Está en la página 1de 34

Química Analítica I

Apéndices
Apéndices -1-

Masas atómicas1

Número Masa Número Masa


atómico Nombre Símbolo atómica atómico Nombre Símbolo atómica

89 Actinio Ac 227,03 12 Magnesio Mg 24,305


13 Aluminio Al 26,982 25 Manganeso Mn 54,938
95 Americio Am 241,06 101 Mendelevio Md 258,10
51 Antimonio Sb 121,76 80 Mercurio Hg 200,59
18 Argon Ar 39,948 42 Molibdeno Mo 95,94
33 Arsénico As 74,922 60 Neodimio Nd 144,24
85 Astato At 209,99 10 Neon Ne 20,180
16 Azufre S 32,066 93 Neptunio Np 237,05
56 Bario Ba 137,33 41 Niobio Nb 92,906
4 Berilio Be 9,0122 28 Níquel Ni 58,693
97 Berkelio Bk 249,08 7 Nitrógeno N 14,007
83 Bismuto Bi 208,98 102 Nobelio No 259,10
5 Boro B 10,811 79 Oro Au 196,97
35 Bromo Br 79,904 76 Osmio Os 190,2
48 Cadmio Cd 112,41 8 Oxígeno O 15,999
20 Calcio Ca 40,078 46 Paladio Pd 106,42
98 Californio Cf 252,08 47 Plata Ag 107,87
6 Carbono C 12,011 78 Platino Pt 195,08
58 Cerio Ce 140,12 82 Plomo Pb 207,2
55 Cesio Cs 132,91 94 Plutonio Pu 239,05
17 Cloro Cl 35,453 84 Polonio Po 209,98
27 Cobalto Co 58,933 19 Potasio K 39,098
29 Cobre Cu 63,546 59 Praseodimio Pr 140,91
24 Cromo Cr 51,996 61 Prometio Pm 146,92
96 Curio Cm 244,06 91 Protactinio Pa 231,04
66 Disprosio Dy 162,50 88 Radio Ra 226,03
99 Einsteinio Es 252,08 86 Radon Rn 222,02
68 Erbio Er 167,26 75 Renio Re 186,21
21 Escandio Sc 44,956 45 Rodio Rh 102,91
50 Estaño Sn 118,71 37 Rubidio Rb 85,468
38 Estroncio Sr 87,62 44 Rutenio Ru 101,07
63 Europio Eu 151,96 62 Samario Sm 150,36
100 Fermio Fm 297,10 34 Selenium Se 78,96
9 Flúor F 18,998 14 Silicio Si 28,086
15 Fósforo P 30,974 11 Sodio Na 22,990
87 Francio Fr 223,02 81 Talio TI 204,38
64 Gadolinio Gd 157,25 73 Tántalo Ta 180,95
31 Galio Ga 69,723 43 Tecnecio Tc 98,906
32 Germanio Ge 72,61 52 Teluro Te 127,60
72 Hafnio Hf 178,49 65 Terbio Tb 158,93
2 Helio He 4,0026 69 Thulio Tm 168,93
1 Hidrógeno H 1,0079 22 Titanio Ti 47,88
26 Hierro Fe 55,847 90 Torio Th 232,04
67 Holmio Ho 164,93 92 Uranio U 238,03
49 Indio In 114,82 23 Vanadio V 50,942
53 Iodo I 126,90 74 Wolframio W 183,85
77 Iridio Ir 192,22 54 Xenon Xe 131,29
36 Kripton Kr 83,80 70 Yterbio Yb 173,04
57 Lantano La 138,91 39 Ytrio Y 88,906
103 Lawrencio Lr 262,11 30 Zinc Zn 65,39
3 Litio Li 6,941 40 Zirconio Zr 91,224
71 Lutecio Lu 174,97

1 Datos de la IUPAC (1989). Pure & Appl. Chem, 1991, 62 (7), 975-990.
-2- Apéndices

Constantes del equilibrio ácido-base

H3AsO4 pK1 3,6 Acético CH3-COOH pK 4,8


pK2 7,3
pK3 12,5 Acetilacetona CH3-CO-CH2-CO-CH3 pK 9,0

HAsO2 pK 9,2 Benzoico C6H5-COOH pK 4,7

HBO2 pK 9,2 Carbónico H2CO3 pK1 6,4


pK2 10,3
HClO pK 7,5
Cloroacético ClCH2-COOH pK 2,9
H2CO3 pK1 6,4
pK2 10,3 Dicloroacético Cl2CH-COOH pK 1,3

HCN pK 9,2 Dimetilglioxima (HDmg) pK 10,6

H2CrO4 pK2 6,5 Etilendiamino (COOH-CH2)2-N-CH2- pK1 1,9


tetraacético CH2-N-(CH2-COOH)2 pK2 2,5
HF pK 3,2 (EDTA, H4Y) pK3 6,3
pK4 11,0
H4Fe(CN)6 pK3 2,2
pK4 4,2 Fenol C6H5-OH pK 10,0

NH4+ pK 9,2 Fórmico H-COOH pK 3,8

HNO2 pK 3,4 Ftálico C6H4-(COOH)2 pK1 2,9


pK2 5,5
H3PO3 pK1 1,5
pK2 6,8 Oxálico H2C2O4 pK1 1,3
pK2 4,3
H3PO4 pK1 2,2
pK2 7,2 Salicílico C6H4-(OH)-COOH pK 3,0
pK3 12,3
Tartárico (CH(OH))2-(COOH)2 pK1 2,5
H2S pK1 7,0 (H2Tr) pK2 4,2
pK2 13,9

H2SO4 pK2 1,9

H2SO3 pK1 1,9


pK2 7,2
Apéndices -3-

Constantes del equilibrio redox

Ag+/Ago ! Eo 0,80 IO3-/I2 Eo 1,20


I2/I- Eo 0,62
H3AsO4/HAsO2 Eo 0,56
I3-/I- Eo 0,54
HAsO2/Aso ! Eo 0,35
MnO4-/MnO2 ! Eo 2,26
Au3+/Au+ Eo 1,40
MnO2 !/Mn2+ Eo 1,23
Au+/Auo ! Eo 1,69
MnO4-/Mn2+ Eo 1,51
Bi3+/Bio ! Eo 0,22 Mn2+/Mno ! Eo -1,18
BrO3-/Br2 Eo 1,51 NO3-/NO " Eo 0,96
Br2/Br- Eo 1,09 NO3-/HNO2 Eo 0,94
CO2 "/H2C2O4 Eo -0,49 O2 "/H2O Eo 1,23
H2O2/H2O Eo 1,78
Ce4+/Ce3+ Eo 1,74
Ce3+/Ceo ! Eo -2,48 PbO2 !/Pb2+ Eo 1,46
Cd2+/Cdo ! Eo -0,40 Pb2+/Pbo ! Eo -0,13

ClO4-/ClO3- Eo 1,19 Pd2+/Pdo ! Eo 0,99


ClO3-/ClO2- Eo 1,16 S2O82-/SO42- Eo 2,01
ClO2-/ClO- Eo 1,47 HSO4-/H2SO3 (SO2") Eo 0,15
ClO-/Cl2 " Eo 2,04 S4O62-/S2O32- Eo 0,22
Cl2 "/Cl- Eo 1,40 So !/S2- Eo -0,48
Cr2O72-/Cr3+ Eo 1,33 Sn4+/Sn2+ Eo 0,15
Cr3+/Cr2+ Eo -0,41 Sn2+/Sno ! Eo -0,14
Cr2+/Cro ! Eo -0,91
Ti4+/Ti3+ Eo 0,10
Cu2+/Cu+ Eo 0,15 Ti3+/Ti2+ Eo -0,37
Cu+/Cuo ! Eo 0,52 Ti2+/Tio ! Eo -1,63
F2/HF Eo 2,81 Tl3+/Tl+ Eo 1,25
Tl+/Tlo ! Eo -0,34
Fe3+/Fe2+ Eo 0,77
Fe2+/Feo ! Eo -0,44 UO22+/U4+ Eo 0,33
Fe(CN)63-/Fe(CN)64- Eo 0,36 U4+/U3+ Eo -0,61
U3+/Uo ! Eo -1,80
H+/H2 " Eo 0,00
VO2+/VO2+ Eo 1,00
Hg2+/Hg22+ Eo 0,92 VO2+/V3+ Eo 0,34
Hg22+/Hgo ! Eo 0,79 V3+/V2+ Eo -0,26
V2+/Vo ! Eo -1,18

Zn2+/Zno ! Eo -0,76
-4- Apéndices

Constantes del equilibrio de formación de complejos

log K´1 log K´2 log K´3 log K´4 log K´5 log K´6

Ag+/Br- 4,7 3,0


Ag+/CN- ß´2: 20,5
Ag+/Cl- 3,3 2,0
Ag+/I- 6,6 5,1
Ag+/NH3 3,3 3,9
Ag+/OH- 2,3
Ag+/S2O32- 8,8 4,9 0,5
Ag+/SCN- 4,8 3,4
Ag+/Y4- 7,3

Al3+/acetilacetona 8,1 7,6 6,5


Al3+/C2O42- 7,2 4,8 1,3
Al3+/F- 6,1 5,0 3,8 2,7 1,6 0,5
Al3+/OH- 9,0 9,7 8,3 6,0
Al3+/Y4- 16,5

Au+/Br- ß´2: 12,0


Au+/CN- ß´2: 38,0
Au+/Cl- ß´2: 9,2
Au+/SCN- 15,3 1,7

Au3+/Br- ß´4: 32,0


Au3+/CN- ß´4: 56,0
Au3+/Cl- ß´4: 21,0
Au3+/OH- ß´3: 38,6 2,3
Au3+/SCN- ß´4: 42,0

Ba2+/Y4- 7,8

Be2+/acetilacetona 7,4 6,5


Be2+/C2O42- 4,9
Be2+/F- 5,0 3,8 2,8 1,5
Be2+/OH- 8,6 5,8 4,4
Be2+/Y4- 9,2
Apéndices -5-

log K´1 log K´2 log K´3 log K´4 log K´5 log K´6

Bi3+/Br- 3,1 2,5 1,8 1,2 0,6


Bi3+/I- 3,6 ß´4: 15,0 1,8 2,0
Bi3+/OH- 12,0 10,6
Bi3+/SCN- 2,2 0,5 1,7 0,8 0,6
Bi3+/Y4- 26,7

Ca2+/Y4- 11,0

Cd2+/acetilacetona 3,4 2,6


Cd2+/CN- 6,0 5,1 4,6 2,2
Cd2+/I- 2,3 1,6 1,1 1,0
Cd2+/NH3 2,7 2,2 1,4 1,1
Cd2+/OH- 4,1 3,6
Cd2+/SCN- 1,9 0,9
Cd2+/S2O32- 2,5 3,9
Cd2+/Y4- 16,5

Ce3+/ OH- 5,6


Ce3+/Y4- 16,0

Ce4+/OH- 13,2 13,8

Co2+/acetilacetona 5,0 3,9


Co2+/CN- ß´4: 19,1
Co2+/NH3 2,0 1,5 0,9 0,7
Co2+/OH- 1,8 6,7
Co2+/SCN- 1,7
Co2+/Y4- 15,9

Co3+/NH3 7,3 6,7 6,1 5,6 5,0 4,4


Co3+/OH- 13,5
Co3+/Y4- 36,0

Cr3+/F- 4,4 3,3 2,5


Cr3+/OH- 10,2 7,8 ß´4: 29,0
Cr3+/SCN- 3,1 1,7 1,0 0,3
Cr3+/Y4- 23,0
-6- Apéndices

log K´1 log K´2 log K´3 log K´4 log K´5 log K´6

Cu+/Br- ß´2: 5,9


Cu+/CN- ß´2: 16,3 5,3 1,5
Cu+/Cl- ß´2: 5,5
Cu+/I- ß´2: 8,9
Cu+/NH3 5,9 4,9
Cu+/SCN- 10,0 0,9

Cu2+/Ac- 2,2
Cu2+/acetilacetona 7,8 6,5
Cu2+/C2O42- 6,2 4,0
Cu2+/CN- ß´4: 27,3
Cu2+/OH- 6,3 6,5 2,5 0,9
Cu2+/NH3 4,0 3,5 2,8 1,5
Cu2+/SCN- 2,3 1,4
Cu2+/Y4- 18,8

Fe2+/acetilacetona 4,7 3,3


2+
Fe /C2O4 2- ß´3: 5,2
Fe2+/CN- ß´6: 35,4
Fe2+/dimetilglioxima 7,2 10,0
Fe2+/dipiridilo 4,4 3,6 9,6
2+
Fe /fenantrolina 5,9 5,2 10,2
Fe2+/OH- 4,5 2,9 2,6
2+
Fe /Y 4- 14,3

Fe3+/Ac- 3,4 2,7 2,6


Fe3+/acetilacetona 9,3 8,6 7,2
Fe3+/C2O42- ß´3: 18,0
Fe3+/Cl- 1,5 0,6
Fe3+/CN- ß´6: 42,2
Fe3+/F- 5,5 4,2 3,0 2,2
Fe3+/OH- 11,6 9,3
Fe3+/SCN- 2,2 1,4 1,4 1,3
Fe3+/Y4- 25,1

Hg2+/Ac- ß´2: 8,4


Hg2+/Br- 9,4 8,6 2,7 1,5
Hg2+/CN- 17,0 15,8 3,5 2,7
Hg2+/Cl- 6,7 6,5 1,0 0,7
Hg2+/I- 12,9 10,9 3,8 2,2
Hg2+/NH3 8,8 8,6 1,0 0,7
Hg2+/OH- 11,3 10,6
Hg2+/SCN- 9,1 8,1 2,8 1,8
Hg2+/Y4- 21,7
Apéndices -7-

log K´1 log K´2 log K´3 log K´4 log K´5 log K´6

I2/I- 2,7

La3+/OH-
La3+/Y4- 15,4

Mg2+/OH- 2,5
Mg2+/Y4- 8,7

Mn2+/acetilacetona 3,8 2,8


Mn2+/OH- 3,0
Mn2+/Y4- 13,5

Ni2+/acetilacetona 5,5 4,3 2,1


2+
Ni /CN - ß´4: 30,2
Ni2+/dimetilglioxima ß´2: 17,3
Ni2+/NH3 2,7 2,2 1,7 1,1
Ni2+/OH- 4,7 3,3
2+
Ni /Y 4- 18,2

Pb2+/Ac- 2,1 1,4


Pb2+/acetilacetona 4,2 2,4
Pb2+/OH- 6,2 4,1 3,7
Pb2+/Y4- 18,3

Pd2+/Cl- 6,1 4,6 2,4 2,3


Pd2+/OH- 12,4 12,8
Pd2+/Y4- 18,5

Sn2+/F- 4,1 2,6 2,8


Sn2+/OH- 12,3 ß´3: 15,9
Sn2+/Y4- 18,3

Sn4+/F- ß´6: 25,0


Sn4+/OH- ß´6: 60,5

Sr2+/Y4- 8,6

Th4+/F- 7,8 6,0 5,0 3,2


Th4+/OH- 9,6 10,3
Th4+/SO42- 3,2 2,3
Th4+/Y4- 23,2
-8- Apéndices

log K´1 log K´2 log K´3 log K´4 log K´5 log K´6

TiO2+/F- 6,4
TiO2+/Y4- 17,7

Tl3+/Ac- ß´4: 15,0


Tl3+/Br- 9,7 6,9 4,6 2,7
Tl3+/Cl- 6,3 5,1 3,1 2,5 2,1 1,8
Tl3+/OH- 13,4 13,0 12,3
Tl3+/Y4- 37,8

U4+/F- 9,0 6,7 5,5


U4+/OH- 12,2
U4+/SO42- 3,4 2,4
U4+/Y4- 5,8

UO22+/Ac- 2,0 2,0 2,4


UO22+/CO32- ß´3: 22,8
UO22+/F- 4,5 3,5 2,6 1,4
UO22+/OH- 8,1

V3+/OH- 11,0
V3+/Y4- 25,9

VO2+/C2O42- ß´2: 12,0


VO2+/F- 3,4 2,3 1,6 0,8
VO2+/OH- 7,9 10,4
VO2+/Y4- 18,8

VO2+/F- 3,0 2,6 1,3 0,1


VO2+/Y4- 18,1

Zn2+/Ac- 1,3 0,8


Zn2+/acetilacetona 4,6 3,6
Zn2+/CN- 5,3 6,4 5,0 4,9
Zn2+/fenantrolina 5,6 6,8 5,2
Zn2+/NH3 2,2 2,3 2,4 2,0
Zn2+/OH- 5,0 3,3 5,4 4,3
Zn2+/Y4- 16,5

Zr4+/acetilacetona 8,4 7,6 7,2 6,9


Zr4+/F- 9,4 7,8 6,5 5,8 ß´6: 28,3
Zr4+/OH- ß´2: 30,1
Zr4+/ Y4- 29,4
Apéndices -9-

Constantes del equilibrio de precipitación

AgOH pKs 7,7 Bi(OH)3 pKs 34,0


Ag[Ag(CN)2] pKs 11,3 BiI3 pKs 18,1
AgAsO2 pKs 8,7 BiPO4 pKs 22,9
Ag3AsO4 pKs 22,0 Bi2S3 pKs 97,0
AgBO2 pKs 7,6
AgBr pKs 12,3 Ca(OH)2 pKs 5,0
AgBrO3 pKs 4,3 Ca3(AsO4)2 pKs 18,2
AgCN pKs 15,9 CaC2O4 pKs 8,7
Ag2C2O4 pKs 11,0 CaCO3 pKs 8,4
Ag2CO3 pKs 11,0 CaF2 pKs 10,4
AgCl pKs 9,7 Ca3(PO4)2 pKs 26,0
Ag2CrO4 pKs 12,0 CaSO3 pKs 6,5
Ag4Fe(CN)6 pKs 40,8 CaSO4 pKs 4,6
Ag3Fe(CN)6 pKs 22,2
AgI pKs 16,1 Ce(OH)3 pKs 21,2
AgIO3 pKs 7,5 Ce2(C2O4)3 pKs 28,7
Ag3PO4 pKs 17,6 CeF3 pKs 17,9
Ag2S pKs 50,1 CePO4 pKs 18,5
Ag2SO3 pKs 13,8
AgSCN pKs 12,0 Ce(OH)4 pKs 37,2

Al(OH)3 pKs 33,5 Cd(OH)2 pKs 14,4


AlPO4 pKs 18,0 CdS pKs 27,0

AuOH pKs 19,1 Co(OH)2 pKs 15,4


AuI pKs 16,0 Co(CN)2 pKs 7,8
AuSCN pKs 25,0 CoS pKs 21,3

Au(OH)3 pKs 44,1 Cr(OH)3 pKs 30,2


CrPO4 pKs 22,6
Ba(OH)2 pKs 2,2
Ba3(AsO4)2 pKs 50,1 CuBr pKs 8,3
BaC2O4 pKs 7,0 CuCN pKs 19,5
BaCO3 pKs 8,3 CuCl pKs 6,7
BaCrO4 pKs 9,7 CuI pKs 12,0
BaF2 pKs 5,8 CuSCN pKs 13,4
Ba3(PO4)2 pKs 29,3
BaSO4 pKs 10,0 Cu(OH)2 pKs 18,8
CuCrO4 pKs 5,4
Be(OH)2 pKs 21,0 Cu2[Fe(CN)6] pKs 15,9
CuS pKs 36,1
-10- Apéndices

Fe(OH)2 pKs 14,7 Sn(OH)2 pKs 26,5


FeCrO4 pKs 5,6 SnS pKs 25,9
FeS pKs 18,1
Sn(OH)4 pKs 57,0
Fe(OH)3 pKs 37,0
Fe4[Fe(CN)6]3 pKs 40,5 Sr(OH)2 pKs 3,4
FePO4 pKs 21,9 Sr3(AsO4)2 pKs 48,7
Fe2S3 pKs 85,0 SrC2O4 pKs 7,2
SrCO3 pKs 9,0
Hg2(OH)2 pKs 23,0 SrCrO4 pKs 4,4
Hg2Cl2 pKs 17,9 SrF2 pKs 8,5
Sr3(PO4)2 pKs 27,8
Hg(OH)2 pKs 25,6 SrSO4 pKs 6,5
HgI2 pKs 28,0
HgS pKs 51,0 Th(OH)4 pKs 44,7
ThF4 pKs 28,3
Mg(OH)2 pKs 11,1 Th(IO3)4 pKs 14,6
Mg3(AsO4)2 pKs 19,7
MgC2O4 pKs 4,1 TlBr pKs 5,4
MgCO3 pKs 5,0 TlCl pKs 3,8
MgF2 pKs 8,2 Tl2CrO4 pKs 12,0
Mg3(PO4)2 pKs 27,2 TlI pKs 7,2
NH4MgPO4 pKs 12,6 Tl2S pKs 20,3
TlSCN pKs 3,8
Mn(OH)2 pKs 12,7
MnC2O4 pKs 15,0 Tl(OH)3 pKs 34,1
MnS pKs 13,5
U(OH)4 pKs 56,0
Ni(OH)2 pKs 15,8 UF4 pKs 13,4
Ni(CN)2 pKs 19,4
Ni(Dimetilglioxima)2 pKs 23,7 UO2(OH)2 pKs 22,4
NiS pKs 19,4 (UO2)2[Fe(CN)6] pKs 13,1
(UO2)3(PO4)2 pKs 49,7
Pb(OH)2 pKs 14,4
PbBr2 pKs 5,7 V(OH)3 pKs 34,4
PbCl2 pKs 4,8
PbCrO4 pKs 13,4 VO(OH)2 pKs 23,5
PbI2 pKs 7,6
Pb3(PO4)2 pKs 42,1 Zn(OH)2 pKs 14,8
PbS pKs 27,9 Zn(CN)2 pKs 15,5
PbSO4 pKs 7,8 K2Zn3[Fe(CN)6]2 pKs 95,0
ZnS pKs 24,7
Pd(OH)2 pKs 28,5
Zr(OH)4 pKs 56,9
Apéndices -11-

Cuadro resumen de reactivos generales de cationes


Catión NaOH NH3 KCN NaF KI
(pH=0)
Ag+ i Ag2O! p Ag(NH3)2+ i Ag(CN)2- i AgI! am

Al3+ i AlO2- i Al(OH)3! b Al(OH)3! b AlF63- i

Ba2+ i BaF2! b

Be2+ i BeO22- i Be(OH)2! b Be(OH)2! b BeF42- i

Bi3+ i Bi(OH)3! b Bi(OH)3! b Bi(OH)3! b BiI4- nj

Ca2+ i Ca(OH)2! b CaF2! b

Cd2+ i Cd(OH)2! b Cd(NH3)42+ i Cd(CN)42- i CdI2 i

Ce3+ i Ce(OH)3! b Ce(OH)3! b Ce(OH)3! b CeF3! b

Co2+ rs Co(OH)2! rs Co(NH3)42+ p-am Co(CN)63- r

Cr3+ v Cr(OH)3! v Cr(OH)3! v Cr(OH)3! v CrF4- i

Cu2+ az Cu(OH)2! az Cu(NH3)42+ az Cu(CN)43- i CuI! b

Fe2+ v Fe(OH)2! b Fe(OH)2! b Fe(CN)64- am

Fe3+ am Fe(OH)3! p-r Fe(OH)3! p-r Fe(CN)63- am FeF4- i Fe2+ v

Hg22+ i dismuta dismuta dismuta dismuta


Hg2+ i HgO! am HgNH2X b Hg(CN)42- i HgI42- i

La3+ i La(OH)3! b La(OH)3! b La(OH)3! b LaF3! b

Mg2+ i Mg(OH)2! b Mg(OH)2! b Mg(OH)2! b MgF2! b

Mn2+ rs Mn2O3! p-n Mn2O3! p-n Mn(CN)42- am

Ni2+ v Ni(OH)2! v Ni(NH 3)42+ az Ni(CN)42- am

Pb2+ i PbO22- i Pb(OH)2! b Pb(CN)2! b PbF2! b PbI2! am

Pd2+ r PdO p-r Pd(NH3)42+ i Pd(CN)42- am PdI2! n

Sb3+ i SbO2- i Sb(OH)3! b Sb(OH)3! b SbF4- i SbI2+ am

Sn2+ i SnO22- i Sn(OH)2! b Sn(OH)2! b SnF2 i

Sn4+ i SnO32- i Sn(OH)4! b Sn(OH)4! b SnF62- i

Sr2+ i Sr2+ i SrF2! b

Th4+ i Th(OH)4! b Th(OH)4! b Th(OH)4! b ThF4! b

Ti4+ i Ti(OH)4! b Ti(OH)4! b Ti(OH)4! b TiF62- i


+
Tl i TlI! am

Tl3+ i Tl(OH)3! b Tl(OH)3! b Tl(OH)3! p-r TlI! am

UO22+ am Na2U 2O7! am (NH4)2U 2O7! am K2U2O 7! am UO2F42- i

VO2+ nj VO3- i VO3- i VO3- i VO2F43- i V3+ v


2+ 2- 2+ 2-
Zn i ZnO2 i Zn(NH3)4 i Zn(CN)4 i
Zr4+ i Zr(OH)4! b Zr(OH)4! b Zr(OH)4! b ZrF62- i
-12- Apéndices

Cuadro resumen de reactivos generales de aniones


Forma H+ Ag+ Ag+ Ag+
(pH = 14) (pH neutro) HNO3 (d) NH3
-
CH3-COO i CH3-COOH ! CH3-COOAg " b CH3-COOH
-
AsO2 i HAsO2 AgAsO2" am HAsO2

AsO43- i H3AsO 4 Ag3AsO 4" p-r H3AsO 4


-
BO 2 i HBO2 AgBO2" b HBO2

Br- i AgBr" b-am AgBr" AgBr"


2-
CO 3 i CO2 ! Ag2CO3" b CO2 !

C2O42- i H2C2O 4 Ag2C2O4" b H2C2O 4


-
CN i HCN ! AgCN" b AgCN"

Cl- i Cl- AgCl" b AgCl"


2- 2-
CrO4 am Cr2O7 r Ag2CrO4" r HCrO4-

F- i HF F- HF
4- 2-
Fe(CN)6 am H2Fe(CN)6 Ag4Fe(CN)6" b Ag4Fe(CN)6" Ag4Fe(CN)6"

Fe(CN)34- am-r Fe(CN)63- Ag3Fe(CN)6" r-nj Ag3Fe(CN)6"


- -
I i I AgI" am AgI" AgI"

IO3- i IO3- AgIO3" b AgIO3"


-
NO 2 i NO ! AgNO2" b HNO2 !

NO3- i NO3- NO3- NO3-


PO43- i H3PO4 Ag3PO4" am-r H3PO4

S2- i H 2S ! Ag2S" n Ag2S" Ag2S"


2-
SO3 i SO2 ! Ag2SO3" b SO2 !

SO42- i HSO4- SO42- b HSO4-


SCN- i SCN- AgSCN" b AgSCN"

SiO32- i SiO2.nH2O " b Ag2SiO3" am SiO2.nH2O "


- +
VO 3 i VO2 am-nj AgVO3" am-r

* Claves para los colores. am: amarillo; az: azul; b: blanco; i: incoloro; n: negro; nj:
naranja; p: pardo; r: rojo; rs: rosa; v: verde.

* Se considera que todos los reactivos se añaden en exceso, de forma que son capaces
de completar todas las reacciones que están termodinámicamente favorecidas.

* Las reacciones recuadradas son dudosas por ser poco cuantitativas y depender de la
concentración o estar muy influídas por las condiciones en que se realizan.
Apéndices -13-

Constantes condicionales de diversos cationes con el EDTA en


función del pH
-14- Apéndices

Valores de log αA(H) en función del pH


Apéndices -15-

Valores de log αM(L) en función del pH


-16- Apéndices
Apéndices -17-
-18- Apéndices
Apéndices -19-

Cálculo del pX para los distintos tipos de equilibrios en


disolución

1. Cálculo del pH
Para cualquier disolución en equilibrio, en la que todas las especies sean solubles, el cálculo
del pH se puede realizar con suficiente aproximación tomando en consideración únicamente al
donor y el aceptor más fuertes. En estas condiciones, cualquier situación se reducirá a uno
de los cinco casos siguientes:

a) Ácido fuerte, totalmente disociado: La partícula H3O+ está libre en la disolución, en una
concentración CM. El pH se calcula según la expresión:
pH = pCM
b) La disolución sólo contiene ácidos débiles, de los que el más fuerte es HA, que se
encuentra en concentración CHA. Para el cálculo del pH se utiliza la ecuación:
pH = ½ (pK HA + pC HA )

c) La disolución sólo contiene bases débiles, de las que la más fuerte es A, que se encuentra
en concentración CA. Para el cálculo del pH se utiliza la ecuación:
pH = ½ (pK W + pK HA − pC A )
d) La disolución contiene ácidos y bases débiles, de los cuales el ácido más fuerte (HA, que
se encuentra en concentración CHA) y la base más fuerte (A, que se encuentra en
concentración CA), son conjugados. La fórmula para el cálculo del pH es en este caso:
pH = pKHA + pCHA − pCA
e) La disolución contiene ácidos y bases débiles, de los cuales el ácido más fuerte (HA, que
se encuentra en concentración CHA) y la base más fuerte (B, que se encuentra en
concentración CB), no son conjugados. El pH se calcula mediante la expresión:
pH= ½ (pK HA + pK HB + pC HA − pC B )

2. Cálculo del pL

Para cualquier disolución en equilibrio, en la que todas las especies sean solubles, el cálculo
del pL se puede realizar con suficiente aproximación tomando en consideración únicamente al
donor y el aceptor más fuertes. En estas condiciones, cualquier situación se reducirá a uno
de los cuatro casos siguientes:

a) La partícula L está libre en la disolución, en una concentración CL. El pL se calcula según


la expresión:
pL = pCL
b) La disolución sólo contiene donores débiles de la partícula L, de los que el más fuerte es
MLm, que se encuentra en concentración CMLm. Para el cálculo del pL se utiliza la ecuación:
-20- Apéndices

1
𝑝𝑝𝑝𝑝 = (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 + 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 − log 𝑚𝑚)
𝑚𝑚 + 1
Si el donor intercambia sólo una partícula, la ecuación anterior se simplifica a:
1
(𝑝𝑝𝑝𝑝𝑀𝑀𝑀𝑀 + 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀𝑀𝑀 )
𝑝𝑝𝑝𝑝 =
2
c) La disolución contiene donores y aceptores débiles de la partícula L, de los cuales el
donor más fuerte (MLm, que se encuentra en concentración CMLm) y el aceptor más fuerte
(M, que se encuentra en concentración CM), son conjugados. La fórmula para el cálculo
del pL es en este caso:
1
𝑝𝑝𝑝𝑝 = (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 + 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 − 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀 )
𝑚𝑚
Si el donor y el aceptor intercambian sólo una partícula, la ecuación se simplifica a:
pL = pK ML + pCML − pC M
d) La disolución contiene donores y aceptores débiles de la partícula L, de los cuales el donor
más fuerte (MLm, que se encuentra en concentración CMLm) y el aceptor más fuerte (N, que
se encuentra en concentración CN), no son conjugados. El pL se calcula mediante la
expresión:
1 𝑚𝑚
𝑝𝑝𝑝𝑝 = (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 + 𝑝𝑝𝑝𝑝𝑁𝑁𝑁𝑁𝑛𝑛 + 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀𝑀𝑀𝑚𝑚 − 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑁𝑁 − log )
𝑚𝑚 + 𝑛𝑛 𝑛𝑛
Si el donor y el aceptor intercambian sólo una partícula, la ecuación se simplifica a:
1
𝑝𝑝𝑝𝑝 = (𝑝𝑝𝑝𝑝𝑀𝑀𝑀𝑀 + 𝑝𝑝𝑝𝑝𝑁𝑁𝑁𝑁 + 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑀𝑀𝑀𝑀 − 𝑝𝑝𝐶𝐶𝑁𝑁 )
2

3. Cálculo del E

Para cualquier disolución en equilibrio, el cálculo del E (potencial de la disolución) se


puede realizar con suficiente aproximación tomando en consideración únicamente al donor y el
aceptor más fuertes. En estas condiciones, cualquier situación se reducirá a uno de los dos casos
siguientes:

a) La disolución contiene oxidantes y reductores, de los cuales el oxidante más fuerte (Ox,
que intercambia n electrones y que se encuentra en concentración COx) y el reductor más
fuerte (Red, que intercambia n electrones, que se encuentra en concentración CRed), son
conjugados. El potencial de la disolución se calcula directamente con la ecuación de
Nernst:
0,06 𝐶𝐶𝑂𝑂𝑂𝑂
𝐸𝐸 = 𝐸𝐸 0 + log
𝑛𝑛 𝐶𝐶𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
b) La disolución contiene oxidantes y reductores, de los cuales el oxidante más fuerte (Ox2,
que intercambia n electrones y que se encuentra en concentración COx2) y el reductor más
fuerte (Red1, que intercambia m electrones, que se encuentra en concentración CRed1), no
son conjugados. El potencial de la disolución pasa a ser:
0 0
𝑚𝑚𝐸𝐸𝑂𝑂𝑂𝑂 1 /𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅1
+ 𝑛𝑛𝐸𝐸𝑂𝑂𝑂𝑂 2 /𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅2
0,06 𝐶𝐶𝑂𝑂𝑂𝑂2 𝑛𝑛
𝐸𝐸 = + 𝑙𝑙𝑜𝑜𝑔𝑔 � �
𝑚𝑚 + 𝑛𝑛 m + 𝑛𝑛 𝐶𝐶𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅1 𝑚𝑚
Apéndices -21-

Equilibrios concurrentes: constantes condicionales

1.- Expresión general


Para una reacción general:

la constante condicional se expresa como:

2.- Potencial normal condicional


Para una reacción redox

el potencial normal condicional se calcula a partir de la siguiente expresión:

3.- Cálculo de los coeficientes de reacción parásita


En el caso de la protonación de aniones y formación de complejos de cationes con la siguiente
estructura:

el cálculo es idéntico en ambos casos, siendo la fórmula general:

En aquellas ocasiones en las que una reacción parásita puede dar lugar a la aparición de un
precipitado

el coeficiente de reacción parásita se calcula mediante la expresión:

En el caso de la existencia de varias reacciones parásitas sobre la misma especie, el cálculo del
coeficiente de reacción parásita se realiza mediante la siguiente expresión:
-22- Apéndices

Análisis volumétrico. Curvas de valoración


Apéndices -23-

Análisis volumétrico. Evaluación del error por elección


incorrecta del indicador
-24- Apéndices

Sistemas indicadores
Apéndices -25-

Indicadores metalcrómicos
-26- Apéndices

Volumetrías redox. Oxidantes y reductores previos


Apéndices -27-

Toma de muestra

σ npq (1− p)
DSR muestreo = muestreo 100 = ± 100 = ± 100
nA np np

Ks
DSR muestreo = ±
m

Muestreo de sólidos amontonados

Peso (toneladas) Nº de incrementos

p≤5 10
p>5 20p

Muestreo de sólidos empaquetados

N º de paquetes Nº de paquetes para


del lote tomar incrementos

n ≤ 100 10
n > 100 n (redondeado por exceso)

Extracción líquido-líquido
-28- Apéndices

Disgregaciones

Principal
Tipo disgregante Su principal utilidad es para Productos

Alcalina Na2CO3 Sales poco solubles (fluoruros, M2(CO3)n


simple sulfatos, boratos, fosfatos, etc.) + NanA
Silicatos y sílice M2(CO3)n
+ Na2SiO3
Óxidos (sobre todo anfóteros) M2(CO3)n
y aluminatos + NanMOm
Halogenuros de plata Ago + NaA
LiBO3 Silicatos y sílice M(BO2)n
Li2B4O7 + Na(Li)2SiO3
Na2B4O7

NaOH Halogenuros de plata Ago + NaA

Alcalina Na2CO3 Compuestos con elementos NanMO4


oxidante + KNO3 (Mn, Cr, Mo) que pasan a + NanA
aniones por oxidación
Sulfuros Na2SO4
+ M2(CO3)n

Alcalina KCN Casiterita (SnO2) Snº


reductora

Alcalina Na2CO3 Compuestos con elementos NamS n


sulfurante + Sº (As, Sb, Sn, Ge, Mo, W, V)
capaces de generar tiosales

Acida KHSO4 Óxidos (usualmente de cationes M2(SO4)n


ácidos)

LAWRENCE- CaCO3 Silicatos (cuando se desea CaSiO3


SMITH + NH4Cl realizar el análisis de alcalinos) + MCl
Apéndices -29-

Calibración

adición estándar simple (volumen final constante)

adición estándar simple (volumen final variable)

adición estándar múltiple (volumen final constante)


-30- Apéndices

Tratamiento de resultados

test Q

test F

test t

test t (s1≈s2)

test t (s1≠s2)
Apéndices -31-

La distribución t de Student.

Grados de
libertad Valor crítico de t para un nivel de confianza del
(n-1)
90% 95% 99%

1 6,31 12,71 63,66


2 2,92 4,30 9,92
3 2,35 3,18 5,84
4 2,13 2,78 4,60
5 2,02 2,57 4,03
6 1,94 2,45 3,71
7 1,89 2,36 3,50
8 1,86 2,31 3,36
9 1,83 2,26 3,25
10 1,81 2,23 3,17
12 1,78 2,18 3,05
14 1,76 2,14 2,98
16 1,75 2,12 2,92
18 1,73 2,10 2,88
20 1,72 2,09 2,85
30 1,70 2,04 2,75
50 1,68 2,01 2,68
∞ 1,64 1,96 2,58

Q de Dixon
Número de medidas (n) Valor crítico de Q
para un nivel de confianza
del 95%

4 0,831
5 0,717
6 0,621
7 0,570
8 0,524
9 0,492
10 0,464
-32- Apéndices

La distribución F para un contraste de dos colas y


un nivel de confianza del 95%.

ν2 ν1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 15 20

1 647.8 799.5 864.2 899.6 921.8 937.1 948.2 956.7 963.3 968.6 976.7 984.9 993.1
2 38.51 39.00 39.17 39.25 39.30 39.33 39.36 39.37 39.39 39.40 39.41 39.43 39.45
3 17.44 16.04 15.44 15.10 14.88 14.73 14.62 14.54 14.47 14.42 14.34 14.25 14.17
4 12.22 10.65 9.979 9.605 9.364 9.197 9.074 8.980 8.905 8.844 8.751 8.657 8.560
5 10.01 8.434 7.764 7.388 7.146 6.978 6.853 6.757 6.681 6.619 6.525 6.428 6.329

6 8.813 7.260 6.599 6.227 5.988 5.820 5.695 5.600 5.523 5.461 5.366 5.269 5.168
7 8.073 6.542 5.890 5.523 5.285 5.119 4.995 4.899 4.823 4.761 4.666 4.568 4.467
8 7.571 6.059 5.416 5.053 4.817 4.652 4.529 4.433 4.357 4.295 4.200 4.101 3.999
9 7.209 5.715 5.078 4.718 4.484 4.320 4.197 4.102 4.026 3.964 3.868 3.769 3.667
10 6.937 5.456 4.826 4.468 4.236 4.072 3.950 3.855 3.779 3.717 3.621 3.522 3.419

11 6.724 5.256 4.630 4.275 4.044 3.881 3.759 3.664 3.588 3.526 3.430 3.330 3.226
12 6.554 5.096 4.474 4.121 3.891 3.728 3.607 3.512 3.436 3.374 3.277 3.177 3.073
13 6.414 4.965 4.347 3.996 3.767 3.604 3.483 3.388 3.312 3.250 3.153 3.053 2.948
14 6.298 4.857 4.242 3.892 3.663 3.501 3.380 3.285 3.209 3.147 3.050 2.949 2.844

15 6.200 4.765 4.153 3.804 3.576 3.415 3.293 3.199 3.123 3.060 2.963 2.862 2.756
16 6.115 4.687 4.077 3.729 3.502 3.341 3.219 3.125 3.049 2.986 2.889 2.788 2.681
17 6.042 4.619 4.011 3.665 3.438 3.277 3.156 3.061 2.985 2.922 2.825 2.723 2.616
18 5.978 4.560 3.954 3.608 3.382 3.221 3.100 3.005 2.929 2.866 2.769 2.667 2.559
19 5.922 4.508 3.903 3.559 3.333 3.172 3.051 2.956 2.880 2.817 2.720 2.617 2.509
20 5.871 4.461 3.859 3.515 3.289 3.128 3.007 2.913 2.837 2.774 2.676 2.573 2.464

ν1 = número de grados de libertad del numerador, ν2 = número de grados de libertad del denominador.

También podría gustarte