Está en la página 1de 8

MAM ESPAÑOL

Ja chi k'o rixikin ma tik'axaaj, Tiene oídos pero no escucha,


Ja chi k'o ruwi', ma tuuch'ob', Tiene cabeza pero no piensa,
Ja chi k'o ruuchii', ma tiwa'i, Tiene boca pero no come,
Ja chi k'o raqan, ma tib'iini. Tiene pies pero no camina,
No se mueve pero te cubre cuando
Chi ma tuusil rii', natruub'otz chi hay sol
ruwach:
Q'iij, jab', xokomeel k'in teew. Lluvia, aire y frío.
¿Naq k'aari'
R. JA JAAY R.. LA CASA

Naq k’aari q’an riij k’o jun runaaq’ Es amarrillo, tiene una pepita en
chipan k’in qas ki’. medio y es muy rico, ¿qué es?

R.. JA TAAPA'L R.. EL NANCE

Naq k’ari k’ix riij q’an coloriil in Tiene espinas es de color


qas ki’ in konojolaal winaqi’ netijowi.
amarrillo y toda la gente le gusta
R.. JA CH'OOB' comer, qué es.

R.. LA PIÑA
in jun satasik saq, k’in nimaq Soy una redonda blanca,

Rusamal nuw’i’, k’in rax. Con pelos grandes y verdes.

¿naq k’a nuu b’ii’? ¿quién soy?

R. JA XANA R. AL CEBOLLA
Ya’ ja nb’ix tre Q’anij nuyab’ii rkuneel ja
rikiil in ja nutee’ q’anij nkanojb’ii pa Siempre da sabor a las comidas y
k’ayb’aal. mi mama’ siempre pasa buscando
en el mercado.

R. JA XNAKAT
R. LA CEBOLLA
mis ojos se ponen de color verdoso
Toq nq’i ja nuwach q’anij etaq rax cuando alumbra el sol brilla mucho.
neeli’y toqneltoo ja q’iij
qas nch’umulinii.

R. LAMUUNAX
R. LIMÓN
Me mantengo en el jardín, me
corta las flores soy bella como las
Jun Chi pa k’im qas nink’ejewi’ qas
rosas.
ninb’ixaxi qas injab’el jani’ in kotz’ij

R. PEPER
R. LA MARIPOSA

In kani saqaxox pan awochooch in


Me gusta el queso, vivo en tu
k’owi’ k’in xta ninchapi nixib’eej ja
casa me atrapas asusta a Rosita.
xtaro’s

R. EL RATÓN
R. JA CH'OOY
Cierro la
puerta
Nutz’aj piij ja chi jaay

Rixin ja saqmoloo’
Del caserón
In tino’y kani jun ti ch’ooy
Soy pequeñita

Como un ratón
R. JA
SAQMOLOO’
R. EL HUEVO.
Konojeel ne’ok’o chuwiij
Todos pasan sobre mi
Inin i majun ni nok’owi konojeel
nek’axaan xwin Yo no paso por nada

Inin ni majun nk’axaa Todos preguntan por mi,

Yo no pregunto por nadie.

R. LA
CALLE
R. JA BEEY
K´o ntziyaq tz´iil,
Tengo traje oscuro,
Nojel q´utanaq
Todo arrugadito
To nach´aaj chu pan ya´q´ateli
Lo lavo en un charco,
To nchiqirsaaj ruuyoon.
Lo seco solito.
R. JA
R. EL SAPO.
XEPEQ

¿Qué será? Cae desde lo más alto y


Naq k'ari netzajto chikaaj nti kami, no se mata, cae al agua y se rompe.
Ntzajqel pa ya' nraqtaji.
R. EL PAPEL
R. JA WUUJ

oq ka'i' taq yoxa qas taq jab'el ,


Somos dos lindos gemelos, todas
nojelal chaaq'a noq wari, ja k'a toq
las noches dormimos, y cuando es
paq'iij noq k'astaji.
de día despertamos.
R. JA
R. LOS OJOS
WACHAAJ

jari ja ruk'amaal ja qaatzam. Son las raíces de nuestra nariz.

R. JA R. EL
SAMAACHII' BIGOTE
Saq ninb'e saq nimolojta. Blanco me voy blanco regreso.

R. LA NUBE
R. JA
SUUTZ'
No gane el conejo, porque tengo
Ma tinch’ak jar umul k’in k’o npensar cerebro activa según cuenta la
k’in ja winaq nkib’ij chiwe chi qas ki gente de mi, me gusta estar en el
nuk’ux nunik’e pa ya’. mar.

R. JA K'OXARIIJ R. LA TORTUGA
CHIKOP

Noojanaq nuuxaaq Lleno de hojas estoy

In ma in chee ta. Pero árbol no soy.

R. JA SIK'AWUUJ R. EL LIBRO.

Ma tiq’inq’oti in
Oro no es plata no
Ma saq sojta
Es dime que es.
Na ruwach k’aa ri’.

R. JA NIMALAJ
R. EL PLATANO.
SAQ'U'L
Rex riij,
Kiyaq ru paan Verde por fuera,
In q'aq ru paan. rojo por dentro y
con pepitas negras
R. JA SANT'I'Y
¿Quién es?
R. LA
SANDIA

Kiyaq ruu tzam, Es de nariz roja,


Nimaq ruxajajb', de zapatos grandes,
Che taq noy in nimaq a chicos y grandes
Ne tzeb'en rumaal. hace reír a carcajadas.
R. JA PASKA'R R. EL PAYASO

Cierro la puerta
Nutz'aj piij ja chi jaay Del caserón
Rixin ja saqmoloo' Soy pequeñita
In tino'y kani jun ti ch'ooy Como un ratón

R. EL
R. JA HUEVO
SAQMOLOO'

Todos pasan sobre mi


Yo no paso por nada
Konojeel ne'ok'o chuwiij Todos preguntan por mi,
Inin i majun ni nok'owi konojeel Yo no pregunto por nadie.
nek'axaan xwin
Inin ni majun nk'axaaj. R. LA
CALLE
R. JA BEEY

Setesik, in setesik mak'ota Redondo, redondo,


Nutzajpix wi in ma jul ta. Sin tapa y sin fondo.

R. JA R. ANILL
NAPAQ'A'. O
Saq jari nuub'ii' in Blanquilla es mi nombre,
Ki' b'an chire jar k'aslemaal Y endulzo la vida
Jar aachi. Del hombre.
R. JAR R. EL
ISKOL AZUCAR

Redonda como un queso.


Setesik xa kani' jun naq'un Pero nadie puede darle un beso.
Setesik, in macota juun xti kuwinta
Xkir tzúbájta. R. LA
LUNA.
R. IIk'

Con zapatos grandes y la


Ruk'in qas nimaq nuxajab', unq'umaan Cara pintada, hago reir
Unpalaj, in yakab'al tzeb' jar A la chiquillada.
Taq ak'aala'.
R. PAYA
R. JA SO
PASKA'R

CUAL ES EL ANIMAL
QUE SIEMPRE VA
LLENA.
NAQ CHICHICOPAAL
JA ANIJ NOJINAQB'I R.//
BALLENA.
R.// NIMALAJ
CHUU'

NIN KOB'INI NITZ'AT PUEDO VER PERO


XA MAQUIKOB'INI NINOKI NO PUEDO ENTRAR.

R.// TZUB'AL R.//


ACHIB'AL ESPEJO
Rax pa k'achelaaj'
q'aq pa k'aybal Verde en el bosque
Kiyaq pa jaay. Negro en el mercado
Rojo en la casa.

R. XAAQ
R. EL
CARBON.

Van cien damas en un


Ee k'o muuch' ixoqii' Camino que no levantan
neeb´in pa beey nti Polvo ni remolino.
Ke yak poqop k'in
Salajls' um.

R. SANIK. R. HORMI
GAS.
Saq chi paan
Rax chi riij
Verde por fuera
Naawaajo' biij cha we Si quieres que te lo dig
Tay'beejna Espera.

R. MUJNIIL R. PERA

Todos me buscan
Konoojeel nin ki kanooj para descansar,
Cha nin xulaani
Si ya te lo he dicho
B'in chi chawe
Ma ta ch'ob ta No lo pienses mas
¿Qué es?
Na k'aari'
R. LA
R. JA SILLA
CH'AKAT

Cual de los árboles que lleva cinco


Naq chi chee' uul k'o chi jo'oo' tz'ib' pa
vocales.
rutz'ijb'axiik.
R. EUC
R. Q'OMAN
ALIPTO
ACHEE'
Nlojq'i pa k'ayib'al, njajchi chuwach Se compra en el mercado , se
ch'jtal, ntiti'ji. reparta sobre la mesa pero no se
come.
R. JA
CHAPARIIKIIL R. EL
TENEDOR

También podría gustarte