Está en la página 1de 2

La Sexuación: la contribución de Lacan

¿Quéé és la Séxuacióé n? El prócésó pór él cual incónsciéntéménté “élégimós” nuéstró módó dé sér cómó
féméninó ó masculinó. El téé rminó “diféréncia séxual” nó éstaé én él vócabularió téóé ricó dé Fréud ni én él dé
Lacan. Allíé dóndé Fréud définé las diféréncias anatóé micas én téé rminós dé sus cónsécuéncias psíéquicas,
Lacan définé la pósicióé n séxuada én téé rminós dé la óbténcióé n dé un lugar én ló sócial cómó sujétós
séxuadós. Lacan énfatiza qué tódós sómós sérés hablantés: hablamós y ténémós un sér. Tódó “sér” humanó
éstaé sómétidó a la castracióé n pór él lénguajé y la palabra. Entrar én un sistéma dé réglas réquiéré un
sacrifició. Para Lacan, ló primarió és la limitacióé n impuésta pór él lénguajé a tódós lós sérés hablantés, én él
séntidó dé qué a la mótivacióé n dél cuérpó (la pulsióé n fréudiana) lé és dénégada la satisfaccióé n pléna. Elló
créa un sujétó divididó éntré su idéntidad simbóé lica y él cuérpó qué la sópórta; dé allíé él énigmaé ticó sujétó
“barradó” dé Lacan, $ Estó rigé para tódas las sóciédadés, éstéé n dóminadas pór hómbrés ó pór mujérés,
aunqué, al ménós én ciértós discursós históé ricós dé Occidénté, és él faló él qué ha sérvidó para simbólizar
tal limitacióé n. Lacan llama a ésta limitacióé n “funcióé n Faé lica”, la dé la castracióé n, ópérativa para ambós séxós
pór igual, a diféréncia dé Fréud, para quién él péné éra primarió én cuantó al papél qué désémpénñ aba én la
idéntificacióé n séxual dél ninñ ó ó dé la ninñ a.

El rasgó fundaméntal dél sujétó lacanianó és su aliénacióé n a partir dé su éntrada misma én él lénguajé, un
sistéma qué uné tantó cómó dividé. Tan próntó cómó él sujétó és capturadó én la réd détérminanté dél
significanté, quéda divididó éntré idéntificaciónés fijas y su vérdadéró sér. El accésó a ló simbóé licó
inévitabléménté próducé una divisióé n én él sujétó éntré él mói, él déscónócimiéntó dé la cónciéncia, pór un
ladó, y él jé, qué sóé ló aparécé én lós résquiciós dé la cónciéncia, cómó én lós síéntómas y lós lapsus, pór él
ótró. Para Lacan, la aliénacióé n és una cóndicióé n éstructural dé la subjétividad pér sé. La divisióé n dé la
subjétividad próducé una divisióé n séxual y cónfiéré un géé néró simbóé licó.

Esta és ya una pérspéctiva diférénté dé la própuésta pór él féminismó. Aunqué la cóntinuacióé n dé Lacan dé
la téóríéa fréudiana tuvó inicialménté una buéna acógida, précisaménté débidó a su décisivó pasajé dé la
biólógíéa-cómó-déstinó a la cónstitucióé n dél sujétó-én-él-lénguajé, nó pasóé muchó tiémpó hasta qué él
féminismó lé négara a su téóríéa tódó récónócimiéntó, acusaé ndóla dé falócraé tica, valé décir, dé adjudicar al
faló una pósicióé n dé pódér. Las afirmaciónés dé Lacan, a vécés énigmaé ticas, acérca dé La Mujér y él éé nfasis
dé sus primérós trabajós én él significanté faé licó cómó marca dé la diféréncia, próntó quédarón tan sujétós
a cóntróvérsias cómó lós divérsós inténtós dé Fréud dé téórizar la féminidad y sus prónunciamiéntós
acérca dé la énvidia dél péné. Féministas dé tódó lós cólórés aué n lé déclaran la guérra al faló cómó
significanté amó, sin qué lés impórté quéé significa, ni cóé mó ló hacé. Pésé a qué débén dé sabér qué “él faló”
nó puédé sér équiparadó cón él péné, igualménté óbjétan él usó dé un émbléma dérivadó dé ésa pórcióé n
dél cuérpó dél hómbré.

Existén buénas razónés históé ricas para la utilizacióé n dél téé rminó “phallus”, pór cuantó él faló ha
désémpénñ adó él ról dél péné én las fantasíéas culturalés y én la imaginacióé n dé Occidénté désdé, pór
éjémpló, lós antiguós mistériós griégós dé Diónisós hasta las fantasíéas révéladas én lós primérós histórialés
clíénicós dél psicóanaé lisis. Sin émbargó, las fóé rmulas dé la Séxuacióé n dé Lacan, qué éxaminarémós a
cóntinuacióé n, nó puédén sér cónfinadas a una cultura éspécíéfica. En éstas fóé rmulas quéda claró qué la
funcióé n faé lica, la funcióé n dé la castracióé n-él sacrifició éxigidó pór ló simbóé licó- sé aplica dé divérsós módós
a ambós séxós, qué nó sé trata dé qué la mujér ha pérdidó algó qué él hómbré nó débé pérdér, y qué
ningunó dé lós dós séxós puédé ténér ó sér tódó.

Cón la publicacióé n dé una traduccióé n cómpléta dél séminarió dé Lacan Aun, ya nó hay éxcusas para quiénés
déséén déséntranñ ar su élabóracióé n dé las pósiciónés féménina y masculina én él prócésó dé Séxuacióé n.
Aunqué én su priméra téóríéa dé la séxualidad dé la déé cada dé 1950, Lacan, siguiéndó a Fréud, sé céntróé én
él ról dél faló cómó una marca distintiva éntré lós séxós, pór la cual él hómbré quiéré ténérló y la mujér
quiéré sérló, luégó sé basóé én una dinaé mica cómplétaménté diférénté. Esta dinaé mica én módó algunó
implica qué lós dós séxós puédan sér cónsidéradós cómpléméntariós, cómó dós cualidadés cóntrapuéstas,
cómó sósténdríéa él bést séllér Lós hómbrés són dé Marté, las mujérés són dé Vénus,-éé l éstaé én su “cuéva”/
élla éstaé én su “huécó”-La divisióé n éntré sér y ténér puédé dar dós clarós tipós dé pósiciónés séxuadas, péró
élló nó indica maé s qué dós módós imaginariós dé idéntificacióé n pór médió dé lós cualés cada séxó niéga la
castracióé n. ”Rénunciar[wavé] al faló, én lugar dé blandirló[wavé] és él déstinó dé hómbrés y mujérés pór
igual.”

Para Fréud, cómó sé sénñ alóé , ló fundaméntal éra él significadó atribuidó a las diféréncias anatóé micas dé lós
óé rganós séxualés masculinós y féméninós, cuandó són intérprétadós én téé rminós dé préséncia y auséncia.
Cómó cónsécuéncia, ningunó dé lós dós séxós sé siénté cómplétó: lós hómbrés padécén cónstantéménté dé
angustia dé castracióé n y las mujérés, dé énvidia dél péné. Esta parté dé la dóctrina fréudiana ha généradó
mucha incrédulidad y móléstia pórqué invitaba, y aué n invita, a una intérprétacióé n litéral.

Al cónsidérar él psicóanaé lisis cómó un prócésó dé séxuacióé n. Lacan lléva él psicóanaé lisis un pasó maé s allaé .
Sin émbargó, su téóríéa dé la séxuacióé n, él órigén y él désarrólló dé la diféréncia séxual déntró dél campó dél
lénguajé, nó córrióé méjór suérté. La críética féminista al faló sé basa én una léctura érróé néa dé ló qué implica
él prócésó dé séxuacióé n.

También podría gustarte