PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON

SEMINARSKI RAD

Administracija i održavanje IT sistema

TEMA

DNS

Student: Mentor:
NIKO ĐURIĆ Prof. Dr. Goran Đukanović
46-14/vpi Milan Zastavniković
FIT

1
 SADRŽAJ

1. UVOD .............................................................................................................................................. 3
2. DNS.................................................................................................................................................. 4
3. KAKO RADI DNS ............................................................................................................................... 6
4. USLUGE DNS-a ................................................................................................................................ 8
5. HIJERARHIJSKA BAZA PODATAKA.................................................................................................. 10
6. DNS ZAPISI I PORUKE .................................................................................................................... 11
7. ZAKLJUČAK .................................................................................................................................... 12
8. LITERATURA .................................................................................................................................. 13
9. POPIS SLIKA ................................................................................................................................... 14

2
 1. UVOD
''Razgovor'' između nekih računara u jednoj mreži se odnosi na princip IP adresa koje sadrže
cifre kao što su 168.162.1.2. Postoji sistem koji povezuje adresu jednog računara sa jednim
imenom iz razloga što je teško zapamtiti naprimjer 150 ovakvih adresa i ovaj sistem se zove
DNS sistem (Domain Name System). Ovaj sistem predstavlja jednu bazu podataka u kojoj se
nalaze imena i IP adrese od računara. DNS je raspoređeni sistem imenovanja računara,
servisa ili drugih sredstava koja su konektovana na privatnu mrežu ili internet. Ovaj sistem
prevodi imena u numeričke IP adrese koje služe za lokaciju računarskih servisa i drugih
uređaja, a on predstavlja osnovni element za funkcionisanje interneta. Korisnici se između
sebe identifikuju na dosta načina, kao što je ime, JMBG itd. Isto poput ljudi, i računari na
webu mogu da budu identifikovani na više načina. Jedan od načina je ime matičnog računara,
ali ime računara ne pruža puno podataka o svojoj lokaciji. Baš zbog ovoga, računari se
identifikuju pomoću IP adresa koje imaju četiri bajta.

Internet podržava 2 imenička prostora, a to su:

1. Hijerarhija domenskih imena

2. Prostor IP-a

DNS sistem podržava hijerarhiju i omogućuje servise prevoda samog sebe i adresnog
prostora.

3
 2. DNS
Kao što smo već rekli, DNS predstavlja sistem imenovanja računara, servisa ili drugih
sredstava koja su spojena na internet ili na neku privatnu mrežu. Služi za povezivanje raznih
informacija sa domenskim imenima koja su prepisana svakom subjektu koji se nalazi u
domeni. Najprije se vrši prevod imena u numeričke IP adrese koje služe za lokaciju računar
servisa i ostalih uređaja.

DNS pomoću imeničkih servera dijeli odgovornosti za prepis domenskih imena i sastavljanje
tih imena IP adresama, a pored toga određuje tehničku funkcionalnost servisa baza podataka i
definiše protokol DNS-a.

Slika 1 Primjer rada DNS-a.

Imamo dvije vrste DNS sistema koje se koriste za prevod IP adresa, a to su:

1. Datoteka /etc/hosts za linux

U ovu datoteku se unose adresa i ime lokalnih računara, ali ako se neka IP adresa
promijeni, onda se mora ručno unijeti druge podatke.

2. DNS (domain name system)

Što se tiče ovog sistema, ovde se dijeli internet u pojedinačne domene, a svaka od njih
sadrži nameservere koji služe za prepoznavanje IP adrese i imena računara.

4
Internet se dijeli na područja koja imaju određeno značenje. Sva ova područja su podijeljena
u obliku stabla, a struktura ovoga se nalazi na slici ispod.

Slika 2 Struktura interneta.

Root Domain se nalazi na vrhu i označava se sa tačkom, ali se ova tačka i ne koristi.

Top Level Domain služi za lokaciju države ili organizacije kojoj neka domena pripada.

Second Level Domain je područje koje se nalazi ispod TLD i služi kao ime nekakve firme
koja se može registrovati.

5
 3. KAKO RADI DNS
Većina korisnika koji upotrebljavaju uređaje kao što su tableti, smartphone uređaji, računari
ne razmišlja o parametrima koji se upotrebljavaju za jednostavnost i funkcionalnost uređaja.
Postoji mnogo parametara kao što su hardverske i softverske izvedbe. DNS se upotrebljava
svaki dan i svi ga koriste, a da to i ne znaju. Proces koji služi za prevod naziva u IP adrese
računara se zove DNS. Svaki računar koji je na mreži sadrži oznaku, a ta oznaka je IP adresa.

Imamo dvije vrste IP adresa:

1. Ipv4 (4 byte)
2. Ipv6 (16 byte)

Cilj algoritama računara se odnosi na binarni sistem brojeva i sve se svede na pretvaranje u
jedinice i nule i tako se ime računara pomoću DNS prebacuje na IP adresu računara.

Organizacija ICAAN je organizacija koja služi za upravljanje i alokaciju segmenata naziva

domena i IP adresa. Organizacije koje sadrže entitet koji su dobile od ICAAN-a dalje prodaju
imena krovnih domena (.com, .net, .info itd.) ili neke nacionalne domene kao što su .hr, .ba,
.rs itd.

ICAAN na vrhu upravlja logistikom i tehničkim implementacijama sistema koji omogućuju

put do cilja na računarima. Ovakvi sistemi se zovu root dns serveri i ima ih 13 u čitavom
svijetu. Root DNS je napravljen da uvijek postoji pretrpanost tokom ispada softverskih ili
hardverskih komponenti nekog servera. U imenu neke domene (npr “apeiron.eu”) na kraju se
nalazi tačka koja se ne vidi i ona se odnosi na neki od 13 root servera koji su uvijek tu da
prikažu u kojem serveru se nalazi.

Svaki računar ima nekakav operativni sistem čiji je sastavni dio komad softvera koji
omogućava proces rezolucije koji treba da se desi. Ovaj softver je u stvari servis (DNS client)
kojeg upotrebljavaju aplikacije kao što je internet pregledač kako bi mogao pronaći način do
cilja. Računar naravno mora da posjeduje mrežnu karticu i driver kako bi mrežna kartica
mogla funkcionisati sa TCP/IP koji se nalazi u operativnom sistemu. Da bi jedan računar
mogao uspostaviti kontakt sa udaljenim računarom koristeći ime on mora da ima ručno
zadane DNS servere, kao što je prikazano na slici ispod.

6
 Slika 3 Konfiguracija DNS-a

Na slici su prikazane IP adrese DNS-a koje naš računar redoslijedom doziva ako se desi da ne
zna na kojoj se IP adresi nalazi ime. DNS server je u stvari lokalni server u sastavu DNS
servisa koji radi većinu posla kod procesa rezolucije. Ako se desi da je preferirani DNS
server nedostupan, DNS klijent odlazi na alternativni server koji radi sve isto. Ovakav proces
rezolucije od korisnika do DNS se zove rekurzivni upit.

7
 4. USLUGE DNS-a
Usluga DNS-a se može definisati kao baza podataka koja se ubacuje u hijerarhiju servera i
aplikacijskog sloja koji služi za pretraživanje baze podataka. Uslugu DNS-a inače koriste
drugi protokoli kao što su HTTP, FTP, SMTP za prevod imena računara kojeg pišu korisnici.
Kako bi mogli poslati HTTP zahtjev, računar od korisnika mora da dođe do njegove IP
adrese, a to se odrađuje na ovaj način:

1. Na računaru korisnika se u isto vrijeme vrši klijentska strana aplikacije.

2. Čitač kod URL-a vadi ime računara i daje ga klijentskoj strani aplikacije, a onda
klijent DNS-a šalje ime.

3. DNS klijent u odgovoru dobije IP adresu.

4. Čitač kod korisnika se povezuje TCP konekcijom sa HTTP serverom koji je na IP

adresi.

Iz ovoga se vidi da se usluga DNS-a uvodi dodatno kašnjenje u internet aplikacije. Pored
prevoda imena u adrese, DNS čuva i sledeće usluga:

1. Dodjela pseudonima.

- Računar sa komplikovanim imenom može da ima više ili jedan pseudonim. DNS
usluga se može aktivirati pomoću aplikacije koja iz IP adrese hoće kanoničko ime.

2. Pseudonimi server za e-poštu.

- Veoma je važno da adrese budu mnemoničke, a DNS može pozvati aplikaciju za e-

poštu kojoj su potrebni ime i IP adresa matičnog kompjutera čiji pseudonim
posjeduje.

3. Distribucija opterećenja.

- DNS se sve više koristi za distribuisanje opterećenosti među rezervnim serverima, što
je veoma često kod web servera. Sajtovi koji su puno posjećeni imaju rezervne
servere i svaki se vrši na drugom sistemu sa drugom IP adresom.

8
Postoji i centralizovani dizajn gdje bi klijenti sve upite slali na jedan server koji bi odgovarao
svim korisnicima i u njemu bi bila sva preslikavanja, ali ovakav način nije dobar za potrebe
interneta zbog sve većeg broja računara. Razlozi koji nam govore zašto ovaj dizajn nije dobar
su:

- Oslanjanje mreže na jednu tačku.

- Intenzitet saobraćaja.
- Daleka centralizovana baza podataka.
- Održavanje.

Slika 4 Dio hijerarhije DNS servera

9
 5. HIJERARHIJSKA BAZA PODATAKA
Kako bi mogli da se izbore sa svim zahtjevima, DNS upotrebljava puno DNS servera
hijerarhijski organizovanih i raspoređenih po cijelom svijetu, a nijedan nema sva
preslikavanja za sve računare. Imamo tri vrste DNS servera:

1. Lokalni
2. TLD
3. DNS od autoriteta koji su organizovani u hijerarhiji

DNS klijentu je npr. Potrebna IP adresa za neku web stranicu. Klijent prvo dolazi u kontakt
sa nekim osnovnim DNS serverom koji će mu vratiti IP adresu TLD servera na vrhu domena
i na kraju dobija IP adresu za ime stranice.

Što se tiče osnovnih DNS servera, imamo 13 osnovnih koji imaju oznake od A do M i većina
se nalazi u USA. Serveri najvišeg nivoa ili TLD serviri su odgovorni za domene najviših
nivoa ( .com, .net, .org, .gov itd.).

DNS serveri od autoriteta čuva DNS zapise na serverima. Sve organizacije koje imaju
dostupne javne računare treba da obezbijedi ovakve zapise gdje se imena prebacuju u IP
adrese. Kod pristupanja internetu preko neke mreže, ovaj server može biti u Lan-u isto kao i
računar koji je poslao nekakav upit. Kada korisnik napravi DNS upit, ovaj upit šaljemo
lokalnom DNS serveru koji se odnosi kao proxy server i šalje ga u hijerarhiju DNS-a.

Slika 5 Rekurzivni DNS upiti

10
 6. DNS ZAPISI I PORUKE
Serveri DNS-a koji zajedno ubacuju DNS bazu podataka drže zapise o resursu. U svakoj
poruci se nalazi najmanje jedan ovakav zapis o resursu. Zapis o resursima sadrži 4 polja:

1. Type
2. Value
3. Name
4. TLL (Rok trajanja zapisa)

Jedine vrste poruka kod DNS-a su upiti i odgovori, a oni imaju isti format. Polje 12 bajtova
predstavlja zaglavlje, koje sadrži polja. Prvo polje je 16bit broj koji očitava upit, a on se
kopira u odgovor i na taj način omogućuje upoređivanje poslatih upita sa primljenim
odgovorima. Dio za pitanje ima podatke o trenutnom upitu. Ovde imamo polje sa imenom i
polje za tip gdje se navodi pitanje. Kod odjeljka za autoritete imamo zapise svih ostalih
servera, a u dodanom odjeljku imamo ostale zapise.

11
 7. ZAKLJUČAK
Iz dana u dan, broj korisnika interneta je sve veći i veći i baš zbog učestalog rasta računara na
internetu, dosta je bitno da se posveti pažnja sigurnosti sistema i razvoju. Kao što smo već rekli,
prednosti DNS sistema su takve da se ne moraju pamtiti IP adrese (brojčane) za svaku web stranicu na
koju želimo ići. Na početku rada sam pisao o DNS i kako radi, o njegovim vrstama, vrstama IP
adresa, o konfiguraciji DNS i njegovim uslugama, a pred kraj sam objasnio šta je to
hijerarhijska baza podataka i šta su DNS zapisi i poruke. Nadam se da je ovaj seminarski rad
bio na zadovoljavajućem nivou i da je sve objašnjeno na veoma detaljan način.

12
 8. LITERATURA
1. DNS – sistem domenskih imena, Računarske Mreže, M. Veinović.
2. https://www.avalon.hr/blog/2011/12/kako-radi-dns-i-zasto-je-toliko-vazan/
3. https://hr.wikipedia.org/wiki/Domenski_sustav_imena
4. https://user.studio4web.com/knowledgebase/9/Sto-je-tocno-DNS.html
5. https://www.hostingcentar.com/korisnicka-zona/knowledgebase/28/Sto-je-DNS.html
6. http://www.infinius.hr/blog/dns-tajna-brzog-surfanja/
7. http://social.dnsmadeeasy.com/wp-content/uploads/2016/12/DNS-for-Dummies-ebook-3-
min.pdf

13
 9. POPIS SLIKA
Slika 1 Primjer rada DNS-a. 4
Slika 2 Struktura interneta. 5
Slika 3 Konfiguracija DNS-a 7
Slika 4 Dio hijerarhije DNS servera 9
Slika 5 Rekurzivni DNS upiti 10

14