Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA
2018
ANATOMI
A. SISTEM DIGESTIVUS
ORGANON SISTEM
DIGESTIVA PROPIUS
ABDOMEN 1. Oesophagus
Regio epigastrica 2. Gaster/Ventrikulus ORGANON SISTEM
Regio hypocondriaca DIGESTIVA
3. Duodenum
dextra et sinistra ACCESORIUS
4. Jejunum
Regio umbilicalis 1. Hepar
5. Ileum
Regio lumbalis dextra 2.Vesica Fellea
6. Intestinum Crassum
et sinistra 3. Pancreas
Regio hypogastrica 4. Lien
Regio inguinalis dextra
et sinistra
SISTEM DIGESTIVUS
GERD
Oesophagus (Gastro-oesophageal Reflux Disease)
Atresia Oesophagus
Gastritis
Gaster/Ventrikulus
Ulkus/tukak gaster
Ulkus duodenale
Atresia duodenale
Duodenum
KLINIS Melena
Hematocezia
Adenokarsinoma
Tumor karsinoid
Appendicitis
Intestinum Crassum
Kolitis ulseratif
B. SISTEM ENDOKRIN
Hypophysis/Glandula
Hypothalamus Pituitary Glandula Pineal
Vaskularisasi arteri Lobus anterior Vaskularisasi arteri kecil
kecil cabang (adenohypophysis) cabang circulus willisi
circulus willisi
Lobus posterior
(neurohypophysis)
Glandula Glandula
Thyroidea Innervasi Parathyroidea
N. Laryngeus Thymus
Innnervasi N.
recurrens dextra et Laryngeus recurrens Innervasi N. Vagus
sinistra cabang N. dextra et sinistra cabang
Vagus N. Vagus
Gonad
Glandula 1. Testis : Innervasi plexus
Pancreas Suprarenalis testicularis dari n. Vagus & N.
Innervasi Nn. Innervasi plexus genitofemoratis
Splanchici renalis 2. Ovarium : Innervasi plexus
ovaricus & plexus hipogastricus
superior
C. GENITALIA FEMININA
• Ovarium
• Tuba Uterina : Infundibulum tubae, Ampulla
Organon Genitalia tubae, Isthmus tubae, Pars intramural
Feminina Interna • Uterus : Fundus uteri, Corpus uteri, Cavum
uteri, Cervix uteri, Isthmus uteri
• Vagina
• Mons Pubis
• Labia Mayor : Rima pudendi, Commisura
labiorum anterior et posterior
Organon Genitalia • Labia Minor : Frenulum clitoridis &
preputium clitoridis, Frenulum labia
Feminina Eksterna minor/fouchete
• Clitoris
• Vestibulum Vaginae : Ostium vagina & OUE
• Glandula Vestibularis
Macam-Macam Hymen
D. GENITALIA MASCULINA
Feminina Masculina
• Labius Majus • Scrotum
• Ovarium • Testis
• Clitoris • Penis
• Uterus + Vagina • Utriculus Prostaticus
• Isthmus Uteri • Colliculus Seminalis
• Bulbus Vestibuli • Bulbus Urethra et Corpus
Cavernosum Urethra
• Glandula Vestibularis Major • Glandula Bulbourethralis
• Glandula Vestibularis Minor • Glandula Urethralis Littre
• Glandula Paraurethralis Skene • Glandula Aberantes/Lobus
Medius Glandula Prostata
Referensi :
Anatomi FK UMS, Asisten. 2013. Buku Panduan Praktikum Anatomi (CEREBRO) Jilid
3.
Paulsen, F dan J. Waschke. 2013. Sobotta Atlas Anatomi Manusia Organ-Organ Dalam
Jilid 2 dan 3 Edisi 23. Jakarta: Penerbit Buku Kedokteran EGC.
HISTOLOGI
A. DIGESTIVE TRACT
LIDAH
KELENJAR LIUR
UTAMA
Sel serous Sel serous & mukous Sel serous & mukous
Duktus ekskretorius
Duktus ekskretorius Duktus ekskretorius
bartholin (besar) &
duktus stenson duktus wharton's
rivinian (kecil)
ORGAN
ENDOKRIN
ASIDOFIL
• Somatotrof menyekresi somatotropin
• Mammotrof menghasilkan prolaktin
BASOFIL
• Tirotrof mengeluarkan TSH
• Gonadotrof menyekresi FSH & LH
• Kortikotrof mengeluarkan ACTH
KROMOFOB
C. GENITALIA FEMININA
PERKEMBANGAN
FOLIKEL
Folikel de Folikel
Graaf Primordial
Folikel
Sekunder
PERIMETRIUM
MIOMETRIUM
ENDOMETRIUM
Fase Prolifereasi Fase Sekresi (Luteal,
Fase Menstruasi
(Folikuler, Esterogenik) Progesterogenik)
SIKLUS
ENDOMETRIUM
Fase menstruasi
Fase proliferasi
(esterogen dan progesteron
(folikuler, esterogenik)
menurun)
Fase sekresi
(luteal, progesterogenik)
D. GENITALIA MASKULINA
KELENJAR REPRODUKSI
TAMBAHAN
Vesikula Kelenjar
Kelenjar Prostat Penis
Seminalis Bulbouretra
Zona periferal
Zona transisional
Zona sentral
Referensi :
Eroschenko, Victor P. 2012. Atlas Histologi diFiore dengan Korelasi Fungsional Edisi
11. Jakarta: Penerbit Buku Kedokteran EGC.
Coopenhaver W.M. and Johnson D.D., 2008 : Bailey’s Textbook of Histology. 7th ed.
Baltimore, The Williams Walkins Co. pp. 364-77
Ham AW and ConmarkD.H., 2005: Histology . 3th ed. Philadelphia, JB Lipponcot Co. pp.
322-27
Junquira L.C. and Carneiro J. , 2011: Basic Histology. 3th ed. Lange Med. Publ. pp. 462-
84
Leeson T.S and Leeson C.R., 2009: Textbook of Histology. 5th ed. Philadelphia London,
WB. Saunders pp. 286-93.
FISIOLOGI
A. SISTEM PENCERNAAN
Empedu
Mulut
Sekresi Pankreas
mencakup :
Faring dan • Enzim proteolitik :
Esofagus tripsinogen,
kimotripsinogen, dan
prokarboksipeptidase
• Amilase
Lambung • Lipase
HORMON SISTEM
ENDOKRIN SENTRAL
Glandula Thyroidea
•Sel folikuler : T4 & T3
•Sel parafolikuler : Kalsitonin
Glandula Parathyroidea
•PTH
Thymus
•Timosin
Pancreas
•Sel alpha : glukagon
•Sel betha : insulin
•Sel delta : somatostatin
•Sel F : peptidae pancreatic
Glandula Suprarenal
•Korteks adrenal
•Zona glomerulosa : Mineralkortikoid/aldosteron
•Zona fasciculata : Glukokortikoid/kortisol
•Zona reticularis : Dehidroepiandrosteron/androgen
•Medula adrenal
•Katekolamin : Epinephrin dan norepinephrin
Gonad
•Testis
•Sel leydig : Testosteron
•Ovarium
•Sel Teka : Estrogen
•Corpus luteum : Progesteron
C. SISTEM REPRODUKSI WANITA
HPO AXIS
Hypothalamus
(GnRH)
Pituitary
Positif (+) (LH & FSH)
Negatif (-)
Ovary
Estrogen + Progesteron
HPT AXIS
Hypothalamus
(GnRH)
Pituitary
(LH & FSH)
Testis
Negatif (-)
Testosteron
Referensi :
Sherwood, Lauralee. 2012. Fisiologi Manusia Dari Sel ke Sistem. Edisi 6. Jakarta:
Penerbit Buku Kedokteran EGC.
BIOKIMIA
A. SISTEM PENCERNAAN
SISTEM
PENCERNAAN
Netralisasi asam
Enzim renin
Fase Sefal
SEKRESI GETAH
LAMBUNG
Digestion
gastrin, secretin, CCK.
Homeostasis
ANF, aldosteron, calcitriol,
kalsitonin, paratiroid.
HORMON
BERDASARKAN FUNGSI
Metabolisme
insulin, glukagon, kortisol,
tiroksin, epinephrin.
Proliferasi
GH, estrogen, progesteron,
testosteron.
Steroid
GOLONGAN
HORMON
Endokrin
sistem sirkulasi
sampai ke
jaringan lain.
MEKANISME
KERJA
HORMON
Autokrin Parakrin
organ dan organ
jaringan yang sama, jaringan
sama. berbeda.
Referensi :
Rodwell, Victor W,dkk. 2009. Biokimia Harver Edisi 27. Jakarta: Penerbit Buku
Kedokteran EGC.