Está en la página 1de 290
Peace ww TRATADO ENCICLOPEDICO DE IFA EL GRAN LIBRO La sasiduria de otros previene a! jefe de ser Namado tonto. duler: Adalberte Garcia Bare IFA LADE seeeey® .o8 SUS paginas casi tegen los ceremoniales:de 174 que cepera saber un Babalawo en soe’ Pegmeros aos de estudio, tos gales estan concentrados y en cea forma en que les sera #4ci1 oo ge Tfa constituyen un valioso documento que van o1 PLAT aS Mecesidades prioritarias Ge los sacerdotes de If4 en STnoiSeesO de aprendizaje cotinisee ya la vez, ensanchara el Seguidores ge GAWUeL1O8 gile Son eatudicets ion 1 ifismo y fieles seguidores de GRUNMILA. Gon este libro no pretends establecer reglas ni parametros de Ifa, ni establecer lineas do oe ectas ya que cada grupo o famee ga2, tine su linea de trapasor fee si pretends establecer na fuze fe estudio, 1a cual nunea pe existide y le sea de ayuda [os Nuevos sacerdotes de Ifa, o peg gtales ORUNMILA les day exes feecnt S0rendizaje inicial (fwory BOGEE). Como tambien tratar go buscar la organizacién de nuestra religion en cuanto asus cere” BogtSifs: ya que si otras religionss estan organizadas y tienen orden taeca epeettdio. debemos pensar en ne seruna religién dese organizada (BABA EJIGGEE). 8 For otre parte, fe ejenplar es una importante contribuctén 31 conoci, on apse Paices atricanas, gue fueron transmitiéndose de generacién en generacién por an Sistema oral y hey le hemos plasmade en an Gren Cipro, ERbEpando Sea este expresisn iiteraria un gran aporte de argani~ pecans ban OmBCENSION y Sabiduria a toads aquellos hermanos que le Ta hamang hat? Ln mejor tratamiento coe fenémenos que azotan a aa ghtimanided. y seamos capaces ot reducirlos y dar una vida mac préspera para cl Mundo. Sélo la desgracia y 1a fataligad Puede ser reparada por #] Pues es el Rey de las grandes POSibilidades Su sabiduria es infinita Asi como su poder contra el mal Ajusta la fuerza del Mundo” ~ é Quien es 7 “ORUNMILA™ LEA LaDE REZO INICIAL ORUNMILA ORUNMILA ELERT TPIN, IBIKEJ? OLORDUNARE, { A-JE-JU COGUN, ! ORIRITI, A-PIUO-1KU-08 OLUWA MI, A-TO-IBA-JAYE i ORO ABIKU JIGEO OLUWA MI, ATIKI, OGEGE A-GR AYEGUN ODUDU TI _NDU ORI EMERE: A TUN ORI TI-KO SUNWON SHE: a-MO-1KU. ; QLOWA ATYERE, AGIRI ILE LLOGBONs OLUWA MI; AMOIMOTAN @ KO MO O TAN KOSHE # BA MO TAN TBA SHE KE. | Traduccie 4 ORUNMILAs testigo del destino on segundo de Dios. Eres mas eficaéz que la medicina. Ta, la érbita inmensa Que aleje el dia de la muerte Mi Sefor Todopoderoso, sélvame. Espiritu misterioso que luché con la muerte. £1 primer deber es saludarte en la mafana, El equilibrio que ajusta le fuerza del Munda. Tu arte, cuyo esfuerzo es reconstruirle la Griatura de la male fortuna. Reparador de la desgracia y la tatalicad. “ El que sabe la inmortalidad. Bexor, Rey de ias grandes posibilidades. Perfecto en la casa de 1a sabiduria. Mi Sefior infinito en conocimienta. For no conocerte bien somos inutiles. 4 On, si pudiéramos y te conocieramos bien Todo seria bueno para nosotros. ° CAPITULO T 4.- MOcJUBA ( Yo rindo homenaje ). antes de presenter este capitulo. quisiera hacer alguna explicag cion sobre ¢1 significado y la utilizacifn, en el sistema de adivinacion’ OSHA-IFA en Cuba, de la pelabra MO-JUBA. El significado de este vocablo Yorubd en nuestro idioma es el siguiente: Rendir homenaje. Rendir = Entregarse Homenaje = Celebracién de algun acto en honor de una © varias personas. Reafirmando estas palabras extraidas de nuestro Diccionario de Lengua Espaxola, MO-JUBA no es més que: Entregarnos 9 rendirles honorees a las Deidades Superiores, como 6 nuestros antepasados, tanto de sanare como religiosos e invocarlos para que nos acom~ paken en algun ritual que vamos a realizar, buscando firmeza en ellos. En nuestra prdactica diaria de todo acto de indole religioso o ritual, es utilizada la MO-JUBA, Como podemos ver. @s e] princi~ pal ritual y de mas practica dentro del sistema d@, adivinacién OSHA-IFA. Esta MO-JUBA puede tener variaciones sequin la case religiosa, pero en cu esencia es muy parecida. Le MO-JUBA que a continuacidna daremos es un ejemplo, el amparado por su tradiccién en nuestro idioma, pues nos conocer Io que estamos invecando, ya que en algunos casos el oficiante no sabe a lo que se esta refiriendo pues la ha aprendi— do de memoria a través de repeticion. Esperamos sea analizada y su posible utilizacién. f+4-~ MOSSUBA (REZO INICIAL). MO JUBS AGEA OLOFIN MO JUBA AGES LODE MO JUEA AGRA IRAWO MO_JUBA OSHUES MO JUBA AGERE MO JUBA TRUMMOLE OJU KOTUN ; MO JUBA IGRAMOLE OJU KOST i MO_JUBA QLORUN, AKOKO I BERE OLORUN TI MBE LOKE, ERU WA AlyE KI OLOFIN, ERU wa AIVE MO FOQU GBA OLORUN OMT TUTO. ONA TUTO, ILE TUTO, OWO TUTD OMG TUTO, TUTO ARIKU BABAWA OMT FUN EGUN, OMT FUN ILE. OMT FUN OLORUN AGEE JI OLORDUMARE GEOGBO ARA ONL TGBA E. LONI (Nombre y apellida Familiares de sangre Ei: abuelos, padres, etc.) 7 IGEA E. LONI (Nombre, apellidas y Ody de 144 de Babal ee su rama o familias y otras importantes) TOBA E. LONI (Iyaloshas, Babaloshas, nonbre y apellidos y nombres de Santo.) : ASHE, GBOGEO AWO OTOKU, tyALosHA oTOKU, BABALOSHA QTOKU, ONOKEKERE OTOKU, GEOGEO EGUN ILE GBOGEO EGUN ARA, GEOSEO EGUN TI MBE Laz TL MBE LESE QLORDUMARE OTUN OWG. OBA OSI NI Lowo SHE. ASHE BABA, ASHE YEYE, ASHE OLOFIN, ASHE OLORDUMARE , ASHE OLORUN, ASHE OLUD SIGUAJU (Nombre, apellido y Odu) ASHE OYUBONA, (Nombre, apellide y Odu) ASHE SPETEVI (Nombre, ape- Liido y Gdu), ASHE LORI MI, ASHE Lowe mt Rene GBOSEO AND, IVALOSHA, 'BABALOSHA, TuQRO KOWA ILE. ASHE ASHEDA TI NKO ODU IFA GBOGEO AIyE ASHE SKORDA TI NEO GROBBO AGEA NI MORAN SSHE ERO, ASHE TO. IE AIL Banewig. TGBA (SANTO) EM] OMO GDU (x) AND ORUNMILA, Traduccién Yo rindo homenaje al Gran OLOFIN YO rindo homenaje al Gran Ecpacio Yo rindo homenaje a ias Estrellac Yo rindo homenaje a la Luna Yo rinde homenaje a la Tierra fe Findo homenaje a las 400 Deidades que veo a mi Serecha rquierda “ ° fe, inde hamenase a1 Sel y por el tiempo Ie rueso al Sol cuando esta en las montadac. bos esclavos vienen a1 Mundo a saludar a OLOFIN Yo contemplo y recibo al So} ° fous fresca, camino fresco. manos frescen, inteligencia freses, aresca 1a salud de nuestro Padre (mayer) gua para el muerto, agua para el susie, agua para e] Sol, noso- rene g momPaNamae y levantamos a Dios y tosoe fee difuntos fami- liares. Te saludo hoy ( Familiares de sangre ) Te saludo hoy ( Babalawos muertos ) Te saludo hoy ( Santeras y Santeros muertos } Facultad de todos los adivinos muertos, santeras muertas, sante- Tos mer tos: nifios muertos, todes los muertos de 1s casa, todos los muertos familiares, todos los muertos Ge ta Tierra y viven al pie de Dios. po mere derecha es quien agarra, 1a izquierda es la que trabaia. Facultad de mi Pacre, facultad de mi Madre, facultad de OLOFIN, facultad del Creador, facultad del Sol, fectdteg del mayor de los adivinos (Nombre, epellido y Odu)s facdltad de Guien con sus ojos cuida el camino. Facultad de quien invora la simiente de Ifa, 7 Facultad de mi cabeza, facultad de mis manos facultad de todos los adivinos, las Santeras, Santeros y de la gente quienes vienen ala casa. Facultad de Asheds, quien ensesa 1 munda. Facultad de Akoda, quien enseié a todos los mayeres 1 conoci- miento. Facultad para sacrificar, facultad para dirigir, ftacuitad para la salud del Padre Nuestro, Saludo (Santo) Yo, hijo del Signo, adivino de GRUNMILA. figuras de Ifa a todo ef i.2.- QOSHE BILE. : OSHE BILE ODUSIRE OBI AO ADIATOTO ADIFAFUN ALAKETA QSHE BILE OU IRE OBI AWO ADIATOTO ADIFAFUN ALAKESISI OSHE BILE ODU IRE OBI Awo ADIATOTO ADIFAFUN ALAKETU OB: ATANU KO MA JE ALAKETA OBI ATANU KO MA JE ALAKESISI OBI ATANU KO MA JE ALAKETU QWO MI ALA ERE OBI IFA OWO TLE MO OKU 0, @ FE YE. Figura bendecida secreto de} coco de Adiatoto, lo que fue prote- tizado por If4 para: ALAKETA, ALAKESISI, ALAKETU. Al coco gerramamos para que constantemente coma Alaketé, Alakesi~ si, Alakett. Mis manos van a rogarle al coco de If4 con las manos. Tierra, yo te saludo, nosotros convocamos para preguntar. 1.3.- PRESIGNACION. Para pregignar o presentar = las personas, se le tocara las siguientes partes del cuerpo: Cabeza... seeees AGO ORT En la nuca ---eee + ABO IPAKG En la garganta .. + AGO OFUN Hombro derecho ...... » LAA OTUN Hombro 2zquierde Lara ost El vientre ...... OL YUN Rodilla derecha .....- Redilie izquierda ........ io tectact-ta Pie izquierao ... Mano derecha Mano izquierda .. ITAN BORUKU TITAN BORUFI! LODE Pie d ARIKU BABAWS (Se le presentara en la parte de arriba de las ma~ nos). i i 1.4.- SALUD. Retiro de la casa: ~ ONARE O Iraduccion: La Bendicitn del camino. Cancién General: OSHE MI NI HE Traduccions Mi trabajo esta bien. - MOFORIBALE IFA - MOFORIBALE OLUWO SIGUAsU - MOFORIBALE OYUBONA Traduceiéns Yo pongo mi cabeza y toco el suelo a 1fd. Yo pongo mi cabeza y toco el suelo al adivine mayor. Yo pongo mi cabeza y toco.el suelo a quien con sis Gios cuida el camino. Contesta del Oluwo mayor al levantar al ahijado: BOBO TU ASHE Traducesan Te cubre con toda le facultad. ~ Saludo a ORUNMILA en ejecucién ORUNMILA IBORU ORUNMILA TROVE ORUNMIL® 180SHESHE Les sacrificios son ofrecides Los sacrificios son satistactorios, Les sacrificios son realizados. 1.5.~ SALUDO CUMPLE ASOS DE OSHA. La misma MO JUBA, eliminando a los muertos. IGBA (El Santo correspondiente) EMI OMO ODU (Fulano de tal) MBO TO LO SI ILE IYALOSHA O BARALOSHA, AVG CONT EDUN (Akos correspandientos) TeUJOKO ASA SARA IWORO, TkU UMLO. ARUN UNLO. DFO UNIO (Todos ios osabes) NI IRE SIKU, IRE ona (Todos los ire) MOFORIBALE (Santo), Yo. hijo det Odu de Ifa, vengo a la casa de la Sentera/o (Nombre rerdpeligos). que en el dia ce nov tantos aios de ceentar Santo celebra con la gente, para que ia muerte. 1a enfermedad, la pér- dida, ete., se vaya y venga le salud. le inteligencia, etc. Ye pongo mi cabeza y tocm e! suelo a (Santo). 1.6.~ LOS CUATRO PUNTOS DEL TABLERO. GLORI OPON ......, ELESE OPON .) OTUN OFON . OST OFON | ATENA EAYE . CABEZA DEL TABLERO PIES DEL TABLERO DERECHA DEL TABLERO IZQUIERDA DEL TABLERO La escritura toca ligera- mente el centro, +:7-~ PRESENTAGION @ LOS PUNTOS CARDINALES aL Cucg. ATI KU O90 Y saludo al dia, c ATI WO ORUN Y saludo 1 Sol. IRE LODE Bendicién del Espacio. AGEO ORUN Tr Nosotros escuchamas 13 vor om vi Ge aquel quien habla girando. 1.8.~ REZO Y SUYERE PARA ENCENDER La VELA. QIUANI IROSO REZ0: AWO KU KU AND ITANA MAFUN ASHE Adivino de ta oscuridad Adivino de la claridad Constantemente dan facultad. SUYERE: ORISHA AWO TRU KU ORISHA AWO IKU KU (Santo) ITANAa LOBI M1 KA ORI INA ORISHA AWO TKU KU ah Traduccions E1 Santo adivino de la oscuridad (Santo) con la vela en lo alto yo alrededor de la cab alumbro. 1.9.- PARA CONTAR DESDE EL UNO HASTA EL VEINTE. | i OKAN uno i MEYI pos META TRES MENO CUATRO MARG CINco MEFA SEIS MEYE SIETE MEYO ocHo MESAN NUEVE 7 MEGUA DIEZ . MEONLA ONCE MEYILA DOCE METANLA TRECE ' MERINLA CATORCE = - MARUNLA seeee QUINCE t MEDI DILOGUN ..... DIEZ Y SEIS | MEYELA cesses DIEZ ¥ SIETE MEYOLA seees DIEZ ¥ OCHO MESANLA sees DIEZ Y NUEVE OOGUN tease VEINTE 1.10.- NOMBRE DE LOS MESES DEL ARO. OSHU EFELE ENERO OSHU SERE FEBRERO OSH ERENA MARZO OSHU YGEE ABRIL OSH EBIET mayo OSHU OkuDD guinto OSHU OgEra TILTD : OSHU OGUN AGOSTO OSHU OWEWE SETIEMBRE j OSHU OWARA OCTUBRE OSHU BELU aeeees | NOVIEMBRE OSHU OKPE DICIEMBRE i.1i.~ DIAS DE -LA SEMANA. Lunes: Ovo-ave ‘adel Fi dia del @yito timanciero. Martes: OVE-Y SEGUN ............ Ei dia de la victoria. Miercoles: OYE-RIRU-EYORU ......... Dia de 1a confesian. Jueves: OYE-ASEE DAIYE «4... El dia de le nueva creacién. Viernes: OvE-ETT sesseeeevees EL dia de la contrariedad. Sdbador OYO-ABAMETA ............ El dia de tres resoluciones. ~ Domingo: ovo-AIkU sseeeeceeees El dia de la mortalidad. ‘ 13 ° CAPITULO Ir 2+ GENERALIDADES DE LA MATANZA.. 2.1.- GRDEN DE LA MATANZA ter: ESHU (ELEGBARA), OGUN, OSHOSI, OSUN. 2do: OBATALA Sro: Osa 4to: AGAIU Sto: OSHUN j 6to: SHANGO y YENAvA. Cuando coma OYA, se sacard del cuarto de Santo, para que puedan comer YEMAYA y SHANGD. | NOTA: El Angel de la Guarda siempre comerd wiltimo. 2.2.- ANIMALES GUE PUEDE COMER CADA SANTO. os Guerreros pusden comer: Chivo, pollén, gallo, palomas (excepte ELEGBA), guinea (excepto ELEGBA), codornices. OBATALA: Chiva, gallina blanca, paloma, codorniz, guineo. feney Chiva, gallina, guinea, paloma, codorniz. OSHUN: Chive capén, gallina amarilla, pavo real, paloma, codorniz, gui- neos. AGANL Chivo, pollo, guinee, paloma, codorniz. NOTA: A este Santo se le echa vino seca y no agua. SHANGO: Carnero, jicatea, gallo, guinec, codorniz. | YEMAYA: ! Carnero, pato, gallo, ganso, codorniz, paloma, guineo. =.3.- ORDEN DE’ JERARQUIA DE LOS ANIMALES. Carnero Carnera Chive . Chive : Jicotea - Ganso te Pavo Real .... Pato Gallo Pollén Ballina Paloma Guineo Codorniz 2.4.- PARTES DE LOS @NIMALES. ALA ELESEKAN ELESE MEJI IGATA IGAYA vere Patas sees Costillas. ABO AGUTAN ounko EURE | AYAPA AGEE TOLO TOLO PEPEIYE (KUEKUEYE) AKUKO osrapie apie EVELE etu ArARO Parte que cubre el estémaco. GEGE Alva seeeee AQUIAL - GEGE IRU see. Rabo, GDOKI, OKOFA, OkAN tees Higado, Corazon. [DQ OTUN. IDA OSI ABOYUN ...... Las faldas y centro de barriga. AJABELA TKU ARUN tris. Centro de la barriga. EPON MEI + Testicules. KUN MUNIKUN ASHE + Cuello. 480 IRE O + Cuero. 2.5.- SUYERES DE La MaTANZa. ®t YANKIYAN YANKIYAN IKU OLORUN (Or BARA YANKIYAN YANKIYAN OLORUN BARA YANET YAN v8 WESE [KU OLORUN BARA YA WESE YA WESE OLORUN BARA YA WESE. QGUN SHORO SHORO EYE BALE KARO OBA: (Santo) DEKUN CORO: ERAN EKUN NJE. OBA: EJE SI MOYURE CORO: EBI AMA EJE SI MOYURE EBT ama. OBA: EJE LORO EVE LoRO CORO: EJE EJE LORG Ege OBA: IRUNMOLE EJE IRUNMOLE Ege CORO: EJE IRUNMOLE EJE EJE j 12.6. ecHAR agua. |” opa: 1R0 Ko 180 owo | CORD: IRD ERO KO TSO ERO OBA: ERO KO ISO EROKO MA CORO: IRO ERO KO Tso ERD 2.7.- ECHAR MIEL DE ABEJa. OBA: BARA I LA WE OKI Oo BARA I LA WE OMI O ODU MAMA LA WE.ONI Oo BARA I LA WE OAT O CORO: BARA I La WE ost o BARA I LA WE ORI O QDU MAMA LA WE OmI oO BARA I LA WE OMI Oo i } 2.8.~ SACAR PLUMAS. OBA: OGRE ROSUN NTELE ATIDE KUN ATIDE JA ORUNMILA HURUN HURUN MOLE PIN(KUIN) CORO: HURUN MOLE KUIN HURUN 2.9. ECHAR PLUMAS. OBA: BOBO BO ME CORO: E RA BORO BO MI EJE TRADUCCION ‘SUYERE DE LA MaTANZA. Con paso firme el muerto va al Cielo Tocar ©] cuerpo y¥ con paso firme va al Cielo Esta satisfecho ge lavarse los pies €1 muerto va al Cielo. ‘| OGUN estd apurade i La sangre toca el suelo, cae y se derrana is (Santo) descarra y come £1 tigre come el animal La sangre va a tomar con voracidad Continua con hambre y la sangre va a tomar con voracidad. La sangre va a caer. Sangre para las 400 Deidades £1 deja caer como gotas con las manos El deja caer como gotas constantemente. Tocamos ©l cuerpo y nosotros estamos lavando el cuerpo Y nosotros estamos lavando con miel la imagen. Estamos constantemente lavando con miel OGEE ROSO camina sobre la Tierra Y llega a cortar en pedazos. Y llega 3 desgarrar. QRUNMILA con les plumas limpia el piso para terminar. Con las plumas limpié el piso para terminar cubriends y cubriéndome. x Le carne cubrimos y cubro yo la sangre. 2.10.- SUYERE PARA CORTAR LA CABEZA. (Animales de 4 patas) OBA: CORO 0 GEGE NIRE Oo - LERI AGO GE 0 GEGE NI RE O 7 LERI AGO GE OHA: 0 MA OBE LERI oO CORO: & KURA KUTAN OMA OBE LERT 0 A KURA KUTAN Traduccion: €1 cortar para bendecir La cabeza con sermiso cortamas £1 continua con el cuchilloe en la cabeza Aguel que mata el cuerpo y con la muerte termina. El continua con el cuchille en is cab: Wuien mata el cuerpo con la cabeza ters 2.11.- LEVANTAR EL ANIMAL DEL SUELO (Retirada). KUMI ONT TKU MI ERAN El muerto yo cargo del muerto yo la carne. 2.12.- BAILAR LA CABEZA. @ TORI A TORE A TOWA O A FART MA LERIO ; ® FARI MA LERIO 4 ®& FARI MA LERIO i @ DEDE RE MO NI : ® DEDE RE NO NI A DEDE RE ELERI (Animal) FUMI (Santo) : ® DEDE RE MONI A DEDE RE SUYERE, TETE LERI 0 RA TOWA O TETE LERI 0 WA FUMT Iraduccion: ona: coro: OBA: 4 CORO: wate: Nosotros colocamas 1a, cabeza Nosotros la colocamos, nosotros estamos colocanda OH. Nosotros exhibimos la cabeza : constantemente. la cabeza OH Aquel que constantemente cortamas I yo estoy, aquel que complaciente cortamos la cabeza del (Animal) (Santo) aprisa la cabeza ¢1 toca y sabores. Aprisa la cabeza €1 toca Y me ofrece. 15.- SAZONAR LA CABEZA. EPO MA LERO EPO MA LERO ALA EPO MA LERO TYO Ma LeRO TYG NA LERO AJALA IYO MA LERO En el caso de OBATALA, la chiva se cazona con cascarilla manteca de cacao. OBA: ORT MA LERO ORT MA LERO CORO: AJALA ORI MA LERO OBA: EFUN MA LERO EFUN M@ LERO CORO: AJALA Traduccion: Corsie constantemente untamos al EFUN MA LERO espiritu de la cabeza Sal constantemente untamos al espiritu de la cabeza. 2.14.- COCO AL CUCHILLO Después de hacer la darle coco al cuchillo, Se tomaré un plato, Esa eKU AWADD TRA ORT EFUN ovr ERAN KEKE OBI EKO 6 AKARG ATITAN ILEKUN QDOKI GBOGEO ERANKO . matanza, se realiza una ceremonia que es que se prepara de la siguiente forma: donde, se pondraén los siguientes ingredientes: Pescado ahumado Jutia ahumada Maiz tostado Mantece de corojo Cascerilla Aguardiente Miel d= abeias Fedazos de carne de Los KUNMU NTKU- ASHE. toca Tamal o Pan Hasura y tierra del frente de la casa Fedacitos de higadas de todos los ani males cocinado aron en fe matanza, s@ linpia~ ran les untaré EPO. Estos cuchilles se colocaran frente @ OGUN y se cubriran con los ingredientes de! plate. Se tomaré una ETU (Guineo), la cual se le presentaré a todos los que participaron en el Santo, tecdndole la frente y en forma circular alrededor de la Cabeza, en sentido contrario a las mane~ Cillas del reloj, con el siguiente Suyere: SUYERE: OBA: ORISHA FI FETU CORO: ARA GOBO ORISHA FI FETU i i | | NOTA: A los hijos de ELEGEA no se le hara esto. Traduccién: #1 Santo pone con la guinea Al cuerpo agudamente. Después de ejecutado sto, se mataré 1a guinea y se le dara san= gre a todos los Santos y a los cuchillos. bean torments se le deré Obi Omi Tute al cuchillo (OBE) y a QGUN, déndole cuenta de los animales que se le mataron a loc gistintos Santos, nombre del Ivano y los Fadrinos que le asenta ron Osha. Después se le cantarén varios cantos a OGUN. Ej: SUYERES: MORI YEYE YevE MORI YEYE YEYEO OGUN ALAGUEDE AWA NILEO OGUN MARIWO AWA NILEO OGUN MARIWO : OGUN FOMODE ENNATERE . MARIWO OGUN DE BAMBA OGUN ARERE ILE ROMEO LOKUA OGUN GUANILE DGUN GUALONA ILE BOMEO LOKUA ARE AWA NILE AWA NILE KOMANSHE IYAWO AWA NILE OGUN ARERE KOMANSHE IYAWO OGUN SHIEIRIKI KOMANSHE TYauO OGUN MEJI MEJT KOMANSHE TyaWO. —' ANFEREYO OGUN ARERE ANFEREYO OGUN MEJT MEd1 ANFEREYO TEA SHEKE SHEKE MO FO OGUN IBA SHEKE SHEKE MO FO OBUN IBA SHERE SHEKE MO FO OGLIN El que esta cantando bailard el cuchillo. Después, con todo lo que esté en el suelo, se hard un paquete y Se limpiara a todos los participantes del Santo, excepte los hijos de ELEGBA. Esto se hard desde el fondo de la’ casa hasta el Portal, con el siguiente suyere: AGO ORI A LA KASHU Después, se llevaré para una maniqua. 5.- CANTO (SUYERE) PARA MATAR LA JICOTEA (AYAPA). AYAFA LO DA FARA REO @YAPA LO DA FARA REO AYOFA O LU OSANVIN AYAFA LO DA FARA REO AWUN LO DA FARA REO @WUN LO DA FARA REO AYAPA O LU OSANYIN AYAFA LO DA FARA REO AYAPA, AYAPA Traduccia! A la jicotea van a romper Golpeandd @1 cuerpo y cortando La jicotea e] golpea para OSANYIN 4 la tortuga va a romper Golpeando e@] cuerpo y cortando La jicotea el golpe para -OSANYIN. 2.16.~ REZOS @ ORUNMILA, REZO 4 ORUNHILA APA LOSIYAN ONS WEDE ODUDUWA APUANI EMBOROTI ORUNMILS IsaTA KAKA FOWOTIKUN AFAITI BAYE EWATITUN AWD ORUNMILA AWO ELERI IPIN BARABA NIREGUN AGEBESEYO OMO LOYEKUN QRUNMIL® IS9T4 ORUNMILA ELERI IPIN IBE KEJI OLORDUMARE ONI TUMO AGEEDEGEEYO APA LOSIYAN WT ODUDUWIA ASHE ORUNMILA SHOMD ORUNMILA, testigo final (testimonio final) Seaundo de Dios, quien entiende tados los idiomas Quien dice adivinanzas en las controversias Dice ODUDUWA facultad a mi trahajo ORUNMILA cuida a sus hijos. Rezo a GRUNMILA para iniciar el dias ORUNMILA ELERI IFIN TRIKEJT OLORDUMGRE 4 SE JU OOGUN ORIRITI APIIO IKU DA at OLUWA MI @TOIBA JAVE ORO ABIKU JIGED OLuWA MI AgIKI QGEGE AGE AYE GUN QDUDU TI NDU ORI EMERE @ TUN ORT TIKO SUNWON SHE AMOTKU OLOWS AIYERE AGIRI ILE LLOGBON OLUWA MI AMGIMOTAN @KO MOO TAN KOSHE A BA MO TAN IBA SHE KE | Traduecson: ORUNMILA, testigo del destino Segundo de OLORDUMARE eres mas eficaz que la medicina td la érbita inmensa que eleja el dia de la muerte i mi seRor, todopoderoso, sdlvame. Espiritu misterioso que luché con la muerte £1 primer deber es saludarte en la massa El equilibrio que ajusta la fuerza del Mundo tu artes cuyo esfuerzo es reconstruirlo la crlatura de la mala fortuna. Reparador de la desgracia y la fatalidad El que sabe la inmortalidad Sefor Rey de las grandes posibilidades Perfecto en la casa de la sabiduria Mi sefier infinito en conocimiento For no conacerte bien somos intitiles Oh, si pudieramos conocerte bien Todo seria bueno para nosotros. 2.17. EL Coco (OBI). Su significado es e1 siguiente: | O - Quien EI — pregunta Por lo cual, OBI signific, QUIEN PREGUNTA | El coco es regide por el Dios OSHUFA (La Luna), Dios de la Adivi- nacién. Los Odu que intervienen en el, sonte OSHE RILE - Nacimiento come adivine. OTURA JUANI - Fue donde GBI se llené de orguilo y tue maldecido por GL.OFIN a rodar por el suelo. BABA EJIOGBE ~ Vino al Mundo y se comunicd con el Angel de su Guarda, a través de IMPORI. El coco, en su sistema de adivinacién regular usada en Cuba, tiene 5 posiciones que a continuacion se la reflejamos. No es sistema de adivinacién para consultar, ¢ino para prequntar. OKANA OYEKU Quien pregunta al muerto. @LAFIN Paz (Tranquilidad) EJEIFE 2 felicidades (Dos son los que estan de acuerdo) ETS awa 3 secretos (tres estan contemplando) GRANNA, 1 camino (Uno es el que castiga) OKANA YEKU: Es la mayor entre las 5 posiciones Hel coco en je- rarquia. En esta posicién Se puede interragar al muerte. Es signo de mai auguric, amenaza algo mala. Esta letra esta fuera de ios secretos de OSHe BILE. No ec una respuesta negativa, solamente indica la presencia de un muerto, malo a bueno. OKANA: Fs le segunda letra del coco en jerarquia, regida por AL@KETU, hijo primero de OSHE BILE y es el que tiene el poder de la muerte. Su respuesta es negativa @ indica que los aconteci- mientos no son buenos y llama la atencién al consultante de que algo falta o se esta haciendo mal. EJEIFE: Es la tercera letra del coco en jerarquia y esté regida por ALAKETS. segunda hijo de OSHE BILE y es el que tiene ©l onder verda = aprobsto: . Su respuesta ETA AWO: Es la cuarta letra del coco en jerarquia y est& regide por ALAKESISI, el tercer hijo de OSHE BILE y es el que tiene el poder del bien y el mal. Su respuesta puede indicar que todo esta bien o mal, no es confiable, es amigo personal de Eshu. Su res- puesta es favorable cuando se le pregunta a Eshu para malo. Con esta letra hay que realizar otra tirada para saber la realidad (KINTSHE) que quiere. 23 ALAFIA: La quints y Ultims 1&tra del coco y esta regida por ADIATOTO, hijo adoptivo de OSHE BILE, «1 cual tiene el poder de la bendicién. Vive en EJIOGBE, representa la guerra y la paz, no es muy confiable. Pues después de la risa, viene el llanto. OANA YEKU = Luna Nueva OKANA Gebiosa Negativa EJEIFE Cuarto Menguante ETAWO Gebiosa Positiva ALAFIA Luna Liena ty a CAPITULO TIT OBE OMI TUTO & QRUNMILA. Debo aclarar que, en el caso de la Deidad ORUNMILA, e] darle Ont OMT TUTO debe estar representado por dos Awos o Babalawos, repre~ sentado por el mayor que se pondré en el lado derech oy el menor en el lado izquierdo, y cada uno tirara 4 pedazos de OBI (coca), que serén colocados en platos. jer Paso: Se situaré la sopera de ORUNMILA sobre su tablero en el piso y se golocaré de frente a la salida del Sol. Ya colocado en el piso, se pondraén los siguientes elementos: 1 estera, 2 platos 0 cande- labros para colocar las velas, 2 2 platos donde se situaraén los cocos, una moneda de plate, 1 jicara con agua. ui @ forma de colocar cada cosa se vera en el siguiente diagrama: a (Hy ORUNMILA o jaeeee sobre lablero : / vela ete A pndus de coco 4 Fadtves Ge coco Se ya ee °) os hey \O Oo ~ AWO MAYOR Ya cuando todo este preparadc, el Awd mayor, que estarA arrodi- liado en el lado derecho, tomara Jas dos velas apagadas y se las cruzaré en los brazos y rezar& QJUANI IROSG. Traduceion: REZOs AWO IKU KU Adivino de la oscuridad AWD TTANA Adivino de la claridad Ma FUN ASHE Constantemente dan facultad. Después de esta operacién, el Awo mayor prenderé las velas, con el siguiente Suyere (canto): ORISHA AWO TKU KU ORISHA AWO TKU kU GRUNMIL@ ITANA MEST LORI MI KA ORINA ORISHA AWO IKUKU SUVER! Traduccién: Sento adivine de la oscuridad ORUNMILA con dos velas os en lo alto yo alrededor de la cabeza ilumino Santo adivina de la oscuridad Care: OSHEMINIE, diré lo mismo. r Faso: Se destapa a ORUNMILA, dandole 3 golpes y diciendo “AGO” y se procederé por el Awé mayor a llamarlo con el siguiente Suyere: SUYER IFA JT ORUNMILA BI GLO LOKO Esta palabra se va sustituyendo LOJA, LODE, LOKE. etc. krowa Lea Traduecién: Ifa despierta a ORUNMILA Si Ud. fue al campo ---> Plaza, caceria, debera venir a la casa, loma, ete. Pondraén les coces en @l piso y el mayor tiraré la moneda en el suelo, sonéndola. y comenzara a MO-JUBA (ver 1.4 MO-3UBA }. Ter- minado de MO-JUBAR o rendirle homenaie a las Deidades superiores y antepasados, se le hard el rezo a ORUNMILA (ver 2.16 Rezo 38 ORUNMILA }. Fosteriormente el mayor le daré cuenta a ORUNMILA- quien le esta dando ©] OBI OMI TUTG y en compaSia de quien, y I dara conocimienta de lo que se va a hacer. 4to Faso: E1_ Axo mayor diré entonces OSHE BILE y el menor lo realizaré (ver 1.2 OSHE RILE). Debo aclarar que antes de rezar OSHE BILE, el menor rezara lo siguiente: REZO: OGHE DI KAKA OGBE DI LELE ADIFAYOKO BARABANIREGUN ADIFAFUN OSHUN, ADIFAFUN OGUN OBINI, OGHE SA YEYE MATEO AFEFE LO SALU OBOLODE AWALODA LO IKIN. Después de realizar el OSHE BILE, los Awoses levantaran les cacos con la mano derecha y los pasaraén sobre ORUNMILA y el mayor de los Awoses cantaré: SUYERE SHORO DIDE ORUNMILA OBI MO FIVE Traduceién: Aptirate y parate, ORUNMILA El coco yo giro para preguntar. El coro contestaré: SHORO DIDE OBI MO FIVE Después se realiza esta misma operacién pero con los*cocos en 1a mano izquierda. a ® continuacién, se tomarén dos cacos en cada mano y extendiéndo- las hacia arriba, tanto el Awé mayor como el menor y a la voz del mayor, que diré: OLORDUMARE OBI MO FIYE Coro: SHORO DIDE OBI MO FIVE OLOFIN OBI NO FIVE Coro: SHORO DIDE OBI MO FIVE OLORUN OBI MO FIVE Como podran ver, se le estaré dando cuenta = las principales Deidades que viven en el Cielo. Después se tomaraén los cocos en cada mano y tocando o dando gol- pes suaves en el piso, y a la voz del mayor de los Awoses: OGERE OBL MO FIVE Coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE ODUDUWA OBI MO FIYE Core: SHORO DIDE OBI MO FIVE ORISHAOKO OBI MO FIVE Coro: SHORO DIDE OBI MO FIVE de cusnte ocaran to) OFON 08 E Coro: SHORO DIDE GBI Mo FIVE ITA MERIN OBE NC FIVE Core: SHORG DIDE OB] MO FIYE Ste Se colocaran los cecos en el piso y el mayor diras Traduceian TLE MO OFO Tierra, yo te saludo. A PEVE Nosotros convocamos para preguntar. Esto se realiza tocango los cocos » ©) piso. Deeoues. = ORUNMILA, se dire: Praducesén ORUNTTLA MO OKO Oo ORUNNILG. yo te salude. 8 PEVE Nesotros convocamas para preguntar. eto F. Se levantaran los Sionacian) » de: tos gnan (vert Tesoues, Se presentaran los cocos a loz puntos cardinales (ver i272 fe eresentados los cacos a loz muntos cardinales, se ie tres veces OBI A ORUNNILA y se tirara nacia adelante. El coco de ORUNMILA se hara de un solo tiro, buscando el mensaje Ag Gices En caso que dé OSUNDA NEJI, se dird el siguiente” sures re: SUYERE: QYU DEDE AWAFA WARARIFE OBL MODUFUE ORUNMILA YEVETA OVU DEDE AWARA WARARIFE ORT MODUPUE ORUNMILA VEYETA ( $@ procede a cantar: SUYERE: ORULA ORULA, ORULA ORUNMILA ORUNMILA ORUNMILA constantemente constantemente constantemente OLUuWO MA OLUWO NA oLuWO MA BORU TROJE TROSHESHE OJUBONA MA BORU OJURONA MA TBOJE CJUBONA MA IBOSHESHE APETEVI MA APETEVI MA APETEVI MA BORU 18OE IBOSHE SHE AMOSUN MA BORU AMOSUN MG 1BOQJE AMOSUN MA IBOSHESHE AMORO NA BORU AMORO MA ITBOJE AMORG MA IBOSHESHE BPE Ma BORU APE MA IEOJE APE MA TEOSHESHE Dessues, el mayor dire: opu Cora: ERUGLE OSHUN MORI | Coro: YEYE 0 LYAYAN Coro: ERUALE OBRANLA Core: ERUALE sacrificics los los sacrificios fueron ofrecidos. fueron realizados. les eacriticice fueron satisfactorios. QlLuwo (Mayor ae los adivines) OJUBONA (Guien mira y gusa el caning) (Guren llama la simente de Ifa) WN ifenece los sueRos) palabras) APE (aren llamai Traguce ron: Figura z gigmo. Esclavo de Ja clave OSHUN yo te veo Madre 30 Después se reza: NOVA AIYE, MO WA GUN. AWA NI YE. ILE KOBU, YE GRE MI IRE, ORUNMILA TBORU, IBOVA, IBOSHESHE , w CAPITULO IV L@ GEONOLOGIA DE IFA aL LOS 16 APOSTOLES PRINCIPALES. Hay 16 Apéstoles principales (Olodus) de ORUNMILA y de ellos en su combinacién salen 240 Qmoluos o hijos de estos Olodus. 7 ® continuacién describimos el orden de antiguedad de los 16 Reyes & Olodus. 1~ EJIOGBE u OGBE MEJI 2- OVEKU MEST 3+ IWORT MEST 4- ODI MEJT S- IROSO MEgT 6- OJUANT MEST 5 7- OBARA MEIT 8- OKANA MEIT 9- QGUNDA NEST 10- GSA MEIJI 11- IKA MEUT 12- OTRUPON MEJI 13- OTURA MEJT i4- IRETE MEJI 15- OSHE MEJI 16- OFUN MEJI 4.2.- ORDEN SESORIAL 9 DE 1- EgTOGBE 2> OYEKU Meg It IT TI II @> OJUANI MEaT oat Ir II II &- OKANA MEGT Hoan ior Tr oa THEE $~ OGUNDA MEIT 10- OSA MEJT 1i~ IKA MEJT 1 I I 1 i I 12- OTRUPON MEJT wl Ir of r TIoof OTURA MEIT 14- IRETE MEgT 18- 17> 18- @NTIGUEDAD DE LOS 254 opu. OSHE MEdI OFUN MEJr OGBE vEKU OSBE IwoRT OGRE opr OGRE IROSO OGBE OJUANT Ir i Q n a OGBE ORARA OGRE IRETE 6 3é~ OYEKU OJUANT IEEE rod IL THIEL rod II Io. Ir ot 1 THEE ror 1 OGBE KANA 30- OGBE OSHE OVEKU OBARA Ir oo. tod I comes rot It 11 1 ro Ir I 11 ot il OGUNDA OGBE FUN 38- OYEKU OKANA I Ir ot II I It 11 I wr ot IE I Te 1 osA osBE 39-.OYEKU OGUNDA 1 Tor i 1 1 roi eel I Io I 1 rou I tka IWORI OYEKU asa I ir ou 1 I roo 1 I rou 1 1 II ir 1 OTRUPON opr 41- OYEKU IKA 1 Iu i 1 mT 1 I ol il 1 room IL OTURA TROSO 42- OYEKU OTRUPON ro 1 oI i TL room Ir TE Ir oI1 1 ro Ir oat 11 II ces 11 iL it IL 1 oTURA S0- IWORI IROSO IWORI OTRUPON Tl rou IL I AEE: HL II THEE 1 I root 11 IRETE S1- IWORI OJUANI 58- IWORI“OTURA 1011 Ho 1 111 rot 1 1 oI oer I 111 THEE 1 45- OYEKU OSHE S2~ IWORT OBARA 7 S9- IWORT IRETE roa Iu I Det ror. I III I I 11 Ir o1t Ir it I 46- OYEKU OFUN S3- IWORI OKANA 60- IWORE OSHE * ir II 1 1 i 1 I Ir 1 i YW Ir o1L IE I 1 ro aoe i 47- IWORT OGRE $4- IWORI OGUNDA 61- IWORT OFUN rIL ET i acta I I I aE I 1 iI tot root I 48- IWORT OVEKU SS- IWORI OSA 67 ODT OGRE Ir oOt eet I iro I 1 I Ie i 1 i Ir It 1 1 49- IWORT ODI Sé- TWORI“IKA * 63- ODI OYEKU ” IM 1 il rT I 1 i eo 1 i i Io ces iI 67~ 68- 73- 74- Te“ ODI KA 11 1 root rr or 11 1 ODI OTRUPON 11 I II Teer 11 I ODI OTURA f I Ir a1 Ir 1 1 ODI IRETE I I roar Ito I 1 ODI OsHE I I Ir or I oUt It I opt OFUN II 1 I oa HoT 1 1 IROSO OGBE 1 I I 1 roof rit 78- 79- B0- a1- 82- 64- IROSO OYEKU II Ir II It IROSO IWORI Ir I 1 Wi TROSO ODI IROSO OSUANI SEE q TROSO GBARA TROSO OKANA TROSO OGUNDA 85- IROSO Osa Ir I I I I 86- IROSO Ika 87- IROSO OTRUPON Ir II 86- IROSO OTURA @9- IROSO IRETE 1 I I 90- IROSO OSHE Ir I I 1 Ir or Tmt 92- QJUANI OGBE I 1 93- OJUANT OYEKU Il 11 Io aI I 11 1 94 QJUANI IWORT Iron 1 or 1 I Ir I 98- QJUANI ODI Ion 1 oT ir I I I 96- OJUANT IRGSO 11 is I I I 27~ QJUANT OBARA tour iL il 98- OJUANT OKANA 99- OJUANT 100- QJUANI 101- QJUANT 402- QSUANI OSUANT 104~ QJUANT 105- OSJUANT OGUNDA bod qT I I qr I asa Ir uz ToT I I I I KA Ir oat TH II 1 1 I OTRUPON il 41 1m 1 I I Ir I OTURA 1 oar rat I 1 I 1 IRETE roar i Z I I OsHE roar Ir IL I I 106- 107- 108- 109- 110- Li 112- O3UANT OFUN Ir I I It Ir 1 1 1 OBARA OGRE I I IT oIr Ir I It OBARA OYEKU Ir I II II Ir HI Ir IL GBARA IWORT Ir 1 I oir I ir ur oI OBARA ODI I 1 Ir ort ql 11 roo OBARA TROSO I I rot Il it tI It OBARA OJUANT qr I oO ror ror 143- OBARA OKANA, Ir I cross qr II ror 114- OBARA OGUNDA I I roar I Ir rot 115- GBARA Osa Ir I I oq EOI Ir 114- OBARA IKA Ir I ToT Ir 1111 117- OBARA OTRUPON Ii I qr 41 rood moO 118- OBARA OTURA 1 I I 4119- OBARA IRETE 1 I Tour Ir It Ia 120- 122- 125- OBARA OSHE 11 IL I OKANA OGBE OKANA OYEKU - oar ~ II Ir IT OKANA IWORT I OKANA ODI OKANA IROSO I 1 II It cea 11 II WI II iI qr 11 II II IL Ir IL I 128- 129- 150- 133 OKANA OJUANT 1 1 I 1 I OKANA OBARA, ET Ir 2 II 1m OT OKANA ‘OSA IL roar I oar roog OKANA IKA im 01 Tom tr or oY OKANA OTRUPON It a1 IE IoIL 11 I OKANA OTURA roi Ir Ir roa 1 I 38 134- OKANA IRETE rout ro iI 11 i 1 135- OANA OSHE roo cana 111 is I 134- OKANA FUN wr or roo 1 1 1 t OGUNDA OGRE 1 138- OGUNDA OYEKU Ir I ET I 11 r Tr oT OGUNDA: FWORT 140- OGUNDA ODI 142- 143 144~ 146 147- OGUNDA, OGUNDA OGUNDA OGUNDA OGBUNDA OGUNDA OGUNDA OKANA 146- OGUNDA OTURA = 155- OSA ODT 162- OSA OTRUPON 1 1 1 wood 11 ot 11 ror m1 i roa EEE ia 149- OGUNDA IRETE —156- OSA TROSO 143- OSA OTURA ct roar 1 aor ro1 I 1 BIGHEE I I Ir 11 I 150- OGUNDA OSHE 187~ OSA QJUANT 164- OSA IRETE rae Ir Ir 1 Ieee root I iaaeaes ny ir i ot rot 1 181- OGUNDA FUN 15€- OSA OBARA 165- OSA SHE mo figseead eee Fee Heer Ser EEE roo I ro Ir ia 152- OSA OGBE 159- OSA OKANA 166- OSA FUN rot irr it roof EIT I THEE oT 1 THE eh I 153- OSA VEKU 140- OSA OGUNDA 167- IKA OGBE II ror I root ree I 11 I ot I 11. 1 oT I 154- OSA IWORI 161- OSA IKA 168- IKA OYEKU to Ir oat 11 ced rT iI It root II 1 Eire iI 170- A7i- 172- 175 IKA TWORT 17b= Ir oat es roar 11 ka ODI 177- roar Ir t Ir ar Ii Ika TROSO 178- roo ror i ot TL IKA OJUANT 179- Ir. it ry ro TE IKA OBARA 180~ roar 11 I Ir or Ir IL TKA Okara 1B1- Ir ort I a1 rt TKA OGUNDA 182- Io TET Iu tr IT 1KA Ika KA 1KA 1ka a0 asa Troan I 1 root roar OTRUPON mou Ir I Toor HT OTURA ae 11 I Ioat roo IRETE II 1 ri roar OSHE rok tr i I 11 HoTr FUN ik oI aq tor OTRUPON OGRE tit roa I 1 toot & a p OTRUPON 164- OTRUPON 185- OTRUPON 186- OTRUPON 187- OTRUPON 185- OTRUPON 189- OTRUPON Oj oveKU It. 11 Ir it Ir I Ir ort IWORT Ir rou r I ql oat opr roar Ir o¥t Ir 1 1 af 1ROSO Roo ees IL I uooat QJUANT Ir oir Tr 11 I I ees ORARA LE iTooff IL I roa RANA IL IL 41 IL 1 ror 190- 191- 192- 193 194 195- 196 OTRUPON OGUNDA Ir oI root I 1 IoIt OTRUPON mI It Ir 1 Ir oa OTRUPON It IIo 1 1 roa OTRUPON rot roa Ir I Toot OTRUPON I oI. 1 oTt I I moi OTRUPON, qr our cameos II I ror KA OTURA IRETE OSHE OFUN 197- 198- 199- 200- 201- 202~ 203- ay OTURA OGRE I 1 rot 1 1 1 1 OTURA YEKU 11 1 11 tt II 1 It I OTURA IWORT . OTURA IROSO 1 1 1 1 OTURA OJUANT In I Ir ott i a i I OTURA OBARA, I 1 aeeeeey IL 1 1 1 204 OTURA OKANA 11 11 1 wt 205- OTURA OBUNDA 206- OTURA OSA 207~ OTURA IKA I 1 1 208- OTURA TRUPON 209- OTURA IRETE I i i I 210- OTURA OSHE 211- OTURA FUN Ir 1 tr 1 x i Irn if I ir I 11 I Ilr roar I I Ir I II 1 212- IRETE oGBE 219- IRETE OKANA 226- IRETE OFUN 1 I 1 I Ir I ror I I r I TEE: HE or ql or I I I I I I 213- IRETE ovEKU 220- TRETE OGUNDA = 227- OSHE ‘OGRE Ir I I I 1 I Ir I I I Tour Ir oar roo4r I 1 Ir I 11 I roar 214- IRETE. IWORT 221- IRETE osa 228- OSHE YEKU Ir I Ir I : II L I 1 I 1 7 il oar rar IL qr I TH 1 I 1 it a1 215- IRETE Opr 222- IRETE ka OSHE IwoRI i I IL I qI i Ir I I I ies Ir oar Hr i i r i Ir I 1 o3r 216~ IRETE IROSO 223- IRETE OTRUPON 230- OSHE ODI I 1 qr I I 1 Ir IT Hr og 1 The i r IT zou 217~ IRETE QJUANT = 224— IRETE OTURA 231~ OSHE IROSO Ir I I I I I Ir I Ir 1 roar roar eta: II I I I r I oy | i 233- 234- 235- 237- OSHE JUANT II II OBARA I UW OKANA 11 II OGUNDA II 1 asa 239- OSHE 240- OSHE 2417 OSHE. 242- OFUN 2a3- OFUN 244- OFUN 245~ OFUN 43 OTURA 1 ior iz I 1 It TRETE etter T HI IL I 1 It FUN ret I Ir Ir I I Ii OGBE if IL Seite rout 1 I YEKU il It Wo ou WoT Zab 247- -248- 249- 2Si- 282- OFUN IROSO OFUN OSUANT It II I I OFUN OBARA, I Ir Ir II OFUN OKANA OFUN OSA OFUN IKA . ‘eit II I IL II Ir Ir II II 44 253- OFUN OTRUPON = 254- QFUN OTURA 255- OFUN IRETE Ir 1 zo roar II I Ir I I I TTY I Ir Ir Mr ir I 1 1 I I 256- OFUN SHE ro 11 r room 4.3.~ CAPITULO DE LOS IRESES Y LOS osoBOS. 47 TRE ARIKU 0 AIKU .........4, Bien por no haber muerte, no ver la muerte. stress. Hien por vencimiento de dificulta- des 0 enemigas.: + Bien de asentamiento (en la casa, trabajo. en la vida. en la tierra. etc.) ++ Bien de mejoria poco » poco de posicion, salud, ~situacién. S- IRE OSHA WARIN OYA ........ Bien por piedra de Santo. fo IRE AVE woe. seeeecee esses Bien por dinere. 7- IRE FUARA’ 227! ++ Eien por la tierra, mientras mas se le dé comida a la tierra, mas bien tendrs. ++ Sien por ls providencia. tas cua~ tro esquinas. + Bien por la calle. ++ Bien por la esquina se le da de comer a las cuatro esquinas. t+++ Bien por los animales (tenerlos). Tiene gue hacer EBO. EGUN MEVINLAVE ....... Bien par los cuatro vientos. Hay que ver EGUN, OSHA, ORUNMTOA es auien lo tree y ver que quiere, Bien par @l coco a EBUN. Yer que quiere. sess. Un muerto quita a otro. tretseses Un bien que viene de repente. Un bien de obediencia a los Santo: Bien por la voz de un Santo (reci~ birlo y darle de comer 4 patas). Bien por OYA (darle coca). Bien que siempre hay que hacer Santo. t++++ Bien por fiesta de Santo. 2- IRE ASHEGUN OTA . 3- IRE BUYOKO . 4- IRE SUSU .... 8- IRE LASHERE . 9- IRE TOYADE EDI ...... IRE ITA META YAGADA 11- IRE KOKONI FUYE .... TONTE 19- KONTONIUKU ... 15- IRE OTOKUN 11. 16~ IRE ASENTO SAWIWG 17- IRE OSHA LARISHE . 18- IRE OYETE BILARI 19- IRE OTONOWA . 20~ IRE ARIYA KOOSHA . 2i- IRE ELESE KIRIN INELU . . Bien por viaje (preguntar si YAN- YOKO, sP esté asegurado). Bien por los caminos abiertos de ja persona (darle de comer a Eshu y @ la calle). 25+ IRE ILE GHOTOTO WENWE .... Bien por tener casa y comida, pero 2% falta amor. 2a- IRE ARUN . esse Bien por estar enfermo (Este IRE nacié en ODI MEJI)~ .. Suerte de anular la muerte. ° 2e- IRE ALO OYE Bien por la inteligencia. 27- IRE OMA... Bien de inteligencia. 2e- IRE ONIVE ...--- Bien por la memoria. 29- IRE -ISHOWO Bien por el comercio. 30- IRE FISH] TIRE Lo mismo esta bien que mal. $i IRE DE WUANTO OLOKUN ..,.. Una suerte o bien que le viene por el mar. ' weeeses Bien por la bondad. 11 Bien por el aire. ++ Bien pero malo. Bien que esté en el campo. Bien de suerte por el dia. Bien de suerte por la noche. Bien por un resquardo. Bien por ser inmune al peligro. Bien por el camino de la felicidad. Bien por la libertad- Bien por la inteligencia y la obediencia. 45 Bien poco a poco. Q4- IRE IKU cesvcceceeereeeres Bien por la muerte. i GS. IRE ELEDAD AWANTOLOKUN ... Bien de suerte completa. | qg- IRE AARE YUNODI .. Bien por dar fin a los chismes. 47- IRE AYE « Bien de prosperidad. aa IRE SIGUAJU .- Bien complete de todo. | 49- IRE ONO. Bien por un hijo. S0- IRE OSHINSHIN Bien par el trabajo. Si- IRE OBINI Bien por una mujer- 22- IRE ABILONA ... 28- IRE AYE IKU 32- IRE BETANS SS- IRE BALBAYE 11.6 34- IRE IRE NISIDEND 3S- IRE ALEJERE Bé~ IRE ALEYO .. 37- IRE AYERE ... 3@- IRE OSHON KELATU 39- IRE SILEMU .. 40- IRE IRE AVILA LAFIA . 41- IRE ADEDE ORDEN « 42- IRE IRE AWEST ... IRE ADEDE WA OSOBO: A= IKU SUAYON .-+.-+ ... Muerte de repente. 2- IKU ADO La muerte detras. 3-, TKU OTONOWA La muerte por el medio circundante- 3-'TKU LESE OSHA, ORISHA, EGUN La muerte por desobediencia al | F Santo, Orishas, Muerto- 5- IKU OSOKU ... «+ La muerte por suicidio. é- IKU RO .. Tl ta muerte por accidente. |Z Thu NE IKU +. La muerte segura. @- KU KIMU LULE ts La muerte por colapso- 46 9- IKU LESE ELEDA ... ++ La muerte por su yo (ORI). 10- IKU LOWO OTEARAYE . La muerte par conspiracion. TKU LOWD IKA ARAYE .. La muerte por brujeria. IKU LOWO EGUN ........s4.. La muerte par un muerto. 13- IKU LOWO OKUNI/OBINI ..... La muerte por hombre o mujer. 44- IKU FITIEO .. - La muerte inesperada. 15- IKU INTORI SHEFE + La muerte por maldicion. 16 ARUN EDIMO . + La enfermedad incurable. 17 ARUN NA ses La enfermedad instalada. 48- ARUN DI thei La enfermedad congénita. 19> BRUN TIKU SARA. Le enfermedad o malestar indefini-~ do. 20- ARUN LESE OSHA ........... La enfermedad por un Santo. 2i- ARUN LESE ALALEYO ANUGEO . L2 enfermedad por desobediencia con el Angel de la Guarda. La enfermeded por Dios. La ansiedad. ARUN ELIOSA ALYAN . AMALA BUDU Las murmuraciones. AKOBA .... ‘ Embrollo. ARUIVE ........ 5 Susto. EVO seeeesesees fl Discusion. IKA ARAYE .. - Maload. IGBAMBALA ..... ADAGUROJIONA . TRERU se... TPONSU OPA LAYE ...... oMu se... ONT IBERU . ONILARA ... Revés en ia fortuna. Catéstrofe en el juego. Miedo. fa Miseria. Problema de } Celos. ++ Nerviosismo. ++ Perdida de la libertad can resoec~ to a la justicia. sticia. AVILA . elect ++ Pérdids de la libertad con respec~ to # la moral, secial, pasion. TIYA TIYA . Bronca. DALE .....5 Traicion. OFO ... Perdida. ONA wees sees Azote. BANGULA ... Brujeria. TIYA TIA we... sis-- Broma. EGBA .... we Barely a7 CAPITULO y RELACION DE LAS HIEREAS DE IFA Y CANTOS PARA HACER OSAIN. APLICACION 5.1. LAS HIERBAS DE IFA y SUS NOMBRES. 1- EWE ATIPONLA wos... eee eee eee eees Tostons 2- EWE PAPISAME 12, + Verdolaga: 3- EWE ODUNDUN seses Prodigiosa o Siempre Viva. EWE PEREGUN oo sees ee eeseeseeeeess Ballonetas EWE ARABA tte eee ++ Ceiba, EWE ODON Alamo. EWE TETENIFA Bleo blanco finite. EWE TETE Bleo blanco corriente, 9- EWE TETELEGU Bleo morado. 10-EWE AKIOYO Albahaca mondonguera. J1-EWE OBUMA Maravilla. 12-EWE YENTOKO Coralille. AS-EWE OBANYOKO Aquinaldo morado. 14-EWE ONIYOKO Coralille. AS-EWE ALUKERESE Hiedra. 1S-EWE ALIKFATYU Caimito. 17-EWE OKIKAN : veeeteeeeeeeee Jobo, 18-EWE VEVE sheeegeeeesens Ciruela amarilla. 19-EWE ABERE ae tenes Romerillo. be Bay { 2O0-EWE ABERODOFE ..... 0... .....ee..00. Amor seco. 21-EWE ERAN tte teeeeeeeeeeaeeees Hierba fina. 22-EWE ANATIKEKERE, «4... Pata de, Gallina. 38-EWE 39-EWE 40-EWE 41-EWE, A2-EWE 43-EWE 44-EWE 48-EWE SO-EWE 47-EWE 48-EWE uRO YOKORE, AFOMA BALYEKU ela ROKO ato osa TEOMODE MISE MIST FIN FA KUYEKUYE: ORUIE KOTORUIE TOTORUIA ORTSAOMA mowo ALADUN ALAFIN Orato ASHIEATA ovourRO ABAMODA EFERIN OUURO Salvia. Patico de la Reina. Currey, Yaeruma. Bejuco Ubi Romerillo cimarrén. Caisimon. Guacamayo francesa, Guabina 6 Hierba hedionda. Mastuerzo. Botén de Oro. + Corazon de Paloma. Frescura.” Celestine azul. Celestina blanca. Hierba paraga. Hierba lechera o colorada. Rejuco lechero. sun. Hiao. Platillo. Lechugilla. Belladona. Albahaca fina o verde. Jacinto de agua. 49-EWE SO-EWE S1-EWE S2-EWE S3-EWE S4-EWE SS-EWE, Sé-EWE S7-EWE 58-EWE 59-EWE 60-EUE S1-EWE, 62-EWE 63-EWE 64-ENE 65-EWE 66-EWE 67-EWE, 68-EWE 69-EWE, 70-EWE, 71-EWE 72-EWE 73-EWE 74~EWE TEAYU YENIPUAPUA «oe... YINE ayo ono ORAWE AGRE FUN IRE DAGURO ATORI AKOKO YAGURA ose AYAN AKOWE IWEREYEYE ATIOLOSEO OSHEFOTU yanane ORORO GLEN GLEN OMINI BANA ONTBARA BUYE 49 Paraiso. Albahaca morada. Cundiamor. Guacalote. Giiiro amargo. Vinagritlo. Gira. Hierba de-la Plata. Jagley hembra. Abrojo blanco. Mar Pacifico. Pasiflora. Picadille. , Baobab. Caoba. Faraguita. Peonia (Las hojas). Oreja de Gato. Malva blanca. Malva blanca. Corden de Sen Francisco. Guenguere. Berro. Algarrobo. Meloncillo. Granada. - +s T5-EWE SURE ‘ + Cerraia. 76-EUE ORO ++ Mange macho. 77-EWE PEREGUN TUPA ... + Cordoban. 78-EWE IMD OSHUN ...... + Heleche de Rio. 79-EWE AYEKOBALE ....., + Crato. 80-EWE OU ‘ tee veeteeeeeee Algodén. S1-EWE MA tent et teeseeeeeeeeee Farclito. 82-EWE AGOGO alee rie ett +++ Campana blanca. 63-EWE AGUST teeeeees Almendra. Q4-EWE EPERENAIA .. tesesse. Anis de. Espana. @S-EWE AFERE sss Platanillo de Cuba. 86-EWE ITAUKO Seana iael st + Intamorreal. teeteeeeeees Uva gomosal 87-EWE OMo ae 88-EWE WEWE : sereeees Lengua de va 89-EWE AFA tect eee Mand cimarron SO-EWE KOLERIKOLEMO 2... Mazorquilla. 91-EWE YONYON Filicrama, 92-EWE IROKO eres Teta africana. S3-EWE ERISHONT .... tresses. Hierba de la nifa. S4-EWE JUEN aoe tesas Flor de Pascua. 9S-EWE KAKASHELA ... seeee Pale Ramon, 96-EWE MOKAGUN oo. sess. Alacrancillo, 97-EWE ANAT oe Cucaracha. 98-EWE KaRODO efecto Canutille morado. 99-EWE ARIKU an Canutillo blanco. LOO-EWE SHEWEREKUEKUE ....... Fosforito, AOL-EWE YANTEN 2 5.2.- HIERBAS DE CADA SANTO. | BLES: 4 : | Corejo Aceitero Gringa Aguacate Zarzafran Aji de Chile Cardo Santo Picapica | Pendejera Rabo de Zorra Lengua de Mujer Gilira Yaya Mastuerzo Bleo blanco Hierba bruja Cafe Brava Perejil Macio Aguinaldo morado Ateje Espartillo Grama de Caballo Guisaso de bara Helecho macho Jobo matienzo Lechera coa. | Mejorana Paraiso Reseda Sabaleccion ~~ ' 4 Rompe Saraguey Sargazo Yamao Romerillo | Algarrobo = Albahaca Anam Alacrancillo ‘ | Caimitilte Campana morada Casa de azticar Curujey | Ebano Carbonero Intamoreal Salvadera Guarina | OGUN | prone Abrojo amarillo Naranja daria | acana Vicaria Aguacate ~, Pomaci Lengua de vaca Aji de china Flor de nuerto Aji guaguac Guicaze de baracoa Uva caleta Ocalete Sabeleccion Hierba mora Alamo macho } OSHOST | Helecho hembra Embelezo Suama OBATALA 7 Paraiso Campana blanca Lengua de vaca Mejorana Canutilio blanco Flor de marmot Chirimolla Toronja Flar de agua Yantén Mango macho Pimon de botisa Giiira maldicién Prodigiosa Sauco blanco Zapatico de la Reina Hierba de Anis + OVA Perejil Mamey colorado Cuperey Ateje Apastilla Yagruma Culantro Ajinjible Cordoban | Caimito morado SHANGO Algarrobo Brusella Jagquey Genario Trebol Atiponla Yagruma Masorquilla Palma Cordoban YEMAYA Berbena Belladona Gudsima Malanga osHUN Recedad Alacrancillo rosado Platanillo de Cuba Calabara Mamey colorado Embelezo Pomarrosa Maravilla amarilia Birasol Albahaca agayu Ceiba Mapaty Corus: Alamo Jobo Peonia AZOJUANO (San Lazaro) Apio Aroma Cardon Albahaca morada Vinagrillo 8 Corejo Hierba hedionda Alamo Mangle colorado Pifén de botija Canistel Hierba buena Gimbombé Salvadera Peonia Aji dulce Ciruela Aguacate Paragiiita Sbre camino Himo macho Botén de ero Alma&cigo Culantrillo de poze Cundiamor Guama de costa Hierba de la vieva Romerille Sauce Toronjil Clguarsile Pitahulls Maraton Vergonzosa Caisimon Cundiamor Estropaio Hierba de la vieja Grengue Malba Malbaté Guacalote Mar Pacifico Siguaralla Canutillo morado Jobo Aguacate Canutille Flor de agua azul Lechuguilla Cucaracha Flor de agua Anén Flor de muerto Cerraia Marilope Guacamaya francesa daboncilla No me clvides Zapote Hierba de la nifa Cerraja Celonia Abre camino Sacesaco Salvadera Cupido Pendejera Manto Apasote Zarzaparrilla } wt a SIMAGUAS (IBEYIS) , Chirimolla Zerzaparrilla Mamey Santo Domingo Zapote Rompe Zaragtiey Canistel Guayaba Guanabana énén Narania Mango Pika Platanillo Mamoncille (Todas ‘las frutas) ORUNMILA Mamey Santo Domingo Cohello de mariwo Maravilla Aceitunillo Mano de San Francisco Aguinalde morado Pisa de ratén 5.3.- SUYERES DE QOSANVIN (OSAIN) 1+ KURU KURU BEKE’ MARINO OZAIN MARTWOYE MARTWO + IRETE UNTENDI 2- QZAIN KUKURU KUKURU TIBIRI TIBIRI LAVONISBERA ......+ IRETE UNTENDT OZAIN KUKURU KUKURU GANGAN OZAIN OBONIBOSHE GANGAN = ...---.-- “a i - OGBE SHE 4- ATIKPONLA IFA BURU ATOKPONLA IFA BURU TFA OMO IFA AWO IFA ILE @TIKPONLA TFA BURU : - OGRE DI OYIKI OYIKI OTALOMIO OYIKI QYIKI OTALOMIO QYIKI YIKI AGBADO AWO OKUMA QYIKI QYIKI OTALOMIO ee eeneeeeeeeeeeeeee ERETE YERO & ABE! TRE BELODO EXE IRE BELODO KO OM EWE, EWE IRE BELODO ...... IWORT BGKA 7- BAN SEI SEMI OZAIN, LOMI LOMI BARA : 2 QWIWI AGBA YEROKO OWIWI AGBA TEWIWI +e seeee++ OGBE UNLE @- BOROKITI LAGEA TEREPO BOROKITI LAGEA TEREPO QPOPOLINO AGBA ELESE 4 BOROKITI LAGBA TEREPO : «+ ODI SHE L5 9- ABERO ABERO MA ABERO ABERO MA ROBALIAO OLUWO O2AIN ABERO ABERO MA MOWE 10- AWEDUN ABORA MAT AWEDUN BORA MAT BOBALINO OLUWO OZAIN AWEDUN BERA MA MOWE 11> BABA IPONMODE BABA IPONMODE BOBALINO OLUWO OZAIN BABA IPONMODE Mowe 12- IYA IPONMODE YA IPONMODE BOBALINO OLUWO OZAIN TYA IFONMODE MOWE 13- GZAIN AWE DADARA mapa OZAIN AWE DADARA MADAO O2AIN ADAMIWO OZAIN ADAMAWO AWE DADARA MADAG 14~ AGEE MASI BOLOYO AGBE NASI BOLOYO BANTI OKEYO MARSIBOLOYU MANSIBOLOLO 18- ASHE AO, ORT AWO, INSHE AvIO MOYUKAYO MANA OZAIN 1é- OBARA BOGBE IBODE OBARA BOGEE IBODE OZAIN MORAYE MORAVE OBARA BOGRE IEODE 17- EWE IKCKO, SWE IKOKD LODAFUM GRUNM TLE, 18- EWE TOMODE, EWE TOMODE GUERE GUERE OMO LERI QRUNMILA EWE TOMODE 19- EWE FANDIOMON, EWE PANDIOMON @DIFAFUN ORUNIILA EWE FANDIOMON 20- EWE AYO, EWE AYO . AYEWE FUN FIFUN EWE ava IRETE UNTENDI TRETE UNTENDI IRETE UNTENDI IRETE UNTENDI OSHE FAURE OSUNDA FUN OGRE FUN OBARA ENGRE BABA EJIOGBE OSA RETE OTRUPON MEY! OSHE MIWO 21- OZAIN SESE NILEO SESE OZAIN SESE NILEO SESE ALAIKEKE SESE OZAIN SESE NILEO SESE OYU ORO, OYU ORO BOGEO AWONT OZAIN QYU ORO 23- SHAWERE KUEKUE FUMIWAO SHAWERE KUEKUE FUMIWAD ASHE OZAIN EWE SHAWERE KUEKUE FUMIWAO 24~ EWE TETE LAMISAYE EKUMA LAWA EWE OKUMA (Asi todas las hierbas) 25- EWE OYEYE, EWE OYEYE EWE OYEYE OKIKAN OMOKAN ORO AWO EWE OYEYE 26- ERI SEMI LA ISORO EGAN ERI SEMI LA ISORO EGAN EYE TEI LAYA TANI KINMBO TANI LAKOSHA LOLOYU ERI SAMI LA ISORO EGAN EWE EWE EWE ODARA, EWE ODARA OZAIN IFA La oma apara EWE EWE QDUNDUN SHEKE ODUNDUN SHEKE ++ OSHE YEKU ++ OTURA NIKO ++ OTRUPON KANA + OYEKUN BATRUFON » Ika BEML IWORT OBERE BORO BORO SHEKE SHEKE BORO (Empezando por ELEGEA hasta ORUNMILA) KUYE KUYE EWE FIN KUYE KUYE EWE FA EWE FIN, EWE FA OMO ALAWO KIKATE EWE OYUGRO TOMI TOMINEYEO TOMI EWE ASHIBATA TOMI TOMINIYEO TO:*I MOYUN EWE MOSARAO MOYUN EWE MOSARAO EWE LOBIMI,, EWE LOYAMT MOYUN EWE MOSARAD seeeees OFUN SHE testes OBARA KASIKA QGUNDA TRUFON see dteeseeeeesecees QUANT BOKG 34- 4i- NITA NITA NITA aWo NITA NITA NITA AWO 1A KIBAN KAMA IRE ODUN NITA NITA NITA AWO a teeeees OGUNDA MASA OZAIN DEMU PARADIDED QZAIN DEMU PARADIDEO OZAIN DEMU PARADIDEG OZAIN DEMU PARADIDED ++++s OGUNDA Masa BODOMI BODOLA OZAIN BODOLA ODOLA KINTA .. st eeeeeeees OVEKUN BARATRUPON EWE NILADIDEO, EWE NILADIDE AWO POKO OSHA OZAIN DE MALE EWE NILADIDE teeeeeeeee OTURA MEYI OMODE KUYOFE, EWE SESE sESEFa . OMODE BUYOKO, OMODE KAYOSUN OMODE KOGOFA’ BARABA tacit ODT BARA TANI LAGBA DIBARG TANI LAGBA DIBARO DIGBARO AYA FORO ESHIN : TANI LAGEA DIBARO SOTUTO TaRAWEYEYE SQTUTO TARAWEYEVE BABA DOGUN, BABA pOMA SOTUTO TARAWEYEVE pitt tte eee eee. OSHE BILE MOFE ASHE LASHE aNo MOFE ASHE LASHE auc OYUORG KOGUMINI MOFE ASHE LASHE awo Trt ttt tence eee. OBBE FUN OZAIN TENTE LONILE OZAIN TENTE Loniee ATERO LONILEG MOFE AME LASHE quo tteeeeees IWORT ROFUN OZAIN SHIWIRI KUT KUT OZAIN SHIWIRI KUT KUT AUN FOREMILAE ENI AUN OBI AUN OZAIN SHIWIRI KUT KUT a stteeesees. OBBE TUMAKO QZAIN SHIWIRI KUI KUT OZAIN SHIWIRI KUI KUT EWE EFA EWE EYE OZAIN SHIWIRT KUT KUT . stresses OGBE Tumako 87 44~- EWE OZAIN SHEBO, EWE OZAIN SHEBO @SHE OZAIN ASHE BONIGBE i EWE OZAIN SHEBO alee teteeeeees OGUNDA KA LEKE LEKE ODO, LEKE LEKE ODO LEKE KUMBELORI IGUI OGBE BARA LEKE LEKE ODO eli OGRE BARA OZAIN TENTE MONI TENTE OZAIN TENTE MONI TENTE Yama EDUN KOSHEDUN IGUI ABERE ORUN OZAIN TENTE MERI TENTE ..-.-.-2++++ eee eee OGUNDA YEKU MOKUETI BARO OROMINI OZAIN MOKUETI .BARO OROMINO EWE vs OGUNDA TETURA OZAIN HARA KINI MAWE OZAIN RARA KINI _MAWE ELEYO ALABRIO, ELEYO, ELEYO QZAIN HARA KINI MAWE : OGBE WERE SHIRIRI WANWA SHIRIRT WANWA ms AWO NAMEYO, OZAIN KIWEYO .....--.+2.2-+5 ss++ ODI OBUNDA ISHEWOLA ISHEWOLA DZAIN EDUN FOKAR SHEWOLA NIFE ISHEWOLA ISHEWOLQ sees cette teens OGRE DI | Si OZAIN BOMBO OZAIN BOMEO i SHEWOLA ELENT SHOKUTA OZAIN BOMBO Bresce? ASHE BARA OZAIN BAKUEPEMI, GZAIN BOMEO ELEN SHOKOTA, OZAIN BOMBO .. OSHE BARA QZAIN AYEGUNI, OZAIN BOMBED ELENU SHOKOTA, OZAIN BOMBO .. » OSHE BARA 54- AGEADO, AGBADO, OZAIN MOLOSHINSHIN y KOSILE SHINSHIN OLU ORO... .seeeeeeeeeee sees QUUANI BOKA SS- MAMURA MOF IYE ae OZAIN MAMURA AGBALODE we eeeeeees OGBE, TUA 56- GZAIN BOWD NIKOKO OZAIN -BOWO NIKOKO WALASHE MEYI SOKUTA QZAIN BOWO NIKOKO : seteee IRETE YERO 59- 60- e4- 65- be e7- 68- OKO INLE vont AGBONA MEYI YOMI OSHINSHIN ILE YOMI QZAIN BAKUBEYA MAYOROBA OKO FNLE VOMI pee eeeteeeeeeeees IRETE YERO TANI KINI OKAMI OKAMI BABA OZAIN KINI WOLOKUA fete ete e ee eeeeeeeses IRETE YERO OZAIN EWEWENT Lamustve OZAIN EWEWENT LAMUSIVE 6... .sseeeeeeeeeee OGUNDA KA OZAIN SHEWELE WELE WELE CUNGUN: OZAIN SHEWELE WELE WELE AkUKO PON MAROKO AREREWAO PON MAROKO AREREO +++ BARA EJIOGBE OZAIN WERI WIRI OBA EWE OZAIN WERI-WIRI OBA EWE .. seeeees OKANA TRUPON OZAIN ELEYE OZAIN ELEVE OBA EWE AWO FUNIYE 4 OZAIN ELEYE ace fee teeeeeeeey OKANA TRUPON OZAIN BANKOKO, OZAIN BANKOKO KUENKORO EWE ISHE ORUN' OZAIN BANKOKO ebro sole OGRE TUA QZAIN YOYOBI, OZAIN yOYOE: EWE EWE EWOST OZAIN YOYOBI octets OSA LOFOREYO OZAIN MANWA, OZAIN MANA BABA OMO AND OBASHE SA EWE. OZAIN MANUS ..............000. OTRUPON DT OZAIN EWEDUN EWEDUN ROMA INA, OZAIN Eb OZAIN KUEN KUEN, OZAIN KUEN KUEN OMO AWO AWOMOSHERO OZAIN KUEN KUEN tee ee teste ete eeene OBARA SHE: BABA OZAIN MOWA NI LOWS BABA OZAIN MOWA NI LOWO KINI KINI SYIOSHE BABA OZAIN KINI MOWA NI LOWD .......... sees. OSHE TRUPON 69~ 70- 71 72- 78- Te- 77- 78- B0- OBEREKETE OBEREKETEWA OBEREKETE OBENEKETEWA OZAIN OLORI EWE OBEREKETE OBEREKETEWA a ctieta eleciabe aca att OBARG RETE QZAIN BABA 000 OZAIN BABA G00 OZAIN ELEMASHE OBA EWE OZAIN BABA 000 fete eee eee eeaeeee IWORT, YEKU QZAIN KILODE, OZAIN KILODE OKAMU BABASHIRE OZAIN KILODE + OSA LOFOBEYO BAKE OMA IYA OMA BAKE OMA I¥A OMA EWE OZAIN WAKO BAKE OMA IVA OMA, seseeees TKA PAURE OZAIN BARUKAN, OZAIN BARUKAN LERI NI AWO, OZAIN EARUKAN ...... IKA SA OZAIN KINI KINI IFA MOWA OZAIN KINI KINI IFA MOWA ORISAYE OTI OZAIN LayYE - OZAIN KINI KINI IFA MOWA .. 0... ee cess eeeees ODL KA EKO MOKI AGBA, EKO MOKI AGBA OZAIN NILODEO, EKO MOKI AGEA . +++. OSA LOFOBEYO MAMBA OZAIN LUMAMBA LODE MAMBA OZAIN LUMAMEA LODE OZAIN EKO, MAMBA LUMAMBA LODE ............... OFUN FUNDA OZAIN ONT, BOMEOSHE OZAIN ONI' BOMBOSHE BANGO EDUN ARA BELE QZAIN ONI BOMBOSHE: +. EDIBRE . BABA OZAIN OMOLOVU BABA OZAIN OMOLOYU OROFUN OZAIN AFEMOYU BABA OZAIN OMOLOVU patiela-ete ++ -OYEKUN WORT EKUTE PARAMAG OLOGEO KOWA ILE 7 seen WORT -BOSA OZAIN KOSHEYU OZAIN KOSHEYU QLUWO SARAKO OZAIN AvIAKO OZAIN KOSHEYU eee eens cess senses OGBE HEME 60 Gi- IROKO AYEG, IROKO Aveo? TETE OKUD OKU AGEA UNSHESHE ......2....0.2... IRETE NEVI @2- IROKO DILOYU, IROKO DILOYU KAKA KIMNT KUMARE EWE TROKO DILOYU ve eeseeeeeeee OFUN NAGBE 83- OZAIN ABINU FOYU OZAIN ABINU FOYU TROKO AARA, TROKO HARA QZAIN ABINU FOYU eae IKA DI 84- OZAIN LORI YOKO OMO OKETE AYA EKUN IMANSA QLOMA INSHE AWO MA INSHE OZAIN LORI YOKO OMO GKETE .. OGBE TUA 102- SHEMI SHEMI SHE LaRTO SHEMI SHEMI SHE LARIO BOLO KIMBOLO GYU LOKOYU SHEMT SHEMI SHE LARIO «2.2 .......e.0.ee.0- OSA YEKU 103- AKUKO FUNFUN PAMILAWA AKUKO OZATN TIMBELORUN TIMEELAYE «2... .......22.0% OKANA MEVI 104— AKUKO KERE KERE OYU MAI MAT AKUKO LAMIWO ADIE FUN FUN 1.2.22... 020000 OKeNA MEYT — OZAIN AGBADO CMIROKO OZAIN ABEADA OMTROKO ASHE KOYARE ADESHERALE OZAIN BELUYE OMIROKO Setete tae teeeeee ees OKANA MEVT 106- ZAIN BELUYE omIROKO OZAIN BELUYE OMTROKO ASHE KOMALE ADABASHEBALE OZAIN BELUYE OMTROKO Meee eee eee ee BEANS MEVT 7~ OYOBO GYGBO OZAIN KUMAMBO OZAIN AWAYE OYOEO GYOBO OZAIN KUMAMBO ... sevens eeeeees OTRUPON MEVI 108- OZAIN OGUN GUN “IRE 7 AYARE ATA EFO, KANIO KAN ERE AGBANIO OZGIN WENILAYE .., + OKANA TRUPON 109- OZAIN AYEGUI KOROFO IRD IRO TROLAYE IRO ttt teense eee eeee es OSA TRUPON i { 1 i 110~ 1di- 11e6- 118- 119- 1Z0- 121- éL OZAIN GBEDE KOROFO IRO IRO IROLAYE IRO pete t ee eee eee ee eeees OSA TRUPON OZAIN EYEWIN RAMI IRQ IRO IROLAYE IRO OSA TRUPON OZAIN FARA, OZAIN FARA KINI KINI YANI EBO OZAIN FARA er Osa JUANT OZAIN FARA, OZAIN FARA QZAIN OFI MORA, OZAIN FARA ...... OSA JUANI GAN GAN OZAIN AKUELEKU TKU UNLO| eee te OKANA MEY KAN KAN KAN KAN KULESHO KAN KAN BABA OZAIN KUANILO OKANA MEV EWE OYEYE, EWE OYEVE OBEKAN OROIMA KOMO EWE EWE OYEYE ee elects e shee OBARA sA EWE OKIKAN, EWE GKIKAN OZAIN OSHUMOMT 7 SHANGO WOMA EWE OKIKAN ........00- seeeeeee+ OFUN TEMPOLA AYA BAKUN BELE KOIMA KOIMA KUPUMA MIO. BEKUANIYE BEKUANTYE AYA BAKUN ROLE KOIMA ae sees OTURA SA AYA BEKUN ODOLAO AYA BEKUN ODOLAO QDOLOWANI ODOLOYARE AYA BEKUN ODOLAD ig perecelectcalecta OTURA SA TA RUKUTA BARA RUKUTA OVO NILE ORUNMILA BARA RUKUTS cate BABS EITOGRE ADASHE ADAMASHE AYEWESE UNALOWE (UMBALOWO) BI ADA ASHE AYEWESE UMBALOWO .........2..-.. BABA EJIOGBE OZAIN OMG IRA KIVA IRA OZAIN OMO IRA KIVA IRA OMOYEKUN BIEKUN MAYO OZAIN OMO IRA KIYA TRA OTURA IRA 428- EWE ONIBARA, EWE ONIBARA QBARA BARA OZAIN OWOLODE EWE ONTBARA : ses. OBARA MEYI OZAIN NADA LERI LOMI Lomro OZAIN NADA LERI LONI LOMIO PEWENE OZAIN OZAIN NADA LERI LOMI Lomta .... + OGUNDA KETE OZAIN IKOKG OTA WAN WAN QZAIN IKOKO OTA WAN WAN . SHUSHU DIDE ZAIN KUNAYO OZAIN IKOKO OTA WAN WAN ......... ++ TRETE WAN Wan OZAIN ONT MOLEIKUN MAKUN OZAIN ONT MOLEIKUN MOLA «2. ....0..0-........ OBARA KARA QZAIN EWE INAWE, OZAIN EWE INAWE . OPONSA IFA NILADIDE OZAIN-EWE INAWE ++ OKANA YEKU OZAIN ERESHE ILE BOMBOLARA . OZAIN ERESHE ILE BOMBOLARA - QBONSA IFA MILADIDE OZAIN EWE INAWE 7 OZAIN ERESHE ILE BOMBOLARA OZAIN IRE EOMBOLARA OZAIN IRE IRE TIKI TIKI BOMBOLARA Q2AIN ERESHE TLE BOMBOLARA see. OBUNDA DID AWARA WARA WARALOYE OZAIN KEREKEMIO AUER WARA WARALOVE OZAIN KELEKEMIO GNIFA AWALOYE ALARA WARA WARGLOVE OZAIN KELEKEMIO .. OZAIN EWE AYO AYO Avo IN EWE AYO AYO aYO oo. Ll... TRETE ANSA OZAIN FOWO MAWO FOWO DUN DUN DZAIN FOWO MAWO FOWO DUN DUN OZAIN OTOMODE OZAIN MaAWO OZAIN FOKO MAWO FOWO DUN DUN . OBARA MEYI GZAIN OLOYU EDUN AKORIRE OZAIN OLOYU EKUN AWORIRE BORI OLOVYU EDUN AWO YAYE QLOYU EKUN AWORTRE aota phasis sees OVERUN DI | | i | j | | | | | 134~ 140- 14i- 14g— 63 OZAIN MONI KELETO OZAIN MONI KELETO OYU MAMA GZAIN OZAIN MONI KELETO 7 OGBE YONO OZAIN ERI RAWO OZAIN RAWO OZAIN AGOGORO OZAIN ERI AAW mea le OGBE TUA BAN BAN OZAIN BOGUEDE BAN BAN OZAIN BOGUEDE ORT IFA BENSHAWO BAN BAN OZAIN BOGUEDE «+++ BABA EJIOGBE OZAIN ABE BEBEWA OZAIN IGUI MOYARE ae OGRE TUA OZAIN ERI LOKUN ERI BAWA OZAIN BORIBOSHE ERI BAWAO .... OGEE SHE WADE WADE BORT INA WADE WADE BORI INA OZAIN NINOLOBINA WADE WADE LORI INA WADE WADE LORI ORO eciete ele ODI MEYI IKI MAWA OLOKUN ORUNMILA TENTEMITERO TKI MAWA OLOKUN OZAIN TENTEMITERO cette eeeeeeseeeeee ss BABA EJIOGRE OZAIN NILAYE BEBEWAO NILAYE feel eeeeeeeees OSHE MIWO GZAIN BABA UN BABA QZAIN BABA UN BABA OZAIN BOBALEYO OMIO IWORI BOGBE EWE AFOMA EWE AFOMA YIKI YIKI OSHISHE OZAIN OSHISHE IFA EWE AFOMA ween a OGUNDA TETURA EWE AFOMA EWE AFOMA OZAIN TETURA . EWE AFOMA ct eteeeeeeeeeeeses ee OGUNDA TETURA ONIKI LAWA ABOLA NILEWA OZAIN QZAIN ONIKI LAWA ABOLA NILEWA .....eeeeeeee+ IKA.MEYT 146- 147- 148- 149- Si- 64 EWE LOWY OZAIN aWOYE EWE LOWY OZAIN aviovE @RIKU OMO EWE LOYE OZAIN AWOYE ...... OGRE ATE OZAIN KAYE OYEMI MaYIO OZAIN KAYE OYEMI MAYIO EMI SHAWO MOSHAWE 1 OZAIN ONI ASHE BEMI OBABO O2AIN ONT ASHE BEMI OBABO UMEO OUD QZAIN ONT ASHE BEMI OBABO ASHE BENT OBABO tere e en eeee TROSO UMBO OZAIN ATORI EWE ORISHAD QZAIN ATORI EWE ORISHAD EFUFU LELE - QYERUN MEYT EWE MA OSHE IBOYE EWE FIN OSHE IBOYE OTOROMA OTOROFIN EWE MA OSHE IBOYE : eee. OSHE MEYT OZAIN WERE WERE OU LANLA O7AIN WERE WERE OU LaNcA EWE OU HOMODE OMD OZAIN OGODO O2AIN WERE WERE OU LaNLA .. OZAIN BzAiN OF OZAIN OZAaINn OZAIN OROYU AKUEREMOKUETE OZAIN MOKUETE UBKUEREMOKUETE eee. +. OG8E ROSo EWEMT ROWA ARIEL OkUS EMERE OZAIN OSHE KUOTU . ti tteeeeeeees OBBE FUN OZAIN LOMA GUN SHaWO OZAIN LOMA GUN SHAWO AYAMO ISHE EJIOGBE KOBALAYE QZAIN LOMA GUN sHaWO ttt tees esses eeeeees BABA EJIOGBE AGBA YEKU YEKU OZAIN ORIWA AGEA YEKU YEKU QZAIN ORIWA GLOMO ATEWORO AGHA YEKU YEKU OZAIN ARTWA OYEKUN PAKTOSHE 187- OZAIN OGOROYE BA A EE i QZAIN OGOROYE BA A EE ODUA ATEWORO OZAIN OGOROYE BA AEE ....e+eeeeeeseeeeees OVEKUN TESIA 458- IFA IRELE OZAIN IFA IRELE OZAIN ILELE EWE OBA FEKOLAYE IF@ IRELE OZAIN seeeeeeetieceeerense OVEKUN TESIA 159- PEREGUN ALAWA LOTUNTUN PEREGUN ALAWA LOTUNTUN BOGEO DE MARUN EFIROMINI PEREGUN ALAWA LOTUNTUN 2,-5.5 ++ ORAGUN NOTA: Después de ésto, se le canta oro a ORUNMILA y se continwiar LAVATORIO: a) ARTKU MANIWA ARIKU MANIWA QNIKI BAKU ODIDEO ARIKU MANIWA wee seee ~ TRETE MEYI b) OYEKU NI YEKURE OVEKU NI YEKURE ONIKI BAKU ODIDEO OYEKU NI YEKURE +--+ GDE-FUMBO ¢) OYETUMAKO OLORUN LATIKU QYEKUNDI OYETUMAKO OLORUN LATIKU OYEKUNDI. YEKUN DI d) EWE EWE INA IKU LAWAG OLORUN LAT: OLORUN LATIKU OVEKUNDI a ++ OYEKUN DI ©) ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMEE SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE IRE ALADE MAUMBE QWO SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE 2... @BELOMO ABELAYE SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE SHUKU SHUKU A@LADE MAUNBE ALADE MAUMBE SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MALIMBE 68 Entonces se van matando los 16 Meyis. Ejenplo: 1.- BABA EJIOGEE: BABA EJIOGBE ALALAKUN ONON? UN ADIFAFUN OLUWO ALADASHE E1 08 y 21 coro repiten todo 10 del incico #) 2.- BABA OVEKUN MEVI: BABA OVEKUN MEYI ARIEL MADAWA ONT MI MaSHAYO ADIFAFUN OLOWO AGoGo B.- BABA IWORI MEYI: BAH IWORT MEYI YIWT YIWI MAYO MAYO ADIFAFUN KOKO LOVEBE IFA 4.- BABA ODI MEYI: BABA ODI MEYI ASHAMARUMA ADINA KODIMA BABA YERIMO OSHANLA S.- BABA IROSUN MEYI: MOSHEBO TARUKU TARUKU BARASIE BARASIE ADIFAFUN YEWA 6.~- BABA QJUANO MEYI: ADIFAFUN AGANGARA ADELEPEKO KO OMO OLORDUMARE BABA ORARA MEYI: 5 ONT BARA OLODOBARA ELEGBARA ADIFAFUN AKUKO 7. El OBA y @1 coro repiten toads io del inciso e), Desouds, e1 name- ro 8, Ss. BABA OKANA MEVI: SHUKUTU MAYALAWA ADIFAFUN AkUKO ~ BABA OGUNDA MEYE: ADIFAFUN OLIFIN ADIFAFUN ORUNNILA ADIFAFUN OBINT META TBORU, IBOYA, IBOSHESHE 10.- BABA OSA MEYI: BABA BURU BURU BABA FOSHO FOSHO BABA CERGGADaN ADIE ovo FEKAKARA (PEKAKARA) 11.- BABA Ika MEVI: TKA IRANI EBO ADIFAFUN ELEBUTE 12,~ BABA OTRUPON MEYI: JEKUA EABA ERIRE LASHORE EFIAI LASHORE EKUN ADIEAFUN SHANGO 13.- BABA OTURA MEYI: ASHEGUN DIFA IMALE ADIFAFUN INALE 14.- BABA IRETE MEYI: BABA EYELEMERE OKO LAE LAE ADIFAFUN OFOROYE 1 ! 7 g 15.- BABA OSHE MEVI: KULU KULUSHE OSHE MALUKU MALUKU UMBABALAWO ADIFAFUN AKATAMPO 16.- BARA OFUN MEYI: BABA ORAGUN JEKUA BABA IFA OFUN MAFUN TALE OKAN JUJU ADIE. ADIFAFUN QLOFIN El OBA y el coro repiten todo lo del inciso &) Después de ésto va FOTIWO y FOMIWO. Después los Suyeres de OSUN y si la persona es Omo de OGGUN (EGGUNA), hay que lavar el Osun de la rodilla, 0 sea, el Osun llega desde sus tobillos a la rodilla y se levanta Osun con 16 suyeres. 5.4.- APLICACIONES DE ALGUNAS PLANTAS. Abrecaminos: Es empleada en bases. Con esta planta se le pone un cerce a Eshu cuando conviene que se avive. Acacia: Para construir amuletos y en bafos lustrales. Afato: Para la fuerza viril o para detener el llanto de un nifio. Qgracejo: En el omiero del asiento. En regla de congo se emplea para montar prendas con él. También se utiliza en tra~ bajos para hacer dafio y bien. Aguedita: Se emplea para la potencia sexual. Agquedo: Para bafos lustrales. Ajonjoli: Si un hijo de ORISHANLA o AZOJUANO come ajonjoli se enferma e incluso puede morir, sdlo lo comen sin peli- gro las divinidades. Si se derrama, provoca una epide~ mia. Es tabi para AZOJUANO. Alacrancillo: Para bafos lustrales. Alamo: Es uno de les 4rboles principales consagrados a SHANGO. &: una de las plantas del omiero del asiento pera sscramentar y lavar sus atributos. Cuando SHANGO esté enojado, se le fapacigua con las hojas de alamo. A este Santo le gusta comer .e@1 élamo y alli se le llevan las ofrendas habituales atadas con cintas rojas. Al carnero que se le inmola, se le ofrecen las hojas del alamo antes de sacrificarlo. E1 cocimiento de sus hojas se utiliza para bafos lustrales. Se utiliza en baldeos para disolver brujeria y alejar los malos espiritus de una casa. 68 Para bafios lustrales, buena suerte, despojar y santiguar de malas influencias, contra el mal de ojo. Quemada con incienso aleja los malos espiritus. Es una de las hierbas ritua les de Faralde. . Albahaca cimarroy Algarrobo: No debe faltar en el omiera del asiento. Es una de las hierbas rituales de Paraldo. Es muy venerado. Con las hojas se cura SHANGO, sus raices son muy valiosas para prendas y resguardos. Las prendas que se entierran debaio del algarrobo alcanzan una extrema potenciali- dad. Los resquardos que se construyen para acompatiar a las personas cobardes se hacen de sus raices. @lacdén: Se utiliza para matar la memoria de los enemigos rezada por el tablero de If4. Se le ponen los capullos a GBATA— LA, como atribute. Almendra: Las hojas son utilizadas para dolores de cabeza y en despojos, bafos y baldeos para purificar la casa y obtener buena suerte. El aceite de almendras se emplea para lémparas que se encienden a QORISHANLA y OBATALA. Sus hojas se incluyen en el omiero. Su fruto se le adiciona a las gallinas que se le brindan tanto a OBO: TALA como a GRUNMILA. po: Se emplea pars bahos y fines misteriosos, para apa~ ciguar, suavizar asperezas, conciliar y dominar. Con el amansaguapo entizado con hilo blence y negra, aguardiente, vino seco, miel de abejas y canela se obtiene lo que se quiere. @mor seco: Las hajas y la raiz se trabaian para unir matrimonios y relaciones rotas. Acascte: Las hojas sirven para condimentar la comida de los Gri- shas, para amarrar una lengua indiscreta. Mezclada con sangre 2 ave sirve pars fortalecer el oraanismo También es utilizad imiento para problemas de parasitos intestinales. Aya: Para lograr desunién. Los haitianos utilizan las espinas para hacer resguardo contra los malos ojos y para Abiku. En Cuba se le pone a SHANGO un pedaze de esta mata (tronco) para proteccién y refuerzo. Azucena: Fara bafos. 67 Bavoneta (Fereotin): Una de las plantas mis importantes del asien- » te para terminar la ceremonia. Es una de las principales plantas de omiero de OSAIN; se utiliza en el machuquito que se le pone en la cabeza al Iyawo. Adorna el Santuario de OGUN. Es del Odu OFUN MEYT. Bejuce Ubi: Sirve para lavar las piedras y atributos de YENAYA. Bejuco enrredado: Se utiliza para torcer el camino a otros. Hleo blanco: Es una de las primeras hierbas que viajaron a la Tierra. Como no puede faltar en el omiero de OSAINS se dice que el EWE TETE lo puede todo. Se recomienda que al cerrar un EBO se echaré un pedacito de asta hierba para lograr vencerlo todo. Hoten de Ore: Usado en omiero, con esta hierba se preparan polvos para atraer a los hombres. Cainito: Muy efectivo como aliciente para hacer trabajar a OVA a favor de determinada persona. También se dice que descu- bre a los enemigos. Por el Odu OTURA NIKO se. pone un gajo detras de 1a puerta de la casa. para alejar a los enemigos. Caisimén: Para bafies lustrales. Canela: A la mujer que quiere atraer a un hombre se le aconseja mezclar con polvos de canela sus polvos para la cara. Sirve para agasaiar a los Orishas. Cacha: Esta planta es sagrada, los Orishas SHANGO, ODUDUWA y asa gustan que les ofrenden sacrificios a su alrededor. Cebolla: Bien picada para mezclar con incienso y alejar las malas influencias. Si se coloca una cruz de cedro atada con una cinta detras de la puerta, se evita que entrs el mal en le El cedro hembra se emplearé para los hombres y el macho para las mujeres. Ceiba: Para bafos lustrales. A su alrededor se depositan ofrendas Gedicadas a OBATALA, ORISHANLA, SHANGO y ODUDUWA. Se dice gue los africanos en Cuba consagraron este 4rbol como el mas importante, donde en €1 reposan todos los Orishas. Celestina azul: Se utiliza en la religién para bafos lustrales antes de emprender viajes. : ° Es utilizada para prepararle el Gshinshin a OSHUN en la ceremonia del rio, asi como en otras ofrendas que se le hacen en el rio aeste Santo. Sirve para colocar amarras. Es el arbol predilecto de OYA, su palo de batalla. los gajos se cajen para limpieza. Son colocados sus gajos en el trono-de ELEGBA cuando se esté iniciando un hijo de este Santo. Cirueta Copal: Se usa ert bafics lustrales, para obtener moral y respeto. Coralilla: En bafos, como despojo para atraer la buena suerte, Corazén de Paloma: Fara la memoria. Gorojo: Cuando SHANGO esté enojade con sus hijos,,para que se aplaque y perdone se baa su piedra y los caracoles que le acompahian en manteca de corojo y whiel de abejas. La manteca de corojo. es una sustancia de gran importancia en el culto a los Orishas, quienes la reclaman para su asec y_ bienestar. Eshu, OGUN, OSHOSI, SHANGO, AZOJUANO y OYA se tienen siempre untados de manteca de Corojo. A ciertos alimentos que se le ofrecen a las divinidades =e les pasa siempre un poco de mianteca de corojo, al maiz tostado y a los bollitos de carita de Eshu y OYA, al pan y a la ma~ zorca de maiz de AZOJUANO (SANKPANA). Corona de Cristo: Para enaltecer 4 OGUN. Cortadera: Para baXos lustrales. Curujey: Para hacer resguarde y polves divinos. Escoba Amara, Fara cubrir Jas dos jicaras que en regla Arard contienen al Orisha AZOJUAND (SANKPANA). Es una de tas hierbas favoritas con que despoia y limpia ORISHANLA a sus enfermos. Cusiguier enfermedad so Janpis con sscoha amarga y maiz tostede Espadafia: Se utiliza para la procreacién. Espuela de Caballero: Utilizada por les congos para hacer . polvos y otras preparaciones magicas. Se emplea-en aquellos ruegos hechos para beneficiar @ personas que estén arruinadas. Farolito: Se utilize para (abrir los caminos cuando estén cerra- dos). Flor de Aqua: Una de las plantas principales del omiero del asiento y con el que se,lavan las piezas de YEMAYA. lor de Aroma: Para bakes lustrales. Flor de marmol: Para ofrendar a EGUNGUN. Eruta Bomba: Sirve para rogacién de cabeza y para refrescar el Angel de la Guarda. Suacalote: Esta planta es conocida como quita maldicién en Cuba. Sus semillas son utilizadas para reforzar a ORUNMILA y SHANGO, y para elaborar cargas. Guayaba: £1 fruto es una de las ofrendas que més le gusta a Eshu (ELEGBA) trabaja de preferencia con los garabatos y las hojas. € 1a suerte se le atrae con siete garabaticos. Gdira: Con el gliiro se realizan obras para atraer a una persona. Gs el preferido de OSANYIN (OSAIN) y Eshu para sus amule~ tos, como también para hacer el Tintiyero y Inshe OSANVIN. Con los giiiros grandes de cuello largo se hace misica para ORISHANLA y SANKPANA. De ella se preparan las jicaras, que son muy titiles en las ceremonias del ifismo como recipien— tes para ofrendas. ~ i Helecho: Una de las primeras hierbas del omiero del asiento, Yeni Para limpiar el astral. En pasos. Aierbabuena: En el ifismo se utiliza pare curar afecciones del estémago. j Herbatina: Es utilizada para adornar el altar de Eshu. Se usa : Para propagacién o multiplicacién en el cuarto de los Orishas. digo: Ofrenda a SHANGO y ORISHANLA para obtener simpatia. Ibujer Para cambiar el color de la tez itamo real: En ©] culte de los Orishas se usa para la potencia sexual, Jaboncillo: £1 fruto y las semillas se emplean en bados. dagiiey: Puede con todos los palos menos con la palma. Un hueco en ei tronco es un santuario natural pues resulta ser la vivienda de un Orisha que recibe alli sacrificios, ofren— das y libaciones. i / ; 8 @ Jazmin del Cabo: Fara agasajar a ORISHANLA. gobo: Fara lavado de cabeza, que segtin los africanos hace recupe— rar la memoria. Las piedras de SHANGO y el muBeco de cedro llamado OSHE se lavan con las hojas de Jobo; su fruto es ofrendado a SHANGO. Se utiliza para curar la locura. El carnero ofrecido a SHANGD debe masticar hojas de Jobo antes de ser sacrificado. 7 Laurel: Usado para basos aromaticos. Limén: Para curar el estémago. Se le brinda a ORISHANLA. Lin Fara aplacar a OSHUN y para obtener sus favores. Es una de las plantas utilizadas en el omiero del asiento. Lirio: EI"zumo es vomitivo y se emplea para arrancar dafos en el estémago. Se utiliza en el sacrificio para buena suerte y se le pone a EGUNGUN como ofrenda. Llantén: El llantén se mezcla con sangre de aves para preparar medicinas dentro del culto de los OrisKas. La utilizacién del maiz en el ifismo se traduce en el sa- crificio de ofrendas para la abtencién de buena fortuna. Las tortas de maiz se ofrendan a las divinidades, el maiz molido y tastado se le ofrenda a ORI y al resto de tos Orishas. ORISHANLA gusta muche del maiz tierne casi blanco. Con el maiz melido y fermentado en agus se hace un tamal gue se envuelve en hojas de platano y es utilizado para los EBO y para hacer SARAEKO. Este tamal es llamado EKO. Ma. Majaqua: La sombra o rastro de 1a persona que se entierra amarra- da con tiras de majagua no se libera nunca. La cuerda se emplea para ligar una sombra y hechizarla. £1 Odu OSBE DI recemienda como una bendicién las flores de majagua con zumo de berro = los tuberculosos. une hoje melange ss ponen los articulos del FBO, como también se guarda el derecho que se percibe una madrina de Osha o Padrino de Ifa por la consagracién que se le va a hacer. Sus hojas son instrumentos de trabajo de YEMAYA. Al pato que se le sacrifica se le vendan los ojos con la hoja de malanga. Para refrescar a Eshu, se le ba&a con hojas de malanga y para hacerle rogacién se le pone sobre la hoja un pedacito de pan frio de maiz o de pan mojado en manteca de corojo y polvos divinas de Ifa. La malanga amarilla, con idénticas aplicaciones, pertenece a OSHUN. st a Malvate: Para lavar las piedras y atributos de los Orishas. @ Mamey: Las semillas jimaguas se utilizan en trabajos religiosos. Las hojas machacadas y mezcladas con cenizas matan la brujeria. Su semilla se utiliza en el sacrificio a EGUN- GUN. Su fruto es muy delicado y se le ofrenda a SHANGO. Hamoncillo: Se utiliza para elaborar cargas y garabatos de Eshu. Mangle rojo: Se utiliza en preparados magicos y carga de amule— tos. El bastén de IBU AKUARO AKENDRO se hace de su tronco con una talladura especifica. Mango silvestre: Gusta a todos los Orishas. Cuando da muchos frutos, presagia miseria. Tostado y con azticar dorada se le ofrece a OSHUN. Los san— teros lo prohiben que se coma cuande hay epidemia. Mano de Pelén: Se utiliza para fabricar atributos y-adornos a los : Orishas y objetos pequesos que sirven de resguar— do. baao con manzanilla limpia el astral individual. iar Pacifico: Se utilizan sus ramas para preparar los cujes de EGUN © PACHANES. Es una de las hierbas rituales del Paraido, se le ofrenda a EGUN en refresco. Da buena suerte. Cuando los ojos de un cadaver han guedado abiertos, se cubren con las hejas y hacen que se cierren suavemente. Las semillas (Ataré Aguma) son utilizadas para preparar el muerto. Melén: El melén de Castilla que se le ofrece a OSHUN, a Jos cinco dias se le entrega en el rio. Estas ofrendas frutales son, a menudo, repartidas entre los nies del vecindario par mandato de los Santos, quienes exigen que a estos se les ebsequie con frutas y dulces porque los Jimsa nifo: Ss san Melos illo Para ofrendar a los Orishas en sacrificios Moco de Pavo: Para baios lustrales. Moruro: Tiene poder y potestad para hacer lo que quiera, bueno o malo. Es utilizado su tronco en afoshé en consagracién de la pintura ritual de Osha y como elemento de la carga de OsUN. 74 ° Nonsolvides: Para bafios de purificacién. Es utilizado en trabaios de Inshé. Heme: Con el corazén del Kame se preparan los polvos divines, llamados IYEFA, que cubren el tablero de If4 para adivinar. bg mejor rogacién para ORISHANLA es preparar ocho peletac oe ename fon cascarilla y manteca de cacao. Tambien ‘ce ie ofrece & ORUNMILA y a los demas Orishas. Al sacerdote de IfA se le prohibe m. achacar fame sequin ei Odu IWORI OGEE. Sus hojas son utilizadas para batos refrescantes uri Para bafios lustrales. Yaaruna: Para los congos, e¢ 1a torre centinela de 1a lechuza. Es usada en el omiero. = Yaqua: Con 1 humo se le nubla Ja vista a los hechiceros, se despierta y burla (aunque cura cequera). ademas. su interior un ashé de agua clara y fresc. Zarzaparrilla: Para bafios lustrales. les tiene en ae i j CAPITULO VI DIRECCION DE LA CONSAGRACION DE IKOFAFUN Y AWAFAKAN (PLANTE) Esta consagracién dura tres dias que estan constituides por: E1 dia de la consagracién, el dia del medio y el dia de Ita. En realidad, este consagracién comienza 7 dias antes, ya que hay que preparar los IKINIS, tanto para los IKOFAFUN como para las AWAFAKAN, los cuales se pondraén en una cazuela de barro Go jicara grande, a le cual se le echarén los siguientes ingredientes: Tlekan, eku, ej4, awadé, ero, obi, kold, of, un huevo y agua, la cual se rocia. Esta cazuela o jicara se pondré a la inclemencia del tiempo (agua, sol, sereno) y todos los dias se le rezaré BABA EJIOGBE recidéndole un poco de agua. Rezo que se utiliza: EJIOGBE: ORUNMILA NI ODI ELESE MESE . MONI ODI ELESE NESE ONT OKO MESE TIRE KO BAJA Traduceién: : ORUNMILA dice que é1 transforma la cosas cuando tienen un orden. Yo digo que transfarmo las cosas con su orden. El dice que veinte pesos tienen un orden que no tenian. de Ceres ni 1- ORI OMT TUTO a EGUN. 2- Preparacién de OSANYIN (DSAIN) 3- Sazonar OSANYIN y OBI OMI TUTO. 4- Toque a la puerta. 5+ Lavatorio. 6- @ LA GBA NFO GEDE. 7~ OBI OMI TUTO GUERRERO Y MATANZA. 8- OBI OMI TUTO ORUNMILA. 9- Coger plumas de adié por awoses (JUJU MURARA) 10- Poner plumas en la leri (mujer) en el hombro (hombres). 7 di- Matanza a! ORUNMILA. 12- MAMU RA ADIE, MANU OTI PLUPUA. 15- Refreecar las adié. > 14~ Entrega de Omiero y consejos para los dias restantes. 15- Dia del medio. 16- Dia de Ita. Ceremoniales. i= Preparacién de EGUN. Cuando no exista juramento de ORUN, se pondr4n en una teja acana- lada los siguientes Odu: OTURA NIKO IRETE KUTAN OGUNDA FUN IRETE YERO OGUNDA BIODE ORAGUN OSHE PAURE OYEKUN FITI OVEKU MEJT En caso de no tener ia tess, se pintaré en el suelo, cerca del cao (Ests Atena se realizaraé seein la casa). Se prepararé un plate con ? pedacitos de ceca con manteca de corejo y una pimienta de Maravilla en cada pedazo de coco. &3 no tiene (ATARE AGUA) pimients de Maravilla, se le puede poner pimienta de Guinea. Se pondré un vaso con flores, agua con car, café, pan, leche, tabaco, etc. Se procede a traer a todos los que van a recibir y se paran en orden frente a EGUN. El Awd oficiante orenderd 2 velas con el styere de prender jas velas a EGUN (9.2) Se le rezara a EGUN (O01 MEQT) Wa NIHIN ARA ORUN Vengan aqui familiares del Cielo KI_IDU ARA WO NILE gue no los rechazamos, los familia ADIFAFUN EGUN res de la casa, lo profetizado por Ifa para EGUN. Se MO-YUBA y se le dard cuenta de lo que se va a hacer, dandole cuenta de los IKOFAFUN y AWAFAKAN, y los nombres y apellidos de los que van a recibir; y nombre, apellidos y edu del Radrino, asi come los Babalawos que van a trabajar. Se le rezar4 al coco. (Ver e) 9.7 de EGUN) 77 Antes que el Babalawo oficiante tire el coco, mandard a que las personas se pongan de espaldas y se efectua dicha operacion. Cuando EGUN guards se virarén los cocos con el siguiente Suyere: OBI AWERE OBI BI OKUN AWA OSHE say’ Tf fuera a dar algun animal de pluma (ver el punto 9.6 de EGUN ) SUYERE OTI @ EGUN OTI LAYE, OT! LAYE EGUN LOWA OTI LAYE SUYERE ORI A EGUN UMEALO WO Of] ONIO AKIKAN UMBALO WO ORI ONIG AKOKORO SUYERE OMI @ EGUN OME LAYE OMI LAYE : EGUN LOWA OMI LAYE ~ Después que se le dié de comer sangre se puede hacer la llamada a EGUN, con los styeres correspondientes (ver punto 9.3 de EGUN), 2- Preparacién de la IKOKO de OSANYIN. Se tomaré una IKOKO (cazuela) de lavatorio grande, la cual se marcara con un cireulo de cascarilla por el borde superior y se le marcaran cuatro lineas, como si fueran los 4 puntos cardina- les, es decir, quedara la IKOKO dividida en cuatro partes, Y se eelocara en el centro del cuarto de consagracién. Ya puesta la hierba de OSANYIN en una canasta, separada una de otra y diferenciadas. Inmediatamente se colocar& frente donde esté ORUNMILA una estera, 1a cual seré para colocar las hierbas con su orden, que a continuacién se describira. Orden, de las’ hierbas. . ae Ta Se pondraén sobre la estera las cuatro primeras hierbas que bajaron al Mundo, que son: EWE TETENIFA Bleo blanco EWE PAPASIMI Verdolaga . EWE ODUNDUN Prodigiosa EWE PEREGUN Bayoneta Después Se pondran por orden, seq los Santos. OBATALA, ELEGEA. OSLN. OSHOSI, YENAVA, SHANGO, OSHUN, OVA, AGAYU, QRUNMILA, AZOJUANO, OSAIN, No podran faltar les siguientes hierbas: Hierba Hedionda ( EWETO MODE } Bayoneta ( PEREGUN ) Peonia C TWERIYEYE 3 Para colocer las hierbas en ls estera, se cantaré lo siguient: SUYERE EWE DSANVIN ATE MO WAYE (Las hojas de OSAIN nosetros colocames y yo estoy rogendo) Ya colocadas las hierbas sobre la estera, se sentarén al lado de Ta castiela de OSAIN los awoses mae chiquitos. los cuales, a Js voz del OBA, tomaran las hojes de OSAIN y las irén ripiando den- tro de la cezuela. £1 sobrante lo echaran en la canasta. La viltin ma hierba que se ripea es el EWETO MODE (hierba nedicnda), con la cual primeramante se le tocard la cabeza a todos los awosos, Z GAR LAS HIERRAS FARA RIPIAR. SUYERE FARA ENTE REZO: AWA TKOK OSAIN (Esta hierba va a ia cazuela) SUYERE: TETE RE GUN EWE oDARG TETE RE GUN EWE OSAIN Traduce (Rapidamente rompemos las hierbas que set4n bien) (Raépidamente romoemos las hierbas de OSAIN) SUYERE FARA LA CABEZA CON EWETO MODE SUYERE: — EWE MODE EWETO HONE A GESF GERE LERT Gnd 9. EvETO MODE Traduccién: Gon el EWETO MODE nosotros le tocamos ia cabeza al hijo de OSAIN, con el EWETO MODE. Después de echada toda la hierba, se echara toda la hierba que queda en la estera. Se pondré un cubo de agua limpia para cuando los awoses empiecen 2 ripiar la hierba. | *g le quitaraé la maldicién a la hierba, JRETE KUTAN, los awoses 2 van a lavar MO-YUBA antes de empezar a ripiar. ° i@ para guitar la maldicién IRETE KUTAN 10: A LA WE JADE TINSHE AWO ILE ORUNMILA SHEPE LERI EWE ADIFAFUN OBATALA duccién potros saludamos las hojas de atuera jellas que trabajan con el adivino la casa de ORUNMILA, la maldicién fla cabeza de las hojas, le profetizado : If& por OBATALA. (ERE EWE IRE MBE LODO EWE IRE MBE LODO 4 BE RO KOKO MAGRE : EWE IRE MBE (ODO aduceion as hojas bendecidas que estan presentes psotros le rogamos, soltdndolas y constantemente compahamas a las hojas bendecidas que estan presentes. (ipiar hierbas con el siguiente canto OBA coRo Earn tyA va iva rv OMO MO KI IBO ERO ERO FAS OMO MONT OSAIN OSAIN OSAIN OSAIN OMO MONI EWE EWE EWE EWE OMO MONI OMT OMI OMT OMI 3~ Sazonar cazuela de OSAIN. Esta cazuela se sazona: jutia y pescado ahumada, maiz tostado, manteca de corojo, toda tipo de agua, ero, koldé, osun, miel de abejas, aguardiente, tierra de las 4 esquinas, tierra de la puer- ta de la calle, agua de coco, un huevo, una babosa con bicho que se _desbarata con el pie izquierdo, Peregin y, por wltino, el EWEREYEVE . Cada vez que ¢e le echa ca@s uno de estos ingredientes, se diré: @SHE IKOKO OSANYIN Con la facultad de la cazuela de OSANYIN Con anterioridad se habré puesto a la candela el carbén, el cual se traeré con hojas de Siempre Viva y se cantaré el siguiente suyere: ( OGBE TUMAKO ) INA OWD ASHE LOWS INA OWO ASHE LOW IN@ YO LOKUN NSU LORO INé OWO ASHE LoWo Iraduceién: La candela en las manos facultad de las manos La candela se disuelve con la fuerza, enfriandola al caer. La candela en las manos facultad de las manos NOTA: Cuando entre al cuarto con el carbén encendido, los awcses le daran su aliento. Después se le daré coco a OSANYIN, el cual el Aws oficiante pre- Viamente mascaré 1 medazo de coco con 4 pimientas ¢ OYEKU TEKUNDA )s Se inclinaré con un pie delante y otro atrés, y echaré en los cuatro puntos cardinales de 12 cazupla; y lo que quede en el centro de la cazuela. Y a continuacién, MO-YUBA, rezo a OSANYIN y OSHE BILE. KUELESE KAN, KUELESE MEJT BUALDA, OSUSEYE UKEN TUTAL Sie] coco guarda. echaré un coce dentro de la cazuela y pasard pie derecho por encima y después el izquierdo, diciendo: OSANYIN KUELESE KAN, KUELESE MEJI Después se echard ©! estan trabajando. "© ya rezado con los Qdu de los awoses que 4 Toque a la Puerta. Se tocaré la puerta las mujeres que recibieron el IKOFAFUN, por orden de edad. El padrino, dentro del cuarte, pintaré en la puerta por la parte de adentro la siguiente atena. OSHE TURA: Es el que subié al Cielo en busca de ashé. ODE MEGI + Es el Odu donde por primera vez se entregé el IKOFAFUN Odu Fadrine: A Fosteriormente, con la puerta cerrada, la primera tocaré la puer— ta 3 veces. Y empezar el siguiente didlogo: - & Quien toca la puerta ? — (Contesta, con nombre y apellidos) ~ 2 @ué quiere, qué busca ? - Yo quiero y busco = ORUNMILA. - — ¢ Para qué quiere a ORUNMILA ? ~ Para salud, desenvolvimiento para mi, mi familia y para Ustedes - Ashe. Esto repetird 3 veces, con cada una de las que recibieron el TKOFAFUN. Ya terminado e1 dialogo, el Padrino, con los IKINES sobre la @tena, la borraré coma hacienda ERO, mientras se cantara: SUYERE GROSRO 6WO LA TYAME TXOF@FUN CRUNMILA HITI BITI BITIRE. Traduceiss Todos los adivinos van al IKOFAFUN de ORUNMILA Aquellos que van a nacer para la bendicién. 5- Lavatorio, Foner los guerreros y demas cosas que se van a lavar. A estas cosas no se le hacen ALADE TUYU TUNI. Esto se hace nada mas que a los IKOFAFUN y AWAFAKAN. 82 Se pondré @l recipients, o platén de frente 2 ORUNMILA y sé pondrén los 4 awoses representando los 4 puntos cardinales. £1 oficiante mayor es el que echard el omiero y se sentaré de frente & ORUNMILA. £1 oficiante menor lavard la AWAFAKAN y el que le'sigue los [kOe FAFUN, que se sentaraén de frente. El Padrino entregaré los IKOFA- FUN y SWAFAKAN, realizar la MO-YUBA y rezara: REZO: ASHE WA WE IKIN OSANYIN SHO FEI DIRE Traduccién: Con la facultad de OSANYIN lavamos los IKINIS para convertir lo malo en bendecido. Después se pondraén de pie y amagando a la cazuela de OSANYIN: REZO: TU OTA A LA GEANA SHIRE Traduceién Completamente €1 extiende Nosotros vamos a recibir en el camino abriendo la bendicién. Y, amagando de nuevo a la cazuela de OSANYIN, se dice 3 veces: REZO: @ LADE TU JU TUMI Contesta SHORG Traduceién: Nosotros de afuera aflojamos y arrojamos, arrojamos al aqua Rapidamente @ 1a tercera vez se dira GHA (recibelo) y se meten dentro de ia cazuela de OSANYIN. Cuando se saca se recogeré un poco de hierba- Ya sentado se comienza a cantar, cuando el mayor le echa hierba en las manos a] que se encuentra de frente a él. SUYERE EWE FO 0 SHE BBA ASHE EWE FO OSHE GEA Las hierbas lavamos con el jabén que recibimos a Después se echard el OSHE (jabén) y posteriormente el Omiero. Con #1 mismo suyere: (OSHE) y (OMI) se comenzaré a lavar y el Ob4 comienza los cantos. OBA: AGG MO YUBA LORISA MO YUBA 0 MO YUBA LORISA CORO: ASHE MO YUBA LORISA Traduccian: OBA: Permiso, yo rindo homenaje a los Orishas Yo rindo homenaie Fermiso, yo rindo homenaje a los Orishas CORG: Con la tacultad, yo rindo homenaie a los Orishas ¥ se comienza a cantarle a ELEGBA hasta OSHOSI. fantos a ELEGBA (Eshu ESHU BARAGO ABD MOVURARA ESHU BARAGO AGO MOYUBARA OMODE KONI KOSHIBARAGO €G0 MOYURARA ELEGRA SHOLONA TSHONSHO ABE ISHONSHO ABE DDARA KOLORI EVO BABASEMI ALAVIKI 5 ISHONSHO ABE ALAWANA ....,. ISHONSHO Agr ALAROVE .. ISHONSHO ABE TSHONSHO ARE ISHONSHO ABE ODARA KOLORT BABASENT ESHU 0 0 ELEGBA ARAE ESHU 0 0 ELEGEA ARAE ELEGEA MOFORIBALE ELEGBA ARAE AGO ELEGEA ABUKENKE @GO ELEGEA ABUKENKE TANI LAROYE ANKIO Ba €G0 ELEGBA ABUKENKE AGO ELEGEG ABUKENKE ° YORUYE LERDE ANKIO AGO ELEGHA ABUKENKE KUANKIA KUANKIA ANKIG. 860 ELEGBA ABUKENKE ESHU SHUWAYO MAMA KERO ESHU ODARA KIKERO ESHU SHUWAYO MAMA KERO ESHU ODARA KIKEAG AWO Cantos a OGUN QGUN DEDE ARERE ILE BOMBO LOKUA OGUN DEDE ARERE ILE BOMBO LOKUA OBUN WANILE, OGUN WALONA ILE BOMBO LOKUA AE SARA IKOKO OGUNDE OGUN ALAGUEDE SARA IKOKO OGUNDE OGUN WANILE SARA IKOKO OGUNDE OGUN WALONA SARA IKOKO OGUNDE KOBU KOBU ARERE AWA NILEO OBUN 4RTBO AWA NILEO OGUN ARTEO OINLE FUMODE AWERE ARIBO OGUN DE BUANBUAN AWANILE AWANTLE KOMANSE IYABO, AWONILE OGUN AWANILE KOMANSE IYABO AWANILE AWANILE KOMANSE TYABO, AWANTLE OGUN WALONA, KOMANSE IYABO AWANILE AWANILE KOMANSE IYABO, AWANILE OGUN ALAGUEDE KOMANSE IYABO KOBU KORU @RERE KOMANSE IVABO, AWANILE Gantos de OSHOS! OSHOSI OMONI WARA OKE GkE OBALOKE AYE WARA WARA OKE OKE OSHOSI BABAYT LODA ALAMALA ODE SHILE SHILE ODEMATA AGOLONA SIRE SIRE ODEMATA OKE OKE YAMBELE KE ILORO ODEMATA KOLONA OSHOSI CGUITO HARA WaRA OKE LODO OBALOKE AYE WARA WARA OKE OKE Ver punto 5.3 Cantos de gsein i- OPA: KURU KURU BEKE CIRETE opr) CORO: MARIWO OSAIN MaRIWOVE MARINO OBA: OSAIN KUKURU KUKURU CIRETE opr) CORO: TIBIRI TIBIRI LAWONSHERA GSAIN KUKURU KUKURU GANGAN (OGBE SHE) OSAIN ABONEOSHE GaANGaN 4° @TIPONLA IFA BURU, ATIPONLA TFA BURU (OBRE Dr) TFA OMO. IFA aWO, IFA ILE ATIFONLA IFA SURO GVIKI YIKT OTALOMIO, OYIKT YIKI OTALOMTO UIRETE YERO} GYIKI YIKT AGBADO AWO OkUMA OYIKI YIKI OTALOMIO . e- EWE IRE MBE LODO, EWE TRE MRE topo CIWORT BbKA) A BERG KOKO MAGRE EWE IRE MBE Lopo 7- BAN SET SEMI. OSAIN LONI LONI BABA GWIWT AGBA YEROKG, OWIWI AGRA TEWrHy COROKITI LAGEA TAREFO, BOROKITI LAGBA TAREFO EPOPGLINU AGBA ELESE BORDKITI LABEA TAREFO (GDI SHE) S- SRERG ABERO MA, ARERO ARERO ma BOBALIAOQ OLUO OSAIN ABERO ABERO NA MOE CIRETE UNTENDI) 10> AWEDUN BERA HAL, AWEDUN BERA Mar BORALTAQ OLUO OSAIN AWEDUN BERA MOWE (CIRETE UNTENDI) 1i- BABA IPON MODE, BABA IFON MODE BOBALTMO OLUO OSAIN BABA IFON MODE MOWE (IRETE UNTENDI) 12> IVA IPON MODE, IYA IPON MODE BOBALI#O OLUO’ OSAIN TYA IFON MODE MOWE (CIRETE UNTENDI) 86 1S" OSAIN AVE DADARA MADAG, OGAIN AWE DapaRa MADAD OSAIN ADAMIWO, OSAIN @banavio AWE DADARA MADAG (OSHE PAURE) A4~ AGRE MANST ROLOYU, ASEE MaNST BOLOLG BANTIO KEVO, MANS! BOLOYU, MANSI EOLOLO COGUNDA FUN) 15- ASHE AHO, ORI AWD, INSHE awo : MOYUKAYO MAMA OSAIN (OBBE FUN) te- OBARA EOGBE IBODE, OBARA EOGRE IRODE OSAIN HORAYE MORAVE OBARA BOGBE TRODE (OBARA BOGBE) 17 EWE IKOKO, EWE IKOKO LODAFUN ORUNMILA EWE TkOKO (20 1068E) 18- EWE TOMODE, EWE ToMODE & GERE GERE LERY OMO GsaIN 7 EWE TOMODE (058 RETE) 19~ EWE PODIAMO, EWE FoDIaMO ADIFAFUN ORUNMILA - EWE PODTAMO (OTRUPON MEST) EWE AYO, EWE Ayo ADIFAFUN QRUNMTLA EWE ayo OS4IN SESE NILEO ¢ NILEO SESE ALATKEKE SESE, FOLO KGLONILEO SESE (OSHE YEKU) QYU ORO, OVU ORO GBOGBO AWONI osarN oyu ORO (ODI ORO) PS- SHAWERE KUE KUE FUMTWAD, SHAW: @SHE OSAIN EWE SHAWERF RUE KUE FUMTHAD = KUE KUE FUMIWaD 24~ EWE TETE LAMISAYE EKUMA LAWA EWE OkUMA (Asi todas las hierbas) (OTRUFON KANA) 25~ EWE OYEVE, EWE OYEYE OYEVE OkIKAN OMORGKAN ORO awo EWE OVEVE (OYEKU BATRUFON) a7 2é- ERI SEMI LA ISORG EGAN, ERI SEMI LA ISORO EGAN EYE TBI LAYA TANI KINMBO ° TANI LAKOSHA LOLOYU ERI SEMI LA ISORD EGAN (ikA BEMI) EWE ODARA, EWE CDARA EWE OSAIN IFA LA OMA EWE ODARA (IWORT OBERE) EWE ODUNDUN SHEKE, EWE ODUNDUN SHEKE BORO BORO SHEKE BORO . (Empezando desde ELEGBA hasta ORUNMILA) KUYE KUYE EWE FIN : KUYE KUYE EWE FA (OBARA KASTKA) EWE FIN, EWE FA OMO ALAWO KIKATE (OBARA KASIKA) EWE OYUORO TOME TOMINEVEO TOMI EWE ASHIBATA TOMI TOMINEYEO TOME (OGUNDA ,TRUPON > MOYUN EWE MOSARAO, MOYUN EWE MOSARAG a EWE LOBIMI, EWE LOVANI MOYUN EWE MOSARAO (oguANT BOKA) - NITA NITA MITA AWO, NITA NITA NITA AWO TRA KIBAN KAMA TRE ODUN NITA NITA NITA AWG (OGUNDA NASA) 34— OSAIN DEMU PARADIDEG, OSAIN DEMU PARADIDEO OSAIN DEMU PARADIDEO, OSAIN DEMU FARADIDEO (OGUNDA MASA) 38- BODOMT BODOLA GSAIN BODOLA ODOLA KINTA (OYEKUN BATRUPON) EWE NILADIDEO, EWE NILADIDE auo PORK MALE EWE NILADIDE (OTURA MEd) 37- OMODE KUYOFE, EWE SESE SESEFA ‘ es OMODE BUYOKO, OMODE KAYOSUN OMODE KOGOFA BARABA sere MODI BARA: obs 36+ TANI LAGBA DIBARO, TANI LAGBA DIBARO DIGBARO AYA PORO ESHIN KODIBARO EDIGRARO TANI LAGBA DIBARG 40~ 4ai~ 42- 43- 44 46> 47- 48- 49- S0~ EQTUTO TARAVEYEYE, SOTUTO TARAWEVE VE BABA DOGUN BABA DONA (OSHE BILE) SOTUTO TARAWEYEYE ROPE ASHE LASHE AVO, MOFE ASHE LasHE AWO OYOURO KOGUMINI MOFE ASHE LaSHE avo (OGRE FUN) ATERO LONILEO, ATEBO LONILED OSAIN TENTE LONILE CIWORT BOFUN) AGAIN SHIVIRI KUT KUT, OSaIN SHIUIRT kur KUT AUN FOREMOLA, ENI AUN, ORT AUN OSAIN SHIWIRT KUT KUT (OGEE TUMAKa) CRaTN SHIMIRT KUL KUT, OSAIN SHIWIRT KUT kur EWE FA, EWE EVE OSAIN SHIWIRT KUT KUT COBBE TUMAKO) ENE OSAIN SHEBO, EWE OSAIN SHEBO ASHE OSAIN ASHE’ BONIGEE 7 EWE OSAIN SHEBO (OGUNDA Ka) LEKE LEKE ODO, LEKE LEKE apo LEFE KUMBELORI IGI OGBE BARA LERE LEKE opo (OGEE BARA) OSGIN TENTE MONT TENTE, OSAIN TEWTE MONT TENTE OSAIN TENTE MONT TENTE (OGUNDA YEKU) MORUETI BARO, OROMINI osarn MOKUETI BARC, OROMINT EWE (OBUNDA TETURA) OSAIN HARA KINI MaWE OSAIN HARA KINI MAE ELEVO ALAERIO, ELEYO, eLeva OSAIN FAFA KINI MaWE (OGRE WERE) ISHEWOLA ISHEWOLA, LSHE OSAIN EDUN FOKAN SHEWOLA NIFE (OGRE DI) TSHEWOL® ISHEWOLA AKOKO FOKEN SHEHOLA NIFE OSAIN BOMEO, OSAIN BOMEO SHEWOLA ELENI SHOKUTA OSAIN BOMEO (OSHE BARA) Estos no son todos les cantos (ver cantos de OSAIN) Se cierra OSAIN cont PEREGUN ALAWA LOTUNTUN PEREGUN ALAWA LOTUNTUN GHOGEO DE MARUN EFIROMINT PEREGUN ALAWA LOTUNTUN Despu@s del cierre de los cantos a SAIN, se ORUNMILA. 1+ ARIKU MANIWA, ARIKU MANIWA ONIKI BAKU ODIDEO ARIKU MANIWA = OSHE MINI HE ~ - OYEKU NI YEKURE, OYEKU NI YERKURE ONIKI BAKU ODIDEO OYEKU NI YEKURE = OSHE MINI HE <=, 3~ OVETUMAKO OLORUN LATIKU, OYEKUNDI OYETUMAKO OLORUN LATIKU, OYEKUNDT = OSHE MI NI HE - 4- EWE EWE INA IKU LOWAO DLORUN LATIKU, OLORUN LATIKU QYEKUN DI 5- ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE (OBA) SHUKU SHUKU ALADE MAUMEE ALADE MAUMBE (CORO) SHURU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE (OBA) ALADE MAUMBE IRE ALADE MAUMBE OWO (CoRO) ALADE MAUMBE IRE ALADE NAUNBE OWO (OPA) ABELOMO ABELAYE (CORD) ABELOMO ABELAVE (OBA) KOIBIDAM KOIBIRE Entonces s@ rezan los mejis- €1 GBA BABA EJIOGBE: le -hace CIRETE MEJI) (ODI FUMBO) (OYEKUN DI) BABA ESIOSRE ALALAKUN OMONIKUN @DIFAFUN OLUO ALADASHE OBA y CORO repiten el #5 anterior. ORO 90 OBA y CORO (idem anterior) BABA IWORI MEJT: SABA IWORT MEIT YIWI YIWY Mayo mayo ADIFAFUN KOKO LAYEBE IFA OBA y CORO (idem) BABA ODI NEG OBA y CORO (idem) BABA IROSO MEJI: OBS y CORO (idem) os BABA OJUANI MEQ; BABA OBARA MEST: BABA OBARA MEJT ONT BARA OLUDOBARA ELEGBARA ADIFA@FUN ELEGEA OBA y CORO (idem) BABS OANA MEU: BAGA OKBNA NEJI SHUKUTU MAYALaWa ADIFAFUN akuKO OBA y CORO (idem) BAEA OGUNDA MEST: BABA OGUNDA MEJI TETE stro SDIFAFUN ALAWEDE @DIFAFUN OSHANLA OBINT META EBORU, EROYA, EBOSHISHE. OBA y CORO (idem) oF 10- BABA OSA MEIJI: BABA OSA MEJI BABA BURU BURU, BABA FOSHO FOSHO BARA OBRAGADAN ADIE GYO PEKARARA OBA y CORO (idem) 1i- BABA IKA MEJI: BABA IKA MEJI IKA IKANI ERD ADIFAFUN ELEBUTE OBA y CORO (idem) 42- BABA OTRUPON MEJI: BABA OTRUPON MEJI JEKUA BABA ERINI LASHORO EKUN ADIFAFUN SHANGO OBA y CORO (idem) BABA OTURA MEST: : : BABA OTURA MEJI AO NIPAKO KEKE NIFAKO- ADIFAFUN IMALE ADIFAFUN NANGAREO. OBA y CORO (idem) a i 14- BABA IRETE MEST: BABA IRETE MEJI BARS EYELENERE OKO LAE LAE ADIFAFUN PAROYE OBA y CORO (idem) 15+ BABA OSHE MEJT: BABA OSHE MEJI KULU KULUSHE OSHE MALUKU MALUKU AUM BABALAWO ADIFAFUN AKATAMFO. i OBS y CORD (idem) 46- BABA OFUN MEJI: BABA ORAGUN JEKUA BABA IFA OFUN MAFUN TALE -OKAN JUQU AD. ADIFAFUN OLOFIN. Ba cng cau 3 rand 2 = QFOREDETE ALAWO DIDE Pararse y cantar 2 OSUN: it~ OSUN DURO MA DUBULE ORO GANGA LA A BOSUN O8UN DURO MA DUBLILE ORO GANGA LA A BOSUN ~ OSHE MINI ME - 2- TFA MARUMINO IFA MADUBULE ORO GANGA IA BOSUN TEA MARUMINO TFA MADUBULE ORO GANGA TA BOSUN Ato Después se rezar4 IROSO TOIDA IROSO TOIDA EWE LERO ELENI SIGUAYU ELEBO ENI YEWETA ELERQ ~ Echar oTr OBA IRE RE NFO OTI WED IDEM ELEGEA NFO OT! WEO OBA IRE RE NFO OTI WEO OGUN NFO OTt WeC OBA IRE RE NFO OTT WEG OSHOSI_NFO OTI WeO OBA IRE RE NFO OT! weO OSUN NFO OTI weo OBA IRE RE NFO OTI WEO ORUNMILA NFO oT? weo CORO: OBA IRE RE NEO OTT weo Echar aoua (OMI) OBA: OBA IRE RE NFO OMI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OMI WEO OBA: ELEGBA NFO OM WEO CORO: ELEGEA NFO OM? WEO OBA: OGUN NFO OMI wEO CORO: OGUN NFO OMI WEO 93 OBA: OSHOSI NFO OMI WED CORO: OSHOSI NFO OMI WEO OBA: OQSUN NFO OMI WEO CORO: OSUN NFO OMI WEO OBA: ORUNMILA NFO OMI WEO Hl CORO: ORUNMILA NFO OMI WEO Después se daré una vuelta sobre el pie izquierdo, diciendo: SHUKU SHUKU SHU LATERIO 6- A LA GBA NED GUEDE Se tendran dos jicaras grandes con agua, una para le AWAFAKAN: y otra para IKOFAFUN. Cuando se.van a echar en las jicaras, se dirdé lo siguiente: GTO OTA A LA GBANA SHIRE OTO OTA A LA GHANA SHIRE OTO GTA A LA GBANA SHIRE ; = GHA ~ Se echa dentro de las jicaras. ~ Se recogeré el cuarto, poniendo tode en su lugar y se _contaran Jos TKINES de los IKOFAFUN y las AWAFAKAN para ver si estan completos. = Se pondran los awoses que lavarén con las jicaras frente a ellas y los awoses, por orden de edad, haran lo siguiente: Se arrodillan, mirando hacia arriba, y se dird: A LA GEA NFO GUEDE ~ OY (Se le echara agua en los ojos) Se besara el suelo o estera. Se dird @ LA GEA NFO GUEDE - OFO (Se le echaré agua en la es~ palda) Esto se le hace a todos en la casa y los tltimos seran, reciben. los que Ya terminado, se echaré el agua dentro de la cazuela de OSAIN. A LA GBA NFO GEDE (BABA EJIOGBE) Traducciént Nosotros vamos a recibir encantamienta. 24 7- OBI OMI TUTO a los Guerreros. ~ Se pondran los que van a recibir delante de los guerreros, por orden de edad, empezanda por los IKOFAFUN y después AWAFAKAN. - MO-YUBA (Ver Capitulo 1) ~ Rezo a ELEGBA y dandole cuenta de la ceremonia que se va a hacer y los nombres de los que van a recibir y del padrino que se los dara. - OSHE BILE (Ver Capitulo I1) ~ Se tocardén las personas con el coco en todas las partes o puntos del cuerpo. : - Se tira el OBI ( si EBDADA ) ~ Rezo OGUN y se hard lo mismo que ELEGBA, ld Unico que varia es que sdlo se le tocaré la frente con los cocos ( Si EBOADA }. ~ Rezo a OSHOSI ( Se realiza 1a misma operacién ) ~ Rezo a OSUN ( Se realiza la misma ceremonia Que ELEGEA, lo cuando se va a tirar el coco se manda a levantar el pie quierdo ( Si EBOADA ). - Se realizard la matanza. 0 ELEGRA: (Eshu) ESHU ELEGBA OGA GEOGEO NA MERIN ITA ALAWANA BABA NI MULO NA BURUKUN NITOSI LE KUNKAQ KUELE KIUKO OKI KOSI OFG KOSI KU KOSI ANO NI OROKO NI GBOGEO OMO ILE FOKUKU ODUDUE BABA NI ELEGEA. REZO 4 OSUN OGUN AGEANIYE 4 REOKUETERE LE SHE Na © Lata FONE KIWI NITOSI JE UYE OLORDUNARE. NI NA ABEARA Agr NT GBOGRO NA NISHE BAWO SHISHE ODARA AJT BORUKU BABA OSUN MOA BALOMI . REZO A OSHOSI OSHOST OLOGEA NI GBOGEQ NA ODE ATI ARISHA SHESHE ODEMATA SI MI ATI GEOGEO OMO NILE FUMI OKA ONA IRE ATI KUELURE OFA DURO GBOSEO BURUKU KIWA NITOSI NI QDUKUE BABAMI, 98 REZO & GSUN CSUN NI GDURO MA DUBULE AGOGORO MATA ADENA NI NITOST kt PUELERE ISHAGORO KPE MI NITOSI KINLE BAJI WANA KURU GEAMU MI ATI TITI RE LONA KUELE GBOGEBO NA BORUKU ODUKUE. Traduccién de los Rezos: ELEGRA (Eshu) Diablo del Poder, dueso de todos los 4 caminos, mayor del camino, padre mio, llévase 10 malo para poder caminar con mucha saludy fue ne haya enfermedad, que no haya perdida. que no hays Gevalucién, que no haya muerte en el hombre, de tades los hijos Ge la casa le doy muchas gracias, Padre mic, ELEGBA (Eshu). GUN Guerrere mayor de la sangre, padre guerrero, con sui poder hare 10 que poses siempre, tenemos que decir para matar ‘guerreros que ceeoras y llaman para todo el mundo para comer, Dios omnipotente sels fuerza y de todo lo que hace, como trabajo mueno y malo, padre guerrero, Dies de 1a muerte, acompéhiame a mi. . OSHOS1 eso de todes los cazaderes y Sante justiciero, cazador, no me Venda ami y a todos sus hijos de la Tierra, dime un camino bueno ene tn cus flechas para toda lo mal que venga para mi, gractass Padre mio. Osun OSUN, Usted tiene que estar parado, no puede acostarse, relos mio Sheng, nome venda, centinela mic, para que con su cascabe) me Thame, para cuando venga la muerte, no me agarre a mi y continue su camine con tado lo malo, gracias. pebemos aciarar que el nacimiento de IKOFAFUN o AWAFAKAN se debe- ogee a Eshu (ELEGBARA) un chivo mamén y refrescarlo con pollo. fete chive debera ser soplado por el Padrino, pidiendole por tZgue los ahijados que van a consagrarse; de este chivo comerdn tades los guerreros, como se le dara una paloma = OSUN. Se prepararé un pedazo de coco con 3 ataré, e! cual seré mastica So ’por e! padrino para soplarle al chivo antes de matario. oe pollones, gallos y palomas seraén presentados a todos los que se van a consagrar. %6 fio. aatara el chivo con ef ritual y cantos del punto (10.4) ~ ga 72); Deseuds se mataran los pollonee © catioe y palomas. Cuan— punta (fermine 1a matenze, se echara le mel on el cante del Chose (iC; ¥ posteriormente se cubridn rte Santos con pluma vonteca S0)s Yer punto (10.7). Se savonard oe Gabeza con sa] ye Snlmeies tye erOse, ver punta (10.11) se proses a sacar los entre dag tgp cuar te: El chive se sacard con anni ge les pollos FIN 1 epates traseras y levantandols Ger suelo se dira: kU are te dR MERAN, ver punto (10.9). Ya tecmintge la matanza de los Sangre copra genard & los que estan recibionda que iimpien la del cuacrs amada en el suelo, pidiends to que decct! Y se retiran Gel cuarto para preparar para darie coca a GRUNMILA, 8~ OBI OMI TUTO a ORUNMILA. Yer Capitule 117, NOTA: Cuando se esté dando cuenta a QRUNMILA de lo que se esta haciendo, se debera dar el nombre Y apellido de tas spelifae y tue estan recibiendo, asi cone st nombre y apellido y Qdu del Padrino. Como | también se tocara con ei coco @ todok los que estan recibiendo. 9 Goger plumas de las qallinas por Awoses (3UsU muRase Se repartiran las gallinas que ce le ofrendaron a ORUNMILA, to- Gueden do g,fKe dos gallinas. una en cada mano, de forma tal que gueden de frente a ORUNMILA y por orden ae antiquedad, Je arran-— gocén Plumas de arriba hacia alaio de la parte de adentra de las SUIU MURARA aDLE JUIU MURARA Cada Avo presentaré las clumas a GRUNMILA, se limpiers y se ja tan’"# 87 el bolsillc. y mac tarde se Ine echaré encima a ORUNMI— La. 10- Poner plumas en 1a cabeza (mujer) y en 2] hombro.al (nombre) BE Paseran las mujeres que recibiran, por orden de edad. Se toma- cendransaitina negra y se le arrancaran plone de la cabeza y se corer Grants Cabeza de le mujer, la cual esters Situada de fren Con el siguiente suyere: ORI OT, ORI OTA. OSUN MAI Mal, el Aws eficiante se las quitara con el ala de la gallina que le arrancé las plumas y la mujer dara vueltas hasta que se las quite total— mente. En caso del hombre, se realizardé lo mismo lo unico que las Plumas s¢ le colocarén en el hombro izquierdo. 11- Matanza a GRUNMILA. Antes de comenzar la matanza, se prepararén los recipientes que contendran el Omiero, al cual.en la matanza se Je echaré sangre de las gallinas. Se pondra una jicara o plato con agua y se procede a cantar el suyere normal para matar a los Santos. Cuando empiece a caer la sangre sobre ORUNMILA, se cantaré lo siguiente: 7 SUYERE ORUNMILA NI JE EYE GRUNMILA NI JE EJE Traduccién: QRUNMILA est4 comiendo GQRUNMILA est4 comiendo sangre. Después se sigue cantando: i > ae SUYERE © ADIE DUN DUN. INA TUTO IFA GRA Traduccién: Con la gallina negra la candela se refresca para que ifa lo reciba. SUVERE «IFA NI SI FIKU LA IFA NI SI FIKU LA EJE IFA NE SI FIKU LA EJE Traduccién Ifa esté lentamente colecando al muerto para lamer la sangre. 12- MAMU RA ADIE y MANU OTT PUPA. A lap mujeres se le hard la ceremonia de MAMU RA ADIE. Se purifi- card el pescuezo de la gallina con EPO y miel de abejas, y se le daré a chupar, con el siguiente suyere 968 SUYERE MANU RA ADIE MAMU RA ADIE NA NGE RERE 40 GRAYO NA NGE RE) Traduecions Genstante chupamos el cuerpo de la gailina ba misma que cortamos para el biensstar Vamos @ recibir a gusto La misma que cortamos para e) biehestar. : Seauidamente 22 le entrecard el recipiente con el Omiero, a1 cual se le dié sangre, Cuando ests tomando, se canta: : SUYERE = MA MU MAMU MKE RERE MA MU MAMU MRE RERE OTL PUPA OMO ORUNMILA Traduecién: . : Constantemente beben, constantemente -beban Algo que se ofrece de favor para el biensctar La bebida rojs de los hijos de ORUNMILA. ee sermnads eta ceremonia, se protéde 2 écharie la abejas. SUYERE OFIO OG ESE myo ORT AWO KI NSOFO awo MEQ TOWG MEO Lown ORT AWO KI NSOFO Awo SUYERE BARA I LAWE oft O SARA I LAWE C&T O ODU MANS LA WE Car Oo RAT LaWe ORT Oo Gon este Witime suyere se empezara a echar la miel de abejas. 13- Refrescar las adie (qallinas)! 's Se pondraén las gallinas en linea con el ala derecha hacia arriba ¥ s€ cantard, echandole aqua SUYERE TUTO DUN DUN TUTO NI NT INQ KIJO AFAERT INA KIJO LASHE ODU INA KIJO ASHE ORISHA 99 Traducciéns Con el frio refrescamos la candela que agobia y quema las alas sucias y la candela que agobia y quema terminamos a quien pelamos 1a candela que quema con la facultad de los Santos. Después se virardn las gallinas. Se dira: APA OST Entonces se haré lo mismo de echarle agua, cantando: UES QLU NINI TU NINI 0 INA KIJO YO KA GBA MA INA KIJOQ ASHE ORISHA. Traduccions Al calor le ofrezco calma, le ofrezco, oh, la candela que quema y disolviendo nosotros estamos recibiendo constantemente la .candela que quema, con la facultad da los Santos. Después se le ecard agua a ORUNMILA, cantando e1 suyere de. OBARA BOGBE. Y, posteriormente, se tomarén las plumas y se limpiard @1 suelo con el siguiente: So SUYERE INA INA FINA RE YON KIKE YON ARUN UNLO, OFO UNLO, ete. Ya terminada la matanza, se le entregara a las personas que estén recibiends una botella de Omiero para que se basen el dia de Ita. Ademas, se le explicaré que al otro dia es ei dal medio y deberan venir para comer las cosas y hacerle la regacién de cabeza. Esta rogacién debera ir después dentro del EBO, asi como los residuos de la comida. 15+ Dia del Medio. Se cocina un poce de arroz amarillo o blanco, s@ cacinan tos acheses, estos son: cabeza, pescuero, les puntas de las alas, corazon, moyeja, higado, rabadilia, patas, la madre del huevo de la gallina, la parte mas fina de la pechuga. Esto se cocina con comine en polvo, ajo, cebolla, vino seco, tomate y sal... También se dabe cocinar de cada gallina el muslo izquierdo,.. con la pata pegada. A todo éste se le ponen 8 pedaros de EKO, @ de pan, 6 pelotas de Aame. Un. poco ge todo este se le pone en.un plato a todas les. personas que van ‘a"recibir. El sobrante de cada plato|va para, el EEO. 100 Boker (de servirle 2 las personas que van a recibir, se deben poner en los 4 puntos cardinales del tablera un poouite ae HORT ERG, pEGner les, se debe cantar: MARI EBD, MARI EEO” ArAGhn MART BO. Después de haber hecho ésto, es cuaride co 16 pone el plate a las personas que van a recibir, 3 ba comida que se pone en los puntos cardinales, se pone cada una cada une aretite distinto. Se sale hacia la izquierda y oe pone cada une en una esquina, invocando a Eshu. De ja sazén de los ifalés so le echa un poco, una cucharada al Tf& del Aw6, con un poquito de Aame, pan y eno. Al echarle se dice: KODU IVO, KODU EPO, SHILEKUN. GRUMMAN tiene que comer un poquito de ésto que se is pone ORUNMILA dentro. fae Reglas de los Adimuses para [t4 son i, pero i no se puede sioutentes, rose ght, tengan. Los adimuses eben ser PUESe siguientes, los cuales sirven también los que ec ponen para recibir kakuanardo. A> Uo plato con frisoles coloradas salcochadd, ab cual se le echa manteca de coroio. ~ Un plato con 14 pedazes de EKO u 6. Un plate con poco de cagcer amasado, al cual se le echa un Ue Plato de Kame asado sin quitarle 1a cascara. al cual « le echa EFO. Un plato de Sams y manteca de corcio. 6- Un plata de Rane y manteca de cacao. plato Un plato con 4 EKRUL 9- Un plato con OLELE 19- Un plato con EKRU ARO. t1- n plato con 16 bollitos de frijol carita. 42> Un plato con arroz blanco cocinado, al cual ce ie echa mante— ca de cacao y cascarilla. 204 UA plate con harina. i4~ Un plate con OSHINSHIN de acelga y verdolaga. 18- Un plato con cascarilla y manteca de corojo. 16~ Un plate con mariquitas o quimbombé o calabaza. Se le rogaré la cabeza con OBI OMI TUTO a los que estan. recibien- do, la cual ira después para el EBO. De los Adimises, ahy que ponerle un poquite « los Guerreros, a EGUN, al EBO y al KASHEORO. Se prepararé el EBO y los Kacheosos. | 7 DIA DE Ita 1~ NONGAREO 2- DESAYUNAR : 3- COCO A LOS GUERRERDS nos 4- COCO A ORUNMILA 5- ATEFAR Y EBO - 6- HABLAR AWOSES Y EXPLICAR PONER COLLAR E IDE 8- ENTREGAR IKOFAFUN Y AWAFAKAN 9- LEVANTARSE CON COSAS RECIBIDAS Y OSUN 10- DESIGNAR SEGUNDO PADRINO in ENSEHAR SALUDO A LOS MAYORES 12- ABRAZOS PADRINO, OYUBONA Y AWOSES 15- ALMORZAR O COMER. 1- NANGAREO Este se prepara de la siguiente forma: se echardén en.una jicara grande los siguientes ingredientes: EKO, sino hay harina de maiz, leche, agua, azticar blanca, oAi, oti, ori, efun y EWE DUDU (Prodigiosa). echars en el patic un ooco de arens, en el suelo, en alain gar donde se pueda ver el Sol. 4 esta arena se le atefara el] Cou OTURA MEJT y se pondra’ la jicara sepre ezta srens. Se “tendra un ae rojo y una canastica chica. £1 mayor o el Obé rezara: : REZO: ALAFIA BURUKU QLORUN OKOIBERE ABANYIKI SUMAJANG SALA MALEKUN MALEKUN SOLA AREMU SEDG ITANA MEDINA AKANA BODA KUPA UNBELEYO MODUNDUN BOLOYO KAK@FEINA MEFOYU OWO- FIFO OSATU OMA OLONY OBL GTG OMA OLONU OKOBISIA EBESEI MILAY BEBEWA CLORUN NANGGRE Se le dara OBI OMT TUTG al NANGAREO. Después del coco se empieza el canto. SUYERE it~ NANGARE NANGARE ERTKIN OMDLORUN 2+ AYAITO EBOLONU IMALE 3- KAKASENA MOFOYU 14- OLOYU OBAYERE 4~ AGERE MOLOYU ODI KALETU OMOLORUN S< KAKAFETU MOL! iN lo- ARIKINA mOFovU 6- MAYA MAYA MOFOYU 7- ADISOTO OMOLORUN ERD MALE @- OLOFIN LOYIki 19+ LADAN] OLORUN MOFOYU 9- OLOFIN Lawano OMELONU TMALE AGO FORIKO LAG INS TUTE BECAYE Se contesta: "NANGAREO" Después se hace una rueda y se canta: SUYERE = BARIKA BARIKA BGRIKA IMALE ODUFUE EN] ADO ELUFE (UNDE IMALE Después se pone el pao rojo y se cent: SUYERE ASHO LORUN KOMAYA ASHO LORUN KOMAYA ALAFI TETEKUN IFA ASHO OLORUN KOMAYAS Para tapar la canasta se canta: SUYERE AVIAN AWAN WANASHE IMALE. AWAN AWAN WANASHE OLORUN AVIAN AWAN WANASHE SHANGO ENIFA OLORDUMARE. NOTA: Se sacaran 3 jicaras, que ser4n para: EGUN, ESHU, ORUNMILA. 2- DESAYUNO, Desayunan todos los avoses junto con el Fadrino y los que estan recibiendo. 3- COCO A LOS GUERREROS. Se le daré coco a los guerreros y se le prenderé una vela. 4~ COCO A ORUNMILA. 7 Se le dard coco a ORUNMILA sequin esta establecido, ddndole cuenta del Ité que se realizara. 5~ ATEFAR IKOFAFUN. S.t- Foner un kofa dentro de ORUNMILA y sacar un IKIN de ORUNMILA 5.2- Pasar derecha a izquierda y de izquierda a deretha. Ver Capitulo VIT. Después Ge safar ORUNMILA =< MO-YUBA y se le da cuenta a ORUNMILA, se toca a la persona y se le da para que hable con QRUNMILA y le pide. 5.4- Se presenta a ORUNMILA = los 4 puntes y se comienza a atetar 8.8- Cuando .sale la primera letra, se echa ashé en el suelo y agua, y se dice: IYE LASHERAN OTUNI WA WANSHE. Cuando sale ia segunda letra, se dice: IYE LASHERAN OSINI WA WANSHE y se sigue atefando hasta sacar el Odu- S.é- Ya sacado el Odu, se hace el KASHEORO. Se pandrdé.el Odu en el centro del tablero y se pondrén los Gdu del KASHEORO, que sont a OSHE TURA, OTURA SHE, Fadrino, OYEKU NILOGBE, OSHE PAURE. 104 TWORI BOFUN, OKANA YEKU, IRETE YERO, Qdu del And que esté atefando, OKANA SA, QJUANI SHDBE, EJIOGEE, IKA MEIJI, ORAGUN. Se romperan, rezando y cantando los Qdu, se le echa ash en las manos y se pasan las manos 3 veces por la cabeza. Se lee echa ashé al KASHEORO. Se arrodilla el ms chico, echa aqua y le pasaré el KASHEORO a todos dentro del cuarto por la cabeza, de derecha a iz- quierda, y se le pondré uno a ELEGEA, ‘otro a OSUN y el w1ti- mo a EGUN. Posteriormente se pone QUUANI SHOBE y se cogerd el cuarte KASHEORO y se limpiard a tedos, tanto los que estén en el cuarto como los que estén en la casa. El Ultimo en limpiarse sera el que lo lleva para la calle y lo tirara al lado izquierdo. Desde que sale del cuarto se empezaré a cantar el siguiente: SUYERE ESHU SHUWAYO MAMA KERO_ ESHU ODARA KIKERO ESHU SHUWAYO MAMA KERO ESHU ODARA KIKERO AO "OSHEMINIE” Cuando regresa, besar4 el tablero y se pararé de Cantar. nor REZ A: £1 segundo IKOFAFUN se pondré OSHE TURA, Odu salidor, OTURA SHE. © NEJI después del KASHEORO, se pondraé atefar el otro IKIFAFUN (IKIN). Después del KASHEORO se pondrd @1 Okpuele en un coco en el pie derecho. as piernas oTas oTAS ares +. 16 PIEDRAS 16 semillas de Guacalote A: Si sale el oO BN ot OGRE ATE IROSO MEJT le nar& a cada uno el & Se le hablaré a cada uno seatin el orden de los awoses, empe- zando por el mas chico. El Padrina no debera hablar. El Ita lo cierra el Awé mayor. Poner IDE y collar. regard OGRE FUN o OFUN SA. OQ: OGBE FUN FUNLO IDE IKU MAYE MARIWO. IDE MORTLEKE IKU KUANI ORERI AYD TKUDA OKUO_OMGLUN SELU AYE OKUO KUNI FEO OKUG ONIBARA BANIREGUN =? ONT BABALAWO ARIKU ARIKU ONIDE KOYU DIDE, AYARAWO KOYUDIDE AYARAWD ILE AFEFE OTA KOYUDIDE IDE AFEFE oTO Cuando se puso el Obd4 dice AFEFE UNTO. NOT! G1 (collar y el IDE de ORUNMILA debe ser de hilo blanca y negro, a los cuales se le unta cera. Entrega ILEKE (collar). Se rezaraé OJUANI MEYI. REZO: IRAFA FOROLOYU ERE KUTASHO FARA HARA ADIFAFUN OLUYEGRE OBL ORUN GLUYEGBE OBI INA OLUVEGBE IKOIDE. SUYERE: ENIFE BONIFE ORUEO . ENIFE BONIFE GRUBO AGANGARA OMO OLORDUMARE AGANGARA OMO OLORDUMARE AIKU LOWA OMO OLORDUMARE AGANGARA OMG OLORDUMARE 7 @- Entregar IKOFAFUN y AWAFAKAN. Se le haré 1a entrega del IKOFAFUN y la AWAFAKAN, explicandole cada cosa que tiene ORUNMILA dentro y su forma de aprenderlo. 9- Levantarse con ORUNMILA y OSUN. OFERFKETE ALAWO DIDE Se levantarsn de la estera con ORUNMILA y OSUN. y se cantaraén Loe cantos a OSUN. Des deran una vuelta comp) 10- Se designaré el segundo Padrino. 1i- Ensefiar saludo a los mayores. 12> Abrazos Padrino, Oyubona y Awoses. i3- Almorzar. CAPITULO VIT 7- COMO ATEFAR. IKA RETE Para poder atefar, se deberd safar ORUNMILA como esté establecido en el Gdu IKA RETE. 1- La sopera de ORUNMILA se llama OGUERE. 2- Se besa el tablero y se dice: OYU OPON BABA AEBO OKITI KADA EURE (Ojos divinos, padre del EBO que afirma la corona bien a Jas criaturas). Se echa Iyefé y se marca EJIOGBE y se atraviesa con una linea, formando 4 partes. Se tomar4 la sopera de ORUNMILA en ambas manos y se lleva a la boca. Se le echa aliento tres veces y se dice "ILA ORUN IFA ORUNMILA SODIDE*. Se tomaré a ORUNMILA dentro de la sopera y se pondré en una jicara, diciendo: "IFA GBOGBO ADETE IFA ODUN IFA SEMI". @- Se quita la sopera del Apon y se dice: ~ “MOSHE ONAREO OSHE ONAREMI IFA YEFUN FUMIDA OMORE ASHE ONAREG SIGUAYU" . Se procede a pasar a ORUNMILA para safarse de derecha a iz quierda. Se dira: “OROKAN GSHOKO INLE GTUN O OSIN de izquierda a derech. "OKOKAN OSHORO AGRA INLE ADELE OSIN 0 OTUN" @- El oficiante se limpiara: -O8I BALE: Cabeza brillante. Se tocaré con las dos manos la cabeza. & me defiende y me gina. Se abrazara. ~ESEKAN EKUNDIONA MAFARAND KUMAWA: Que estas piernas me quien bien. Se tocaréMas'rodillas. -ONA A@SHDRO OMA ADELE OFOLO IKOSO: Que el Ofo se vaya de dentro de mi. Se tocar el vientre y se soplardé para afuera. 108 QN@ YENI: Con las manos de If& me limpio mi El que nacio su esclavo mayor anda con Se pondré todes los adelé en la frente. -GRIMA YEVEMI: Gue Ud. me ilumine. 9- Después contara Ifa: @ GRUN OSHE KOFISELE: ( § ordenan y retienen la tierra }. IEa IFA EWA ORA KOFIRAFUN EYIBONERO: ( 10 engrasados retienen y dan a vida a Ifa). . IEA ET@ OGUNDA KAFISHETE OKUNI: ( 3 caminos marean el tiempo de los hombres ). IFA EVIRETE KOFISHETE ( 2 figuras marcan el ti mujeres ). QKAN SHONSHON (1 S610 es elt que reparte el HERU IEA: ( § son los servidores de la vigdlancia pasos la respuesta =: (Viejando La: deun lugar 5 tre teeees La inteligencia. LOKUN mar, nacimienta de la vida. S- AWD IGRAN ...... La jicara, primera casa de ORUNMILA. AWG ORG ...... Campo donde ORUNMILA obtenia su comida. 7- AWG IBAYU 2. €1 paraiso (Arbol donde reposa ORUNMILA) AWD AKUKO .. El gallo, primer acompasante de ORUNMILA. 109 g- AWO OKUNI ...... El hombre, primer heredero de ORUNMILA. 10-AWO ANFIN ....-- £1 hombre rubio. 14-AWO WANFIN ..... El hombre albino. 12-AWO ERU «..+-. El hombre negro. 13-AWO GYIGEO .. hombre blanco. 44-AWO KUKUNDUKU .. £1 hombre mestizo. A5-AWO FILANI .. hombre chino. 16-AWO ASHE... Poder. Al terminar se diré: "OKOTOLO ADELE IFA": Todos san testigos de Tf. 1i~ Se volverd a contar y se dejarén 5 adelé (IKINIS) y se dirt ADELE MARUN MISHERU IFA 7 Con estos § adelé en la parte derecha, se moverén @n forma circum Jar en el suelo, cantando: “AWARA WARA OKUNI ORISHA, AWARA AWARA OBA IFA WED". Despacio los Santos hombres limpian al Rey. 4 hacia el lado izquierdo, haciendo lo mismo y se canta~ ra: "@AWARA WARA OBINI ORISHA, AWARA WARA OBA IFA WEO". Despacio los Santos hembras limpian al Rey. Después tomard los adelé en la mano derecha y los presentaré y dira: ADELE ORUN TETE NIBO AYE. wut CAPITULO VIII @- ODU ISALAYE. 6.1.- DIAGRAMA DEL PLATO SEGUN EL ORISHA @ LLAMAR. ORISHA ELEGEA OGUN OsHos1 OsuN OBATALA ova AGAYU SHANGO YEMAYA OSHUN AZOSUANO BROMU BROSIA papa IREYIS| INLE IROKO NANA BURUKU OKE OBA OLOKUN oLosa opu ISALAYE OGBE ATE OGUNDA MEJT OSHE KANA. IRETE LAZO OSHE FUN TROSO SA OSA BARA OKANA MEST IWORT MEJI OSHE TURA OBARA TURA OGBE YONO IWORT BOGEE TRETE UNTELU OTURA ODI OkANA SDE QauANI OSHE OVEKU IWORT ORAGUN OTRUPON NAO ODI KANA OGBE KANA ° ETA MANTECA EPO EPO EPO ort ORT EPO Po EPO EPO EPO ero EPO EPO ort FO Ero eFO ORT EPO EPO EPO opr coco No oo oe o N Nv o ® ATARE (Pimienta) 3 7 No 0 29 ON o oor v Cou) 412 ORISHA ODL ISALAYE eva OBL ATARE MANTECA COCO (Pimienta) ORISHA OKO IWORI ODT FO 7 7 ° DAIJUERO OGRE YEKU EFO 7 7 OSANYIN OSHE NIME ero 7 7 TEMEO OFUN $8 ero 4 4 yewa OTURA 5A EPO 9 opupuwa opr Ka EPO-ORI 16 16 OLOFIN TRETE FUN EFO-ORI 16 16 ‘ORUN oauaNr SA EPO-ORI 9 9 8.2.~ EBO ISHE PARA DARLE DE COMER A LAS MANOS. Se pinta en el piso doble OSHE MEJI. Encima de ésto se echa arena (safari), donde se marca OGBE KA, OJUANI ALAKENTO, QJUANT ALAWAN, OSHE TURA, IKASHE Y OTURA SA. En las manos se pintan rayas verticales de OSUN y EFUN, EFO, ORI, EKU, EJA, AGBADO, EKRU, EKRU ARO, GLELE, AKARA ADALU. Entonces se rezat OMI TUTO ORUN, OVO ALAFIA, OGHARI DOWE OGUN ISHE WO OTUN LASHE NI OGUN MOBA ISHE OWO GMILO ONI WASHE SHANGO OUD BAWO. OWO ELESE BAWO ESE OWO ARA ENT LAFITUNWA ENISHE EPO NI AYE OWO BANILA OLOFINESE GAN GIRI BIRT MAFARAWC KUNANA Lowo ASHE OSA KURD IRE LOWDSHE. Entonces se le da e! animal que éste hays pedids y con una OW LAKA (moneda) en las manos. Se limpia todo y se lavan las manos con Omiero de: EWE OYUOBO, agua de rio y de mar, miel de abejas y vino seco. Después se divide todo en los paqueticos y lo envuelven en_ tela blanca y se lleva con el animal a enterrarlo en una ceida. Cuando se entierra, se reza: QWO ORISHA OSHE OLOWO ADE OWO ORIOSHA OKUO MADE OKUOYA i i 113 OMADE IYA OLoWsADE OMADE OWO IRE ADE OMOA OTUN OWO IROLE OHOA OS1 OWO IROLE ARABA BABA OWO INLE OYU Cuando se tapa, se canta: SUYERE OWO LAIRE OWO. LAIRE ARABA IYA OWO LAIRE 8.3.- EB HE PARA E IMER A LOS . fa0 SHE PARA DARLE DE COMER A LOS PIES (ELESE MEST). mea; Jizen des piedras (OTAS) blancas. En estas se pintan O3UANI MEAT ocon Osun y Efun consagrados. Los pies tienen bic reposar, tbo _fobre cada ota, por los dedos gordos. En los pies se Pintan con Efun y Osin Naboru consagrado en el Odu OGBE YONG. En los dedos gordos se untaré EPO, EKU, EIA, AGBADO y Bataré en eada uno, obi rayado y eran mali. ¥ se reza asi: ORT AKUETERI OYO AKUETERO ie ORT OSHA BAHO ATELESE YIOEA IMPORI IREIWA OSHA ESE ARAWAYU IYALAYA TYA ORUN OSENI MAMI ALASHE OTa ELESE osI ALABA ELESE OTUN ORINI LAYE INLE ARAWAYU IRE BAWA OLOFIN serences Se ,CO9e Na adié y se le da sangre a los pies y a las otas, cantando en el pie derecho: EVE ADIE IWASHE YIOEA OLOFIN IMFORI IRE TYALAYA YANYA GRUN En el izquierda: BYE ADIE IWGSHE YIOEs GLOFIN IMPORT 1 BABANIWA YEKUN ALABALASHE YEKUN ORUN fe echa miel de abejas y plumas, después se da OBI OMI TUTO y se Timpia todo.con ou (algedén). Se envuelve toda con las otas y so entero te joo", 18 Gallina en una tela blance y se lieva a enterrar al pie de una ceiba. Y se reza: ORI [WA ATELESE ORI OWO LAIRE 114 8.4.- ABLKU EGBE ORU! Estos Abikt: son aquellos que nacen y mueren nuevamente, viven en sociedad en Orin (El Cielo). Apravechan todas las oportunidades para bajar del Cielo a la Tierra, para encaramarse temporalmente en el vientre de alguna incauta mujer, que posee por los parajes solitarios donde ellos acostumbran a vivir. El conocimiento de estos seres y entidades est4 muy extendido por toda el Africa Occidental, donde reciben distintes nombres. Ejemplo de ello tenemos en: YORUBA, TBO, HAUSA, FANTI, EWE, ABIKU, OGBANJE, DANWABI, KOSAMAN, NARAISA. Para representarles en los grandes secretos, los Babalawos tienen 8 estatuillas de madera de 20 cms. de alto; 6 son Abikt y 2 son los Ibeyia. Estos Ibeyia son SALKO y TABALI, ORIAPIN y ORIAPINA, que vienen al mundo con pedazos de zurrén encima de sus cabezas, lo que los aproxima a la sociedad de los Abiku. Su fiesta es el 27 de setiembre, viven alrededor de la ceiba. Entre los alimentos que se les ofrece estén: * OKA (Pan), OKU (Kame en pasta), OBELA (salsa viscosa a hase de .. FRURU (Frijoles negros hecho tamal), ADALU (Idem pero de colora— dos), FKRU (Idem pero de carita), OLELE (Idem, de carita con bija), AGUADDO (Maiz finado), ERAN DIDIN (carne frital, EJA DIDIN (Pescado frita). Estos Abikia tienen nombres caracteristicos de ellos. Entre los mas notables estar @IVEDUN ss... La vida es dulce ) 2- AIYELAGEE ..... ( Nosotros nos quedamos en el Munde 3 4- AJE IGBS «2... ( La riqueza no est4 perdida ) AKISATAN ..... ( El que no portara mas andrajos ) 6- AKUIT seees (El que esté muerto y revive } 7- aPAARA + (£1 que frecuenta mi casa ) @- AYORUMG = ..... ( Va al cielo y vuelve ) 9- BANJOKO + ( Sentado junto a mi ) 115 10- DURGLILU .. ( Atiende al sefor ) 11- DUROJAIYS .. (€ Queda por gozar la vida ) 12- DURO ORUKE ( Quédate y seras mimada ) 13- DURO SINMI .... ( Quédate para enterrarse ) 14~ DURO SHOMO .... ( Guédate para hacer los nifies ) 18~ DURO TOYE .... ( Guédate para recibir un titulo honorifico ) 46- DURO WOJU .... ( Quédate para mirarme los ajos ) 17- EBE LOKU ..... ( Suplica para que é1 se quede ) 18- ENI LOLOBO .... ( Alguien que en parte volvié ) 19- ENUN KUNG NIIFE ( El que-consulta est4 fatigado de dar sus condolencias ) 20- IOBE KOYU ..... ( La manigua rechaza a éste ) | 2i- TKU FORVIN .... ( La muerte 1e perdona ) 7 | | 22- ILETAN + (La tierra esta terminada ) | 23> JARI OGRE .... ( Deja que nosotros te Liananos ) 24~ KIKE ssse+ ( Indulgente ) 25- KOJEYU «1... ( No concientas maa morir ) 26~ KOKUMO =... (No mueras ma a ) 27- KONIBIRE ..... ( El no se va ama a de este lugar } KOSILE =... ( El no se va a enterrar mas ) KOSOKO we a romés la tumba SO- KUMAPAYE 2. (La muerte no mata més a aquel ) Si- KUTT veees (El no est& completamente muerto ) 32> MAKU seeee ( No mieras mas ) 33+ MaLoma : (No te irds més ) a $ T MATANMT (No te caeras mas ) 116 OBI MESON ..... ( No fomaras 1a revancha } 3é- OKURO TAN (El nombre se acabo ) OKU SE HIN DE ( £1 cadaver que vuelve } ° 38- OMATUNDE ...., ( El nifo reencarnado ) 39- ORUNKUN + (£1 cielo esta leno } 40- ROTINI ( Sopértame a mi ) ® é v TAMI MOWO ..... ( Que sabe tomar con cuidade ) 42- TIJUIKU . ( Avergonzade de la muerte ) 43: JEKIN NIYIN ... ( Dame tu precio ) Aunque existen numerosos Odun, que hablan y tratan de los Abiku, expondremos los principales que tratan de ellos, las sentencias y 8 continuacién la conversacion de los mismos. Los principales, con sus sentencia y por orden, so 1+ OTRUPON GURDF ( Hay que tomar cuidado con los Abikti si no ellos le vuelven a llevar al Cielo ) 2- IROSO UMBO ( Las ofrendas pueden retener a los Abikti en el Mundo 3 3- OSHE OMOLUG ( Dende nacen los subterfugios para retener los Abikt en el mundo } 4- OGEE FUN ( MASETAAN se queda en el mundo ) 5- OTURA SA ( QLOIKO esté en la cabeza de le sociedad de les Abikw } MEYI OVE, nite de ORL queda ene] mundo ia decimasext y 7- OFUN SUANI ( Donde los Abikt arriban al mundo por primera vez en la ciudad de AWANJE } Q- IRETE IROSUN ( IYA JANJASA no deja a los Abiktt quedarse en el mundo } 9- QBARA IROSO ( Donde nace ABEYI OLUKESAS en la ciudad de Itaké y se crea la sociedad OMO FEBE ORUM ) 447 Las hierbas secretas para ceremonias a los Abiks son: 1+ @BERTKUNLO sees Espanta muerto 2- AGICI MAGBAYIN KANNA .... Platanillo de jardin. 3+ IDI sees Terminalia 4— IVA AGBOKIN sees Aphia o Mariwo S- LARA PUPA tees Higuereta roja. 6- OLOBUTOJE +++ Pin de Botija. 7- OPA BMORF +++ Malva Blanca. @- EWE NIJE Escoba Amarga. Los rezos para trabajar esas hierbas son los siguientes, con su traduccién al castellano: EWE ABERIKUNLO ISINKU ORUN EPRINDA (Hoja de Aberikunlo, se- pulturero del Cielo, revi velo ) 7 2- EWE AGIDIMAGBAYIRE OLORUN MATIKUN (Hoja " cierra la puer- 4 OKU MO la del Cielo ) EWE IDI IONI IKI ONA GRUN TSMI DI (Hoja de Ide dice que e} camino del Cielo esté cerrado para mi ) 4- EWE IVA AGBONRIN KIRIN ONS TIN KO (Hojas de no camina GBORUN per el largo camina que lleva al Cielo ) EWE LARA PUPA NI OSUN AWON ABTKL (Hoja de LARA PUPA es el Osun de los Abiks } HI OBTKU ONG ja de nome deses parir los niffos Abikt } 7- OFA EMERE KIFETI FI KU YIO MA OVON (Bastén de EMERE no me BA RI OPA EMERE jes morir, complace en esto, ibastén de-EMERE ) 8- EWE NIYE OLONU KOKO IGBE KEKEREKA (Hoja de EWE NIYE recuér— KANT WA UMEO KADDA dale que fui nifo pero no tot he vuelto ) Estas hierbas se ponen en el tablero y se rezan primero los ODUN, 118 después se les reza secretvs de estas hierbas. Después se cogen y $e ripean en un mortero, mejor dicho, pilén, y se prepara el omiero con el cual se lava el cuerpo del nifo Abikti que se vaya a preparar. @ parte de los EBO correspondientes al signo que saiga. 8.5.— TRATADOS SOBRE LOS TABLEROS DEL RABALAWO. QLORUN Vive en una jicara pintada de blanco, tapade con un paso roja, sobre el tablero Orumale. Lleva 12 caracoles legitimos, 4 Ikines de 4 ojos, 1 piedra de mar rayada y se investiga si en’ella vive OLORUN. AVYATORIO La cazuela lleva EWE TETE NI IFA, Atiponla, Atiwanala, Guenquero, EWE BULLE, MAlvate, EWE DUN DUN, parte superior de IROKO ARABA, IROKO AYEO, un J10 JIQ, Se lava sin jabén. ORU PARA EL LAVATORIO. Cantos de OSAIN, ODUDUWA, ORATALA. REZO 8 GLOFL QLORUN KOKOIBERE, BGRA YEGUN OLOFIN FOBAE ALLANILLA LORUN OFA TI FOBAYE ONI WERE ORUNMILA MORT LAYE ANAMIWA SHANGD, YANYA NI GRUN, OLORUN KOKOIMBERE AYARTLEKUN MOFORIBALE EYEKUN MAWA INA ASHE KALASENA MAFOYU KAWADE ALAWADA INA TUTO BELAYE. Con frecuencia el @wé se ruega la cabeza con dos palomas hlancas y $2 da sangre que caiga en la jicara donde vive QLORUN. Esta on viernes 0 domingo, a la salida del Sol. Se tapa con el pako rai y s@ le LORUN ODIMU MAMA DINU Al cantar, se presentan las dos jicaras al Sol. TABLEROS DEL BARALANO. i- TABLERO QRUMALE: Sobre este tablero vive OLORUN. Se pone al pie de OLOFIN. Antes de andar con este tablero, debe uno bafiarse con 4 hierbas de OBATALA. Se lava cuando se lava OLORUN y come palomas blancas- i i | “4 119 £1 Tablero ORUMALE es un tablero redondo, con 4 ceras brotando de un Sol, en la posicién de los puntos Bardinales. 2- TABLERO DE IFA: Sobre este tablero vive el If4 del Awd. No debe utilizarse para otros fines, nada més que para descansar ORUNMILA. Debe usarse en trabajos personales del Awe. Este tablero se lava y consagra al-hacersele If4 al Babalawo. Es un tablero redonda, de 16 pulgadas de diametro. Tallado al borde, con dos soles en la parte norte y sur, y doz medias lunas en la parte este y oeste. Y, en la parte norte, al Sol se le sobretalla una cruz. 3- TABLERO TETEWO ERO CAYELE IRU: Este tablero tiene forma de media luna. Come con la tierra Osun y todo 10 que representa EGUN. Se le da animales blancos, tales como: chivas, gallos, palomas, gallinas. Para su‘consagracién se procede como sigue: Se hace Omiero de OEATALA, uno de cada Santo escogido por cu importancia y demas: : SARGAZO CAIMITO YAGRUMA, PARAISO ALGARROBO ESPANTA MUERTO FLAMBOVAN TAMAR INDO PATA DE GALLINA MAR PACIFICO IWERETE, ALAN En “las hierbas de OBATALA no deben faltar: Prodigiosa, sledo Blanco, Atiponla. @ la chive se Ie lavan las patas, la cabeza y el cuerpo. Y se le canta: EURE NI IRE BAWANI EURE El gue levants el canto va llamando a diferentes entidades de EGUN. AL levantar el canto: INLE OEWRE EURE NI IRE F EWE BAWANI EURE - ORUN ESHIKUELU, FOKOYERI, YANYA, DIMUKARA, GLEVEKUN Las hierbas que sobran del bao de la chiva y los pelos que se pegan, se cogen para hacer EBO. E1 tablero se lava sumergiéndolo en-el Omiero y con hierbas y Oduara, se lava. Se abre un hueca y se pinta de colores: blanco, rojo, amarillo y azul. od reer Vee ST SESSSTCSESSSSSSeSeSseeseeeoeseeeoesoseeeosoeeeoeoeoeoeee 120 £1 tablero, como en el hugce pintado. Cuando se saca. después de haber comido, se canta: OFON LASHUPUA TETEWO, INLE AFUKOYERI TETEWO INLE OWERE LO UPON, LASHUPUA TETEWO : Se pone sobre ©1 tablero EYA TUTO y todo tipo de Adimi: Akara, Dlele, Ekru, Aro, Oshinshin, Eko, Ekti, Eyd, Awadé, Bolas de Ma_ langa, Huevos con Picadillo, etc., y se le.da una gallina blanca. Este tablero se limpiara con aqua de Iluvia al otro dia temprano. Se hace EBO sobre este tablero. Los signos del EBO sobre el tablero TETEWO son: OSHE TURA OKANA YEKUN OBBE ROSO TRETE KUTAN Osa SHE OGUNDA FUN IRETE YERO OTURA NIKO OTURA SHE QJUANI SHOBE oKANA SA y los 16 meyis. Para empezar el EBO se llama o se reza: INLE OWERE MAFOKUN LAYE OWANI INLE TETEWO ARALRA BEL BELAKUA IYA OLORUN AFOKUN MAWA INLE AFOKOYERI. ” Después del EBO, se pasea el tablero en procesién por la casa. Las gentes van detras del que lleva el tablero y se cantat KANGUAQ INLE OGUERE, ONT LAYE KANGUAD UPON Se vuelve al hueco y todo el mundo se limpia con la tela blanca, que se echa en el hueco. El Orota de este tablero es de madera, tieva una cabeza en la parte superior, con um hueco para cargar. ba carga es tierra de tedos ios tipos que se consigan y difteren. tes posiciones, NOTA IMPORTANTE: Este tablero se puede poner a comer Adié con ORUNMILA. pero 5: pone hoca abajo. 4~ TABLERO BABA YEKUN LORUN Sobre este tablero puede vivir en ocasiones SHANGO. Es un tablero redondo, que en los bordes se le tallan los 16 meyis. Pero en el norte y en el sur, tiene que tallarse BABA EJIOGBE. Este tablero se lava con Omiero de les siguientes hierbas: Prodigiosa Bledo Blanco Atiponla Jobo Alamo Almasigo MaAlvate Hojas de Quimbombé Maravilla roja Jaguey Ciruela amarilla Guasima ~ 121 Se sbre un hueco en la tierra y se pinta igual que en el tablero ukerior: Se coloca el tablero en laycabeza de carnerg, se sone tiene y se lleva hasta el hueco y se hace la siguiente llamada, TYA MOLIRE LEKUN ABO MEFUN INLE AGUERE MASOKUN AGUANIBOSHE ° Be pone a SHANGO al lado del hueco y se le da un gallo a la tie- rra y se mata el carnero, con el siguiente suyere: ABENI_IRE ABO KOYAGUAO eae ONI INLE OGUERE SOKU MAasUAO i ABD KOYAGUAO | EL que levante el canto improvicas {BABA OLOFIN INLE OSUERE IYA KAWA ENI ae ORT BAWA “ EE EH et : ORUNMILA AYEO . mo SHANGO ENT LAYE ” " ” ww oDuDUNA " EEE EEE EH RUN “ wy ORUMALE ” Cn WAMALE " eee EEE arta OSHA OKO ” EEE Ha EEE ORUMALE IYA YIKATUN ” Hn ORUMALE LYE YIKOSI ” ” ” now Después del ERO, se matan dos jicoteas y se le canta: FERFEUN LGYEO ORISHA FIFETU Y se van llamando diferentes Oshas y Orishas. oLuo POPO FEFEREKUN LAYEO ORISHA FIFETU SHANGO ” ” " ” ORUNMILA ” . “ 7 j Ete. Se limpian tados con t®la blanca, amarilia, azul y roia, y ee echa al hueco. Al principio él carnero se lava en Omiero. Se recogen los pelos y restos de hierbas para hacer el EBO al otro dia temprano. Este ERO se reza con: DSHE TURA. los 16 meyis y después IWORT OSUANT. Al levantar el carnero se canta: ABO NI IRE EWE BAGUANI ABO 5- TABLERO YEGUN KAVERE QSAIN EWE YEYE. Sobre este tablero vive OSAIN. Se lava con Omiero normal y 9 hierbas tipicas de EGUN. Come Ayakua, Gato, Perro, Aura Tifosa, Lechuza, Jutia, Gallo, Paloma, Codornis y paéjaros de toda tipa. Para consagrarlo, se le da jutia, gallo (si es grifo mejor), Palomas, codernis, guinea. Se abre un hueco en la tierra, se pinta igual que en las otras ocasiones. Se pone e1 tablero y sobre #1 a OSAIN. Todos deben tener en 1a mano un pedazo de tela roja. zy Se bafa a la jutia y se le canta: @KETE AWO IKU NI LAYEO, AKATE NI LAYEO AWO TKU Se mastica coco con 9 atarés y sopla todo el cuerpo. Limpia con un coco y el Irofa. También se pone a cantar: ABERTKUNLO MAREE FOSHEWAD Rezo en el hueco: AKETE INLE AFOKAN IKU MAYEYE WA-WA ORUNMILA ELERIPIN ORUMALE ISOTA AWEDE NILEYE AKETE MOGUO NI GLORUN ORUMALE AWANI BOSHE INLE OGUERE ORIMI IU, ORIMT AKUN, GRIM ORIMT EY. Todos Ins Usorns: Antes de matarse la jutia, en cualquier ceremonia, deben cantarse tres suyeres de ELEGRA, REZOS DE ESTE TABLERO: BABA ORI EFUN ORUNMILA EURE ENI BEWA AKETE NI MAHA ONU LORUN BABA 123 Rezos de este tablero: ORT EFUN GDUA EURE, ENI BAWA AKETE NI BAWA LORUN ONIBARABANIREGUN AYE NIREGUN ORI, NIREGUN IFA ELEWE DE ENT MAJUN NI EMU ENT EFUN Durante 1a matanza, ODUDUWA y ORUNMILA se ponen ante el hueco, pero no se le da sangre. 6- TABLERO BARA YEKUN MAWA ENI EFUN ERE LADDE: Este tablero .pertenece a QDUDUWA y responde al signo ORAGUN. Sobre este tablero puede vivir, en ocasiones, ODUDUWA. Es un tablero redondo, de 16 pulgadas de diamatro. Tallado en el borde con dos soles en la parte norte y sur, mirando al que se sienta Gelante de 1 y una luna menguante y otra creciente, en los ex- ” tremos este y oeste Se lava para su consagracién con 16 hierbas de ORATALA y ODUDUWA. Dentro de ese Omiero se echa una calabaza. Se le da de comer una chiva que hays parido y otra seforita; una gallina negray una gallina jabada, guineo y paloma. Cuando se lava la chiva con el Omiero preparado, se canta: EURE BEBEYE EWE, ELEWEDE EWE BEREYE INLE AFOKAN MAFOKUN Evie Los pelos y las hierbas del bao de la chiva se guardan para hacer EO. Y al matar la chiva, se cant. TOTOLAYE EYE INLE OGUERE TOTOLAYE EYE Y se llama intercalando en el canto a: QDUDUWA, ORUN, ORUNMILA Otro canto pare la matanza: ADELE NIFA@ ORUNNILA AWANI, ADELE MAWA EYE IFA, ADELE NIFA GDUDUWA AWANI, ADELE MAWA EYE IFA Otro canto: ADELE, ADELE JUN NI MU, EYE ADIE NI IFA Al matar las palomas, que serd4n & blancas, se prepara una palan- gana con agua, cacao y cascarilla. Se mojan las palomas y se va salpicando la casa y a todos los presentes, cantando: Canto para llamar a log Meyis: ADELE NIFA MOWA AYE (Coro) BABA (Meyi) ADELE NIFA NI MOWA AYE (Guia) 7- TABLERO OKANARI BAVA IKANIKA ERO. 7 Este tablero pertenece a OGUN y corresponde al signo IKA MEYI. Es un tablero redondo, con 4 caras en farma de soles. Al norte del tablero, sobre el Sol, se sobretalla BABA EJIOGBE. Al sur, BABA ® OVEKUN MEYI. Al este, IWORI MEYI. Al oeste, BABA ODI MEYI. Al centro del tablero come chive, gallo, paloma y guineo. Para su consagracién, come todo lo que come OGUN. Se lava con las siguientes hierbast Frodigiosa Bledo Blanco Atiponia Majagua Alacrancillo Roble Caoba Ceiba Alamo Abrojo Ewe Orille Ewe Kotorille : Guanina Hojas de matas espinogas. El chivo se bafa con Omiero de las hierbas anteriores y se le canta, para matarl ABENI FRE QUNKO KAVAGUAO ENI INLE OGUERE SOKU MAGUAG, OUNKO KAYAGUAD El que levanta el canto hace una llamada similar a la del tablero BABA YEKUN LORUN, pero cambiando la palabra ABQ por QUNKO. £1 Suyere para lavar el chivo es: QUNKG NI IRE EWE FAWANT QUNKO Otro suyere que se canta para matar e] Gunko est OUNKO MANA NI EYE, EYE NI INLE DGUERE OPON KAMAWA TKU El tablero, como es la tierra, se pintan los 4 colores y se pone el tablero en el hueco. Al pie del hueco se pone a OBUN, que come de la sangre del chivo. Rezo de este tablero: TVA KEKEKUN MAYE, IYA NI LAKEKUN LAYEO ENT MAWA OGUN GFA IKU, EPO OKANAKI MAWA TKANIKA TKA MEYI ONT LORUN USOS DE LOS TABLEROS : 1+ TABLEROS ORUMALE: TABLEROS ORUMALE: Asiento de OLORUN. En é1 se hace EBD el And, cuando entrega ciertos Orishas, con excepcién de ODUDUWA. 2- TABLEROS TETENO: Asiento de ORUN. En €1 se hace EBO el Awd, cuando realiza ceremonias de EGUN y de ORUN. 3- TABLERO DE IFA: Msiento de ORUNMILA. Fara uso personal del And, en todos los fines de If. 4> TABLERO BABA YEKUN LORUN: " Asiento de SHANGO. Este tablero es de trabajo diario del Babala~ wo. S- TABLERO BABA YEKUN KAYERE: Asiento de OSAIN. Este tableré es de trabajo de OSAIN. 6~ TABLERO BABA -YEKUN MagUA: Asiento de ODUDUWA. Este es un tablera para realizar los Ité de Tkofa, Awofaka, ita de ODUDUWA y bajada de ORUNLA, En este tablero, cuando se mata la jutia, se canta: AKETE NILAYEO 1KU LORUN AKETE IVA BABA IKU LORUN SHEKUE NI LORUN YOYE Otro Suyere: AKATE BARAGUAD IKU IFA AKETE RARAGHD £1 que levanta, improvisa: TKU LONA, LONA AYERE NI. IFA ORUMALE =) GUAMALE, AKETE BABAGUAO IKU Se limpian todos con el pate rojo y se echa en el hueco. Se hace FBO al otro dia en el tablero de If4, con el coco que se golped a la jutia y con el pelo y hierbas de cuando se haid.

También podría gustarte