Qori Pukyuq Salka Uywachankuna

Jesús Manya Salas

El Viejo Puma Editores

Qori Pukyuq Salka Uywachankuna
Amaru Salvador saq´eron puqllayta q´omer
piwichukunawan, anqhas umayoq q´ello ch´eqoyoq;
chayamusqakun unqaraymanta hoq ñeqen
choqllokunaq poqoramuqten; mancharisqa
waraqanwan wañuchiyta qallarin, chaqra saranta
ch´usiarapuqtinku; karumantan rumiwan
mancharichin, mana sara tukurapunankupaq.
Manaya atipaqkucho soq´a ichhukunawanqa. Chay
raykun qanchismanta chunka iskayniyoq wataqama
erqekuna yanapaqku, chaqrakunapi mana yarqay
qananpaq.

Saykusqa pukyu ñawinman uraymusaqtin, tuparon

salk´a uywachunawan, kusisqa takikusaqtinku,
kunqankupipas sumaq chinlinliyway warkuska
kawarikuq p´itasaqtinku, Qori Pukyuq muyumpi.
Amaru Salvador munan hoqllatapas hap´iyta,
llipinkutaq chaupi pukyuman haykuyrapunku.
Qhatataspataq suyan unuq samariyninta, qanchis
rumi qonopaman salk´a uywachakuna
tukurapusqankuta, yuraq yanachawan
k´ancharapuskankuta.

Qori Pukyu timpuykachan, Amaru Salvadortaq

rumi qonopa hap´inanpaq, qayllalla haykurun
qochaman, mana ttiota manchachispa, hoqllamanta
qanchisqama uywachakunata hap´irun, yuraq
unkunwantaq ch´akirun, llamichu chuspanman
waqaychaspa. Wayna kallpanwan phawaylla
wasinta chayarun, tayta mamanman
qhawachinanpaq.

Paykunataq churinta marqarispa yachachinku,

mama pachaq haywayninta, allin llankayman
tiqrapunankupaq. Qanchis qonopachakunataq
waqaychaska kanku, hatun chakanaq patanpi,
sumaq rurukunaq chaskinanpaq. Paqareqmantaq
allin maycha watuqwan kutinku Qori Pukyuman,
mamaqocha ch´allareq, allin willakuy
chayachimusqanmanta.

Ch´allakuy qallarin, mosoq qhapaq ninawan,

mastarinkun wicuñaq sumaq awasqa p´achata,
chaupinchankun unkuñata, hanan urin
yanamasintin, lloq´e pañawan huntakunankupaq,
churanqun qoqa q´intuta, puka q´ello q´antuq
t´ikanta, hatun sara papaq muhoqninta, yuraq puka
ch´uruwan, llamichuq sullunpas, q´espe ch´askapas;
saminchaspataq, unkuñapin maytunku sumaq
q´aytuwan, watankutaq ch´allayta, sara aqhawan
ñawinchaspa. Ch´allakuy allin mat´iska
kananpaqtaq, Qori Pukyu sonqonman
p´ampachanku, tayta mama apukunawan
rimarispa, mañakuspa allin kausaypaq.

Chaymanta pachan allin llankay, ruruchiy

chayamuran Amaru Salvador wasinta; salk´a
uywakunapas miraranku pachaq pachaqllanpiña,
llaqtakunata chayaspa. Allin yawarniyoq
uywakuna, kallpasapa, umalleq qhawayoq.
Antisuyumanta wichachimuqku qoqa q´epeta,
inchista, rumuta, raqhachata; hatun kontisuyu
qochamantataq apamuqku wiroqmiskinta,
ruruhawita, aqhakunata; qollasuyo patamantataq
uraychimuqku ch´arkita, ch´uñuta, qañiwata;
qheswa yuncaraymantataq sarata, papata,
lakaweteta, miski rurukunata.

Qaru qaru llanqaymanta kutimoqtinkutaq, waranqa

waranqa ñanmantaraq uyariqoq uywakunaq
puririyninta, ch´aki mañakuyninta; chayllawanmi
yachaqku Amaru Salvador wasinman
kutimuskankuta; maman wayk´uyta qallarinanpaq,
sumaq miqhuyta, mosoq aqhata, llanqaqkunapaq,
qosanpaq, churinpaq; uywakunapaqpas q´omer
q´achuta, puka kachita, chiri unuta,
qallpachakunankupaq. Chay llanqaykunapin
Amaru Salvador purireq taytanwan, kuraq
waykeykunawan, llaqtakunata, orqokunata,
chikchipi, paraypi, inti yauraypi.
Chaypin yuyaycharan Chiri Uchuq qaskanta,
llanqapurireq miqhuyninta, maypichus tuparoq
kanku, chaypin p´istinkuta mast´arispa churaqko
imay tawantinsuyoq ruruyninta: ch´arkita, qowi
qanqata, q´omer uchuta cachichayuqta, wallpa
t´impusqata, sara hank´ata, sara kutasqa t´antata,
wakaq nuqñunninta, challwa runtukunata, khuchi
tullanpas, qochayuyopas, huntanankama.

Chaynatan ñaupaqman puririran Amaru Salvador

ayllun, Qori Pukyo yanapayninwan, rumi qonopa
mañakuyninwan; llanqaqku kusiska, salka
uywachunataq sapa watan mirayoq chunka
chunkamanta, ayllukunata, llaqtakunata,
suyukunata llanqaywan munakuyta saph´inchaspa,
mosoq unu pachakutimuqninkama, allin kausay
paqarimunanpaq.
 JESÚS MANYA SALAS (1957). Machu Puma
sutichaska, qelqaytaka qallariranmi, huch’uy
willakuywan: CH´AKEYCHIS - Tirando Piedras
(2005) mayt’upi; chayllamantaq paqarichimun:
AMARU SALVADOR - Los Spiritus del Plenilunium
(2010); rimarichintaq puma llalliqtapas, El Elegido
(2016 - 2017) qawariywan. AMARU SALVADOR: La
Rebelión del Agua (2012, 2015, 2017), huñun ask’a
warmaq yuyayninta, allin kawsayta maskaspa.

Kunantaq mastarimun qheswa siminchispi: Qori

Pukyuq Salka Uywachankuna (2018);Ayar Kachiq
Miski Weqeynin (2018); Hanp´atuchakunaq
Sayariynin (2018); Ayar Ukhupi: Ch´askaq
Qoyachankuna (2018); Chira Chirapaq Takiynin
(2018); Chikchischay… paraschay tiqramullayña
(2018)

Atipakusantaqmi qheswapi, Haykuta Tankatawan

llanqayta, imaynas Japón llaqtapi takiranku hina.