Está en la página 1de 11
La Relacion Médico-Paciente. Algunos factores asociados que la afectan. Acad. Dr. Jorge Sanchez Gonzalez* *Director General de Difusién € Investigacion de la Comisién Nacional de Arbitraje Médico. Palabras clave: Relacién médico-paciente, medicina defensiva, dicotomia, telemedicina, tercer pagador, ética y humanismo. Key words: physician-patient relationship, defensive medicine, dichotomy, third payment, ethic and humanism. RESUMEN: El médico y el equipo de salud son someti- dos a cambios en su habitual forma de ac- tuar; por otra parte, el paciente ha modificado su condicién, -merced a lo accesible de! cono- cimiento-, tiene ahora un mayor nivel cultural y conoce mejor sus derechos como ciudada- no y como consumidor. Hoy en dla, el binomio médico-paciente suele ser mas complejo, ame- nudo un nuevo integrante se suma, el que estd representado por los sistemas publicos 0 privados de salud y, por otra parte, la trans- formacién del paciente en derechohabiente co usuario. Ello induce a que la relacion se vea interferida y se convierta en una relacién mé- dico-institucién-paciente, médico-administra- cién-paciente 0 médico-norma-paciente. Como se vislumbra en este breve andlisis re- flexivo, la relacion cldsicamente binomial en- tre médico-paciente, ubicados frente a frente en la privacidad de un consultorio, y genera- da con el unico objetivo de recuperar la salud del enfermo, ha cambiado radicalmente y evo- luciona de manera constante. Rev. CONAMED. 2007;12(1):20-28. Sanchez Gonzélez J siren Goer? Es un hecho irrefutable que la dinsmica social hoy en aia transforma todas las esferas de interaccién del ser humano, por ende, la elacionada con la salud no podla dejar de ser ‘afectada, En el momento actual, la relacion médico-pacier te [RMP] estd siendo incidida por diferentes factores, mas rapido que nuestra reaccion de adaptacion. El médico ye! equipo de salud son sometides a cambios en su habitual forma de actuar y por otra parte, el paciente ha modificado su condicién, -merced a lo accesible del conocimiento>,tie- fhe ahora un mayor nivel cultural y conoce mejor sus dere- ‘chs como ciudadano y como consumidor. Vivimos todos, sin duda, intensamente la era de la informacion, Varios afos antes de que terminara el siglo XX, esta rela- cidn era primordialmente interpersonal ~en el interior det binomio evidente: mécico y paciente (BM). Rapidamente ‘ue cambiando y tomandose més compieja por una influent ‘la multifactorial, adicional a lo mencionado. Hoy en dia, et BMP suele ser mas complejo, a menudo un nuevo inte- dante se suma, el que est representado por los sistemas Uiicos © privados de salud y, por otra parte, la transfor- ‘macién del paciente en derechohabiente 0 usuario. Elo induce a que la relaciin se vea interferida y se corvierta en una relacion médico-nstitucion-paciente, médico-adminis- traciér-paciente o médiconormaypaciente. Luego entonces, la tradicional relacion se ha desvanecido, o por lo menos transformado profundamente, y una gran proporcion de meédicos no ha logrado evolucionar 0 acondicionar su ac- tuar con la celeridad conveniente. La RM persiste y debe- mos hacer el esfuerzo de mantenerla incblume, pero con las adecuaciones sociales necesarias. Ya que no se concibe el @ercicio médico sin paciente ni se puede hablar de un paciente si no esta expuesto al ejercicio médico, por ello se tiene que reflexionar y aceptar los cambios y as transforma- clones que ha suftido, imperceptibles en algunos momer- Proceso para llegar a ser enfermo te nt tos para los profesionales de a salud. Reconocerto es el prt mer paso para su mejoramiento.(") ES por ello que el presente trabajo aborda el problema pproponiendo sea un ejercicio reflexivo sobre los puntos Tocales dela relacion médico-pactente, de los cuales se ha- bla con mayor frecuencia en los foros académicos. Antes de continuar debemos partir de una de las tantas defniciones ‘que se han publicado sobre la RNP la que dice que: Es la inweraccion que se establece enire ef médico y el paciente Con el fin de devolere a éste la salud, afvier su padeci- Imiento y prevenir la enfermedad. Desde el memento que una persona percibe que pierde la salud, inca un proceso que lo ubica primero como enferrno yy luego como pacente. Para el mécico es importante cono- Cer el significado que el pacerte da ala enfermedad - ‘campo probe es stun coreamerte tea Shasmaerte lor facts ecoryeconemo nena ‘et pacentey de made ms. cambio depot del pace eu waratrmaccen natn a arn oe rena ‘Tonos isco erecta mee Co trcone mayor mero de eadencat qv cemosten {pnd y 29 nado en pes came Eades Us ‘STrsomerar ete mecantino, en ee pao 9% dees trtleon sepa tere praca dts ED Mic O- Blea acon 3% de acuerdo ao dats un er ‘hearin realead pr CONE.) ‘sires deena ers btn de ts segs troenclespedente ye dear de e403 Oe iooro- oy gabe que no son neces ars ayer Sogndaco pesca el medica, de seco cn A ‘ato cinco que presern et paceree sr pre ever iituge ound demonda, en caso que ae preset. [1 {Compstat a med eri in meso ‘Emir tor ata ys hace aporecr cor enemigos uno ‘Gato. ence o mesoma'y desde beg caece de Srabaneecay ecngraca.[°" core tense enc oner e “peteeesenneneeee tes Gos ene, Gceemeeemene oe ea perzeccn, on ager de aus eros cm un ‘robles. ¥ come parte de este stoma, ev Snel poesonal de saueoroimejant dun eau vdeo det cua in reves evoteenaes Sa ‘rls de Ser Spas. a econ ge mécco con teapot es una rescind cooperacn que deberaser basements eau tava, aunque fo mis ecuente esque oo sea Pade Irvlutrjuiar operta 0 de cnccrnerta rs yeasiteos dered, escent, eke {iesenaca, Decne, Oar + Meco generat médea expecta, médco subes posal + rerespecages 1 inteprotesones méacomésdco, méscoertermer medio teenco Ciro panes eablece un tema de cosboractn nen Jaro y mts dear? 2 0 pestle y camo negation. conicntes © Ineoiceres. pala ‘ibacdn rept, apye, espa, saesaccn pote Sona, competes cscatanan, agi. upended interonda. 1Cusles son ls predaronantes? como demos aprende 9 coructrs? ‘ame mica es prtaree consi en todo momen toa pape asl equps “Beda oes sl, puede acompanaeyapoyane fel uo. fe convener que es mecdios conn Pueros ear ayuda + ERteponsabidad india no desaparece por el he ‘Cho ce tata en espa, sn emborga a ay ez fe quedd medco esse’ dele ecb sompre que odo os membres el equipo fon profesor especie su camo + LEE Raupos de rao se conten ogo os dls. fesonai muy comple Caan se requ litererion tie dor o mts medias por assert de un pacer (aa sequen cos as. [™ imncco sence 9 odo erfro que sete dea aur aye olan cas unt armen peo ‘She cue ete se opanga Enea ratacon cs muy pot tere sender a Ceago Bode pesan conodment® pro cigadoy que es unarespamstiin poco camp ‘ama hater oa Stopceralnoere ai” Siar cone Seen eens Eicrcuemeentantemes sean cee eerie “Secs enamenaer sccoy pon ‘Siymaaestenfrce, pve cen See meee Saeeceeeeen “ences [amen ers oper 3 cor oem repownn heron core 2 ren go peer puss ae ‘Eo emus awn pacone cre cra omens loarp a qud nono madonna even con re mebare honenaoes ete que ope adn cntncscim mado us omni me ‘roe mse en seen oe Sarlae Sierra waren ert Ser owocmnarpor tases crea aa Gidea count ne ne Pi) ‘Sears namons ccc meg ts ‘Sogo erases 9 desogde 3 stnenes Gonstet} clamerce. ray que conacersusbeneeios, detects det ‘aces pas evr eno poe que pda fect ra en mecco pace y ator e proceso saluderfermedad Ggeun pocertey aprovecrar al maemo sus potencahaces. oma se vismbra en exe breve ans reo. ea. 6m diseamente bnomal ere mecico-pacent, ic genera cone rico objebo de ecupere 8 sud det feo, ma cmbia reacamentey evens de mane Conant. csindupensale que los médias, ome Heres ‘albinomi,tomemos encon sobre leshrizores ques ‘Sbienn, de manera que se pueda tear ene ee (e una rec ms acrde con al ruta se, ples. at reteva, ca humorist. Comotohe dro Meroe “ina medica poco tecntcada pro prundamente ge ‘ros pena de ractocno cinco y de erga ta a err (os tence 2 ete en la prvactad ce wn corsutoe y_fermo" ‘Biitograta |. 2uger Dksatitacon wath Medcal Pace (Special Report. NEI 2004:350)1) 69475. 2 Lsnte A Andrade MG, utes Da GN. La rlacion médco pact en une sodedad en wanformacén Tena HerindesFeatores, La comonicacin humana ena rezosn médcoppacente Meco: Prada, 2005. °:326 3, Ruz bua. Lavelsclén maceospackere: (aa neceignéobidada? Ginecol Obstet Mex 2008,7442934, 4 Bay. Actsacon arwelos partes de ato AM FMC 1996, 4 243-250. 5 Grave! E Igorando a eaad:optizanco la communicado con paces y pacers. Ac Venez Puect ed 2005.68 191 16. Gazatizando , Ramertvenda J Paces para legaraserenfemo y pacete una penpecva desde lament fara Ach Wed Fem 2008 6 (257-60 7, Lamy are Je, Gorter Gaia FN. Exructracognit de os meds de famla en fermacon sobre a S8COn adie pocket. Aten Pinar 20028-1586 18 Sag € foals, Olvera: M Secedo C. Autoevaludin de formacén en hablidedes de eres, exci mio pacenty cormuncacion en maces graauados An Fac Mea Lima 2006; 6711) 3037. 49, Corel UA Nield 1S. Perkne KC, Elective mtensewing and courseing ofthe adolescent patient, Pelt Arm 2006:35[3): 1646, 16972 10. Yea Tamayo, Since GoneterM Medina aera: una propuesta contra a medins dele, Ginecol Obstet ‘Mex 2057310) 553559. 11, Prenuel EL Brorue lL Caste mode de la rela méccopacente Fn: Councio A fedtral. Bottica pare ‘cor Edt scene: Utguny 12. Felowes ©, Wigan & Mote P Communication sil ang for heath care prfesonals werking with cancer Pasir ta fomies andlor care. Cochane Database yt Rev. 2008 [2ECD00375. 13, nal sated y Competvided Conerencapreerta ene Sevan del Anwesaro de UNSALLD "a salud te os mercancs en ego un Rte con responsabildad de todos. Dsponble ert hip ante ‘Sars unsiua.org winder prorrcrcontert/dowiaecr334/1183Me/Feca Kraul pat Yces0 310-2006), 14, CONDUSEF lta). Inormacin se Seg SES. spore en ep Aww conus gob me |Aces0 310- 2006) 15 eMenic, Las ietuciones de Sequis Especaizadas en Salud (SES). ntp//wvwemeco gob m/wo2/eMe ‘ex sitciones. de, Segui. specalas en Su. 16, Bugle M, GanneoO, Mere: G. Modaldaces de ago dela atencion metic, Re Med Uruguay 2002: 181983210. 17, Berwen iA Pofessonakem rewsng or redrawing the soi corivact? Ae Alergy Asha ino! 2002; 89-1147 18. Samone GAF Un lado as profestn medica An Med ASoe Mea Hosp. ABC 2000451) 51-2 19 2amaraego 1. Caberol Urndaaga R Ae Cai Cuadrado MC, Fabre eta. Lal ente més Inara xmactuteay Ge produces de eresogla santa. Vin 6a. Frog Obstet Ginecol 2006 49 57472 120. Jacresc€ Corea. cote de tees en accra. ura preocipacin dea seceded de Newologl, Pquah ‘yNeucruat BONEPSYN). Rev Ci NewroPsiqaat 2008 42-22-28, 21. Coy Sk. Prysicansnesiry Relais. Pa I: Incl Pryscans, A item Med 2002:136(5}396402, 22 Lire Aids Che Stine N Stine At We SM, Fnancel Cort of terest Dscesure and Veang Pater at Food tnd Grog Admnntvtion brug avon Commitee Meetings JAVA, 2006,295:1921-1928. AnvstaCONAMED, Vel. sm 1, amera mares, 2007 por los ccenes tuna area. en geal eee (Beacon © tar core Sierra chore + los mado no tard competent dese! de o> rornor et madre gc uror eg Oe ce. romcamareefragal) 9105 + Eimcaeotorave a act come pete ropa i tir smaténcamente aca al ro pace 1 per pou nogrse ase extn macic) Peta quen pomnente deters des Sen + 20 pa cuando xe mca res de conor fespacatcadey omeasoqurirgias! (Com estes 1 eGusne nflomocdn debe dr un médico gent © {amr scve poder: quran tes porn ‘pecan + [Oita cee tomar mle umes epee rude 3 maces atersina?| ‘areacon mertesena cornea? + {Gb anbe racer un mci Ware proesona eb Sais euarco se pects que & mange naedo por ‘ pfesara ne &adecuoao? ener ce BRP ye eemeders, paca econoKe ueinnaaconantacenpesor ene meso acer Gh Proc peri otic ys oa febetn ana ce rena arta sore 6 pie bess erences tera ceed rucresheraen- teas meconeair Essen epecaniades ae oni do 1su mayor desoroto Ceraheo > tres e exes erumeets, cro lo sonte costa a Pero (Graal. on stereos de tarmac bares ‘det comuncacen mecopocent.0 sn eersane ‘3 mucsor sence An Cando ce uns amp ee ores del gone medica race eee, poco ‘Soran at de espononalacion end es ae {ioe conmbur «sera mea a pacer como ory mara cana ee ne {Utes permeates tes, eo ‘ens goerten, peony economics, Ines, ‘Zremnnen oterparics pemteneacctio ey ‘eras asco, mana comureaon one ogee Yaka emtenca neato en gees eee memo papal que cera en samme = pura sobre meso, sobre domes Se me {oor reaccore ro onto Son ec eres meats a us preocupadenes oudnas dels paceees, ego elo cona. section een auc eve erin» asta? Un Frelomo comun dels poder: be atencon art. [rons ens cts poles de sas eq kn me {eos quera mova 2 pier. ro 16 explran no “Rone ton so poo’ Ete, 2 "Ssare e reocisn néacopocere esthca 0 exemaiona ‘tauren sea demote a pce sggircot nia cua ateacn ncrporndo heramert cor TCheorioercso le toreraibn ce sores anbgenes Petmteo ue paras de poucares spatds er [fasten 9 sracn meas expesitnes ero {oni tettado a un pode en coro ss mares Tot que ao cute postage papacon n poe Sion yer eo una decent tn ab pene or Isomeccen, pro epueden ier ipa ac ‘Comian ounas.o gure: aoe el core peers? To ceo esque es nemo recopacerte 6 conus tars a's ede y hoy tue canoer fs PS ‘Same recla con ave enw autora, ca ess rages. E> 1997 vetetub un enue donde slo 182 3e loemadeot ave wtnintret Pa sepia eer ‘cn cctaca com mei dela eminem mh opnore exe gupe cspuo wn rao decors 2 ‘tres dl comeo eecrenco seta os queries bene (ov Evi fama de comune que dare ‘leer que nomaent se en cts re (gases poceres par telfora,pemte sos econ ‘ruc on ls merece mat forest, 0 8 9. ‘Gra conor y gana mors orp cme interme meaica porqse pete cene ont oer ‘acon ds pacerte ques raya de Cons aces (rac pa teen, pond nase nents ‘ermterean 9 penta fagmerto Se voce: Dever (pron pecs por astita de evoadodciege oa) ‘a ence mia popuanad de ete metodo de ceonsutasen 1223 pacers donde odes hen on ‘muy buera yor pacers caicaen ete 90 core eos oma cn egy ee 5 la rece a arp ant del grupo més cade a nstnscaney deb socnda econ Pate ‘Sore ts nomena ences que rogue tao 2 teens iormancasigetr bs eee ame pra dans des picacones Dawes cess teenaioges (7 Come ete Un naeo mado dean que eg po quedare yu unladen te nctemerta expr calmerte, ray que conocer sus benefcios, defectosy debit Cades, para ear en lo poste que pueden afeca a re ‘6n meal pacientey aerar ef proceso salutenfermedad ‘fe un pacente yaprovechar al mibame sus ptencalades, Coma se visumbra en este breve ands reflexvo, a eae ion ciscamente binomel ene medico-peciente, ubica os fente a fente en la privacidad de un consultono y Sanchez Gonzalez J generada con el Unica abjetva de recuperar la salud del entero, a cambiao racicalmentey evolucona de manera Constante. Es ndpensabie que los edo, como eres Gel anomio,tomemasatencién sobre ls horizontes que se ‘bsenvan, de manera que se puede intgrar en ejercio te una medicns mis acrde con € RUEO 9}, Poke ‘al reflexive ca, humanista, Como lo ha cco Maran: “una medina poco tecnaicada pero protundamente ge rerosa pena de raciocino cisco y de ertrega total al en- ramon Fi Bibtiografia 1. Zuger A. Dissatistacion with Maciel Practice (Special Report}. NIM 2004; 3501} 69-75. 2. Ligne, Ancrade MG, Juez Die GN. La acon médico-paciente én una socedad en tansformacion En: Tena C Hemandes F editares. La comunicacon rumana en a rlgcion mécico-pacente. Mico: Paco, 2005. Pp:324 3. Rule Durd JR La ead mecicopacente: (una necesidad obidada? Ginecol Obstet Mex 2006,74:429-34 4 lay C. Acuacon ante los paciertes de ato GMC FMC 1996, 4: 243-250, 5. GraterolE Mejorando ia cada: optimzanda Ia comunicacion con paces y pacientes. Arch Venez Puercuit Ped 2005,68(Sup1 1/91 6. Garzazonda 7, Ramirez Aranda Proceso para llegar a ser enfermo y pacente: una pespectva desde la medina ‘amr Ach Med Fam 2008, 6 2} 57-60. 7. Loayssa Lara JR, Gonvdler Garcla FM. Esructura cogntva de los médicos de faa en formacion sobre a relacin smeesco-paciente. Aten Prmara 2001:28:158-66 8, Sog Zavala , Overs N Saleedo C. Autoevaluacion de formacion en habildades de entrevista, relacdn mecca pacientey comunicacian en médias draduados. An Fac Med ima 2006; 67|130:37 9, Cofrell LA. Nield IS, Pens KC. Effectve interviewing and counseling of the adolescent patent. Pediatr Anna 2006;35(3):164, 16972 10, Tena lamayo C Sanches Gorwalez JM, Medicina asersva- una propuesta contra la medina defensiva, Ginecol Obstet x 2008; 7310) 583559. 11, Emanuel El, Emanuel L. Cuatro modelos de la elaciin médicopaciente. En: Councho A. editor), Biotica para nies. Eat, Tacastel: Uruguay. 12, Fellowes D, Whikinson 5, Moore P_ Communication skis vaining for heath cae professionals werking with cancer patients, tee fails and/or carers. Cochrane Database Syst Rev. 2004 2/CD003751 13, knaulF Soh y Compettvidad. Conferenca prezentada en el Seminario del XX Aniversario de FUNSALUD "La slut {de los mesicanor en el siglo XXI un futuro con responsabilidad de todos. Disponible en: nitp//x aniver- Sarto funsaluc org m/index phpVnfo/centert/downoad/334/11837le/Fescia Knaul pf (Acceso 3102008) 14, CONDUSEF[Ménco). informacion sobre Seguros ISES, Dsponible en: hp:/wanu.conduset. goo, AccesD 3-10- 2006) 15, eMxico, Las Insituciones de Seguros Especialzadas en Salud (ISS). hep:/Awwavemenico.gob ma/wo2/eMex/ ‘Mex nsttucones_de_Sequos_Esecsizas_en_Sal 16, Bugiod M, Gianneo O, MeresG, Modaldaces de pago de! atencon médica, Rev Med Uruguay 2002; 18: 198210. 17, Benton JA. Profesional: revving oF redrawing the socal contract? Ann Alergy Asthma mmunol 2002: 89:1147, 18, amano GAF Un Tamado a a protesion medica. An Med Asoc Med Hosp, ABC 2000;45):51-2. 19, Zamavrego ) CaberL. Usancizaga R, Aba F Cable E.Cuadrado MC, Fabre E etal. Larelacin entre el mécico yas Industria armaceunea y de procactos de tecnologia sari, Vion ca (i). Prog Obstet Ginecol 2006;49:57492, 20, JadresE, comes. cnficto de mtereses en medicna: una preocupacion del Sociedad de Neurlogla, Piquatia ¥y Neuracitugia SONEPSYN}. Rev Chl NeuroFiquat 2004; 42]1), 22-28. 21, Coyie SL. Prysicandndusy Relations. Par I: Indvidua Pryscans. Arn Intern Med 2002;136(5):396-402. 22. une P Ameda CM. Stine N, Stine AR Walle SM, nancial Conic of Interest Discosure and Voting Patter at Food ‘and Drag Adminstration Drug Adiscry Cormmitiee Meetings. JAMA, 2006;295:1 921-1928 enn 23, Andersen M, Kragirup4, Sendergaerd J. How Conducting 2 Circa hal fects Pryscians’ Guideline Adheren (nig Preferences JAMA, 2006,295:2759.2764. 24, Paring G. How to avoid to be demancied, Postgrad Med J 2004:80:165-168, doi 10.11 36/pgni.2003.016 25, Stdget BM, Mello Mi, Sage DM, Des Roches CM, Peug J Zapper k Brenan TA. Defensive Medane among ‘ek specakit physcans ina voatie malpractice enuronmene AMA 2005;293' 2509-2617 26, TenvTamayo C,Stnchee-onvder Me a. Medicina defersiva en México, Cr Cr 2005; 27, Lewnson Wi. Rerer OL. Mulooly JP Dul VI. Frankel RM, PhyskiarPatient Communication: Me rekslonship ‘malpractice cams among primary cae physicians and surgeons. JAMA 1987.277°553.9, 28, Birbeck GL, Glford DR Song J, Bell TR, Maman BS, Vidtey BG. Do malprecce concems, payment mecha and atts influence tesorcering decisions? Neurclogy 2004;62:1 19-12 29. Gon M, Bevis 8, Medina, Talero MS. Calod de a reacrn médico pace y resultados de los encuenirs l ae atencign primar en Alicante: Un estudio con grupos focles, Rev Esp Salud Publ 2002,76:561-75. 30, Barbado Alonso JA, Api Dae J, Cariones Garz6n Pl, Femandez Camacho A, Gonziez Estes F Rodriquez 4 Sola Camina IM. Aspects antopalegis del reiacion médicopacente, SEGM 2005;70:31-36. 31, Cbdigo de Biotic pars el personal de Stud. Mésico 2002 Dispondle en: hp:/Awww sald gob me 32, Francesc Mi Domenecn Torn. eamente posbe i telemiecicina? Jano 2005; 69:10, 32, Mayer Puades MA, Leis Machin A. coreo elecrénico en ia relacion médcopaciente: uso y recomenda ‘gereales. Aten Pala 200637 413-7 34, Umeord G. Hamner K Mater H, Petersson G. The use of an Internet-based Ask the Doctor Service inwoting | [ysicans: evaluation bya web survey. Fam Pract 2006; Feb 7. 35. Mandl KD. Kohane I. Brandt ANE. Elecrent paler prysclan communication: problems and promise Ann Med. 1998 Sep 15:129}6/495500, Comment i: Aan intern Med 1999; 13011) 944 36, Maranon Cabal A. a meatina actual ues y sombas. Med Ci Bar) 2004;122:623, idire evista COMAMED, Vol. 12, Mim. 1, nere- marze,

También podría gustarte