Falamos con Alicia, a Contamos coa opinión Lembramos O Porriño Os artesáns do Festival.

Entrevistamos a Pedro
dona do Jalpón Friki e de Alfonso Pato, Xurxo dos 80 a través da E se podemos facelo na
Alonso, Keka Losada e
premio Chimpín de González e curta Río de Sombras casa... para que imos
Juanma Bajo Ulloa
Prata deste ano Andrés Mahía traelo de fóra?
2
O programa

Xoves 22
Mércores 21

No Porriño 21:00 h. Estrea mundial da longametra-

19:00 h. Proxección do documental “Pe- xe “Cartas italianas”, de Mario
Iglesias. Coa presenza do di-
Día d@s Veciñ@s de Cans riféricos”, de Tamara Blanco,
Carlos Méndez e Xose Holga- rector e os protagonistas.
do. Unha ollada diferente sobre
No Baixo do Bar Moncho, Cans os anos da movida. Coloquio Círculo Recreativo
coa presenza de Jesús Ordo-
21:30 h. Reestrea da curta “Río de Sombras” (1988), de Daniel Do-
Cultural do Porriño
vás, Miguel Costas, Bibiano
mínguez e protagonizada, entre outros, por Teté Delgado, 23:00 h. Concurso de Videoclips. Con-
Morón e os directores.
Raúl Francés, Uxía e Alberto Comesaña. Coa presenza dos ducido por Miguel Fernández,
protagonistas. presentador de Miraxes (TVG).
Círculo Recreativo Estrea do videoclip “Baja el
22:00 h. Proxección de fotos antigas de Cans. Coa colaboración do
Cultural do Porriño pantalón”, de Miguel Costas.
Arquivo Municipal da Imaxe.
20:30 h. Desfile de chimpíns, desde o
22:30 h. Estrea da curta documental “Do soño ao esquecemento. O Parque Infantil ata o Círculo Pub Chimenea
túnel do tranvía de Mondariz a Vigo”. Recreativo Cultural, cos acto- 00:00 h. Sesión musical con
res e convidados ao festival. Jesús Ordovás
23:00 h. Serán popular. Cada veciño toca o que sabe. Coa actuación
estelar das Pandereteiras de Cans, Moncho e a súa harmó-
nica e outras sorpresas.

En Cans (Canastro de Bugarín)
16:15 h. Canastro Experience: Performance musical de Víctor
Coyote: “Ruído baixiño”. Pase só para 12 persoas.
Entrada libre por rigorosa orde de chegada á cola.
Baixo do Moncho
16:30 h. Día Mundial do Orgullo Friki: Estrea do filme gore “Mal-
dito bastardo”, de Javi Camino. Coa presenza do di-
rector e dos protagonistas.
Canastro de Bugarín
18:30 h. Canastro Experience: Performance musical de Víctor
Coyote: “Ruído baixiño”. Segundo pase, só para 12
persoas.
Entrada libre por rigorosa orde de chegada á cola.
Venres 23
Baixo do Moncho
19:00 h. Proxección Anywhere Cinema: Selección de curtas do
Shoot-Me Film Festival (A Haia, Holanda), coa pre-
senza dos responsables do festival. polo ghit 2007”.
20:15 h. Estrea mundial do documental “Fin da viaxe infinita”, Trailer presentación do documental “Cinco de Cans”.
de Iván López Gimeno. Entrega de premios do Concurso de Videoclips do
festival. Proxección dos clips gañadores.
Noite de Estrea
23:00 h. Entrega dos chimpíns de prata a unha veciño e unha
21:30 . Procesión nocturna de chimpibuses, do Bar Moncho ao
persoa do audiovisual pola súa colaboración co festi-
torreiro de Cans. Co pasarrúas da Treboada Baixo
val: Alicia Sánchez e Miguel de Lira.
Miño
Entrega premio de honra Pedigree'08 a Chete Lera.
Torreiro de Cans 23:30 h. Concerto de Miguel Costas & La Banda Turca, presen-
22:00 h. Proxeccións: Composición fotográfica “Mais cans que tando o disco “Baja el pantalón”
nunca”, de Luis Otero, con música de Guillermo Fer-
nández.
Locais de Espacio Noite (O Porriño)
Estrea do videoclip “Biocultivos”, de Sacha na Horta,
dirixido por Manu Viqueira, gañador do concurso “A 01:00 h. Festa do Cine

COORDINACIÓN: MARÍA DÍAZ E DIEGO GIRÁLDEZ

AGRADECEMENTOS: ALFONSO PATO, XURXO GONZÁLEZ, ANDRÉS MAHÍA, JUANMA LODO, PEDRO ALONSO, JUANMA BAJO ULLOA, QUICO PAZ ANTÓN, RAÚL
FRANCÉS,CONSTANTE, ALICIA, SILVINO, MUCHA E BUGARÍN, A DON CESÁREO E A SÚA FAMILIA, PACO CANDÁN E XOSÉ RAMÓN COUÑAGO
LOURINHA@APENEIRA.COM --------- WWW.APENEIRA.COM --------- 986 660 986

Sábado 24 15:30 h. Procesión de chimpibuses desde o
barrio do Castillo ata o torreiro de
Cans, con pasarrúas de Os Verane-
antes.
3
o + destacado
Máis aforo: dez salas en vez de sete: Aumentamos o núme-
ro de salas de proxección para dar acollida a máis público.

Saída na porta da Igrexa
10:00 h. Roteiro de sendeirismo. Roteiro guia-
do polos camiños de Cans. Historia,
natureza e exercicio. Única visita
guiada. Duración aproximada: 60 mi-
nutos. Dificultade mínima.
Canastro de Bugarín
11:00 h. Canastro Experience: Performance
musical de Víctor Coyote: “Ruído bai-
xiño”. Pase só para 12 persoas. En-
trada libre por rigorosa orde de chega-
da á cola.
Sala Friki (Jalpón de Alicia)
11:30 h. Selección de pezas curtas de Juanma
Bajo Ulloa.
Leira de Alicia
12:00 h. Coloquio na Leira con Juanma Bajo
Ulloa, presentado por Manuel Man-
quiña e Julián Hernández.
Torreiro de Cans
13:00 h. Inauguración da exposición “1000
Chapas Solidarias, Primeiro Concur-
so de Deseño de Chapas.
13:00 h. Sesión Vermú: Banda de Música Mu-
nicipal do Porriño, concerto especial
con temas de cine.
16:00 h. Servizo de chimpibuses.
16:30 h. Inicio das proxeccións nas salas a
concurso, no “Jalpón friki” e nas “Sala
Multiusos”.
19:00 h. Descanso en todas as salas.
19:00 h. Performance de artes marciais de
Juan-Chis Lee, director de curtas de
acción, na Leira de Alicia. Presenta-
ción do trailer “Enemichissimo” no
Jalpón Friki.
19:30 h. Actuación de Cuchufellos, música fes-
teira desde Manzaneda.
20:30 h. Reanúdanse as proxeccións.
Sala Multiusos (Casa do Pedreiro)
22:00 h. Lili Films: proxección en Super 8.
22:00 h. Tour Tabernario'08: Toñito de Poi polos
bares de Cans, no seu camión-plata-
forma.
No torreiro
22:30 h. Actuación de Os Veraneantes.
23:00 h. Entrega de premios
23:30 h. Concerto fin de festa con Tony Lomba
& Elio dos Santos: homenaxe a Euro-
visión con convidados sorpresa.
Nos locais de Espacio Noite
(O Porriño)
01:30 h. Festa do Cine
Premios con dotación económica: Ademais do coñecido
“Can de Pedra”, do que é autor o artesán local Paco Candán, es-
te ano o Festival de Cans entregará por primeira vez premios en
metálico. En total repartiranse 8.100 euros en premios.
Longametraxes e documentais de estrea: Cans consolí-
dase como lugar da estrea de longametraxes galegas e docu-
mentais. O xoves 22 no Círculo Recreativo e Cultural do Porri-
ño, estrea de “Cartas italianas”, o último filme de Mario Iglesias,
premiado dúas veces en Cans. E o venres 23 celebraremos o
Día Internacional do Orgullo Friki, coa estrea de “Maldito Bas-
tardo”, un filme cutre-gore dirixido por Javi Camino. Tamén se-
estreará o documental “Fin dunha viaxe infinita”, sobre a traxec-
toria de Xoel López, Deluxe.
Coloquios de cine: O xoves 22 proxectarase “Periféricos”,
un documental sobre a movida viguesa dos 80, que dará pé a un
coloquio no que participarán Jesús Ordovás, Miguel Costas, Bi-
biano Morón e os directores do filme. E o sábado á mañá cele-
brarase a segunda edición do Coloquio na Leira, que contará
con Juanma Bajo Ulloa, acompañado de Manuel Manquiña e
Julián Hernández.
Anywhere Cinema, Festival Convidado: Shoot-Me: O
Festival de Cans está á procura doutros festivais no mundo que
fagan as proxeccións de cine fóra das salas e auditorios habi-
tuais. O cine en calquera parte, Anywhere Cinema. Nesta andai-
na asócianse co Shoot Me Film Festival de A Haia (Holanda), un
certamen tamén recente no que os filmes se proxectan en luga-
res tan diversos como unha igrexa, un ximnasio de boxeo, unha
tenda de alfombras ou un sexshop.
Sala Multiusos: Ampliamos unha sala de acceso libre para
a tarde do sábado. Ademais do xa clásico “Jalpón Friki”, este
ano abren a Casa do Pedreiro, que se convertirá en “Sala Mul-
tiusos”. Alí poderanse ver curtametraxes galegas recentes con
propostas narrativas e estéticas novidosas.
Producións a concurso: curtas e videoclips: A selección
de producións a concurso inclúe 32 pezas. 12 curtas de ficción
e 6 de animación, que cubren todos os xéneros, tráennos as úl-
timas creacións de curtametraxistas xa clásicos entre nós e ta-
mén nos descubren novos talentos. Poderémolas ver o sábado

Chete Lera: pola tarde nas salas de Cans.

Premio de honra Pedigree'08
Chete Lera (A Estrada,
1949) recibirá este ano o
premio de honra que outor-
ga o Festival de Cans, o
Pedigree'08. O certame,
quere recoñecer así a súa
ampla traxectoria no eido
cinematográfico, onde tra-
ballou con algúns dos di-
rectores máis destacados
do cinema español actual.
A organización destaca
de Chete Lera a súa longa
carreira interpretativa, ini-
ciada a finais dos setenta
no teatro e afianzada no
audiovisual, especialmen-
te no cinema. Cómpre sa-
lientar a súa intervención
en numerosas curtametra-
xes, algunhas delas de si-
natura galega, como "O río
ten mans", de Beatriz del
Monte, e "Sandra", de Án-
gel de la Cruz.
No eido teatral Lera
participou en numerosas
montaxes con directores
como José Luis Gómez,
Gerardo Vera e José Car-
los Plaza. Con todo, do
seu labor sobre as táboas
destaca a dirección da
Fundación Espacio Cero
dende 1978 ata a súa des-
aparición.
Canastro Experience: A penúltima novidade deste ano su-
pón o rescate doutro icono rural. Logo de transformar os alpen-
dres e bodegas en salas de cine e os chimpíns en transporte pú-
blico, apropiáronse dos hórreos ou canastros para convertelos
en espazos musicais. Neles Víctor Coyote ofrecerá concertos
acústicos para públicos moi, moi reducidos.
Roteiro de sendeirismo: E como non todo vai ser cine e
festa, este ano amplían as actividades complementarias cunha
proposta ideal para quen queira coñecer mellor o pasado e o
presente de Cans e ter unha visión diferente da parroquia e do
festival. Propoñen un roteiro de sendeirismo. Desenvólvese por
boa parte da parroquia, ás dúas beiras do río Cans. Pasa próxi-
ma ás dez salas e a todos os lugares emblemáticos do festival,
ademais de achegarse a máis dunha trintena de puntos de inte-
rese. É unha rota fácil que se completa en aproximadamente
unha hora. Durante o festival farán un roteiro guiado, o sábado
ás 10 da mañá. A escusa ideal para tomarse un respiro da festa
e desconectar.
4
Cans, ano V
maría díaz_ diego giráldez
e entre a mesta néboa que fai de
D Cans un axeitado escenario pa-
ra filmar unha peli de suspense,
sobresaen en maio primeiro o
Castelo e despois un can marelo de madei-
ra que Constante amarrou á cheminea da
súa casa... Xa está aquí o Festival de Cans,
un ano máis, para desmontar a parroquia.
Os chimpíns andan ben de combustible, os
bares repoñen as neveiras e as veciñas pi-
den cita na perruquería...
Son as 12 da mañán, collemos os bár-
tulos e tiramos para a de Fortes á rolda de
prensa de presentación. “Nunca acudiron
tantos medios” cuchichean os compañei-
ros, “isto cada vez vai a máis” comentan al-
gúns veciños co cóbado na barra... É certo,
o lugar quédase pequeno. Entre xornalis-
tas e fotógrafos poderíamos facer unha
conga de alomenos 100 metros. De feito,
temos que agradecer dende estas liñas a
pericia de Pepe Puime que conseguiu que
unha ducia de xornalistas conseguísemos
sair e volver ao bar Fortes indemnes tras un
longo paseo en chimpín. Nós nos ocupaba-
mos de sortear as xestas mentres Pepe es-
quivaba os fochas e Pato, sempre tan impli-
cado coa parroquia, nos explicaba as ma-
rabillas da nova ruta de sendeirismo que
este ano se inclúe tamén no programa do
Festival. Toda unha experiencia.
Así que xa saben, poden vostedes ir de
galpón en galpón neste característico me-
dio de transporte ou ben facelo a pé, todo
ten o seu encanto. Pensen, iso si, que nes-
ta ocasión a organización ampliou o perco-
rrido, xa que hai dúas novas salas que posi-
bilitan aumentar o aforo do festival.
Polo demáis agárdase que Cans nos
dea o de sempre: boas curtas, música, fes-
Chapas e camisetas deste ano
ta e ambiente, moito ambiente. A todo elo
se referiron durante a presentación do fes-
tival o alcalde do Porriño, Raúl Francés; o
director xeral de Comunicación Audiovi-
sual, Manuel Xosé Fernández Iglesias; a
delegada provincial da Consellaría de Cul-
tura, María Xesús López Escudeiro; o vice-
presidente do Cluster Audiovisual Galego,
Carlos Carballo; o xerente do Consorcio
Audiovisual de Galicia, Nacho Varela; a
presidenta da Asociación Cultural Arela, or-
ganizadora do certame, Keka Iglesias; así
como o director do festival, Alfonso Pato.
Moitos nomes vencellados a esta quin-
ta edición, porque Cans interesa. Non hai
dúbida. Senón adiante, pasade páxinas e
pensade que aquí non hai máis que algúns
apuntamentos. Un pequeno bosquexo do
que se agarda que aconteza na parroquia
máis glamurosa de toda a Louriña. Non ha-
berá alfombra vermella pero podemos ase-
gurar que aquí o talento non se mide en qui-
los senón en toneladas, empezando polos
participantes e rematando polo xurado, no
que atopamos a xente tan importante no
audiovisual como o director Nacho Vigalon-
do, que en 2004 estivo nominado ao Oscar
de Hollywood pola curtametraxe “7:35 de la
mañana”. É o único non galego dun xurado
que compartirá coa guionista Tatiana Ro-
dríguez, nominada ao Goya en 2008 xunto
a Iciar Bollaín polo guión de “Mataharis”; a
directora, produtora e guionista Lidia Mos-
quera, que dirixiu “La noche más corta” e
“La hora wiki” e na actualidade é responsa-
ble de contidos multimedia do canal Cua-
tro; o actor Pedro Alonso, protagonista da
serie “Padre Casares”: o guionista e mono-
loguista Rober Bodegas0; a actriz María
Castro, que acadou gran popularidade polo
seu papel na serie “Sin tetas no hay parai-
so”; e o actor e guionista Roberto Vilar, co-
ñecido popularmente polo seu papel en “Os
Tonechos”.
As 18 curtas
deste ano
5

as de ficción
Palíndromo (Eva Quintas Froufe)
O hospital (Iván Seoane)
Avalancha (Coté Soler)
Da man da raíña vermella (Omar Rabuñal e Miguel Corujo)
Perversa Lola (Sonia Méndez)
Babies for Gina (Lara A. Serodio)
Van de Sobra. Toda unha personaxe (José Ángel Regueiro)
Sálvame (Javier Veiga)
as de animación
Auga (Xosé Antón Perozo “Ozo”)
Rosita e Jacinto (19', Alber Ponte) En animación participarán
Cores (Jairo Iglesias) Man (Juan Carlos Abraldes)
Formularios truculentos (José Luis Díaz) A revolta dos mouses (David Gen)
1977 (Peque Varela)
Leo (Fernando Cortizo)
Don Señor e o home do soño (Nacho Abia)
O bufón e a infanta (Juan Galiñanes).
6 Alicia, que máis se lle
pode pedir a un jalpón?
m.d._ d.g. E Alicia é feliz sabendo que é a dona dun
elemento esencial do Festival de Cans e sínte-
actor Miguel de Lira afirmou en cer- se protagonista, está no seu dereito: “ Chá-

O ta ocasión que o Jalpón Friki era a

súa sala de proxeccións preferida.
E que é diferente, orixinal, espontá-
nea,... é de Alicia. Dende que a organización
do Festival abordou Cans, os jalpóns adotaron
outra finalidade; deixaron de ser eses lugares
onde se apilan, ao xeito de galerías de curiosi-
dades, os trebellos que non caben na casa (un-
ha caixa de cervexas, un cubo de Zeltia para o
sulfato, un vespino rossi queimado...). Agora
son protagonistas esenciais do Festival. Dei-
xar de ver a un actor da Galega no torreiro é su-
frible, prescindir dun jalpón en Cans non.
Ao principio, cando o Festival daba os seus
primeiros pasos, os veciños andaban un pouco
escamados, que un jalpón non se presta así
como así... Agora, se a organización non elixe
o teu, malo, méteste na cama pensando que lle
falta ao meu jalpón que si teñen os elixidos.
Alicia agradeceuno dende o primeiro mo-
mento: “levei unha satisfacción moi grande,
para min foi unha cousa....Como non me fan
dano eu o que poida facer fágoo desinteresa-
damente”, afirmounos a propietaria sentada no
banquiño que ten fóra a de Fortes. Alicia tamén
acondicionou o seu jalpón porque “o primeiro
ano non tiña luz e enganchaba a luz na casa e
dixen eu, nada..., coloqueille unha bombilla,
arregleino un pouco e dinlle a chave para que
entren e saian cando queiran”.
manme de Venezuela, de Francia, de Alema-
nia... amigas que teño alá e que me viron na te-
levisión, é algo moi grande...”, di orgullosa.
Pola súa xenerosidade e simpatía este ano
Alicia é unha das galardoadas co Chimpín de
Prata do Festival, non ten preparado o discur-
so, “darei as grazas e xa saben que me teñen
aquí para o que queiran...”.
As proxecccións deste ano
Este ano o Jalpón Friki vén cargado con
máis novidades: “A Xinecóloga”, de Alfonso
Camarero, unha curta de dez minutos na que
unha xinécóloga recibe a unha paciente e ob-
serva que é un rapaz. Acaba por botalo da con-
sulta, pero a súa xefa ordénalle que ten que
atendelo. O friki por excelencia do panorama
galego en youtube, Andresolo, protagoniza un
video de dous minutos titulado “Fronte de liber-
taçom do grelo”. O melodrama gore “La Polla”,
onde a “idem” acaba como actriz convidada,
“Non retornable” de Marcos Méndez e Eva Rey,
a comedia surrelista de doce minutos “Entorra-
dos”, o trailer delirante “Huida de Tijuana” e a
traxicomedia burocrática de quince minutos
“Bloqueo” conforman a programación desta
peculiar sala neste quinto ano do Festival de
Cans.
Que máis se lle pode pedir a un jalpón, Ali- Alicia é a dona do Jalpón Friki e
premio Chimpín de Prata deste ano xunto
cia? ao actor Miguel de Lira

Os actores anónimos Alfonso Pato*

ada ano, cando se vai celebrar un- novos contidos, hai que sorprendelos e, so- Eses actores chámanse Silvino, Pepe, Alicia,

No escenario
de Cans hai tamén outros
actores. Hai actores menos
coñecidos, menos
mediáticos, pero que, sen
eles, seguramente ou non
existiriamos ou seriamos
moito menos do que somos.
C ha nova edición do Festival de
Cans, a aldea énchese de focos,
de televisións, de xornalistas e de
fotógrafos. Todos queren contar cousas deste
festival, dar conta deste fenómeno que nos
ten a todos sobrepasados, e que nunca pen-
sabamos nin por asomo que se ía converter
no que é. Por Cans aparecen xornalistas de
todos os tipos. Hainos dos que veñen buscan-
do as súas historias, que hai dabondo e para
todos, e dos que se enteran menos, e cada
ano hai que contarlle todo de novo, como se
fose a primeira edición. Polo xeral, aquí esta-
mos encantados de que haxa tantos xornalis-
tas e do exquisito trato que nos dan nos me-
dios. Pero os xornalistas, e o público en xeral,
son persoas moi esixentes e hai que darlles
bre todo, demandan actores, caras coñeci-
das, para dar respondido aquilo de "¿quen
ven este ano?". E a organización procura
cumplir, como este ano con xente que non ti-
ña pasado por aquí como Chete Lera, Viga-
londo, Bajo Ulloa, María Castro ou o Pedro
Alonso, entre outros.
Os actores son un dos grandes activos
deste festival, polo que nos apoia o gremio en
xeral, e por esa foto de alguén coñecido que
todos os medios buscan. Pero no escenario
de Cans hai tamén outros actores. Hai acto-
res menos coñecidos, menos mediáticos, pe-
ro que, sen eles, seguramente ou non existi-
riamos ou seriamos moito menos do que so-
mos. Eses actores nunca levaron nin Mestre
Mateos nin Goyas, nin nunca os levarán.
Serafín, Lidio, Rafa, Paco, Tante ...e así ata
un feixe deles que non daría para citar a todos
aquí. Eses actores secundarios fan as panta-
llas do festival, levan á xente nos chimpíns,
recortan e pintan os cans de madeira, danlle
de xantar á xente nas súas casas, e acollen a
todo mundo cun sorriso. Cada ano, éncheme
de alegría ver pasear polos camiños de Cans
a Tosar, a Mabel, a Manquiña, a Morris e a to-
dos os grandes actores deste país. Pero o
que de verdade me emociona, son os actores
anónimos de Cans. Que ninguén esqueza
que, sen eles, este festival non sería o mes-
mo.
* Director do Festival de Cans
PEDRO ALONSO, ACTOR
“O pecado, coma o veleno, en cantidades
axeitadas, é cousa boa para o sistema
inmunolóxico”
maría díaz_ diego giráldez
-Ave María Purísima...
-Dicídime fillos...aquí estou.
-Sen dúbida Padre Casares é a
serie do ano na galega. Que sintes
cando as devotas te acosan pola
rúa?
-Cando quito o peluquín (que ainda
que non o creas disimula un pouco a mi-
ña declarada calvicie) e a faixa, as bea-
tas, no que se concentran, e na fé.
-Cres que a túa serie debería ser
sinatura obrigada nos seminarios?
-Obrigar non quero obrigar a nin-
guén, e menos ós do seminario; que
bastante teñen co que teñen...
-Lembras a sotana cada vez
que pecas?
-O fetichismo interésame, pe-
ro non me acaba de tirar. Eu pe-
co, as cousas como son, e in-
tento controlar as doses. E o
pecado, coma o veleno, en
cantidades axeitadas, é cou-
sa boa para o sistema in-
munolóxico.
-Interpretas un persona-
xe de éxito. Tes medo que te
encasillen?.
-Profesionalmente a min dame
medo a falla de continuidade,
amor, concentración, ilusión e
respecto no meu curro. O outro é algo
que se move na periferia do traballo en
sí, e no que, a poder ser, non enfoco.
-Tes novos proxectos a curto pra-
zo? Colgarás pronto os hábitos?
-Cando acabe a gravación da se-
gunda tempada, dentro duns días, pin-
tarei dúas ou tres paredes…e logo qui-
tarei a sotana e todo o demais, se é po-
sible, para tirarme uns días coma un la-
garto xunto a un faro, alá na praia. Unha
vez transformado en lagarto, esperarei
o sinal…En realidade un non decide.
-Está complicado o mundo au-
diovisual en Galicia?
-Por non caer en lugares comúns,
direi que teño o pálpi-
to de que nos
próximos
d e z ,
quin-
ce anos, xurdirán algúns proxectos po-
derosos desta terra. Hai profesionais
cualificados xa en tódolos departamen-
tos precisos dunha produción e non so-
bra a pasta. A desesperación, sumada
ao traballo abnegado, pode dar ás ve-
ces resultados sorprendentes…
-E por outra banda, é difícil triun-
far no audiovisual a nivel estatal sa-
índose dos estereotipos cando tes
acento galego?
-Un actor non é só un comunicador.
É un instrumento que debe poñerse ó
servizo do que reclame o personaxe. Se
só pode traballar cun acento, as posibi-
lidades se reducen. Se pode imitar va-
rios, ou traballar en distintos idiomas,
etc… as posibilidades crecen. Pero ca-
daquén deber atopar o seu camiño, por-
que as fórmulas tampouco deciden na-
da.
-Por certo, agardámoste en Cans,
que referencias tes do festival?
-Praia, sol, mulleres despampanan-
tes, grandes estrelas, automóviles de
luxo, cine de altísima calidade…Todo
iso, non? Se non de qué?
-Sabemos que o xurado non debe
pronunciarse antes de tempo, pe-
ro…algún favorito?
-Tomarei isto como unha pre-
gunta retórica. Mutismo total.
7
en curto
-Último pecado cometido?
-Que visio ese de querer sabelo todo…
Bendito misterio. E santa literatura.
-Lembras o primeiro?
-E dalle; vaaaleee. Estaba en brazos
dunha muller; un peito xigantesco apunta-
ba a miña boca. Eu fun cotra el, contra o
peito digo, coma un tolo, ainda que xa non
tiña fame, xa non…era outra cousa. Os
marmurios de desaprobación ante a miña
voracidade confirmaronme a inoportunida-
de das miñas acometidas no mundo ao
que chegara. Tiña que andar con coidado.
O meu pecado foi ese: non ter coidado.
-Capítulo preferido da biblia?
-A loita de Xacob co anxo do Señor; é
un capítulo enigmático, por certo pintado
por Gauguin, que subtitulou o cadro como
‘Visión despois do sermón’. Interpretado
ás veces como a loita do home contra
Deus, outras contra o mal, outras contra sí
mesmo… e eu penso que co que faga faia
na procura dunha voz propia. Aí hai algo…
-A última vez que confesaches?
- Agora mesmo meus, que me tedes
acribillado.
-Podes ir en paz…
-Ou polo menos na procura. Sexa; e o
mesmo digo.
8
‘Cans 303’ ou a parroquia como plató
Que apareza algún can, a palabra chimpín, un veciño ou veciña de Cans ou senón nada...
m.d.
por si fora pouco “Cans 303”,
E un proxecto que fará da parro-
quia un plató ao aire libre. Que
non?, mirade:
Este proxecto toma o seu nome do
número da saída de Cans na autovía Vi-
go-Ourense. Este ano a organización do
festival proponlle a catro directores de
curtametraxes que foron premiados polo
xurado ou polo público de Cans en edi-
cións anteriores que realicen pezas bre-
ves de ficción. Os directores na primeira
edición do proxecto serán Mario Iglesias,
Álex Sampaio, Fernando Cortizo e Jorge
Saavedra. Eo van facer, si, pero baixo un-
ha serie de condicións: serán curtas de
ficción que durarán como máximo 3'03”
(tres minutos e tres segundos), teñen que
ter exteriores rodados en Cans, contar
con algún veciño da parroquia como ac-
tor ou figurante, que apareza algún can, e
que se empregue a palabra chimpín. Iso
este
Arranca
unha grande
oportunidade para os
talentosos cidadáns de
Cans que, ademáis de
ano
amables hóspedes
poden pasar a ser tamén
participantes activos
é nada!. O resultado coñecerémolo na
vindeira edición.
De momento nan parroquia non se fa-
la doutra cousa, e tamén no Porriño, que
parece que xa hai algúns que queren
cambiar a dirección no padrón do conce-
llo. Non é para menos, porque as curtas
proxectaranse na vindeira edición á que
acudirá, como este ano, a florinata do
mundo audiovisual galego. Actores, di-
rectores e productores que xa tomaron o Se, pola contra, a vostede lle asuntan
festival como berce de novos talentos. as cámaras pero cree que o seu can ou
Estes olleadores interesados pode que cadela pode dar ben en oito milímetros...
atopen entre a nosa xente o futuro Brad
Pit da gran pantalla galaica. Quén verá a,
por exemplo, Carmela a da tenda, ao Jor-
do ou a Pepe Puime, dentro duns anos
explicando en spanglish e sobre o esce-
xa sabe, esquézase de concursos cani-
nos porque o pedegree non o é todo, bus-
que a un director e falelle das bondades
do seu animal de compaña. Nós dimos
unha volta estes días pola parroquia e po-
nario dos Oscar, que eles empezaron fa- démoslles asegurar que o talento rezuma
cendo os seus primeiros piniños nunha no ambiente. Será que se pega, e xa son
curta no festival de Cans.... cinco anos de festival!.
Pois si señores, arranca este ano un-
ha grande oportunidade para os talento-
sos cidadáns de Cans que, ademáis de
amables hóspedes poden pasar a ser ta-
mén participantes activos.
Se vostede é un deles, se se sinte
ben ante a calor dos focos, se xa sabe
que quedará ben sobre a alfombra ver-
mella e sempre soñou con soltar o seu
texto logo da palabra “acción”, xa sabe,
non se durma no palleiro porque na pa-
rroquia estanse a elixir novas estrelas do
celuloide.

Raúl Francés, no papel
papel de xornalista,
xornalista, xunto a
Alberto Comesaña nun momento da curta
Uxía Senlle de paquete
paquete na moto
Que lembras
daquela
rodaxe?
QUICO PAZ ANTÓN
“Os de Na Lúa participa-
mos sobre todo musicalmente
facendo a banda sonora daquel
proxecto no que case todos e
todas eramos principiantes,
ben na música, na interpreta-
ción ou no guión e a dirección.
Había moita ilusión.
No primeiro local de ensaio
que tivemos os de Na Lúa, na
casa de Ricardo Pereiro, gra-
vouse unha secuencia. Amúsi-
ca gravámola cun estudio mó-
bil en Sanguiñeda, na casa de
Raúl Francés Valverde e outra
parte no CRC en cuxo piano im-
provisamos unha longa peza
de carácter onírico tocando di-
rectamente sobre as cordas do
instrumento, ou sexa, sen tocar
nas teclas. O resto da música é
a mesma melodía ("Perdido
con Charlie Parker") interpreta-
da en diversos tempos e ver-
sións.
Na pantalla aparecemos
de figurantes como un grupo de
contrabandistas faenando
curta
Río de Sombras,
corrían os 80...
Raúl Francés, Teté delgado ou Uxía Senlle son algúns dos membros do
reparto desta curta que agora se repón en Cans. Quico Paz Antón,con
nas sombras do río Miño, en
Caldelas.
O proxecto xerado en Tui,
de onde é o director Daniel Do-
mínguez, ten sen embargo
moitas conexións co Porriño.
Penso que é unha parte xa da
historia iconográfica porriñesa
e co paso dos anos irá acadan-
do maior importancia como do-
cumento. Digo isto dende o ám-
bito local porque a aparición de
Río de Sombras foi un suceso
relevante na historia do cine ga-
lego que naquel momento da-
ba os seus primeiros pasos”.
RAÚL FRANCÉS
“Sempre gostei do cine, da
maxia da sala escura e as histo-
rias entrando polos ollos e os
ouvidos. Río de Sombras foi a
oportunidade de vivir en directo
como se facían as películas.
Ademáis de un luxo sentir a pai-
xón e saber de Daniel Domín-
guez en estado puro e tamén
da eficacia de Manolo Gónza-
lez. Dúas persoas a quen o au-
diovisual galego tanto lles de-
be. Hai oportunidades na vida
que son un regalo e non hai car-
tos que as paguen”.
Na Lúa, foi o encargado da música.
d.g.
orrían os 80 e no Porriño
C tamén había movida.
Movíanse varias xera-
cións ao ritmo eléctrico e
con cheiro a chupa falsa de coiro de
grupos como Supermiembro, Soba-
co Negro ou Callos Louriña; moví-
anse os patos do parque do CRC en
cada festa de San Benito e Barros,
no seu sillón, manexaba a segurida-
de de que dalí non-o-movía nin-
dios.
Pero naquela época se alguén
movía era El Chuli. Era algo así co-
mo o home do saco para os que era-
mos máis pequenos- pola súa pinta
e o seu rostro serio- e tamén para a
policía, supoño que polo que levaba
dentro do saco...
E as canteiras e o pan e o polí-
gono industrial e Coello... E neste
contexto, nesta localización neorre-
alista, Daniel Domínguez decide vir
ao Porriño para rodar Río de Som-
bras (1986), unha curta de 21 minu-
tos de duración, cun reparto no que
destacan nomes ben coñecidos po-
los veciños e veciñas do municipio:
Teté Delgado, Uxía Senlle ou Raúl
Francés. Ademais, a banda sonora
correu a cargo de Quico Paz Antón e
o seu grupo Na Lúa, que tan só facía
un ano que lanzaran o seu primeiro
traballo discográfico á rúa.
Arodaxe comezou o 25 de agos-
to do 86 e finalizou o día 2 de setem-
bro. Ademáis do Porriño, Caldelas
Teté Delgado
de Tui, Areas de Tui, Goian-Tomiño
e Vigo serviron de escenario para
desenvolver a trama, unha adapta-
ción libre do relato "o Suso" de Men-
dez Ferrin. Daniel Domínguez, o di-
rector, dixo en certa ocasión que
aprendeu todo o que precisaba da
arte da dramaturxia dos contos de
medo e da fronteira que debullaban
narradores consumados nas muiña-
das, matanzas e mallas da miña in-
fancia. A fronteira da que fala, como
veredes, toma un papel protagonis-
ta en Río de Sombras e senón mira-
de o argumento da cinta: un xorna-
lista e mais un fotógrafo cobren a in-
formación dun crime na fronteira.
Malia non ter ningún dato que enda-
gir ás fotos e que esclareza ao feito,
o xornalista tenta artellar a reporta-
xe. Suso, un mecánico, procura a
complicidade do seu axudante, Lolo
para cobrar unha factura pendente a
9
Arístides contrabandista sen escrú-
pulos que manten baixo o seu poder
a Celia, a costureira a cambio de fa-
cer coma quen non ve nada e a súa
familia na represión- nos tempos da
cunetas- Celia dispón dos fíos da
arañeira- pero cando chega a noite
seguinte, as sombras enlean os fíos
dos que pendura o crime da frontei-
ra.
A curta estreouse o 13 de no-
vembro do mesmo ano e chegou a
levar, ao ano seguinte, o Gran pre-
mio especial do xurado no Festival
de curtametraxes de Alcalá de He-
nares.
Sen dúbida esta cinta forma xa
parte da escasa historia audiovisual
co Porriño de fondo. O municipio
creceu, Río de Sombras mantense
intacta e dos protagonistas da cinta
que dicir... unhas cantan, outras ac-
túan e outros mandan...
10

os catorce...
MANOS DE TOPO (Vigo /BCN)
Tema: El cartero
MEU (A Coruña)
Tema: Make it worst

Os 14
PACÍFICO (Vigo)
Tema: Las horas
RUXE-RUXE (Compostela)

videoclips Tema: Xigantes

TRIÁNGULO DE AMOR BIZARRO (Barbanza)
Tema: Himno de la bala
COMBO DINAMO (A Coruña)
videoclip é sen dúbida un dos Tema: Más de lo mismo

O xéneros audiovisuais emer-

xentes. É por isto que, como é
natural, non podían quedar fó-
ra da programación do festival de Cans.
Este ano 14 bandas galegas do máis va-
BALDOSA AMARILLA (O Porriño)
Tema: Laberinto
CATPEOPLE (Vigo/BCN)
Tema: Behind
SILVIA PENIDE (Arteixo)
riado presentan os seus videoclips a con- Tema: Reventaba
curso. Entre elas destacamos “Laberinto” THE HOMENS (Compostela)
dos porriñeses Baldosa Amarilla. Tema: Calamar
En canto ao xurado de videoclips, com- ELODIO Y LOS SERES QUERIDOS (Vigo)
poñerano Jesús Ordovás, director durante 25 Tema: España a las 8
anos de “Diario Pop” e comisario da exposi- APENINO (Compostela)
ción “Videoclips en España (1980-2006); o Tema: Días de Septiembre
músico Miguel Costas, exmembro de Sinies- FRANC3S (Carballo)
tro Total e Aerolíneas Federales e que na ac- Tema: Como un caracol entre lobos
tualidade lidera Miguel Costas & La Banda LAMATUMBÁ (Ourense)
Turca; e Jorge Coira, director de curtametra- Tema: Camiños
xes, series, telefilmes, unha longametraxe e
un bo número de videoclips.
Os 14 videoclips musicais, proxecta-
ranse o xoves 22 nun local da asociación
de bares Espacio Noite, do Porriño.

Cans: alén da anécdota! Xurxo González *

C
ans. Unha parroquia que co paso
dos anos converteuse no centro
máis afamado de toda a comarca
da Louriña. Enclavada á sombra do im-
poñente Penedo Corucho espállase sen
concerto unha serie de casais gravitan-
do arredor do terreiro da igrexa. Unha
paisaxe estraña, un lugar a medio cami-
ño entre un conto de fadas, un sitio de
descanso dunha road-movie e un spag-
hetti-western futurista. Cans emerxe
fascinada e fascinadora como as xiastas
que amarelan o monte por maio.
Flash-back. 2003. Neste ano come-
zou todo. Alguén deuse conta da igual-
dade fonética entre a toponimia da al-
dea do Porriño e da cidade da Costa Azul
francesa na que se celebraba o máis
grande festival de cinema do mundo.
Con esta semellanza, todo estaba per-
mitido…. E o que teóricamente non po-
día ser, foi. E así naceu o máis famoso
de todos os festivais audiovisuais de Ga-
licia.
Panorámica. E así aconteceu como
alpendres, pendellos e chimpíns confi-
gúranse como a mitoloxía máis identifi-
cativa do audiovisual galego. Artistas e
políticos acoden ao rechamo mediático
de Cans. A xente chega como se fora un-
paisaxe
Unha estraña, un
lugar a medio camiño entre
un conto de fadas, un sitio
de descanso dunha road-
movie e un spaghetti-
western futurista
ha estraña romaría na que o obxectivo
non é o contido senón o contentor. O al-
pendre de Moncho, do Bugarín ou da Ali-
cia convertéronse no santosantorum da
maxia da imaxe en movemento.
Primeiro plano. Detrás de toda a
posta en escena está Alfonso Pato, o
"padriño" da curtametraxe en Galicia,
na produción a Asociación Cultural Are-
la, os incansábeis de músculos graníti-
cos, os veciños de Cans, anfitrións con
enorme sorriso que reciben ao visitante
perdido, o Concello do Porriño, que
acolle unha iniciativa que o fai máis
"bonito", e o audiovisual galego, que se
rende complaciente á inercia da conso-
lidación do que xurdiu como unha anéc-
dota.
*Analista audiovisual

13 minutos contra
o esquecemento:
Cans coma protagonista
m.d.
ns van e outros volven, pero
U ás veces entre ir e vir un pér-
dese no camiño. Eso é o que
parece que lle aconteceu ao
Tranvía de Vigo a Mondariz, que quería
ir, pero que ao final quedou no Porriño,
máis concretamente en Cans, algúns
din que por indecisión, outros por falla
de cartos, outros que por un pouco de
todo...
A historia remóntase ao ano 1914,
pero co paso do tempo e co boca a bo-
ca na parroquia xa se converteu en
lenda. Din os veciños de Cans - case
todos o lembran como unha tradición
oral - que, unido Vigo e O Porriño, o
tranvía debia atravesar un túnel entre
Cans e o Confurco para chegar a Mon-
dariz. Coas presas o tunel comezou a
facerse polos dous lados á vez, pero
as súas bocas nunca chegaron a ato-
parse.
Juan M. López é un deses mozos
de Cans que xogando polas leiras ato-
pou un día unha das dúas bocas do tú-
nel. O seu avó foi o primeiro que lle con-
tou esta historia, pero non satisfeito
continuou a indagar nos libros, nos do-
cumentos gráficos e tamén na memoria
dos veciños da parroquia. A súa curio-
sidade e a súa creatividade deron lugar
Veciños de Cans intervindo na curta documental
a unha curta documental que repasa a
historia dun pobo en auxe, Mondariz,
berce de burgueses e literatos, un dos
balnearios por entón máis importantes
de Europa. Repasa tamén a historia
dunha viaxe que nunca se fixo, alome-
nos en tranvía, porque a vía quedou
morta en Cans, baixo a montaña. Re-
pasa ademáis a testemuña de moitas
caras coñecidas de Cans que contan a
historia daquelas obras e, sobre todo,
agora sí de primeira man, daquela cova
que quedara escavada na roca da
montaña.
Ambas ladeiras gardan aínda as si-
nais daquelas obras aínda que o tunel
estase a perder no esquecemento, so-
bretodo no lado de Cans, soterrado en-
tre os sedimentos e as obras da autovía.
O documental de Juan M. López
destapa así a historia dun tempo no que
as distancias se acurtaban no camiño
de ferro. É tamén, como o director expli-
ca, o soño dun home, Don Henrique Pei-
nador Vela, que quería comunicar Mon-
dariz co Mundo. Este proxecto cristali-
zou nunha grandiosa empresa popular
da que calquera podía ser accionista. O
'Tranvía de Mondariz a Vigo', era unha
porta aberta o progreso e o desenvolve-
mento. ¿Por que non chegou a terminar-
se a construción do devandito túnel?, é
a pregunta que se busca responder a
través da tradición oral; levándonos a
ese lugar onde a verdade e lenda con-
fúndense: Cans.
13 minutos non foron considerados
11
ladeiras
Ambas gardan
aínda as sinais daquelas
obras aínda que o tunel
estase a perder no
esquecemento, sobretodo
no lado de Cans,
soterrado entre os
sedimentos e as obras da
autovía.
por Juan M. López como un mal número
para esta, a súa ópera prima. Trátase
dun traballo rodado “sen moito orza-
mento pero con moita ilusión”. Unha cá-
mara dixital, un ordenador portátil e un
grupo de bos amigos foron a materia pri-
ma deste film que conta ademáis con
dous ingredentes que o fan irresistible
para un festival como este: unha boa
historia e a testemuña de moitas caras
coñecidas da parroquia, entre elas a do
querido Don Cesáreo, coñecido cura de
Cans e tamén de Atios.
É o primeiro traballo audiovisual pe-
ro de seguro non será o último deste mo-
zo que estuda deseño industrial pero
que cuspe creatividade alí onde llo per-
miten.
Os interesados asistir á premier
deste documental de curta duración xa o
saben, será o mércores 21 ás 22:30 h
no baixo do Bar Moncho.
12
Un festival feito a man...
E se podemos facelo na casa... para que imos traelo de
fora? Así comezaron Silvino, Constante e Paco a
traballar para o Festival de Cans.

Costante fai a man os emblemáticos
cans do Festival
m.d.
e podemos facelo na casa,
S para que imos traelo de fo-
ra?, pensou a organización
do festival de Cans cando
decidiu emular á meca do cine euro-
peo, alá en Francia. Así que votaron
man dos veciños, pediron os galpóns,
as fincas, e tamén a man de obra.
O merchandising, as pantallas de
cine e incluso os galardóns son elabo-
rados na parroquia. Pero e que Cans é
así, amable e servil. Pensemos
que as súas dúas festas
máis características - O
Ramo e o festival - con-
sisten en meter a xente
na casa, para comer
nun caso, para ver unha peli no
outro.
Este caracter afable dos residen-
tes en Cans o comprobas nada máis
chegar a parroquia. Gravadora en
man fomos en busca dos artesáns do
festival e rematamos en casa de Buga-
rín tomando
un café de
sobreme-
sa. Co re-
cendo do
mediodía aín-
da na cociña,
unha torta de quei-
xo sobre a mesa e a
amabilidade de Mucha
que nos contaba as bon-
dades do seu licor café de
casa puidemos entrevistar a
Silvino. El é o encargado de fa-
cer as pantallas onde se proxectan as
películas. Fainas dende a primeira edi-
ción "e cada ano quedan mellor". Para
esta edición fixo seis pantallas, todas
nun día, aproveitando que como cho-
vía non podía dar sulfato. Elaboraas no
baixo Bugarín, porque Cans é así, un
pon o material, outro a man de obra,
arume do
Co mediodía aínda
na cociña, unha tarta
de queixo sobre a mesa
e a amabilidade de
Mucha que nos contaba
as bondades do seu
licor café de casa
puidemos entrevistar a
Silvino
outro o lugar... e ao final o resultado
non podería ser mellor. No caso de Sil-
vino as pantallas quedan niqueladas,
para algo leva 48 puntas cada unha.
Porque aquí non se escatima en nada.
Non se escatima tampouco en de-
coración nin en merchandising. O res-
ponsable é Constante. El fai nos seus
ratos libres eses cans amarelos que
colorean as fachadas das casas da pa-
rroquia. "O Alfonso, o que manda nisto,
díxome un día que necesitaba facelos
e díxenlle, mira, para iso compramos
unhas táboas desas pequenas, eu fá-
gote uns canciños e despois colgámo-
los por aí..." Así foi, e tanto éxito tive-
ron que cada ano hai que amarralos
mellor, porque a xente os leva postos.
En vista do éxito e para non obrigar a
ninguén a roubalos, porque disque es-
tá mal visto, este ano faranse tamén de
tamaño pequeno para vendelos no fes-
tival.
Pero Constante, como o resto dos
artesáns do festival, non fai isto con
ánimo de lucro, senón por axudar, por-
que é algo importante para a parro-
quia. A maior recompensa, explica, "é
que a xente admire o teu traballo" .
A quen xa lle ofreceron cartos, e
non deberon ser poucos, pola súa cre-
ación é a Paco Candán. Na intimidade
do seu obradoiro o creador do galar-

Proximamente A Nova Escola

 13

O recoñecido artesán Paco Candán é o

autor dos premios do certame

dón do festival confesounos que unha ten- "Foi cando lle deron o premio a Antón
da de souvenirs do Grove quería comercia- Reixa, empezou a falar e non deixaba de
lizalos ao pormaior. Porque Paco dixo que balancealo", premio cara arriba, premio ca-
non, que de non for así xa podíamos ter to- ra a baixo, coa man como palanca. Para
dos un nun andel da nosa casa, ou no baño, Paco aquel momento fíxose eterno, e foi
como os Óscar. entón cando decidiu reforzar a estructura
A Paco Candán xa non hai que presen- do galardón, porque o
talo, recoñecido artesán el di que esto da granito é duro pero
fama que está a acadar no festival estalle a aínda non está se-
botar por terra toda a súa imaxe corporati- guro de que poida
va. "Tantos anos traballando en pedra, fa- aguantar o envite
cendo hórreos, para que en google solo de Reixa...
aparezan as pezas de Cans...". Cóntao en- Paco, Silvino e
tre risas, pero hai algo de certo, porque Constante son
Cans converteuse nunha moi boa platafor- un exemplo do
ma publicitaria. Tanto é que Paco pensou, o que se fai en
ano pasado, que o seu crédito profesional Cans: acadar
se ía a ir a baixo cando case ve estampado o éxito mediá-
no chan un dos premios. Foi durante o acto tico, o presti-
de clausura da última edición. xio profesional
e o aplauso do
público facendo
Paco aquel
Para momento
fíxose eterno, e foi
as cousas con boa
letra e dende a casa
porque... para que ir
entón cando decidiu a buscar fora?
Certo é que todos
reforzar a estructura do recoñecen que foron
galardón, porque o "liados" por Alfonso Pa-
granito é duro pero to "porque non había or-
aínda non está seguro zamento para máis", pe-
de que poida aguantar ro estamos seguros de
un envite de Reixa... que máis cartos non da-
ría como resultado un
mellor traballo. As pantallas son obra de Silvino
 KEKA LOSADA, PRESIDENTA DE ARELA
14
“Cans non se entende sen o
omnipresente agroglamour que non
ten ningún outro festival”
maría díaz_ diego giráldez
-Cando colliches a presidencia de
Arela sabías onde te metías...?
-Por suposto que o sabía, senón xa-
mais aceptaría o cargo.
-Canta xente hai detrás da organi-
zación do Festival?
-Hai moita máis da que a xente se
pensa, pero non te podo dar un número
exacto.Ainda así quero dalas grazas a
tódalas persoas que nos botan unha
man e nos axudan a que todo marche
ben.
-É doado mesturar chimpíns e es-
trelas do celuloide?
-É moi doado porque xa saben ó que
veñen e ademais moitos xa son asi-
duos(o que quere dicir que lles gusta o
ambiente)
-A participación dos veciños e ve-
ciñas de Cans facilita o traballo?
-Por suposto que si, sempre están
dispostos a votar unha man onde faga
falla. Non hai que esquecer que sen a
súa participación non podería haber fes-
tival.
-Hai xente que pide máis salas,
máis entradas á venda... É posible que
Cans se quede pequeno?
-É posible, pero estamos a traballar
reo que foi Billy Wilder o que un
C
día, cando lle preguntaron se
prefería escribir cine ou dirixir
cine, contestou: "Amigo, a min o que
de veras me gusta é falar de cine". Ou
sexa, disfrutar do cine sen o agobio
do folio en branco, sen o marrón dos
prazos de entrega, sen ter que aturar
escenas que non arrancan, sen a an-
gustia do fracaso nen traizón do éxi-
to, sen as mentiras da produción nen
a zorra da protagonista facendo o que
lle saia da cona. Ao vello Wilder gus-
táballe falar de cine, claro. Pois non
sei que opinaría de Cans. Aquí non é
moi duro para que todo o mundo disfrute
do festival. Por isto cada ano hai algo no-
vo como máis salas...ademais, queda
moito Cans por explotar.
-Cans é cine, pero tamén é músi-
ca, é ambiente, son os veciños...Po-
deriamos entender este festival nou-
tro emprazamento?º
-Non ,senón deixaria de ser o festival
que é. Ademais esquecéédesvos do om-
nipresente agroglamour que non ten nin-
gún outro festival.
define_
CHIMPÍN
Omellor medio de transporte para ir de
jalpón a jalpón
JALPÓN
Salas onde se proxectan as curtas
TORREIRO:
Centro da festa rachada
CAN DE PALLEIRO:
O mellor animal de compañía
Que en tempos peores... Andrés Mahía *
que se fale moito de cine. Para iso xa
mental en marcha cando un vello saúda
pasado, un
está Cannes. Aquí, en cambio, faise
cine. (Home, supoño que alguén fala-
rá, pero polo que lembro eu fálase
co sacho ás estrelas do chimpín. O ano
pasado, un Tonecho case mata a unha ve-
lla tras un tráxico vals as portas da igrexa.
O ano Tonecho
case mata a unha vella
moito máis de drogas, sexo, música E todo iso está rodeado de cámaras pe-
ou taxistas, que de cine). quenas, móbiles, cómplices ananas de tras un tráxico vals as
E xusto por iso, Cans é o festival per- mil amantes do cine que non falan de ci- portas da igrexa. E todo
fecto. Ata os que levan a concurso os ne. E mentres as cámaras cambian de iso está rodeado de
seus traballos se esquecen de falar de ci- man coma porros, o guión se multiplica en cámaras pequenas,
ne e apuran as horas comportándose co- cada birra e a lúa lle resta profundidade
ma os gamberros das súas películas. de campo ao val, eu estarei co meu ami-
móbiles, cómplices ananas
Aquí non se fala de cine. Aquí míraselle go, o doutor Paco, recitando esa oración de mil amantes do cine
directamente aos ollos. En Cans sempre imposible por profunda: "Que en tempos que non falan de cine.
hai unha cámara mesturando o rocanrol peores, esteamos como agora". Feliz fes-
coa saída da misa. Sempre hai un docu- ta, Cans. *Guionista
 + que cine
Roteirode sendeirismo
... 15

SAÍDA NA PORTA DA IGREXA

Exposición“1000 Chapas
Solidarias”
SÁBADO 24 TORREIRO DE CANS
10:00h. Roteiro guiado polos camiños de Cans. Historia, SÁBADO 24
natureza e exercicio. Única visita guiada. Duración aproximada: 13:00 h. Inauguración da
60 minutos. Dificultade mínima. mostra “1000 Chapas Solida-
rias, Primeiro Concurso de De-
seño de Chapas.

Coloquiona Leira
LEIRA DE ALICIA
SÁBADO 24
12:00 h. Con Juanma Bajo Ulloa, presentado por
Manuel Manquiña e Julián Hernández, baixo o título “Ci-
ne español e público: Vamos a llevarnos bien, o van a
haber hondonadas de ostias aquí”

Exper
Canastroience TourTabernario'08
CANASTRO DE BUGARÍN
VENRES 23 SÁBADO 24
Ás 16:15 h, 18:30 h. : Performance 22:00 h.: Toñito de Poi polos bares de
musical de Víctor Coyote: “Ruído baixi- Cans, no seu camión-plataforma.
ño”. Pase só para 12 persoas. Entrada
libre por rigorosa orde de chegada á co-
la.
SÁBADO 24
Ás 11:00h.
 JUANMA BAJO ULLOA, REALIZADOR
16
“Do audiovisual galego coñezo
pouca cousa pero do manchego
aínda ando peor...”
maría díaz_ diego giráldez
- Xa saberás que en Cans non hai li-
mousines, nin Costa Azul, nin Chanel nº
5... a que vés?
-Vou coñecer aquilo, para ver se o que
se conta é certo, incluso o bó. E tamén a
dar unha charleta (ou charlotada, aínda
non sei...) sobre o cine, os espectadores, e
a nai que os pariu.
- Que referencias tes deste Festi-
val?
-Teño algúns compañeiros-amigos po-
la zona como Manquiña, e tamén Teté Del-
gado que lembro que me contou algo, aín-
da que estaba demasiado borracho para
entendela (isó si, movín a a cabeza con
grande credibilidade).
- Airgbagmarcou un antes e un des-
pois na forma de facer cine en España?
-O cine de comedia-gamberra- ou algo
así como o chamaron- converteuse nun
sub-xénero moi popular (aínda que non tan
rendible como algúns crían) e se fixo moita
morralla. En Airbag creouse unha maxia
especial e é difícil repetir todos os ingre-
dientes dese xeito. Pero o máis irrepetible é
que foi feita á marxe da industria, e pese a
eles, e agora as campañas e os éxitos son
ás veces sospeitosas porque son cáseque
institucionais.
-Curtas, longas, videoclips,... o cer-
to é que tocas todos os paus. Que che
divirte máis rodar?
- Gústame rodar cine pola sensación
de estar facendo algo que vai chegar á xen-
te dun modo máis profundo e coidado, pero
agótame a tensión de rodar tantos días e
con tanta xente. Por iso encántame rodar
vídeo clips que son creativos, conéctanme
coa música e, ademais, termínanse en
apenas uns días.
-Sácanos dunha dúbida, cánsache
escoitar iso da "crise do cine español"?
- Non especialmente, cánsame máis
escoitar ao grupo dos "amigos do cine es-
pañol", botar balóns fóra ou sorrir con cara
de sorpresa mentres se apreixan a súas
poltronas e enganan ao público.
- Que coñeces do mundo do audio-
visual galego?
- Á parte dos actores antes nomeados,
e outros xa moi populares, coñezo algúns
nomes de realizadores, e algún programa
de TV como o no que traballaba Manquiña,
e creo que con outro figura chamado Mo-
rris. En fin, poca cousa, a verdade, pero do
audiovisual manchego aínda ando peor...
- En que andas metido agora?
- Como expliquei no momento opor-
tuno, debido ao actual panorama de ab-
solutismo mediático xa infranqueable,
rematei a miña etapa "independente", e
me adentro noutra que incluirá pelícu-
las industriais de encarga. Sempre in-
tentando cumprir no posible coa miña
propia ética artística. Actualmente es-
cribo unha comedia tola para Warner.
Veráse o ano que vén.