especial_ a peneira da Louriña

Venres 13 de xuño
FESTA DA ROSA
Multiusos As Pozas
Festival musical xuvenil (Asociacións culturais de Mos)
Centro Recreativo Cultural de Guizán, Folclórico Nosa Terra, Centro Recreativo Cultural de
Torroso, Cultural A Cividade, Cultural Tangaraño

Pola mañá
11:30h. Encontro de palilleiras
12:00h. lectura do pregón a cargo da The Turre´s Band
Exposición e concurso de Ramos de Rosa e entrega de premios
Entrega de premios do Certame de Relato Curto Abrente
Ao remate
Actuación da Banda de Música xuvenil de Torroso
E despois, un viño galego

Pola tarde
A partir das 17:00h. Actividades Infantís: inchables, taller de maquillaxe, taller de globoflexia,
circuito de mini buguis e kart

Pola noite
Actuación do grupo “Aramio”
No descanso da orquestra, actuación do monologuista Carlos Blanco

Sábado 14 de xuño
FESTA DA ROSA
Multiusos As Pozas

Pola tarde
A partir das 17:00h. Actividades Infantís: inchables, taller de maquillaxe, taller de globoflexia,
circuito de mini buguis e kart
20:00h. Actuación da Coral Polifónica Ventos do Val de Petelos e da Coral Madroño de Madrid

Pola noite
A partir das 22:00h. actuación dos grupos: A Banda de Poi, Estado de Sitio, Baldosa Amarilla e
Relltark.

Domingo 15 de xuño
FESTA DA ROSA
Multiusos As Pozas
A partir das 17:00h. Actividades Infantís: inchables, taller de maquillaxe, taller de globoflexia, circuito de
quads e mini quads

Festival “+ Culturas”
Multiusos As Pozas
Ás 20:00h. Grupo cubano Ayamey, Grupo arxentino “la minitípica”, Grupo de Ghana, Grupo Brasileiro.
O sábado... noite eléctrica 3

con xente da casa

Os grupos Estado de Sitio, Baldosa Amarilla e Relltark contaxiarán ao público coa súa
música no Multiusos das Pozas

Os ESTADO DE SITIO, un dos grupos que

máis están a soar agora mesmo pola comarca
e resto do mundo, sirvientes, como


sinalan na portada do seu blog (esta-
dodesitiorock. blogspot.com) do ron-
canrol, tocarán tamén no Multiusos.
Sen dúbida é un risco: o poderoso
son deste grupo, a súa boa música


ou a súa forza, poden facer que tre-
men os muros do recén inaugurado
edificio. Todo un luxo para os mosen-
ses contemplar o directo dos Estado
de Sitio, un grupo da casa que está a


preparar o seu segundo traballo de
estudio. Quen se perda o concerto
despois que non chore...

BALDOSA AMARILLA inagura o seu camiño no 2005 na industrializada vila do Porriño. Procedentes doutras formacións con diferentes estilos musicais, seis mozos: Frus (Voz), Iago
(Guitarra), Alex (Baixo), Moses (Batería), J. Nunhez (Guitarra) e Gatsby (Guitarra); inician a banda con moito traballo por diante. ·A principios do 2006 preséntanse por primeira vez como
Baldosa Amarilla no festival universitario Leonardo da Vinci en Santiago de Compostela, na que intercalan temas propios con versións de clásicos do rock. ·A finais dese mesmo ano gra-
va seis das súas cancións con Beatriz Gómez Fandiño. Esta gravación apenas viu a luz e foi suplida pola gravación en directo das Festas do Cristo. O grupo comeza a ter un troco no seu
estilo patente na gravación de "Palabra Exacta" (Que podedes gozar no noso MySpace baixo licenza CreativeCommons BY-NC-ND 3.0 ou adquirir por 5€ a través do noso e-mail: baldo-
saamarilla@gmail.com) realizada a finais de 2007 no pseudo-estudo "JB Estudo '79" con Jorge Blanco Balado. Comezado o 2008, aceptan a oferta de Ana Belen Diz e Andreia Taboas pa-
ra producir o seu primeiro videoclip, "Labirinto", que foi presentado ao Festival de Cans e tivo unha gran

acollida por parte do público, así como na web. É neste mesmo ano que Jorge Blanco asume o cargo
de manager, ademais de ser o seu técnico de son. E pasan a ser unha marca rexistrada, asentandose
no ámbito legal en xaneiro do 2008. Actualmente participan nos concursos 100PipersMusic, Apple Pop,
Samsung Rock And Call,... e esta historia séguese escribindo.
4
“Quero ser o garante para os
veciños de Mos”
maría díaz (Imaxes: Hernández)
- LOGO DUN ANO CHEGA O PACTO DE
GOBERNO, E DESPOIS DESTAS FESTAS
CAMBIARÁ NALGÚNS ASPECTOS A ESTRUC -
TURA DO GOBERNO, QUÉ VAI A SUPOÑER
ESTO PARA MOS?
- Vai a supoñer algo moi impor-
tante para o concello. Os veciños
de Mos necesitaban un goberno
estable e con el poder poñer en
marcha moitos proxectos que es-
tán iniciados e que xa era hora
que a través dun goberno en coa-
lición poidéramos sacar adiante.
- CÓMO SE VAI A ESTRUCTURAR ESTE
GOBERNO?
- Aínda non temos os conce-
lleiros delegados, si o reparto de
responsabilidades que estou se-
gura será beneficiosa para o con-
cello.
- ESTE PACTO SERVIRÁ TAMÉN PARA
APROBAR OS ORZAMENTOS....
- Sí, e isto é fundamental. Eu
sempre digo que o pleno máis im-
María Jesús Escudero, alcaldesa de Mos
portante é o dos orzamentos por-
que marcará o desenvolvemento
de cada anualidade. Estamos tra-
ballando na súa redacción e agar-
damos que sexa no pleno de cons-
titución da nova corporación no
que poidamos aprobalo e poñer-
nos a traballar.
- OUTRO TEMA QUE PREOCUPA AOS
MOSENSES É A AUTOVÍA. CÓMO ESTÁ A SI -
TUACIÓN? A VOCEIRA DO PP QUEIXASE DA
FALTA DE APOIO DO CONCELLO...
- Nidia Arévalo non ten autori-
zación moral para ser a defensora
de Mos porque ela era conselleria
delegada de medio ambiente can-
do a autovía e conseguiu co seu
voto que non se creara unha comi-
sión de seguimento, entre outras
cousas, e que a nova autopista fo-
se de peaxe.
Dende o concello de Mos e a
alcaldía déuselle dende o princi-
pio todo o apoio aos veciños ata
que, nestes intres, temos a segu-
ridade de que esta nova autovía
ven. Partindo de que temos un
non rotundo á supresión da pea-
xe, é tempo de que nos prantexe-
mos cos pés sobre a terra que es-
tas infraestructuras que van a pa-
sar traian consigo contrapresta-
cións positivas para o concello de
Mos, para os veciños de Mos, ao
tempo que eu quero ser a garantía
para os veciños para que sexan
expropiados e indemnizados no
xustiprezo, que a concesionaria
deposite un aval bancario para
calquera desperfecto que se poda
ocasionar e ao tempo o meu com-
promiso para crear unha comisión
de traballo para darlle un segui-
mento á execución das obras, pa-
ra que se faga respectando ao me-
dio ambiente e aos intereses dos
veciños. É tempo de que reconsi-
deremos esa defensa dos veciños
dende o punto de vista de que xa
que ten que pasar, ten que pasar
facendo o menor dano posible aos
veciños de Mos.
- OUTRO DOS TRABALLOS DESTE GO-
BERNO DENDE QUE VOSTEDE ESTÁ NA AL-
CALDÍA FOI O SANEAMENTO. AGORA MES-
MO ESTE TEMA PASA POLA POSTA EN MAR -
CHA DA EDAR DE GUILLAREI. CÓMO ES-
TÁ A SITUACIÓN ?
- Creouse unha comisión téc-
nica onde ao longo deste mes te-
remos un traballo importante fei-
to co fin de que no mes de setem-
bro ou outubro se poña en mar-
cha. Temos o compromiso da con-
sellería de que ningún veciño de
Mos que se vai a servir desta ma-
crodepuradora vaia pagar máis
que outro doutra localidade. Por
en marcha a depuradora de Gui-
llarei non suporá un custo supe-
rior a un veciño de Mos que a ou-
tro doutra depuradora máis pe-
quena. Eu polo tanto agradézolle
moitísimo ao conselleiro de Medio
Ambiente ese compromiso, axu-
darnos a poñer en marcha a depu-
radora, e axudarnos a sufragar o
seu custo. Por fin estamos na rec-
ta final e moi pronto os veciños de
Mos que xa teñen esa rede que du-
rante cinco anos estivemos a cons-
truír, van a poderse enganchar. Por
fin vamos a falar de mellora da cali-
dade das augas e sanear moitos ma-
nantiais que agora están contami-
nados polos vertidos de fosas sépti-
cas.
Agora un dos obxectivos que eu
teño nestes momentos é o abaste-
cemento de auga e estou buscando
solucións xa que nestes intres non
se poden conceder licencias de
construcción de vivendas se non
adoptamos os servizos básicos ga-
rantizados dende o concelllo. De aí
que faremos un esforzo moi impor-
tante co fin de poder conceder es-
tas licencias de construcción e que
podamos seguir ampliando o núme-
ro de vivendas desta localidade.
- ONDE FALTARÍAN ESTES SERVIZOS BÁ-
SICOS?
- Nas zonas que temos como so-
lo urbano: San Antonio, Puxeiros,
Sanguiñeda e Campo de Eiró. Esta-
mos traballando neste tema e o
meu compromiso é poder contar
con estas infraestructuras e poñer
en marcha a construcción da rede
de augas. Noutros casos será a tra-
vés de cesións que nos poidan facer
as comunidades de augas da súa re-
de. É importante poder prestar es-
te servizo dende o concello
para poder ofertar aos veciños un
servizo de calidade e que poidamos
conceder licencias de construc-
ción.
- EN CANTO A OBRAS, QUÉ PODEMOS
DESTACAR DO FEITO ESTES ÚLTIMOS MESES ?
- Estamos a piques de rematar o
obradoiro de emprego. Está previs-
to que a principios de xullo nos visi-
te o conselleiro de traballo para a
clausura deste programa e aparte
de que 45 persoas estiveron for-
mándose e adquirindo experiencia
profesional, fan obras moi impor-
tantes como pode ser a mellora da
fontanería dos colexios públicos de
Mos, ademais unha zona de recreo
na parroquia de Cela ou o acondi-
cionamento da antiga unitaria de
Coto Torrón onde imos a emprazar
moi pronto a Galescola.
Tamén estamos a piques de re-
matar o parque recreativo de San-
guiñeda, unha zona de esparce-
mento común moi importante para
todos os veciños de Mos, pero en es-
pecial para a xente da parroquia de
Sanguiñeda que non tiña ata a ac-
tualidade ningunha zona de recreo.
Conta con zona de mantenimento
así como un parque infantil.
Con respecto ao parque empre-
sarial están moi avanzadas as obras
de urbanización e o ano que ven se
poderán conceder as licencia de
obras e actividade ás naves que se
van a emprazar no polígono. Esto
vai a supoñer uns ingresos extraor-
dinarios nas arcas municipais que
van a repercutir en mellorar os ser-
vizos e prestar máis servizos aos ve-
ciños. Ao tempo vamos a crear moi-
tos postos de traballo en Mos. Eu 5
espero que aquí os veciños de Mos
poidan atopar un posto de traballo.
Logo estará o segundo polígono,
que tamén foi un compromiso da
consellería e onde vamos a poder
dar preferencia a moitas empresas
de Mos que nestes intres teñen un-
ha serie de problemas e que están
restando calidade de vida aos veci-
ños. Creo que nos vai a servir para
mellorar a calidade de vida de to-
dos, ordenar o territorio e imos a
solucionar un problema urbanístico
que é moi grave dentro do munici-
pio.
- FALANDO DE URBANISMO, ESTÁ XA
CONTRATADA A REDACCIÓN DO PLAN XE-
RAL ...
- Sí, e quero resaltar esta con-
tratación do Plan Xeral que des-
bloquea unha situación onde ha-
bía problemas coa empresa adxu-
dicataria. Nestes momentos te-
mos unha nova empresa que ten
moitas ganas de traballar e onde
as tres forzas políticas que forma-
mos a corporación municipal tra-
ballamos unidas. Eu desexo que
poidamos chegar ao final da lexis-
latura con este traballo feito e
poidamos todos os grupos políti-
cos unidos da man presentar un
proxecto de futuro para os veci-
ños.
- ANTES DE REMATAR, UN DESEXO PARA
OS VECIÑOS ESTAS FESTAS .
- Quero invitar a todos os veci-
ños e veciñas de Mos a que veñan a
desfrutar do programa de actos que
ten organizada a concellería de
cultura e invitar a todas as empre-
sas de Mos a que pechen as súas
portas, que é un festivo local que
deben respectar. E sobretodo
desexo poder saudar a todos os ve-
ciños persoalmente ao longo do día
de festa.
6
“Facemos estas festas para o
disfrute dos veciños, para que o
pasen ben, e todos participen”
maría díaz
- C HEGOU O TEMPO DA R OSA , SON
DATAS IMPORTANTES PARA M OS ?
- Moi importantes, e esta
importancia reside no seu escu-
do, o símbolo do Mos é a súa Ro-
sa e non cabe dúbida que é moi
importante para os mosenses
esta festa. - Pensa que leva 35
anos celebrándose esta festa.
- O S VECIÑOS IMPLÍCANSE NELA ?
- Si, hai moita participación
en todos os concursos e en to-
das as actividades que se orga-
nizan ao redor da festa. Teñen
moi asumido, moi dentro que é
a festa de mos
- E STA É A PRIMEIRA FESTA QUE
ORGANIZAS COMO CONCELLEIRA DE
C ULTURA . C ÓMO FOI A EXPERIENCIA ?
- Ben, moi ben. O resultado
o veremos agora. Seguimos
máis ou menos na liña doutros
anos. Mantivemos moitas das
cousas que se facían, porque
ían moi ben e había moita parti-
cipación, como son os distintos
concursos que se celebran en
torno da festa. Incorporamos
algo novo como pode ser o con-
Delfina Lorenzo, concelleira de Cultura
certo para xente moza de gru-
pos novos da zona, noveles, que
tocan en distintos lugares, e
tratan de promocionar as súas
maquetas. Será o día 14 con
Baldosa Amarilla con Estado de
Sitio e Relltark . Estarán de te-
loneiros da Banda de Poi.
- I MPORTANTE AXUDAR AOS MOZOS
QUE ESTÁN EMPEZANDO ...
- Sí , un rapaz de Estado de
Sitio dicíamo aínda o outro día:
a importancia destes concertos
para eles, de que a xente tamén
os coñeza. Ademais o que trata-
mos é que haxa cousas para to-
das as idades, inchables para
nenos, con obradoiros e outras
actividades; tamén para maio-
res con baile e orquestra e este
festival de xente xove. O quin-
ce temos o festival "Máis Cultu-
ras" con grupos de distintos pa-
íses. Eu creo que hai temas pa-
ra todos, que abarca as distin-
tas predileccións que poida ha-
ber.
- O PROGRAMA DA F ESTA DA R OSA
COMEZOU XA COS DIFERENTES CON -
CURSOS QUE LEVOU A CABO O CONCE -
LLO POR MOR DESTE DÍA . X A NELES
ada un ten o seu
C punto de vista e as
súas prioridades, pero
creo que o feito ata o
de agora estaba ben e
seguirán facéndoo
VESE QUE É IMPORTANTE A PARTICIPA -
CIÓN ....
- A xente ten costume de
participar todos os anos. Este
ano fallou unicamente a parti-
cipación no concurso de rosei-
ras, o que se debe a este último
mes tan malo, con tanta chu-
via. As rosas están moi deterio-
radas. Pero sempre hai moita
participación en todo e nós es-
tamos encantados de que así
sexa, de que a xente participe,
colabore e que se poidan seguir
facendo cousas. Porque cando
ti organizas unha cousa o fas
coa idea de que á xente lle gus-
te e participe, canto máis me-
llor. Máis contentos estamos to-
dos, que facemos estas festas
para o disfrute dos veciños, pa-
ra que os veciños o pasen ben, e
queremos que teñan un abano
amplo para que todos podan
participar. Neste mes soemos
facer actos durante todas as
fins de semana. Comezamos
coa empanada do pan de millo,
logo o festival Semente Nova...
ata a fin de semana da Rosa
- L OGO DUN MES TRABALLANDO
NA CONCELLERÍA DE C ULTURA , LOGO
DE TODA UNHA FESTA DA R OSA ORGA -
NIZADA , CHEGOU O PACTO DE G OBER -
NO CO BNG E C ULTURA VOLVE A FOR -
MAR PARTE DA SÚA CARTEIRA , DÁLLE
PENA ?.
- Dáme pena porque me sin-
to a gusto en Cultura, pero eles
xa estiveron antes e o estiveron
facendo ben e estou seguro de
que volverán a facelo. Cada un
ten o seu punto de vista e as sú-
as prioridades, pero creo que o
feito ata o de agora estaba ben
e seguirán facéndoo.
- PARA REMATAR ... UN DESEXO
PARA ESTAS FESTAS
- Desexo que os veciños dis-
fruten desta programación, que
lles guste e que o pasen ben
nesta festa.
7
8
o uniforme da banda de
C música de Torroso subira-
se ao escenario a Turres
Band ao completo para inaugu-
rar de forma oficial a Festa da
Rosa.
Cada ano acoden a celebración
entoando o pasodoble de Ponteare-
as, por exemplo, no recinto de fes-
tas, pero nesta ocasión os compo-
ñentes da Turres - que forman parte
tamén da citada banda - non irán pa-
ra acompañar, senón para protagoni-
zar: este ano son os pregoeiros da
Festa da Rosa. As razóns nolas da
Delfina Lorenzo, a concelleira de
cultura: "son mozos, son de Mos e re-
presentan ao noso municipio".
Aos da Turres os vemos sempre
facendo ruído (enténdase pola festa,
non pola música) en canto acontece-
mento hai en Mos: no festival Re-
bumbio, na festa da Prehistoria.... e
tamén uniformados xunto a Banda de
Torroso. Esta vez os veremos sobre o
escenario facendo algo ao que non
O s da Turres
percorreron xa
moitos escenarios
nestes anos que levan
facendo música, un
campo no que están
xa afianzados
están tan acostumados: falando. Pa-
rece ser que será Diego Cabaleiro,
que presenta habitualmente os te-
mas da banda, o voceiro e locutor
dun pregón que veñen de consensuar
entre todos. Aqueles que non falan, verbas poderemos escoitalos tocar, llido, significa para nós un recoñece-
como Gus, aseguran que están ner- que é o que mellor saben facer. "Al- mento".
viosos por esto de ter que falar en gunha sorpresa sempre hai, anun- De feito é importante que te re-
público, porque a eles non lles da cian ademais". coñezan na casa. Aínda que este é o
medo esto de subirse a un escenario, Gus, que é un dos dous únicos primeiro pregón que lles encargan,
levan moitos ás costas, pero sempre compoñentes da banda que non é de os da Turres percorreron xa moitos
amparados polos instrumentos. Por Mos, aínda que asegura sentirse do escenarios nestes anos que levan fa-
certo, estes, os instrumentos, subi- municipio, admite que "foi unha ilu- cendo música, un campo no que es-
rán tamén, e logo dunhas pequenas sión grandísima que nos teñan esco- tán xa afianzados.
9
10

edición da Festa da

A
XIII
Asociación de MMRR Val da Louri-
ña , en colaboración coa concelle-
ría de Cultura do Concello de Mos,
Empanada de Millo

organizou como cada ano no primeiro

domingo de xuño a XIII edición da Fes-
ta da empanada de millo. Esta festa ti-
vo lugar no Pavillón de deportes de
Sanguiñeda, a carón do lugar donde se
viña celebrando estes últimos anos.
Ás 10h da mañá chegaron as primeiras
empanadas presentadas a concurso, recep-
ción que se pechou ás 11.30h , momento no
que o xurado comezou a degustación das
mesmas para elixir as empanadas premiadas.
O xurado estaba composto, como nos anos
anteriores, por un representante político de
cada un dos partidos con representación na
corporación e por dúas profesionais da coci-
ña.
Os premios á mellor presentación, dota-
dos con 200 € e 150€, foron para Josefa Sen-
lle e para Milagros Rodríguez . En canto ao que tamén levou 200€. vén celebrando desde o ano 1986, está enca-
mellor sabor, as empanadas premiadas foron A lectura do pregón foi a cargo do grupo drada nas actividades da Festa da Rosa do
unha de cogumelos con xamón, de Brígida Ri- de cantareiras Malvela. E o grupo de gaitas Concello de Mos.
vero, e unha de bacallau con pasas, de Luz do Centro Cultural do Abrente foron os en- O número de asistentes superou as ex-
Vila. No apartado de empanada máis grande cargados de amenizar a degustación das em- pectativas da asociación, polo que ducias de
o premio foi, como cada ano, para a única panadas. persoas tiveron que marchar sen probar a
presentada a concurso pola panadería Pili, Esta festa da empanada de millo, que se empanada.

O son das palilleiras
escóitase aquí...
ric, triquitríc,
T
triquitríc,
triquitríc,
quitric/ o s o n
das palilleiras
tri-
e s c ó i t a s e a q u í / Tr i c ,
triquitríc,
triquitrác / o son das
palilleiras escoitasé
a l á . Así comeza unha anti-
ga cantiga tradicional que
xurdiu, de seguro, dun grupo
de antigas palilleiras duran-
te o metódico labor de pali-
llar.
Recollemos este cantar
popular nestas liñas, con
motivo da celebración do
Encontro de Palilleiras que
terá lugar en Mos por mor da
Festa da Rosa, municipio
que non permite que as no-
sas tradicións sexan leva-
das polo vento. Sí se levou o
vento o resto deste cantar
popular do que só coñece-
mos outros catro versos:
A madeira sobre o pano/
o pano sobre a madeira/ di-
me porque non me queres/
dime ti, ai palilleira/.
As mans habilidosas da
tradición non escrita que en-
ganchan os finos fios volven
ao Multiusos de Mos para
engalanar as roseiras dos
máis finos encaixes. Volven
personificadas nesas mulle-
res do municipio que, a tra-
vés de diferentes asocia-
cións, están a recuperar un-
ha das máis antigas tradi-
cións.
O oficio tradicional de
palillar estivo a piques de
perderse por ser un proceso
de produción moi tedioso e
manual, ao introducirse un-
ha sociedade fortemente in-
11
s mans
A
habilidosas
da tradición non
escrita que
enganchan os
finos fios volven
ao Multiusos de
Mos para
engalanar as
roseiras dos
máis finos
encaixes.
dustrializada e comercial
extensiva, o palillado non re-
sultaba unha actividade ren-
dible comercialmente, por
iso foi abandonada ata a súa
case desaparición. Actual-
mente, conservase como
unha actividade de carácter
artesán, que, grazas a súa
promoción como produto ar-
tesán está recuperando o
seu pulo na nosa comarca.
Entendese por palilleira,
aquela muller que é capaz
de traballar co encaixe, sen-
do este un tecido decorativo
de fíos finos e no que se em-
pregan agullas e palillos pa-
ra a súa fabricación. No ca-
so do encaixe das palillei-
ras, estes fíos distribuense
nunha almofada por riba dun
debuxo que serve como pa-
trón para ir realizando o en-
caixe.
Cando palilleira bordas/
e entonas esta canción/ es-
tás a facer mainiño/ encaixe
no meu corazón/.
Pois iso, deixemos que
as palilleiras nos fagan go-
zar nesta Festa da Rosa.
12
Rosa rosae...
Existen moitos tipos de rosas. Aínda que poden clasificarse de
varios xeitos, o máis común é facelo a partir da roseira orixinal.
Así, podemos atopar tres grandes grupos: Roseiras silvestres,
roseiras antigos e roseiras modernas. Declinémolas, pois.
Roseiras silvestres
As Roseiras silvestres son as especies que me-
dran na natureza, delas descenden todas as demais
rosas. A roseira silvestre é un arbusto fibroso non moi
alto, con talos forrados de sutís espiñas. As follas es-
tán mantidas por un talo, se compoñen de dous ou tres
pares de follas máis unha impar. Dan unhas sedutoras
rosas brancas, rosas, vermellas e amarelas, de todos
os matices posibles. Nacen de forma espontánea en
setos, malezas, bordos de bosques etc.… así como
nas ladeiras con poca vexetación. Cultívanse por todo
o país.
Clasifícanse nos seguintes tipos:
Banksia: É unha roseira trepadora que presenta
talos severos e curvados moi extensos. Require un so-
porte para ascender. A súa folla é perenne sen espi-
ñas. As flores non teñen aroma. Florece en primavera
formando ramos de rosas brancas ou amarelas moi
pequenas, de 2 cm. de diámetro. É unha das primeiras
en florecer cada ano e faino en gran abundancia. Ne-
cesita un lugar grande de luz e sol para florecer viva-
mente, necesita un chan húmido pero ben desaguado
e fértil. Son resistentes ás condicións costeiras.require
unha rega moderada en primavera e verán.
Escaramujo: O seu nome significa "rosa de can",
posiblemente ao cuspido de súas espiñas cos colmi-
llos dun can. Esta planta utilizábase principalmente
para curar a rabia. É un arbusto espiñento dunha a tres
metros de altura. Os talos se curvan e roben entre os
matorrais.Talos e ramas de cor verde de espiñas fortes
e curvadas. As follas son caducas, Follas variadas con
2 ou 3 pares de foliolos irregulares. As Rosas son de
cor branco ou rosa. En grupos dunha a catro Rosas por
talo. A corola está completada por cinco pétalos largos
cunha cisura no extremo, de cor, que pode variar des-
de o rosa intenso ao branco . Florece en primavera e
verán os froitos fructifican ao final do verán ou princi-
pios de outono. Baséea do cáliz amplíase e vólvese
pulposa, cambiando paulatinamente de cor ata virarse
totalmente vermella. Durante este proceso fructifican
as sementes no seu interior, que se volven duras.
Rosa centifolia: Úsase en decorado de xardíns
como sebe informal. A súa altura é dunha a dous me-
tros. Se pódelle atopar en bosques. Atópanse sobre to-
do na rexión de Grasse, ao sur de Francia, e seu perfu-
me é cuspido ao da Rosa gallica. Esta especie repro-
dúcese en viveiro, xeralmente a través de gallos. A flor
ten diversos usos medicinais e en perfumería.
Roseira de Alejandría: Arbusto de moitas espi-
ñas, corpulento, o seu crecemento é perpendicular,
pode chegar a medrar ata dous metros de altura. As
súas follas son dun verde mate. Rosas dobres, cuan-
tiosos pétalos, duns dez cm. de largo, con manchas
verdes claras. Florecen en verán. Rosas de cor rosa
moi recendentes cuns trinta e seis pétalos. A Rosa de
Alejandría e a Rosa centifolia son as especies de Ro-
sas que se utilizan como orixe do aceite esencial. O
aceite esencial conseguese por purificación en corren-
te de vapor (ou de auga) dos pétalos frescos. É un lí-
quido amarelo verdello cun perfume moi intenso floral.
necesítanse máis de trinta Rosas para crear unha soa
pinga desta esencia cun aroma profundo e doce de
Rosa.
Rosa eglanteria ou mosqueta: Arbusto alto que
pode chegar a sobrepasar os dous metros de altura, de
talos flexibles e inclinados con moitas espiñas de cor li-
lacias. De follas caducas. As Rosas están compostas
por cinco pétalos cada unha de cor un rosáceo. Os es-
tames son de cor amarelo. A floración prodúcese unha
soa vez por tempada. Delas extráese un aceite moi uti-
lizado hoxe en dia, o aceite de Rosa de mosqueta.
Rosa gallica: Arbusto baixiño apenas chega a
acadar o metro de altura. Ramas rectas de moitas es-
piñas. As Rosas adoitan ser moi grandes e solitarias o
tamaño da Rosas pode chegar acadar 9 cm. de diáme-
tro, son de cor rosa ou vermello púrpura. Florecen a fi-
nais da primavera ou principios do verán. Atópase en
bosques, setos, ao lado dos camiños etc…
Rosa pimpinellifolia: Arbusto bastante pequeno
entre 0,5 e 1,5m de alto. Ramas rectas e moi ramifica-
das de cor verde escuro, espiñas moi intensas duns
8mm de longo. As súas follas son vexetativas de bor-
dos serralados dunha cor verde mate. As Rosas adoi-
tan ser de cor branco tirando a amarelada, en ocasións
puidéronse chegar a atopar dunha cor rosáceo, adoi-
tan nacer solitarias nunca en grupo. Florecen en pri-
mavera.
Rosa rugosa: Arbusto, a súa altura é entre 1,5 a
2m de altura. Tanto as as súas ramas como súas talos
son moi espiñentos. As Rosas son de cor branco ou ro-
sa púrpura duns 8 ou 9 cm. de diámetro, cunha fra-
grancia moi intensa, hai diferentes variedades as cales
se dividen en diferentes grupos, distínguense pola súa
fragrancia, a súa forma de crecemento xa que poden
medrar en solitario ou en grupo de dous e pola súa cor
xa que poden pasar dunha rosa a un vermello. Normal-
mente utilízanse como Rosas decorativas en parques
e xardíns.
Rosa virxiniana: Arbusto de 1,5m de altura.
Adoita ser de moita floración facendo unha forma re-
dondeada. As súas ramas son de cor caoba, as follas
cambian de cor segundo a tempada do ano medran
dunha cor caoba a principios de primavera cuspido ao
da rama pasando por un amarelo e se pon nun verde
brillante en verán ata que a finais de outono convérte-
se nun vermello alaranxado. As Rosas adoitan
nacer para o verán nunha cor rosa pálido e con moita
fragrancia.
Roseiras antigas
As Roseiras Antigas son as variedades
que existían antes do ano 1.867. Son pouco co-
ñecidas no mercado actual. Aos poucos vanse
utilizando máis, pois son incriblemente fortes e
robustas.Non requiren de moitos coidados xa
que teñen menos problemas de pragas e doen-
zas.As Roseiras Antigas clasifícanse en trece
coleccións principais.
Alba: De gran tamaño, ramificacións moi
libres, con conxuntos de rosas compostos en-
tre cinco e sete flores semidobres ou dobres. As
flores nacen en verán. Follas moi copiosas e lu-
minosas, dun verde grisallo. Son moi resisten-
tes e axeitadas para borduras e tamén para uti-
lizalas a modo de exemplares cercados.
Borbonia: Desenvolvemento aberto, moi
vigoroso. Poden crearse como trepadores.
Producen flores dobres, que adoitan aparecer
en grupos de tres, florecen en verán e outono.
Son recomendables para borduras e tamén
para a decoración de muros e columnas.
Centifolia: Arbustos espiñentos, con flo-
res de moita fragrancia. As flores son, en xeral,
dobres ou plenamente dobres, aparecen en
solitario ou en grupos de tres.Florece en verán.
As follas adoitan ser de cor verde escuro. Uso
para borduras.
China: Pequenos ou medianos arbustos
remontantes de ramillas abertas, longas. Flo-
res simples ou dobres, que aparecen en solita-
rio ou en grupos de dúas a trece flores. Flora-
ción de verán a outono. Posúen folíolos acumi-
nados e brillantes. Necesitan un lugar protexi-
do son axeitados para borduras e paredes.
Damascenos: Arbustos de aspecto aber-
to. Flores semidobles ou completamente do-
bres de moita fragrancia. Floración diversa ao
longo do verán. Son recomendables para bor-
duras.
Gallica: Roseira moi espesa e mesta. Pro-
duce rosas de tons vistosos, xeralmente reuni-
das en conxuntos de tres fragrancias distintas.
As follas son de cor verde apagado.Son axeita-
dos para borduras e setos.
Híbrido perpetuo: Arbustos, abundante-
mente ramificados. Flores plenamente dobres
xeralmente solitarias ou en grupos de tres, flo-
recen en verán e outono. As follas son en xeral
de cor verde oliva. Son recomendables para
sementados e borduras.
Musgoso: Arbustos pouco espeso, moi
atractivos pola vellosidad que aparece na parte
menor do cáliz, con aspecto de carrapucho ou
mofo. As follas son en xeral de cor verde escu-
ro. En verán producen flores dobres ou comple-
tamente dobres.
Noisettianos: Roseiras trepadoras con
grandes ramos de flores, adoitan florecer entre
verán e outono, cun aroma lixeiramente pican-
te. Necesitan un lugar protexido. Son recomen-
dables para ser instaladas en paredes orienta-
das ao sur ou ao oeste.
Patio: Arbusto trepador. Producen rama-
lletes compostos de tres a once flores simples
ou dobres, florecen en verán-outono. Son moi
apropiados para chanzos, borduras, setos e ta-
mén para o seu cultivo en macetas.
Pórtland: Arbustos de progreso erguido,
espeso e compactos, pero menos vigorosos e
máis reflorecientes que os Borbonianos. Porta-
dores de conxuntos de flores semidobles ou
dobres florecen en verán e outono, medran so-
as ou en grupos de tres. Son recomendables
para chanzos e borduras.
Sempervirens: Roseiras escaladores se-
miperennes, transportadores de cuantiosas
flores moi demandante no verán, principalmen-
te ao final do verán. Flores semidobles a com-
pletamente dobres. Son moi recomendables
para a decoración de pérgolas e cercados.
Roseiras
modernas
Da clasificación de grupos de rosas é di-
cir: Silvestres, Antigas e Modernas, os mo-
dernas son as máis famosas hoxe en día e
das que hai un maior número de clases. Máis
do 95 % das roseiras que se plantan son Ro-
seiras Modernas.
Híbrido de té: Son as rosas máis cultiva-
das e comercializadas. É o tipo de rosa mais
comercial, normalmente é a que se adoita re-
galar para san Valentín nas súas múltiples
cores. Estas rosas son ideais para o corte.
Polo xeral florecen en primavera e outono.
Non obstante, cada ano preséntanse novas
variedades cun tempo de floración máis lon-
go. Son sensibles ao frío e no inverno requi-
ren protección.
Arbustiva: As Roseiras arbustivas for-
man un grupo moi propio dentro das Rosei-
ras modernos.Son grandes matas. Exhiben
rosas simples ou dobres, en solitario ou ben
en acios. A maioría son reflorecientes, é dicir
que volven a medrar ao longo do ano. As ro-
sas nacen en verán e outono. Entre as clases 13
arbustivas hai un bo número de variedades.
Adoítanse utilizar como: Cercados no céspe-
de. Agrupado con outros arbustos que non
sexan roseiras.Cercados floridos libres.
Floribunda: É a rosa mais comercial
despois do hibrido de té. As rosas a diferenza
dos Híbridos de Té, son máis pequenas e es-
tas nacen en ramos polo cal a simple vista
son mais coloridas. Moi brillantes, campesi-
ñas e floríferas. Os ramos están formados xe-
ralmente de 3 a 25 rosas simples a completa-
mente dobres. Floración de verán a outono.
De aspecto respectivamente baixo, uns 50
cm de altura, pero hai exemplos de ata 1 m.
Glandiflora: Este tipo de rosa caracterí-
zase pola súa rosa xa que é moi parecida ao
hibrido de té e á floribunda pero dun tamaño
moito menor, medran en ramos igual que a
floribunda polo cal as súas características
son similares. Unha da característica salien-
tada é o gran crecemento que pode chegar a
acadar durante o primeiro ano de cultivo a
gran enerxía de crecemento, fai posible que
poida plantarse nos xardíns sen coidado in-
sistente, acadando facilmente unha altura
superior a 1,80 m. no primeiro ano de planta-
ción. Estas reúnen as vantaxes dos Híbridos
de té e de floribundas, en especial as cores
alaranxadas. Indistintamente son represen-
tacións importantes como a persistencia das
súas cores, a forma de engrandecerse e a
duración das flores, a textura dos seus péta-
los fan posible que sexan considerados co-
mo as roseiras máis modernos.
Polyantha: A rosa polyantha é moi pare-
cida á floribunda. Medran en ramalletes com-
pactos, espesos e compostos entre 7 e 15 ro-
sas pequenas, que poden ser simples ou do-
bres. Florecen entre verán e outono. Plántan-
se en grupos e para facer borduras. As súas
características son iguais á floribunda.
Trepadora: As roseiras trepadoras te-
ñen uns talos extensos que consente en as-
cender por cenadores, muros, cercados, ar-
cos, columnas decorativas, celosías ou por-
ches. Hai variedades de tres tipos: Reflore-
centes coas rosas grandes. Reflorecentes e
coas rosas pequenas que medran en ramos.
Non reflorecentes é dicir que só florecen un-
ha vez ao ano, en primavera, pero medra ao
grande con moita floración dunha soa vez,
chegando a cubrir todo tipo de trepadora de
pequenas rosa en ramalletes. Floración de
primavera a outono.
Sarmentosa: As súas rosas son idénti-
cas ás das roseiras arbusto. Pódese plantar
na casa en tarros ou xardineiras non será ne-
cesaria unha superficie grande para a súa
plantación. Poderiamos incluír as Roseiras
Sarmentosas dentro das Trepadoras, xa que
son case idénticas. Son roseiras trepadoras
vigorosas, con talos longos e fortes. Medran
principalmente en verán, en ramos de 3 a 20
rosas simples a completamente dobres. Son
as máis utilizadas para ser plantadas en mu-
ros, valos, glorietas e árbores.
14
mundo nolo están queiman-
"O do, secando e envenenado; o
coñecemento estase ma-
lempregando e derívase a fins que van
en contra da propia humanidade; o
'saber' está sendo empregado para so-
meter e dominar. Estamos usando ó ho-
me contra do home, estamos aparente-
mente 'coñecendo' máis, para destruír-
nos", aseguran os da Banda de Poi, unha
formación que irrompeu no panorama
musical galego cun compromiso social.
Nas súas letras, na súa música atopamos
o sentir da realidade social, porque eles
non andan sen rumbo senón que se diri-
xen alí a onde poidan transmitir a súa
percepción da vida.
Neste percorrer a Banda de Poi,
con Tonhito- o mítico de Heredeiros -
á cabeza, chegan a Mos o sábado 14 ás
22h, e chegan encabezando a un elen-
co de novos músicos da Louriña que
queren perseguir os seus pasos, no
que a éxito musical se refire.
Os de Poi chegan á Festa da Rosa
logo de que escomezaran a súa andai-
na musical no 2006, sendo moi acla-
mados por todo o público en xeral.
Durante a xira do veran 2006 estive-
ron en numerosos festivais e eventos
tanto en Galiza (Festival de Pantón,
Ulla River Festival, Ferrol, Lugo, San-
tiago de Compostela, Revoltallo....)
como en Portugal (Vilardemouros..)
acadando unha grande repercusión en
tódolos sectores. Este ano acaban de
presentar un adianto do seu novo dis-
co co tema que xa está a soar nos me-
dios "45 diamantes" e co cal xa están a
reventar no panorama musical. De se-
guro este adianto chegará a Mos.
Do seu directo, poderán compro-
balo este sábado, podemos destacar a
frescura e o bo humor. A banda de poi
non deixa ao público indiferente. Non
esperen bancadas ou asentos, porque
o ideal é ter un bo espazo para brincar
ao son da música. Eles animan, asegu-
rámosllo.
Banda de Poi
A
Como curiosidade saiban, para
coñecelos un pouco máis, que a Banda
é un grupo
de Poi toma o seu nome de Poi, un lu-
gar situado no medido das aldeas de galaico-
Riveira, na Serra do Barbanza, ao pe portugués que
da Ría de Arousa. Poi é unha pedra on- busca o que une
de hai tres casas que pertencen a to-
aos pobos
das as aldeas e non pertence a nin-
gunha. Cando había rivalidade entre para evaporar o
as aldeas os de Poi non tiñan conflicto que nos divide.
con ninguén porque Poi é Poi, é de to- A súa música é
dos e de ninguén, é só Poi. Esta é a fi-
unha fusión de
losofía da banda, Ser. Este é o motivo
polo cal a banda é de Poi. rock e síntesis
A Banda de Poi é un grupo galai- para tentar
co-portugués que busca o que une acadar o éxtasis.
aos pobos para evaporar o que nos di-
vide. A súa música é unha fusión
de rock e síntesis para tentar acadar o
éxtasis.
 Marta Quintana, arpista
‘A música é o principal
motor da miña vida’
Hai músicos que viven de tal maneira o seu traballo, a súa relación co instrumento escollido que
acontece unha sorte de simbiose especial. Un bo exemplo disto témolo en Marta Quintana e a
súa arpa. Sensibilidade e sensualidade a partes iguais que os mosenses puideron escoitar na
Festa das Letras Galegas celebrada o pasado 17 de maio no Multiusos das Pozas. A artista de
Pereiras quixo iniciar precisamente no seu concello unha nova andaina en solitario despois da
fermosa experiencia de “Setesaias”. Este verán preséntase ao proxecto Runas e para outubro
teremos oportunidade de escoitala nun novo traballo discográfico. Que os deuses lle sexan fa-
antón fernández
-PORQUE A ARPA?
-Dende nena sempre me pareceu un
instrumento marabilloso, o seu son, a súa
estética é apaixoante. Encantábame Harpo
Marx, ese xeito tan fantástico e simpático
que tiña... e ser un personaxe cómico pero
cunha maneira tan sensible. Era a arpa máis
cercana que tiña eu. De pequena contaba
co piano da miña avoa que non sonaba e a
arpa de Harpo Marx.
-AO PRINCIPIO TOCABASALGÚN INSTRUMEN-
TO MÁIS?
-Cantaba. Miña avoa ensinounos a can-
tar. Logo aprendín a tocar a guitarra de xeito
autodidacta e sendo maior matriculeime al-
gúns anos en guitarra clásica no conserva-
torio. Estudiei Pedagoxía musical en Santia-
go.
-QUE LUGAR OCUPA A MÚSICA NA TÚA VIDA?
-É o maior e principal motor da miña vi-
da. Agora mesmo eu son profesora de músi-
ca, teño unha escola de música en Vigo e
son músico. O que todos os músicos preten-
demos é vivir da nosa música. Ás veces pa-
rece imposible, unha quimera posto que es-
tá todo moi complicado. Somos moitos e hai
xente moi boa en Galicia. Gustaríame ter o
meu oco. É complexo, por iso traballo moi
duro tamén no ámbito da educación. Encán-
tame. Son moi feliz como docente. Sei que
hai xente que non goza co seu traballo. No
meu caso é todo o contrario.
-OU SEXA QUE O DA DOCENCIA MUSICAL NON
TEN OS PROBLEMAS QUE OUTROS ÁMBITOS DO
ENSINO...
-Está moi complicado ser mestre por-
que a situación social que vivimos é un pou-
co caótica e iso refléxase nos rapaces. Ese
caos ven de volta ás escolas. Ás veces tes
que esquecerte un pouco dos obxectivos e
empezar a ofrecer o que eles están recla-
mando que é eminentemente atención. Es-
tán tremendamente sós polo estilo de vida
que temos todos. Entón tes que comezar
por baixar as esixencias ao mínimo e ofre-
cerlles a túa persoa ao cen por cen. Tes que
escoitar que é o que eles reclaman, que é o
que eles queren. E pasa que non todos te-
mos esa predisposición. Aínda que sexa-
mos estupendos mestres e teñamos clara
otipada. A única característica é que é tre-
mendamente doce e moi sensual. Da moití-
Galicia, estou entusiamada con eles. Son
Marcos Campos, gaiteiro, acordeonista, 15
simo xogo. flautista, fai de todo; Suso Feixón Alonso
-CANDO VAS A TOCAR EN DIRECTO ATOPAS
DIFICULTADES COS TÉCNICOS POR SER UN INS-
TRUMENTO POUCO USUAL?
que toca percusión, unha máquina, un dos
mellores percusionistas galegos; Harry Pri-
ce, violinista de Londres que vive aquí e que-
-Pasa coa arpa e pasa coa voz. Si que
lles costa ter en conta todos os matices do
instrumento. Supoño que é por falta de cos-
dou encantado, vive como un auténtico ga-
lego, cultivando as súas patacas e repolos;
Jorge Villar que ven da guitarra clásica; xun-
tume. to con todos eles está Serxio Covos que é un
-SE HOUBERA MÁIS ARPISTAS... bailador que nos acompaña neste proxecto
-(Risas)... Claro. Ás veces teñen certo coa súa danza e tamén nos acompaña nal-
medo a improvisar. Probar. gunhas pezas coa súa voz e a pandeira.
-PREFIRES COMPOÑER OU ADAPTAR?
-Hai temas que me encanta collelos e
adaptalos. Neste novo proxecto hai arran- enso que o traballo de
xos doutros autores. Tamén me gusta com-
poñer, claro que si. Penso que o traballo de
P composición é moito
máis duro porque sempre
vorables. composición é moito máis duro porque sem-
pre é máis esixente co teu polo que os temas é máis esixente co teu
pasan por vintemil cribas antes de amosar- polo que os temas pasan
cal é a nosa función, escoitar é moi difícil. llos a ninguén e é un traballo moito máis lon-
-CALES SON OS TEUS REFERENTES MUSI- go. Cando arranxas non dubidas tanto pos-
por vintemil cribas antes
CAIS? to que xa coñeces o tema. de amosarllos a ninguén e
-Uff, hai de todo... Eu son melómana e -CÓNTANOS EN QUE CONSISTE ESTE NOVO é un traballo moito máis
escoito todo tipo de música. En casa teño PROXECTO... longo.
clásica, moderna, chill-out... Escoito música -O proxecto leva o meu nome, Marta
doutras rexións, encántame tamén o heavy. Quintana, e consiste
-SE TIVERAS QUE ESCOLLER ALGÚNS INTÉR- nunha voz e unha
PRETES CALES SERÍAN? arpa. Comigo
-Eu son moi romántica... É difícil. Da están cinco
música tradicional galega, por exemplo, músicos fan-
non podería deixar de nomear a Rodrigo tásticos, os
Romaní e Milladoiro, Uxía, Berrogüetto, mellores
Mercedes Peón. De Mercedes encán- agora
tame a súa fusión e como toma a músi- mesmo
ca dun xeito divertido. Na clásica en- d e
cántame Wagner, Chopin, Ver-
di, ...Non coñezo todas as
obras dun autor pero me
gusta coñecer de todo.
-HAI MÚSICOS QUE
DIN TER UNHA RELA-
CIÓN MOI ESPECIAL CO
SEU PÚBLICO. ACON-
TÉCECHE O MESMO
CANDO ACTÚAS EN
DIRECTO?
-Cando to-
co en directo
teño a sensa-
ción de que a xente
está moi conectada.
Sexa coa banda ou
soa, vexo que o público
está tremendamente vol-
cado. Tremendamente
respetuoso. Emocióname
porque a sensación é moi fer-
mosa e síntome moi ben.
-A ARPA TEN UN SON MARCADA-
MENTE SENSIBLE. PENSAS QUE SÓ
SE PODE REALIZAR DETERMINADO TI-
PO DE MÚSICA CON EL?
-Non, non. Estou convencida
de que coa arpa pódese facer de
todo. Outra cousa é que eu sexa capaz de
facer de todo. Neste proxecto que teño ago-
ra hai música tradicional con muiñeiras, jo-
tas, pero tamén música de autor que soa
máis moderna. Algúns, aínda que sexan tra-
dicionais, teñen unha onda máis funky, ou-
tros son máis blues. Tento non estar estere-
16

epia

"S Eula-
lia", de
Xoán Diéguez Vázquez,
é a fotografía gañadora do
concurso "Elementos Emble-
máticos de Mos", que un ano
máis convocou o concello por
mor da Festa da Rosa. Imaxe em-
blemática, de seguro, a fachada
dunha das igrexas máis estimadas do
municipio, emprazada moi preto do
pazo de Mos.
O xurado, presidido por Delfina Rodrí-
guez Lorenzo, concelleira delegada de cul-
tura, estivo composto por profesionais dos
medios de comunicación e representantes
dos partidos políticos integrantes da corpora-
ción municipal que viron nesta dualidade de
colores, na mestura de motivos, e na calidade
da imaxe, un reflexo do que é Mos hoxe en día.
Un pobo con tradición, natureza e modernida-
de.
Mención deben ter tamén os outros pre-
miados neste certame, no que hai que desta-
car a súa alta participación. O segundo lugar
foi para a foto titulada "Quinteto de Pedra", de
Manuel Sio Branco, o terceiro lugar para "A-
Mos-Arte", de Martiño Picallo Fontes, e o
cuarto para "Campanario", de Miguel A.
Edieira Fernández. Ademais, entregáron-
se premios de 60 euros a outras dúas
obras finalistas.
Os premios entregaranse o día 13
de xuño, no marco das actividades
programadas dentro da Festa dá
Rosa. As obras galardoadas se-
rán expostas no Multiusos As
Pozas a partir do día da pre-

‘Sepia Eulalia’ gaña o II miación e pasarán a en-

grosar o arquivo muni-
cipal de Mos.

Concurso de Fotografía
‘Concello de Mos’