Disciplinas, transdisciplinas
y el dilema holistico:
Latinoamérica
Abra G Fire: Malai
2a ci: Depaen de Ha er Scie ae, PENSAR,
‘is Ue etn Sms Coban
"Tecan ade rn Epes Sd es Rah Cede SR
Cor SechgghrsSe CDRS Mel Ueny Nee 198 ovo Eee
‘Slama sb Em Crem ey ws Regi ais”
veda Sie Simin le Ce 0
una reflexién desde
1a ranaiiplinnedad es un concepen de moda. Hl parce refed conf
‘ei e a erat cai one de Landi, maha vee ase
fests igor concep No se eta en odo es, de que el cnet eng
‘uta sol acpctin monolica, De hecho, einen var vein ela eas
Dlnarided, pro ind elas ve dfrenian sranciamente de ore peeiar
caddie coool ots, la mk ol plariicplinariedad Ea a wns
Pinata we ine eno rgen mile de nuevos campos d conainien
fx dca dl wo monodscipoto yn ined para ot
ter las temic mis perinenes del mundo eontempordnc ye planean
prepunue que retan lv spur del quchacer sent
Se dic al nip como un lado de os cbs cs
‘elas dl eonccisnn, pero spcineste de es indies y neces de It
Ficus concimien einemac, be gata i.
“Aungoe ae pe de alpina dea pognts que le problemas de fundamen
satin proponen los eam de odo el ples, se peende lpr mis ali
a prepinea ober sr de dicho mundo. Al ese plate eleca Ga
io de formula eas preguntas en el antec reporal ltincamercao, ys
“ncamentecolombrano, en donde ells adquien vios epee
Elta rede en dos pte, En a primera se caccsica el proceso de
seanormacin que ve prseta en el guelacercetfico de comienos det siglo
SX, Eanes expen bio contenido voi, das as diver mane:
Tarde hablar del se el conocimientoceifico —i cs que etvaent a
Fy cade uns oreada dee un punto de visa que depend deb biaisn
eacncaloioal scl y pollen de lo are.
Ea le segunda ure qe no pected sr echt, Hex ceca algunas
faces de B hier de as cea en Ladooanéicay mis puriclrente eh
Clo, qc 1 ge mod, geen ovisconoconsrepjoae gic de hs
(Galas punden le as pobiades de eis geal (glbsboc) dl cone
‘Sho, pr nar tino tan en Boga (Cao Meni 12.
Shute ena scleién que et bao indice signs, en lft,
labor una caeriacign de a diferencias entre comtnidides cents en
dnoamescey en lest dl mando, pero sin referie Gas como diisiones
"Palen ln puslos yf etoriidads, sno ms Ben como stair
eary cieencs clin dear dl esquera occidental del sber-pader (6.
Genco onl ia sci epeena wna poximacé pclimie dado
cli pede ee tip de releions en Calombia sce em a peape-
Gade lc de fendamentcla,apenar empiean «propane, uiando ls
Daas de Foul una aquologi de ks cencias en nuca regione
Au cen prone ura leu de aes tla de ls cenis ene
croenie dl droll local de as mismar, edo ell con refrencia 3 8 waco
eta que ee de [a eandiiplinaroad
1, Las disipinas académicas reconfiguacin o desapaticign?
1 hstoriador Lawrence Stoe esc hace més de dos dada qu: "ca
deca see in eater que ve seve epidarent” (3). Ea a asad
omens que eeta Stoo, ban chacado con fea peneando sis dads,
TER el Buslament eptemolgic y del dezolo dels iiplinas en as
‘Sins en gener yeas denis scales en parle.
‘cha dos fun potenido una revlucign del pensmisoo,uoo de caes
primpls pono dena pare de ier nema des
Hci cided» la fagentacgn de los sabes yl ergs dels
sratao «pu de models cencoscomaliadoe en el sigo XIX, que eis
Pres 8 demaracin eparron fa actividad cognoriva de ws ements
foe ence y por supueo metascos?
Ovi ig aie
‘te mal de deni ques Fn, cool dese Surngo Cao-Géme
ada aaa pdr De, ely Din pec
‘Salle ln dunes npr pst
‘Seo darcy on nde made
pein ur ii aan coded ta
(ei hehe ranoyr dines peeled
‘Sam aby a mans pri i econ,
‘lg wa rl ma Cat 7.
Las disiptnas qu objevaron exe modelo sguieron ss propis lng
calrars de nveignionp aplnconespricts. La dead de ete proceso
‘lich arguments lr nidecpiarics~ en que a medida que acs
{= epecalnan catrn de vero in pever— as coneions potencies ve
Sleen enue oy con oten expo cogitios, 30 aecearament edict
Enc los nuns eens eros del dicpinwoad ed om >
tee 1993 y 1996 un grupo de inflyenespensdorerprovnintes de diversas,
Feeacionsdiplatsy rpoes dl mando se en prs conforma a Con
sin Gulbeakisn” Exe notable rap reiné un ands qu, adc ais
Teng seh conver en una fen is sede dl ema de desl
des enc soci yo era na at de ls lacoste us pis
como eno one on Ls buaniades ys Gens murs"
EL report dees comin explo timo la ceca soils ve cnstuyron
Indians y por qu e diiron em un grupo de dixiplinas que desde
‘onc fiero ead como terns aden pata ler lect, Jo
‘Sal gene un dle pemanct lado de I eucrserguiainal elt
Send cies.
“a proeupacn cnc, en pare, coal in mis amplia qu an pla
endo at couientes poomodernsas sae el devaeollo Ia legitimdad det
nociniet cent sunge a venture del posmederisme, como la de-
te ils Reynwa (UD), e tie conoid po eines que tene que vr con Ie
Trt la lovely el ane, com aula que cates cencis sce, en
‘uno coy aproxinain mi genermene xpd ha decreed ene oe
nem) a cris de on y de a enc, partendo de un fuerte exept
ta ous egos anal
‘Como nos oon Mich Foca uoo de os penises setae de
cortines poses (agai dl pesarento psodens); mo pode-
tor gnc mis a abril a pees us pliscons be te de
i fatlmenaci diiny “sds conse in sstena deco en
roc del scan, dows ener» ve dea sia de wa Wena ieaos ee
pe i Mae
oma forma de unt permanente actin de at rh” (3) Ba ee lea de
ova ac ndapenle ques pena sade fades
‘Eig nda oa de pres lca uma plc dl ber,
Tis cnc sores gue fron defini entre 1890 y 1914 en enrucus
iciplnnesreconcidar por le unierddes del mundo, se encontraron pros
It mitad del ein ene Gencarde la maurlna Ls cena: dl
‘Spl, xa divin defend por I cuss neoancana, fe mis ade a=
‘ada por ls cortex potas (Haber 81) y todavia ene sigo XXI se
‘andes perp po hs pols intucoales, Como dirs Habermas, “baste
‘run fads clguer adogo de casos unvetais pa pete de ee
‘ecb lsc de as enc, que alo lor manuals dels posts parcen
‘considera inleane” (1.
Pec as enlaces mds han pd ser indents ea tens, aun
gu is us cnc defn no exter de oe xtra parca ignore
thar oar dade una pepsi eptemliga Os cova anal de Is cela
Yl heen dace ssa) y, pore con, proponen mus sds a este
‘rdenmintoanacrico.
Tapcindore en el Iengsj de Thomas Kah, pornos pens que como
‘onneunca dele ple de lo eis, le hts dels Gens sociex
Ins a do una permanente ect cere. Hla expla pr debi
Ina de lo paradigms cintcor de ar deni sociales que se consuyeon
‘eplcando sels de renin aur y qe al ver eigen i oie
‘St la bermendutin de us popion dealin Al expetienamcs una dole
‘Elda por defer (ningin paradigms damian) y por exceso (rai pr-
sta primis en ometecal- A as ens oily as bumandade
fe pcten her esperimeniado wn pedo de ‘encianomal dala fa —inri-
tle deme sete de propueraspardigmdicas que sles porn
‘eine como padigmas orp ea seaddo esc.
sas dacasones sb palma se replantean bo al consatase po unt
pire desinamicno de oben cpinares en is Gens soci por
‘els cone de os dele dea enlaces co osc fot
tneras con los tas 0 nes adlogor a oe sac, to de smo
‘eos de comple.
El efecto incre aque remiten ett peeocupciones en le pragma
inauconal ee rsimient continuo del mero de sbeisciplis, eo sob
todo d de lor aucos apes as nurs ategos dips eindipinrs,
tas icp hier yl neice odo ello en ves de recone
trcién que dependen delgado de raid en el cul ve experioente In
(Ge alu de Ie finden,
7
nn epi ein
dle qu lb genera expr psiconetan puesta como est
‘evra dea dpliaisad cise om uh exteo? yf gain de exe
Sian dot.
En ee content sine ls xis laters y enemas al ques dip
tar eat ecuventemnene ces del dea dpi 0, or lo menos,
{Er fin de sus cinoer como etubanplztaos hasta abr. El condo is
Togo inglés Anthony Giddens, expres con clardad eta He: La Ines de
pemamicato que divide ale cetiens coutrporinnspacrn ss sles
(Eimios polo ano, es ngente reper os undamenos del pensanient>
ontemperinco (703). Mids radisment as versiones antdxpinares de
‘itn ctl de, por semplo,Edgado Landy, consderan quel inci di
Spllur e mds que un ope mio us producto continado del peor de
Is colonia ecidnrl capital
‘Ea ee ano alge castan por pasion intrmaias yen ete seni 90
sobre cides con slgunassgureneaconer de a Kea anicpinat
Se pdr al ence, planet da de lo eines tj que cian It
Fegenncn de los en, en expec cyt mencionado infeed fs Comi-
Sow Guleakan, han gusts eagerado sw cia al po considera desuollo
nutty ve exible dels dacilina que sempre se han fondo ene.
‘Bade posite del XDK, ore menay, de a manera roaimente fncio-
fala leq a menudo dic iss fete
“Tampoco cobra platen I da dee fman en cues, 0 20 ks destin
1 tite dines epnales de sce por ejemplo puta Amis Late
far que con fecucnca ae vecama dede Ia regi, aban deseoldo, sn
ombeaa a una pon ceveana equ hoy proclaan lor ners campos
‘nedcpiaren punto de Hegada de a eflesianesgulbekisss
EL pum de partdade ls osm eetonces el encueio en hs fortes
‘eure nein iin, que to et enemads en sus ture, os nce
‘Sos wansdpinnres que apoco nes que dears como ania
de mune nti dempre miradael problema xm el de dix que
te han modeado en prices que Bnamete no parcen sr tn dipinadors
emo a yce ve hace pret
Elprimer moment, Deas dsiplinasalasinterdisipinas
xine le acesiad de formulas sitemas de conocaient Fgnentado,