Está en la página 1de 7

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΠΣ (ΑΔΕ) « Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς»

Θεματική ενότητα ΑΔΕ 51

«Γενικές αρχές της σύγχρονης γλωσσολογίας για εκπαιδευτικούς»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ

της μεταπτυχιακής φοιτήτριας

Κωνσταντίνας Μαθιουδάκη ΑΜ (504741)

Χειμερινό εξάμηνο 2018-2019

Αθήνα, Δεκέμβριος 2018

Περιεχόμενα
1.Εισαγωγή...........................................................................................3

2.Βασικοί ορισμοί εννοιών...................................................................4

5.Συμπεράσματα- Επίλογος................................................................

4..Βιβλιογραφία....................................................................................

1. Εισαγωγή

Η παρούσα εργασία παρουσιάζει αναλύει και καταγράφει

2. Βασικοί ορισμοί εννοιών

2.1 Γλωσσική ποικιλότητα

Η εκάστοτε κοινωνια διαφοροποιείται σημαντικά καθώς διαχωρίζεται σε κοινωνικά σύνολα –


ομάδες οι οποίες διέπονται από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα έχουν
διαφορετικη παιδεία, διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες, δεδομένα τα οποία
διαφοροποιούν το κοινωνικό σύνολο ως προς την δομή του. Οι διαφοροποιήσεις αυτές γίνονται
εμφανείς και στην γλώσσα. Όσο πιο έντονες ειναι οι διαφοροποιήσεις αναμέσα στις κοινωνικές
ομάδες, τόσο διαφέρει και η γλώσσα που χρησιμοποιείται από τα μέλη της εκάστοτε ομάδας. Οι
διαφοροποιήσεις αυτές που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό μιας κοινότητας αποτελούν το
φαινόμενο των γλωσσικών ποικιλιών και , οι οποίες χωρίζονται σε γλωσσικές ποικιλίες (Ανδρέου,
2012: 171). Ο Labov με έρευνες του απέδειξη επιλογή της γλωσσικής ποικιλίας, δεν είναι τυχαία
αλλά σχετίζεται άμεσα με την κοινωνική μας τάξη, καθώς και ότι χρησιμοποιείται συνειδητά και
μη για αναδείξη την ένταξη του κάθε ατόμου σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη (Μικρος κ.α. , 2001:
135-6).

2.2 Γεωγραφικές ποικιλίες

Σύμφωνα με τον Γούτσο η γλώσσα διακρίνεται «...σε ποικιλίες σύμφωνα με τον χρήστη, τον
ομιλητή δηλαδή της γλώσσας, και σε ποικιλίες σύμφωνα με τη χρήση. Έτσι, με βάση το ποιος
μιλάει (ή γράφει) διακρίνουμε γεωγραφικές ποικιλίες ή διαλέκτους και κοινωνικές ποικιλίες ή
κοινωνιολέκτους, ανάλογα με την καταγωγή και τις διάφορες κοινωνικές παραμέτρους (π.χ.
ηλικία, φύλο, κοινωνική τάξη κ.ά) που χαρακτηρίζουν τον ομιλητή αντίστοιχα» (Γούτσος, 2015:
155). Ως γεωγραφική ή οριζόντια ποικιλία ορίζεται η γλώσσα η οποία καθορίζεται απο
γεωγραφικούς παράγοντες, όπως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των πληθυσμών των πόλεων ή
χωριών, είτε εξαιτίας της μορφολογίας του εδάφους είτε για άλλους λόγους, οδήγησαν στην
δημιουργία τοπικών ιδιωμάτων ή αλλιώς διαλέκτων. (Ανδρέου, 2012: 172). Τέλος, αξίζει να
σηειωθεί οτι μια συγκεκριμένη γεωγραφική ποικιλία είναι ανεξάρτητη ή μπορεί να θεωρηθεί
υπο-ποικιλία μιας άλλης κοντινής της γεωγραφικά ποικιλίας.

2.4 Κοινωνική ποικιλία

Από την άλλη μεριά, η κοινωνική ποικιλία ή αλλίως κάθετη ποικιλία, δημιουργείται στο
εσωτερικό της κάθε κοινωνίας στην οποία η γλώσσα διαφοροποιείται βασιζόμενη σε κοινωνικούς
παράγοντες. Με άλλα λόγια, η γλώσσα ποικίλλει στον ίδιο χώρο, ανάλογα με την κοινωνική τάξη ,
την ηλικία, το επάγγελμα των μελών της, οι διάλεκτοι των περιθωριακών κ.α. (Ανδρέου, 2012:
172). Στην κάθετη ποικιλία, διακρίνουμε τις κοινωνιολέκτους μιας γλώσσας. «Η ποικιλία
συνίσταται στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους κοινωνικές ομάδες ή τάξεις
χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα, π.χ. τη νέα ελληνική. Το επάγγελμα, το φύλο, η ηλικία, το
εισόδημα, η κοινωνική προέλευση, ακόμη και η θρησκεία, φαίνεται πως είναι παράγοντες (ακόμη
κι αν δεν είναι πάντοτε εύκολο να τους ορίσουμε με ακρίβεια) που οδηγούν σε κάθετη ποικιλία.
Έτσι, η κοινωνική τάξη καθορίζει τη φωνητική πραγμάτωση μιας γλώσσας, όπως έδειξε με τις
έρευνές του για τις σχέσεις γλώσσας και κοινωνικής διαστρωμάτωσης ο Labov στις ΗΠΑ»
(Ανδρουλάκης, 2015:14). Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις γλωσσικές επιλογές των
ομιλητών είναι η θρησκεία καθώς και η προέλευση απο την χώρα μετανάστευσης στην χώρα
υποδοχής (Ιbidem)

2.3 Πρότυπη γλώσσα

Ως πρότυπη γλώσσα ορίζεται η γλωσσική ποικιλία που έχει προκύψει μέσω της διαδικασίας
τυποποίησης και χρησιμοποιείται στους κρατικούς φορείς, στην διοίκηση, στην εκπαίδευση
καθώς και την δημόσια και καθημερινή επικοινωνία ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Σε γενικές
γραμμές η επιλογή για την ανάδειξη μιας γλώσσας ενός έθνους ως πρότυπη, αποτελεί η
διάλεκτος η οποία για ιστορικούς αλλά και πολιτικούς λόγους απέκτησε κυρίαρχο ρόλο. έλος,
χαρακτηριστικό εκείνο που κάνει την πρότυπη γλώσσα να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες ΄΄μη
πρότυπες΄΄είναι το κύρος που την διέπει ο κύρος αυτό προέρχεται, όπως αναφέρθηκε παραπάνω
από τις ιστορικές συγκυρίες που επέβαλαν μια συγκεκριμένη νόρμα. Οδηγούμαστε λοιπόν στο
συμπέρασμα ότι οι πρότυπες ποικιλίες να χαρακτηρίζονται συνήθως από τάση για σταθερότητα
και μονιμότητα, να αντιστέκονται δηλ. στις αλλαγές και τις εξελίξις που χαρακτηρίζουν την κοινή
ανεπίσημη χρήση (Κρακίδη, Μ.) Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορεί να γίνει αντιληπτό για ποιον
λόγο η πρότυπη ελληνική γλώσσα στηρίζεται στην πελοποννησιακη διάλεκτο (Κονδύλη, 2014).
Κάτι ανάλογο συνέβη και με την πρότυπη αγγλική και γαλλική, εξαιτίας της πολιτικής, ιστορικής
και πολιτιστικής σημασίας του Λονδίνου και του Παρισιού αντίστοιχα. Επίσης ο Lyons
υποστηρίζει οτι η ύπαρξη μιας πρότυπης γλώσσας βοηθάει στην ιστορική σύνδεση ανάμεσα στην
γλώσσα και στην εθνικότητα, τονίζοντας παράλληλα ότι η ύπαρξη της μπορεί να οδηγήσει τους
ομιλητές της εκάστοτε διαλέκτου ως πρότυπης, σε ευνοϊκότερη θέση από τους ομιλητές άλλων
τοπικών διαλέκτων (Lyons, 2011: 305-6).
2.5 Δημόσιος λόγος
Βιβλιογραφία

Ανδρέου, Γ. (2012). Γλώσσα: Θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση (σσ. 171- ). Αθήνα: Πεδίο.

Lyons, J., (2011). Εισαγωγή στη γλωσσολογία (Επιμ. Γ. Καρανάσιος) (σσ. 305-6). Αθήνα: Πατάκης.

Μικρός, Γ., Fay, R., Rodriguez, M., Σπινθουράκη, Ι., (2001) Κατανόηση της γλώσσας και του
Πολιτισμου: Από τα λατινικά στη Σύγχρονη Ισπανική Γλώσσα. (σσ. 135-6). Πάτρα: ΕΑΠ.
Ηλεκτρονική βιβλιογραφία

Ανδρουλάκης, Γ., Σημειώσεις Παραδόσεων :Κοινωνιογλωσσολογία (σσ 14 ). Βόλος


Ανακτήθηκε στις 04/12/2018
http://eclass.uth.gr/eclass/modules/document/file.php/SEAA101/%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%
B5%CE%B9%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%
89%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%BF%CE%BB%CE%BF%
CE%B3%CE%AF%CE%B1%CF%82.pdf

Γούτσος, Δ. , Φραγκάκη, Γ., (2015). Εισαγωγή στην γλωσσολογία σωμάτων κειμένων (σσ. 155).
Αθήνα: ΣΕΑΒ
https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/1932/1/00_master_document_Goutsos.pdf
Ανακτήθηκε στις 02/12/2018.

Κονδύλη, Μ., (2014). Διδακτική της Γλώσσας Ι. Μοντέλα διδασκαλίας. Πάτρα


https://eclass.upatras.gr/courses/PN1419/
Ανακτήθηκε στις 04/12/2018.

Κρακίδη, Μ., Νόρμα, γλωσσική ποικιλία και εκπαίδευση.


http://www.komvos.edu.gr/periodiko/periodiko2nd/thematikes/new_print/1/1.htm
Aνακτήθηκε στις 04/12/2018.

También podría gustarte