capllus fans ena etebrum labrum Tingua pectus sanguis color rmedicus poculum euler hhimanus stultus ruber ‘ims aeger bene male faere sindre sedére stare Tangere iubere aegrotire ice apponere horeere 84 PENSVM A ‘Membra corpor— hiimani sunt duo bracchia et duo crir-, In corpor— hmand On caput est, non duo capit-. In capit- sunt duae aur~ et tin- 6s. In 6r~ sunt dent-. In pector~ tin cor et duo pulmén— sunt, Medicus Quint- super lectum iac~ videt; medicus puer— dorm vider. Medicus: “Quint dorm-.” Medicus “Quint dorm’ dicit. Medicus puer~ linguam ostend- iubet, et ‘lin- gu cius rubs es’ dicit, Puer dicit ‘ped et caput dol.” ‘Medicus Aemili~ péculum ten- iubet. Syra Quint~ spit nén audit, itaque Syra e~ mortu- es putat, Sed Quint viv- Miter fili- viv- gaudet. Necesse est puer~ aegr~ dorm- PENSVM B — hiimanum habet quattuor —: duo — et duo —. In brac- chifs duae — sunt, in erdribus duo —, Super collum est —. In capite sunt duo oculf, duae —, anus nisus, num —. In Ore sunt dentés et —. Sub colld est —. In pectore sunt pulmo: ns et —. In corde et in vents —est. Sanguis per —ad cor —. Aemilia apud lectum Quint! —, Syra apud lectum —. Quintus nn —, sed aeger est. Syrus medicum ex oppidd —. Medicus digitum ad pedem pueri —: medicus pedem eius —. Quintus, qui digitum medict in pede — “Ei! Pes —!" PENSVM C ‘Quae sunt membra corporis himani? Ubi est cerebrum? Quid est in pectore? Ubi est venter? Cr Quintus cibum simere non potest? Estne Quintus sélus in cubiculé sua? Unde medlicus arcessitur? | Quid videt medicus in dre Quinti? | Quid Quintus in bracchio sentit? Car Syra Quintum mortuum esse putat? CAPITVLVM DVODECIMVM, cap. xn, eladivs||] | plum MILES ROMANVS arma Romina 1 Quintus est frater Marci, Tilia soror eius est, Marcus et | friter-teism a : ones | Quintus fratrés Tiliae sunt. Marcus patrem et matrem, | pater -trism . A - wg | mee trey frdtrem et sorérem habet. Nomen patris est ‘Idlius’, | fomen-inism mitris ‘Aemilia’s ‘Quintus’ est ndmen fratris, ‘Idlia’ so- |. toris, ‘Marc6 tna soror est. Iiliae duo fratrés sunt. Nomina | are dat) ana sororest, “Marcus nam Soro rem habet fratrum sunt ‘Marcus’ et *Quintus’. Patri et filia et duo flit sunt. ‘Matri ‘Aemilia’ nomen est. Quod nomen est patei? Ei 10 ndmen est ‘Lacius fulius Balbus’, Viro Romano tria nnomina sunt. “Lacius’ est praendmen, id est nomen pr¥- | pracndmen-inisn mum; ‘Balbus’ cognémen est. Fi cus Talius Balbus’ rnomina sunt ‘Mar- | cognomen-inism “Quintus Tilius Balbus’. “Mar 85AP. xIL CAP XIE praendmina Latina A= Aulus ¢ ius B= Decimus ic Mt. P Q. = Quintus Sex. = Sextus tT =Tiws avunculus m= frter sts «+ aetus ets) fert = portat Fert ferunt armatus3-u ‘rma feet, aut pugnus im 86 et Quintus’ praendmina sunt filiorum. Alia praendmi- ‘na Latina sunt ‘Aulus’, ‘Decimus’, ‘Gaius’, ‘Pablius’, ‘Sextus’, ‘Titus’. Aemiliae est inus frater, cui ‘Aemilius’ ndmen est, (praenémen ‘Publius’, cogndmen ‘Paulus’). Frater Ae- miliae est avunculus liberérum, Aemilius autem procul 4 sordre sua abest, Itaque tristis est Aemilia, quae fra- trem suum amat ‘Marcus et Talia matrem suam tristem in hortum exire vident et patrem interrogant: “Car mater nostra tristis est?” Talius: “Mater vestra tristis est, quod Aemilius procul ab ed abest. Aemilius avunculus vester est, id est frater matris, Mater tristis est, quod fratrem suum vidére non potest.” ‘Marcus: “Ubi est avunculus noster?” Iolius: “Avunculus vester est in Germania. Aemilius miles est, In Germania multi sunt milités Romani.” Talia: “Quid est miles?” Talius: “Miles est vir qui scatum et gladium et pilum fert. Scitum et gladius et pilum sunt arma militis RO- mani. Miles est vir armatus.” Tilia: “Quid agunt milités Roma Talius: “Mi Talia: “Mei quoque fratrés pugnant.” in Germania?” is nostri in Germania pugnant Talius: “Pueri pugnis, non armis pugnant. Milités pugnant gladis, pits, hast.” 20 0 5 50 65 Marcus: “Num Aemilius et hastam et pilum fert?” Tolius: “Aemilius pilum tantum fert, is enim pedes est, nn eques. Eques est miles qui ex equd pugnat; qui pedibus pugnat pedes est. Equités hastas, pedités pila ferunt. Pilum non tam longum est quam hasta, neque gladius peditis tam longus est quam gladius equitis. Pilum Aemili sex pedés longum est.” Marcus: “Quam longus est gladius eius?” Tolius: “Duds pedés longus est.” ‘Marcus: “Duds pedés tantum? Car tam brevis est gladius?” Talius: “Quod gladius brevis ndn tam gravis est quam, gladius longus. Gladius equitis longior et gravior est ‘quam peditis. Pedes, qui pedibus it multaque alia arnt fert, gladium longum et gravem ferre non potest; itaque sladius eius brevis et levis est — brevior et levior quam is qui ab equite fertur, Etiam gladit qui 4 Germanis feruntur longidrés et gravidrés sunt quam Romandrum. ac pila edrum longidra et gravidra quam nostra sunt.” Talia: “Qui sunt Germani?” Iolius: “Germant sunt homings barbari qui Germ: iam incolunt. Germania est magna terra nén procul & Gallia; Gallia autem provincia Romana est, ut Hispania, Syria, Aegyptus. Provincia est pars imperit Romani, ut membrum pars corporis est; Roma enim caput imperil est, provinciae membra sunt. Germania non est provin- cia Romana, Flamen Rhénus Germaniam 4 Gallia pro pds iti m ques ism tladivs brevis nm tam ‘tai et quan glaius Tongus {erre (in) = portire ferwur feruntue Germ rom m pl argue ‘aclargue ante cetera Titers barbarus-a-um = nee ‘Romanus nce Graccus incolere: eer ‘in terra hab pars (< parts) partis 87car. XII CAP. XIL dividere patria-ae fp. nostra % tersloppidum pa ‘eum nostrocurn contra prp-+ace plrérefimperire + dat hostis-ism «+ amicus bellum im op-pugnare ‘on pugnire sing-ndm exerts ‘dat exerci bl exert du duis m pli nim exerts exerctbus exerts an dar abt Gallt-orum m pl IMT Sam) ‘astra -Srum n pl (vord- bbulum plarale canta) 88 vineia dividit. Rhénus ac Danuvius flimina, quae Ger- maniam ab imperio Romano dividunt, finés imperit nostri sunt, Germania est patria Germandrum, ut Roma nostra patria est.” Talia: “Car milités Romani contra Germands pug- nant? Suntne Germant hominés improbi?” Talius: “Milités nostri contra Germands. pugnant, quod Germani amici Romanorum non sunt nec Romi- nis parent. Germant hostés Roman6rum sunt, ac bellum est inter Germands et Romands. Germani exercitum nostrum oppugnant.” Tilia: “Quid est ‘exercitus’?” Talus: “Exercitus est magnus numerus militum qui contra hostés diicitur, Qui exercitum diicit dux exerci ts est. Dux exercitul imperat, exercitus duci sud paret, nam dux ab exerciti: metuitur. “In Germania et in Britannia sunt magni exercitas Romani qui contra exercitiis hostium pugnant. Milites et duces exercituum Romandrum ab hostibus metuun- tur, In Hispania et in Gallia non multi sunt milités Romani, nam Hispani et Galli, qi ces provincias inco- Junt, iam exercitibus n stris parent. In exercitibus RO- ‘manis etiam Hispini et Galli multi militant, qui et alia arma et arciis sagittdsque ferunt.” Talia: “Ubi habitat Aemilius?” Talius: “Aemilius in castris habitat mille passiis @ fine imperif. Castra sunt militum oppidum.” 7 80 85 0 mi 95 100 vos no us astra Romana ‘Marcus: “Quam longus est passus?” Talius: “Unus passus est quinque pedés, ergé mille passils sunt quingue milia pedum. In castris Aemilii sex milia militum habitant. Nallae fEminae aut puert illic hhabitant, nec enim féminae puerique militire possunt. Circum castra fossa et vallum longum et altum est.” ‘Marcus: “Quam altum est vallum castrorum.” Tilius: “Prope decem peds altum est, et duo milia passutum longum, Quattuor portae per vallum in castra ducunt, Inter duas portis est via lata, quae castra in duis partés dividit; ea via centum pedés lata est “In belld portae castrdrum clauduntur. Cum exerci- tus Germandrum castra oppugnat, Romani castra dé- fendunt: vallum ascendunt ac pila in Germénds iaciunt i autem nec pila in castra iacere possunt, quod fossa nimis lata et vallum nimis altum est, nec villum ascen- dere, quod Romani pi et gladiis vallum défendunt. Hostés castra nostra expugniire ndn possunt “Ecce portae aperiuntur atque equititus noster in hostés impetum facit. Barbari perterriti, qui im- petum equitatas sustinére non possunt, arma ad terram iaciunt atque in magnas silvas fugiunt passus sm: #passus ‘pede [148m] slim np gen mille ay ham nds oo" ya hoon pe = pute pulse altus-a-um latus-a um inbello = cum bellum delendere + opp in (+ ace)= contr (Se ingen ‘evan mace, oi | eet 89)