Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο μιας χώρας με την αύξηση παραγωγής και
κατανάλωσης προϊόντων, καθώς και με την ανάπτυξη του εμπορίου.
Η διαφήμιση συμβάλλει στη διακίνηση των αγαθών με την προβολή και τη
γνωστοποίησή τους και προτείνει μέτρα πρόληψης (κάπνισμα, AIDS).
Επίσης, οδηγεί στην αύξηση της παραγωγής, επειδή αυξάνεται η ζήτηση των
προϊόντων που διαφημίζονται.
2
Λόγω του ανταγωνισμού που αναπτύσσεται ανάμεσα στους παραγωγούς
βελτιώνεται η ποιότητα των προϊόντων και των παρεχομένων υπηρεσιών. Έτσι
ανεβαίνει το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.
Ακόμη μειώνονται οι τιμές, επειδή η κατανάλωση αυξάνεται και επειδή το
κόστος της διαφήμισης είναι χαμηλότερο από το κόστος που έχουν οι
προσωπικές πωλήσεις.
Αναπτύσσεται η βιομηχανία και το εμπόριο λόγω ζήτησης. Δημιουργούνται νέες
θέσεις εργασίας. Έτσι, μειώνεται η ανεργία και δημιουργούνται νέα
επαγγέλματα (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες), όπου απασχολούνται
περισσότεροι άνθρωποι για την αύξηση της παραγωγής.
Διευρύνονται οι δυνατότητες επιλογής του καταναλωτή και ενημερώνεται για
τα νέα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα), που κυκλοφορούν στην αγορά. Παρέχει,
έτσι, τη δυνατότητα σύγκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με
αποτέλεσμα οι πολίτες να κερδίζουν χρόνο και χρήμα για κοινωνικά θέματα.
Επιπλέον η επώνυμη διαφήμιση των προϊόντων αποτελεί έμμεση εγγύηση για την
καλή ποιότητά τους.
Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από τα
πολιτικά κόμματα και να ασκούν έλεγχο στην εξουσία.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Η αθώα φαινομενικά προβολή ενός αγαθού κρύβει πολλές φορές σοβαρούς
κινδύνους. Πίσω από τη δελεαστική εικόνα ενός προϊόντος και πίσω από τη φανερή
επιθυμία του διαφημιστή να κερδίσει την προτίμηση του καταναλωτή κρύβονται συχνά
άλλου είδους σκοπιμότητες:
Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή
για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος. Προβάλλει πρότυπα
κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν τον
πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου.
Η οργανωμένη διαφημιστική καμπάνια μεγάλων επιχειρήσεων οδηγεί σε μαρασμό τις
μικρές επιχειρήσεις, που δεν έχουν τα κεφάλαια, για να διαφημίσουν τα
προϊόντα τους.
Στον καταιγισμό των διαφημιστικών μηνυμάτων, στον οποίο υποβάλλεται ο
σύγχρονος άνθρωπος, οφείλεται και ο υπέρμετρος καταναλωτισμός του. Η
διαφήμιση ωθεί το άτομο στην αγορά , κάμπτει τις αντιστάσεις του και
σιγά-σιγά τον υποδουλώνει σε διογκωμένες και πλαστές ανάγκες. Έτσι,
παρασύρεται εξαιτίας των ανικανοποίητων επιθυμιών του, που με τη συχνή
διαφημιστική διέγερσή τους γίνονται τυραννικές και οδηγείται στην
κατανάλωση αγαθών.
Η διαφήμιση διαμορφώνει πρότυπα ζωής με κριτήριο την επιδίωξη του μεγαλύτερου
κέρδους και αυξάνει ψευδαισθήσεις και προσδοκίες, που όμως παραμένουν
ανεκπλήρωτες, εφόσον δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές οικονομικές
δυνατότητες των καταναλωτών. Ο άνθρωπος αλλοτριώνεται ψυχολογικά. Χάνοντας τη
δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, αλλά ένας
άλλος με διαφορετική προσωπικότητα.
Η διαφήμιση επιβάλλεται, γιατί πλήττει καταλυτικά την ελευθερία βούλησης,
που έχει το άτομο. Τον εμποδίζει να σκεφτεί, να κρίνει, να ελέγξει και να
σταθμίσει τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα ενός προϊόντος και να
διαπιστώσει τη χρησιμότητά του, με γνώμονα τις προσωπικές του ανάγκες. Έτσι,
τον χειραγωγεί και τον αποπροσανατολίζει σε σχέση με τις πραγματικές του
ανάγκες.
Προκαλεί άγχος και αισθήματα μειονεξίας στον άνθρωπο, ο οποίος χρεώνεται
για να αποκτήσει τα διαφημιζόμενα προϊόντα, παγιδεύεται και
αποπροσανατολίζεται. Εξάλλου η υλιστική ιδεολογία που προβάλλει η
3
διαφήμιση αλλοτριώνει τον άνθρωπο. Στη ψυχή του διαταράσσεται το αίσθημα
της αυτάρκειας και τον κυριεύουν το πάθος και η απληστία. Απ΄ αυτά πηγάζει
το άγχος και η ανασφάλεια, που είναι το βαρύ ψυχικό τίμημα που καλείται ο
σύγχρονος άνθρωπος να πληρώσει στο βωμό της κατανάλωσης.
Ακόμη τα διαφημιζόμενα προϊόντα υπόσχονται να κάνουν καλύτερο,
ομορφότερο , πιο δυνατό τον άνθρωπο. Υπόσχονται να απαλείψουν τις
δυσκολίες της προσωπικής ζωής, να καλύψουν τις συναισθηματικές του
ανάγκες, να του προσφέρουν κύρος , εκτίμηση και ευτυχία. ΄Ετσι, η ύλη και
όχι το πνεύμα, το έχειν και όχι το νοείν αναδεικνύονται σε υπέρτατες αξίες
των καιρών μας.
Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου με την κακή αλλά και προσβλητική
χρησιμοποίηση των ατόμων και κυρίως του γυναικείου φύλου και με τη
γελοιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων και συναισθημάτων.
Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου. Το καταναλωτικό πνεύμα
αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και ο
άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά
και αξίες.
Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της,
διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό,
πλαστό κόσμο. Έτσι, ειδικά ο νέος οδηγείται στη βία και στο έγκλημα,
προκειμένου να εξασφαλίσει τα καταναλωτικά αγαθά, που του υποσχέθηκε η
κοινωνία μέσω της τηλεόρασης.
Ακόμη η διαφήμιση αλλοιώνει τη γλώσσα, εκμεταλλεύεται την άγνοια των
παιδιών , υπερβάλλει σε ό,τι αφορά τα οφέλη ενός προϊόντος, παρουσιάζει
φανταστικές καταστάσεις , εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι τα παιδιά
επηρεάζονται εύκολα, διαστρεβλώνει την αλήθεια. Κακοποιεί τη γλώσσα, με τη
συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξενικών στοιχείων.
Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον. Οι αφίσες ρυπαίνουν,
καταστρέφουν και αλλοιώνουν την αισθητική του φυσικού τοπίου. Με τη
μεγιστοποίηση της παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.
Πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε
διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού
περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο
δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
ΩΣ ΔΕΚΤΕΣ
Αν και τα τελευταία χρόνια ευάλωτη ομάδα μπορεί να θεωρηθεί κι ο άντρας,
επειδή η αντρική μόδα αποτελεί πλέον μια διαρκώς εξελισσόμενη αγορά, οι
γυναίκες και τα παιδιά αποτελούσαν ανέκαθεν ευπαθείς κοινωνικές ομάδες στη
διαφήμιση, γιατί:
4
Η γυναίκα αποτελεί το ωραίο φύλο και η διαφήμιση χρησιμοποιεί, τόσο την
αυταρέσκειά της, όσο και τη θηλυκότητά της, για να πετύχει την κατανάλωση
συγκεκριμένων προϊόντων.
Επωμίζεται-σε μικρότερο βέβαια βαθμό από το παρελθόν-την ευθύνη αγοράς των
προϊόντων σχετικά με την οικογένεια και το σπίτι.
Το παιδί διακρίνεται για τη φυσική του ευπιστία εξαιτίας της άγνοιάς του
και της έλλειψης κριτικής ματιάς στα πράγματα. Γι’ αυτό δεν μπορεί συχνά
να διακρίνει το πραγματικό από το φανταστικό.
Είναι επιρρεπές στη μίμηση σε υπερβολικό βαθμό και χαρακτηρίζεται από
βουλιμία, γιατί δεν έχει ακόμα διαμορφώσει την ταυτότητά του.
ΩΣ ΜΕΣΑ
Παραπλανητική και γεμάτη ψευδαισθήσεις είναι η εικόνα της γυναίκας και
του παιδιού που προβάλλουν οι διαφημιστές, με μοναδικό στόχο την προώθηση
προϊόντων. Παρουσιάζονται λοιπόν ως εξής:
Η γυναίκα προβάλλεται ως αντικείμενο ερωτικού πόθου, πάντα ελκυστική,
σαγηνευτική και νέα, υποδουλωμένη στα υλικά αγαθά και συνήθως υποδεέστερη
από τον άντρα.
Το παιδί εμφανίζεται συνήθως αθώο, αυθόρμητο κι αγνό, να αποδέχεται την
αγάπη των μεγάλων.
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Πρόληψη
Ενημέρωση του κοινού από την κρατική υπηρεσία προστασίας και ενημέρωσης
του καταναλωτή, αλλά και ενίσχυση του ρόλου των μη κυβερνητικών
καταναλωτικών οργανώσεων, με στόχο την περιστολή της κερδοσκοπίας και της
αυθαιρεσίας των επιχειρήσεων.
Το κράτος, ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, μπορεί να
παρέμβει και να καθιερώσει τα όρια και τις υποχρεώσεις των διαφημιστών,
για το σεβασμό της αλήθειας, που αξίζει ο καταναλωτής.
5
Εφαρμογή κώδικα διαφημιστικής δεοντολογίας και έλεγχος από αρμόδια όργανα
(Ε.Σ.Ρ.), για την προστασία του καταναλωτή από την υπερβολή και την
εξαπάτηση, με την επιβολή αυστηρών ποινών στους παραβάτες.
Προέλεγχος των διαφημιστικών μηνυμάτων, ώστε να αξιολογηθεί η ποιότητά
τους, αλλά και κατάργηση της διαφήμισης επιβλαβών προϊόντων (π.χ. αλκοόλ).
Μέριμνα της πολιτείας, ώστε να αποζημιωθεί ο καταναλωτής σε περίπτωση που
αγοράσει ελαττωματικό προϊόν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΣ
Υπευθυνότητα και σεβασμός στο δέκτη.
Δημοκρατική συνείδηση, τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας και σεβασμός στην
υφιστάμενη δεοντολογία.
Η διαφήμιση πρέπει να στηρίζεται στην αρχή της αλήθειας, της
αντικειμενικότητας, του θεμιτού ανταγωνισμού και στο σεβασμό των
κοινωνικών και πολιτισμικών αξιών.
ΔΙΑΥΛΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Τήρηση των διαφημιστικών ζωνών και έλεγχος των διαφημίσεων που πρόκειται
να προβληθούν , έτσι, ώστε να παταχθεί η κερδοσκοπία και να περιοριστεί η
ασυδοσία διαφημιστών και επιχειρήσεων.
ΠΟΛΙΤΕΣ
Πρωταρχικά, ο πολίτης οφείλει να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη για τα
αδιέξοδα της ζωής του και να τοποθετηθεί με λόγο και πράξη. Επιλέγοντας-
κι αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας- εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του
χρειάζονται, θα συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην
κατανάλωση, αλλά στην τέχνη, στην άθληση, στην κοινωνικότητα και στη
δράση.
Μπορεί να συμμετέχει σε ενώσεις καταναλωτών που μεριμνούν για την
προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.
Επιβάλλεται από όλους μας η αντιμετώπιση των διαφημίσεων με κριτικό πνεύμα
και ο έλεγχος των ιδιοτήτων του προϊόντος που διαφημίζεται.
Ο πολίτης, χρειάζεται να ιεραρχήσει τις αξίες που θεωρεί σημαντικές για
την καθημερινότητά του, να υιοθετήσει την εγκράτεια ως τρόπο ζωής και να
αναπτύξει πνευματικά ενδιαφέροντα, πηγαίνοντας κόντρα στην υλιστική
νοοτροπία της εποχής.