Seb op seped soy ura og? “1 i eotseens : sauagoxapepon jo 99 ot Tmo Io ‘esoudaa ot 9p 20203 9 souorsuere wand open $95 ‘atae io ab sp ondosuco mz? joe) © Feo sao feauy o'2p meusisusa ion os? “te roDeyse eee um B90K9 aS? Co ecb ‘3, sa smb oye un wid ae? Co e200 oF URI? esr 08 opupOD? CG es090d op sonora se ao wed “enuegoadaes sepa 208 oe ‘asopeunips ron 501 vo sopeaeuds 29 forséainen ca ‘ae srasevpiqep sungandaioy hot Gp osma w agg stems soe ‘wa soossed wun Joa Susi to) ap sean 9 oa 25? “91 "ue fe Sones © SopBBesIUe. CE exipeeno or unin? ce ss 204 wun ‘sonboqo sor Uog? “Ae -sp un ofea waisy 35? “senbous gopusapes yam onbaye [30 sua Tuidan wed 609 tao aed op Uapo wa soe eg? ‘gbaueojpur Woah a8 SP “Lt {op uy = sopeiepos rw 0 5081 rus eeisuoo won Spann 2g? C2 ree eonbato for ease suoe 08? “2 eouse 9p seconboye #1 woe sopapssn snp erensnne exe in ope fm soouea so} sounoa. 0g? ot ep smvngaudone 018 sopesoD8 GG . " some f oft Irom (ONEBINI TOHINOD 30 Twn 02 G0¢ “OuINOO 130 NOIOWATIWAa V1 Waa SOIYNOUSINO — 1 avo 31bvd 206, MANUAL DE CONTROL INTERNO | MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP_ 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL... 207 EE IARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL... 207 [spzee neces ere eee i Tespoestan ce Reapussian mo | ot )ma, [otervacionss, comentarics ‘Tema: -cajay bancos Y asieracionse mo | at [ara, [ooe"vasiones, comentance 18, Cuando ee presenian gastos baa te reiztacas se cnc 4 Glos monic de los fondes son sstonoer cenmaoet Dione presanacion 9 rend #9 age anuran 0 ae revisn porte Somos revtena pr sto seston Sicamentet Ge no sea eye > gafetanta que sctoma > dguien is autora ise ©) be euorteason ee previa ai raat acer 6 dene 14 280 usn Jon rormuarios cena. inaxime limite © pager en fainedes “vals para reat i ctecuve? fondos pera eteciunr gastos? | 4 ge alia 0 20 revise peek 1 austen eontestionacos en tins D> Gian oe montoo indlados en 9. 450 utilean formularig te Dare rendien de gusts? © Son neshos o lends en tn > Betton at monte en nusaeros © stdin ccompanacoe de los omprebantasyartoativoe? 10. hos comprotantes de gastos © Antes de preavcire 2 GPor quien? tos eomprobentes de nego fondo fe antes do fect rncise 43Se eambian 0 canlean cheques Dor dinero en stectiva ge fon 4 ¢So requiere autonieslon pee DY UR quien son pagaceres esos Shea? ©) 26bI0 ae loge et earbotco de " ienransy a i | i pana | Ss cor oun rn unger on fH? Ca ‘ees ar ean? ‘Peed etminoana “ses i es shar sceibaop oa 08 ene eee ee SSutnip soso enesntacs s) ( ieiaceami smmsaueD some crmumues sms uesiees 497 01 our ve sepestnue tosh co (op sopra} uno soe esanons en Hog? pjousecanos 1a “avn? GEemnen a sp ecieoes ot gato w 3 ouele somes on ‘Peoiawouve sojeayan aut ont sounds sor sapegnzam UOg? og | Lounge aa a6 2 ach 2005 wT? es9 uaisb? oe fooes onb 1 sephrsto son tounssymuesy oy aon somal sven ou nb opssicze ou op seen un onya ae A oe 1a -uadane cate F Busps0 38%. 29 $01 uo sosusBon who ue sopemomeg eyesraanne “rojeip sousedap sr ap eed ‘esnbaue oot a aoe weovaaje 20 UoInBP = acieieierareame jaca sue Sona of op upysit Mt Shutmaauy deaanaduico 23? “81 en eee eee eo YH] | ot rama 602 “OWINOD 730 NOLONNTWAR V7 Valve SOIBUNOUSSNO — 1 avo © aluva (ONRAIINI TOHINOO 30 WwaNVA a aa MANUAL OE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP_1— CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 211 2,3. OPERACIONES DEL CIRCUITO DE VENTAS, ‘Teme: MT -aja y bancos "Yssiareciones| wo | at ja. Respusstas no | ot faa. [Merton |. zxistan ormas 0 proved fw gutitn por econ? ‘on ouares y precisas? ‘eowures do sontaco? ‘rosupuostost eBuisten Sireutee ©) gin saramente expresaes? an oiououad Reores wag? Ce xno 9p maoreod0 eso ‘2 op euseres epywnrene m0 “TT ipecose £ semou soieixa? cove re? a besa 90 enusat essvoenp 01 9p suionb SoH? “oF sugjrpedse oesoedsea (@ ye uyiousre apaccove aun Sem? “6 de ooo 3 0m oa “p sagas wasopa owed aero Gsousrotivn eo usps a5? asmansing Soar OG te wo a site ce . tena op sotgondnanad soa? “8 eemaats gn ease? atiewucine sopeusesne tos? (3 0933) 98 BSD? (a “toa 28 ou end op wunore 05? “e seach saa ob ae) 98 Sap a op euuaso visewisuon Th 9g? evusie 50 9 Fopibd fo wos? “a 101088 tap seats woioeaaues esopeatains wag? io opis eaqseTEUs og? co ‘oepeveunuess wag? sompad sp ou op swernuse) 209? eetssna 26 a 9m 976 « sett £ ress SE toad tan at es eon nd eam, ee seme iteath nm, = Eerr—e—e—e—e Ee “jouinca BanooMnWa HMaaSOEMOLSGO—1 wo tae =| SEEMTGUNOOSOWANT at 214 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP. 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL. 215 ‘toma: tes ‘Tema; IM - operaciones dat ciosite — wo | [ia [Persson semenanee L jeventas ve | sna, Poerecece cman | Dacnea eealiser? 2) gQuisn io efeotaa? > Goon qué frecuenala? Recopeion? Pasulsasion? 5. San todos top despacnos E b> GE exprosadas poe esoror 8 acomo ae sonoma? 4 a8on premumeradee? Ff 3) Gaultn so cones? 8). aQulin ia contociona? rr ©) Ga quldn se te da copia? 4 ©) dRulin i autores’? legates? 8) gPor oxpedieoa? 2). gPor facanasioa? 8. auxisia prose aot despucna de 2 gn gue consster 3) gQuten io aeoroe? 7 gst prusba de te reoepsion or et cllente? 2 ue receoton 0 Inge on sigan formula | 15.80 realign informs sobre tas ©) 80 obuene constancin através eve firme yl > Bn que formulanies? 6. ta rece vn or oan 4 Srasacnst o. Entry na | a to. Hay progemas ca eistriboe i eube in merous? i 4) gRectize algun informer i ee eae 2) a toportan 6) ts zona de dstibucén? © cones? eopagaqut wussste oa? ¢@ weninb va? greoiptedepun suInbyas 30g? ermeeatses : eboinb toa? 6a ‘spor ated seamaoe) uous og? “e a geepesounuasd 1 sezorameune ¥ 0 seein seumny se uo9? sn weRos® 35 550858 ‘etsodssou ot ab sydans03 savewue foyeyra wo SNOB so) sap “ounce eu, oe URE? espe sysna soa sopesaudee UPS? sxdsap somnpoad sot ¥ PHL aso 5 soguao © ugiovaney ef? sid & case ‘sopercame tos? co sim soa? souotonssay © eworom etna? “| I: eee mea er opewesreamaea (2 Sp seuoprpuoe & sopadd oT? zxowajaies exran (@ goon of wang? : ® eeworsi gr SUSIE? 1 Soyanpaus ep ouoedeae ober bp wsuidata wy mjaao 9? {avostun re seperedaud ot sein ror rouse wos? gerue> re ewan seine 1 36 un ta Seiden ep eons sonido enou 68) 3 0 suuscanees uwiedoss 93? “yy > soem stoconeos) ond Loo? ce pratetaszon wy tootuce 98? (pore fed opwesoyuco ox. ‘ap aaeo soous to aquou? cammng oj 9p uommneas Snare Devos Zoya Te need 92 “St isopamymee upisa? (2 ipsooad 0 seuou uet gon edecuncamente custoda See conn estan en San b> quien ios custo? ‘ereto eae sas 0 rtor Tap extencins 9 moreaden 15. dhe tpoteadera « 2 a » Iegeiest 4) gon emidas por et sstoma? 1. aay una patie se meontivos i a) Bs ces x procisa? 5) gases por een? ©) GPromueve iat alzas oe tex 2 Gens noua 2, 4B! programa de incentvon 1) 480 contrat gus 1s misma tue Datacu? 2 cumple con suministrar Duane esvacesg09| {obed ns opsurvons #2? “op ‘ap sot saaoude op opwbssou9 oma sisns gab? = | ie 'serissece se) ue. aeas A scquon sod eosepnep =p f= ‘bos sor outs ofaemuedsae fan se? “wore ot USD faunas ga WOO? CY eens op samo owt sera suave on ash og? lopno sejuone ap sowow Jed ‘ous a0 sob) ea 6) ed ampoon0iedoe 18 2904 wa? {on uae souownaes ov? “et srusiqe cuore 9 aster S07? “= {uopnan Wop ewore o oe “stow onp9 ab eso ® I F Serene ‘seiopasion ropes (8 ae areca i esroone op secenee sen 20a? ce ‘opsubien eup5a9 one | 0 aoe 6 yoo unetsesiog sesoude seusioepinbi #0: 005? “> covpnep eb popensnue 5 + suse woosied sun Jeu seer op scrpg}ed | ‘ues Sevarprbit ot wae? ¢ re sopmuorsneju0o Woe? “9 ste 29 esopuoy s0sa ep essa siosanates eponoepe gun uea (© sane ve © assiuebia sbregan aco ‘domes @ Jsoasip 2 eepon eaaas 82 rosewanas saucroensosgo | VE | 1 | OH oserustn ‘asuareasae90 8 | om sero ey i: oe saya Top #0 wa — loxmons tap esueraeied «1 “easy, ¥22_~“TOUINOD 730 NOIOWNTVAa V1 Viva SORWNOLLSSNO— 1 d¥O € 3LuVe ONUBLNTOMINOO 30 THANK 022 222 MANUAL O& CONTROL INTERN PARTE 3. CAP. 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL..._203 ‘Tema: It -Operaclones det eiouito millon ‘Tema: I - operaciones del etruita aoe feventae wea, | Oervecones, comentarios faves wo | a Jara, [os*rvananes, conentarior no | er Y aciarsaones y ©) Gules to heoe? 3. Las renovacionts de dcornen 1, glas discropancias informades "Ss aren i aprencin Sor ion ligtes son invertign J fas yaclaraces por use porso 4) eQulin a8 ese funsionarior fe stebonsable no reieconace ‘ ‘mando de (ao cuentas 28 do ns eooranaus? » vo nace? ; 8. eda refine por esrto 18 > i austen? ecepelon dat documento por ©) JQuien aprasbe lor apes? parte del eusodior fuoren envindoa fos nsurnenes - > cuenta todos tor elionses? ©) Median qué atemar | o 15. Se efston durante a reo q > Sigune conflrmsoion as side eres a clanat por funoionaries te te yee soseanaaa ‘coorar? ©) eQuren 10 nace > sPor dewor? 2D) goon qué teeusna? Lif kote were | » etn eps ‘bles? = a 9. g8on Jas obligaciones a cobrar 2) qulzn a neos? © Yeon qué parocieisag? 2) Document 1. Que tina de documentas son? 22 ePagares? > Guateus do cambio? © Gotroer Cepeatears 2 mn euanto a Je acaptacion de gains: 4 4Se retina acuerdo con fas ! ‘weed oo 4) aCon qué treeuenaia? D> Gbee conetanee seersa? 11, ge pracioan arquees par pee is arcios sets #8 » o oom ot wana? s0ay 0} wpOF sot asses jo ws avtle8u) srosurpiaop ube sepuasa ser? ‘aes ou enb euossed ta so io ror ap uojmmenyuoe wen usin 30a? seuctuod soa sopetaus & 599 ‘arndoud sbuommees seve woe? dooupedse emesse unfie Ao? (a “osm ogi un shuniee 837 ce caress 19 osants we ue SopewuN LOS? Co sed ed west oes nfo woo Soon Ge sop & opus sowsuansop got os? “or asotuaanocn ap oaaibe £ 92 so Jop Sun od stu 997 “a uotsayuce 01 wana? Ca op 99020180 o wont #0 S008 ‘ernaced soto Swan 85? “01 cornu s0 anaes 99 eons Suosn 9 “sossoisy abe oebesius © "eRsOeeuth = SeumaI =4 19? “St ‘pieen rowawnssy sor wos? et gsoutsreep 3p opus 9 aaa ‘Suuoo paundon wedeesd Sp Sepipow se expanenbe ube? et val 18 Lt 5a "TOHINOD 130 NOIDWNTVAI V1 Ved SOMUWNOLSSNO—1 d¥O Eleva ONBELLNI TOHINOD 30 THRNEN 226 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP_1 ~ CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 227 2,4. CREDITOS DIVERSOS 0 VARIOS Reopusstas ‘toma: IV -Gréatos divers varies we | ot ua ere aera ‘Tema: IV Gréltos divers o varios ‘lentes consables? ©) Son aseovsdox? ©) Gon ciroa y precaoe? ©) Gkacan por sears? © Gentan astualizacoa? 2, gixisean reistros natscunier 5. Se usan ropitos de cov 1 450m autarleadoe tos adetantes > GPor quien? 9 lbxisten resbos por ins suas Serlantadas 0 presaces? 4 {flay eanaaaola por snare de ©) Seguros? previa? ion gusto acelantasce? oy 2 ce we tatresee? @) ccusaee 1 GY ae tos pos? : 2) Se cumpien dehos tarminos? 18 is toas aldo reaamado ene 9. Bxlsten suldes deudores de ‘trectores, ave seta For In tegraaion as 4) tmpuestost D> sopuros? 2) etas y ensrreos? porate eo treaano? {) oumplusionz de cantatea? Dues 8. aControis Contacuni 1 feta: 2) desperditas? » 4) Gesechos de preduasion? 2) astivoa tos? 'D_ Ingresos por dorechas o priv 2 gin qué cuenta riguran? 2 oto w no. 21,450 controlan ee sald sav ‘docna on ins cuentas ce con ‘Wot del tayor General? 82 aGon que ressencin? 2) Ggalun ie nase? 12, gieiste informacion period © alutlraee 1) reeaing’? ‘> cals a cobeer? > srulgdaded Glos memos? saldon creedones? | esopesoqmonaae semepaud cq ‘manos op area s1068 ess ‘seed enb euogt ween 9g? +7 sexdsioo sp raisins (0 esopesiemse uvasg? (0 emcee aed yea? ‘tzonenoers wag? (a exviczoo wud con sujapoocad 9 uO WORN?“ i grbed e seqare “sump amsteucs nb wa? «a ormseje of unin? oe toousised eworsinder A 61 suse op asia wnprues oe3 up sou? re opt bsewo.N) Un 168 expan ajo os sopres ap sefeg S07? “Ot ervioaionp sw weary? a00U eI uy? -29 seiuang op sepsinaiason sp enpessces euserap Re? "sud gua’ aa? oe ouinbupsst waru un ap sBid "moo op upfoun) 1 epuodea? op wojny ot op upjoesrasies iyaear ab soa | tnt | uae umes souoxesade sera? (8 21 vant & eadatca 39 s2u019 ion wenieye a8 oped? “y rpexyen2s0 6 ‘eiov sopes ot weBneaa #5? pings ne wane eeBHOIo vx| i | os svuawoo "s'e GZ “OuINOD 13a NOIOYNTWAA V7 Vulva SOIWWNOLLSANO — | VO BLwVE ONGELNI TOHINOD 30 TWANYH 822 230 MANUAL DE CONTROL INTERNO rea, fosservacions, somone PARTE 3. CAP, 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 231 Respuerae fooservasiones, comentarios ssarasionee » 2 2 2 5 > 480 mantione informacién ac Tuaueade y sotsdieve ae pre Fomenoe oportinos de so 25e sclckan ootizsconss de Droste «ioe proveocones? 88 mansene un rope doit 288 oxigen expicsciones por on Js qua is sorpre fue ren ada a quien a alrecls 00 tn me ala? Conaisones de venta? piase a entresn? forma de pass? 9. hiay conetansa yor enema de 1) in solocien pracieaca? D> ie eajuatennent © unmematn oo a 10. gquién matorien is compra? seguriied? wensidad? forma de page? Bate une pain de seguro 480 proparan dence ce som- fet pe aan au Indigue en que ctsos no oe Se molean on is ordenss do feampre econpeton dotaliada dat oy de Fu ealidae? tes condsnes Ge pogo? neces? remumerades? Shterizades? ‘For guisn? aCuantas sopise co praparan produceion ¢ maoeness? Feseplon? soletanta? ‘51 cagor sapiaunce sigan 201 eugene 203? 6a Sbopenuoue op sosor 19 sod sopeooieed cH dpupspcred gn woo? cw ou an> epueueaore bop Shuopeisoyueu wausre 9g? sso wp savinns roo ed 6a teas? “resdace sp so%eos Jap aapanyaua ton dsopeneas sappad ca swebustuce en sopanaape soatyasy ostig? 2 suaco sp ssuepuy eet st ugereacoser sn ¢ wal ae | ow a ena ee OHINOO 730 NOIDUATWAA V1 Viva SOMPNOUSIND — 1 WO 6 3BWE i eemso & ‘wnanbooy? ugjapesd ‘opusadae od vouoruse ee? ysinuce ye eu eam? exiousncesy mb og? ‘soe or an? ‘nd opssee as Som sea? gousiu | a9 ae @or8o8 © Tauoieaamon © on ONAN TOHINOD 30 TWANG zee 234 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3. CAP_1— CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 295 2,6. RECEPCION | Respusstas Respuvaten no | or | ata, "yasinrcionae| soma: VI -Resepelin ©) Ongantetin 4 teas tee? 4. gBxisten normas y_ prove: | 5. {Cusntas copias se preparen y Talents ce resepoon? | Sino as sceayent? 8. (Be canton te corresetividad 2) aSon oiaos y pretsoe? | 5) dasitn por ecoitor fo tas mismes on los seataree © ion 2 a) contadunier (Basan astalizaos? 3) comprasr 8 on cad planta © dep 3) simecanne? "Un punto seirel do resp ‘7 q6a leva un sapiatco oe 108 IBetenies ingresedos? tros que se reaiben passn po eeepc ganas 4. GEatdn Ins fanetones dt sector 4 lnspecce, cont feceplon separa das el sean 5) aumacenes? ‘DD contadurs (control de existen- = 6, 23e cma. o axmplinonta se oO) laletor fara wae ‘ 3 EES cermin emacs | 7. 486 usan balanzas pare o con- 4 . i 8. Se raciba en secereléa une informe de recapta? D> Ups autaneaaar ©) Yulin reebe copia? {ee y datinianaine de a oad? mee recapein 1. 48e precaran intoomes de re teen ‘er b> maveederias, materiaies y re: Sen pronumeradae? don ump orion gecompreh | 1) QU tipo de vento 00? fo] oop a wo ome ee E sokoqee) bo} wagons ogP -9 f somes sqoel “e srusiony 0 sto essuotonosap et ‘uviedeons 90 “cunpeias “epemsoiul a? ‘ores . mn soa? esweaoje awaeepgn tg? ojseusioe ot sowotanpeo0ad seuaoU rape UMISUONUOD? eaxopseroasa (2 usocenrnase upan? ‘oon aod ee? esapercepe wos? CG esosraid sore Gog? I read © seus oppenteeBsa (= rere ve « [on SOR Feisnasae ‘avovd V SVINGNO “2'< 182 “T0WINOS TG NOWYITVAR VT VuVd SOWVNOLSSNO—1 avOeBuvd — | ONWRIN TONINOD3d ANON we 238 MANUAL DE CONTROL INTERNO | PARTE 3. CAP. 1 —CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 239 Respossies espuestas ‘ema: VIE -Guentana pagar ‘Temas fcesarvaciones, comentarics| | wo | ot fara. " esiartclonee wo | ot |. 7 eae trot at mayor dan “-precley cond d ra 1) oa remitos ae proveedor? 2) eQuen © to9 Ingreaos de sesepsien on 4 by dGon que tecuenciar seine Cc |. 8, gbe que forma se archivan tos a Scmprebantes? 4. Gon aprovechados 108 des fuentes concsdidos por ws pre 8. ey un sisteme acccundo ° q » nitoto, | 6. tse efeozden pegns « event 0 ° saoiantaces& los provesdore: 1 ese ws un compropaate nde- © adonue? ’ 2) cool et Gee 2) Son asrebaace par un fut Se compre y em ore Se sane? efectos de evar a presenta: q ‘in de copies de fectares on j Js consigulente dupionclén de ] aioe en Bere “Dupanso"? q b> Quien ee? 4 (©) 28e contapttan on une cuenta ectuadts donde et producto Snvlado aireamente 4! > drones ean engmt D |e cecum promene o aera —— rapes ete ; Suresh 8) d¢en que freovenaia? erunpaypuy sprae veaen 3g? > “Zaps oab Su op sowotre Te sas jo oneanses 19 a0 sooo Saetubases ecesaus 91 ua3e3 ep one ue sansa cousin jo migepe 28? “2 ‘seu ep cuepang ean 38? 7 eepeqnide £ spe songgp so ap Upizeraan eT? “> user 0 wau0) 9b oa? Le soupase op sowos fe Suen? “= sous 0: wae eisuopnaa 2 san un opered UEWeFa: ag? (o som or ama? cqusmoer us 89 ‘eauoine 0 eunasaien usiab? esopenn oun @ ‘8p sousdsnsos ae} eremnoueo 96? sendneeud ‘sonsnoues “seressuco epupjerpatsd ono wan? (2 vos op souoreg un sr0dsad 9g? 9 emouences) a0 000? Ce trsousy sale 10 sopanea 289 Cog? asmpnerss £ ropoaoide Ueg? We ‘soussovey ‘papa soandae ‘oqaecuco S3tUa Ie 501 Sod gestern) op OF 9 3? “Ot suoweasiee & ssinewaues souojosasoe00| wal ae | ow va] 1 | ow soee weeguong 1A m3, souzuamse ‘ouorzensesqo| Le | seedy reseng a (ONBSINI TOUINOD 30 TRNEH one Hee “TOHINOD 730 NOIOWATWAS V7 Vad SOIVNOUSINO—1 VO e SLuVE 242 SAMA DE COTAGEIITERNe PARTE 3. CAP_ ~ CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 243 2,8. BIENES DE CAMBIO eee ay Vy aolarecsones Rospoesias | we | ot Jun [Pomranene, oamerce] | es » 4) Producetén ° 1. eGodtes con los principales pro 2 ‘ust ae ia emrers? 2. (Gules gan Joe priptpaes in 'S. Guslos son 1s prisepal pro fesos de prosuceion? 4. Gaxie Un orgsnigrame oot 5. lay pens eieras o defnidae de sunordiogoin, itoriaa, {on tutorensoe? {or quien? {Bon sontraiades? 10, guxiston ordenae de prodve 280n prenumereass? {Bon utonzecas? 8. Beda dotinieas ciaramente ibs slguietas fanolenee 7 op run en forma tndependion? Produce, roaueaon 4 Ingenieria de disene y produc: 3 . > Tngentena de abodes 4 28) gon gut frecuencia so reat 4 by sQuldn rectbe apie? 1 fron ante ronson | j rem ou : 2 ry 2 Be fe) existenis do materi pr: |S te capacidad 0 ot vorumen de 1. gpbnde estén sttueder lor 2) nial minim de extstane 1 pont de aimscensmianto? 5 Son los cepastios? sus op pepsidaud ap soisnpaad «2 ‘RteucD amb Ua? (8 rom oF 9M? usin 2g? esopuyporno & Bie2 uoengodd ep soa op soronposd 9p oreo 19 us “a Puss en esopemerova cwomewopnsa? Co wooed oF ENB? CE 00 © OPENS 18 e270 Sein onpaud ap paar © sonpisas ce roo) wrap) C2 sonposd 501 uBswneUs 25? -@ 120 opm st esogal snus ugeooreUE «@ soenpaed op swt eoipusou eiaco oePnBoe epateesico sc 28? ew 9p 05008 Sowers ww? “io809 0 speiaunte eae Se UN? “a? | recut i aioe ss 59 sonsibas west O87 “¥1 ep vearoom soca sine? ‘issn ge Tos oe «seuss sp soca: to un wun Sone op 0 Hop ab wonuG® egF “St fauna fo seo seen fe a ZS eemeonad anyon arate sei ‘gc senpand so smsoe a 2 soiustunpssosd eat? -g 7 anouadap up wos? “St suite seus & sere Shuoueeaopepts ueBreeeaul og? 1 cues F 2 seuoonreis ce a souspaatoo "ssuojsensoago] | 7 | Om seuss ‘seueetns9s20| — oygues ap savor IA -2mE a ve ep eouje tA eu, B¥e“TOUINOD 7130 NOIOYTW/S V7 vw SOLEVNOLISIND — 1 d¥O € aLuva ONEBINT TOUINOO 30 ANH ‘abe PARTE 3. CAP. 1 — GUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL.._251 250 MANUAL DE CONTROL INTERNO ‘Term: VIE. Btenes de camila —— aed ae dane aaa (bvervaciones, comentario servanines, comentarios wo | st pata. "Yastareconas ¥ o > 9 ba nunvarente cate 5. Hay prosaaimients oon ous 1, gluon eetandarea Ge producton 2 aA quien? 5) cone por produsto? ee a souroyptsed usuowosdra 3g? 2 ‘tpewna un op Jopod u9 ut ‘ronoue ge souojsieaul Ser 1g ewopensitas se ‘sh st sce gro euasied ‘yon op sya onD as}9203 85? °b fs ropmpsend we 19 ct oes Bepaa ap anf ‘ua sopupserd wos? co opocoren ot amare 68 DUE? "2 bau boson K cor 2072 *T sed apiuone 98 ifer vanes je 8N1D9)9 65? gsm of wom? nb 8 opesd 2p tjoncacotce Yun eaiues eg? 9 Pititeerseers on BSE “ouINog 120 NOIOVITIVAa VT Vive SOLIYNOLLSIND — 1 vO ELVA Stood @ ugesaasse we Sap? 3 vorsisaut 2629 op openatss 24 lveeacine op sersea unto? ¢y usIRD soa? ynsuso wot en sean) nf User antec Up one ve oyoeno us reprayen UnISE? (2 sedis 6 voe sebuces ela? «a gous ied we? (S tous esgor scored weno? + sonoysionsr op sorte (2 SANOISHAANI “6° ONBALNI TOHINOD 30 THANE ad 254, MANUAL DE CONTROL INTERNO os EE overs ee ns ee PARTE 3. CAP. 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL... 255 © aquiée 1 nace? @ Yon qu esuenoia? 1. thn os valores « nombre de in empresa? | 2. Gubler on “al porecoe"? 3. Gay tier y atziones? 8) ¢Con cottascion? 1B) Sin coteealbat j 4. lay algon sister ¢o informe pare ach son tem te suanse 26 Hu f 2) Conta ‘os Bienes? 8) oorar interes, avidendos? 1 gge tavan regatros cetaliaos 2. Dienae rstetroe son navasoe or una petsone 9 reccr que ‘eons 5 3. 45e iaotionen por et saotae 1) souzaciones? enue anotaciones do ine de 3 coe 3 iene sanpiezsarat | (same eerie ° oe ; Sats ssa 200n que frecuencia? 5) an Hee aa ta unt 1 i Sprovedas por el diretore? o sean (oly entre Geng he sou sy romain de ) = sanyo 8, 280 mantienen reststros ade ; ‘gl do in rena da las snore a Gussie LL ©) cuntasiadcet @ esaprac: Seusieaut 601 Uasadees 95? co "cs soon ss 289 uaind? Ga supetiaat 0 sepeswiaid Wag? c@ entouanaays pub Wop? 8 wswsorsuny a uogeeaiores ee msooeu ea? “e of wun amet tied of 99 fepep Sosors sor ues og? (9 oe 280 UT? fepenys usoquenaue 2s soupa? “2 exigeauodens oseust2 ssopeaamse ume? ouuoes a sopoaescne UB? ssospel Essswa dog? ‘usoro08 wep voi $0) Log? -e Fasendse avotios nacopenaasao} ¥*| 16 | ox 7 ouoyeseau 3 “was, sa ga sanaia ‘ot'z | se a se access Et an BONE EE (ONRETINI TOHINOO 310 Twn 98 182 OULNOD 730 NOLOVINIWAT V7 Viv SOVNOUSSNO —) VO 8 3LevE BANAL DE CONTROL INTERN PARTE 3, CAP_1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 259 Doservaciones, comentarios y aeiarectones wo | st ma, sara wo | ot fsa. i famprometiso ep realoage? ben eargaras e ropereoones e6on olares y precast? 80n adeoundas efot DD Ban revsuson 9m ce? 'y roparasionee| ches on las condones (ioe mds fevorebag? 1) qa =o mttos qu 0 tea? hoe el contol? 4. Alay sagurtiad ao que todas » 1 ¢Se reeguardan Sneemonte? 2 agutén io nace? ‘ D> Gn que ingas? es ropleteep del son ual | sor 099? | sone ‘ug op sewone UauaHueES S21 eooweny & oper “oppuatsosjuco. swuawe8) 200 fcias un sane 23 "Sss00001 sion ap eben op oFto US? -y ‘sepenaapy wos opswnd sou ns eae sou0};pueD ET?“ apepeieas wr sp auquiou y? cw creajied us upite comin 401? vies ssBen and ws? @ 29 Uap? (= fp soja 0! uamenoue =? “1 peewee @ astoep spe suns 20 aise uee ont ante and oon ‘red ua stasummonid 8? 7 evfea tong 18 Pee -piaep tousaajsues e162? “1 coaxquauin souotenes99 seqsequsinn “ocoreees9290| ist "JOUINGD 130 NOIO¥NTAa VT YEE SOIWNOUS3ND — 1 “avo © Suva ONBEINT TOHINOD 30 TWANWH 08% 262 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3, CAP_1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 263 ogra Respuesta Respan no | a1 [ina [rane emesis wo | a |rn | merase omen 4 alouinerovaldes? 4 Beteneiafston dsmente Sgn © hacer i baa? 4 5 ©, Be comparan too restos ab onto! del Mayor Ganerl? a oe © aut i naar? ditt quanes meng fs fo. D) on aes feeoenta? a cos? “ 1) gules lo cone 3. gist le © eon que fre a 2 os idetiiondos 4 Serer beostcnsadl a 2) gPermiten unt sdontifica- a = Wi adler um precaticnente or eous- i 4. gBxiste adecuaca proteccion 1: ee : ‘sles de Jos bienes por: 6. ne crea op os | ae 8) mantenimiento? 2, vonss, transforensis, 4) eDirexamentn oo gle ns e980: 1 ga invantario fitene er ‘eos tne ge sao? © Bn eso contrate, ndlaue da 5 2. gBesten norms 0 procedimien 2) done 21 un gusto os aivable ta eustoaie de 5. Bon adecsados 105 process toma de invenarios? } ae propia proauenion? on edeeuncemante auperiee 4) gblense norms y proce ea cn 4 80m las evorenles ao invents: 4) son lames, preeisas y acaoua- oer Stan por exerto? Invesuigecas? ark actuaiendes? 2 stor asion? 10, agus normce 26 sigsen con 705 b> ga quien? } ca? ' 2) Se can de baa as quodar tra © ahvstacne contablemente? seuss soyorp uouasn0g? aaa st {7% pepdoid on aoyoosap 0] “SEuRU) St ‘sone esepinnope Fated 91 eemuarmppuoe « 8 op esuopeauernses eHlers a ow os poptndae ep sebipom eT? a stuomapiaep uasguonaue 85? ce 2 @ pseou> #5 WING? Ce @ va as | ow = meyer sonora 1 “90H gerranied & mene oP eee 004 01 punmintaics san 9 oi sm soa? exo so stuswepoep musa Boot? “t etsses om wn’? Gt “rarest! soo seusiremsor wetaej 97 asomenrenee unisR? «e ‘eepencane wos? ¢o wonossa Dscums was? CG ‘ewes sod upiea? ce ss2iqaecet souaia 2p uojrsinbpe a ar0d Seuuenpaoaue £ reaeot 9 7 rewoperoey (e sorsquansce severcansoago} VS S@TMIONVINI SANGIE “11's soar sonora pe orm oo Ed TOHINOD 130 NOIOVATWAB V7 Viva SOlUYNOLLSAND — 1 avo E aLBVE ONBEUNI TOHINOD 30 TYNE ¥9e 266 MANUAL DE CONTROL INTEANO PARTE 3. CAP. 1 — GUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION OEL CONTROL... 267 2,12. DBUDAS COMERCIALES _ 'y actaraionas © Qulén a nace? D> Zon qué frecuencia? ©) 50 araizan las lferencea? © gules ios sontroia? 1) Posie Finanolera 1 ena on forma olan i pos lem de i ampeea? 4. 4ge reobeinfermacisn sobre ia » preyena 8. GHay normas contabies etre o y preoae? | 2) gisten por eset? 2, aqultn toma las decistones ‘pencieres? teiecisos? vy aBstan por esoruae 5. 480 contesionen pretupuaston 2) ga coto plazcr 4) oe realse una actives? 1) £6 doterminan sostos sobre in fangslea? 0) 50 setabiooen ndtodoe y vases 8) Quien 1 macs? 3). goen que recuena? fn 20 incoren? D) las elferensins ab cumaie? 5) Las eiferensing de atzaalon? > origen ees pasivos 1 eRe atari to pasos e ews 9 apiab ¥P yanoaiy grb Uo9? ‘vom or ona? yasaueg 204 {Gos eosyaas fy tas eduennn 3 eens Sot ‘ved + sure Set fap ecb uo adit 86? nb soa? so1oype 60: sopeerats weg? 20? ayad 9° ‘oPad fa semen weed ra sBiuo own) fo aces ae? vote na oo oyun nay ne psa 83? . ‘eons rouse (wbee w exsoresngo 2 ‘su Soul) Zep warombes og? orga fo e2L04R8 enna esonised 2p uopazieine i sed sopeqaude wor on ‘rages Sob rte 8 a TOHINOD 130 NOIOUN WAS V7 Va SOMYNOUSIND — 1 avo 6 BYE sourmuase “soworansoego (ONN@INTTOMINOD 20 THRNYA 270 (MANUAL DE CONTROL INTERNO 2,13, REMUNERACIONES Y CARGAS SOCIALES ‘Toma: 200. Rermumeraclonae yeargas 2. De quitn aepende et sector ein dentro oe I ores Disalén eet. Aisposoonns genera ts empresa? 8. Bote temas o ages de: 8) rector? 7. 43e mantionenconstaneias ind 2 tngresos? PARTE 3. CAP_1 — CUESTIONARIOS PARA A EVALUAGION DEL CONTROL... 974 ‘Tema: XII - Remuneraclones y cargos wo] ot > Son edoousdos? sein bon doteace de oegur ae eet | mee ‘Baw ¥ seuceied se7? “a "pou fet 9 setuEypuecepat Sewmotdinos wos wooeTIME Svs) ep cbuso © peu sp woleepinbir wed sores Ypesoud A seme vasteE? “1 von | 29 980? esununiedoainas souastes estuary oF 59 19ND? ta tun was ust 30? “oetsab ‘= Seueiepinb op SoFw SOI US 8 deny ruosunt op Same 201 “8 1u0U 2} 9p od ‘oes wopsees en 222 HOB? Ce une sobaseioce sain Se ‘reatiaeiea reiot ss? ies io “onposd 3p eeuspap fy uog? eicoo vom vP covotoesu0o so ua? sows sor 39 mewereu2e f60 sua woon ae aeiennna 900? eevoiouny op yoRuce top eqgeauadaas 1a 29 upino? yen vot sind spices sor ft £ seuode sp ssruosoidaic 2 ® a a @ evBavs Ssouowmvenetl, IK S206, saunas & sujrmusties “sovareeso6ao| Did "IOHLNOO 130 NOIOVA WAR V7 Vv SOIUYNOLISAND — 1 d¥O € aluvd (ONUSINT TOLNOO 30 TANYA MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 9, CAP. 1 ~ CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL, 275 10. os sears a dostajo? ag carga eocisies? 280n controlados tes cileatos er une. pereone je & sco nen ingorenca en su prepareclén? fu peso? Rei ins eprusba? anterior para democtrar ioe Sons 7 esignelones fom 28e tquiden 08 suslos cont ftencitse por seperade? ouen 1 naoa? Se mansienn para os soeldor enldaseies otras aseosn 2g6n to nace? Blpage deo satsrios » (Bl page lo afecton personat no ene Ingerenels om 18 con: orsad 9 seca do ltempo erebajace?| 5 at ages to, ged cnelindn a cuenta bar fa confeosion de aveldos y sor Set par itn ia cope ae reco? eA gulan 0 10 emtragar obo oenuser say Sopa seuagrdia 20) Use? 24 wen on = -aip ear oo opaence 2p ev? sewojoesouncis op o0ei60 97 prea oe oan? ‘or op oxgesuodeos 1928 on? ‘evo set SmapernBas Souguuebio so © wequa5500 35? sary some so) uo sopesodap Woe? onopftx0 eeunds £ soe srpusysa eo) 2850 WEISS 3B? ‘ots don ops ap ee9ed sat ‘ens seusjonona bed} 2? edu @ 29304? sepenat sruojtanid Se UO? sanbes souio oo ute 992 ass aging? assualt 2 sare ues? (2 ermine aave £ sre0I08 @ ote ep opetsous rouosiea 13 2100 eg? es0pess04e0 jruesaid 7? 18 suport "JOHINOD 730 NOIOEAWAA V7 Va SOIUYNOLLSINO — 1 avo 6 SLU ‘ONEINT 1OHINOD 30 THNYA 218 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 5. CAP_1 ~ CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 279 Resposstaa 2,14. IMPUESTOS ‘Yema: XI -Resmunerseiones y cards 8. a0 exgo at parsonas on ria: no | at |v. 2) Organtacisa 1. gh astovotora oe In empresa Taatque quitnes cen. 2. flay poles, normas y proce 5. 4Se cuante con un aceoud ee fe acuerdo con la ley? tase informacion ce ‘ak guion ao Informa? sosiouia f sareo wag? a ‘Wsopenoaps Uog? PeELOyr WRB? ccuon for UFIB? « sound 9p eojousis 29 swage ous aetou 02 DUNS.“ 2B 3p 200 on pepmneiecd| ss sot ourmagh us uP 5?“ axa set» somond ep ribs oor | "Robo separ 01 vat os? «® so opens un suet og (2 « svsendit op come 201 “7 apea co dugpewasasd 20 we) © sod ona tap roninas Son? re aru ao? @ Upssnae opens eb? Co gare seize 908? 29 seuofoanieego] wal ae | on eopeaneuny Ary Sex 182 “OWINOO 730 NOIDWATWAA V1 Weiva SOWWNOISSNO — 1 avo e aluvd (ONUBINT TOHINOD 30 TwnNE 082 282 MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 9. CAP 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 283 2,15. PREVISIONES 2,16, PATRIMONIO NETO Respuesta sana tecoaneataeiee espusstes om wea [Omran Smear a ets prevista toon somtingeneta| 2800 ctoutados © ‘lin 1s aprucba? © Qulen recibe nia? 2. gfe edesuado a Passimonie 8 an ig neceliedae de tno en mediano piase? fargo einsc? 1. gen 12g amistenoe aprobace 4 ge respta at cerecho do orp fered de tos asconisas? 8. 480 comumn a fos organce re (fladores sobre tea aumeniae 6. GBs ono Ia presontaaion cet upon on le eases do extrema fe atone intagrdos por capt talisaekin de ganancss y more ©) Acclones no emttisas 1 eQolén ee! custadia dela | 2. G80 oneventran an un tuger Samet |_| soe topes © apeTpe8 28) ‘squrese of sod spagouse any co rede ye oneINE FEB OwEDT “> ‘aroiuedia seuoroisodp | 8s 9p sive set uo sep) ‘spss 19 sod oxpucoude 0g? feapetaa Sous oe pus wv 3B? oe tap stgnewodan 12 s9‘Uina (2 eso ey oos openan sa? sctce 9p one a sonsfen inseam ean8bP -g | Be upNa? “e Seooeenda ganas ond sa? Ge aepanqtnet ip 2? sapEONNEED NE 99 OEE 1 UR “p teuen288) #8 UIQ Ca egpedoud grb ve? | a woot { st asgoe soasico oan ® sseu8 Ua Ca | goouga? ‘ovine 2 el ; a gene “23 Bu op expenana fo 28 wR? ot ‘eosndos sso) un us wanencue 28? opens sdosa ne m2 98 ° : “soe oN? Ca gone ne sioinoas) orb 829? CE sey wa EP? exssouep seer eapeanune eas HOO C8 98 op oxssiPex ro opwyouce agF e 1 ‘oso 5 oor. sSrerpaaacaag| Y#| 12 | om 1 ae ou ousuaoe ‘revereaseego| VM] 18 jmpsieg 1Ax :609r — row orvoamstez ax 884 582 “TOUINO 130 NOIDUN WAG V7 Ved SOldWNOLISND— 1 'd¥O C altva (ONUBINT TONG 30 THANE TE 286 MANUAL DE CONTROL, INTERNO PARTE 8. CAP, 1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL... 287 2,17. DISPOSICIONES LEGALES ¥ ESTATUTARIAS Respursas Tha, | Observacienee, comentarios 'y aolarcclenee 1 1 eatatatara fae assiones en garantie de 20 ‘manenta? ©) deomo eee 4 tee i empes o Diane Gen D> Suodiana. 1) Dotalla ts que estén en uso, ©) Taventare ¥ bance. © ‘Ropiotee de eat 8) Libro ae aces 8, Tn caso contrat 4 sCual es ue grant 1B) eCbmo ee conta 7. ioe dlrestorae son funcions 4 qautorsan ios enteatae al ok 2. ¢80 may Pry 8) naigus dénae. 1 eRulen eat ustoeiot > Diretorio t 2) colegaas? >> tnavisuare 2. gQoldnae con ios snaieos ste fey supientes?| 7 © Sada por In asamblon de eee > nisas? ©) {Cut oe 12 consid eetust de 18) ¢Foe contabilaeda correcta “dsectoes nein? renter @ Guin wodor on ectvicng? Iolonas emanadae pore! eee 4 qTosad tas medidas scoptedas fen compatbies con ioe estat rouse seers a | ra Hm comment (P 6 spss & spminas op yauuse (9 ‘assuojoaieas (9 auopoaregoda A sisnpue (2 ‘eon ep eyed say Satnbe 18? “e oanwery G. sp sven ee ssauspuodap spo eparedoe weswonue eg? “6 ‘suoupee op rary un sata? °B -wuoiouns 19 SnGs ond ope © 9 eURB9 Seog wn SAB? 2 aommovene = euqyea ors ‘3 op satsed uouopoeyuco 987“ epunsopa ea? (@ "uh op aoicos a son nangonsse-wun ag? “T cease reat eee esos : 0 anb azoasjoa pp suosoere ® ‘Seuan oor wo) stuan9 e8? “et ‘opsondeny op a8idoo & eats sexo ansctve conan Sor 09 zstosd “tontuase "ugipesu Sepepisoseu out 2 seats £9 ‘asp te spusadenao an aooebot Sp oopyneuis usa un eg?“ | eagenteeziowensonse (2 wal ae | on Fender CTT NOIOVMRIOANI VI Fd OOINOULOTTA OLNANNYSAOONd “BT's 82 ~TouINOD 130 NOIDWNT¥AS Trivia SOIUVNOUSEND — 1 av © ald ONIN TOHINOD 30 TONE 882 290 MANUAL DE CONTROL INTERINO PARTE 3. CAP_1 — CUESTIONARIOS PARA LA EVALUAGION DEL CONTROL.__24 cc ‘Tuma: XVII. Proceststentosectré- —— eect pe panties sieo ania tarocmctia | yo | gy [yg [Ootervecine, somentiioe Reodets tatormacisa | [eacrvanones, eomentanay| 5. flay un pian de sisters? a 8) ghee por esesto? 2) UBS aro y precao? ©) ybsts actuation? © Ghetd sutarsnde por ie geren 4) os planes de tempos previ » 6. ghvsten planes ae manton: 1) Deatle que conirotes nay wie 4. Ge roalzan ecvdiog ae la for | teniands on seta 2) Seguin aes 1 ues condones empienais © convenience fos satames que © gromperature ambiente? sna fuente de | 2. gBu adocusda ta segura fa: 1) Anillnis y programaciéa £2) twewoa sistema: smplementacio- ge documenta o se requiere 3. gba for nguieten toe dee ©) Avermas rater) o umo, austin por seen? {80a adeousss? 280 realzan proses entas da boner om pretice un progr D> $Quien is revi? ©) sguien © epeusoa © Ge hacen anpitenta et 2) 480 comparan reaultadoa? 2) dhas ervores aon: ‘vostseaaet bm) camaglaoe?| ( armpencope wos? te operaciones 3. 48e wiltean programas ae com 1. atta on pian oe oo trot nezzen? Sas o procedimtentoetencien Mop Besser? >) gnacre 6. GHay funclonae de contrat de | 2 [evato det elcome cparativo? Scion de ebaiges ae eacoso? 4) ¢son auras y proces? 1) drsten por arora? +. Boneertee toe psa 8. Se mantione en un 1ugae fe te pare at caso de algana tte ‘eupelia prolonged de Ine ope fad o digas mini diag 7 @Be mantionan cuneentes ge conaracedas? Sorasionea do arohiver para Generaciéa de copias de rica 1. gta eintotase os proviaia de ‘aoe aceouade proton conte 4 Indiqua que prouceion ont, 9. Poseon UPS? zuma og? nnd soa? ca 21 op 104 £ ayo) aed one U0 ojoyp ebes uo apace Fa? “g as3 U9iNg? Oe upind soa? ce sorepreat e300 ee sou9ina? esos sai0sac8 50H? “g ssonsaid sone was? (= ood & eemieu SH? -e expuodep uy oa? reba oquouaseaey un exe? “1 EIEIO Ce SWIVDGT SOLNASV ‘61'z souatonne sevens (2 esewalzeud sot ap upon fodimés Top sous €2 1301 op ousas un en ‘operauaen # onen08 soe ap eorsood tn Patin iarreuunte save 99 9 ‘assuay ep pepoudes waoead? “or sprctn ucpmasaro| VE] 262 ~TOHINOD TaO NOIOWITVAS ¥1 Via SOLVNOUSINO—1 avo Ba1uvE (ONAN TOUINOD 30 THN Ei 6 % 298 (MANUAL DE CONTROL INTERNO PARTE 3, CAP. ~ CUESTIONARIOS PARA LA EVALUACION DEL CONTROL... 299 _ Resposstes Respusetas ‘Toma: XOX _acuntosegaler L. [Oosorvano [Oosarvacionas, comentarios wo | ar fra. vo | st fra ee (6.480 sumpuimanten ie saforme- 7 gBon Fable et socar? Quien es? ©) Pago 2. atiay archives edacuados de | 4. dha enirega de fondos« to Sosumantos lncaes? den de fa fesgnton 5. fay un srreso agencamienta equlete autorizacin previa? Se fos venernens do fos con ) fe renia 4. Gay seeeto ondonatoia b> enequer Se toe poveras otargecas? 1) efostiver 8) ciay doounentacion espace 2. attay edsounso eoaicol ao 10 tora ‘ge so eve pagar? 5. Bn cuanto alos ules de pro | © acaptatr Dida D> dintaresesr > atiay archivos decor? 3) oomase 3) quien oof raponeabie? 4 gGentas judi ° cones | 1. gQuldn 9s of eutarianso pare 8) Registro de tirmas eotr cobransae judinee? 1. Con referencia ai rogisiro ae 2. giay poueras especies? ‘arma Jotme e9 roiaan | 880 have un reaibe pars of sn Site | fa) aS2 arohtva oom of rveba? 1D) GEa leguae hey copia? 5. 480 efecnin ia preopten exes Jute a6 vondos mediante a fun forsee? ©) geval es? 8. 2Qulen contro ins eobraneae 2) gPor quia? 1) Deudores on gern 8) clay reqitres de segs traces ie enstos moureidce 5) gQulén a2 et reeponsabie? In tramitasien juan? “S61 “ES .N ou ozae [gg Sousa Sx0UpAY 9p cms AP BITADY ",OwRIH] FOLD, vaso wy ‘SNM 1d“ LW “SOIL jor “Pa “2 WW spo 9p osu "V "VS 20-2807 apo ouonpay “aH 2p sod wootepyy IG pa "8 cet samy sousng, 2961 ‘sniy souang "3/9840 upIsD9}95 * 4 80K PL os i “aUYNOT “oolx9yy "WBC “PS ony 7 Da “eH, of 3 souora0p foomv5a, cunt tiaiq "VaLLNaDNY 17 a SODNMN SBHOAVANOD neg |p mouaca 9p mand ‘wisuonsodau ns & oppiypi002 i oumog ‘SesIWNG 30 NOIDYUISNINGY 3a ONVi OAALLSH ‘S96t “OOOH ‘DUONP 1p 9p sononupaaoud & souioy 'soortang SIWOAVINO; AM ONVOHCAYY OUALSAT “2861 ‘somry sousng hv 9p svaispg seusoy ‘soUso\u] SALOUPRY SP [BLOIDENY UOIDUDALOD F1—at0 U6 ny soimypnyy ap jeuetseAy uorousnuoD wpunos ‘sony souong ‘s2]0uy ‘sour £461 ‘sanly souang “0 «on ap soatspq soiusoy ‘Sowsaryy SOIOUPRY 9P [BUOITEN UOroUEAUOD rou A{yaeapUY) SOMWBLN] SBOMUNY 3a OLNLUSN 961 ‘av unnanyy “Sanrio “E161 “0Dtx9pN ‘pep 7 “a 'xVHANO, 961 “oa1sony “a'r ‘s0:2080u 50) 2p on snbvor "wo ZO) We VOWITNSNOO VauDONEIE SUG *Seny 6 soion1pny 2p ormansuy Jap eisiany *o1UDTUT FONE [9p $6: NOLIN anbuing “HOI, ‘9L65 “Say souong ‘ouIDpOWY pr 1405 9p sauoinypg “ve C661 "MPDEN “PS : 2661 "Satty souong "nosey “PAL ‘anbrang "NOLAN a ap ayo re isafoug sofosuor 2p vue svatus souotonjos I9p2 ‘samy souang “os}auo4g “Py “2/904 Jono “wnnexy ‘cD 4 axosaveR “SoNaVD, 2p 12 § apuouf 9 visuo> 01 ‘uopenag) uotoen 2] 2p onluosmeny, “gu61 “s9HV souon "LE AN »] 9p ‘own jox403, J9U99 BUOjeNYOD vf ap uOroLaHgNY eI 2p ny 9p onsuy [ap BstADy "4naasayy, A TEOAVY| “ZanDKIOOY ‘alavG “SOD z am wuegeR 7 “epopHngeIuoD 2p uorsu2}po2s1f & upi208 09 assn P| “LIINNGEL 2p 7 E461 "BYAIN “OOTNDHN ypao ap jonupyy ‘saTwVIED “MODY UCUNNSNOD YISUJOONI © 302 MANUAL DE CONTROL INTERNO Manas DE conrRoL TERN be Sawyes, Lawasnce: 5 a a In auditoria operativa’, Revista del Instituto de , Buenos Aures, 1972, “La anatomia del control”, Revista del Insututo de Auditores Internos N° 13; Buenos Autes, 1972 ‘Auditores Internos N* ‘een desmoranar en el mes de febeero de 199, og alles de, GAMA Produecin Gris (GP), ‘Marin Rouiguz 545 (1159), Bas

También podría gustarte