FISIKA OROKORRA. ZTF – EHU.

Ariketak. 3. gaia. Dinamika (Indarrak)

HU
l=
5
1. Irudian adierazi den 6 kg-ko gorputza, ardatz bertikalaren ingu- m
60o
ruan 10 bira minutukoko abiadura angeluarrarekin biratzen ari den
gainazal konikoan kokaturik dago. Aurki bitez gainazal konikoa-
ren gorputzaren gaineko erreakzioa eta hariaren tentsioa. Halaber,
aurkitu gainazal konikoaren gorputzaren gaineko erreakzioa nulua
izan dadin abiadura angeluarrak hartu behar duen balioa.
E

111111111
000000000
000000000
111111111
2.

3.
000000000
111111111
l−a
000000000
111111111
000000000
111111111
a
000000000
111111111
000000000
111111111
000000000
111111111
000000000
111111111
o
30
45o
AE Marruskadurarik ez dagoela suposaturik, zein izanen ote da irudiko
soka malguaren oreka-posizioa?

m
Kalkula bitez irudiko dispositiboen masen azelera-
1111
0000
m 111111111111111
000000000000000
000000000000000
111111111111111
zioak eta soken tentsioak. Posible al da masaren bat
000000000000000
111111111111111
000000000000000
111111111111111 erorketa askean baino azelerazio handiagorekin higi-
11111111
00000000
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111
000000000000000
111111111111111
tzea? Txirriken eta soken masak zein gainazalen eta
00000000
11111111
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111
M
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111 txirriken marruskadura arbuia daitezkeela suposatu-
00000000
11111111 000000000000000
111111111111111
a 00000000
11111111
00000000
11111111 M b111111111111111
000000000000000 ko da.
IK
4. Zer azelerazio izan behar du horizontalarekin φ angelua osatzen duen marruskadurarik gabeko
plano aldapatsu batek haren gainean kokaturiko partikula batek planoarekiko geldirik iraun
dezan? Zer gertatuko da plano horren azelerazioa handiagoa bada? Eta txikiagoa bada?

5. Irudiko A blokea abiadura konstantean labaintzen ari da horizontalarekin 37o -ko angelua osa-
tzen duen S plano aldapatsuan, beraren gainean soka batez loturik dagoen masa bereko B xafla
kokatu delarik.
(a) Erakuts bitez, diagrama baten bidez, A blokearen gai-
FIS

nean eragiten ari diren indar guztiak.

B S
A (b) A-ren eta B-ren arteko marruskadura-koefizientea eta
kte A-ren eta S-ren artekoa berdinak direla jakinik, kalku-
V= 37
o
la bitez marruskadura-koefizientearen balioa eta sokaren
tentsioa.
6. y

Biz y = ax2 (a > 0) parabolaren itxurako burdin haritik irrist

y=ax 2
egin dezakeen partikula bat. Marruskadura-koefiziente estatikoa µ
baldin bada, zeintzuk izango dira partikularen oreka-posizioak?
x

7.
m 2 =6kg
Bira masarik gabeko barra zurrun batez loturiko bi ma-
m 1 =4kg sa, irudian adierazi den bezala. Lehenengoaren plano al-
dapatsuko marruskadura-koefizientea µ1 = 0.25 da eta
α=30 bigarrenarena, µ2 = 0.5.
 (a) Irudika bedi bi masa hauen gainean eragiten ari diren indarren diagrama.
(b) Aurki bitez bi masen azelerazioak.

HU
(c) Kalkula bedi barraren tentsioa.
(d) Zer gertatuko litzateke µ1 = µ2 izanen balitz?

8. Aireak partikula baten higidurari jarritako erresistentzia partikularen abiaduraren karratuare-

kiko proportzionala dela emanik, zein izango da partikulak ∆t = t − t0 denbora-tartean eginiko
ibilbidearen luzera, ibilbidea zuzena izanik t0 = 0 denean v = v0 baldin bada? Grabitatearen
eragina arbuiatu egingo da.
ω
Partikula batek irudian adierazi den ardatz bertikalaren inguruan
9.

AE
abiadura angeluar konstantez biratzen ari den burdin hari zir-
kularrean barrena irrist egin dezake, bien arteko marruskadura-
koefiziente estatikoa µ izanik. Zein da burdin hariaren abiadura
angeluarrak hartu behar duen balioa, partikula irudian adierazi
den posizioan orekatuta egon dadin? Zer gertatuko litzateke bur-
din haria leuna balitz?
R

10. Marruskadurarik gabeko mahai horizontal baten gainean, hari baten mutur batera loturik, m
masako partikula biraka ari da, ω abiadura angeluar konstantearekin. Mahai gaineko hariaren
zatiak l luzera du. Haria mahaiko O zulotik pasaturik, eta beste muturra finkatuta, T tentsioaz
mantentzen da. Mutur honetatik tiratuz, mahai gaineko zatiaren luzera lehenago izan duen
balioaren erdiraino laburtu da. Aurki bitez:
IK
ω
l m
o
(a) T tentsioaren balioa.

(b) Tentsioaren balio berria, mahai gaineko hariaren zatiaren luzera la-
T burtu ondoren.

11. Igogailu batean bainugela-balantza bat daukagu. Balantzaren gainean pertsona bat igo da.
Igogailuaren masak 420 kg balio du, balantzarenak 5 kg eta pertsonarenak 75 kg. Igogailuari
FIS

eusten dion kablearen tentsioak 5000 N balio du.

(a) Igogailua higitzen ari al da?

(b) Zenbatekoa da pertsonaren pisua, balantzak neurtuta?
(c) Irudikatu balantzaren gainean eragiten duten indar guztiak eta azaldu zeintzuk diren indar
horiek.
(d) Zenbatekoa da igogailuak balantzari eragindako indarraren balioa?
(e) Zenbatekoa izan beharko luke kablearen tentsioak, pertsonaren irudiko pisua, hots, balan-
tzak neurtzen duena, nulua izateko?

OHARRA: Erabili g=9,8 ms−2 ariketa osoan zehar.

Emaitzak

HU
1. T=54 N; N=36.5 N; ω=1.98 rad/s.
a
√ √
2l
2. l−a = 2 edo a = 1+√ 2

2M M 2M 4M
3. a) am = 4m+M
g; aM = 4m+M
g; b) am = m+4M
g, aM = m+4M
g;

4. a = g tan φ
tan α
5. µ = 3
=0.25
µ
6. |x| ≤ 2a

8. ∆x = m
q
k

9. ω = µR g
ln(1 +
AE
7. a = 1.5 m/s, T = 5.09 N
k
v t)
m 0

10. a) T = mω 2 l; b) ω 0 = 4ω; T 0 = 8T

11. b) 750 N, d) 800 N, e) T=0 N

IK
FIS