GABRIELE AMORTH

EGZORCYCI I PSYCHIATRZY

TYTU ORYGINAU:
(UN ESORCISTA E PSICHATRI)

1
 SPIS TRECI
WPROWADZENIE ..............................................................................................................3
EGZORCYZMY W KOCIELE KATOLICKIM ..........................................................................5
WSTP ..................................................................................................................................... 8
KILKA WNIOSKW ................................................................................................................. 22
CZY EGZORCYCI WIERZ W DIABA? ............................................................................24
EGZORCYZMY WE FRANCJI..................................................................................................... 24
OKULTYZM .....................................................................................................................28
CZYM JEST OKULTYZM? ......................................................................................................... 29
OBRONA PRZED OKULTYZMEM.............................................................................................. 31
MAGIA ................................................................................................................................... 43
MAGIA TO OSZUSTWO........................................................................................................... 48
SPIRYTYZM ............................................................................................................................ 53
EGZORCYSTA ROZMAWIA Z PSYCHIATRAMI ..................................................................64
PYTANIA PSYCHIATRW I ODPOWIEDZI, KSIDZA AMORTHA ................................................ 74
KIEDY NALEY UDAD SI DO EGZORCYSTY? ....................................................................87
WICI I DIABY ..............................................................................................................92
OJCIEC PIO, WIELKI WOJOWNIK ............................................................................................. 93
MODLITWA O UWOLNIENIE W ODNOWIE .....................................................................97
ODDAJ, ZATEM GOS OJCU LA GRUA. ................................................................................ 100
NIESPODZIANKI DLA EGZORCYSTW - DUSZE ZMARYCH ...........................................112
POMOCE DLA EGZORCYSTY ..........................................................................................129
MODLCY SI I CHARYZMATYCY .......................................................................................... 132
OPINIA NIEKTRYCH LEKARZY ............................................................................................. 133
NADESANE ODPOWIEDZI LEKARZY PSYCHIATRW ....................................................134
DOKTOR GIORGIO GAGLIARDI.............................................................................................. 134
DOKTOR SIMONE MORABITO .............................................................................................. 135
DOKTOR SALVATORE DISALVO ............................................................................................. 137
DOKTOR ALESSANDRO TAMINO .......................................................................................... 138
DOKTOR GIOV ANNI GUARIGLIA .......................................................................................... 142
TAJEMNICA EGZORCYZMU ...........................................................................................143
DODATEK ......................................................................................................................144
RYTUA RZYMSKI ................................................................................................................. 144
NORMY DO ZACHOWANIA PRZY EGZORCYZMOWANIU OSOBY OPTANEJ PRZEZ SZATANA . 145
RYT EGZORCYZMOWANIA OPTANYCH PRZEZ ZEGO DUCHA ............................................. 149
MODLITWY WSTPNE .................................................................................................................. 149
TRZY WIELKIE EGZORCYZMY ........................................................................................................ 154
SOWO OD WYDAWCY ................................................................................................................ 158
BIOGRAFIA KSIDZA GABRIELE AMORTH .....................................................................159

2
WPROWADZENIE
"Oczekujemy z niecierpliwoci, e juz wkrtce ukae si w druku twoja trzecia
ksika. Kiedy wreszcie zdecydujesz si, aby j napisad?"
Te sowa sysz od dwch lat, powtarzaj je egzorcyci; a take inne osoby;
zarwno kapani, jak I wieccy. Mwi mi, e moje dwie poprzednie ksiki okazay
si naprawd poyteczne, poniewa otworzyy oczy wielu ludziom na poznanie
prawdy. Podobne stwierdzenie mog odnied do audycji, ktre prowadz,
zazwyczaj raz w miesicu w Radiu Maryja. Byd moe s, to tylko sowa zachty
skierowane pod moim adresem.
Nie spodziewaem si, e moje dwie poprzednie ksiki: Wyznania egzorcysty i
Nowe wyznania egzorcysty bd miay tak wiele wydao i tumaczeo, w tym
rwnie w jzyku arabskim.
Dlatego tez pochylam si ponownie nad moj, star maszyn do pisania, chocia
przekroczyem ju lat siedemdziesit i czuj si zmczony, bo przeyem wiele
yciowych dowiadczeo. Staram si, aby wykorzystad kad woln chwil, chocia
mam wraenie, e jest to praktycznie niemoliwe. Wydaje mi si czasem, e w ten
sposb krzywdz wielu cierpicych ludzi, ktrzy pukaj do moich drzwi, a ja tylko
niewielu mog przyjd.
Z drugiej strony, mam nadziej, e ta moja pozostajca na marginesie i
niezaplanowana przeze mnie dziaalnod, jak jest pisanie: ksiek, artykuw,
wygaszanie prelekcji radiowych i telewizyjnych, okazuje si poyteczna i
potrzebna. Wzbudza zainteresowanie wrd tych cierpicych, ktrzy szukaj
kogo, kto ich wysucha i pomoe im. Co jednak w zakresie tej specyficznej
posugi zaczyna si zmieniad w Kociele, pomimo e zmiany te nastpuj powoli.
Trzecia, napisana przeze mnie ksika, odzwierciedla moj dziaalnod z ostatnich
lat, lecz nie jest jeszcze t pozycj, ktr od duszego czasu pragnem napisad.
Chciabym napisad ksik o samych faktach, dopenionych moim komentarzem.
Tymczasem poszedem ponownie po tej samej linii, ktra wydaje si, e jest
bardzo poyteczna zarwno dla kapanw, jak i dla osb wieckich.
W cigu tych lat (pisz to pod koniec 1995 roku) zorganizowaem trzy krajowe
spotkania egzorcystw, oprcz tego uczestniczyem w dwch midzynarodowych
sympozjach.
Niespodziewanie zostaem wybrany na przewodniczcego Midzynarodowego
Stowarzyszenia Egzorcystw. Przede wszystkim wzbogaciem si o nowe

3
dowiadczenia i now wiedz, podobnie jak pozostali uczestnicy tych spotkao,
dziki wymianie osobistych dowiadczeo i wykadom prowadzonym przez wielu
ekspertw.
Ta ksika odzwierciedla rwnie wkad innych osb, ktre wpyny na
wzbogacenie mojego dowiadczenia. Na przykad w rozdziale pt. "Niespodzianki
dla egzorcystw" cytuj dosownie wiadectwo 14 dowiadczonych egzorcystw.
Moja twrczod ma raczej charakter praktyczny. Staram si, by zredukowad w niej
do minimum cytaty i nie zamieszczam bibliografii, ktrej zastosowanie jest
obowizkowe w tekstach naukowych. Jednak nie mog zwolnid si od obowizku
przypomnienia czytelnikom, chociaby w tym wstpie, niektrych dzie moich
zacnych kolegw - egzorcystw, ktrzy maj wiksze dowiadczenie od mojego.
Ksiek o diable jest wiele, gdy temat szatana zawsze wzbudza sensacj. Ostatnio
opublikowano rwnie troch ksiek na temat aniow, tymczasem opracowao
dotyczcych egzorcyzmw jest wci zbyt mao. Przede wszystkim chciabym
zaprezentowad ksik ojca Matteo La Grua: La preghiera di liberazione [Modlitwa
o uwolnienie+, (Herbita Ed., Palermo 1985) oraz inn jego pozycj: La preghiera di
guarigione *Modlitwa o uzdrowienie+. Nastpnie przytocz tytuy innych ksiek,
ktre zostay napisane przez egzorcystw, a wic s one wynikiem nie tylko
studiw, ale bezporedniego dowiadczenia samych piszcych: Raul Salvucci:
Indicazioni pastorali di un esorcista [Duszpasterskie wskazania egzorcysty], (Ed.
Ancora 1992); Pellegrino Emetti: La catechesi di Satana [Katecheza szatana], (Ed.
Segno 1992), G. Battista Proja: Uomini, diavoli, esorcismi *Ludzie, diaby,
egzorcyzmy], (Roma 1992, l Battistero S. Giovanni); Rene Laurentin (teolog): II
demonio, mito o realta? *Demon, mit czy rzeczywistod+, (Ed. Massimo-Segno
1995).
Inne dziea rwnie zasuguj z pewnoci na to, aby je tutaj wymienid. Ale
zainteresowany tymi zagadnieniami czytelnik, ktry sam chce je pogbid,
napewno je odnajdzie. Dlatego te staraem si, aby w mojej trzeciej ksice
pobudzid czytelnika do studiowania i badania tego tematu oraz zasugerowad mu
te argumenty, ktre nie zostay wczeniej omwione. Cieszybym si, gdyby kto
przyj podane przeze mnie wskazwki.
Dziaalnod egzorcystw jest czci oglnego kocielnego duszpasterstwa i
obecnie, zgodnie ze wskazaniami Ojca witego, ma na celu powrt do pewnego
istotnego elementu posugi Kocioa, ktry niestety wczeniej zosta zaniedbany.
Nie stanowio dla mnie trudnoci, a wrcz przeciwnie, pisanie tej ksiki z
pragnieniem, aby dad pewien wkad do przygotowao do obchodw Jubileuszu

4
2000, majc na uwadze list apostolski Papiea: Tertio Millennio Adveniente. Caa
dziaalnod egzorcystw jest zwrcona na promowanie nowej ewangelizacji, do
ktrej czsto odwoujemy si, jako do najpilniejszej potrzeby naszych czasw.
Dlaczego tak jest? Odpowied brzmi nastpujco;...bo czowiek odczy si od
Boga, ukrywajc si przed Nim w taki sam sposb, jak Adam chowa si
pomidzy drzewami ziemskiego raju. Czowiek pozwoli, aby wprowadzi go na
manowce nieprzyjaciel Boga, to jest szatan, ktry go oszuka, wmawiajc mu, e
on sam jest dla siebie bogiem" (Tertio Millennio Adveniente, ). Z tych stwierdzeo
wypywaj powane konsekwencje i dlatego postaramy si, aby je rozpatrzyd w
tym wanie zakresie, ktry nas bezporednio dotyczy.
Oprcz Jubileuszu 2000 innym punktem odniesienia jest proroctwo fatimskie,
ktre dla mnie pozostaje wci ywe. Brzmi ono nastpujco: "Na koocu moje
Niepokalane Serce zatriumfuje". Dostrzegam tu doniose ostrzeenie skierowane
do caej ludzkoci oraz zawarty w nim wielki plan Boy, ktry dotyczy naszego
stulecia. Objawienia maryjne, ktre w ostatnich latach miay miejsce w rnych
czciach wiata, wci sprawiaj wraenie, e Matka Boa jest bardzo
zaniepokojona losem swoich dzieci.
Oddalenie si od Boga, utrata wartoci, szerzenie si niemoralnoci s to
ewidentne fakty dla kadego, kto spoglda na nasze czasy otwartymi oczyma. Bg
jednak nie opuszcza czowieka, lecz szuka go: "ofiarujc mu swoj ojcowsk
miod", jak twierdzi Papie, a Niepokalana, ktra dziaa zawsze zgodnie z Bo
wol, otacza macierzyosk opiek tych wszystkich poszukujcych, jest dla nich
znakiem nadziei i pokoju; zwaszcza w chwilach rodzcych szczeglne zagroenie.
"Moje Niepokalane Serce zatriumfuje"- tak brzmi ordzie fatimskie. Dlatego
Sercu Maryi powierzam t moj skromn prac i pokornie J prosz, aby j
pobogosawia i wykorzystaa dla dobra dusz ludzkich".

Ks. Gabriele Amorth

EGZORCYZMY W KOCIELE KATOLICKIM

Trudno jest przedstawid histori stosowania egzorcyzmw w Kociele katolickim,
poczwszy od czasw Jezusa Chrystusa a po dzieo dzisiejszy. Historia
egzorcyzmowania nie zostaa jeszcze przez nikogo opracowana i stanowi to
powany brak w tej dziedzinie. Niemniej jednak naley sprbowad j odtworzyd,
poniewa tylko w ten wanie sposb moemy zdad sobie spraw, w jak powanej
sytuacji znalelimy si obecnie. Skorzystam, wic z dotychczasowych badao, a

5
przede wszystkim ze szczegowej analizy, ktr przeprowadzi mj wspbrat
zakonny, ksidz Franco Pierini, wykadowca patrologii i historii Kocioa.
Przedstawi j podczas krajowego sympozjum woskich egzorcystw
zorganizowanego przeze mnie we wrzeniu 1993 roku. Wyjani od razu, e moje
zainteresowanie ma wycznie charakter duszpasterski i praktyczny.
Pomijam, wic ca bibliografi, ktrej domaga si praca naukowa. Prosz o
wybaczenie, jeli pojawi si jakie luki lub niecisoci. Pozostawiam zadanie
uzupenienia i ewentualnej korekty tym wszystkim, ktrzy zechc szczegowo
opracowad to zagadnienie od strony historycznej. Dlaczego uwaam to
zagadnienie za tak wane, by od niego zaczynad? Oczywicie nie uczyniem tego w
tym celu, aby wzbudzid u zainteresowanych polemik.
Celem mojej intensywnej dziaalnoci egzorcysty jest wiernod zadaniu, ktre
wyznaczy mi Chrystus, i dobro dusz ludzkich. Aby to osignd, nie zawahaem si
mwid to, co uwaaem za suszne, a co czasami boli. Wypowiadaem si zawsze
otwarcie za porednictwem wszystkich rodkw komunikowania: ksiki, artykuy,
wywiady prasowe, radiowe i telewizyjne.
Rni zaprzyjanieni biskupi mwili mi, e jeeli we Woszech, w tych ostatnich
latach mianowano ponad 150 egzorcystw, take w tych diecezjach, ktre nigdy
ich nie miay, to stao si tak dziki mojemu osobistemu zaangaowaniu. Dzikuj,
wic za to Bogu.
Moe przesadzam? Faktem jest, e ju od trzech wiekw w Kociele katolickim
bardzo rzadko stosuje si egzorcyzmy. W nauczaniu akademickim (mam na myli
seminaria i uniwersytety papieskie), w ostatnich dziesicioleciach wci zbyt mao
mwi si na temat dziaalnoci zego ducha, a tym bardziej o koniecznoci
stosowania egzorcyzmw.
W przewaajcej czci dzisiejsze duchowieostwo -kapani i biskupi - jeli chodzi o
ten temat, jest zupenie bezradne, chocia istniej wyjtki. Z drugiej strony
Ewangelia wypowiada si na ten temat jasno; przykad dziaalnoci Apostow nie
pozostawia niedomwieo, rwnie przejrzysta w tym zakresie bya praktyka
Kocioa, a do czasu sprzed trzech wiekw.
Ten, kto powanie angauje si w t posug, widzi jasno i wyranie potrzeby
wiernych oraz wci rosnce zapotrzebowanie na t posug. Dlaczego tak jest,
wkrtce zobaczymy, gdy bdziemy mwid o okultyzmie i o dwunastu milionach
wierzcych Wochw, ktrzy uczszczaj do magw, wrbitw oraz podobnych
pseudo-uzdrawiaczy.

6
Tymczasem postawi nastpujce pytanie: jak brzmi dzi odpowied dana przez
ludzi Kocioa? Podam pewien konkretny budujcy przykad. Spord
telewizyjnych transmisji, w ktrych uczestniczyem, najwiksze wraenie zrobia na
mnie audycja prowadzona przez Alessandro Cecchi Paone, 18 grudnia 1994 roku w
programie Rai 2.
Wobec milionw telewidzw przeyem mi niespodziank, gdy nie byem sam
spord egzorcystw zabierajcych gos w tej materii. Zorganizowano na ywo
poczenie z Palermo, gdzie przeprowadzono wywiad z ojciec Matteo La Gtua,
ktry jest jednym z najbardziej znanych egzorcystw na Sycylii, bdc zarazem
jednym z filarw woskich egzorcystw.
Nawizano rwnie interesujce poczenie z Treviso, gdzie udziela wywiadu
egzorcysta pochodzcy z Pordenone, ksidz Feruccio Sutto. Nie potrzeba
wyjaniad, e s oni moimi przyjacimi.
Poruszyo mnie najbardziej poczenie z Treviso. Pokazano pewn kobiet, ktra
po przeprowadzeniu caej serii egzorcyzmw zostaa uwolniona od zego ducha.
Udzielajc wywiadu, opowiadaa o swoich dugich cierpieniach oraz mwia o
szczciu, jakie wypywa z uwolnienia.
Ale najwiksze wraenie wywary na mnie sowa wypowiedziane w zakooczeniu
wywiadu przez jej ma: "Potrzebowalimy 10 lat, zanim znalelimy biskupa,
ktry nam uwierzy i wyznaczy egzorcyst, aby uwolni moj on! Przeylimy
dziesid lat okrutnych mczarni; dziesid lat zatrzaskiwanych przed nosem drzwi i
upokarzajcych drwin ze strony innych ludzi oraz wielokrotnie powtarzanych sw:
Jestecie szaleni. Dziesid lat, podczas ktrych stosowalimy rnorodne kuracje
medyczne i wydalimy bez potrzeby to wszystko, co posiadalimy".
Uwierzcie mi, e kiedy mwi o tym zdarzeniu, wcale nie przesadzam. Ten fakt
odzwierciedla sytuacj woskiego Kocioa na tym polu. Papie w ramach
przygotowao obchodu Jubileuszu 2000 wzywa do uczynienia gbokiego rachunku
sumienia, ktry by obejmowa bdy i braki naszego duszpasterzowania. Lata
1994-1996 miay byd szczeglnie powicone tego typu refleksji. Potrzeba odwagi,
aby gosid prawd.
Staraem si rwnie poznad sytuacj, jaka panuje w innych krajach, zwaszcza od
tego czasu, odkd zaczem otrzymywad proby z caej Europy, a take z innych
kontynentw. Zauwayem, e sytuacja katolikw, jeeli chodzi o t dziedzin, w
innych krajach jest jeszcze gorsza ni we Woszech. Utwierdziy mnie w tym
wyznaniu moje wasne spostrzeenia, ktrych dokonaem na podstawie

7
midzynarodowych sympozjw egzorcystw. Sdz, e tylko krtkie spojrzenie na
histori, zwizane z analiz tych 2000 1at, pozwoli nam zrozumied, w jakiej fazie
zastoju znajdujemy si obecnie i z jak wielkim trudem staralimy si z niej wyjd.

WSTP
Pragnbym, aby jasne byy dla wszystkich charakterystyczne ograniczenia
zastosowane w moim, schematycznym wykadzie. Dotyczy on zrnicowanej
tematyki odnoszcej si do stosowania egzorcyzmw w Kociele katolickim,
poczwszy od czasw dziaalnoci Jezusa a po dzieo dzisiejszy. Powtarzam, e
chodzi o histori, ktra nigdy nie zostaa spisana. Nie wiem waciwie, dlaczego
Triacca, tak bardzo zasuony w tej dziedzinie ekspert, zawar w VII tomie swojego
dziea Anamnesis nastpujce stwierdzenie: "Historia egzorcyzmu w jego rnych
formach zostaa ju napisana".
To sformuowanie nie jest prawdziwe. Moemy zauwayd, jak w ostatnich latach,
wobec braku zainteresowania tym tematem ze strony kultury kocielnej, wzrasta
zainteresowanie egzorcyzmem ze strony kultury wieckiej. Myl o czterech
tomach, ktre ukazay si na temat demona pira prof. J. B. Russela, a zostay
wydane przez wydawnictwo Laterza i Mondadori. Moemy rwnie podad
informacj o dwch tomach, ktrych autorem jest A. Franz (Niemiec). Pisze on
wiele o stosowaniu kocielnych bogosawieostw w redniowieczu i powica im
okoo stu stron, przytaczajc teksty zebranych egzorcyzmw. To wszystko za mao.
Kiedy mwi o ograniczeniach mojego wykadu, mam na myli przede wszystkim
ten szeroki zakres materiau, ktry wiadomie pomijam. Przede wszystkim nie
pisz o okresie staroytnoci. Mona stwierdzid, e istnienie diabw oraz
egzorcyzmw byo uznawane od samego pocztku.
We wszystkich religiach i u wszystkich narodw, nawet jeszcze przed zaistnieniem
takich narodowoci, jak: ydzi, Egipcjanie, Asyryjczycy, Babilooczycy; przeczuwano
istnienie zych duchw, przed ktrymi naleao bronid si, stosujc odpowiednie
rodki w zalenoci od mentalnoci spoeczno-kulturowej istniejcej u rnych
ludw i w rnych epokach. Czyli jakie formy egzorcyzmw istniay zawsze.
Podobnie nie bd opisywa, w jaki sposb dokonywane s egzorcyzmy w innych
wspczesnych religiach.
Nie bd te pisa o sytuacji panujcej w innych Kocioach chrzecijaoskich, ktre
wczeniej zostay oddzielone od Rzymu. Musz si ograniczyd i jest mi z tego
powodu przykro. Poznanie historii Kociow siostrzanych jest, bowiem wane, jak
nigdy dotd, dla rozwoju dialogu ekumenicznego. Ta koniecznod zostaa mocno

8
podkrelona w encyklice Ut unum sint z 25 maja 1995 roku, nie tylko po to, aby
poznad, ale aby take si od siebie nawzajem uczyd.
We wspomnianej encyklice, w numerze 14, zostao powiedziane, e w innych
wsplnotach, (czyli w Kocioach chrzecijaoskich, odczonych od Kocioa
katolickiego): "pewne aspekty chrzecijaoskiego misterium zostay skuteczniej
uwydatnione". Przykadem moe byd wiernod lekturze biblijnej ze strony ludzi
wieckich moe te nim byd praktyka egzorcyzmw.
W Kociele wschodnim nigdy nie zaakceptowano instytucji egzorcysty;
odprawianie egzorcyzmw zostao tam potraktowane, jako osobisty charyzmat i
aby znaled kogo, kto dokona egzorcyzmu, nie potrzeba dziesiciu lat
bezuytecznych poszukiwao.
Moi przyjaciele kapani, ktrzy znaj dobrze Rumuni i Modawi, zapewniaj
mnie, e we wszystkich prawosawnych monasterach stosuje si egzorcyzmy,
wystarczy tylko poprosid, aby je wykonano. Jest to praktyka zwizana ze
zwyczajnym duszpasterstwem, tak te byo w przeszoci rwnie w Kociele
katolickim. W Kociele koptyjskim, tylko w samym Egipcie, istnieje 15 orodkw
(spord monasterw i sanktuariw), w ktrych regularnie praktykowane s
egzorcyzmy.
Historyczne opracowania tego tematu powinno rwnie dotyczyd dziaalnoci
braci pochodzcych z rnych odamw reformacyjnych a w szczeglnoci
wywodzcych si z: anglikanw, zielonowitkowcw, baptystw. Dzi w stosunku
do nich jestemy bardzo opnieni, lecz dawniej byo inaczej.
Chrystus da ludziom wadz wyrzucania zych duchw. Jest To nie tylko wadza,
ale rwnie obowizek zachowania wiernoci wobec Pana i suby wobec braci.
Przejd wreszcie do krtkiego, panoramicznego przedstawienia tej historii, ktr
podzieliem na siedem okresw:
1) ycie Chrystusa i apostow;
2) Pierwsze trzy wieki chrzecijaostwa;
3) Okres od III do VI wieku;
4) Okres od VI do XII wieku;
5) Okres od XII do XV wieku;
6) Okres od XVI do XVII wieku;
7) Okres od XVIII wieku a do dzi.

9
1.) ycie Chrystusa i apostow; zawarte w Ewangelii wyrazicie przedstawia
otwart walk, jak prowadzi Chrystus z demonem. Jezus od samego pocztku
walczy z szatanem i zwycia go. W tym czasie Szatan wystpuje przewanie w
swojej zwyczajnej roli kusiciela. Dziaalnod publiczna Jezusa rozpoczyna si od
opisu kuszenia. Ponadto Jezus nieustannie zwycia szatana rwnie w jego
dziaalnoci nadzwyczajnej, tzn. uwalnia te osoby, ktrymi zy duch cakowicie
zawadn. Naley szczeglnie podkrelid dwa aspekty walki, a mianowicie: jej
znaczenie oraz oryginalnod.
Wadza Chrystusa nad demonami zostaa mocno podkrelona w Ewangeliach i
uznaj j nawet same demony. Dlaczego tak jest? Poniewa, jak stwierdza w. Jan,
Chrystus przyszed na wiat, aby "zniszczyd dzieo szatana" (1 J 3, 8) . Potwierdza t
misj sam Jezus, e przyby, aby "wyrzucad ze duchy i gosid Krlestwo Boe" (por.
k 11, 20). Przyszed, aby - jak wyraa t myl w. Piotr piszc do Korneliusza -
"uwolnid wszystkich, ktrzy byli pod wadz diaba" (Dz 10,38).
Diabe zosta nazwany "ksiciem tego wiata" (J 14, 30), a wyraa si tak o nim
sam Chrystus. Bywa te zy duch nazywany "bogiem tego wiata" (2 Kor 4,4). Jest
on tym "mocarzem", ktry wydaje si byd pewnym swego panowania nad ludmi.
Lecz Jezus jest od niego mocniejszy; zwycia go i zabiera mu wadz, ktr sobie
uzurpowa. Uwydatnienie tej bezporedniej walki, ktra kooczy si cakowitym
zwycistwem Chrystusa, ma fundamentalne znaczenie dla zrozumienia dziea
Odkupienia".
Wspomniaem o oryginalnoci tej walki, poniewa Jezus dokona precyzyjnego
wyboru i przekaza nam dokadne nauczanie, odnoszce si do zego ducha. Nie
pokaza, e jest zwizany z ideologi swego czasu, w ktrym samo istnienie
demona poddawane byo w wtpliwod: faryzeusze wierzyli w niego, a saduceusze
- nie. Lecz Jezus rzuci jasne wiato na dziaalnod szatana skierowan przeciwko
Bogu (pomylmy na przykad o wyjanieniach, ktre On sam daje w przypowieci o
dobrym ziarnie i o kkolu lub w przypowieci o siewcy).
Jezus uwalnia optanych i rozrnia wyranie uwolnienie czowieka od zego
ducha od uzdrowienia z licznych chorb (niektrzy nowoczeni teologowie i
biblici, wprowadzajcy autentyczny baagan odnonie do tego zagadnienia,
sprzeniewierzyli si samej Ewangelii, prbowali, bowiem pomieszad, bd te
poczyd w jedno te dwa rne aspekty).
Jezus udzieli tej wanej wadzy uwalniania od zego ducha najpierw apostoom, a
pniej uczniom, a na samym koocu tym wszystkim, ktrzy w Niego uwierz,

10
wyranie rozszerzajc j na wszystkich wierzcych. I tylko gupota wspczesnych
nie jest w stanie tej prawdy przyjd, prbujc jej nieustannie zaprzeczad.
Apostoowie poszli ladami swojego Mistrza. Wyrzucali ze duchy zarwno podczas
dziaalnoci publicznej Jezusa, jak rwnie po Jego zmartwychwstaniu. Gosili
koniecznod prowadzenia walki przeciwko szatanowi. O czym wiadczy chociaby
nastpujce stwierdzenie "Bdcie trzewi! Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabe jak
lew ryczcy kry; szukajc, kogo by pored. Mocni w wierze przeciwstawiajcie si
jemu". (L P 5, 8-9).
w. Jakub pisze: "Przeciwstawiajcie si natomiast diabu a ucieknie od was" (Jk
4,7). w. Jan: "Wiemy, e kady, kto si narodzi z Boga, nie grzeszy, lecz
Narodzony z Boga strzee go, a zy go nie dotyka. Wiemy, e jestemy z Boga, cay
za wiat ley w mocy zego" (J 5, 18-19).
w. Pawe pisze: "Nie toczymy, bowiem walki przeciw krwi i ciau, lecz przeciw
Zwierzchnoci, przeciw Wadzom, przeciw rzdcom wiata tych ciemnoci, przeciw
pierwiastkom duchowym za na wyynach niebieskich" (Ef 6, 12).
Biblia mwi ponad 1000 razy o zym duchu, a w Nowym Testamencie doliczono si
a 568 odnonikw. Kto nie wierzy w istnienie zego ducha, ten nie rozumie dziea
Chrystusa, okamuje wiernych i "odchodzi od nauczania biblijnego kocielnego"
(Pawe VI, 1istopad 1972).
2.) W pierwszych trzech wiekach; wszyscy chrzecijanie sprawowali bd te mogli
sprawowad t wadz, ktr otrzymali i do tej pory j posiadaj; to jest moc
wyrzucania zych duchw w imi Chrystusa. w. Justyn pisze o tym wprost,
podobnie jak w. Ireneusz. Odnoszc si to tego okresu, chciabym podkrelid trzy
aspekty, ktre uwaam za szczeglnie znaczce.
Egzorcyzmy zawsze miay wielk wartod apologetyczn, ktra przycigaa
optanych pogan, skaniajc ich, aby zwracali si z prob o pomoc do chrzecijan.
w. Justyn pisze: "Chrystus zrodzi si z woli Ojca, aby zbawid wierzcych w Niego i
zniszczyd demony. Moecie o tym sami si przekonad na podstawie tego, co
widzicie na wasne oczy. Na caym wiecie i w waszym miecie (w Rzymie) s liczni
optani, ktrych inni egzorcyci, zaklinacze i magowie, nie potrafili wyleczyd.
Natomiast wielu z nas, chrzecijan, rozkazujc im w imi Jezusa Chrystusa,
ukrzyowanego pod Poncjuszem Piatem, uzdrowio ich, czynic bezsilnymi te
demony, ktre optay ludzi" (Apologia,VI, 5-6).
Tertulian potwierdza skutecznod chrzecijan w uwalnianiu od demonw, zarwno
samych chrzecijan, jak rwnie pogan. Kadzie on nacisk na skutecznod

11
egzorcyzmowania nie tylko w stosunku do osb, ale take w odniesieniu do
wszystkich aspektw ycia spoecznego, nacechowanego bawochwalstwem i
wpywami zego. Ten aspekt jest rwnie obecny w przemwieniach Pawa V i Jana
Pawa II.
Cytuj fragment jednego z trzech przemwieo na temat diaba, wygoszonego
przez Pawa VI (23 lutego 1977): "Nie ma powodu, aby dziwid si, e nasze
spoeczeostwo stacza si ze swego poziomu autentycznego czowieczeostwa w
miar jak postpuje w tej pseudo-dojrzaoci moralnej, w tej obojtnoci, w tym
braku rozeznania midzy zem a dobrem, jeeli Pismo wite surowo upomina nas,
e cay wiat znajduje si we wadzy zego". Powysze refleksje oka si bardzo
uyteczne, gdy zaczniemy rozwaad punkt trzeci naszego zagadnienia.
Take w. Cyprian kadzie nacisk na moc egzorcyzmw: "Przyjd i posuchaj sam
wasnymi uszami. Przyjd i zobacz wasnymi oczyma ze duchy w chwili, gdy
uciekaj przed naszymi zaklciami, przed naszymi duchowymi biczami i tortur
naszych sw, opuszczajc ciaa, ktre wzili w posiadanie" (Przeciwko
Demetriuszowi, rozdz. 15).
Podkreliem apologetyczn moc egzorcyzmw, ktra przycigaa take pogan do
uwalniajcej dziaalnoci chrzecijan, poniewa wydaje mi si, e dzi znajdujemy
si w pozycji zgoa przeciwstawnej. Chrzecijanie, ktrzy nie znajduj adnego
zrozumienia i adnej pomocy w Kociele, zwracaj si do magw, do innych religii,
do sekt.
Cenne s formuy samego egzorcyzmu, ktre zostay nam przekazane przez
staroytnych Ojcw, gdy ma si wraenie, e zostay wykorzystane przy
sformuowaniu naszego Credo. Na przykad w. Justyn w swoim Dialogu z
Tryfonem, przedstawia najbogatsz form tekstow egzorcyzmu: "Kady demon,
ktremu rozkazuje si w imi Syna Boego - zrodzonego przed wszelkim
stworzeniem, ktry przyszed na wiat z Dziewicy, sta si Czowiekiem podlegym
cierpieniu, a zosta ukrzyowany przez wasz lud pod Poncjuszem Piatem, umar,
powsta z martwych i wstpi do nieba - kady demon, powtarzam, ktremu
rozkazuje si na mocy tego imienia, zostaje zwyciony i unieszkodliwiony".
w. Ireneusz mwi krcej: "Poprzez wezwanie imienia Jezusa Chrystusa, ktry
zosta ukrzyowany pod Poncjuszem Piatem, szatan zostaje wypdzony z
czowieka". Nieco wicej natomiast pisze Orygenes w swoim - pimie skierowanym
przeciw Celsusowi: "Sia egzorcyzmu tkwi w imieniu Jezusa, ktre zostaje
wypowiadane przy rwnoczesnym oznajmianiu faktw zwizanych z Jego yciem".

12
Orygenes dorzuca jeszcze nowe elementy, ktrych nie byo u jego poprzednikw.
Mwi, e w imi Jezusa mona wyrzucad ze duchy nie tylko z osb, ale take z
przedmiotw, z miejsc i ze zwierzt.
Jest to rzecz godna podkrelenia. Wypada przy tym dodad, e wanie taka bya
praktyka egzorcystw od zawsze, lecz nie znalaza miejsca dla siebie w
dokumentach kocielnych. Zostaa dopiero ponownie przyjta przez Katechizm
Kocioa Katolickiego (por. 1673).
Przypomn na koocu, e w praktyce egzorcyzmw ju u samych pocztkw
wyodrbniy si jakby dwa kierunki: uwalnianie optanych i wczenie egzorcyzmu
do sakramentu chrztu. W sprawowaniu tego sakramentu egzorcyzmowi
przyznawano wane znaczenie, poniewa podkrelano w ten sposb, e
katechumen zostaje wyjty spod wadzy szatana i zostaje oddany Chrystusowi.
Znajdujemy wyrane echo tego przejcia w formule lubw chrzcielnych, bardzo
skutecznych, ktre czsto naley powtarzad.
Niestety, podczas ostatniej reformy liturgicznej egzorcyzm chrzcielny, szczeglnie
ten stosowany przy chrzcie dzieci, zosta zredukowany do tego stopnia, e sam
Pawe VI okaza publicznie z tego powodu swoje niezadowolenie (por.
Przemwienie z 15 listopada 1972). Nie wzito pod uwag tego fundamentalnego
aspektu chrztu, ktry z pewnoci wiele znaczy w pierwszych wiekach Kocioa.
Pierwsi chrzecijanie byli przekonani, e pogaostwo jest dzieem diaba. Czsto
czytamy a ziarnach Sowa w dziejach w. Justyna, w. Klemensa Aleksandryjskiego,
Orygenesa.
Winnimy jednak mied na uwadze, e kiedy Ojcowie uywajc tego
sformuowania, to odnosz je tylko do filozofw, a nie do religii pogaoskich.
Wedug nich, ziarna Sowa Boego mona spotkad w tych wielkich systemach
filozoficznych (Sokrates, Platon, Arystoteles), ktre ukierunkowane s na
monoteizm. Nie znajdujemy ich natomiast w religiach pogaoskich, w ktrych
dopatrywali si przeciwieostwa (obrazy) prawdziwej religii. Religie pogaoskie w ich
rozumieniu s dzieem szatana. Std wzia si potrzeba praktyki egzorcyzmu w
stosunku do kadej osoby i do caego rodowiska spoecznego, aby dokonao si
przejcie z pogaostwa do chrzecijaostwa, spod wadzy zego ducha pod
panowanie Boga.
Take dzi istnieje potrzeba pooenia nacisku na to przejcie, a dostrzega to tylko
ten, kto ma dzi otwarte oczy na sytuacj wspczesnego czowieka i na ca nasz
rzeczywistod.

13
3.) Od III do VI wieku; By to okres wielkiej ewolucji w caym Kociele, take w
sferze praktykowania egzorcyzmw. Wielkie wydarzenia historyczne, takie jak
zwycistwa Konstantyna i Teodozjusza, mog sprawiad wraenie, e pogaostwo
zostao zwycione przez chrzecijaostwo.
Z drugiej strony inwazje barbarzyocw s interpretowane przez Ojcw, jako
nadejcie nowego pogaostwa, ktre nie mniej ni to pierwsze potrzebuje
egzorcyzmw. Piszc o tym okresie, nie mona pomind wielkiej postaci w.
Marcina z Tours, ktry oprcz tego, e wyprzedzi w. Benedykta w zakadaniu
wsplnot ycia monastycznego na Zachodzie, nalea take do wielkich apostow
nawracajcych barbarzyocw i zasyn rwnie, jako wielki egzorcysta.
Ale do wikszego rozwinicia dziaalnoci zwizanej ze stosowaniem egzorcyzmw
przyczyniy si przede wszystkim pocztki ycia monastycznego. Pierwsi mnisi, tacy
jak Antoni, Pachomiusz, Hilarion, nie wycofywali si na pustyni, aby uciec od
wiata, ale przebywali w osamotnieniu, walczc z szatanem, ktry wedug
dugowiekowej tradycji na pustkowiu znajduje swoje ulubione mieszkanie.
Walka przeciwko zemu duchowi, prowadzca do uwolnienia ludzkoci od atakw
szatana, bya gwnym celem mnichw, ktrzy w ten sposb, po zakooczeniu
przeladowao i przeminiciu epoki mczennikw, stawali si bojownikami,
walczcymi na pierwszej linii przeciwko szatanowi.
Ta koncepcja zostaa bardzo wyranie przedstawiona we wszystkich dzieach
dotyczcych nauczania i dziaalnoci pierwszych mnichw. Mona przypomnied np.
ywot w. Antoniego, ktry zosta napisany przez w. Atanazego czy te dzieo
Collationes Kasjana, albo Schody do raju w. Jana Klimacha. Wczeniej, nawet jeli
wszyscy chrzecijanie mogli wyrzucad demony w imi Chrystusa, to z pewnoci
prym wrd nich wiedli ci, ktrzy powicali si modlitwie i postom, zgodnie z
nauczaniem Ewangelii.
Take ten fakt wyjania skutecznod twardego ycia mnichw dla pokonywania
zych duchw.
Okoo roku 300, to jest w czasie ostatnich przeladowao, a mam na myli okres
przeladowao Dioklecjana, mielimy do czynienia z licznymi przykadami walki
przeciwko szatanowi, ktre stanowi wiadectwo heroizmu staroytnych
chrzecijan. W Rzymie, wrd ostatnich mczennikw, wyrniali si Marcelin i
Piotr. Piotr by najstarszym egzorcyst-mczennikiem, ktrego imi dobrze znamy
nie liczc oczywicie apostow. Wydaje si, e jest on pierwowzorem egzorcysty-
mczennika, ktry stopniowo ustpuje miejsca egzorcycie-mnichowi. Nie naley

14
zapominad, e take wtedy nie brakowao faszywych egzorcystw i oszustw,
przed ktrymi trzeba byo bronid ludzi.
Doszo w ten sposb w Kociele zachodnim do powstania pierwszych przepisw
kanonicznych. Synod Rzymski, ktremu przewodniczy papie Sylwester, mianowa
egzorcystw, przyznajc tej funkcji stopieo niszych wiceo.
Ta tendencja wynikaa po czci z prawa rzymskiego, wedug ktrego wszystko
podlegao regulacji. W ten sposb dziaalnod egzorcystw zostaa wczona do
sakramentu wiceo, jako jedno ze wiceo niszego stopnia.
Potem sam egzorcyzm, jako wicenie niszego rzdu, zosta zlikwidowany,
najpierw przez Koci anglikaoski w 1550 roku, a pniej przez Koci katolicki na
Soborze Watykaoskim II.
Natomiast Koci wschodni by daleki od biurokratyzowania egzorcyzmu i zawsze
uwaa go za charyzmat tzn., jako pewn, dan od Boga, osobist zdolnod
wierzcego, a szczeglnie tych mczyzn i kobiet, ktrzy wykazuj odpowiednie
uzdolnienia do sprawowania tej formy apostolstwa. Tak jest rwnie i dzi:
egzorcystami s ci, ktrzy maj taki wanie charyzmat.
Dodam jeszcze, e na Zachodzie formularze egzorcyzmw staway si coraz
bogatsze; szczeglnie, gdy chodzi o stosowanie egzorcyzmw chrzcielnych
(wystarczy odwoad si chociaby do pism w. Cyryla Jerozolimskiego). Moemy
sdzid, e ta faza dyscyplinarna, (czyli normujca) zakooczya si z rokiem 416, gdy
papie Innocenty I ustali, e egzorcyzmy mog byd sprawowane tylko za zgod
biskupa. Na Wschodzie tymczasem praktykowano je w cakowitej charyzmatycznej
wolnoci, bez stosowania szczeglnych ograniczeo.
Chciabym dodad, e poprzez wprowadzenie do tej materii pewnej dyscypliny nie
chciano wcale ograniczad wadzy Ducha witego, manifestujcej si w
przyznawaniu charyzmatw temu, komu chce i jak chce; w tym take charyzmatu
uwalniania od zych duchw. Caa historia Kocioa obfituje w przykady witych
(mam tutaj na myli chodby w. Pawa od Krzya, w. Katarzyn ze Sieny, w.
Gemm Galgani, w. Jana Bosco, b. o. Pio oraz wielu innych witych
wywodzcych si z rnych epok), ktrzy uwalniali od zych duchw, nawet, jeli
sami nie byli egzorcystami.
Nie chodzi te o ograniczenie wadzy wypdzania zych duchw w imi Chrystusa,
udzielonej przez Niego samego tym wszystkim, ktrzy w Niego wierz. Musimy
odtd byd uwani, aby nie stwarzad niepotrzebnego zamieszania, i uywad
odpowiedniej terminologii na okrelenie dziaalnoci uwalniajcej od wpywu

15
szatana: mwimy, wic o egzorcyzmie, gdy mamy do czynienia, z sakramentalium,
ktrego mog udzielad biskupi, lub kapani przez nich wyznaczeni.. Mwimy o
modlitwie o uwolnienie, gdy chodzi o wszystkie inne formy dziaania pojedynczego
czy grupowego; take, jeli zmierzaj one do tego samego celu, co egzorcyzmy, to
znaczy prowadz do uwolnienia od zego.
4. Od VI do XII wieku; by to dugi okres, w ktrym praktykowanie egzorcyzmw
przeywao swj rozkwit, zarwno na Wschodzie, jak i na Zachodzie. W Kocioach
nie brakowao egzorcystw, dziki czemu mona byo mwid nawet o szkole
sprawowania egzorcyzmw, ktrej dzi tak brakuje ze wzgldu na zanik
praktykowania egzorcyzmw. Egzorcyci starsi i dowiadczeni byli wspomagani
przez modszych, ktrzy potem mogli ich zastpid, majc ju odpowiednie do tego
przygotowanie. Dzi kapan, ktry zostaje mianowany egzorcyst, otrzymuje tylko
jedyn instrukcj: "Rad sobie sam!"
Okres ten charakteryzowa si wielk kreatywnoci, gdy chodzi o uywanie
formu egzorcyzmujcych rnego pochodzenia. Wrd formu oficjalnych po raz
pierwszy znajdujemy formu uywan do wiceo egzorcystw zamieszczon w
Statuta Ecclesiae Antiqua z VI wieku.
Warto wspomnied te o formularzach Alcuina, ktre weszy do Messale Romano
Gallicano, a gdy ukaza si rytua z roku 1614, cieszyy si wikszym powodzeniem
ni pozostae formuy. Dlatego jeszcze dzi s one oficjalnie odmawiane. Warto
zauwayd, e w tym wanie okresie odrodzi si dualizm manichejski, ktry
stwarza powane zagroenie dla rozwoju Kocioa. Potpiony na Synodzie Praskim
w 560 roku, wci funkcjonowa, aby ujawnid si z ca sw si w XII wieku
podczas herezji Katarw i Albigensw.
Trzeba potraktowad t herezj z uwag, poniewa wyjania ona pewien nowy
rodzaj stosowanych egzorcyzmw, a przede wszystkim umoliwia zrozumienie
faktu przeladowania heretykw, do ktrego niestety doszo w wiekach
pniejszych. A do XII wieku lud i teologowie odegnywali si od wierzeo w
czarownice i nie byo przeladowao optanych.
Moemy zakooczyd nasze rozwaanie stwierdzeniem wicym si z rozwojem
ikonografii. Powstay w tym okresie pierwsze wizerunki szatana, a take obrazy,
ktre przedstawiay dziaalnod egzorcystw. By to okres rwnowagi na tym polu:
praktyka egzorcysty stanowia integraln czd duszpasterskiej posugi Kocioa.
Byo tak, jak byd powinno, ale niestety, dzisiaj sytuacja wyglda nieco inaczej.

16
5. Od XII do XV wieku; nastpi bardzo smutny okres dla Kocioa, zapowiadajcy
nadejcie jeszcze mroczniejszych czasw. Nie mona wysnuwad takiego wniosku
tylko z kulturalnego punktu widzenia, gdy wanie w tym okresie powstay wielkie
Summy teologiczne i budowano cudowne katedry, ponadto na te czasy przypada
dziaalnod wielkich i teokratycznych papiey. Rwnoczenie jednak prowadzono
walki przeciwko Albigensom oraz powstaway wielkie herezje, poczone z
antyklerykalnymi i antykocielnymi wystpieniami. Europ wstrzsay nieustanne
konflikty, wystarczy chociaby przypomnied histori wojny stuletniej. Ale
nadchodziy jeszcze gorsze czasy. Te kobiety, ktre do tej pory byy nazywane
bonae feminae, czyli "bdcymi nie w peni rozumu", i ktrym okazywano
wspczucie, zaczto nazywad "czarownicami".
Wanie one bardziej ni ktokolwiek inny mogy potrzebowad egzorcyzmw,
tymczasem byy przeladowane i palone na stosach. Nie moemy nie wspomnied,
e w. Joanna D'Arc, ktra zostaa osdzona z powodw politycznych, jako
czarownica, nigdy nie zostaa poddana egzorcyzmom i skazano j na spalenie na
stosie. Mielimy w tym przypadku do czynienia z upadkiem wszelkiej
sprawiedliwoci duszpasterskiej i prawnej, ktry sprawi, e straciy rozum osoby
penice najbardziej odpowiedzialne funkcje.
Wydaway rozkazy, ktre pocigay za sob powane konsekwencje. Byd moe
osoby te miay zudzenie, przynajmniej na pocztku, e opanuj sytuacj poprzez
prawne sankcjonowanie pewnych tendencji.
W 1252 roku Innocenty IV zezwoli na zastosowanie tortur przeciwko heretykom.
W roku 1326 Jan XXII po raz pierwszy wyda zezwolenie na podjcie stosownych
dziaao przeciwko czarownicom.
By to pocztek szaleostwa, ktremu towarzyszyy take szerzce si klski
ywioowe. W latach 1340-1450 Europ nawiedzia tak zwana "czarna zaraza", tj.
epidemia, ktra zdziesitkowaa ludzkie spoecznoci, pocigajc z sob takie
konsekwencje, jak: upadek wartoci moralnych rozprzestrzenianie si
bratobjczych walk, schizmy w Kociele.
Z tych wszystkich klsk zrodzia si mania demonizowania wszystkiego, ale nie w
tej formie, ktra prowadziaby do stosowania egzorcyzmw o uzdrowienie lub te
uwolnienie. Przyjto niszczycielskie formy walki ze zem. Oczywicie nie mona
zapomnied, e kady fakt historyczny moe byd zrozumiany tylko w ramach
kontekstu i mentalnoci epoki, w ktrej ma on swoje miejsce.

17
Zrozumienie go nie oznacza wyraenia zgody na jego istnienie, ale naley zdad
sobie spraw z tego, dlaczego wwczas tak si dziao. Jeeli chcielibymy osdzid
fakt: przeszoci w wietle dzisiejszej mentalnoci, to nic bymy z nich zapewne nie
zrozumieli.
6. Od XVI do XVII wieku; by to naprawd okres szaleostwa, w ktrym egzorcyzmy
ustpiy miejsca przeladowaniom. Historia zawsze uczy ycia, dlatego czsto jest
nazwana "nauczycielk", ktrej si nie sucha. Opisujc ten okres, ktry jest
najmroczniejszy ze wszystkich, chciabym si ustosunkowad do niego bardzo
jednoznacznie, poniewa uwaam, e moemy si z niego wiele nauczyd i
wycignd wnioski dla naszych czasw.
Wanie na podstawie tego okresu mona wyranie dostrzec pewn prawidowod,
e tam, gdzie nie praktykuje si egzorcyzmw, ich miejsce zajmuj
przeladowania. Tam, gdzie egzorcyzmy s praktykowane, nie dochodzi do
przeladowao; nawet, jeli mamy do czynienia z t sam epok i z tak sam
mentalnoci oraz z tymi samymi problemami. Gdzie zy duch nie jest zwalczany i
wyrzucany z pomoc egzorcyzmw, tam ludzie s demonizowani i mordowani.
Zaley mi na tym, aby przed ukazaniem panoramy historycznej tego okresu
powiedzied, e ten wyej wspomniany fenomen jest przedmiotem mojej
szczeglnej troski o dzisiejsz sytuacj naszych spoecznoci i Kocioa.
Kiedy widz cige prby, szczeglnie ze strony ludzi Kocioa, pomniejszania
problemu istnienia diaba i jego dziaania, zredukowania go do minimum czy
zrezygnowania zupenie ze stosowania egzorcyzmw, to sdz, e nie ponosi na
tym adnej szkody szatan, natomiast olbrzymi krzywd wyrzdza si samemu
czowiekowi. S rne sposoby demonizowania ludzkoci: byo Dachau, zakadano
guagi, istniao ludobjstwo i prowadzono czystki etniczne. Gdy pisz te sowa, w
byej Jugosawii toczy si wojna. Ale powrdmy do naszej historii.
Odczuwano piln potrzeb zreformowania rytuau egzorcyzmw, ale nikt si tego
nie podejmowa. Egzorcyzmy po dzi dzieo stanowi jedyn, zaniedban, i
niezreformowan dziedzin duszpasterstwa - nawet Sobr Watykaoski II nic tu nie
zmieni. A jeeli jakie prby zostay podjte, to byy one tak nieudolne, e staoby
si lepiej, gdyby je porzucono...
Biorc pod uwag fakt, e ludziom Kocioa brako zdecydowania, inicjatyw
przej cesarz Karol V, ktry 9 lipca 1548 roku prolongowa w Augucie edykt
dotyczcy reformy rytuaw. Lecz zo zaszo ju za daleko, a przeladowania
czarownic osigny swoje apogeum w latach 1560-1630.

18
Dziki Bogu, byy i chlubne wyjtki. Zachowa si dobrze udokumentowany
przypadek siostry Joanny Fery (1559--1620), pochodzcej ze zgromadzenia
Czarnych Sistr z Mons, we Francji. Wiele lat wczeniej zawara ona pakt z
diabem. Bya naprawd czarownic, ktr naleao wydad inkwizycji i wedug
norm wwczas obowizujcych, zostaaby skazana na spalenie na stosie.
Na szczcie znalaz si uczony i peen taktu duszpasterz, Luigi de Berlarmont,
arcybiskup Cambrai. Zarzdzi, e siostra, ktr chciano oddad pod sd, ma byd
poddana egzorcyzmom. Po roku modlitw egzorcystycznych siostra zostaa
uwolniona od zego ducha i przeya jeszcze wiele lat w swoim zakonie jako
wzorowa zakonnica. Szkoda, e inni biskupi, chod byli uczeni i wici, nie pomyleli
w ten sam sposb.
Mam na myli w. Karola Boromeusza, ktry akurat w tym przypadku poszed za
panujc wwczas "mod. Mimo wszystko pozosta wielkim witym i wielkim
biskupem. Ale witod nie zawsze chroni przed popenieniem bdw.
Horror polowao na czarownice rozprzestrzeni si przede wszystkim na kraje
protestanckie (dzi take one przyznaj), gdzie na dodatek w XVII wieku doszo do
wojen religijnych.
Lecz chciabym podkrelid, e tam, gdzie nadal praktykowano egzorcyzmy, nie byo
stosw albo pono ich niewiele. Zostao wykazane, e w Rzymie w siedzibie
papiey -wydarzy si tylko jeden taki przypadek. W katolickiej Irlandii czarownice
nigdy nie byy przeladowane. W samej Hiszpanii, znanej z inkwizycji Torquemady,
chod byy przeladowania, to jednak nie osigny one rozmiarw, jakie zwyko im
si przypisywad.
Trzeba take wspomnied o autokrytycyzmie samych katolikw zapocztkowanym
przez jezuit Friedrich Spee, ktry w 1631 roku opublikowa ksik Cautio
criminalis. Zamieci w niej bezlitosn krytyk tortur i polowao na czarownice. By
to pocztek opamitania i skruchy, ktre potem rozcigny si take na obszar
protestancki. Natomiast niewielki wpyw na rozwj tego zagadnienia wywar
Sobr Trydencki, ktry ograniczy si tylko do opracowania nauki na temat
sakramentu wiceo, zaliczajc egzorcyzm do wiceo niszych.
7. Od XVII wieku a po dzi; jak irracjonalne i absurdalne byy polowania na
czarownice, tak samo irracjonalne byo ich zaprzestanie. Wszystko ustao w jednej
chwili, niemale niespodziewanie. Lecz nie nastpio to tak, jak logicznie naleao
si tego spodziewad:, poniewa tam, gdzie kontynuowano praktyk egzorcyzmw,

19
nie byo przeladowao, naleao, wic ponownie przywrcid praktykowanie
egzorcyzmw. Tymczasem tak si nie stao.
Reakcja na wybryki przeszoci przyniosa totalny brak zainteresowania diabem i
jego dziaaniem. Doszy do tego take i inne powody, ktre funkcjonuj jeszcze i
dzi. Przesada, objawiajca si demonizowaniem wszystkiego, wzbudzia reakcj,
ktra spowodowaa upadek doktryny dotyczcej istnienia diaba. Diabe sta si
symbolem, zabawnym "pajacem; co wicej, by on rwnie widziany, jako
wyobraenie abstrakcyjnej idei za. Ale nie by ju istnieniem osobowym, ktrego
dziaanie siga do samej gbi czowieka, jak twierdzi Sobr Watykaoski II: "Caa
historia ludzka jest przeniknita straszn walk przeciwko siom ciemnoci; walk,
ktra rozpocza si na pocztku wiata i ma trwad, jak mwi Pan, a do dnia
ostatecznego" (Gaudium et spes, 37).
Do utrwalenia tego nagego przejcia, okrelajcego nastpne trzy wieki,
przyczynia si pniej kultura wiecka. Wywara ona wielki wpyw na rodowiska
kocielne, szczeglnie na uniwersytety, wpywajc w sposb decydujcy na
formacj biskupw i kapanw.
Ta sytuacja znalaza szybko swe odzwierciedlenie w religijnoci ludu, prowadzc
do kryzysu wiary , a - jak to si zawsze zdarza - tam, gdzie upada wiara, ludzie
oddaj si praktykom zabobonnym, ktre w naszych czasach znajduj swoje
korzenie w rnych odmianach okultyzmu. Ten ostatni punkt zostanie rozwinity
w jednym z nastpnych rozdziaw.
Kultura wiecka zostaa zdominowana przez dziaalnod demitologizujc,
prowadzon przez niewierzcych racjonalistw, a potem znalaza si pod
wpywem ironicznym idei illuministw, ktrzy wymiewali si z religii. Nastpnie
przewag mieli dziewitnastowieczni scjentyci, ktrzy negowali chrzecijaostwo i
objawienie. W naszym wieku pojawi si natomiast materializm historyczny a
potem ateizm propagowany wobec mas przez komunistyczne systemy, a wreszcie
doszlimy do postawy konsumpcyjnej, ktra jest charakterystyczna dla wiata
zachodniego. To wszystko wywaro take wielki wpyw na wiat kocielny. Jak
wspomniaem ju o tym wczeniej w seminariach i na papieskich uniwersytetach
zbyt mao mwi si o istnieniu diaba, a tym bardziej o posudze egzorcystw.
Nawet jeszcze dzi ciesz si powaaniem teologowie i biblici, ktrzy neguj
istnienie szatana albo przynajmniej odrzucaj jego dziaanie, jak rwnie same
egzorcyzmy stosowane przez Jezusa Chrystusa, zaliczaj je "do specyficznego
sposobu wyraania si charakterystycznego dla wczesnej kultury i

20
dostosowanego do mentalnoci epoki". Twierdz, i wierz tylko w skutecznod
psychiatrii i parapsychologii, o ktrych z pewnoci maj bardzo niejasne pojcie.
Z drugiej strony nie mona zaprzeczyd, e egzorcyci zawsze istnieli, a niektrzy z
nich stali si nawet sawni, podobnie zawsze pozostaway w mocy kocielne
przepisy dotyczce nominacji egzorcystw dokonywanej przez biskupw, jak i
odnoszce si do Rytuau uywanego do egzorcyzmowania.
Jednak nie mona zbyt wiele oczekiwad od episkopatu, ktry posiada nadzorujc
wadz, jeeli chodzi o wyznaczanie egzorcystw, a bez wasnej winy, lecz z
powodw natury historycznej, nigdy nie widzia egzorcyzmw, nigdy ich nie
praktykowa, i wic nie przywizywa do nich wikszej wagi. Oczywicie s wyjtki.
Oto, dlaczego wanie dzi w Kociele katolickim do rangi symbolu urasta historia
tych maonkw, ktrzy powicili dziesid lat na poszukiwanie egzorcysty.
Wspomniaem rwnie o witych, ktrzy chocia nie byli egzorcystami, to jednak
wyrzucali ze duchy; takie osoby w Kociele istniay zawsze. Powinienem take
wspomnied o wspaniaej postaci Piusa VII, znanego z tego, e by winiem
Napoleona. By on wielkim egzorcyst i take bdc papieem nie zaprzesta
praktykowania egzorcyzmw; odmawia je rwnie w czasie swej podry do
Francji oraz w drodze powrotnej. Lubi powtarzad, e "punktem wyjciowym dla
duszpasterstwa jest egzorcyzm".
Warto zastanowid si, w jaki sposb to zaoenie zostao wyraone w praktyce: w
przyrzeczeniach chrzcielnych, gdy wyrzekamy si szatana i oddajemy si Bogu.
Wystarczy przeczytad chociaby pierwszy rozdzia Ewangelii wedug w. Marka,
aby zrozumied, e publiczne nauczanie Chrystusa rozpoczo si od stosowania
egzorcyzmw. Ale ilu dostojnikw Kocioa wierzy dzi w to stwierdzenie?
Gdy w 1614 roku zosta opublikowany Rytua Rzymski (Rituale Romanum), mona
byo wwczas korzystad z bogatej moliwoci wyboru modlitw egzorcyzmujcych,
jakie byy wtedy w uyciu. Zalecano znane formuy Alcuina, ktre maj za sob
dwanacie wiekw dowiadczeo. Lecz warto rwnie przypomnied o 21 normach
pocztkowych stanowicych praktyczne zalecenia dla wykonywania posugi
egzorcysty.
Nawet, jeli rni papiee wprowadzali do tych przepisw jakie poprawki, to
jednak nie uczyniono w tym wzgldzie zbyt wiele. Dzi egzorcysta jest postrzegany
przez ludzi, jako istota, co najmniej dziwna, albo kto, kto ma co z maga i co z
wariata. Nawet wspbracia kapani nieraz uwaaj go za czowieka naiwnego,
ktremu nie warto powicad wikszej uwagi. Mona dziki temu zrozumied,

21
dlaczego nasza epoka pokazaa film pt. Egzorcysta (sawnego reysera Williama
Blaty'ego, zrealizowany w 1971 r.), w ktrym dwaj kapani egzorcyci s
postaciami cakowicie kontrastujcymi ze sob i z tym, kim jest prawdziwy
egzorcysta.

KILKA WNIOSKW
Myl, e po dokonaniu prby panoramicznego spojrzenia na 2000 lat historii
stosowania egzorcyzmw w Kociele katolickim, naleaoby wycignd kilka
wnioskw.
1. Stwierdzone jest istnienie demonw, to jest duchw, ktre zostay stworzone
przez Boga, jako duchy dobre, ktre jednak sprzeniewierzyy si Bogu i wywieraj
zy wpyw na ludzi a do moliwoci zawadnicia nimi; mog te wywierad zy
wpyw na rzeczy. Chrystus wyrzuca ze duchy i tej wadzy wyrzucania zych
duchw w Jego imi udzieli tym wszystkim, ktrzy w Niego wierz. Oto dwie
fundamentalne prawdy ewangelicznego i kocielnego nauczania. Kto w nie; nie
wierzy, ten wychodzi poza obrb wiary katolickiej.
2. Walka przeciwko zym duchom moe byd prowadzona przez wszystkich
wierzcych - to stwierdzenie jest jednym z podstawowych zaoeo
chrzecijaoskiego ycia duchowego, jak poucza nas o tym tradycja monastyczna.
Wiemy, e zwyczajna dziaalnod diaba polega na kuszeniu. Wszyscy, zatem, jako
ludzie wierzcy, mamy obowizek prowadzenia walki przeciwko pokusom, ktre
pochodz z ciaa, (czyli z pierworodnej rany grzechowej), ze wiata i od diaba.
Biblia bardzo jasno wyraa si na temat tej walki, kt6r powinnimy prowadzid
przeciwko zu i przeciwko zym duchom. O tej walce mwi take dwa ostatnie
wezwania modlitwy Ojcze nasz. Egzorcysta jest tym kapanem, ktry z polecenia
Kocioa pomaga nam w wielu okolicznociach, w ktrych mamy do czynienia z
nadzwyczajnym dziaaniem zego ducha. Z pewnoci jego dziaanie powinno
odzyskad swoj dawn dynamik i t kreatywnod, jak miao w przeszoci, ktra
zgodnie z tradycj pozostaje wci ywa w Kociele wschodnim. Egzorcysta w swej
dziaalnoci powinien korzystad z pomocy charyzmatw i charyzmatykw, ktrych
Duch wity uzdalnia do tego typu posugi.
3. Dzi, prawie po trzech wiekach, widzimy powolne budzenie si tej
rzeczywistoci, zwizanej z posug egzorcyzmowania. Spotykamy si coraz
czciej z wci rosncymi wymaganiami ludu Boego, a duchowieostwo jest
cakowicie nieprzygotowane, aby je zaspokoid. Niezalenie od tego, co powiemy o
okultyzmie, wierz, e do rozkwitu tej odnowy przysuya si take kultura

22
wiecka. W przeszoci, jak o tym ju mwilimy, kultura wiecka wywara wielki
wpyw na odrzucenie caej rzeczywistoci ducha. W okresie wielkich odkryd
naukowych sdzono, e nauka potrafi rozwizad wszelkie problemy. Std te
dyskutowano wiele nad moliwoci pogodzenia ze sob nauki i wiary. Teraz
sytuacja ulega zmianie. Nauka, a przede wszystkim najwybitniejsi naukowcy zdali
sobie take spraw z tego, e badania naukowe mog zostad wykorzystane do
czynienia za (wystarczy chociaby wspomnied fakt wyprodukowania bomby
atomowej). Uwiadomili sobie take i to, e nauka te ma swoje wyrane
ograniczenia, e istniej prawa i moce, ktre wymykaj si spod wszelkiej ludzkiej
kontroli. Odczuem wielk satysfakcj, kiedy w czasie popularnej transmisji
telewizyjnej prowadzcy program mino woli zapyta mnie, czy dopuszczam
moliwod wsppracy z psychiatrami lub te z innymi specjalistami.
Odpowiedziaem, e tak. Zaraz potem zabra gos ju nieujcy prof. Emilio
Servadio, ktry nie tylko, e przyzna mi racj, ale wprost stwierdzi: "Ja sam
niektre przypadki odsyam do egzorcysty" Bya to dla mnie bardzo cenna
deklaracja i musz przyznad, e przyjem kilka osb, ktre zostay do mnie
skierowane przez psychiatrw. Ten fakt jest tym bardziej wymowny, e jest wielu
ludzi w Kociele, ktrzy nie wierz ani w optanie, ani w moc egzorcyzmw i
wysyaj wszystkich potrzebujcych do psychiatry...
4. Znajdujemy si jeszcze bardzo daleko od punktu docelowego: traktowania
egzorcyzmu, jako integralnej czci normalnego duszpasterskiego posugiwania,
ktremu powica si wystarczajca ilod osb. Mog powiedzied moim
wspbraciom, kapanom, e posuga ta umacnia i przyblia ludzi do Boga i do
Kocioa. Niektrzy myl, e egzorcyci wszystko demonizuj i w tym sensie ich
obecnod jest szkodliwa. Jest wprost przeciwnie: egzorcysta uspakaja ludzi i
oddala od nich lki, wsppracuje skutecznie na rzecz spokoju ludzkiego sumienia i
pokoju pomidzy ludmi. Moemy tak wnioskowad na przykadzie
najmroczniejszego okresu historii: tam, gdzie praktykowano egzorcyzmy, nie
demonizowano osb i nie mordowano blinich. Jeli spoeczeostwo ma wielu
egzorcystw, znaczy, e posiada "narzdzia", ktre przyczyniaj si do
zaprowadzenia pokoju. Posuga egzorcysty zwizana jest z prowadzeniem
dziaalnoci dotyczcej udzielania porad i pocieszenia cierpicych osb poprzez
przepowiadanie wiary, a nie przy pomocy magicznych trikw, do ktrych ludzie
czsto uciekaj si tylko, dlatego, e nie znajduj zrozumienia u kapanw.

23
CZY EGZORCYCI WIERZ W DIABA?
Tytu tego rozdziau moe wydawad si prowokujcy. Ale dla kogo, kto obraca si
i dziaa w tym rodowisku, nawizuje w tej dziedzinie midzynarodowe kontakty,
takie pytanie jest jak najbardziej na miejscu.
Napisaem, e, otrzymuj listy z prob o przyjcie od przedstawicieli rnych
narodowoci z caej Europy. Wystpowaem czsto, nieraz po kilka razy, w wielu
europejskich telewizjach. Moja pierwsza ksika Wyznania egzorcysty, ktra we
Woszech doczekaa si 13 wydao, zostaa przetumaczona na 9 jzykw.
Pisz o tym, aby podkrelid susznod mojej obserwacji, e w Kociele katolickim,
take w innych krajach europejskich, gdzie praktyka egzorcyzmw jest jeszcze
rzadsza ni we Woszech.
W tym miejscu, korzystajc z artykuu opublikowanego przeze mnie w
miesiczniku Vita pastorale (VIII-IX 1993), odwouj si do sytuacji panujcej we
Francji. Z pewnoci Francja jest tym krajem, z ktrego otrzymuj najwicej prb.
Otrzymaem zapewnienia, e sytuacja poprawia si, odkd Konferencja
Episkopatu Francji mianowaa nowego przewodniczcego dorocznych spotkao
egzorcystw.
Chciabym mied nadziej, e tak jest rzeczywicie; tymczasem ten, kto o tym czyta,
sam rozsdzi. Trzy wieki zaniedbao w tej dziedzinie to zbyt duo. To, o czym pisz,
nie jest krytyk kleru francuskiego, bo bybym wtedy niesprawiedliwy. Chc raczej
podkrelid specyficzn sytuacj, w ktrej znalaz si dzi cay Koci katolicki.

EGZORCYZMY WE FRANCJI
Ju w pierwszych latach mojej posugi egzorcysty byem zdumiony du liczb
Francuzw przyjedajcych do Woch i poszukujcych pomocy u egzorcysty.
Miaem rwnie okazj, poznad dwch dobrych egzorcystw francuskich, z
ktrymi wymieniem dowiadczenia i do dzi pozostaj z nimi w kontakcie. Od nich
oraz od innych przyjaci z tego, drogiego mi kraju, uzyskaem wiele informacji,
ktre tu zamieszczam i ktre nie straciy nic ze swojej aktualnoci. Mona
wnioskowad, e Francja jest jedynym krajem, w ktrym egzorcyci spotykaj si
raz do roku, uczestniczc w sympozjum zorganizowanym przez sam Konferencj
Episkopatu, poczwszy od 1977 roku. Na pocztku byo ok. 15 uczestnikw, dzi
jest ich ponad 80. To brzmi piknie, ale nie wszystko jest zotem, Co si wieci.
Na pocztku spotkania byy bardzo owocne i satysfakcjonoway uczestnikw
niezalenie od rnic wyraanych pogldw. Sekretarz, o. Chenesseau, podobnie

24
jak egzorcysta Parya, o. Gesland, byli bardzo zaangaowani w administrowanie
tego sakaramentalium i starali si, aby wlad t wiar w nowych egzorcystw.
Od 1984 roku sprawy radykalnie zmieniy si. W Paryu o. Gesland zosta
zastpiony przez o. Gauthiera, ktry nigdy nie praktykowa egzorcyzmw, lecz
wierzy tylko w skutecznod psychiatrii. Sekretarzem zosta mianowany o. Izydor
Froc, egzorcysta z Rennes, znany ze swej posugi w szpitalu psychiatrycznym.
Nowy sekretarz wpyn w sposb fundamentalny na zgromadzenie i formacj
nowych egzorcystw. Oprcz tego, e nigdy nie praktykowa egzorcyzmw, to
rwnie mona mied wtpliwoci, co do jego pogldw egzegetycznych. Przej,
bowiem idee o. Emile Morina, ktry w 1984 roku pisa, e w czasach Chrystusa na
tym samym poziomie umieszczano zarwno chorob, jak i grzech i diaba.
Natomiast Jezus dostosowa si do mentalnoci ludzi Jemu wspczesnych, dlatego
Ewangelie przedstawiaj fakty, ktre s interpretowane w wietle kulturowej
wraliwoci charakterystycznej dla tego okresu. Nie trzeba dodawad, e przy
pomocy zastosowania tych kryteriw w ekstremalnej formie mona zanegowad
ca historycznod Ewangelii, ktra zostaaby zredukowana do "kulturowego
jzyka danej epoki".
Ojciec Froc wykaza wielk trosk o nowych egzorcystw, uczc ich w ten wanie
sposb, aby aden z nich nie wykonywa nigdy prawdziwych egzorcyzmw. Na
przykad w Bretanii nie ma nikogo wykonujcego egzorcyzmy poza o. Janem,
cystersem z Timadeuc, ktry cieszy si wielkim autorytetem, dlatego moe
przeciwstawid si o. Frocowi.
Kiedy zasignem informacji na temat tego zakonnika, ktry przyjmuje szed osb
dziennie, dowiedziaem si, e ma ju umwione spotkania na trzy miesice z gry
i jeszcze dug list osb oczekujcych jego pomocy.
Niewielu egzorcystw francuskich praktykuje egzorcyzmy. Wielu z nich, bo ponad
szeddziesiciu, poda za ide propagowan przez o. Froca, ktry cieszy si
penym zaufaniem swojego biskupa. Jest on zawsze typowany do telewizyjnych
wystpieo, w czasie, ktrych otwarcie przyznaje si, e nigdy nie wykonywa
adnych egzorcyzmw.
Sam wystpowaem czsto przed kamerami telewizji woskiej i francuskiej oraz
innych krajw, ale przedstawiaem zgoa odmienne przekonania. Poniewa sam
dokonaem ponad 30 tysicy egzorcyzmw, idc po prostu za wskazaniami Pisma
witego i prawa kocielnego.

25
Ale to jeszcze nie wszystko. Na spotkaniach francuskich egzorcystw konferencje
prowadz przewanie psychiatrzy i psycholodzy. Bowiem kady problem zostaje
sprowadzony do poziomu psychologicznego, psychiatrycznego, socjologicznego.
Na prno mona by szukad w tych spotkaniach przykadw udanego egzorcyzmu
lub te nauczania odnonie do stosowania rnych metod w praktykowaniu
egzorcyzmw.
Sam mog powiedzied o przypadkach tych osb, ktre zostay do mnie skierowane
przez psychiatrw. Tymczasem, Froc i jego naladowcy troszcz si tylko o to, aby
ludzi odsyad wanie do psychiatrw. Dodam jeszcze jeden znaczcy fakt. Na
zgromadzeniach egzorcystw francuskich Przemawiaj i ustalaj reguy
psychiatrzy. U nas tak nie jest.
26 kwietnia 1993 roku przemawiaem do okoo 40 psychiatrw. Temat spotkania
brzmia: "Jak rozrnid choroby pochodzce od zego ducha od chorb
psychicznych?" Spotkanie byo niezwykle interesujce, szczeglnie dziki dyskusji,
jaka si wywizaa. Musz przyznad, e u tych specjalistw, wrd ktrych nigdy
nie brakowao niewierzcych, spotkaem si z zainteresowaniem i zaufaniem
wikszym ni wtedy, gdy przemawiaem do kapanw. Omawiam t konferencj w
jednym z nastpnych rozdziaw.
Ale powrdmy do omawianego tu tematu. Mona by sdzid, e przesadzam w
ostroci mojej wypowiedzi. Jednak ukazaa si ksika o. Izydora Froca, pt.
Esorcisti, chi sno e cosafanno [Egzorcyci, kim s, co robi+, (Ed. Pierme).
Jest to ksika, ktra nie ma nic wsplnego z nauczaniem na temat egzorcyzmw.
Zawiera ona tylko wierne odbicie idei samego autora, ktry wywiera wielki wpyw
na francuskich egzorcystw i na cay episkopat, na prob, ktrego autor t
ksik napisa, propagujc w ten sposb swoje idee. Ogranicz si do
podstawowych spostrzeeo:
Autor nigdy nie opisuje adnego egzorcyzmu i nic nie mwi na temat
egzorcyzmowania. S to rzeczy, ktrymi nie naley sobie zaprztad gowy.
Jaka jest, wic misja egzorcysty? Przyjmowanie i wysuchiwanie potrzeb
innych (s. 186), przyjmowanie i wysuchiwanie cierpicych (s. 135);
okazywanie wspczucia i wsparcia duchowego, prowadzenie modlitw o
uwolnienie (s. 142); zachcanie do modlitwy i do uwierzenia w Kogo (s.
159); celem egzorcysty jest take wychowywanie do wiary i do modlitwy (s.
170); egzorcyci powicaj swj czas dla cierpicych, okazuj im

26
 wspczucie i doradzaj im; wanie do tego wszystkiego potrzebni s
jeszcze egzorcyci (s. 185).
Nigdzie nie jest natomiast powiedziane, e wwczas, gdy egzorcysta
rozpozna wpyw zego ducha i ma obowizek zastosowania egzorcyzmw.
Po co? Chodzi przecie o choroby psychiczne!
W zamian za to nie brakuje takich sformuowao, ktre odrzucaj nawet
egzorcyzmy dokonywane przez samego Chrystusa; sformuowao, ktre
naruszaj Ewangeli w jej podstawach. Egzorcyzmy, o ktrych mwi si w
Ewangeliach, s uwaane przez autora, jako odniesienie si do pogldw
wczesnej epoki, jako faktor kulturowy (ss. 62 i 132). Nie chodzi tutaj o
prawdziwe uwolnienie od diaba, ale o opowiadania stworzone
odpowiednio do mentalnoci ludzi wspczesnych Jezusowi (s. 133). Jezus
dziaa zgodnie ze zwyczajami i kultur swoich czasw (s. 135).
Mgbym kontynuowad przytaczanie tych cytatw, ktre - moim zdaniem -
pozostaj w kontracie z Bibli i tradycj, jak to zreszt jasno wynika z
watykaoskiego dokumentu Wiara chrzecijaoska i demonologia, z 26 czerwca 1975
roku.
We wspomnianym dokumencie przyznaje si wielkie znaczenie wszelkim
uwolnieniom od zego ducha, ktrych dokonuje Chrystus. Kontrast z dzieem o.
Froca jest, wic oczywisty. Na poparcie swoich tez o. Froc cytuje relacj, ktr
wygosi o. Rene Marl'e na spotkaniu francuskich egzorcystw w 1992 roku,
odpowiadajc zreszt na zaproszenie samego o. Froca. I tu mona osupied.
Wedug tej relacji, diabe nie jest osob, ale mask (s. 120) . Szatan nie jest
istnieniem osobowym i nie posiada swojej indywidualnoci, lecz jest
przedstawiany przez Jezusa zgodnie ze zwyczajami Jego epoki (s. 120) . Jeli szatan
jest widziany jako personifikacja za uniwersalnego, to ma niewielkie znaczenie (s.
121) . W Biblii zy duch reprezentuje siy za, ktre wodz ludzi na pokuszenie (s.
122) . Sam o. Froc dodaje: odpowiadajc na pytanie, czy istnieje lub te nie istnieje
diabe, nie zawsze mona dad na nie precyzyjn odpowied (s. 132).
Wszystkie te stwierdzenia zostay potpione w gonym przemwieniu,
wygoszonym 15 listopada 1972 roku przez Pawa VI, w ktrym stwierdzi, e ten,
kto utrzymuje, i szatan nie jest osob "wychodzi poza ramy nauczania biblijnego
i kocielnego". Wypada ju zakooczyd te rozwaania. Niestety, idee Froca
rozprzestrzeniaj si nadal. W swojej ksice stara si on obalid dotd
obowizujcy Rytua, stosujc zdanie tego rodzaju: "egzorcyzm jest gestem
magicznym" (ss. 142 i 159); trzy objawy optania wskazane w Rytuale, dzi straciy

27
swoje znaczenie (s. 64); spirytyzm jest tylko niebezpieczny na poziomie
psychologicznym i duchowy (s. 76); magia jest fenomenem kulturowym (s. 77) .
Pryzmujc takie zaoenia, mona powiedzied, e myli si Biblia i Katechizm
Kocioa Katolickiego potpiajc spirytyzm, magi, okultyzm!
W zamian autor wychwala bez zastrzeeo nowy Rytua, tak jakby on by
ostateczny, zapominajc, e zosta opublikowany ad interim. O. Froc zrobiby
lepiej, gdyby nie zabiera w tej sprawie gosu, dlatego e w dokument
odzwierciedla pogldy francuskich redaktorw; lecz przede wszystkim z tego
powodu, e jest to dokument jeszcze zastrzeony, podlegajcy konsultacjom
biskupw, a wic moe on ulec pniej rnym modyfikacjom (nowy Rytua zosta
opublikowany w 1999 roku).
Na zakooczenie o. Froc zamieszcza pewn rekompensat dla zwolennikw
egzorcystw, ktra stanowi prawdziwe arcydzieo. Uznaje w swej askawoci tylko
dwa egzorcyzmy, ktrych dokona Jezus Chrystus. "Czy mnie miujesz?" - S to
sowa skierowane trzy razy do Piotra, ktre my, biedni ignoranci, uwaalimy za
potrjne potwierdzenie mioci na zadoduczynienie za potrjne zaparcie si.
Teraz dowiadujemy si, e by to prawdziwy i waciwy egzorcyzm (s. 138) . Jeszcze
bardziej zdumiewajcy jest pocaunek Judasza, ktry my, biedni ignoranci,
uwaalimy jedynie za dopenienie zdrady Chrystusa, a teraz dowiadujemy si, e
jest to egzorcyzm, ktry byd moe w zastosowaniu si nie uda (s. 140) . Mona
zatem zastanawiad si czy o. Froc wie naprawd, czym jest egzorcyzm? Ale moe
jedynie troszczy si on tylko o to, aby by w swych pogldach nowoczesny, a
dziaalnod egzorcysty XX wieku - jak sam stwierdza - polega tylko na
przyjmowaniu i wysuchiwaniu" (s. 86). Na niczym wicej.
Gdy pisz o tym, odczuwam gorycz, ale jestem zarazem przekonany, e speniam
swoj powinnod. Egzorcyzm ma swoje poprawne uzasadnienie w Pimie w. w
caej tradycji Kocioa, w prawie kocielnym. A mimo wszystko, take i we
Woszech, s egzorcyci, ktrzy ograniczaj si tylko do przyjmowania i
wysuchania. Lepsze to ni nic, ale take postpowanie jest nadal
niewystarczajce. Jest natomiast skuteczniejsze ni zachowanie tych, ktrzy
odsyaj ludzi do diaba. Od egzorcystw naley oczekiwad czego innego!
OKULTYZM
Sdz, e okultyzm jest waciw religi szatana, ktra przeciwstawia si
prawdziwemu Bogu i prawdziwej religii, a przede wszystkim samemu czowiekowi
oraz jego duchowym aspiracjom i zdrowemu rozumowi, ktry skania czowieka do

28
badao i poszukiwania rozumnych wyjanieo odnoszcych si do tego wszystkiego,
co stanowi przedmiot jego poznania.
Aby zdad sobie spraw z tego, co oznaczaj te stwierdzenia, musimy wyjd od
samych fundamentw naszej wiary, ktrej podstaw jest objawienie, a punktem
wyjcia niech bdzie nastpujce biblijne stwierdzenie: "Suchaj Izraelu, Pan jest
naszym Bogiem - Panem jedynym. Bdziesz miowa Pana, Boga twojego, z caego
serca swego, z caej duszy swojej, ze wszystkich si swoich" (Pwt 6,4--5).
Jest to fundament wiary, na ktrym opiera si cay Dekalog: "Ja jestem Pan, Bg
twj, ktry ci wywid z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie bdziesz mia
cudzych bogw przede mn" (Wj 20, 2-3). Oto wielki pocztek poprzedzajcy
wypenienie si objawienia poprzez wcielenie Chrystusa, jedynego Zbawiciela i
jedynego Nauczyciela. "Zabierzcie Boga, a wiat wypeni si bokami" to
sformuowanie nie jest tylko spostrzeeniem dokonanym przez wspczesnego
pisarza, ktre odzwierciedla przekonania ujawniajce si na przestrzeni caej
historii. Proboszcz z Ars wyraa t sam myl innymi sowami: "Zabierzcie
proboszcza z parafii, a nie minie dziesid lat i zaczniecie czcid bestie". Lubi
odwoywad si do tej wyjtkowej ksigi, to jest do Biblii, ktra zawiera nauczanie
skierowane od Boga do czowieka. Cay Stary Testament opisuje histori wiernoci
Boga wobec narodu wybranego i zarazem niewiernod Izraela. Za kadym razem,
gdy lud ydowski odwraca si do Boga, oddawa si bawochwalstwu. Jest to
matematyczny pewnik, e zawsze, proporcjonalnie do upadku religijnoci, wzrasta
zabobon.
W ten sposb otwiera si droga do propagowania okultyzmu we wszystkich jego
odmianach. Nasz wiat, ktry tak bardzo oddali si od Boga i od wszelkich form
religijnoci, zanurzy si w bawochwalstwie, w zabobonach, w okultyzmie.

CZYM JEST OKULTYZM?

Nie jest atwo podad definicj okultyzmu. Niektrzy zawaj j, a inni poszerzaj
zakres tego pojcia (sam wol stosowad pojcie bardziej rozszerzone), a terminy
uywane dla opisania tego zjawiska s czsto stosowane zamiennie i nie wyraaj
tych treci, ktrych granice s dobrze okrelone. Oglnie mwic, okultyzm jest
wiar w istnienie bytw lub mocy, ktre nie daj si sprawdzid dowiadczalnie na
normalnym poziomie wraliwoci, a dziki ktrym mona zapanowad nad
wszystkim przy zastosowaniu szczeglnych praktyk, ktre opanowuje si dziki
badaniom, poprzez inicjacj i rnorodne dwiczenia. Kto powica si
okultyzmowi, ten utrzymuje, e posiad tajemnicze poznanie i zrozumienie tych

29
mocy, ktrych inni nie posiadaj, a ktre wykraczaj poza prawa fizyki czy rozumu,
np. czytanie myli, materializacja przedmiotw, poznanie przyszoci, wywieranie
dobrego lub zego wpywu na osoby, panowanie nad siami natury, bezporedni
kontakt z duchami, relacje ze zmarymi, z UFO, z istotami pozaziemskimi itd., im
wicej tych umiejtnoci si posiada, tym lepiej?..
Mamy tu do czynienia z oczywistym odrzuceniem prawdziwej religii i zdrowego
rozsdku. Czowiek odrzuca prawdziw religi, gdy zwraca si ku bytom, mocom,
wadzom, ktre nie pochodz od Boga: czowiek nie odnosi ich do Boga ani w ich
istnieniu, ani w korzystaniu z nich. Odrzuca si rwnie rozum, poniewa chodzi o
istoty i moce znajdujce si cakowicie poza moliwoci badania lub rozumnej
kontroli, ktre wymykaj si wszelkiej moliwoci naukowego dowiadczenia. Ju
na podstawie tej wzmianki widad bezporedni relacj z magi, wrb, astrologi,
spirytyzmem, satanizmem oraz z pewnymi aspektami masonerii.
Zamiast mwid o relacjach, jakie midzy tymi zjawiskami zachodz, powiedziabym
tylko, e okultyzm jest jakby szczepem, z ktrego rodz si wszystkie wyej
wymienione konsekwencje, bdce jego owocami. Kto czyni z niego religi, ten
wstpuje do sekty, w najgorszym rozumieniu tego sowa.
Czy jest moliwe, eby ta caa konstrukcja obskurantyzmu staa na wasnych
nogach bez dochodzenia swojego pocztku i jakiego punktu wyjcia? Prb jest
wiele i sama ich rnorodnod wskazuje, jak bardzo s one niespjne.
Dzi jest modne odwoywanie si do staroytnych praktyk wschodnich, szczeglnie
hinduskich lub tybetaoskich albo do ydowskiej kabay. Inni wol nawizywad do
staroytnych tradycji, nie wiadomo dokadnie, jakich, ktre zostay zapomniane i
aby je poznad, potrzebna jest inicjacja. Oto, wic mamy ezoteryzm, czyli inicjacj,
w deniu do tego, aby odkryd, co kryje si za staroytnymi tradycjami, mitami i
symbolami oraz by nimi zawadnd i wykorzystad staroytne tajemnice. Zatem
mionicy ezoteryzmu stwierdzaj, e odkryli tajemnice dotyczce pochodzenia
pewnych rolin, mineraw, krysztaw, itd.
Tak samo okultyzm, poprzez poznanie tajemnych mocy, chce nimi zawadnd,
take za cen oddania si pod panowanie istot wyszych: ludzie ju od jakiego
czasu wgbiaj si w te tajemnice lub te w nieokrelone byty. Bywa te, e
pozwala si na to, aby czowieka prowadziy demoniczne duchy, o ktrych nic nie
wie, kim one s. Dzi modne jest udawanie si po pomoc do magw, wrbitw,
widzcych kartomantw oraz tych, ktrzy mwi, e dziaaj za porednictwem
ducha-przewodnika. Ale kim on jest? Tego nie wiedz, jeli nawet wymawiaj jego
imi. Czym jednak byby okultyzm, gdyby wszystko stao si jasne?

30
Ogranicz si tylko do udzielenia porady, aby powierzyd si przewodnictwu Anioa
Stra i byd przede wszystkim posusznym nieustannemu dziaaniu Ducha
witego.
Na zakooczenie moemy powiedzied, e ezoteryzm jest nauczaniem tego, co
ukryte; a okultyzm polega na odkrywaniu bytw i mocy tajemnych oraz
przyswajaniu koniecznych praktyk i sposobw, aby osignd nad nimi wiksz
wadz. Te dwa pojcia s sobie tak bliskie, e w wielu tekstach znajdujemy ich
poczenie i dlatego mwi si o okultyzmie ezoterycznym. Definicje i sowa mog
nudzid suchajcych, ale owoce dziaalnoci okultystw i ezoterystw s dzi
poszukiwane, jak nigdy dotd.
W tym rozdziale bd mwi o sektach, o nowej religijnoci, o satanizmie. Dwa
nastpne rozdziay powic magii i spirytyzmowi ze wzgldu na ich szczeglny
rozkwit. Dodam te, e w tej dziedzinie wiele za uczyniy mass media. Propaguj,
bowiem to, co jest widowiskowe i tym samym przynosi zysk, podczas gdy ludzie,
utraciwszy zdrow religijnod, s spragnieni nadzwyczajnoci.
Ale najpierw zobaczmy, jak bronid si przed okultyzmem, aby mc "zajanied jak
gwiazdy, pord pokolenia przewrotnego i zepsutego" (Flp 2,15).

OBRONA PRZED OKULTYZMEM

atwo powiedzied, na czym ona polega, trudniej natomiast przejd do realizacji.
Mona zapisad strategi tej obrony w trzech kluczowych punktach: nowa
ewangelizacja, waciwa informacja, wysuchiwanie osb.
1. Nowa ewangelizacja.
O potrzebie nowej ewangelizacji nieustannie przypomina Ojciec wity. Jeeli
okultyzm rodzi si z zaprzeczenia Boga i Jego objawienia i dy do zniewolenia
czowieka, podporzdkowujc jego istnienie dwuznacznym bytom i rytom, to
antytez okultyzmu jest powrt do Boga. Tylko w ten sposb mona zachwiad
twierdzami bawochwalstwa i zabobonu, na ktrych bazuje okultyzm.
Niejednokrotnie mwiem lub pisaem, e nard woski jest ludem ochrzczonych
pogan, ktry yje po pogaosku, a o religii wie tylko tyle, co poganie. Wystarczy
chociaby spojrzed na rozbite rodziny, na nieuczciwod krlujc w kadej
dziedzinie ycia, na triumf rozwodw i aborcji, na ma liczb narodzin, na pustk
w kocioach. Sdz, e mona porwnad nasz rzeczywistod do sytuacji
panujcej w Rzymskim Imperium, podczas okresu dekadencji, ktry zosta opisany
przez w. Pawa w Licie do Rzymian czy te w bardziej przystpny sposb przez

31
Henryka Sienkiewicza w powieci historycznej Quo vadis? Mielimy wwczas do
czynienia z oglnym upadkiem moralnoci, ktrego z pewnoci nie znay czasy
Republiki. Podobnie jest i teraz. Skd wzi si po II wojnie wiatowej ten upadek
wartoci oraz tak masowe i postpujce porzucanie wiary?
Przyczyn jest wiele, ale niektre z nich maj szczegle znaczenie. Filozof August
Del Noce napisa, e historia nowoczesnego wiata jest histori do
rozpowszechniania ateizmu. Jest to prawda i stanowi ona absolutn nowod w
ludzkiej historii: ateizm zosta wpojony ludowi. Nigdzie przedtem czego
podobnego nie byo. Prbowano ewentualnie wprowadzad kult faszywych i
"kamliwych magw", jak nazywa ich Dante, albo kult imperatora, albo, ktr
inn religi odpowiadajc spoeczno-kulturowej mentalnoci danego ludu i danej
epoki. Ale tylko marksistowski komunizm wpad na pomys propagowania ateizmu
przy pomocy metod "naukowych", co znalazo yzny teren take w wiecie
zachodnim, ktry ju wczeniej zosta zagroony racjonalizmem, sekularyzmem
oraz bardziej szerzcym si konsumpcyjnym modelem ycia i obojtnoci
religijn.
Matka Boa przepowiedziaa to wszystko w Fatimie lipca 1917 roku. By to w
sawny dzieo przepowiedni, zawierajcych trzy tajemnice. Pierwsza z nich
dotyczya wybuchu bolszewickiej rewolucji w Rosji, ktra miaa zaistnied pod
koniec padziernika 1917 roku: "Rosja rozprzestrzeni po wiecie swoje bdy,
doprowadzajc do wojen i przeladowania Kocioa".
W Moskwie, a do 1990 roku. Na tamtejszym uniwersytecie istnia Wyszy Instytut
Ateizmu, gdzie ksztacono partyjnych funkcjonariuszy. Nauczano tam take metod
niszczenia wiary w narodach religijnych, niezalenie od tego, jaka bya to wiara. W
rnych miastach istniay muzea ateizmu, zazwyczaj majce swe siedziby w
sprofanowanych kocioach. Wstp do nich by wolny. Nie trzeba te udowadniad,
e komunistyczna propaganda okazywaa si skuteczna w rnych czciach
wiata, a szczeglnie we Woszech, gdzie wci istnieje (take po upadku tak
zwanego komunizmu realnego) liczniejsza partia komunistyczna na Zachodzie.
Od ateizmu wiedzie nieuniknione przejcie, jak to ju mwiem, do zabobonu,
bawochwalstwa, propagowania ezoterycznego okultyzmu, bdcego wielkim
szczepem, z ktrego "wyrastaj" magia, wrbiarstwo, kulty wschodu, satanizm,
sekty."Albo Bg, albo szatan" - nie bez powodu byy prowadzone interesujce
badania na temat zwizkw zachodzcych pomidzy marksizmem a demonologi i
na temat prawdopodobnej konsekracji, czyli powicenia si na sub szatanowi

32
rnych historycznych przywdcw komunizmu, takich jak: Marks, Engels, Lenin,
Stalin. Oczywicie, e przyczyny takiej sytuacji s rnorakie.
Gdy Papie w licie apostolskim, ogoszonym w perspektywie przygotowao do
Jubileuszu 2000, podsumowuje religijn sytuacj naszych czasw, podkrela cztery
punkty:
a) Pierwszym symptomem jest obojtnod religijna. Ludziom dzi nie zaley ju
na religii; chyba, e chodzi tyko o jak jej namiastk, ktra nie ma adnego
znaczenia. Syszymy typowe powiedzenia: "Jestem religijny, ale na swj
sposb", czyli myl tak, jak mi si podoba; "Wierz, ale nie praktykuj",
czyli robi to, na co mam ochot i co mi si podoba, lekcewac Boe
przykazania. "Wierz w Jezusa Chrystusa, ale nie wierz w ksiy", czyli
wierz w to, w co sam chc wierzyd, nawet, jeli Jezus powiedzia:, Kto was
sucha, mnie sucha, kto wami gardzi, mn gardzi".
b) Drugim symptomem podkrelonym przez Papiea jest zagubienie si w
sferze etycznej. Nie ma czego takiego, jak prawo moralne czy moralne
wartoci. Kolegium kardynalskie, ktre po raz pierwszy w historii Kocioa
zgromadzio si nie po to, aby wybrad papiea, ale ustalid program
obchodw Jubileuszu 2000, mwio wprost o zmierzchu etyki ("etycznej
nocy"): o kompletnej ciemnoci w odniesieniu do moralnego postpowania.
c) Trzeci symptom dotyczy pewnych bdnych idei teologicznych. Ile rzeczy
zostao napisanych przez teologw i biblistw, ktre wprowadziy gbokie
zamieszanie wrd kleru, kapanw i biskupw, a take pord wierzcych.
Posu si nastpujcym przykadem. Zawsze, gdy spotkaem si z
osobami, ktre wczeniej czsto przystpoway do spowiedzi, a potem
zaniedbay si, syszaem stwierdzenie, e tak poradzi im kapan, aby
spowiadali si tylko wtedy, gdy s pewni, e popenili grzech miertelny.
Lepiej, ebym nie mwi tutaj o moim zadaniu egzorcysty (nie braknie ku
temu okazji). Spotkaem ju teologw i biblistw - a wraz z nimi biskupw i
ksiy - ktrzy nie wierz w dziaanie zego ducha i w skutecznod
egzorcyzmw, mwicych, e te praktyki s powrotem do redniowiecza. S
i tacy, ktrzy odrzucaj egzorcyzmy opisane w Ewangelii. Zagubienie si
kleru jest zastraszajce, a dotyczy nauczania i niejednokrotnie take ycia
osobistego.
d) Czwartym symptomem wymienionym przez Papiea jest kryzys
posuszeostwa wobec magisterium Kocioa. Trudno tutaj nie przywoad na
pamid starej maksymy Dantego: "Macie Stary i Nowy Testament - i

33
 Pasterza Kocioa, ktry was prowadzi - to wam wystarczy do waszego
zbawienia". Istnieje ju taka prawidowod, e jeli si nie jest posusznym
magisterium Kocioa, to w sposb nieunikniony sucha si innych
autorytetw: prasy lub telewizji albo teologw, ktrzy szukaj rozgosu i
wygaszaj oryginalne pogldy; bd te podporzdkowuje si opiniom tak
zwanych "widzcych"; o ile nie nastpuje powrt do guru lub te do innych
religii, ktre z chrzecijaostwem nie maj nic wsplnego.
2. Informacja.
Drugim rodkiem obrony przeciwko okultyzmowi, na jaki chciabym wskazad, jest
rzetelna informacja. Nie mona uczyd o tym, czego si samemu nie wie. Jeli w
seminariach nie mwi si o diable ani o koniecznoci stosowania egzorcyzmw, to
prosz sobie wyobrazid, czy chodby wspomina si o okultyzmie, o seansach
spirytystycznych w ich aktualnym wydaniu, o rnych kultach wschodnich lub o
tych wszystkich, innych formach, ktre s dzi w modzie i stwarzaj powane
zagroenia. Wiele osb opowiada mi, e po wczeniejszych konsultacjach ze
swoim proboszczem zgaszay si do magw, aby oni ich uwolnili od rnych
przypadoci. Spotkaem uczniw, ktrzy uczestniczyli w seansach
spirytystycznych, poniewa nauczyciel religii nie przestrzeg ich przed tym
zagroeniem; nawet, jeli wczeniej zostao mu powiedziane, e powinien to
zrobid. Nie naley si, wic dziwid, jeli ksiki zawierajce pytania stawiane
osobom nieyjcym i ich odpowiedzi s opatrzone wstpem znanych kapanw.
Kto natomiast przestrzega, aby nie uczszczad do magw? Albo, kto ostrzega
przed niebezpieczeostwem ogldania programw telewizyjnych propagujcych
magi?
3. Wysuchiwanie osb.
To trzeci wielki rodek obrony przed okultyzmem. Ludzie maj swoje problemy i
wtpliwoci, a w yciu nie brakuje im cierpienia. Potrzebuj, wic osoby
kompetentnej, ktra ich z uwag wysucha i udzieli porady. Pisze o tym bp Gemma
w swoim Licie pasterskim z 29 czerwca 1992 roku, ustanawiajc grupy modlce
si o uwolnienie: "Sdz, e cierpliwe wysuchiwanie wszystkich wiernych
przynaley do kapaoskiego posugiwania. Wszystko powinno byd jednak poddane
zdrowemu rozeznaniu pasterzy. Lecz nigdy duszy zanurzonej w cierpieniu, byd
moe niewiadomej, e jest gnbiona przez zego ducha, (bo czy nie jest to moe
jego zajcie?) nie mona traktowad powierzchownie, pomniejszad jej problemw
albo jeszcze gorzej, nie chcied jej wysuchad. Jezus tak nie czyni". I kontynuuje,
wyraajc zastraszajce spostrzeenie: "Czy nie wiedz wici szafarze, e wanie

34
ich obojtnod zmusza czsto prostaczkw i pozbawionych pomocy do
odwoywania si do magw i czarownic lub te do uciekania si do innych
zakazanych praktyk, ktre s uprzywilejowanym narzdziem interwencji zego
ducha i jego triumfu? Nie ustawajcie nigdy, trzymajcie naszych wiernych z daleka
od niego!"
Dotykamy wanie kluczowego problemu, ktry znajduje si u podstaw
rozprzestrzeniania si okultyzmu we wszystkich jego przejawach. Propozycji
stawianych czowiekowi jest wiele i ich zakres jest szeroki jak nigdy: reklamy w
prasie, w telewizji, w innych rodkach masowego komunikowania. Oblicza si, e
we Woszech ponad dziesid milionw osb korzysta z usug rnego rodzaju
oszustw lub satanistw..
Nie tylko takie zagroenia istniej. Rwnie inne grupy religijne, sekty i podobne
im organizacje oferuj czowiekowi moliwod bycia wysuchanym i
zainteresowanie jego problemami. Musz powiedzied, wprost: jeli przegramy
walk o osobiste wysuchiwanie ludzi, to przegramy rwnie walk o
ewangelizacj. Nie znam innej alternatywy i nie sdz, aby taka istniaa.
Oto wymieniem trzy wielkie rodki skierowane przeciwko okultyzmowi
wystpujcemu pod rnymi postaciami. Chciabym jeszcze dodad do pierwszego
punktu, e wane jest, aby wiara rodzia si ze Sowa Boego i bya przezeo
oywiana. Trzecie tysiclecie winno wzid pod uwag dwa wane dokumenty, na
ktrych bazuje nowa ewangelizacja. Istnieje potrzeba ukazywania wspczesnemu
czowiekowi Jezusa Chrystusa i Jego dziea w sposb integralny oraz dostosowany
do naszych czasw. Taki jest cel i taka jest tred dokumentw Soboru
Watykaoskiego II.
Istnieje naglca koniecznod, aby przywrcid ludom o staroytnej chrzecijaoskiej
tradycji t podstawow kultur religijn, ktr ju zatraciy. Od strony religijnej
ludzie s niejednokrotnie analfabetami, gdy nie znaj nawet Dekalogu, nie
uczestnicz we Mszy w. i nie spowiadaj si. W tej sytuacji pomoc moe byd
Katechizm Kocioa Katolickiego. S, wic odpowiednie rodki, a obowizkiem
wszystkich chrzecijan jest korzystanie z nich.
Jak bronid si przed okultyzmem? Francuz M. Lallemand, badacz okultyzmu, nie
waha si stwierdzid, e dzi jest wicej mionikw okultyzmu ni wyznawcw
prawdziwego Boga. Jest to straszne stwierdzenie, ktre skania do refleksji. Lecz,
moim zdaniem, tego typu sytuacja jest bezporedni konsekwencj odejcia od
Boga: upada wiara, a rozkwita zabobon, ludzie nie wierz w Boga i oddaj czed

35
bokom. Jak wic wartod ma dla ochrzczonych chrzecijaostwo, skoro nie
zachowuj ju Boych przykazao i w zamian uciekaj si do okultyzmu?
Podejmuj to zagadnienie, chocia nie jest to zjawisko ani najniebezpieczniejsze,
ani wcale najliczniejsze. Jest to fenomen najbardziej widoczny, ktrym do tej pory
najbardziej przejy si wadze kocielne, jeeli spojrzymy na oficjalne dokumenty.
Sama nazwa "sekta" ma wydwik iroratywny i z pewnoci nie obejmuje tylko
ruchw, ktre maj swoje korzenie w okultyzmie. Std te sprbowano uciec si
do nowej terminologii: "nowe ruchy religijne i magiczne".
Mwic na ich temat, bd obficie korzysta z czterech dokumentw: z aktw
Konsystorza nadzwyczajnego z kwietnia 1991 roku; z ankiety przeprowadzonej w
rnych czciach wiata na ten temat, a nastpnie z dokumentu opublikowanego
w 1986 roku, podsumowujcego dziaalnod czterech dykasteriw rzymskich
koordynowanych przez Sekretariat Stanu; z badao ks. abpa Casale z, Foggi, ktre
prowadzi, jako przewodniczcy Centrum Studiw Nowych Religii w 1993 roku,
opublikowanych przez wydawnictwo Piemme pod tytuem: Nowa religijnod i
nowa ewangelizacja; z dokumentu Komisji Episkopatu Woch, rwnie z 1993 roku,
zatytuowanego: Duszpasterskie zaangaowanie Kocioa wobec nowych ruchw
religijnych i sekt.
Konsystorz z 1991 roku zauwaa, e w tego typu ruchach mona wyrnid cztery
opcje:
1. Odrzucenie Kocioa (Chrystusowi mwi si tak, a Kocioowi nie);
2. Odrzucenie Chrystusa (Bogu mwi si tak, a Chrystusowi nie);
3. Odrzucenie Boga (religii mwi si tak, a Bogu nie);
4. Gdy nie zostaje ju nic transcendentnego, dochodzi si do ostatecznych
wnioskw: "ty sam jeste dla siebie bogiem; nie ma niczego innego poza
tob; tylko ty si liczysz, jeste niezaleny od innych istnieo, od wszelkich
regu, od wszelkiej wadzy".
Konsystorz stwierdza: "Rozbicie na ponad 10000 ruchw religijnych jest take
wynikiem dziaania zego ducha, nawet, jeli ludzie tego nie zauwaaj. Diabolos
oznacza tego, ktry dzieli. Problem ten jest bardzo powany i atwo dostrzec jego
praktyczne konsekwencje.
Na przykad w Ameryce acioskiej od.6000 do 8000 katolikw kadego dnia
odchodzi od Kocioa katolickiego i wstpuje do sekt. Jest oczywiste, e wadze
kocielne przejy si t sytuacj. Np. Wochy s krajem, ktry proporcjonalnie do

36
iloci mieszkaocw ma najwiksz na wiecie liczb wiadkw Jehowy, ktrzy
zrodzili si niedawno, goszc sw nauk i proroctwa pozbawione wszelkiego
sensu. Rozprzestrzenili si oni we Woszech z powodu religijnej ignorancji, a
przede wszystkim z powodu niskiej kultury biblijnej Wochw.
W tak sabym religijnie rodowisku okazyway si bardzo skuteczne ich pene presji
metody prozelityzmu oraz apokaliptyczne akcenty, nawet, jeli regularnie byy
weryfikowane przez fakty. wiadkowie Jehowy przepowiadali koniec wiata na rok
1874, czyli wkrtce po tym, jak si narodzili; a potem przesunli ten termin na rok
1914; a kiedy koniec wiata nie nadszed, wyznaczyli now dat - rok 1925; potem
znowu ogosili koniec wiata w roku 1975, a wreszcie w roku 1986. Niezalenie od
ewidentnych sprzecznoci ruch ten rozcign si na cay wiat i wci si rozwija.
Dlaczego? Poniewa ludzie s peni niepokoju, yj w wiecie, ktry rodzi lk i nie
daje adnych gwarancji stabilnoci.
Ludzie przeywaj wiele przernych problemw: gdzie maj znaled na nie
odpowied? Ksia rzadko godz si ich wysuchiwad. W takim razie ludzie udaj
si do magw, wrcych z kart, uzdrowicieli, wrbitw, widzcych albo te
poszukuj odpowiedzi w religiach Wschodu lub oddaj si prawdziwemu
okultyzmowi. Popychaj ich ku temu rne problemy, ktre w taki lub w inny
sposb, trzeba rozwizad.
Gdy czowiek spotka kogo, kto jest gotw go wysuchad i potrafi okazad mu
zrozumienie, to w ten wanie sposb nierzadko trafia do sekty. Dla chrzecijanina
wstpienie do sekty oznacza: szukanie zbawienia poza jedynym Zbawicielem;
szukanie prawdy poza jedynym Nauczycielem. Niekiedy motywem wstpienia na
drog wskazan przez okultystw jest chd zapanowania nad przyszoci, nad
nadprzyrodzonoci oraz pragnienie zdobycia niemiertelnoci.
Dokument czterech dykasteriw watykaoskich charakteryzuje si powanym
podejciem do problemu sekt, ktry zostaje uznany, jako "duszpasterskie
wyzwanie" dla naszych czasw. Problem ten jest, wic okazj do zrobienia
rachunku sumienia. Trzeba nam umied dostrzec, jak pomoc oferuj ludziom
sekty, ktrej my nie jestemy w stanie udzielid; czego ludzie szukaj i co znajduj w
sektach, poniewa nie znajduj tego w Kociele.
Na podstawie badao prowadzonych w rnych czciach wiata mona wymienid
te wartoci, ktrych ludzie szukaj w sektach: miod, wsplnota, dialog, przyjao,
uczuciowod, braterstwo, pomoc, zrozumienie i wspczucie, wspuczestnictwo,
pewnod i bezpieczeostwo, ochrona. Spontanicznie rodzi si pytanie: czy

37
tradycyjna wsplnota parafialna daje to wszystko? Jeli nie, to w takim razie, czy
mona dziwid si tej dezercji, jaka ma dzi miejsce?
W dokumencie poruszone s take inne wane aspekty, z pewnoci sigajce
korzeniami do Ewangelii, a dotyczce udzielania pomocy osobom potrzebujcym.
Wzmiankuje si o diabelskim optaniu, ale kadzie si przede wszystkim nacisk na
uzdrowienie: ludzie chc byd uzdrowieni take na ciele.
Ewangelia mwi jasno: "... Przyszli oni, aby Go (Jezusa) suchad i uzyskad
uzdrowienie ze swych chorb" (k 6, 17). Stalimy si spirytualistami, ale niestety
w zym znaczeniu tego sowa. Czowiek skada si z duszy i ciaa. Dlatego te
posugi uzdrawiania i uwalniania maj swoje uzasadnienie w sowach Pana, ktry
udzieli tej wadzy najpierw apostoom, potem uczniom, a na koocu tym
wszystkim, ktrzy w Niego uwierzyli: "Tym za, ktrzy uwierz (mczyni i
kobiety; starzy i modzi; a jedynym wyznacznikiem jest wiara), te znaki
towarzyszyd bd: w imi moje ze duchy bd wyrzucad. ) Na chorych rce kad
bd i ci odzyskaj zdrowie" (Mk 16,17-18).
Jest jasne, e te sowa nie pozostaj w kontracie, ale s wpisane w cae
ewangeliczne nauczanie, ktre dotyczy wartoci cierpienia i potrzeby brania na
siebie swojego krzya, aby mc naladowad Mistrza; wiara dowartociowuje
cierpienie i powiedziabym, e tylko ona wyjania najwikszy problem czowieka,
ktrym jest obecnod cierpienia w wiecie.
"W moim ciele dopeniam braki udrk Chrystusa" mwi w. Pawe (Kol 1, 24), oto
wkad, ktry wszyscy powinnimy wnied do zbawienia. Lecz te stwierdzenia nie
powinny doprowadzid nas do odrzucenia wrodzonego nam pragnienia, abymy
zostali uzdrowieni oraz przyjli od Chrystusa wadz nad zem i zaakceptowali
nieprzerwan seri cudw, ktre nam ukazuje historia Kocioa.
Wystarczy pomyled o procesach beatyfikacyjnych czy kanonizacyjnych, w ktrych
Koci zawsze domaga si cudu, i tego, by zosta on skrupulatnie zbadany i
potwierdzony. Nic, wic dziwnego, e w omawianym dokumencie watykaoskim
kadzie si nacisk na ten aspekt: "Szczegln uwag naley przywizywad do
posugi uzdrawiania (...) Nasze duszpasterstwo nie powinno byd
jednowymiarowe; nie moe dotyczyd tylko wymiaru duchowego, lecz take:
fizycznego, psychologicznego, spoecznego, kulturowego, ekonomicznego i
politycznego".
Wystarczy tutaj pomyled, niezalenie od cudw uzdrawiania, o wielkim
zaangaowaniu ludzi Kocioa na rzecz ludzi chorych. Opieka nad chorymi,

38
bezdomnymi, upoledzonymi, ludmi w podeszym wieku, tworzenie szpitali,
hospicjw, itp. to jeden z wanych elementw dziaalnoci Kocioa.
Rne synody diecezjalne opowiedziay si za uprzywilejowaniem ludzi ubogich;
my wszyscy mamy byd Kocioem ubogich. Takiego wyboru dokonaa take
Komisja Episkopatu Woch w dokumencie: Koci woski i perspektywy kraju (23
padziernika 1981 r.).
Z pewnoci wypyno z tego wiele dobrych inicjatyw. Mimo wszystko lkam si,
by opowiedzenie si za ubogimi nie okazao si czst retoryk, gdy: kooczc sw
posug egzorcysty, widz jak wiele osb jest niezrozumianych przez rodzin,
przez lekarzy, przez kapanw i nie wiedz, do kogo maj si zwrcid o pomoc.
Chciabym, aby we wszystkich kocioach powtarzano modlitw pierwszych
chrzecijan: "daj sugom Twoim gosid sowo Twoje z ca odwag, gdy Ty wycigad
bdziesz sw rk, aby uzdrawiad i dokonywad znakw i cudw przez imi me tego
Sugi Twego, Jezusa" (Dz 4,29-30).
I jest take inny temat, na ktry zwrcono uwag w dokumencie watykaoskim, a
zasugiwaby na osobne omwienie. Dotyczy on znaczenia charyzmatw oraz
profetycznej i charyzmatycznej posugi osb. Jake wielki to powrt do
najprawdziwszych pocztkw chrzecijaostwa!
W niezbyt odlegej przeszoci dzielono Koci na ten nauczajcy (papie i biskupi)
oraz Koci uczcy si (wszyscy inni wierni), ktry nie ma nic do powiedzenia,
tylko ma si wszystkiego uczyd. Ale nie tak wyglda Koci apostow, o ktrym
uczy w. Pawe, mwic o charyzmatach (umieszcza on w hierarchii charyzmatw
pasterzy Kocioa dopiero na czwartym miejscu, jeli nie dalej, poniewa do
duszpasterzy naleao zawsze ostatnie sowo, ale przecie nie byo to jedyne
sowo). I nie taki jest Koci ukazany przez Sobr Watykaoski II, gdy spojrzymy na
nr 12 Lumen Gentium i m 3 Apostolicam Actuositatem. Nie ma dzi wtpliwoci, e
wiksze dowartociowanie osb, a szczeglnie kobiet, przez sekty i inne tego typu
ruchy wpyno na ich rozprzestrzenianie si w wiecie.
4. Nowa religijnod.
Dzi jest w modzie bardziej ni kiedykolwiek. Wybrano ten termin na okrelenie
tych chrzecijan, ktrzy si za nich uwaaj, pomimo e przyjmuj teologiczne i
moralne idee niezgodne z chrzecijaostwem. Jednym z najbardziej
rozpowszechnionych wierzeo, przyjmowanym przez ponad jedn czwart
Wochw, jest wiara w reinkarnacj. Kci si ona z pojciem zmartwychwstania, a
wic z wiar chrzecijaosk, podobnie jak uczszczanie na seanse spirytystyczne,

39
korzystanie z usug magw, wrcych z kart i tym podobnych. Zaliczybym jeszcze
do form zabobonu nierozumn pogoo za domniemanymi objawieniami,
objawieniami prywatnymi, rzekomymi charyzmatykami.
Tym wszystkim formom towarzyszy zazwyczaj cakowita nieznajomod Biblii, nauki
chrzecijaoskiej, nauczania Kocioa. Wielu nie wierzy ju w jedynego Boga,
jedynego Zbawiciela i Mistrza. Chc pogodzid wszystko ze sob, goszc teori, e
religie s sobie rwne.
W odniesieniu do postaw moralnych uwaa si, jako prawomocne: rozwody,
aborcj, stosunki przedmaeoskie. Rwnie powanym wykroczeniem jest
nawizywanie kontaktw z osobami lub rodowiskami, ktre gosz pogldy
przeciwne naszemu chrzecijaostwu: grupy religii wschodnich czy te osoby
pokroju Sai Baby, ktrego uwaam za pierworodnego syna szatana.
Nie trzeba zaznaczad, e tylko nowa ewangelizacja, czyli powane zgbienie istoty
chrzecijaostwa, moe przeciwstawid si tym bardzo czstym przypadkom zgubnej
religijnoci.
5. Satanizm
Jest prawdopodobnie kulminacyjnym momentem ludzkiej przewrotnoci i odejcia
czowieka od Boga, od swojego Stwrcy, z ktrego wywodzimy si i do ktrego
zmierzamy.
Pierwsze stwierdzenie brzmi nastpujco: satanizm istnieje w swojej straszliwej
rzeczywistoci. Nie naley ulegad opinii propagowanej przez massmedia, ktre
redukuj satanizm do sfery sensacji, przedstawiajc go raz, jako co budzcego
gro innym razem, jako co dramatycznego lub te, jako co miesznego.
Massmediom zaley tylko na widowiskowoci. Prawd jest, e istnieje szatan i
rozwija si satanizm. Lecz Chrystus zwyciy szatana i przyszed specjalnie po to,
aby zniszczyd jego dzieo. Jee1i istnieje satanizm, to spjrzmy mu "prosto w
twarz". Istniej dwie formy satanizmu.
1. Satanizm bezosobowy. W wielu systemach wiatopogldowych, ostatnio w New
Age, szatan nie jest osob, lecz wskazuje na postaw czowieka skierowan
przeciwko Bogu, przeciwko moralnoci, przeciwko wadzy, przeciwko wszelkim
hamulcom czy tez rnym ograniczeniom. Czowiek czsto czyni to, na co ma
ochot i postpuje tak, jak jemu wydaje si, e jest susznie. Moemy wyrazid ten
sposb mylenia nastpujco:, Ja jestem Bogiem, ja jestem absolutem, wolnym i
niezalenym od jakiegokolwiek prawa i wizw". W ten sposb wyraa si
przewanie sataniczny rock w swojej treci podprogowej. To, e mamy tutaj do

40
czynienia z satanistyczn inspiracj nie ma wtpliwoci. Nigdzie szatan nie jest tak
obecny jak tam, gdzie si zaprzecza jego istnieniu. Efektem tego jest zawsze
totalne zniszczenie. Zwrdmy uwag, e ostatecznym celem okultyzmu jest
czowiek, ktry yje bez prawa, bez hamulcw, bez kontroli, czujc si absolutnym
panem, wadajcym prawami natury, kosmicznymi mocami, istniejcymi poza
przestrzeni i czasem.
2. Szatan widziany, jako ten, ktry przeciwstawia si Bogu. Mamy tu do czynienia z
drugim aspektem o wiele bardziej rozpowszechnionym i istniejcym od zawsze (na
przykad kult Sziwy w Indiach jest kultem satanistycznym). Szatan przekonuje, e
jest mocniejszy od Boga i moe dad czowiekowi szczcie, ofiarujc mu zakazany
owoc. Dlatego te domaga si dla siebie okrelonego kultu, swoich kapanw i
osb jemu konsekrowanych, oraz ofiar. Wszyscy przynajmniej syszeli o "czarnych
mszach", o profanacjach tabernakulum i cmentarzy. Byd moe we Woszech nalez
do rzadkoci te formy kultu, ktre s pene okrucieostwa, czsto poczone z
gwatem, ze skadaniem ofiar z ludzi, (lecz wci ginie wiele dziewczt, a
szczeglnie nastolatek lub nawet maych dziewczynek, o ktrych mona
przypuszczad, e s dziewicami). Czciej zadawalaj si satanici zabijaniem
zwierzt. Znamy we Woszech cztery due sekty satanistyczne, do ktrych
dochodzi okoo 600 grup satanistycznych: z reguy nie s one zbyt liczne, ale za to
bardzo ruchliwe; szybko powstaj, jak i szybko znikaj.
Co daje satanizm? Dlaczego wywiera tak duy wpyw na modzie poszukujc
satysfakcji i na starszych, ktrzy czuj, e w yciu nie zrealizowali si lub te s
rozczarowani? Ofiaruje im zaspokojenie trzech wielkich namitnoci: wadzy,
bogactwa, przyjemnoci. W ten sposb, w sposb bardzo przebiegy by kuszony
sam Chrystus.
Oto przykad, ktry zaczerpnem z miesicznika Ruchu Odnowy, z kwietnia 1993
roku: "Mody czowiek opowiada mi o zwizkach midzy satanizmem a
okultyzmem. Zapytaem go, co zawiera czarna torebeczka, ktr ma zawieszon
na szyi. Wycign i z niej malutk buteleczk z tym pynem i powiedzia:, gdy
spotykam dziewczyn, ktra podoba mi si, wylewam troch pynu na swoje rce,
a nastpnie piewam modlitwy - do zego ducha i podaj rk dziewczynie. Jeli
mnie dotknie, zostaje zapana przez czary i staje si moja" (s. 33). Nie sdz, e ten
zy rodek dziaa. Z pewnoci nie funkcjonuje, jeli dziewczyna jest "uzbrojona",
czyli jeeli yje w asce Boej, modli si, jest zjednoczona z Bogiem. Nie chciabym,
aby dziewczyny przestraszyy si i nie podaway rki chopcom. Zainteresowaa
mnie mentalnod tego chopca: jego nierozwaga i konsekrowanie si szatanowi

41
oraz modlitwy do niego zanoszone o zaspokojenie przyjemnoci, gupota kogo,
kto sprzedaje dusz diabu dla otrzymania przejciowej satysfakcji.
Jak bronid siebie i innych przed satanizmem, a szczeglnie ludzi modych, ktrzy
niejednokrotnie czuj si tak osamotnieni i nierozumiani oraz nie znajduj
odpowiedzi na swoje problemy? Wymieni jeszcze raz trzy rodki przytoczone ju
na pocztku: nowa ewangelizacja, informacja, umiejtnod suchania.
Patrz na przykad Papiea, ktry podejmuje bezporedni dialog z tumami
modych ludzi i potrafi oywiad modzie, dajc jej wymagajce odpowiedzi
Chrystusa oraz ukazujc heroiczne wyzwania Ewangelii, z zapaem i mioci, bez
stosowania adnych niedomwieo. To nie my zdobywamy modzie, lecz czyni to
sam Chrystus. Nam trzeba Go objawiad: "Idcie na cay wiat, nauczajcie wszystkie
narody; Ja jestem z wami" (por. Mt 28,19-20). S to sowa pene nadziei i
pewnoci. Nigdy Biblia nie mwi nam, abymy bali si zego ducha; byoby
gupstwem bad si kogo pokonanego ju przez Chrystusa. Biblia mwi nam,
abymy si bali grzechu i tego wszystkiego, co moe zabid dusz. Jake mocne jest
to zdanie w. Jana: "Wiemy, e kady, kto si narodzi z Boga, nie grzeszy, lecz
Narodzony z Boga strzee go, a Zy go nie dotyka" (I J 5, 18). Oczyszczeni krwi
Chrystusa, odrodzeni z Ducha witego, chronieni przez Niepokalan Dziewic nie
powinnimy si lkad, ale powinnimy byd wierni sowu Pana.
Warto przypomnied, e satanizm niestety rozwija si na caym wiecie, szczeglnie
wrd mas ludzi modych, na ktrych wielki wpyw wywiera muzyka rockowa, ale
take oddziauje na dzieci przy pomocy wielu rodkw, ktre wydaj si niekiedy
bardzo niewinne, jak chodby niektre filmy animowane, gry komputerowe,
naklejki, itp.
Nadszed czas, aby kapani, wychowawcy i rodzice otworzyli oczy. Chocia w
Stanach Zjednoczonych odkryto wiele zbrodni o podou satanistycznym, satanizm
jest tam traktowany tak, jak inne religie. Jest to zupeny absurd. To tak, jakby
powiedzied, e w demokracji wszystkie ruchy maj prawo istnied, take te, ktre
nawouj do wprowadzenia dyktatury, czyli do zniszczenia demokracji. Tym, ktrzy
chcieliby pogbid swoj wiedz na temat prawdziwego oblicza wspczesnego
satanizmu, polecam obejrzenie filmu na kasecie wideo: Adoracja diaba (Ed.
Dehoniane, Rzym).
Zgodnie z ostrzeeniem wydawcy zostay tam podane informacje i pokazane
obrazy przejmujce groz (jest to ostrzeenie dla osb bardziej wraliwych, ktre
chc obejrzed ten film). Biorc pod uwag, e nagranie jest zaledwie tylko
pobienym szkicem, naley zakadad, e rzeczywistod wyglda jeszcze gorzej.

42
Egzorcyci obecni na spotkaniu midzynarodowym w Rzymie w 1994 roku
zapoznali si z jeszcze bardziej przeraajcymi materiaami. Zostay one nam
udostpnione przez psychiatrw i egzorcystw amerykaoskich. Szczeglnie
szokujce byy informacje dotyczce torturowania dzieci. Oczywicie mwiono
potem, jak wiele moe zaleed od egzorcysty prowadzcego uwolnienie od
wpyww zego ducha lub tez wyzwalajcego z samego optania.

MAGIA
Jest to jeden z gwnych owocw okultyzmu, najbardziej rozpowszechniony wrd
ludzi. Mwi o nim, dlatego, poniewa spotykamy magi w kadej epoce
historycznej i jest ona stosowana u wszystkich ludw. Jednak trudno o niej mwid,
gdy mamy do czynienia z bardzo rozlegym zjawiskiem; mona by zapenid cae
biblioteki ksikami na ten temat. Nie chciabym powtarzad tego, co napisaem ju
na temat magii w mojej pierwszej ksice Wyznania egzorcysty (Edycja
witego Pawa, Czstochowa), chocia niektrych fundamentalnych pojd nie
mog pomind.
Dlaczego magia? Dlaczego magia cieszy si dzi tak popularnoci? Powody s
trzy i za chwil je podam. Magia jest jedn z podstawowych form zabobonu, gdy -
jak to nieustannie powtarzam - jest matematycznym pewnikiem, e tam, gdzie
upada wiara, zawsze rozwija si zabobon.
Magia wystpuje wszdzie niezalenie od rozwoju kulturalnego, naukowego i od
postpu ekonomicznego jednostek lub te caych narodw. Ci, ktrzy uczszczaj
do magw, wcale nie s osobami naiwnymi, niedowiadczonymi i analfabetami.
Spotykamy ich wrd wszystkich kategorii spoecznych i zawodw; s wrd nich
przemysowcy, politycy, sportowcy, a take nieszczliwie zakochani oraz ubodzy.
Nie brak w tej grupie nikogo - zdarzaj si nawet ksia!
Dlaczego magia wystpuje we wszystkich epokach i wszystkich kulturach? Co
skania ludzi do szukania porady u magw i czarownikw? Oczywicie czowiek
ywej wiary w rnych okolicznociach swego ycia zwraca si o pomoc do Boga.
Lecz kiedy nie ma tej wiary albo jest ona tak saba, e wspegzystuje z
zabobonami, to czowiek pokada ufnod w pewnych osobach, tak jakby one miay
tajemn moc nad natur, nad wydarzeniami, nad osobami poprzez stosowane
przez nich formuy, ryty, amulety.
Te trzy powody, dla ktrych magia jest tak popularna, to: strach, ciekawod i
wadza. S to odwieczne czynniki, ktre nigdy nie maj swojego kooca.

43
1. Strach.
Istnieje zo, szerz si choroby fizyczne i psychiczne, na ktre oficjalna medycyna
nie znajduje lekarstwa, zdarzaj si rwnie niepowodzenia lub te nieszczcia.
Mona nagle stracid zdrowie czy majtek, mona doznad niespodziewanej poraki
na polu uczud.
Mog wydarzyd si rne nieszczcia nastpujce nagle jedno po drugim lub te
pojawid si rnorakie trudnoci, ktre wydaj si byd nie do przezwycienia.
Gdzie znaled rodki zaradcze przeciwko takiemu pechowi? Osobicie nigdy nie
byem pechowcem, ale osb, ktrym od jakiego momentu w yciu nic si nie
udaje, spotkaem bardzo wiele. Gdy kto dowiadcza samych niepowodzeo (w
pracy, w rodzinie, ze zdrowiem) i spostrzega, e wszystkie rodki zaradcze, do
ktrych si ucieka, okazay si nieuyteczne, czuje si zmuszony, by signd po
tzw. rodki alternatywne- jest to eleganckie wyraenie, przy pomocy, ktrego
wiele razy usiujemy przykryd nasz gupot. Do tych rodkw alternatywnych
naley midzy innymi zwracanie si o pomoc do magw, czyli do tych, ktrzy
potrafi zrozumied, gdzie kryje si zo lub czary ("rzucono na ciebie urok" - tak
brzmi jedna z najczciej stawianych diagnoz) czy potrafi wyjanid, dlaczego danej
osobie nigdy nic si nie udaje i obiecuj magiczne lekarstwa.
Wspomniaem, e uczszczaj do magw take osoby, ktre wyrniaj si wielk
kultur. Dzieje si tak, dlatego, e gdy czowiek popada w nieszczcia, to znajduje
si w takim stanie psychicznym, i nie myli ani nie rozumuje poprawnie; jest w
stanie akceptowad wszystko, byleby tylko wyjd z trudnej sytuacji. Oto, dlaczego
inynier bdcy specjalist od elektroniki zapaci czterdzieci dwa miliony lirw za
amulet zrobiony z bezwartociowych wiecideek. Kazano mu nosid go zawsze przy
sobie. Gdy na jego oczach otworzyem ten amulet i wysypaem jego zawartod, nie
wytrzymaem i powiedziaem: "Prosz wybaczyd, ale czy nie uwaa si pan za
kretyna, e pan w to uwierzy?"
Inny przykad: mczyzna zakochany do szaleostwa, utraciwszy swoj pikn
ukochan, chce j odzyskad za wszelk cen. Powiedziano mu, e musi okryd trzy
razy st na czworakach, dotykajc jzykiem ziemi, a wtedy odzyska swoj
dziewczyn. Nie zawaha si ani chwili...
2. Ciekawod.
Od ciekawoci prawie, e niewinnej ("Chc usyszed, co mi powie"), przechodzi si
pniej do chci poznania na drodze magicznej tego, co jest zakryte. Jest to jeden
z filarw okultyzmu. Bardzo czsto ludzie wypytuj maga o przyszod:, Co mnie

44
spotka? Czy znajd prac? Czy znajd ma?" Zapytuj te o teraniejszod lub o
przyczyny istnienia za, ktre ich spotyka ("Trzeba znaled winnego za wszelk
cen") albo te szukaj wyjanienia swoich wtpliwoci ("Czy jest prawd, e moja
ona mnie zdradza i z kim?"), bd te rady, jak maj zachowad si w danym
przypadku ("Czy wzid udzia w konkursie lub dyd do podtrzymania znajomoci z
dan osob, bd zaywad takie a nie inne lekarstwo?"). Przy pomocy
massmediw, ktre z wielk pomp promuj spektakle z udziaem magw, take
ci, ktrzy wczeniej nigdy o tym nie pomyleli, aby do nich si zwrcid, teraz czuj
si do tego zachcani.
3. Wadza.
Pod tym pojciem rozumiem chd zysku materialnego, pragnienie sukcesu, bycia
sawnym i podziwianym za wszelk cen, a take wol zwycistwa nad swymi
rywalami, to jest: konkurentami w handlu, w polityce, w karierze zawodowej, itp.
Mwimy tutaj rwnie o pragnieniu odniesienia zwycistwa za wszelk cen, a
wic take za cen niszczenia innych.
Wkraczamy w ten sposb na teren tak zwanej "czarnej magii". Czasami czowiek
pragnie osignd podane rezultaty na drodze magicznej lub za pomoc tych
umiejtnoci, ktrych nie jest w stanie osignd na drodze naturalnej: przez
inteligencj, studia, zaradnod, miod do innych i wtedy odwouje si do
tajemnych si okultystycznych, ktre gwarantuj mu odniesienie sukcesu.
Mona zwracad si do magw, kierujc si jednym z trzech wymienionych wyej
czynnikw lub te powicid si studiowaniu magii i jej praktykowaniu, chcc
samemu zostad magiem. W obu przypadkach mamy do czynienia z wol zwracania
si do si okultystycznych, dobrze nie zidentyfikowanych. To wszystko wie si ze
stosowaniem nieznanych formu, rytw, aby zdobyd wiedz, ktrej w inny sposb
nie mona posid (take, jeli potem to wszystko okazuje si byd zwyk
bazenad)
Celem jest opanowanie si natury i zapanowanie nad wydarzeniami lub
wywieranie wpywu na innych albo tez zdobycie umiejtnoci waciwej obrony
przed innymi.
Mamy wwczas do czynienia z zabobonem i bawochwalstwem, gdy chodzi o
poszukiwanie prawdy poza Bogiem i poza Jego prawami, ktre nie satysfakcjonuj,
albo, w ktre si ju nie wierzy i dlatego dana osoba poszukuje innych drg,
odmiennych praw, rnych bstw, ktre maj przyjd jej z pomoc. Caa historia
zbawienia obrazuje w alternatyw, ktra nie dotyczy tylko ludu hebrajskiego, ale

45
staje si symbolem caej ludzkoci wszystkich czasw. ydzi znajdowali si pord
ludw pogaoskich, ktre miay tak wanie mentalnod. Kady lud mia swoje
bstwa opiekuocze, a kade terytorium posiadao swoich bogw. Std te
wypywaa ciga pokusa funkcjonujca pord narodu ydowskiego: "Czy wierzyd
w prawdziwego Boga, ktry objawi si Abrahamowi, Mojeszowi, prorokom, ktry
wyzwoli ich z niewoli egipskiej lub te wierzyd w bogw tych narodw, wrd
ktrych zamieszkiwali lub w opiekuoczych bogw tych miejsc, w ktrych
przebywali? Kto bardziej zasugiwa na zaufanie, kto bardziej si nimi opiekowa i
za kim bardziej opacao si id? W ten sposb wiernod przeplataa si ze zdrad,
a ucieczka z decyzj powrotu; yli niczym zawieszeni na hutawce sprzecznych
decyzji i obietnic.
Podobnie zachowuje si wspczesny chrzecijanin i mona przypuszczad, e
chrzecijanin dnia jutrzejszego te nie bdzie inny. Wyzwolony przez Boga poprzez
chrzest z niewoli szatana, depozytariusz Boych obietnic dotyczcych ycia i
ludzkiego przeznaczenia, ktre dobrze zna, jest mimo wszystko wystawiony na
nieustann pokus pjcia za ideaami tego wiata, ryzykujc niebezpieczeostwo
zatracenia. Take odwoywanie si do magii jest tym oczywistym znakiem, e
czowiek nie ucieka si do Boga, aby rozwizad wasne problemy, ale wybiera te
drogi, ktre wydaj mu si atwiejsze i wygodniejsze; nawet, jeli s one
powykrzywiane.
eby jeszcze lepiej zrozumied motywy popularnoci magii w naszych czasach, nie
wolno zapomnied o wpywie, jaki w tej dziedzinie wywieraj massmedia, a
szczeglnie telewizja poprzez upowszechnianie pewnych widowisk i reklamowanie
osb, ktre nieustannie oszukuj widzw. Ministerstwo Zdrowia nie interweniuje,
nawet, jeli ci oszuci obiecuj uzdrowienie ze wszystkich chorb oprcz raka,
poczwszy "od trombozy (zakrzepicy) do zapalenia staww, od cukrzycy po isjasz"
( cytuj sowa prof. Silvio Garattini, dyrektora Instytutu "Mario Negri", odwanego
i samotnego demaskatora tych publicznych oszustw).
Tym problemem nie zajmuje si prokuratura, ktra jest zbyt zapracowana
cigncym sie miesicami dochodzeniem nad paczc figurk Matki Boej, nie
zdajc sobie sprawy, e naraa si na miesznod. Natomiast, gdy kto reklamuje
siebie, jako tego, ktry rzuca uroki i jest zdolny sprowadzid mierd na inn osob,
czyli e jest zabjc, prokuratura nie interweniuje. Take ksia, ktrzy z reguy na
tym polu s totalnymi analfabetami, nie wykazuj zainteresowania tym tematem.
Zacytuj tylko jedno stwierdzenie z komunikatu Episkopatu w Campanii,
opublikowanego 2 kwietnia 1995 roku: "Ze spojrzenie, zaczarowanie i rzucanie

46
uroku s to akty wywodzce si z naiwnoci i saboci wiary". Nie! Nie mog si z
tym zgodzid. S one znacznie czym wicej. Przecie Biblia prowadzi dosownie
mierteln walk przeciwko magii. Czytamy, ze take inne ludy wspczesne
Hebrajczykom skazyway czarownikw na mierd.
Oznacza to, e istnialo rozpowszechnione przeczucie, magia zawiera w sobie co
ze za, co diabelskiego, dlatego naley j eliminowad. Oczywicie mwi tutaj o
najgorszym typie magii, czyli o tym, ktry Biblia potpia ok. 30 razy. Ju w Ksidze
Powtrzonego Prawa (Pwt 18, 10-12) zostao stwierdzone: "Nie znajdzie si
pord ciebie nikt, (...) kto by uprawia wrby, przepowiednie, magi i czary; nikt,
kto by uprawia zaklcia, pyta duchw, wywoywa umarych.
Obrzydliwy jest, bowiem dla Jahwe kady, kto to czyni". Natomiast w Ksidze
Kapaoskiej (KpJ 19, 26) stwierdza si: "Nie bdziecie uprawiad wrbiarstwa. Nie
bdziecie uprawiad czarw".
W Ksidze Wyjcia (Wj 22, 17) czytamy: "Nie pozwolisz yd takiej, ktra oddaje si
czarom".
W Ksidze Kapaoskiej zostao powiedziane, wprost: Jeeli jaki mczyzna albo,
jaka kobieta bd wywoywad duchy albo wryd, bd ukarani mierci.
Kamieniami zabijecie ich. Sami cignli mierd na siebie" (Kpl 20, 27). Uciekano
si, jak widzimy, do bardzo drastycznych metod!
W Katechizmie Kocioa Katolickiego czytamy w nr 2117: "Wszystkie praktyki
magii i czarw, poprzez ktre zmierza si do podporzdkowania mocy
okultystycznych i wykorzystania ich na wasn korzyd oraz wywierania wpywu
nadprzyrodzonego na blinich nawet dla zapewnienia im zdrowia, s cikim
przewinieniem przeciwko cnocie religijnoci. Takie praktyki jeszcze bardziej
zasuguj na potpienie, gdy towarzyszy im intencja szkodzenia innym albo, gdy
odwouj si do interwencji zego ducha".
Jest te potpione noszenie amuletw, (ktre magowie rozdaj obficie z cudown
obietnic, za co zreszt pobieraj due pienidze). Zostaje jasno stwierdzone w nr
2116: "Wszystkie formy oddawania czci boskiej siom natury naley odrzucid:
odwoywanie si do szatana lub zych duchw, wywoywanie zmarych bd
stosowanie innych praktyk, ktre s kamliwie uwaane za objawienie
przyszoci. Konsultacja na podstawie horoskopw, zjawisk astrologicznych,
wrb z doni, interpretacja przepowiedni i dziejw, a wreszcie poznawanie
fenomenw widzcych, uciekanie si o pomoc do medium, to wszystko
powoduje, e czowiek chce zapanowad nad czasem, histori i wreszcie nad

47
samymi ludmi, kierujc si pragnieniem wykorzystywania wasnych, ukrytych
mocy. Pozostaj w sprzecznoci z czci i szacunkiem, ktre s wyrazem mioci i
bojani, ktre powinnimy okazywad tylko samemu Bogu".
Nie istnieje tylko jedna forma magii. Do tej pory mwilimy o magii waciwej i
prawdziwej, ktra dzieli si na magi wysz i nisz, to jest na magi bia i
czarn. Jest ona naprawd niebezpieczna, poniewa odwouje si do interwencji
zego ducha i moe stad si przyczyn chorb pochodzcych od zego, a nawet
samego optania diabelskiego. Jest to ta magia, ktr Biblia potpia.
Lecz istnieje take magia prosta (wiejska) lub terapeutyczna: czarownik wiejski
albo wiejska starowinka, ktra zna niektre zioa, odmawia modlitwy i kae sobie
za nie pacid. W tych przypadkach nie ma niebezpieczeostwa i nie naley dad si
zwied sowom; np. samemu faktowi, e osoby te nazywane s miejscowymi
czarownicami czy czarownikami.
Istnieje te magia oszukaocza, czyli ta, ktr reklamuje sie w gazetach i w telewizji.
I dzi jest ona najbardziej rozpowszechniona, dlatego te zasuguje na osobne
omwienie.

MAGIA TO OSZUSTWO
W celu zdemaskowania tej formy magii, rozpropagowanej przy pomocy wszelkich
rodkw reklamowych, uczony Armando Pavese napisa ksik pen zdrowego
rozsdku i dokadnych danych pt. Come difendersi dai maghi? *Jak bronid si
przed czarownikami? (Ed. Piemme 1994), do ktrej te chtnie si odwouj.
Pavese ujawnia triki czarownikw i magw, podobnie jak uczyni to francuski
prestidigitator Gerard Maya, w swojej ksice dotyczcej dziaalnoci oszustw
parapsychologii. Kto powanie zajmuje si tym tematem, ten wie, jak wane jest,
aby ustrzec si przed tymi sztuczkami. W czasie jednego z wywiadw, ktrego
udzielaem dla niemieckiej telewizji, zapytano mnie, dlaczego dzi jest tak wielu
magw.
Odpowiedziaem prawie spontanicznie:, Poniewa wierz Biblii". Poproszono
mnie o wyjanienie tego stwierdzenia. Odpowiedziaem: "Biblia stwierdza, e
liczba gupcw jest nieskooczona, a magowie wanie na to licz.
Przyjrzyjmy si niektrym z tych osobistoci, aby wyrobid sobie na ten temat
pewny pogld. W 1979 roku panowie Davanzo i Bortolotto zaczli organizowad
kongresy dla czarownikw i magw. Zmierzali oni do zaoenia zwizku
zawodowego. W 1980 roku dyplom maga, alchemika, astrologa, wrbity,
okultysty, czarnoksinika, spirytysty kosztowa 30000 lirw.

48
W 1982 roku pose Chrzecijanskiej Demokracji - pan Contu, zaproponowa
uchwalenie ustawy, ktra zezwalaaby na rejestracj zwizku zawodowego
doradcw i dziaaczy okultyzmu .Przeway zdrowy rozsdek deputowanych,
ktrzy nie dopucili, aby rozpoczto dyskusj nad t propozycj. A na tym polu
zdrowy rozsdek jest najbardziej koniecznym rekwizytem. Przy jego pomocy z
atwoci mona zdemaskowad ca armi oszustw.
Opowiadano mi na przykad o czarowniku, ktry zapala trzy wieczki uoone w
trjkt, spala troch kadzida, bogosawi szklank z wod, uywajc tajemnej
formuy i daje j do wypicia. Nie trzeba wiele, aby zrozumied, e te wszystkie
czynnoci s tylko pozbawion znaczenia inscenizacj. A jednak zarabia on na tej
dziaalnoci miliardy.
Spjrzmy na jednego z najbardziej sawnych magw, Marka Belelli, ktry
oddziaywa za porednictwem swoich wystpw w telewizji i kaza si nazywad
"boskim Otelm". W 1987 roku wynaj statek Enrico Costa i zorganizowa
magiczny rejs. Byo to turystyczne przedsiwzicie poczone z magicznymi
praktykami i okultyzmem: na statku prowadzono kursy astrologii i wrenia,
czytania z rki, przepowiadania z kart, prowadzono seanse hipnotyczne,
sprawdziany mocy.
Skazany za oszustwo, za wyudzenie 20 milionw od modego czowieka, chorego
na depresj, zgodzi si, aby odpowiedzied na kilka pytao z zastosowaniem
wykrywacza kamstw doktora Gagliardi. Przyzna on, e 92% magw to oszuci.
Wyzna, e da 500 000 lirw za magiczny napj, a jego magnetyczny, fluid jest
tylko owocem sugestii.
Spjrzmy teraz na Bruna Bassi, zwanego magiem Basin. Z pewnoci ma gow do
interesw. Sprzedaje korespondencyjne kursy magii i wrenia, i konsekwentnie
przyznaje dyplomy po ich ukooczeniu. W latach 80 wydawa katalog magicznych,
satanistycznych, spirytystycznych artykuw, oferujc do sprzeday: krew smoka,
czarne kadzido, czary mioci, woskowe lalki dla rzucenia uroku nienawici i
mierci, talizmany umoliwiajce rozkazywanie duchom.
Przytaczam ogoszenie z wysokonakadowej gazety (oczywicie chodzi o patne
ogoszenie): Tiziana, wielka mistrzyni nauk okultystycznych, astrolog, egzorcysta,
demonolog, jest w stanie oddad ci ukochan osob w krtkim czasie, umoliwia
zawieranie zwizkw na tle seksualnym, niszczy na zawsze uroki albo czary
rzucone na osoby czy pomieszczenia; eliminuje rywali i konkurentw. Da ci sukces
i bogactwo. Jest czonkini woskiego i europejskiego zwizku". Nie zostao

49
napisane, o jaki dokadnie zwizek chodzi, byd moe o zwizek "mionikw myszki
Miki".
Jest jeszcze jeden mag, ktrego nie mona pomind milczeniem: Giuseppe
Moreno. Pod jego zdjciem widnieje wielki podpis: "mag pobogosawiony przez
Papiea". Warto zauwayd t dwuznacznod, na ktrej eruje. Aby byd
pobogosawionym przez Papiea, wystarczy wczyd radio czy telewizj w
niedziel w samo poudnie. Ale wielki podpis pod jego zdjciem wydaje si
sugerowad, e Papie pobogosawi nie tylko jego osob, ale ca jego dziaalnod.
Jaka to dziaalnod? Skadaj si na ni: wrbiarstwo, medialnod; rytuay,
egzorcyzmy, rzucanie urokw, biaa i czarna magia. Gosi, e swoj moc
przewysza wszystkich innych, poniewa zawar przymierze krwi ze swoim
duchem-przewodnikiem. Czego chcied wicej?
W Turynie, w 1993 roku otwarto pierwsz wystaw astrologii, ezoteryzmu, nauk
wrbiarskich, itp., nazwan "Magiczna". Wystawa obejmowaa 71 stoisk, z
ktrych 26 byo zajtych przez osoby oddajce si sztukom magicznym (jak np.
wrenie z rki, konsultacje astrologiczne) i 27 stoisk z przedmiotami sucymi do
uprawiania magii. Kogo mona byo tam spotkad? Bya Rosanna, ktra podawaa
si za wykadowc Katolickiego Uniwersytetu Uni-Tre w Mediolanie. Take tu
warto zauwayd t dwuznacznod: nikt nie wie, czym jest ten nieuchwytny
uniwersytet Uni-Tre, ale wszyscy znaj Katolicki Uniwersytet w Mediolanie i myl,
e chodzi o ten sam. Bya tam Carima z Valenza (prowincja Alessandria), ktra
twierdzia, e jest reinkarnowan Kleopatr. Bya sama organizatorka Laura Casu,
wedug ktrej religie maj swoje znaczenie dopki czowiek czuje potrzeb ich
wyznawania.
Ale - wedug niej - taka potrzeba bdzie trwad ju niedugo, bo wkrtce nastanie
super-czowiek. Ze swojej strony ona sama nie potrzebowaa suchad nauczycieli,
poniewa otrzymywaa przekazy od jakiej istoty wewntrznej, zwanej Gabriel.
Wane jest to, e ci bohaterowie s cakowicie wiadomi caego zamtu, jaki
zaprowadza szarlataneria. Gennaro Brianzi, europejski przewodniczcy magw,
nie zawaha si stwierdzid, e 98% magw to oszuci. Przykadem moe byd
chociaby zapata za uzyskany rezultat pozytywny.
Na podstawie badao statystycznych mona stwierdzid, e w tych przypadkach, gdy
zapata uzaleniona jest od spenienia proby, rezultaty pozytywne spowodowane
s przyczynami naturalnymi, bez adnego wpywu magicznego. Takie pozytywne,
naturalne rozwizanie problemw to ok. 50% z przypadkw przedstawianych

50
magowi. Std te mag, ktry kae sobie pacid za pozytywny rezultat, wie od razu,
e traci 50% klientw; ale druga poowa wrci do niego i zapaci, dzikujc za nic.
Kolejn zasug Pavesiego jest to, e odbrzowi du liczb magw, podobnie jak
uczyni to Massimo Introvigne w stosunku do satanistw. Studiujc te stronice
ksiki telefonicznej, mona zauwayd, e przy jej pomocy reklamuje si ok. 1300
magw w caych Woszech. Zamy, e jest jeszcze wielu innych skromniejszych i
bardziej ukrytych, ale nie dajmy si bezmylnie zasugerowad podanym liczbom bez
dokadnych punktw odniesienia.
Jest jeszcze jeden bardzo przykry aspekt magii oszukaoczej, ktremu w swojej
ksice Armando Pavese zdecydowanie stawia czoo, nazywajc go
"konsumizmem cudu maryjnego". Niestety, nie jest to adna nowod, e mona
promowad swoist mieszank skadajc si z sacrum i profanum, z religii i z magii,
aby osignd ekonomiczne korzyci. I w ten sposb ludzie, ktrzy raz zostali
oszukani, nie wiedz, komu wierzyd i nie wierz ju nikomu oraz niczemu.
Czasami chodzi o niepotrzebne lki i obawy. Czsto zapytywano mnie o plastikowe
koronki raoca, na ktrych niektrzy dostrzegali czarodziejskie znaki, pochodzce
od zego. Nie byo to prawd, chodzio tylko o tanie koronki, wytaczane "w
olbrzymich ilociach, na ktrych niektre wizerunki (szczeglnie na powierzchni
maego krzyyka) byy nieczytelne z powodu zuycia matrycy. W tym wypadku nie
naley si obawiad, gdy tutaj nie ma adnego oszustwa.
Z prawdziwym zem mamy do czynienia wtedy, gdy faszywy mag wykorzystuje
swoje zdolnoci handlowe i umiejtnod sugestii, doczajc do tego elementy
wite. Przykadem moe byd Bandinelli, ktry dokonuje niezawodnych cudw w
imi Madonny z Medjugorje. Reklamuje swoje zdolnoci natychmiastowego
uzdrawiania z dwudziestu trzech rodzajw chorb. Widad, e ten system zdaje
egzamin, poniewa moe sobie pozwolid na luksus reklamy obejmujcej dwie
strony TELECOM-u, a ponadto ma 18 numerw telefonicznych i 12 punktw
kontaktowych poza granicami Woch. Sdz, e bije w tym niejednego ma stanu.
Jego metoda uzdrawiania jest prosta: patrzy na statuetk Madonny, rozkada
ramiona, potrzsa palcami i osoba zostaje uzdrowiona. Ale szybko dodaje, e
osoba mogaby byd uzdrowiona, nawet wtedy, gdyby trzyma rce w kieszeni.
Ludzie masowo w niego wierz - przyjmuje 300 osb tygodniowo (wicej ni
egzorcysta powicajcy si tylko temu zajciu) za skromn zapat 50000 lirw,
co daje mu 15 milionw na tydzieo.

51
Pavese przedstawia nam take Marell Merani, ktra w kady poniedziaek
pokazywaa za porednictwem piemonckiej telewizji wizerunek Jezusa,
promieniujc uzdrowicielskim fluidem. Wystarczao tylko patrzed w ekran
telewizora. Potem posuna si jeszcze dalej swej bezczelnoci, sprzedawaa
mianowicie wod-wiato, a nastpnie wystawiwszy figurk Madonny askawej,
sprzedawaa pyn do wosw. W trakcie jednej z transmisji zatelefonowa kto z
telewidzw stwierdzajc, e ten fluid Jezusa sprowokowa u niego mocny katar
tak, jak w czasie przezibienia.
Otrzyma odpowied: "Mia, wic pan okazj przekonad si, e fluid istnieje". A czy
przyczynia si on do wzrostu wosw lub te powoduje przezibienie, to ju nie ma
znaczenia. Merani wyznaa, e wszystko si zaczo od automatycznego (bez
udziau jej umysu) pisania. Wtedy te poczua, e otrzymaa szczeglny charyzmat;
co wicej ni obecnod ducha-przewodnika, dyktujcego sowa i sugerujcego
wykonywanie okrelonych gestw. Na zadane pytanie, czy zdaje sobie spraw, e
uprawia magi, odpowiedziaa obraona, e nie. Przypadek ten to przykad
typowej faszywej magii, ktra wykorzystuje wszystko to, co jest wite, aby
osignd korzyd materialn.
Znana jest rwnie postad Ebe Giorgini, zwan "Mam Ebe". W latach 70. w Sante
Baronto (Pisotoia) prowadzia; klasztor z 38 siostrami i 17 seminarzystami pod
wezwaniem Pobonego Dziea Jezusa Miosiernego. Zauwamy jak bardzo
sugestywna jest ta nazwa, ktra wci jest stosowana dla okrelenia rnych
"pobonych dziaalnoci".
Miasteczko Sante Baronto wkrtce zapenio si hotelikami i restauracjami, tak jak
to zwykle bywa w miejscowociach posiadajcych swoje sanktuaria. O zaoycielce
tej "pobonej" wsplnoty mwiono: "uzdrowicielka, stygmatyczka,
cudotwrczyni". Jak si pniej okazao, Mama Ebe dorobia si na tej dziaalnoci
trzech jachtw, wielu mieszkao, a take drogich futer i klejnotw. Mwic wprost,
mona stwierdzid, e potrafia bardzo dobrze przemienid wiar w Boga
Trjjedynego na kult boga-mamony.
Do tej dziaalnoci udao si jej wcignd take dwch ksiy. W 1994 roku zostaa
ona skazana na dziesid lat wizienia. Lecz przez wielu swoich wielbicieli nadal jest
uwaana za wit. Przynajmniej ten jeden raz przypadek faszywej magii zosta
rozwizany przez prokuratur. Chcielibymy, aby takich rozwizao byo wicej,
szczeglnie wtedy, gdy jaki czarownik reklamuje si, jako specjalista od czarnej
magii i rzucania urokw sprowadzajcych mierd. Nawet, jeli rzucenie takiego
uroku do niczego nie prowadzi, to mamy do czynienia z oszustem.

52
Kooczc rozdzia na temat magii, tej waciwej i prawdziwej oraz magii faszywej,
musz stwierdzid, e najbardziej niepokoi mnie fakt, i miliony ludzi odwouj si
do zastosowania tego typu praktyk. Poszukuj prawd i rodkw, ktre nie
pochodz od Boga; nie odwouj si do jedynego Mistrza i jedynego Zbawiciela.
Std te bardziej ni kiedykolwiek, jako rodka zaradczego potrzebujemy nowej
ewangelizacji, czyli nauczania religii i szczerego poszukiwania prawdy. Warto
przypomnied sobie sowa w. Pawa, stanowice jakby jego testament, skierowane
do wiernego Tymoteusza: "Zaklinam ci wobec Boga i Chrystusa Jezusa (...) go
nauk, nastawaj w por, nie w por, w razie potrzeby wyka bd, poucz, podnie
na duchu z ca cierpliwoci, ilekrod nauczasz. Przyjdzie, bowiem chwila, kiedy
zdrowej nauki nie bd znosili, ale wedug wasnych podao - poniewa ich uszy
wierzbi - bd sobie mnoyli nauczycieli. Bd si odwracali od suchania
prawdy, a obrc si ku zmylonym opowiadaniom" (2 Tm 4, 1-4)

SPIRYTYZM
Kolejn gazi okultyzmu jest spirytyzm inaczej zwany "nekromancj". Dotykamy
tu bardzo wanego zagadnienia. Spirytyzm to zo, ktre wspczenie szerzy si z
wielk moc; szczeglnie pord modziey. Stajemy wobec za, ktre, podobnie
jak w przypadku magii, jest spowodowane wynikiem braku wiary. Czowiek
prbuje szukad prawdy, idc po wykrzywionych drogach, ktre s odlege od tych
wskazanych przez jedynego Mistrza. Spirytyzm ma wiele twarzy i prowadzi do
wielu konsekwencji. Ogranicz si w swoim wykadzie do tego, co, moim zdaniem,
jest najbardziej praktyczne, pozwalajc sobie rwnoczenie na wiele dygresji.
Czym jest spirytyzm?
Spirytyzm jest wzywaniem zmarych lub duchw w tym celu, aby uzyskad
odpowiedzi na postawione im pytania. Chodzi o wzywanie, czyli przywoywanie ich
obecnoci, prawie zawsze w formie niewidzialnej i nieodczuwalnej zmysami, aby
mc postawid pytania z zamiarem otrzymania na nie odpowiedzi. Przywoywanie
zmarych. Czyli wywoywanie dusz zmarych jest pojciem zrozumiaym.
Nie moemy tego samego powiedzied, np. o wywoywaniu duchw. Wiemy, e
istniej czyste duchy (anioowie), ktrzy zostali stworzeni, jako dobre przez Boga;
wiem te, e czd z nich, zbuntowawszy si przeciw Bogu, staa si demonami. Ale
nic wicej ponad to o nich nie wiemy. Spirytyci mwi take o duchach-
przewodnikach o istotach bliej nie zidentyfikowanych albo te wymieniaj inne
nazwy, ktre kojarz si z fantastyk; czyli chodzi tu raczej o wymysy ludzkie,
cakowicie niedorzeczne.

53
Powiedzmy te od razu, e spirytyzm siga pocztkw ludzkoci. U wszystkich
ludw, take tych najbardziej staroytnych, znajdujemy pragnienie i pokus
rozmawiania przede wszystkim z umarymi przy pomocy rnych metod i osb, w
zalenoci od uwarunkowao spoeczno-kulturowych danej epoki lub mentalnoci
danego ludu.
Chciabym wspomnied o pozytywnym i wanym aspekcie tych prb, ktre s po
czci usprawiedliwione w przypadku ludzkoci pozbawionej wiata Objawienia.
Mona dostrzec w nich istnienie wrodzonego przekonania o nie miertelnoci
duszy, ktre ujawnio si zanim jeszcze wielcy filozofowie i myliciele podjli prby
racjonalnego wyjanienia lub uzasadnienia tej prawdy.
Skd bierze si pragnienie rozmawiania z umarymi?. Jakie s jego podstawy?
Sdz, e powody mog byd na stpujce:
1. Ciekawod albo pragnienie poznania. Chodzi o tak ciekawod, czy w ogle
tego typu prba si powiedzie, czego si mona dowiedzied albo, jak
odpowied otrzymamy na postawione pytania. Moe to byd zwizane z
pragnieniem przekonania si, czy naprawd istnieje ycie pozagrobowe, jak
ono wyglda i jak si je przeywa.
2. Drugim powodem moe byd mocne uczucie, wice nas z osob zmar, z
ktr nie chcielibymy si rozstad. Dominuje wwczas pragnienie
rozmawiania z blisk nam osob, dowiedzenia si "jak si czuje",
upewnienia si, e yje i jest nam bliska.
3. Jeszcze innym mocnym bodcem moe byd chd poznania rzeczy przyszych
przy postawieniu zaoenia, e zmarli je dobrze znaj. Moe te chodzid o
uzyskanie porady w chwilach wtpliwoci zwizanych z podejmowaniem
decyzji dotyczcych tego, jak czowiek powinien w danej sytuacji postpid.
4. Docz jeszcze jeden powd, szczeglnie wany, ktry ma miejsce w
przypadku wywoywania duchw. Chodzi mianowicie o pragnienie
uzyskania opieki lub te otrzymania szczeglnej mocy za ceny
podporzdkowania si duchom. Czowiekowi te moe si wydawad, i jest
w stanie je sobie podporzdkowad i wykorzystad do wasnych celw.
Sdz, e ci, ktrzy maj wiar i posiedli wielki dar poznania prawd objawionych,
dobrze wiedz, dlaczego Biblia: Stary i Nowy Testament, a wraz z ni Koci,
zabraniaj stosowania wszelkich form spirytyzmu. Kto wierzy, ten szuka i znajduje
odpowiedzi na swoje wtpliwoci w Boym Sowie. Bg przemawia do czowieka,

54
zatem chd poszukiwania prawdy w wiecie pozaziemskim, bez odniesienia si do
Pana Boga i kroczenie po wypaczonych drogach ludzkich kombinacji, stanowi
powane wykroczenie przeciwko pierwszemu przykazaniu. Mamy wtedy do
czynienia z zabobonem, odejciem od prawdy i przylgniciem do bdu.
Kim jest ten, ktry odpowiada na zadawane pytania podczas spirytystycznych
seansw? Moemy tu mied do czynienia z oszukaoczymi sztuczkami lub te zwyk
sugesti czy te zjawiskami paranormalnymi, a nawet interwencjami diabelskimi.
Dlatego te w Biblii mocno brzmi sowa potpienia. Wystarczy chociaby
przypomnied mocne sowa z Ksigi Powtrzonego Prawa, do ktrych jeszcze
powrcimy:, Kto wywouje zmarych, jest przeklty przed Bogiem (por. Pwt 18,
12). Rwnie jasne jest stanowisko Kocioa. Ogranicz si do zacytowania tylko
jednego sformuowania: "Nie wolno uczestniczyd z pomoc medium bd bez jego
porednictwa, posugujc si hipnoz lub te nie, w seansach lub pokazach
spirytystycznych, nawet jeli wygldaj one uczciwie i pobonie; i niezalenie od
tego, czy zadaje si pytania duszom lub duchom, czy te sucha si ich odpowiedzi
na zadane pytania, czy te zadawala si tylko sam obserwacj" (z deklaracji
witego Oficjum z 24 kwietnia 1917 roku).
Jest to odpowied wyjtkowo kompletna i dostosowana do naszych czasw. Na
przykad, gdy czytamy sowa: "z pomoc medium lub te bez jego porednictwa",
to wydaje si, i orzeczenie witego Oficjum znacznie wyprzedza czas i dotyczy
rwnie naszej wspczesnoci, w ktrej podczas seansw spirytystycznych
korzysta si z rnych pomocy: szklanek i monet, magnetofonu, telewizora,
telefonu, komputerw, a przede wszystkim z automatycznego pisania. A gdy czyta
si sowa: "nawet, jeli wygldaj one na uczciwe i pobone", to mona pomyled,
i przewidziano istnienie pewnych form i nowych ruchw, jak np. Ruch nadziei, do
ktrych jeszcze powrc.
Teraz chciabym jeszcze pokrtce powrcid do omwienia czci pozytywnej, to
znaczy do tego, co na temat zmarych mwi nam Objawienie. Zgodnie z nauk
zawart w Objawieniu dusze zmarych id do raju, do czydca albo do pieka. Jest
to prawda, ktra zostaa potwierdzona take przez dwa sobory: w Lionie i we
Florencji.
Mona jeszcze oczekiwad na dokadniejsze okrelenie tej prawdy, niemniej jednak
gwna myl wyraona w Biblii jest jasna i bogata w praktyczne konsekwencje.
Wymieni jedn z najwaniejszych: mamy tylko jedno ycie, ktre jest okresem
prby i od tego nie ma odwoania. Sama Ewangelia rwnie nie pozostawia, co do
tego adnych wtpliwoci. Dlatego te, charakterystyczna dla wielkich religii

55
Wschodu historia o reinkarnacji, w ktr dzi wierzy jedna czwarta Wochw, jest
nie do przyjcia i pozostaje w wyranej sprzecznoci z wiar w zmartwychwstanie,
ktra znajduje si u podstaw samego chrzecijaostwa.
Niewierzcy mog mied powody, aby usprawiedliwiad si i byd moe akceptowad
istnienie reinkarnacji poparte intuicj, ktra kae nam przyjd zaoenie, e dusza
jest niemiertelna. Ale takie zaoenie jest niewybaczalnym bdem w przypadku
osb znajcych Objawienie i wierzcych w zmartwychwstanie ciaa, ktre zostao
im wysuone przez zmartwychwstanie Chrystusa.
Wiara udziela nam rwnie dodatkowo pewnych informacji na temat aktywnoci
dusz zmarych. Pomylmy o wielkim dogmacie o witych obcowaniu. Koci
naucza, e dusze zbawionych znajduj si w raju, mog one wsuchiwad si w
nasze proby i wstawiad si za nami, natomiast dusze pozostajce w czydcu mog
korzystad z naszej modlitwy wstawienniczej i rwnie wypraszad dla nas potrzebne
aski. To wszystko nie dzieje si wprost, lecz za porednictwem samego Boga. W
ten sposb moemy sdzid, e za porednictwem Boga i dziki Jego asce nasi
bliscy zmarli obserwuj nasze poczynania. Zauwamy pewien may szczeg w
przypowieci o bogaczu i azarzu.
Chod bogacz widzia azarza na onie Abrahama, (ktry obrazuje Boga), nie zwrci
si on bezporednio do azarza, ale do Abrahama: "Powiedz azarzowi..." Uczyni
tak, poniewa midzy nami a zmarymi istnieje dystans nie do pokonania; oni yj
w innym wymiarze, a my moemy wejd w relacje z nimi tylko przez samego Boga.
Moe si wydawad, e zbyt mao zostao powiedziane na temat aktywnoci dusz
zmarych. My, egzorcyci, czsto stajemy przed tego rodzaju problemami, ktre
chcielibymy zgbid, wic powic temu zagadnieniu osobny rozdzia.
Wierz, e gdy teologowie ponownie pokochaj bardziej teologi ni socjologi, to
nasze dziedzictwo poznawcze zawarte w Biblii wprost lub porednio, zostanie
jeszcze ubogacone. Nie wolno wszake zapominad, e podstaw wszystkiego jest
Objawienie. Kto chce id krtymi drogami spirytyzmu, ten oddala si od Boga i od
samej prawdy. Kto moe pokrcid nosem sdzc, e zostao za mao powiedziane,
a samo rdo Objawienia nie jest wystarczajcy narzdziem poznania.
Przypomnijmy, wic sobie, e mwimy tutaj o wymiarze nadprzyrodzonym, ktry
jest nieosigalny dla ludzkiej wiedzy i dla naukowego dowiadczenia.
To ostatnie dotyczy bowiem poznania wiata natury .Sdz, e dopki czowiek
bdzie y na tej ziemi, dopty bdzie dokonywa nowych odkryd. Lecz prawdy
nadprzyrodzone, a zwaszcza te, ktre dotycz wiata niewidzialnego, nigdy nie

56
bd dostpne naukowemu dowiadczeniu i w ogle badaniom nauk
dowiadczalnych: niemiertelnod dusz istnienie aniow i diabw, istnienie
nieba-czydca-pieka, istnienie samego Boga. Tutaj tylko Objawienie daje nam
pewnod, a wiara jest darem Ducha witego, a nie owocem ludzkich wysikw.
Czy jest moliwy bezporedni kontakt ze zmarymi? Istnieje radykalna rnica
pomidzy yciem ziemskim a yciem wiecznym. Powiedzielimy ju, e dusze
zmarych id do nieba albo do czydca lub do pieka. Objawienie dostarcza nam
najbardziej istotnych danych, ktre s konieczne dla osignicia zbawienia. Wiara
polega nie tylko na uwierzeniu w nie, ale take na umiejtnoci poprzestania na
tym. Nie ma wiary bez pokory, dlatego te w Biblii zawarte jest upomnienie: "Nie
szukaj tego, co jest zbyt cikie, ani nie badaj tego, co jest zbyt trudne dla ciebie"
(Syr 3,21).
Rnica midzy yciem ziemskim a yciem wiecznym jest tak wielka, e ten, kto jej
dowiadczy, jak chodby w. Pawe, ogranicza si do stwierdzenia, e jzyk ludzki
nigdy nie jest w stanie wyrazid tego, co tam si widziao i syszao (por. 2 Kor 12,4).
Na przykad teologowie stawiaj sobie pytania: czy niebo jest stanem, sposobem
bycia czy te okrelonym miejscem. Dwa ziemskie wymiary czasu i miejsca w yciu
wiecznym maj zupenie inne znaczenie ni w yciu ziemskim, niemniej zarwno
dla aniow, jak i dla ludzi istniej zawsze ograniczenia, poniewa tylko Bg jest
nieskooczony. Dodam jeszcze, e zarwno warunki bytowania zmarych, jak i zych
duchw, s warunkami tymczasowymi (prowizorycznymi), ustanowionymi a do
skooczenia wiata. Czowiek jest zoony z duszy i ciaa; ta caod zostaa rozbita
przez grzech, ktry przynis mierd, (Jeeli zjecie owoc zakazany, pomrzecie" -
powiedzia Bg do Adama i Ewy).
Chrystus przez swoje zmartwychwstaje wysuy zmartwychwstanie cia, lecz ono
nadejdzie dopiero na koocu wiata (wyjtkiem jest tu Najwitsza Maryja Panna).
Std te aktualna szczliwod, np. w. Franciszka, jest jeszcze niepena. Bdzie
ona pena na koocu wiata, kiedy take jego ciao zostanie uwielbione wraz z
dusz. Dla samych zych duchw aktualna sytuacja jest take prowizoryczna, chod
ich decyzja jest nieodwoalna i ich los jest przesdzony. w. Piotr i w. Juda
Tadeusz pisz, e na razie demony pozostaj zwizane w Tartarze, oczekujc sdu.
Faktem jest natomiast, e do ostatecznego dnia maj moliwod czynienia za,
kierowani nienawici do Boga i czowieka.
Jak z tego widad, niewiele moemy powiedzied na temat ycia wiecznego. Wiemy
tak niewiele, e sam w. Tomasz zachca nas, abymy mieli rwnie na uwadze
prywatne objawienia witych. Musiaem dokonad tego wstpu niezalenie od

57
tego, e wie si on z licznymi znakami zapytania, stawianymi po to, abymy
maksymalnie dowartociowali dane Objawienia i zasady postpowania, jakie ono
nam sugeruje, nie dziwic si zbytnio temu, czego nie znamy. Trzeba zaufad Bogu.
Tylko po przyjciu tych uwag mona bdzie mwid o wywoywaniu zmarych. Jest
to, bowiem forma najbardziej rozpowszechniona, chod to, o czym mwimy, odnosi
si take do wywoywania duchw.
Powiedzielimy ju, e spirytyzm znajduje si u szczytu popularnoci. Jeeli w
ubiegym wieku by tylko domen dorosych i praktykowano go przy udziale
medium wywoujcego zmarych, to dzi dominuj inne formy, ktre ju wczeniej
wymieniaem.
Ksidz Casale, arcybiskup Foggi i przewodniczcy Centrum Badan Nowych Religii,
przeprowadzi ankiet w swojej diecezji. Wynikao z niej, e 36% modziey szk
wyszych przynajmniej par razy brao udzia w praktykach spirytystycznych, a
17% modych ludzi jest przekonanych, e naprawd nawizao kontakt ze
zmarymi. Na podstawie niepenych danych, pochodzcych z innych czci Woch,
sdz, e tego typu rezultaty mog byd uoglnione. Dodajmy jeszcze fakt, e dziki
zastosowaniu nowych rodkw (magnetofon, telefon, komputer, telewizor,
automatyczne pisanie) spirytyzm moe byd praktykowany indywidualnie, bez
zwoania grupy osb.
Zanim przejd dalej, niech mi bdzie wolno uczynid jeszcze jedn dygresj.
Poredni wpyw na rozwj spirytyzmu wywara ksika, ktra tak naprawd ze
spirytyzmem nie ma nic wsplnego, autorstwa R. A. Moody'ego pt. ycie po
yciu. Po jej opublikowaniu wydano jeszcze wiele innych podobnych ksiek,
zawierajcych wiadectwa osb, ktre przeszy mierd kliniczn i powrciy do
normalnego ycia. S to opowiadania, ktre niewiele rni si pomidzy sob i s
bardzo optymistyczne. Osoby opowiadaj o jasnym wietle, o odczuciu mioci i o
doznaniach nieprzyjemnych, gdy orientoway si, e powracaj do ziemskiego
ycia. Jest oczywiste, e w tych przypadkach osoby te jeszcze nie zmary (nie jest
atwe dokadne ustalenie momentu mierci waciwej). Tego typu przypadki s
badane przez nauk i nawet, jeli rozbudziy pragnienie poznania tego, co dzieje
si z czowiekiem po mierci, nie maj one nic wsplnego ze spirytyzmem.
Co powinnimy powiedzied osobom, ktre praktykuj spirytyzm? Co powiedzied
tym rodzicom, ktrzy, zaskoczeni nag mierci swojego dziecka, szukaj pociechy
w informacjach, jakie zmary przekazuje im za porednictwem rnych nonikw
gosu czy tekstu. W tym miejscu stajemy przed koniecznoci dokonania jasnego

58
wyboru:, jeeli chcemy trwad przy prawdzie i nie trwonid czasu w pogoni za
bajkami, to powinnimy id za tym, co sugeruje nam wiara.
Natomiast, jeeli szukamy bezsensownego pocieszenia u kogo, kto oszukuje nas i
samego siebie, to wypaczonych drg niewaciwego postpowania jest wiele.
Poniewa sdz, e czytelnicy szukaj prawdy, zatrzymam si przez moment przy
trzech fundamentalnych stwierdzeniach, ktre postaram si dokadnie wyjanid:
I. Kto wypytuje zmarych, ten jest przeklty przed Bogiem.
II. Bg moe zezwolid, aby jaki zmary ukaza si nam; albo bymy mogli
usyszed jego gos.
III. Subiektywnie dobra tred otrzymywanego przesania nie wystarcza, aby
powiedzied, e rdo jego pochodzenia jest dobre.

Stwierdzenie I. Kto wypytuje zmarych, ten jest przeklty przed Bogiem. Zamiast
przytaczad liczne fragmenty biblijne, wol powtrzyd jeszcze raz t tward regu
potpienia z Ksigi Powtrzonego Prawa (por. Pwt 18, 12), z nadziej, e zostanie
ona na trwae zapisana w naszych umysach. Aby zrozumied w peni wartod tych
sw, konieczna jest wiara w Boga, ktry jest Ojcem nieskooczenie dobrym i
pragnie naszego dobra. Trzeba uwierzyd w te wszystkie zakazy, ktre Bg nam
daje (jak chodby zakazy zawarte w Dekalogu), su one, bowiem naszemu dobru.
Bg miuje wszystkich: zarwno yjcych, jak i zmarych. Gdyby dialog prowadzony
ze zmarymi by uyteczny, to wwczas byby dla nas dobrem i Bg, jako pierwszy,
poleciby nam t form kontaktu ze zmarymi. Jeeli jednak tak stanowczo nam
tego zabrania, to czyni tak, dlatego, e wie, i dialog ten jest dla nas szkodliwy;
odwraca nasz uwag od Boga, oddala nas od prawdy i szkodzi rozwojowi naszej
wiary. Temu, kto posiada dar Objawienia, wystarczy wiedzied, e Bg czego nie
chce, aby uniknd tego, co zakazane. Kto nie zna Objawienia, ten nie popenia
nieposuszeostwa wobec Boga, praktykujc spirytyzm, ale to wcale nie chroni go
przed szkodliwymi jego konsekwencjami.
Stwierdzenie II. Bg moe pozwolid, aby zmary ukaza si yjcemu, albo
przemwi do niego lub te nawiza z nim jakikolwiek bezporedni kontakt. W
Biblii spotykamy si z tego typu przypadkami. Dowiadczali ich te wici. Chodzi,
wic o przypadki nadzwyczajne. Istnieje jednak istotna a rnica midzy nimi,
ktr musz tutaj zaznaczyd. We wszystkich przypadkach tego typu inicjatorem
jest Bg, czyli to, co si dzieje, wynika z Jego dziaania, nigdy za spraw zdolnoci
lub waciwoci dziaania ludzkiego. To Bg przejmuje inicjatyw. Jest podobnie

59
jak z objawieniami: Bernadetta nie uczynia nic, aby sprowokowad objawienie
Niepokalanej w grocie massabielskiej; dzieci z Fatimy rwnie nic nie uczyniy w
tym celu, aby objawia si im Najwitsza Maryja Panna w Cova da Iria.
Wydarzenia te miay miejsce za zezwoleniem Boga; w okolicznociach i w
granicach ustanowionych przez Niego samego. Jakich rodkw moe uyd Bg, aby
umoliwid bezporedni kontakt ze zmarym? Moe uyd takich rodkw, jakich
chce, kierujc si absolutn wolnoci. Moe te posuyd si objawieniem, jakie
miao miejsce w przypadku w. Jana Bosco, moe posuyd si te gosem, jak to
byo zapisane w opowieci o w. Joannie D' Arc, moe wykorzystad sny, o ktrych
czsto czytamy w Biblii i w yciorysach witych. Czy moe posuyd si
dziaalnoci medium? Tak, Bg moe uczynid wszystko. Jedyny przypadek, ktry
zosta opowiedziany w Biblii, jest wszystkim znany; chodzi mianowicie o krla
Saula korzystajcego z porednictwa medium, aby wywoad ducha Samuela. By to
fakt nadzwyczajny, na ktry zgodzi si Bg. Krzyk medium wiadczy, e kobieta ta
znalaza si wobec zupenie nowego przypadku. Nastpstwem bya nagana
udzielona Saulowi przez Samuela i twarde sowa jego proroctwa: dzi ty i twoi
synowie pomrzecie. Myl, e ten przykad wystarczy, aby odwied nas od pokusy
wywoywania zmarych.
Stwierdzenie III. Subiektywne dobro samego przesania nie usprawiedliwia jego
rda, czyli na podstawie tego, e tred przesania jest dobra i pobona. Tutaj nie
mona powiedzied, czy to przesanie pochodzi od dobrego, czy te od zego ducha.
Wspominaem ju, e Mojesz wobec faraona dokonywa tych samych cudw,
ktre czynili dworscy czarownicy moc diaba. Przede wszystkim chciabym
zauwayd, e zy duch potrafi "dobrze" mwid; np. gdy spotyka Jezusa w czasie
Jego publicznej dziaalnoci mwi: "Ty jeste Syn Boy" (Mk 3, II).
Na kartach Ewangelii pojawiaj si te inne, podobne sowa uznania. Interesujce
jest zdarzenie z ycia w. Pawa. Gdy gosi sowo w Filippi, sza za nim optana
kobieta, a zy duch krzycza: "Ci ludzie s sugami Boga Najwyszego, oni wam
gosz drog zbawienia" (Dz 16, 17). Czy sformuowanie to nie zawierao witej
prawdy? A jednak zostao wypowiedziane przez zego ducha, ktry mia w tym
swj cel, std te zarwno Jezus, jak i w. Pawe, nakazali mu zamilknd.
Aby nie dad si zwied
Podaj teraz trzy praktyczne kryteria, ktrymi naley si kierowad. Czasami ludzie
mwi:, Ale samo przesanie jest takie dobre i pocieszajce". Jakie to ma
znaczenie, e wydaje nam si, i jest ono dobre, skoro jest faszywe?

60
Znana jest ksika "napisana" czy raczej podyktowana przez dziewczyn, ktra
zmara w wieku 22 lat. S w niej zawarte treci tak bardzo pocieszajce,
skierowane do matki, a we wstpie znajduj si deklaracje piciu znanych
kapanw: "Sowa z nieba!"
Pewna matka zatelefonowaa do mnie, gdy prowadziem audycj w Radiu Maryja,
mwic: "Zmar mj dziewitnastoletni syn. Niesie mi on pociech i daje si do
ycia tylko, dlatego, e nauczono mnie rozmawiad z nim i kadego dnia
porozumiewam si z nim przy pomocy magnetofonu".
W tym przypadku naleaoby raz jeszcze powtrzyd sowa w. Pawa: "Przyjdzie,
bowiem chwila, kiedy zdrowej nauki nie bd znosili, ale wedug wasnych
podao - poniewa ich uszy wierzbi -bd sobie mnoyli nauczycieli. Bd si
odwracali od suchania prawdy, a obrc si ku zmylonym opowiadaniom" (2 Tm
4,3-4). Podziwiam natomiast tych rodzicw, ktrzy w podobnych przypadkach
potrafi oprzed si na wierze, czerpic z niej przekonanie o tym, e ich dziecko yje
("ycie si nie kooczy, lecz przemienia" mwimy w prefacji mszalnej za zmarych).
Wiedz, e przyjdzie dzieo, gdy bd mogli si z nim - spotkad, modl si za nie i
powierzaj si jego wstawiennictwu; zwracaj si do niego, nie oczekujc jakiej
nadzwyczajnej odpowiedzi, lecz wierz, e dobry Bg sprawi, i ich dziecko usyszy
sowa, ktre s do niego kierowane."Za pomoc automatycznego pisania
umacnia mnie zgodnie z moimi oczekiwaniami i pomaga mi nieustannie si
modlid".
Automatyczne pisanie, jak tego moemy si domylad, jest czstokrod owocem
twrczej podwiadomoci. Std np. kto sdzi, e otrzymuje przesanie od
zmarego bd rozmawia z Matk Bo albo z samym Panem Jezusem, a
tymczasem rozmawia sam ze sob. Psychologowie dobrze wiedz, w jaki sposb
czowiek moe stworzyd sobie now osobowod. Automatyczne pisanie stanowi
powany argument dla tych, ktrzy wierz w reinkarnacj: "Poznaam moje
poprzednie wcielenia". Oddawanie si tego typu praktykom jest te dobrym
rdem dochodw dla wielu faszywych jasnowidzw, do ktrych ludzie zwracaj
si po rad, by rzekomo usyszed odpowiedzi Pana Jezusa, Matki Boej, ducha-
przewodnika. Oszukuj oni innych i czsto rwnie oszukuj siebie.
30 marca 1898 roku przedstawiono witemu Oficjum nastpujc kwesti:
"Pewien czowiek, wykluczywszy dialog ze zym duchem, (czyli po tym, jak
zdeklarowa, i nie zamierza rozmawiad z demonem), ma zwyczaj wywoywania
dusz zmarych. Robi to w nastpujcy sposb:, gdy jest sam, bez adnego innego
przygotowania kieruje modlitw do wodza Niebieskiej Milicji, aby ten udzieli mu

61
wadzy potrzebnej do porozumienia si z duchem okrelonej osoby. Czekajc
potem przez chwil i trzymajc w rce piro, odczuwa, e jego rka otrzymuje
impuls, ktry upewnia go o obecnoci ducha. Wyjania wtedy, czego chce si
dowiedzied, a jego rka zapisuje odpowiedzi. S one cakowicie zgodne z wiar
katolick i doktryn Kocioa na temat ycia przyszego. Co wicej, dotycz one
stanu, w ktrym znajduje si dusza okrelonego zmarego i modlitw, ktrych ona
potrzebuje, itp. Czy wolno w ten sposb postpowad?" Odpowied brzmi: "Nie.
Tego, co zostao tutaj przedstawione, nie wolno nigdy czynid".
Jeeli chodzi o (popularny we Woszech) Ruch Nadziei, to nad tym zagadnieniem
nie zatrzymuj si, poniewa to, co zostao powiedziane wyej, wystarczy dla
okazania cakowitej dezaprobaty; nawet, jeli ruch ten tak szybko rozwija si
zarwno we Woszech, jak i za granic. Chwasty rosn szybko. Kto chciaby
dowiedzied si czego wicej na ten temat, niech przeczyta odpowiedni rozdzia,
ktry zosta powicony temu zagadnieniu w cytowanej ju ksice Armanda
Pavese, pt. Jak bronid si przed magami? (Ed. Piemme). To, co zostao tam
napisane jest jasne i wystarczajce. Autor wspomina rwnie dezaprobat, ktra
coraz wyraniej pojawia si w wypowiedziach wadzy kocielnej, zapoznajcej si z
natur tego ruchu.
Musz take przestrzec, e udzia w seansach spirytystycznych moe byd nie tylko
przyczyn chorb psychicznych, lecz take powodem zaburzeo, pochodzcych od
zego ducha i samego optania. Czsto rodzice przyprowadzali do mnie dzieci,
majce zaledwie po kilkanacie lat, ktre po jednym czy po kilku seansach
spirytystycznych, "organizowanych dla zabawy", nie potrafiy si uczyd, straciy
chd do zabawy, nie chciay jed, cierpiay na nocne koszmary i tym podobne
rzeczy. Chodzio o zaburzenia psychiczne albo te o choroby pochodzce od zego
ducha, co ujawniao si ju w trakcie wykonywania egzorcyzmu.
Opowiadaa mi pewna kobieta, e za pomoc magnetofonu nawizaa kontakt z
nieznanym duchem, ktry z pewnoci by dobry, poniewa mwi do niej same
dobre sowa i uczy j modlitwy. Po kilku latach, gdy kobieta mocno zwizaa si z
tym duchem, zacz mwid ze sowa, a po pewnym czasie zacz przeklinad.
Zainteresowana zrozumiaa wwczas, e powinna zerwad z nim kontakt i tak te
uczynia, chod nie bez alu. Lecz niestety wpyw zego ducha by tak mocny, e
pewne skutki jego obecnoci nadal trwaj.
Nieustannie przeszkadzaj jej gosy nieznanego pochodzenia, uniemoliwiajce
prac i zakcajce spokojny sen. Jest to jeden z tych przypadkw, ktrego
badaniem zajmuj si wraz z psychiatr i psychologiem. Czasami potrzeba troch

62
czasu, aby zidentyfikowad przyczyn za lub istniejcej choroby. Jeszcze wicej
czasu potrzeba do uzdrowienia, a nie zawsze do upragnionego uzdrowienia
dochodzi. Bywa, e nie pomaga ani leczenie medyczne, ani modlitwa, ani
egzorcyzmy.
Warto, abymy zdawali sobie spraw z tego, jak wiele trzeba zapacid za
wkraczanie na bdne drogi. Gdy kto mwi: "otrzymaem takie dobre
wiadomoci... utwierdzono mnie w wierze... wycignito mnie z rozpaczy...,
wtedy myl o przypowieci o bogaczu i azarzu, i przypominam sobie to
charakterystyczne zdanie zamykajce przypowied. Gdy bogacz (naprawd zacz
si troszczyd o swoich bliskich) poprosi Abrahama o posanie azarza, aby
przestrzeg przed kar wieczn jego braci wynika z tego, e oni tak yli, jakby
znajdowali si na drodze prowadzcej do osignicia tego samego celu wwczas
Abraham powiedzia: "Maj Mojesza i Prorokw nieche ich suchaj". Na to
bogacz odrzek: "Nie, ojcze Abrahamie, lecz gdyby, kto z umarych poszed do
nich..." Abraham odpowiedzia:, Jeli Mojesza i Prorokw nie suchaj, to
chodby, kto z umarych powsta, nie uwierz" (Lk 16,27-31).
Kto nie sucha Sowa Boego i nauczania Kocioa, ten niech si nie udzi, e
odnajdzie prawd, zagbiajc si w spirytyzmie, w jakiejkolwiek formie byby on
praktykowany. To, e spirytyzm jest tak bardzo rozpowszechniony, wynika rwnie
z braku informacji czy raczej z dezinformacji.
Ludzie nie wiedz, czym to zjawisko jest, jaka jest jego istota i jakie ryzyko wie
si z jego praktykowaniem. Oprcz tego trzeba te powiedzied o zaistnieniu
pewnej pustki w wierze, ktr czowiek - jak to zawsze bywa stara si zapenid
jak form zabobonu. rodki zaradcze stosowane przeciwko tej pladze s te
same, ktre wymieniem, mwic o okultyzmie w oglnoci. Mimo wszystko
powtrz jeszcze raz i wcale nie sdz, e bdzie to strata czasu.
1. Potrzebne jest nauczanie religii, nowa ewangelizacja, poznanie praw
Boych. Jeeli czowiek ulega swoim kaprysom, nieuniknione jest, e wtedy
popenia bdy, za ktre sono paci, take w tym yciu. Jeli natomiast
czowiek idzie za prawem Paoskim, zyskuje obron przed zem albo
przynajmniej przed wieloma jego formami (szczeglnie przed tym zem, w
ktre sami si wpdzamy).
2. Potrzebna jest waciwa informacja, przede wszystkim ze strony ksiy,
wychowawcw, rodzicw. Wielu modych pada ofiar bdu, uczestniczc w
seansach spirytystycznych, tylko dlatego, e nie zostali ostrzeeni przez
starszych, ktrzy wiedzieli, co robi, ale nie sdzili, e jest to dziaanie

63
 skierowane przeciwko Boemu prawu i niesie ze sob powane
niebezpieczeostwo. Trzeba samemu posiadad wiedz, aby mc pouczad
innych.
3. Gotowod wysuchiwania osb, prowadzenia z nimi dialogu, wysuchiwania
ich problemw i tego, w jaki sposb same sobie z nimi radz. Miod jest
krlow chrzecijaoskich cnt; czynienie mioci przez prawd, czyli
nauczanie prawdy, jest moe najwaniejsz i najpilniejsz form
chrzecijaoskiej mioci.
EGZORCYSTA ROZMAWIA Z PSYCHIATRAMI
Jak odrnid chorob psychiczn od choroby pochodzcej od zego ducha? Jak
rozpoznad, czy pacjent potrzebuje modlitw egzorcysty, czy te leczenia
psychiatrycznego?
S to podstawowe pytania, z ktrych rodzi si niepewnod i niedowiarstwo. Nie
ma wtpliwoci, e w ostatnich latach psychiatria, psychologia i psychoanaliza
poczyniy tak wielkie postpy, e wielu ksiy staje si niedowiarkami, jeeli chodzi
o nadzwyczajn dziaalnod zego ducha i skutecznod stosowania egzorcyzmw.
Sdz, bowiem, e tego typu problemy mona rozwizad na drodze leczenia
psychiatrycznego. Z drugiej strony sami psychiatrzy staj si niejednokrotnie
bezradni wobec tych problemw, ktre nie mieszcz si w granicach ich wiedzy
lub ktre wydaj si byd nierozwizywalnymi, a ktre - jak to niektrzy maj
okazj si o tym przekonad - s rozwizywane przez egzorcyst.
W kadym razie, mamy tu do czynienia z rzeczywist trudnoci i uzasadnion
wtpliwoci. Najwiksz trudnoci dla egzorcysty w szczeglnie skrajnych
przypadkach jest postawienie waciwej diagnozy. Chtnie zgodziem si na
wygoszenie referatu i udzia w dyskusji, ktra miaa miejsce w Rzymie 26 kwietnia
1993 roku, zorganizowanej z inicjatywy psychiatry, doktora Alessandro Tamino,
ktry wiele razy asystowa mi w przeprowadzaniu egzorcyzmw. Moliwod
wystpienia wobec grona suchaczy, ktrzy posiadali odpowiednie kwalifikacje na
poziomie akademickim, miao dla mnie wielkie znaczenie. Du wag
przywizywaem do oddwiku, jaki wywoa moje wystpienie, ale przede
wszystkim zainteresoway mnie pytania i obiekcje zgaszane przez suchaczy.
Samo spotkanie odbyo si w klinice psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego,
majcej siedzib w TorVerga tam, gdzie sw dziaalnod prowadzi Woskie
Towarzystwo Psychiatrii Transkulturalnej. Sam temat ewidentnie wzbudzi due
zainteresowanie, skoro w dyskusji brao udzia ponad 40 uczestnikw, wrd

64
ktrych znaleli si: prof. Antonino Iarla, dyrektor szpitala psychiatrycznego Santa
Maria di Pieta w Rzymie; prof. Sergio Mellina, ordynator i psychiatra Centrum
Higieny Umystowej na USL ROMA; doktor Maria Illena Marozza, doktor Affonso
Troisi i doktor Ilarco Zanasi. Ponadto byli obecni naukowcy z wydziau psychiatrii
Uniwersytetu Badao Naukowych w Rzymie -Tor Vergata oraz prof. Luigi A versa,
psychiatra i przewodniczcy Woskiego Orodka Psychologii Analitycznej. Nie
ukrywaem swoich obaw, zwizanych z moj zdolnoci rozumienia stawianych mi
pytao, jeeli byyby sformuowane za pomoc pojd medycznych (miabym
powane problemy z udzieleniem odpowiedzi).
Dlatego poprosiem, aby asystowa mi doktor Stefano Feracuri, asystent wydziau
nauk psychiatrycznych i medycyny psychologicznej z Uniwersytetu La Sapienza,
ktry kilka razy by obecny przy wykonywaniu egzorcyzmw.
Dodam jeszcze, e 12 kwietnia 1995 roku zostaem zaproszony na konferencj
zwizan z tym samym tematem, ktra zostaa poczona z dyskusj
zorganizowan przez USL ROMA E, przy wsppracy z Kursem Prewencji Wydziau
Zdrowia Psychicznego. Take i w tym przypadku spotkaem si z ywym
zainteresowaniem suchaczy.
W tym rozdziale pocz razem wnioski i obserwacje wypywajce z tych
dowiadczeo. Prosz mi wybaczyd ten dod dugi wstp, ale pozwala on
uwiadomid powag, z jak potraktowano ten problem, jak i obrazuje metod,
jak si posuono: dyskursywna forma mojego wprowadzenia, a nastpnie
dyskusja w formie pytao i odpowiedzi.
Czy szukad pomocy u egzorcysty czy u psychiatry? Pytanie zostao sformuowane
prowokacyjnie, stawiajc prawie na tym samym poziomie dziaalnod egzorcystw
i psychiatrw. Tymczasem psychiatrzy i egzorcyci musz byd widziani na dwch
rnych poziomach, gdy posuguj si dwoma cakowicie rnymi metodami. Co
wicej, dodam, e w przypadku chorb, a w szczeglnoci niedomagao
psychicznych, szukanie pomocy u lekarzy jest czym normalnym i zwyczajnym i od
tego naley zaczynad.
Szukanie pomocy u egzorcysty jest natomiast wyjtkiem. Do niego czowiek si
zwraca tylko w przypadku szczeglnych objaww. Ubolewam, e tak niewielu ludzi
poszukuje z wasnej woli pomocy u psychiatrw, albo te korzysta z niej wtedy,
gdy jest juz za pno. Czciowo ze wzgldu na paraliujcy strach, (Wic jestem
wariatem?"), a czciowo ze wzgldu na zawinion ignorancj lekarzy oglnych,
ktrzy nie zawsze potrafi zrozumied, kiedy trzeba odesad pacjenta do specjalisty.

65
Poniewa egzorcyci i psychiatrzy dziaaj na rnych paszczyznach i uywaj
odmiennych metod, przypomniaem o istnieniu trzech warunkw wstpnych, na
ktrych opiera si dziaalnod egzorcysty:
1) Zy duch istnieje;
2) Zy duch moe wzid w posiadanie czowieka i byd przyczyn jego chorb,
ktre nawet, jeli wygldaj tak samo, jak choroby naturalne, to nie dadz
si leczyd za pomoc medycyny;
3) Ten, kto wierzy w Chrystusa, posiada moc wyrzucania zego ducha w imi
Jezusa. Nie zatrzymywaem si na udowadnianiu tych trzech stwierdzeo, tak
dobitnie wyraonych w Pimie w. i weryfikowanych w praktyce.
Jeeli chodzi o uywane metody leczenia, to psychiatra stosuje te, ktre sugeruje
jemu jego wiedza; egzorcysta natomiast leczy przez modlitw, co wicej - poprzez
rozkaz w imi Jezusa nakazujcy zemu duchowi opucid chor osob.
Wobec tak bardzo rnych metod i zasad, mona zadad sobie suszne pytanie: czy
jest moliwe nawizanie wsppracy pomidzy egzorcystami a psychiatrami? Sam
fakt, ze doszo do tego spotkania oznacza, e przynajmniej w zaoeniu - istnieje
taka moliwod. Lecz dodaem, e w tej dziedzinie wcale nie jestemy
prekursorami: od zawsze Koci przestrzega egzorcystw, aby nie mylili chorb
pochodzcych od zego ducha z chorobami psychicznymi i ledzc postp nauki na
tym polu zawsze zachca egzorcystw, aby korzystali z pomocy lekarzy.
Std te koniecznod wsppracy pomidzy egzorcystami i psychiatrami istnieje ju
od dawna.
Dodam, e nie brak psychiatrw (dowiadczyem take tego osobicie), ktrzy sami
odsyaj pacjentw do egzorcysty. Jednym z najpikniejszych moich
"telewizyjnych" dowiadczeo by udzia w programie Mixer, 2 marca 1993 roku.
Opowiadam o tym chtnie, nawet, jeli powtarzam si. Prowadzcy program,
Minoli, zapytal mnie w pewnym momencie, czy egzorcyci i psychiatrzy pracuj na
dwch rwnolegych paszczyznach, ktre nigdy nie maj ze sob punktw
stycznych. Odpowiedziaem, e tak nie jest, poniewa jedni i drudzy pracuj dla
dobra czowieka i nierzadko ich dziaania integruj si.
Zabra wtedy gos, dzi ju nieyjcy, prof. Emilio Servadio, wiatowej sawy
psycholog i parapsycholog. Nie tylko przyzna mi racj, lecz stwierdzi wprost: "W
pewnych przypadkach odsyam chore osoby do egzorcysty". Oto pikne
stwierdzenie czowieka niewierzcego, wypowiedziane w takiej chwili, a gdy wielu
ludzi Kocioa odsya zawsze penitentw po pomoc do psychiatrw.

66
Godnym uwagi jest fakt, e w DSM- VI (Podrcznik statystyczny i diagnostyczny
chorb umysowych, wydany w 1994 roku) po raz pierwszy jest mowa o optaniu,
ktre przypisuje si wpywom ducha. To, e tekst podrcznikowy z psychiatrii,
cieszcy si niepodwaalnym autorytetem na poziomie wiatowym, zawiera tego
typu informacj, jest wan nowoci, ktrej jeszcze kilka lat wstecz trudno byoby
si spodziewad. Oczywicie, znajdujc si w tym rodowisku, braem pod uwag
tylko te przypadki - byd moe najtrudniejsze - w ktrych zaistniaa wtpliwod czy
osoba jest chora psychicznie, czy te znajduje si pod wpywem zego ducha. Jest
wiele innych przypadkw, gdy nie ma tego typu wtpliwoci i o nich nie mwiem.
Pragn rwnie podkrelid, e psychiatra niekoniecznie musi byd czowiekiem
wierzcym, aby mg wsppracowad z egzorcyst. Nie musi nawet wierzyd w
istnienie zego ducha i w oddziaywanie jego mocy. Wystarczy, e potrafi uznad
ograniczenia swej wiedzy, jak np. prof. Servadio; e nie roci sobie pretensji, i wie
wszystko i jest w stanie rozwizad kady problem. Spotkaem si z psychiatrami,
ktrzy, majc do czynienia z przypadkami cakowicie anormalnymi, przypili im
etykietk z nazw choroby i udzili si, e w ten sposb waciwie rozwizali
problem. Tymczasem niczego nie rozwizali i niczego nie zrozumieli.
Jeszcze jedna uwaga:, aby choroba zostaa zakwalifikowana, jako pochodzca od
zego ducha, nie wystarczy zaistnienie samej trudnoci czy wrcz niemoliwoci
postawienia pewnej diagnozy. Konieczne s specyficzne objawy, ktre wi si z
wpywem zego ducha. Dodam jeszcze, e jest rwnie i taka moliwod, i ma si
do czynienia z dwoma rodzajami za; to znaczy, e choroba naturalna i choroba
pochodzca od zego ducha nakadaj si na siebie. Tego typu przypadki s
najtrudniejsze. Tutaj potrzeba wspdziaania egzorcysty i psychiatry.
Gdy chory czowiek przychodzi do egzorcysty, zazwyczaj pierwsz rzecz, o ktr
pyta egzorcysta, jest diagnoza lekarzy. Najczciej osoby, ktre udaj si do
egzorcysty, wczeniej przeszy ju przez cay szereg badao i wizyt lekarskich. Gdy
zastosowane kuracje nie przynosz podanych rezultatw, najczciej ludzie
uciekaj si po pomoc do uzdrawiaczy, magw i tym podobnych. Szukanie pomocy
u egzorcysty jest, wic ostatni desk ratunku.
Lecz egzorcysta przechodzi do dziaania tylko wtedy, gdy istniej wystarczajco
podejrzane objawy, czyli specyficzne symptomy, o ktrych jeszcze bd mwi i na
temat, ktrych mona dyskutowad. Jeeli egzorcysta uwaa, e zaistnia
wystarczajcy powd, dokonuje krtkiego egzorcyzmu, ktry ma za cel przede
wszystkim postawienie diagnozy, poniewa tylko przy pomocy egzorcyzmu mona
upewnid si czy rzeczywicie ma si do czynienia z przypadkiem choroby

67
diabelskiej, czy te nie. Oglnie rzecz biorc, pojedyncze zaburzenia, nawet jeli
wydaje si, e s trudne do wyjanienia, w rzeczywistoci mog mied
wytumaczenie naturalne. Wanie ze wzgldu na cel diagnostyczny dod czsto
uciekam si do stosowania egzorcyzmw i nigdy tego nie aowaem. Wystarczy,
e istniej dostateczne motywy, ktre wzbudzaj moje podejrzenie. W wikszoci
przypadkw, z jakimi miaem do czynienia, wystarczyo zastosowanie tylko
jednego egzorcyzmu, aby wykluczyd chorob pochodzc od zego ducha.
Take w posudze egzorcystw du wag przypisuje si dowiadczeniu. Im kto
wicej praktykuje, tym atwiej rozpoznaje, ktre symptomy s naprawd wane, a
jakie nie maj znaczenia; oczywicie, zdajc sobie spraw rwnie z tego, e zy
duch uczyni wszystko, aby nie zosta odkryty. Tutaj mamy do czynienia z podobn
sytuacj, jak w przypadku samych lekarzy, mwic ich jzykiem, ktrzy poprzez
nabyte dowiadczenie wyrabiaj sobie kliniczne spojrzenie na czowieka. Np.
psychiatrzy bardzo czsto w oka mgnieniu potrafi wyczud, z jakim przypadkiem
maj do czynienia, aby potem zweryfikowad pierwsze wraenie poprzez
przeprowadzenie odpowiednich badao.
Jeeli chodzi o egzorcystw, to, poniewa rodowiskiem ich dziaalnoci jest
modlitwa i aska -mog si u nich pojawid szczeglne dary aski, nazywane
charyzmatami.
Sam otrzymaem wielk ask moliwoci ksztacenia si przez szed lat w szkole
dowiadczonego egzorcysty ojca Candido Amantini, pasjonisty, penicego swoj
posug w Rzymie przy Scala Santa (wite Schody). Zawsze dziwiem si, widzc
jak szybko i pewnie stawia diagnoz, przyjmujc nieraz do poudnia od 60 do 80
osb! Jeszcze bardziej dziwiem si, gdy spoglda na fotografi i stwierdza z ca
pewnoci: "Nic mu nie jest" albo "Jest chory, powinien byd leczony" lub te: "Ten
potrzebuje egzorcyzmw". Lecz musz zaznaczyd, e dla wykonywania posugi
egzorcysty nie jest wcale konieczne posiadanie nadzwyczajnych darw.
Wreszcie, zanim przejd do omawiania symptomw chorb pochodzenia
diabelskiego, chciabym wspomnied o jeszcze jednej osobie, ktra ma dla mnie
wielkie znaczenie, gdy czuj si z ni osobicie zwizany i staram si kontynuowad
jej dzieo. Chodzi o hiszpaoskiego karmelit Francesco Palau. Przypomn, o czym
wspomniaem dokadniej kilka rozdziaw wczeniej. Jeszcze trzysta lat temu
wszystkie katolickie diecezje miay odpowiedni ilod egzorcystw. Potem
nastpia reakcja na szaleostwo "polowao na czarownice"; zaczy szerzyd si
wpywy racjonalizmu, owiecenia, ateistycznego materializmu i egzorcyci prawie
zniknli.

68
O. Francesco Palau, beatyfikowany przez Jana Pawa II 24 kwietnia 1988 roku, zda
sobie spraw z tego braku i stara si temu zaradzid. W domu, ktry zosta mu
podarowany, gromadzi umysowo chorych. Egzorcyzmowa ich wszystkich bez
wyjtku. W kadym przypadku, nawet jeli w rzeczywistoci otrzyma szczeglny
dar rozpoznawania natury choroby, optani odzyskiwali zdrowie i wracali do
normalnego ycia. Umysowo chorzy byli leczeni przy pomocy metod medycznych.
Oczywicie jest to przypadek, ktrego nie da si naukowo wyjanid; tym, ktry
uzdrawia z chorb pochodzcych od zego ducha i wysuchuje modlitw jest Pan, a
nie ludzka umiejtnod. Typowy jest przypadek w. Katarzyny ze Sieny. Gdy
egzorcyci nie potrafili uzdrowid optanego, posyali go do witej; gdy ona
pomodlia si nad nim, to i zy duch ucieka. Cay ten dugi wstp mia suyd
psychiatrom, aby mogli zapoznad si z punktem widzenia egzorcystw. Sdz, e w
czasach obecnych to, co powiedziaem wyej, powinno przydad rwnie wielu
ludziom odpowiedzialnym za Koci.
Przechodz wreszcie do omwienia podstawowych objaww wzbudzajcych
podejrzenia, na ktrych opieram si w mojej praktyce egzorcysty. W tym miejscu
bior pod uwag tylko te przypadki, w ktrych powstaje wtpliwod, czy
znajdujemy si pod wpywem choroby psychicznej, czy te choroby pochodzcej
od zego ducha.
Nie bior pod uwag przypadkw, w ktrych takiej wtpliwoci nie ma.
Podkrelam fakt, e diabe moe spowodowad optanie diabelskie, (ktre jest
najcisz form, chod moe charakteryzowad si rn intensywnoci) i moe
wywoywad zoliwe choroby, niekiedy trudne do zidentyfikowania i wymagajce
dugiego leczenia.
Podejrzane objawy
Najpierw prosz o opini lekarzy i zapoznaj si z kart chorobow
pacjenta. Bywaj sytuacje, e nie ma pewnoci, co do postawionej diagnozy:
"podejrzewa si, e chodzi o form takiej czy innej choroby...; albo:
"pacjent ma nietypowe objawy". Trzeba tutaj zachowad du ostronod,
gdy sama osoba zainteresowana lub jej bliscy s gotowi powiedzied, e
lekarze nas nie rozumiej i nie s w stanie postawid diagnozy. Nie wolno
zapominad, e take psychiatrzy wywodz si z rnych szk i mog
wyraad si na rne sposoby. Niekiedy, aby zrozumied, czy mona byo
pogodzid rnice si midzy sob diagnozy choroby tego samego pacjenta,
potrzebowaem pomocy psychiatry. Niektre, czsto spotykane diagnozy
oglne, jak na przykad: wyczerpanie, stan depresyjny, mog niekiedy

69
 ukrywad brak rozpoznania prawdziwej choroby, na ktr dana osoba cierpi.
Zapoznaj si take ze skutkami dziaania lekarstw: czy s cakowicie
nieskuteczne lub powoduj efekt wprost przeciwny do zamierzonego; np.
gdy rodek uspakajajcy jeszcze bardziej pobudza. Ale take tutaj moemy
mied do czynienia z przyczynami naturalnymi, dlatego te objaw ten brany
sam w sobie, nic jeszcze nie oznacza, o ile nie poczy si go z innymi
szczegami. Pamitam pewnego modzieoca, ktremu przepisano leczenie
bezsennoci; przez osiem dni by leczony w klinice, ale nigdy nie spa ani w
dzieo, ani w nocy, pomimo stosowania coraz to wikszej iloci lekw; albo
lea na ku z otwartymi szeroko oczyma, albo snu si po korytarzach jak
obkany. Gdy wyszed z kliniki, zwyczajne bogosawieostwo proboszcza
pomogo mu spokojnie zasnd.
Najbardziej charakterystycznym objawem jest awersja wobec rzeczy
witych, ktra moe ujawniad si stopniowo i na wiele rnych sposobw,
dlatego trzeba byd bardzo uwanym, aby nie popenid tutaj bdu.
Wymieniam awersj na to, co jest wite, jako jeden z najciszych
objaww, co nie znaczy, e jest ona atwa do wychwycenia. Sama awersja
moe ukrywad si i eksplodowad nagle, i to w sposb najmniej spodziewany.
A. Porzucenie modlitwy przez osob, ktra zawsze si modlia.
Jest moliwe, e na pocztku chodzi tylko o ziewanie, ktrego nie mona
powstrzymad w czasie modlitwy lub te o zanicia. Innym razem, gdy kto
zaczyna modlid si, dostaje nagle czkawki lub cigego kaszlu albo odruchu
wymiotnego. Mog myli ulatywad gdzie w bok, do tego stopnia, e
czowiek nie jest w stanie nawet minimalnie skoncentrowad si na
modlitwie lub celebracji liturgicznej. Moe dojd wreszcie do tego, e
czowiek nie moe si modlid, bo blokuj mu si usta i nie jest w stanie
wymwid nawet pierwszego sowa modlitwy, np. Zdrowa Maryjo. Z
podobn sytuacj mamy do czynienia, gdy usta i zby pozostaj zacinite,
jakby zostay sparaliowane, gdy osoba chce przyjd Komuni w. Moe
dojd do tego, e dana osoba nie potrafi w ogle przebywad w kociele, bo
nie jest w stanie nawet do niego wejd. Mona sobie wyobrazid, na co wtedy
jest naraony czowiek, szczeglnie w tych przypadkach, gdy yje w
rodowisku religijnym, jak np. zakonnica.
B. Wraliwod na wod wicon.
Wypita woda wicona, nawet, jeli zostaa zmieszana z innym napojem
bd tymi z pokarmem, zostaje natychmiast wypluta. Czowiek staje si

70
 nadwraliwy i odrzuca to wszystko, co zostao powicone i
pobogosawione: pokarmy, ubrania, przedmioty wite (obrazy wite,
koronki raoca i relikwie...). Oczywicie zakadamy, e sama osoba
dotknita nie wie, e woda, ubranie lub pokarmy zostay pobogosawione.
Przy niezdolnoci wejcia do kocioa, ale te niezalenie od niej, mog
wystpowad mocne reakcje w miejscach szczeglnych: w sanktuariach
maryjnych, w kontakcie z relikwiami niektrych witych, w grocie -
sanktuarium w. Archanioa Michaa. Osoba moe dowiadczyd takich i to
przeszkd lub zego samopoczucia, ktre doprowadzaj j do omdlenia.
C. Gwatowne reakcje.
Osoba wpada w furi i staje si agresywna, nawet jeli ze swej natury jest
zupenie inna, lub moe przeklinad, tuc rne przedmioty, rzucad si na
obecnych... i to wszystko dzieje si tylko wtedy, gdy kto si modli, niekiedy
tylko w myli. Czsto w tych przypadkach osoba ta, gdy odzyska spokj, nie
pamita swego zachowania.
D. Symptom kulminacyjny.
Osoba wpada w sza, gdy inni modl si za ni i nad ni, i gdy udziela si jej
bogosawieostwa. Nierzadko tarza si po ziemi, przeklina, staje si
agresywna wobec obecnych, moe zmienid gos i wypowiadad sowa, ktre
w jej przypadku byyby nie do pomylenia. Ksidz bp Andrea Gemma z
Isernia-Venafro, powoujc do istnienia grupy modlitewne prowadzone
przez kapanw i powicajce si modlitwom o uwolnienie od zego ducha,
w swoim licie pasterskim z 29 czerwca 1992 roku napisa: ..Tylko wtedy,
gdy obficie wykorzystano te rodki (modlitwy o uwolnienie), mona uciekad
si do prawdziwego i waciwego egzorcyzmu...W wielu przypadkach
reakcje na powtarzane modlitwy o uwolnienie s decydujce dla rozeznania,
czy zachodzi potrzeba zastosowania egzorcyzmw. Uoglniajc:, jeli nie ma
reakcji na te modlitwy, nie powinno byd take reakcji na egzorcyzmy.Zawsze
pytam, czy dana osoba odczuwa jakie dziwne dolegliwoci: np. czy syszy
gosy niewiadomego pochodzenia i czy te gosy s syszane tylko przez ni,
czy odnosi wraenie, e jest obserwowana, nawet wtedy, gdy przebywa
sama w pokoju; czy ma wraenie, e jest dotykana przez kogo lub widzi
osoby, ktrych nie ma, bd dowiadcza momentw paraliu jakiej czci
ciaa. Tutaj z pewnoci lekarze mieliby wiele do powiedzenia na temat
sugestii i rozdwojenia osobowoci, ale due znaczenie ma sposb, w jaki te
fakty si weryfikuj. Egzorcyzmowaem pewn kobiet, ktrej - gdy kada

71
 si spad - wydawao si, e jej nogi "elektryzuj si". Chodzio mianowicie o
silne i gwatowne ruchy ng, trwajce przez wiele godzin (praktycznie ca
noc), powodujce trzsienie si caego ka. Lekarze nie byli w stanie
postawid diagnozy, a przepisywane lekarstwa okazyway si nieskuteczne.
Jej m, posuchawszy rady egzorcysty, czyni znak krzya wod wicon na
nogach ony, gdy tylko dochodzio do wystpienia drgawek. Zaraz jej ruchy
uspokajay si i ustaway, po jakim czasie zjawisko ustpio. Spotkaem si
te z przypadkiem mczyzny, ktry w okresie, kiedy by egzorcyzmowany,
doznawa na pewien czas paraliu ng (warto zauwayd, e w czasie samych
egzorcyzmw porusza nimi jak nowo narodzony). Gdy ona kua go w nogi
gwodziem lub szpilk, nawet tego nie zauwaa; natomiast, gdy dotykaa go
palcem zamoczonym wod wicon, odczuwa co, jak ukucia.
E. Dziwne zjawiska w domu.
Istnieje taka moliwod, e zosta zakaony dom, ale czciej jest tak, e
mieszka w nim osoba pozostajca pod wpywem zego ducha i cay dom to
odczuwa. Gdy zostaje uzdrowiona osoba, ustaj dziwne fenomeny. Do tych
dziwnych zjawisk mona zaliczyd: skrzypienia, uderzenia, kroki,
niewytumaczalne haasy syszane przez wszystkich obecnych, okna i drzwi,
ktre same zamykaj si i otwieraj, poruszajce si albo znikajce
przedmioty. Mog te byd zakaenia insektami lub pyami, ktre nie
wiadomo skd si bior. Mona odczuwad nieprzyjemn woo: zazwyczaj
spalenizny lub ajna, siarki albo psujcego si misa bd te zapach
kadzida. Kto moe powiedzied, e tego typu fenomeny s badane przez
parapsychologi, ale s wane sposb i okolicznoci, w jakich one
wystpuj. Wspomniaem kilka razy o tym, e wany jest sposb i kontekst,
ktre towarzysz wystpowaniu tych nieprzyjemnych zjawisk. Dlatego te
nie zapominam nigdy zapytad o to, czy zaistnia jaki szczeglny fakt lub
jaka pocztkowa okolicznod, po ktrych nastpiy tego typu objawy.
Czasami moe budzid podejrzenie fakt zupenie nieznaczcy, ale take
rdem tego typu zaburzeo moe byd jakie powane zdarzenie, ktrego
ignorancja nie pozwolia dostrzec. Na przykad: niekorzystne zjawiska
rozpoczy si wtedy, gdy dana osoba uczestniczya w seansie
spirytystycznym albo po tym, jak zacza uczszczad do wrbitw, magw,
sekt satanistycznych lub zacza interesowad si praktykowaniem
okultyzmu, magii, itp. Moga byd takim faktem powana ktnia wraz z
zapowiedzi zemsty. S to fakty, ktre trzeba dobrze poznad, aby je
naleycie ocenid.

72
Wyliczyem tylko te najczciej stawiane pytania. Czsto one wystarczaj, a
niekiedy nie potrzeba nawet uciekad si do nich wszystkich. Gdy sdz, e mam
wystarczajce motywy, aby podejrzewad wpyw zego ducha (moe wystarczyd
jeden fakt, ale znaczcy), przechodz do egzorcyzmu. Tylko w ten sposb dochodzi
si do uzyskania pewnoci, czy naprawd mamy do czynienia z dziaaniem zego
ducha. Efekt egzorcyzmu jest oceniany: po zachowaniu si osoby w czasie trwania
samego egzorcyzmu, jak rwnie po objawach, ktre wystpuj w nastpnych
dniach; rwnie po zmianach zachowania si i objaww, z ktrymi spotykamy si
w trakcie wykonywania caej serii egzorcyzmw. To ostatnie postpowanie ma
miejsce w tym przypadku, gdy kontynuowanie egzorcyzmw przez duszy czas
okazuje si konieczne. Egzorcyzm moe trwad kilka minut lub kilka godzin; nie
istniej tutaj stae reguy. Kady egzorcysta nabywa osobistego dowiadczenia i
uczy si stosowania wasnych metod. Oczywicie, jeeli chodzi o czas trwania
egzorcyzmu, naley brad pod uwag reakcje osoby egzorcyzmowanej, lecz mog
mied tutaj wpyw take inne czynniki: dua ilod osb oczekujcych na wizyt;
zmczenie egzorcyzmowanego czy te zmczenie samego egzorcysty.
Oglnie rzecz biorc, mona powiedzied, e jeeli egzorcysta zauwaa, e
egzorcyzm nie wywouje adnej reakcji, a przez jaki czas po jego zakooczeniu nie
widad adnych efektw, przyjmuje si, i nie mamy do czynienia z wpywami zego
ducha. Nie chc opowiadad o wielkiej rnorodnoci tego wszystkiego, co moe
wydarzyd si w czasie dokonywania egzorcyzmu. Nie ma dwch jednakowych
przypadkw.
Gdy jaka osoba jest zakaona zem, pochodzcym od zego ducha, to niekiedy
objawia si to od razu gwatownymi reakcjami; czasami reakcje nasilaj si
stopniowo, przechodzc od formy agodniejszej do gwatownej w czasie trwania
kilku egzorcyzmw. Odnosi si wraenie, e najpierw zo musi objawid si w caej
peni, a potem zacznie ono ustpowad, a do zupenego zniknicia. Niewiele jest
przypadkw, w ktrych wystarczy tylko jeden egzorcyzm; najczciej potrzebna
jest ich caa seria, czasami egzorcyzmuje si chor osob nawet przez kilka lat.
Duo zaley od wsppracy zainteresowanej osoby i od pomocy jej bliskich.
Oczywicie chodzi tutaj o wspprac o charakterze duchowym: chora osoba
powinna dyd do tego, aby yd w asce Boej, duo modlid si, przystpowad
czsto do sakramentw, kroczyd drog religijnej przemiany.
Kooczc, odpowiadajc na dwa podstawowe pytania.
1. Czy zawsze osiga si pewnod stwierdzenia, e mamy do czynienia z
optaniem diabelskim? Oglnie mwic: tak. Do rzadkoci nale te

73
 przypadki, w ktrych pozostaje wtpliwod, e chodzi tylko o chorob
psychiczn. Lecz jest faktem, e egzorcyzm jest modlitw i nigdy nikomu on
nie zaszkodzi. Nie mog natomiast tego samego powiedzied o leczeniu
medycznym. Niejednokrotnie miaem do czynienia z osobami, ktre byy
leczone przez lekarzy, a jedynym rezultatem byo zatrucie organizmu
rodkami farmaceutycznymi i oglne otpienie.
2. Czy zawsze osiga si uzdrowienie? Prawie zawsze, i chod nieraz trzeba na
to duo czasu. Nawet w przypadkach, gdy nie osiga si cakowitego
uzdrowienia, modlitwa egzorcysty przynosi ulg pacjentom. Nieraz
syszaem, e jaka osoba tylko dziki egzorcyzmom znalaza si, aby stawid
czoo yciowym problemom. Mj mistrz, ojciec Candido, czsto mi
powtarza, gdy zniechcaem si, widzc, e niektre uzdrowienia dokonuj
si bardzo powoli, e my - egzorcyci - ratujemy wiele osb.

PYTANIA PSYCHIATRW I ODPOWIEDZI, KSIDZA AMORTHA

Pytanie psychiatry: Czy wedug ksidza, istniej lady zapowiadajce chorob; czy
wrd osb, ktre przez ksidza zostay uznane za optane, pojawiay si takie
zachowania, i stwierdzid mona byo, e osoby te byy podatniejsze na zranienia?
Czy optanie uderza tylko w przypadkowe osoby?
Chciabym zapytad take o to, czy zjawiska optania maj miejsce rwnie w
przypadku agnostykw albo zdeklarowanych ateistw. I jeszcze na zakooczenie
pytanie pochodzce z ciekawoci: czytaem o szczeglnych zjawiskach zwizanych
z optaniem, chodzi w nich o wystpowanie mwienia rnymi gosami (zdolnoci
mwienia nieznanymi jzykami) bd zjawiska lewitacji. Czy ksidz si spotka z
tymi fenomenami?
Odpowied egzorcysty: Postawione pytania bardzo rni si w treci, niemniej s
bardzo interesujce. Zaczn od ostatniego - tego postawionego z ciekawoci. Tak,
spotkaem si z osobami, ktre w czasie egzorcyzmw mwiy obcymi albo
dziwnymi jzykami. Obserwowaem te zjawiska lewitacji i herkulesowej siy. Lecz
te fenomeny same z siebie nie s wystarczajcym dowodem, aby mc powiedzied,
e mamy do czynienia z optaniem diabelskim.
Aby dokonad waciwej oceny, naley zbadad dokadnie sposb i okolicznoci, w
jakich te zjawiska wystpuj, ponadto trzeba dostrzec ich zwizki z innymi
objawami, charakterystycznymi dla optania. Egzorcysta spotyka si z wieloma
dziwnymi zjawiskami i mog zapewnid, i nigdy nie uwierzyby w nie, gdyby ich
sam nie zobaczy. S np. osoby, ktre w czasie egzorcyzmu wypluwaj gwodzie,

74
szko, pukle wosw i inne przedmioty. Niekiedy znajdujemy w materacach lub w
poduszkach poskrcane prty, sznury pene wzw, ciasne sploty w formie
korony, figurki prehistorycznych zwierzt wykonane z materiau podobnego do
tworzywa sztucznego. Najpowaniejszy przypadek, ktrym obecnie zajmuj si,
jest zwizany z osob, ktrej demon zapowiedzia, i kae jej zwymiotowad
radioodbiornik; w cigu kilku spotkao zwymiotowaa ju ok. 2 kg rnych
przedmiotw. Musz zaznaczyd, e przedmioty, ktre s wymiotowane,
materializuj si dosownie w jednej chwili; w momencie, kiedy wychodz z ust.
Dostrzegem to wyranie u modzieoca, ktry wyplu mi na rk gwodzie, chod do
ostatniej chwili miaem wraenie, e pluje tylko lin. W ten sposb mona
wyjanid, dlaczego osoba nigdy nie ponosi szkd fizycznych, take wtedy, gdy
wypluwa due i ostre kawaki szka. Czy s to tylko fenomeny paranormalne?
Trzeba rwnie brad pod uwag okolicznoci i sposb wystpowania tych
dziwnych zjawisk. Niektre przedmioty, ktre znajdujemy w poduszkach, s na
pewno znakiem rzucenia uroku, czyli s owocem czarw.
Odpowiadam teraz na pierwsze pytanie: wszyscy mog dowiadczyd diabelskiego
optania; tym bardziej agnostycy, ateici, niepraktykujcy, poniewa s bardziej
bezbronni. Egzorcysta moe egzorcyzmowad kogokolwiek.
Szukali u mnie pomocy mahometanie, buddyci oraz osoby nie wyznajce adnej
wiary. Oczywicie w stawianiu wymagao, dotyczcych koniecznej wsppracy,
zachowuj regu dostosowan do osoby, ktr mam przed sob: wzywam
kadego, aby szed wiernie za wskazaniami swojej wiary lub przekonao moralnych.
Nie istniej znaki ostrzegajce lub predyspozycje uzaleniajce, np. sabod
systemu nerwowego lub predyspozycje dziedziczne. Istnieje natomiast
niebezpieczeostwo, e sama osoba naraa si na optanie, np. uczszczajc na
seanse spirytystyczne bd nawizujc kontakt z sektami satanistycznymi. Naley
jednak zdawad sobie spraw, e optanie diabelskie nie jest zaraliw chorob.
Nie stwarza ono bezporedniego zagroenia dla rodziny ani dla miejsc, w ktrych
przebywa osoba optana. Taka osoba moe zawrzed maeostwo, mied dzieci, nie
stwarzajc zagroenia zaraeniem chorob diabelsk. Moemy powiedzied,
oczywicie uoglniajc, e diabe nic nie moe nam zrobid bez naszego
przyzwolenia. Podam przykad: przysza do mnie kiedy dziewczyna, ktra, kierujc
si ciekawoci, asystowaa przy odprawianiu czarnej mszy. Nie potrafia potem
skoncentrowad si i nie moga si uczyd, staa si gwatowna i impulsywna, chod
wczeniej taka nigdy nie bya. W tym przypadku przyczyna bya jasna, i bya to
przyczyna zawiniona.

75
Z przyczyn nie zawinion - w przypadku osoby dotknitej - spotykamy si wtedy,
gdy mamy do czynienia z wywieraniem zych wpyww przez osoby trzecie
(rzucanie urokw, zaczarowanie). Wina ley wtedy po stronie tego, kto rzuca uroki
lub uprawia czary na szkod innych osb. Tego zagadnienia tutaj nie poruszam,
gdy nie wchodzi ono w zakres gwnego tematu naszego spotkania. Prosz mi
powiedzied, czy podaem wystarczajc odpowied na zadane mi pytanie?
Pytajcy: Tak, dzikuj, odpowied bya wyczerpujca.
(W tak uprzejmy sposb odpowiadano zawsze na moje odpowiedzi, dlatego nie
bd ju tych sw przytacza. Powiem tylko jeszcze, otwarcie i wprost - jak to
zwykle czyni - e spotkaem si z wikszym zainteresowaniem i zaufaniem, gdy
przemawiaem do tej grupy psychiatrw, w ktrej byo wielu niewierzcych i
niepraktykujcych, ni wtedy, gdy przemawiaem do kapanw.)
Pytanie psychiatry: Musz przyznad, e w niektrych punktach zgadzam si z ks.
Amorthem. Nie zgadzam si natomiast, jeli przypisuje si takie samo znaczenie, w
pewnym sensie, Kocioowi i zakadowi psychiatrycznemu: gdzie jeden jest
miejscem egzorcyzmu skierowanego przeciwko zemu duchowi, drugi miejscem
uzdrawiania z obkania. Zgadzam si natomiast, e zarwno jedni, jak i drudzy
oddziaujemy na czowieka. Sam wywodz si z pozytywizmu medycznego; jestem
niewierzcy. Ale wierz w czowieka, dlatego w jaki sposb dziaamy razem;
ksidz przez egzorcyzmy, a my w inny sposb. Czasami psychiatrzy byli oskarani,
e nie potrafi dostrzec rnicy midzy halucynacj, efektem paranormalnym a
stanem ekstazy. Dobrze, e dyskutujemy na ten temat, poniewa nikt nie ma
monopolu na posiadanie wiedzy. Przychodzi mi na myl zdanie z Hamleta: "Jest
wicej rzeczy pomidzy niebem i ziemi ni przynio si o nich filozofom". Dlatego
potrzeba nam zawsze pokory.
Przyznaj, e doceniam roztropnod ks. Amortha. Lecz pacjentk, ktra wczeniej
zgosia si do niego, gdy przypuszczaa, e jest optana. Przygldajc si jej
historii, ktra zaprowadzia j do egzorcysty, trudno byo mi zrozumied, dlaczego
ks. Amorth nie dokona egzorcyzmu, lecz skierowa t kobiet do psychiatry.
Potem, powoli zaczem rozumied, e s dwie drogi do przebycia. Jego zadaniem
jest wyrzucanie zych duchw, moim zintegrowanie na nowo chorej osoby.
Kobieta ta, ktra nie jest ani psychopatyczn, ani osob znerwicowan,
potrzebowaa jego porady, aby przyjd do mnie. Rozumiem take znaczenie wiary.
Wszyscy moemy stwierdzid, e o wiele atwiej leczyd nam te osoby, ktre maj
wiar. Do najtrudniejszych przypadkw, ktrymi si zajmowaem, zaliczam ksiy,
ktrzy znajdowali si w depresji. Chciabym zakooczyd to rozwaanie

76
stwierdzeniem, i istniej z pewnoci punkty styczne nie tylko pomidzy
dziaaniem egzorcysty i psychiatry, lecz take pomidzy psychiatr a tradycyjnym
lekarzem.
Odpowied egzorcysty: Dzikuj panu. Rzeczywicie istnieje potrzeba
wzajemnego zrozumienia, aby mc odkryd nowy wiat i w ten sposb skuteczniej
pomagad ludziom chorym. S rzeczy, w ktre trudno uwierzyd. Pewnego dnia
ojciec Candido egzorcyzmowa dziewczyn, studentk, ktra miaa typowe objawy
diabelskiego optania, ale take wykazywaa oznaki braku psychicznej rwnowagi.
Ojciec Candido poprosi, o pomoc znajomego psychiatr. Opowiedzia mu
szczegowo o wszystkim i zorganizowa spotkanie.
Psychiatra zasiada za dod szerokim biurkiem, std siedzca naprzeciw
dziewczyna znajdowaa si w sporej odlegoci od niego. Na zakooczenie rozmowy,
psychiatra powiedzia: "powinna pani zaywad lekarstwa, ktre pani przepisz", i
zacz wypisywad recept. W tym momencie staa si rzecz przedziwna. Nie
podnoszc si z krzesa, dziewczyna wycigna rk, a jej rami na oczach
osupiaego psychiatry stao si bardzo dugie (powiedzia pniej, e miao prawie
2 metry). Dziewczyna pochwycia recept, na ktrej lekarz pisa, zmia j, rzucia
do kosza i powiedziaa zduszonym gosem: "Te rzeczy nie s mi potrzebne".
Ojciec Candido mia si, gdy opowiada mi o przestraszonym przyjacielu, ktry nie
chcia wicej syszed o tej dziewczynie i o adnym innym pacjencie przysanym
przez egzorcyst. Egzorcysta nie dziwi si tego typu przypadkom, poniewa ma z
nimi do czynienia niemale, na co dzieo; spotyka je nieustannie. Byoby dobrze,
gdyby mieli okazj zapoznad si z nimi psychiatrzy, aby mogli lepiej rozpoznawad
choroby, ktre mieszcz si w zakresie ich kompetencji.
Pytanie psychiatry: Najpierw dzikuj ks. Amorthowi za to wszystko, o czym nam
opowiedzia. Moje pytanie jest natury cile technicznej i dotyczy roli
oddziaywania psychiatry w tych szczeglnych przypadkach. Chciabym wiedzied,
jak wyglda sprawa odpowiedzialnoci danej osoby; jaki cel stawia sobie zy duch;
z jakich przyczyn moe ona popad w diabelskie optanie?
Odpowied egzorcysty: S to trzy interesujce pytania i jest mi przykro, e musz
strecid swoj wypowied ze wzgldu na krtki czas, ktry mamy do dyspozycji.
Zaczn od odpowiedzi na ostatnie pytanie, gdy dotyczy ona rwnie pytania
pierwszego. S cztery przyczyny, ktre mog spowodowad diabelskie optanie lub
te zaburzenia pochodzce od zego ducha. Dwie przyczyny s niezawinione i w
tym przypadku osoba nie ponosi za nie odpowiedzialnoci; natomiast dwie

77
przyczyny s zawinione, czyli dana osoba ponosi sama odpowiedzialnod za to, e
znalaza si pod wpywem zego ducha.
1. Moe chodzid po prostu o dopust Boy, podobnie jak Bg moe dopucid
chorob fizyczn czy psychiczn. Jej celem jest danie okrelonej osobie
moliwoci oczyszczenia i zdobycia zasug. Mgbym wyliczyd wielu
witych, ktrzy dowiadczyli w swym yciu dugiego okresu diabelskiego
optania (w. Gemma Galgani, b. Aniela z Foligno, b. ks. Calabria...). Moe
chodzid take tylko o zaburzenia pochodzce od zego ducha, jak np.
uderzenia, upadki, itp.; mamy tego sawne przykady u Proboszcza z Ars i
w. o. Pio.
2. Przyczyn optania moe byd rwnie rzucenie uroku i wina wwczas nie
ley po stronie ofiary, ale po stronie tego, ktry "korzysta z usug" zego
ducha. Ofiar rzuconego uroku czy zaczarowania moe byd take osoba
najbardziej niewinna (np. dziecko w onie matki). Rzucenie uroku polega na
czynieniu za przy pomocy zego ducha. Rzucenie uroku moe byd
praktykowane na wiele sposobw: zranienie, zwizanie, przekleostwo, ze
spojrzenie, macumba... Wchodzimy tutaj w sfer magii i czarw, i
omawianie tych zagadnieo znw odcignoby nas od naszego tematu.
Przypomn, wic tylko, e Bg stworzy czowieka, jako istot woln, take
w czynieniu za innym. Tak jak mog opacid zabjc, aby kogo zabi, tak
samo mog opacid osob zwizan ze zym duchem, aby rzucia urok na
inn osob.
3. Kontakt z osobami i przebywanie w miejscach stanowicych zagroenie. Kto
uczszcza do magw, wrbitw, czarownikw; uczestniczy w seansach
spirytystycznych, spotkaniach satanistycznych lub oddaje si praktykom
okultystycznym albo nekromancji (take w formie automatycznego pisania,
tak dzi popularnej), ten naraa si na ryzyko (nawet, jeli czsto nie ponosi
sam tego konsekwencji) dostania si pod wpyw zego ducha lub nawet
samego optania. W tych przypadkach mamy ewidentnie do czynienia z
pen odpowiedzialnoci osoby, czasami sprowokowanej zamceniem
woli: np. w przypadku zawarcia przymierza krwi z szatanem.
4. Take czwarta przyczyna zakada pen odpowiedzialnod jednostki. Mona
popad w choroby pochodzce od zego ducha z powodu trwania w cikich
i licznych grzechach. Myl, e taki przypadek zdarzy si ewangelicznemu
Judaszowi, o ktrym zostao napisane na koocu: "szatan wszed w niego".
Miaem przypadki modych ludzi, ktrzy narkotyzowali si, popeniali rne

78
 przestpstwa i oddawali si seksualnym perwersjom. Byy to grzechy cikie
i cige, ktre uczyniy ich niewolnikami zego ducha. Napotkaem take
wielk trudnod w uwalnianiu kobiet, ktre oprcz innych motyww,
prowokujcych optanie, dopuciy si aborcji.
Odpowiadam wreszcie na drugie pytanie:, Jak korzyd ma z tego zy duch? Nie ma
adnej korzyci, on kieruje si tylko czyst perfidi. Jest to prawdziwa demoniczna
perfidia, chcca za dla samego za, a take na wasn zgub.
Pewnego dnia powiedziaem zemu duchowi: "Za kade cierpienie sprawiane tej
osobie pacisz w ten sposb, e zwiksza si twoja wieczna mka. W twoim
interesie jest, aby jak najszybciej wyjd z tej osoby". Usyszaem wtedy odpowied:
"Nie zwracam adnej uwagi na moje mki; wystarczy, e sprawi jej bl i zniszcz
j". Moemy zrozumied - ale nigdy nie zaakceptowad - zoczyoc, ktry zabija
czowieka, aby go ograbid. Ale nigdy nie potrafimy zrozumied perfidii zego ducha,
ktry, wiedzc, i dziaa na wasn zgub, walczy zawzicie przeciwko czowiekowi,
byd moe udzc si, e w ten sposb przynosi szkod i ujm samemu Bogu,
stawiajc przeszkody Jego planom wiecznej szczliwoci i dobra.
Pytanie psychiatry: W trakcie mojej wieloletniej praktyki, zawsze zachowywaem
du powcigliwod i nigdy nie szukaem sensacji, lecz staraem si doksztacad i
byd na bieco w stosunku do zaistniaych problemw. Znalazem si tutaj,
zaproszony przez przyjaciela, drogiego doktora Tamino. Zrobiem wiele notatek i
pojawio si we mnie wiele pytao. Przytocz tylko niektre z nich. Nie ma adnej
wtpliwoci, e psychiatra musi posiadad, wiksz od innych, wiadomod
dotyczc ograniczeo swojej wiedzy. Wspominam wielkiego francuskiego
naukowca, ktry mwi o korzyciach pyncych ze wiadomoci wasnej
ignorancji, bo gdy kto uwaa, e wszystko ju wie, to wtedy niczego nie jest w
stanie si ju nauczyd. Chciabym usyszed, chod kilka sw wicej na temat
optania diabelskiego i czarw. Nastpne pytanie odnosi si do koniecznej
wsppracy ze strony optanego; co ma ksidz na myli? Spotkaem si z
optaniami i chciabym usyszed ich zdanie innych na ten temat, poniewa
pomidzy formami, ktre ja spotkaem i tymi, o ktrych tutaj syszaem, niewiele
jest wsplnego.
Odpowied egzorcysty: Dzikuj panu, chod z pewnoci czas, ktry mamy do
dyspozycji, nie pozwala mi, abym udzieli caociowej odpowiedzi na tak gbokie
pytania. To, o czym wczeniej powiedziaem, nie kci si z paoskim
dowiadczeniem. Konfrontacja byaby niewtpliwie interesujca, ale ogranicz si
do pewnej, istotnej uwagi: w przypadku i faktw naturalnych zauwaamy pewne

79
powtarzanie si zjawisk i dlatego atwo sformuowad prawa i kryteria, ktrym one
podlegaj, take na polu medycznym. W ten sposb z dowiadczenia powstaje
wiedza i nauka, lecz tutaj tak nie jest. Nie ma dwch takich samych przypadkw.
Take wrd egzorcystw spotykamy nieraz tak rne dowiadczenia, e czasami
trudno nam si zrozumied.
Powiem teraz, chod par sw na temat optania, ktre jest najciszym
przypadkiem wywoywanym przez zego ducha. Demon jest duchem; w
rzeczywistoci to demoniczna moc opanowuje osob; mwi i dziaa, posugujc si
ciaem tej osoby, lecz wykorzystujc wiedz i si, ktr posiada demon. Dlatego
te moe wyjawiad rzeczy ukryte; moe mwid wszystkimi jzykami lub jzykami
nam nie znanymi; moe ujawniad nadzwyczajn si, w naszym, mniemaniu wrcz
niemoliw. Mj przyjaciel z dawnych czasw, egzorcysta pochodzcy z Rzymu,
egzorcyzmowa w kociele modego czowieka. W pewnym momencie czowiek
ten unis si i zacz powoli wznosid si coraz wyej, a jego gowa dotkna sufitu
kocioa. Moemy sobie wyobrazid, co czuli obecni, lkajc si, e ich krewny
spadnie i roztrzaska si na posadzce. Egzorcysta uspokoi ich jednym gestem i
kontynuowa dalej egzorcyzmy, tak jakby nic si nie stao. Pod koniec modlitw
modzieniec zacz opadad i spocz spokojnie na swoim miejscu. On sam nie
zdawa sobie sprawy z tego, co zaszo. S to fenomeny, ktre szczeglnie wtedy,
gdy wydarzaj si w okrelonym kontekcie, nie daj si wyjanid racjonalnie.
Jeszcze trudniej jest dostrzec to powizanie ze zym duchem w przypadku czarw.
Czytamy o nich w Biblii, w Ksidze Wyjcia. Te same cuda, jakie wykonywa
Mojesz - ktry wobec faraona dziaa moc Bo i z Jego rozkazu - uczynili
rwnie magowie egipscy, ale moc zego ducha: przemiana wody w krew, laski w
wa, inwazja ab... Zy duch ma moc wywoywania take rnych chorb. Jezus
uzdrawia wielu guchoniemych. Pewnego razu uzdrowi guchoniemego,
wyrzucajc z niego zego ducha. W tym przypadku choroba bya wywoana
obecnoci demona.
Ojciec Candido, wykonujc egzorcyzmy, leczy ludzi z wielu chorb, w tym take z
raka mzgu. Mnie zdarzao si ju kilka razy, e po zastosowaniu egzorcyzmw
znikny guzy z jajnikw w przeddzieo operacji. Oczywicie s to fakty, ktre
przydarzaj si tylko osobom, ktre byy ju zaraone wpywami zego ducha.
Ewangelia podaje nam kryterium: po owocach poznaje si drzewo. Take lekarze
nierzadko wyprbowuj lekarstwo i jeeli widz, e jest ono skuteczne, kontynuuj
terapi, a jeli nie skutkuje, zmieniaj je. Take ja w miar, czsto stosuj
egzorcyzmy, a potem po efektach widz, czy naley je kontynuowad.

80
Jeszcze powiem par sw na temat wsppracy, ktrej oczekujemy ze strony
optanego. Poruszamy si w terenie, gdzie leczy si za pomoc modlitwy i Boskiej
interwencji. Std te prosimy tych, ktrzy znajduj si pod wpywem zego ducha,
aby uregulowali swoje ycie i postpowali zawsze zgodnie z prawem Boym
(czsto punktem wyjcia jest - dobra spowied), prosimy te o odmawianie
intensywnej modlitwy i przystpowanie do sakramentw, o pogbianie kultury
religijnej. Te rodki aski stanowi nie tylko pomoc, lecz czasami wystarczaj, aby
niekorzystne zjawiska ustay.
Pytanie psychiatry: Czy istniej optania lejsze i cisze? Czy demon moe
obdarzad innych szczeglnymi mocami i dobrodziejstwami?
Odpowied egzorcysty: Istnieje caa gama diabelskich optao, rnych zarwno,
co do intensywnoci, jak i widocznych objaww. Jest rnica w intensywnoci, czyli
w mocy oddziaywania. Przysano kiedy do mnie pitnastoletni dziewczyn,
ktra kilka dni wczeniej, kierujc si ciekawoci, asystowaa w satanistycznym
obrzdzie. Wrciwszy do domu wpada w sza, kopic, drapic i plujc na czonkw
swojej rodziny, ktrzy prbowali j uspokoid.
Wystarczy krtki, bo trwajcy zaledwie kilka minut, egzorcyzm, aby j cakowicie
uwolnid. W niektrych przypadkach czy si wiele przyczyn, ktre pochodz z
rnych okresw ycia. Bywa czasami tak, e osoby, ktre przychodz do
egzorcysty, trzeba uzdrowid z caej serii zranieo i potrzeba wielu miesicy bd
wielu lat, zanim dojdzie do cakowitego uwolnienia.
Istniej rwnie wielkie rnice dotyczce zewntrznych objaww. Wspomn
tylko o dwch ekstremalnych przypadkach. S osoby, ktre wpadaj w sza i
ujawniaj herkulesow si, krzycz oraz prbuj atakowad obecnych; lecz miaem
te do czynienia z dwoma przypadkami absolutnego znieruchomienia i milczenia,
poczonymi z cakowitym brakiem zewntrznych reakcji, std te konieczne byo
tutaj due dowiadczenie i analiza wielu innych zbienych elementw, aby
zrozumied, e chodzio o prawdziwe diabelskie optanie. Midzy tymi przypadkami
ekstremalnymi istnieje wielka rnorodnod objaww.
Zawsze mamy do czynienia z cierpieniem; ale w innej sytuacji s ci, ktrzy mog
wypeniad swoje obowizki zawodowe i rodzinne oraz zachowywad si w ten
sposb, eby nikt nie rozpozna ich choroby, od tych, ktrzy nie s ju w stanie
pracowad i normalnie yd oraz potrzebuj nieustannej opieki, czujc mierteln
niechd do ycia.

81
Odpowiadajc na nastpne pytanie, mog stwierdzid, e faktycznie zy duch moe
obdarzyd kogo moc i rnymi "dobrodziejstwami". Czyni to na przykad w
przypadku wszystkich magw i czarownikw, udzielajc im daru wrenia lub
mocy szkodzenia innym. Moe take dawad korzyci materialne: bogactwo, sukces,
przyjemnod. Lecz biorc pod uwag, e zy duch moe czynid tylko tyle ile i chce
za, dary te zawsze cz si z wielkimi cierpieniami. Std te ci, ktrzy prosz
szatana o dary , robi zy interes: przeywaj pieko na tej ziemi i jeli si nie
nawrc, to czeka ich pieko rwnie po mierci
Pytanie psychiatry: Zastanwmy si nad takim przypadkiem, e osoba optana
zostaje dotknita chorob fizyczn, ktrej leczenie domaga si chirurgicznej
operacji; jakie s wtedy tego konsekwencje? Czy moe zachodzid sprzecznod w
dziaaniu egzorcysty i lekarza, z ewidentn szkod dla pacjenta, jeli egzorcysta
uwaa, e ma on do czynienia z chorob pochodzc od zego ducha, ktr naley
leczyd przy pomocy egzorcyzmw, a lekarz uwaa natomiast, e chodzi o chorob
naturaln, ktr naley leczyd na drodze medycznej?
Odpowied egzorcysty: Moliwe s niespodzianki, ale nie powinno dochodzid do
sprzecznoci midzy dziaaniem lekarzy i dziaaniem egzorcystw. Przynajmniej
takie jest moje osobiste dowiadczenie wraz tych egzorcystw, ktrych dobrze
znam.
Istniej niespodzianki - i spotkaem si z wieloma przypadkami, gdy chirurg w
czasie operacji stwierdza, e nie ma u pacjenta nic z tego, na co wskazyway
analizy i badania: ultrasonografia, topografia, rezonans magnetyczny. W kilku
przypadkach faktycznie znajdowano u pacjenta guzy, ktre niestety, bezporednio
po wykonaniu operacji formoway si na nowo. S to jednak bardzo rzadkie
przypadki.
Jeeli chodzi o moliwod zaistnienia sprzecznoci midzy lekarzami a
egzorcystami, to nigdy si z ni nie spotkaem, chodby z tego podstawowego
powodu, e dziaaj oni na dwch rnych paszczyznach. Nigdy nie pozwoliem
sobie na to, aby mwid lekarzowi, jakie jest moje zdanie lub te ingerowad w jego
decyzje. Czasem miaem do czynienia z przypadkami, w ktrych podejrzewaem
istnienie choroby pochodzcej od zego ducha i miaem nadziej, e da si uniknd
interwencji chirurgicznej.
Wkrtce faktycznie zachodziy zmiany w wynikach analiz i chirurdzy decydowali
si, aby nie przeprowadzad operacji. Mog powiedzied, e wiele razy
wsppracowaem porednio z samymi lekarzami. Nie spotykaem si z nimi, oni
nie wiedzieli o moim istnieniu ani te o tym, e pacjent przyjmowa egzorcyzmy.

82
Sdz, e rwnie i na tej paszczynie, powiedziabym nieuwiadomionej,
dochodzi do spotkania midzy egzorcyst i lekarzem. Wane jest to, aby si
nawzajem respektowad. Kady z nich dziaa na swoim terenie, a spotkanie midzy
nimi ma suyd dobru chorej osoby, ktra moe korzystad z pomocy zarwno
jednego, jak i drugiego, jeli zachodzi taka potrzeba.
Pytanie psychiatry: Kieruje mn rwnie osobista ciekawod. Chciabym wiedzied,
jakimi kryteriami wyboru ksidz si kierowa, podejmujc si tego typu dziaalnoci
i czy dozna ksidz z tego powodu jakich osobistych szkd? Ale najpierw
chciabym zapytad, czy na osoby, ktre dowiadczaj diabelskich chorb, maj
wpyw kultura i rodowisko, w ktrym one yj. Np. czy jest tutaj rnica midzy
ludmi mieszkajcymi w Londynie a czonkami spoecznoci plemiennych, ktrzy
yj gdzie w Afryce?
Odpowied egzorcysty: Uwaam, e konieczne jest dokonanie pewnych ucileo.
Kultura osobista i rodowisko, bardziej nowoczesne lub mniej, nie maj adnego
wpywu ani na rozwj tych zjawisk, ani te na dobr rodkw zaradczych, ktrych
osoby szukaj u egzorcystw albo u magw i czarownikw. Zarwno do nas, jak i
do nich, przychodz rni ludzie: robotnicy, rolnicy, gospodynie domowe,
przemysowcy i politycy ...Kiedy przyszed do mnie inynier elektronik, ktry
zapaci czterdzieci dwa miliony lirw za amulet (woreczek ze sznurkiem penym
wzw), ktry mia go uwolnid od wszystkich problemw. Postp techniczny i
kultura nie maj na to adnego wpywu. Spotykamy si z tym zjawiskiem wszdzie:
zarwno w Anglii, jak i we Woszech, w Stanach Zjednoczonych, jak i w Afryce lub
w Indiach.
Take religijnod ma niewielki wpyw na tego typu zjawiska i wspistnieje
spokojnie z rnymi formami zabobonu, chod sama religia zwalcza je, traktujc,
jako grzechy bawochwalstwa. Ludzie chodz do kocioa, a potem udaj si do
czarownikw, jak gdyby to bya najnormalniejsza rzecz pod soocem. Poniekd
wiadomo, e nawet w krajach najbardziej uprzemysowionych najczciej czytan
stron gazet jest horoskop; istniej, co do tego precyzyjne dane statystyczne. Nie
zapominajmy, e walka przeciw szatanowi i zym duchom bya prowadzona zawsze
u wszystkich ludw, take zanim ukonstytuowa si nard hebrajski. Oczywicie
kady z tych ludw poda zgodnie z wasnymi wierzeniami i posugiwa si
metodami waciwymi rodowisku kulturalnemu. Nadejcie chrzecijaostwa i
innych wielkich religii miao niewielki wpyw na zmian tej mentalnoci.
Teraz odpowiadam na pytanie, w jaki sposb zostaem egzorcyst. Stao si tak
przypadkiem. To nie by mj wybr. W trakcie kurtuazyjnej wizyty u kard. Ugo

83
Poletti, podczas rozmowy, wyszo na jaw, e znam ojca Candido Arnantini.
Kardyna powiedzia wtedy: "Zna ksidz ojca Candido? Jest tak schorowany, e
przydaby mu si pomocnik". I zacz pisad co na kartce (wypisa mi
upowanienie na przeprowadzanie egzorcyzmw), nie zwracajc uwagi na moje
protesty. Dodam tylko, e nie poniosem osobicie adnej szkody z tego powodu.
Do zego ducha podchodz, jako ten, ktry otrzyma nad nim wadz, poniewa to
on boi si mnie i kadej osoby, stworzonej na obraz Boy. Tym bardziej boi si
chrzecijanina, ktry przez chrzest zosta naznaczony pieczci Trjcy
Przenajwitszej.
Pytanie psychiatry: Wszyscy mwi o demonach. Dlaczego mwi si o duchach
dobrych? Przecie i take istniej.
Odpowied egzorcysty: Ma pan racj. Zy duch zawsze wzbudza du sensacj;
anio natomiast niewielk. Przychodzi mi na myl chioskie przysowie, ktre stao
si modne take u nas: "Wikszy haas robi to drzewo, ktre upada ni cay las,
ktry ronie".
Istniej anioowie i s o wiele aktywniejsi ni ze duchy. Dopiero w przyszym yciu
zobaczymy od ilu niebezpieczeostw nas obronili; w tym take od niebezpieczeostw
fizycznych. Kiedy myl np. o moim braku roztropnoci i ryzyku, na jakie si
naraaem, prowadzc samochd, nie zawsze w sposb zgodny z przepisami, mam
powd, aby podzikowad mojemu Anioowi Strowi. Lecz zdawanie sobie sprawy
z dobra jest o wiele trudniejsze ni uwiadamianie sobie za. Pomylmy chodby o
naszym zdrowiu fizycznym: lamentujemy, gdy nas co boli, np. zby, wtedy raczej
nie mylimy o wszystkich innych narzdach, ktre dobrze funkcjonuj.
Dzikuj za to pytanie, poniewa jest ono dla mnie okazj, aby przypomnied sobie,
e istniej anioowie, ktrzy broni nas od niebezpieczeostw i podsuwaj nam
dobre natchnienia, pomagaj w trudach, podtrzymuj w przeciwnociach.
Naprawd niesprawiedliwe byoby, gdybymy o ich istnieniu nie wspomnieli.
Pytanie psychiatry: Chciabym zadad jeszcze jedno pytanie dotyczce dziaania
zego ducha. Z pewnoci zy duch nie chce spotkad si z egzorcyst. Chciabym
wiedzied, czy optani przychodz do ksidza spontanicznie, czy te s
przyprowadzani sia?
Odpowied egzorcysty: Osoba optana cierpi i pragnie udad si do egzorcysty, aby
j uzdrowi, czyli uwolni. Lecz napotyka ona na trudnoci, szczeglnie w ostatniej
chwili, gdy ju si decyduje na spotkanie. Std te w wielu przypadkach osoby
optane, jeeli si im nie pomoe, same nie przyjd. W czasie trwania egzorcyzmu

84
zy duch staje si aktywniejszy ni w innych momentach. Tak, wic niekiedy ju
wczeniej, zanim zacznie si egzorcyzmowanie, pojawiaj si wyraniejsze objawy
jego obecnoci. S tacy, ktrzy przychodz spokojnie i nie ujawniaj pocztkowo
adnych trudnoci, natomiast inni w ostatnim momencie musz byd zacigani sia,
bodc ju w szale optania; a jeszcze inni, czekajc na egzorcyst, chcieliby uciec i
na pewno uciekliby, gdyby ich nie powstrzymano. S te i tacy, ktrzy wychodz z
domu, aby spotkad si z egzorcyst, a pniej zmieniaj kierunek i nie przychodz
na spotkanie.
Prawie zawsze po zakooczeniu egzorcyzmu osoby odchodz spokojne i
zadowolone z tego, e mimo wszystko przyszy. S te rzadsze przypadki, gdy
optani, chocia zdaj sobie spraw z tego, e egzorcyzmy okazuj si dla nich
korzystne, doznaj takiego blu w czasie ich trwania, i odchodz z zapewnieniem:
"Ja tu ju nie powrc". Jednak wanie te osoby charakteryzuj si du
wiernoci w przychodzeniu na spotkania z egzorcyst.
Dodam, e bardzo wana jest pomoc, ktrej potem optany udziela samemu sobie
(przez modlitw, korzystanie z sakramentw...) i ktr otrzymuje od innych:
bogosawieostwa, modlitwy o uwolnienie, itd.
Pytanie psychiatry:, Lecz czy naprawd jest tak wana wsppraca ze strony osoby
optanej? Jeeli obecnod zego ducha nie zaley od niej, ale ma charakter
zewntrzny, to powinna ona, zostad bez przeszkd uwolniona.
Odpowied egzorcysty: Tak, ta wsppraca jest bardzo wana. Zazwyczaj mwi -
biorc pod uwag, e wszyscy maj, chod troch dowiadczenia w tej dziedzinie -
e jest z tym troch tak, jak w przypadku leczenia narkomana:, jeeli wsppracuje
z terapeut, to moe wyzdrowied, w przeciwnym wypadku - nie. Osobie
zainteresowanej zwykle mwi: walk przeciwko demonowi prowadzisz ty; ty sam
si uwalniasz od niego, a ja mog ci tylko pomc. Poniewa tutaj potrzebna jest
pomoc Boga: to On uwalnia. A otrzymujemy Jego pomoc, jeli o ni prosimy i
usuwamy ewentualne przeszkody dla dziaania aski. Z takimi przeszkodami mamy
do czynienia wtedy, gdy kto yje w grzechu lub te nosi w sobie jakie urazy i nie
chce przebaczyd bd te dopuci si cikiej niesprawiedliwoci, ktra domaga
si wynagrodzenia. Aby otrzymad Bo pomoc, konieczna jest modlitwa. Mwi
czsto, e najwiksz przeszkod, na jak natrafiamy, my egzorcyci, jest biernod
osb i danie, aby zostay uwolnione bez zadania sobie adnego, osobistego
trudu.
Pytanie psychiatry : Chciabym powrcid do tych fenomenw, o ktrych ju bya
mowa, jak gosolalia, lewitacja, itp. S to fakty, ktre mnie nie dziwi, gdy

85
zetknem si z nimi w zupenie innym kontekcie ni diabelskie optanie.
Znajdujemy ich opis w literaturze psychoanalitycznej. Mwi o nich i wyjania je
lung, stawiajc hipotez energii i mocy, ktre uwalniaj si w czowieku. Wydaje
mi si, e ksidz wprowadza rozrnienie pomidzy fenomenami pochodzcymi od
zego ducha, a zjawiskami para-naturalnymi i fenomenami psychiatrycznymi. Czy
rozrnienie to bazuje na rnorodnoci fenomenologicznej, ale przy takiej samej
istocie energii, czy te chodzi w nim o istotn rnic, z jak uwalnia si energia
cakowicie inna, majca inn natur?
Odpowied egzorcysty: Rnica dotyczy istoty, gdy wystpuje istotna
odmiennod przyczyny. W fenomenach pochodzcych od zego ducha przyczyn
jest jego obecnod i ewentualna energia, ktra si uwalnia, pochodzi od samego
demona. Dlatego tylko modlitwa i egzorcyzmy mog doprowadzid do uzdrowienia
z tych niekorzystnych zjawisk. Jeeli egzorcyzmy nie s skuteczne i choroby
pozostaj nadal, to oznacza, e przyczyna jej jest zupenie inna: -psychiczna lub
parapsychologiczna. Dlatego nie chodzi tutaj o energie majce rne natenie,
ale o energie posiadajce rn natur; rne pochodzenie.
Pytanie psychiatry: Na podstawie przypadku zacytowanego przez ksidza, gdzie
chodzio o podnoszenie wielkiego ciaru, rozumiem, e wedug ksidza nie mamy
do czynienia z odmiennym nateniem siy, ale ze zjawiskiem odmiennej natury?
Odpowied egzorcysty: Dokadnie tak. Dotykamy tutaj bezporednio samego
sedna trudnoci zaklasyfikowania pewnych fenomenw. Chod fenomenologia
moe wykazywad rne podobieostwa, przyczyna moe byd istotowo rna.
Dlatego powoywaem si na biblijny przykad Mojesza, ktry moc Bo czyni te
same cuda, ktre potem magowie uczynili moc diaba. Moemy stand wobec
dwch identycznych zjawisk: jedno bdzie pochodzio od zego ducha, a drugie
bdzie miao charakter parapsychologiczny. Jak rozpoznad przyczyn? Przede
wszystkim analizujemy sposb i okolicznoci wystpowania tego typu zjawisk. Na
przykad: osoba ujawnia nadnaturaln si tylko w czasie trwania egzorcyzmu. Co
wicej: pojawiaj si take inne zjawiska wzbudzajce podejrzenie. Na przykad ta
sama osoba w trakcie trwania egzorcyzmu zostaje pokropiona wod wicon i
reaguje jak oparzona. Z pewnoci, w przypadku osb ujawniajcych fenomeny
parapsychologiczne, taka reakcja nie byaby uzasadniona. Dodam jeszcze par
sw na temat skutecznoci rodkw leczniczych. Jeeli osoba dziaa pod wpywem
zego ducha, egzorcyzmy maj na ni wpyw, ale nie wywieraj na ni adnego
wpywu inne metody lecznicze, ktre maj charakter naturalny.

86
Medycyna i zdolnoci parapsychologiczne (jak np. pranoterapia) maj wpyw na
choroby pochodzenia naturalnego, ale nie maj adnego wpywu na choroby,
ktre wywodz si od zego ducha. Take po tym poznajemy, e ta rnica jest
natury istotowej, a nie tylko fenomenologicznej.
KIEDY NALEY UDAD SI DO EGZORCYSTY?
Uwaa si, e zy duch okazuje zadowolenie, kiedy o nim wcale si nie mwi,
poniewa wtedy nikt mu nie przeszkadza w jego dziaalnoci. Odczuwa rwnie
satysfakcj, gdy mwi si o nim w sposb niewaciwy, przedstawiajc go niekiedy,
jako bohatera historii. Sdz, e naley o nim mwid, gdy naprawd istnieje i
dziaa bardzo aktywnie. Ale w mwieniu o nim naley zachowad naleyt
rwnowag. Trzeba mied jasne wyobraenie na jego temat, to znaczy takie, o
jakim poucza nas Biblia. Gdy wyraamy si o nim w sposb niewaciwy, np.
omieszajc go albo te budzc groz, jak to czsto ma miejsce w mass mediach
(szczeglnie w ostatnich latach, gdy zauwaono, e mwienie o szatanie zawsze
wzbudza jak sensacj), to na pewno nie przyniesie mu to szkody.
Egzorcysta- ostatnia deska ratunku
Faktem jest, e dzi poszukuje si egzorcystw, chod przed kilkoma laty tego
zjawiska nie byo wcale. Jeeli nie bdziemy ostroni i nie przejmiemy si
wskazaniami Kocioa, to owo poszukiwanie egzorcystw moe stad si tak sam
form zabobonu, jak np. zwracanie si o pomoc do magw.
U korzeni tego zjawiska tkwi zawsze brak wiary , poczony z cakowit ignorancj
religijn. Na zakooczenie sympozjum egzorcystw Puglii w Martina Franca w 1995
roku rozdano broszury zawierajce midzy innymi interesujce informacje. A
mianowicie: mniej, ni 4 miliony katolikw woskich posiada tak wiadomod
kocieln, jakiej wymaga si od przynalecych do Kocioa (por. F. Garelli:
Religione e Modernita [Religia i nowoczesnod, w AA.VV. La religione degli Europei
*Religia Europejczykw+, Torino 1992). Profesor Cecilii Gatto Trocchi, opierajc si
na powszechnie znanych wynikach badao, stwierdzi, e ponad 12 milionw
Wochw korzysta z usug magw i wrbitw oraz im podobnych. Na podstawie
tych danych (4 miliony i 12 milionw) trudno powiedzied, e posuga egzorcysty
moe byd uwaana jedynie za duszpasterstwo mniejszoci.
Jest prawd, e podstawowe nauczanie, odnoszce si do tej materii, nie moe
byd domen tylko egzorcystw, ale powinno wchodzid w zakres obowizkw
wszystkich katechetw i kapanw. Byd moe wanie braki w nauczaniu
podstawowym s przyczyn, e wielu ludzi zwraca si do egzorcystw, gdy nie

87
zachodzi taka potrzeba. Czsto musz przypominad, e w rnych problemach i w
yciowych zawirowaniach naleaoby pomyled o egzorcycie dopiero wtedy, gdy
wszystkie inne godziwe rodki, a przede wszystkim zwyczajne rodki aski, nie
przynosz podanych rezultatw.
Jakie przypadki i jakie bdy wystpuj najczciej u osb, ktre gorczkowo
poszukuj egzorcysty, jako tej ostatniej deski ratunku, przyczyniajcej si do
rozwizania ich problemw? Wymieni tylko najwaniejsze:
Kopoty zdrowotne, np., gdy pewna osoba lub kto z jej bliskich cierpi na
nieuleczaln chorob.
Problemy uczuciowe, np. gdy m porzuca on, albo na odwrt i
rozpoczyna ycie z inn osob. Syszymy wtedy stwierdzenie: "Tak bardzo
kochalimy si, z pewnoci kto rzuci na nas urok". Zdarza si te, e syn
lub crka zakochuj si w nieodpowiedniej, wedug opinii swoich rodzicw,
osobie. Take w tym przypadku mona usyszed takie samo stwierdzenie: "Z
pewnoci, kto rzuci urok na moje dziecko".
Jeszcze czciej mamy do czynienia z przypadkami, gdy komu jaki mag
bd wrbita albo osoba przepowiadajca przyszod powiedzieli, e zosta
zaczarowany lub te rzucono na niego urok. Te przypadki zdarzaj si
najczciej.
Docz jeszcze te sytuacje, gdy kto z rodziny ma trudny charakter, np. m
lub ona bd dziecko. Syszy si wwczas sformuowanie: "Z pewnoci
ma w sobie diaba".
Bywa i tak, e ekonomiczna sytuacja rodziny zaczyna si gwatownie
pogarszad i jej czonkowie dopatruj si w tym wpywu zego ducha.
Co naley robid w takich sytuacjach? Jakiej porady trzeba udzielid? Z pewnoci
bdem jest gorczkowe poszukiwanie egzorcysty. Pierwszym krokiem, ktry
naley uczynid, to na pewno oddanie si pod opiek kochajcego Boga, czyli:
modlitwa, zoenie ufnoci w Nim i w Jego Opatrznoci, dyspozycyjnod na
przyjcie Boej woli, w taki sposb, w jaki objawia si ona w danych
okolicznociach.
Jeli kto jest przekonany, e zosta zaatakowany przez zego ducha, to niech ma
zawsze na uwadze wypowied Pawa VI: " Wszystko to, co broni przed grzechem,
broni take przed Zym". Naley korzystad z normalnych rodkw aski i o tej
koniecznoci przypomina list Kongregacji Doktryny Wiary, przesany do biskupw
w 1985 roku: "Pasterze mog korzystad z tej okazji, ktra jest im dana, aby

88
przypomnied o tym, czego tradycja Kocioa naucza na temat roli sakramentw,
wstawiennictwa Najwitszej Maryi Panny, aniow i witych, take w
duchowej walce prowadzonej przez chrzecijan przeciwko zym i obkaoczym
duchom". W kadym przypadku konieczna jest droga nawrcenia i modlitwy.
Droga, ktr naley id.
Take na tej drodze potrzebujemy kogo, kto nam bdzie towarzyszy.
Potrzebujemy pomocy ze strony kapana, ktrym moe byd stay spowiednik lub
kierownik duchowy. Niezwykle poyteczna jest rwnie pomoc, ktrej moe
udzielid caa wsplnota. Sdz, e niewybaczalnym zaniedbaniem jest taka
sytuacja, gdy wsplnota parafialna nie potrafi zaofiarowad takiej pomocy.
Zazwyczaj mwi, e w porzdku skutecznoci i jeeli chodzi o kolejnod
stosowanych rodkw egzorcyzmy znajduj si na ostatnim miejscu.
1. Przede wszystkim konieczne jest ycie w stanie aski uwicajcej i
skuteczne oddalanie od siebie przeszkd uniemoliwiajcych dziaanie aski.
Dlatego pierwszym krokiem, jaki naley uczynid, jest odbycie dobrej
spowiedzi. Gdy kto yje w stanie grzechu, powinien jak najszybciej zaradzid
takiej sytuacji. Jeeli kto stawia przeszkody asce, to musi je natychmiast
usund (tak najczstsz przeszkod jest nieumiejtnod przebaczenia
wypywajcego z serca).
2. Trzeba yd Eucharysti we wszystkich jej wymiarach: Msza wita, Komunia
wita, adoracja eucharystyczna. Musz jasno stwierdzid, e zarwno te
wymienione wyej rodki, na, jak i te, o ktrych powiem w dalszej czci,
maj o wiele wiksz wartod i moc oddziaywania ni egzorcyzmy. Jednak
ludzie zazwyczaj s leniwi i chc, aby inni wszystko za nich zrobili,
wyzwalajc ich z wasnych problemw. Najczciej wanie brakuje im w tej
dziedzinie osobistego zaangaowania.
3. Modlitwa. Jest rzecz logiczn, e naley korzystad z wszystkich,
wymienionych tutaj rodkw; nie w sposb sukcesywny, ale zgodnie z
natur waciw kademu z nich. Modlitwa, wic musi byd codzienna.
Trzeba zawsze modlid si z wiar. Naley te powicid na modlitw
odpowiedni ilod czasu. Wszystkie modlitwy s dobre, rwnie te wasnymi
sowami. Szczegln i ewidentn skutecznod maj modlitwy biblijne, to jest
psalmy i kantyki, a take raniec, ktry ma naprawd ogromn moc.
Mona uwolnid si od wpywu zego ducha, a nawet od samego optania
przy pomocy trzech wyej wymienionych rodkw i bez pomocy
egzorcyzmw. Natomiast niemoliwe jest uwolnienie si od za tylko przez

89
 dokonanie samego egzorcyzmu, jeli wiadomie rezygnuje si ze
wspomnianych rodkw aski. Mona uczynid wyjtek tylko wtedy, gdy
osoba, ktra chciaaby skorzystad z tych rodkw, prbuje je zastosowad, ale
zy duch jej w tym przeszkadza. Wtedy koniecznie trzeba jej pomc i
zachodzi potrzeba zastosowania dwch rodk6w ostatecznych, o ktrych
niej.
4. Modlitwy o uwolnienie. Odnosz podwjny skutek, dlatego niekiedy s one
skuteczniejsze od egzorcyzmw. Oglnie stosuje si modlitwy o uzdrowienie
i modlitw o uwolnienie. Dlatego w przypadkach, w ktrych zachodzi
koniecznod uzdrowienia, te modlitwy s bardziej stosowne. Wreszcie po
przeprowadzeniu caej serii modlitw o uwolnienie, na podstawie analizy
reakcji i odniesionych rezultatw, rozpoznajemy czy potrzebne jest
zastosowanie egzorcyzmw. Zazwyczaj, gdy nie ma odpowiedniej reakcji na
modlitw o uwolnienie, nie bdzie jej take w przypadku egzorcyzmu.
Wwczas mona przypuszczad, e nie mamy do czynienia z chorobami
pochodzcymi od zego ducha, ale z naturalnymi dolegliwociami, ktrymi
zajmuje si medycyna. Przypomn jeszcze, e w przypadku tak zwanych
"mniejszych dolegliwoci", mog wystarczyd same modlitwy o uwolnienie,
natomiast egzorcyzmy s zarezerwowane dla przypadkw najciszych.
5. Egzorcyzmy. Prawd jest, e egzorcyzm ma na celu nie tylko wyrzucanie
zych duchw z optanych, lecz take pomaga skutecznie przeciwko
wpywom Zego. Dlatego te stosuje si go zarwno w przypadku optania,
jak rwnie w tych okolicznociach, gdy mamy do czynienia z diabelskimi
wpywami. Zostao to wyrazicie ukazane w Katechizmie Kocioa
Katolickiego (por. nr 1673). Lecz jest take prawd, e aby mc zastosowad
egzorcyzmy, trzeba mied do czynienia z cikim przypadkiem, z
wystarczajcymi objawami, ktre pozwalaj sdzid, i mamy do czynienia z
obecnoci lub wpywem zego ducha. Chocia pewnod mona mied
dopiero po przeprowadzeniu samego egzorcyzmu, ktry posiada rwnie
efektywnod trafnej diagnozy. Mona j postawid na podstawie reakcji,
ktre maj miejsce podczas trwania egzorcyzmu, po skutkach
przeprowadzonego egzorcyzmu oraz po ewolucji objaww w trakcie trwania
caej serii modlitw egzorcystycznych. Biorc pod uwag fakt, e dania
stawiane egzorcystom - jak to ju zaznaczyem - s dzi czsto przesadne i
niestosowne, kady egzorcysta ma swoj metod selekcji przed
wyznaczeniem terminu spotkania, a i tym bardziej przed przeprowadzeniem
egzorcyzmu. Ze swej strony wymagam, aby osoba szukajca pomocy

90
powrcia najpierw do codziennej modlitwy i korzystania z sakramentw
witych. Ponadto osoba ta powinna byd do mnie skierowana przez kapana
lub przez grup modlitewn, po uprzednim zastosowaniu modlitw o
uwolnienie. Czasami mog wystarczyd same objawy, o ktrych zostaem
wczeniej poinformowany, chod liczy si take z wystpowaniem skonnoci
do przesady u osb, ktre szukaj ze mn kontaktu. Czsto wystarcza opinia
dowiadczonego kapana. Sdz, e wszyscy kapani powinni mied to
minimum dowiadczenia, aby mogli zbadad dany przypadek i ocenid, czy s
faktyczne przesanki pozwalajce podejrzewad, i mamy do czynienia z
wpywem zego ducha. Znam kilku kapanw, ktrzy towarzysz osobom w
ich problemach przez jaki czas, udzielaj im bogosawieostwa, a nastpnie
potrafi dokonad rozpoznania podejrzanych objaww. Dlatego, gdy oni
przysyaj do mnie ludzi, mam pewnod, e dany przypadek zasuguje na
rozpatrzenie. Szatan jest przebiegy, nie moemy wic byd naiwni i musimy
postpowad bardzo rozwanie, zanim stwierdzimy, e odkrylimy jego
demoniczn obecnod. Prawdziwe jest take spostrzeenie, e zy duch
uczyni wszystko, aby ukryd si i moe on ujawniad si w przerny sposb.
Wystarczy przypomnied sobie zachowanie si optanych z Ewangelii:
optany z Gerazy wpada w sza i charakteryzuje go herkulesowa sia, kiedy
napada na ludzi; modzieocowi spotkanemu pod gr Tabor wydaje si, e
ma padaczk, ale nie jest on agresywny wobec innych, tylko niszczy sam
siebie; natomiast zgarbiona kobieta lub guchoniemy mogli wydawad si po
prostu ludmi chorymi i tak te okreli ich Jezus, ale przyczyn ich choroby
bya obecnod zego ducha. Miaem take do czynienia z przypadkami
optania, ktrym nie towarzyszyy adne zewntrzne objawy, take podczas
wykonywania egzorcyzmu. Myl, e w tym miejscu nie jest trudno dad
odpowied na postawione pytanie:, kiedy naley udad si do egzorcysty?
Gdy nie znajdujemy ludzkich wyjanieo wobec za, ktre dotyka dan osob;
gdy droga nawrcenia i modlitwy oraz modlitwy o uwolnienie nie przyniosy
oczekiwanej poprawy, ale ujawniy negatywne reakcje, ktre nie daj
wyjanid si przyczynami naturalnymi; gdy mamy do czynienia z
podejrzanymi objawami, o ktrych mwiem w rozdziale - dialogu z
psychiatrami; gdy spotykamy si z dziwnymi i niewytumaczalnymi
zjawiskami - wtedy naley zwrcid si o pomoc do egzorcysty. Lecz zawsze,
take podczas odprawiania egzorcyzmw i po uzdrowieniu lub uwolnieniu,
dana osoba musi yd peni ycia chrzecijaoskiego: powinna regularnie
uczestniczyd we Mszy witej, praktykowad codzienn modlitw,
przystpowad do sakramentw, systematycznie doksztacad si w dziedzinie

91
 wiary i religii. My, egzorcyci, czsto dowiadczamy, e gdy tego wszystkiego
zabraknie, mamy do czynienia z uwolnieniami prowizorycznymi albo te
nastpuj bolesne nawroty chorb diabelskich.
WICI I DIABY
W trakcie wywiadw telewizyjnych lub prasowych pytano mnie czsto, jakie
szczeglne dary powinien mid egzorcysta i jakie stosuje rodki, aby uwolnid
optanych. Byd moe rozczarowaem pytajcych, odpowiadajc im, e egzorcysta
nie posiada adnych wyjtkowych zdolnoci ani nadzwyczajnych rodkw, a caa
jego sia tkwi w imieniu Jezus. Jake pikna jest deklaracja, ktr zoy Piotr przed
Sanhedrynem, gdy zosta aresztowany, poniewa dopuci si wielkiego
przestpstwa! - Uzdrowi chorego czowieka.
Jakiej mocy uy? Skd pyna jego tajemnicza wadza? Piotr gono oznajmia: "W
imi Jezusa Chrystusa ten czowiek stan przed wami zdrowy. Nie dano ludziom
pod niebem adnego innego imienia, w ktrym moglibymy byd zbawieni" (por. Dz
4, 10-12). Bowiem Jezus mwi do apostow W moje imi bdziecie wyrzucad ze
duchy" My, egzorcyci, dostrzegamy rwnie moc, jaka pynie z odwoywania si
do tych aspektw Mki Chrystusa, na ktrych zbawczy wymiar kadzie nacisk
Biblia.
Dlatego dowiadczamy, jak skuteczne jest przyzywanie Krwi Jezusa wylanej
podczas Jego mki, powoywanie si na Jego rany, na Jego krzy, mierd i
zmartwychwstanie, na Jego przebity bok. Przyzywamy przede wszystkim Ducha
witego, poniewa nic nie dzieje si bez Jego udziau. Wzywamy take
Najwitsz Maryj Pann, ktra miady gow szatana i wyprasza dla nas
wszelkie aski. Jeli jest jeszcze jaki teolog, ktry nie wierzy w uniwersalne
porednictwo Maryi, wypraszajcej od Boga wszystkie aski, to niech sprbuje
przeprowadzid egzorcyzmy, a sam bezporednio dowiadczy tej prawdy.
Korzystamy take z porednictwa aniow i archaniow, a w szczeglnoci z
pomocy w. Michaa Archanioa, ktry jest ksiciem wojska niebieskiego.
Dowiadczamy take pomocy witych; czsto jest ona wrcz zaskakujca.
Spotkaem si z przypadkami diabelskich optao, ktre zostay pokonane dziki
wstawiennictwu jakiego witego, ktrego nigdy nie przyzywaem i do ktrego
nikt z obecnych nie odwoywa si w swoich modlitwach. W pewnej chwili,
podczas odprawiania egzorcyzmu, wity dawa nam odczud swoj obecnod; i od
tego momentu by wzywany, aby dopomc w uwolnieniu optanego. Chciabym
podkrelid jeszcze jeden aspekt wicy si z porednictwem witych. Moe si

92
myl, ale chciabym skonid zainteresowanych teologw do przeprowadzenia
historycznych studiw, ktrym jeszcze nikt nie powici szczeglnej uwagi.
W pierwszym rozdziale zwrciem uwag na brak historycznego opracowania na
temat stosowania egzorcyzmw w Kociele katolickim od czasw Chrystusa a po
wspczesnod. Chciabym take, aby napisano inn histori na temat witych i
diaba, czyli na temat nieustannej walki, jak toczyli wici przeciwko szatanowi.
Mona wyrnid w niej dwa bardzo interesujce aspekty. Z jednej strony walka ta
ukazuje cierpienia witych, ktrych przyczyn byy ze duchy, przeladowania i
mki, niekiedy nawet krwawe. Z drugiej strony mamy zwycistwa, ktre odnosili
wici nad zym duchem. Mnie samego, jako egzorcysty, uderza w czstotliwod i
atwod, z jak wici uwalniali osoby optane. Opisw takich wydarzeo,
udowodnionych historycznie, zachowao si bardzo wiele, s charakterystyczne
dla ich ycia wielu witych wszystkich czasw.
Take w cigu trzech ostatnich wiekw, w ktrych Koci katolicki prawie
zlikwidowa praktyk egzorcyzmw, co doprowadzio do tego, e dzi brakuje
egzorcystw i sabe jest ich przygotowanie, istnieli wici, ktrzy uwalniali
optanych. Gdy prbuj spojrzed w przeszod, to przypominam sobie postaw w.
Benedykta, ktry chocia nie by egzorcyst i moe nawet nie by kapanem, to
jednak skutecznie walczy ze zym duchem. Dlatego papie Honoriusz III ogosi go
patronem egzorcystw. Po dzieo dzisiejszy jest rozpowszechniony jego medalik,
majcy chronid przed wpywami zego ducha.
Gdy patrz na czasy u najbliszej przeszoci, to przypominam sobie postad w.
Jana Bosko. Jest to postad wyjtkowa, zarwno z powodu strasznych atakw
szatana, ktre musia znosid, jak rwnie dziki niezwykej skutecznoci, jak
osiga w uwalnianiu osb, take przez sam swoj obecnod. Przypomn
wydarzenie, ktre miao miejsce 4 czerwca 1885 roku, pod koniec jego ycia.
Przeoony wsplnoty zakonnej z Caen wysa do ksidza Bosko kobiet optan
przez zego ducha. W tym czasie nie mona byo byd pewnym, e ksidz Bosko
zejdzie na Msz w. ze wzgldu na zy stan jego zdrowia. Tamtego ranka zszed
jednak. Ju na samym pocztku Mszy w. kobieta poczua, e zy duch j opuci.
Nawizujc do moich osobistych dowiadczeo, pragn zatrzymad si nieco duej
przy postaci b. ojca Pio.

OJCIEC PIO, WIELKI WOJOWNIK

Ojciec Pio dopomaga mi nieustannie w sprawowaniu trudnej posugi egzorcysty,
wiemy starej obietnicy, zoonej mi ponad czterdzieci lat temu. Kto zna jego

93
biografi, ten rwnie wie, i ycie ojca Pio naznaczone byo nieustann walk
przeciwko zemu duchowi. Ojciec Pio dowiadczy wielu cierpieo i diabelskiej
zemsty za sprawowanie posugi, ktra miaa na celu wyrwanie diabu ludzkich dusz
i przywrcenie ich Bogu.

FOT. OJCIEC PIO

Jego walk mona podzielid na rne etapy. Ojciec Pio w licie, ktry wysa do
swego kierownika duchowego, ojca Agostino z San Marco in Lamis, zwierza si, e
"diabelskie objawienia rozpoczy si ju w wieku dziecicym i trway przez prawie
dwadziecia lat, przybierajc formy obsesyjne i nieludzkie, ale przede wszystkim
zwierzce".
Pierwszy etap; to wielka walka, ktra miaa miejsce wwczas, gdy ojciec Pio mia
byd moe 5 lat. Dokadn dat trudno jest ustalid, ale mniej wicej o ten okres
chodzi. Dowiadczy on wwczas szczeglnej wizji i poczu si powoanym do walki
przeciwko okropnemu czowiekowi, ktry by "ogromnych rozmiarw i dotyka
gow chmur".
wietlista postad, ktra staa u jego boku (moe by to w. Micha), zachcaa go,
aby walczy przeciwko temu potwornemu gigantowi, zapewniajc, e udzieli mu
pomocy.
Zderzenie z gigantem byo potworne, lecz may Franciszek (tak na imi mi ojciec
Pio) zwyciy w tej bitwie, dziki pomocy tajemniczej osoby, ktra nakonia go do
prowadzenia walki. Potworny gigant zosta zmuszony do ucieczki, cignc za sob
"cae mnstwo osb o strasznych obliczach, pord wyzwisk, przekleostw i
krzykw, od ktrych mona byo oguchnd".

94
Taki by pocztek profetycznej wizji dotyczcej jego ycia. Zdania podane w
cudzysowiu s cytatami z tekstw ojca Pio. Ten epizod, do ktrego ojciec Pio
przywizywa zawsze due znaczenie, zakooczy si sowami, ktre skierowaa do
niego wietlista osoba: "Ten, przeciwko ktremu walczye, bdzie wci powraca
z zaskoczenia. Walcz dzielnie; ja bd ci pomaga zawsze, aby mg za kadym
razem go pokonad".
Kolejny drugi etap tej walki rozpocz si w padzierniku 1911 roku, gdy ojciec Pio
zosta wysany do miejscowoci Venafro. By wtedy modym kapanem. Zosta
wywicony 10 sierpnia 1910 roku i przygotowywa si wraz z innymi kapanami
do posugi przepowiadania Sowa Boego. Lecz tak czsto chorowa, e niekiedy
nie mg nawet celebrowad Mszy w. Zy duch ukazywa mu si "pod postaci
czarnego, brzydkiego kota albo pod postaci obnaonych, taoczcych zmysowo,
dziewczt, albo te pod postaci kata, ktry go biczowa".
Innym razem wciela si w postad jego przeoonego albo przybiera wygld
samego papiea w. Piusa X. Ukrywa si te pod postaciami innych witych, a
take przybiera postad Anioa Stra lub Najwitszej Maryi Panny, albo w.
Franciszka. Kto pozna te diabelskie sztuczki, ten wie, jak bardzo s one
niebezpieczne dla duszy, szczeglnie wtedy, gdy szatan maskuje si,
przywdziewajc wite szaty. Ojciec Pio ofiarowywa wszystkie cierpienia za
zbawienie dusz. Przebywajc w Venafro, zrozumia, e walka z szatanem i
towarzyszce jej wielkie cierpienie maj byd jego kapaosk misj, ktr Bg mu
wyznaczy.
Trzeci etap tej walki przypada na okres jego pobytu w San Giovanni Rotondo. To
wanie tam, wylewajc przez piddziesit lat krew z powodu stygmatw, ojciec
Pio wyrwa szatanowi wiele dusz. W San Giovanni Rotondo powstaa grupa jego
duchowych dzieci, ktrych wci przybywao. Wkrtce zaczli oni tworzyd grupy
modlitewne. Zbudowano szpital dla ludzi cierpicych nazwany Domem Ulgi w
Cierpieniu. Ojciec Pio toczy w ukryciu nieustanne walki.
Oprcz tego czsto przyprowadzano do niego ludzi optanych, za ktrych modli
si, cierpia oraz by wielokrotnie przez zego ducha biczowany. Znane jest zdjcie
opuchnitego i posiniaczonego oblicza ojca Pio. Dzieo wczeniej, zanim zrobiono
to zdjcie, przyj osob optan, i w nocy zy duch mci si, uderzajc kilka razy
jego gow o podog. Bracia, ktrzy usyszeli haas w jego celi, przybiegli mu na
pomoc. Ojciec Pio potrzebowa pomocy lekarskiej; na uku brwiowym zaoono mu
a pid szww.

95
Gdy udaem si po raz pierwszy do ojca Pio w 1942 roku, nie sdziem, e Go
odwiedza przez 26 lat. Byem wtedy licealist, zamierzaem skooczyd studia
prawnicze i wstpid do Towarzystwa witego Pawa. Gdy zostaem kapanem, nie
wystarczao mi ju, e byem duchowym synem ojca Pio. Sam miaem wwczas
swoich duchowych synw i nosiem si z zamiarem, aby zorganizowad dla nich
spotkanie z ojcem Pio, a tymczasem polecaem ich jego modlitwom.
Oto, w jaki sposb otrzymaem od niego pikn obietnic. Pewnego dnia
powiedziaem do niego: "Drogi ojcze, mam do ojca wielk prob". Skaniajc si
w moim kierunku, umiechn si szeroko, co dodao mi odwagi. Wtedy
wyrzuciem z siebie prob, ktra leaa mi na sercu: "Chciabym, aby wszystkie
moje duchowe dzieci, ci, ktrzy s teraz i ci, ktrzy bd pniej, stali si
jednoczenie take twoimi duchowymi dziedmi; jeli ojciec przyjmie ich, jako swoje
dzieci, to mog byd spokojny". Umiechn si jeszcze bardziej i zamkn oczy,
pograjc si w krtkiej refleksji. A potem powiedzia: "Dobrze, mj synu, niech
tak bdzie".
Wtedy odrzekem:, Ale w takim razie oni wszyscy nie bd ojca nazywad ojcem
Pio, lecz dziadkiem Pio". Rozemia si radonie; naprawd go to rozbawio. Lecz
mimo wszystko pozosta na zawsze dla wszystkich swoich duchowych dzieci ojcem
Pio.
Od tego wydarzenia upyno ju wiele lat. Pamitam ostatnie nasze spotkanie,
ktre miao miejsce w lecie 1968 roku (umar 23 wrzenia tego roku). Z wielkim
blem uczestniczyem w celebrowanej przez niego Mszy w. Siedzia na wzku, a
kade poruszanie kosztowao go wiele wysiku. Nie by to tylko wysiek mistyczny
kogo, kto przeywa bolenie mk Paoska. By to rwnie wysiek osoby, ktr
opuciy ju siy fizyczne. Jego duchowe dzieci, dzi rozproszone po caym wiecie,
wzrastaj wci w liczb.
Ten, kto dzi odwiedza San Giovanni Rotondo, dziwi si, gdy widzi napywajce
grupy pielgrzymw, ktrych jest teraz o wiele wicej ni za ycia ojca Pio. Ze swej
strony liczyem na jego pomoc i zawsze odczuwaem jego bliskod, wykonujc
powierzone mi zadania i obowizki. Odkd zostaem egzorcyst, to nie mam
wtpliwoci, e ci wszyscy, ktrzy powierzaj si moim modlitwom, s brani take
pod opiek przez ojca Pio, chocia sami o tym nie wiedz.
Niekiedy jednak obecnod ojca Pio bya wyranie odczuwana. Zdarzao si, e moi
"pacjenci" nili o nim, widzieli go blisko siebie, jak podtrzymywa ich w cierpieniu.
Zdarzao si, e w trakcie egzorcyzmu zy duch krzycza wystraszony: "Niech

96
odejdzie ten zakonnik! Tego zakonnika nie chc widzied". Potem, zmuszony moimi
pytaniami, odpowiada, e przy egzorcyzmie asystowa ojciec Pio.
Powinienem dodad, e po tym, jak Pan powoa po wieczn nagrod mojego
mistrza ojca Candido, 22 wrzenia 1992 roku (dzieo mierci o. Candido jest wigili
dnia mierci o. Pio), take i on pomaga mi teraz w penieniu posugi egzorcysty i
jego obecnod wiele razy bya zauwaona przez ze duchy. Ojciec Candido
szanowa ojca Pio, jako wielkiego witego, a ojciec Pio powiedzia kiedy o ojcu
Candido: "To kapan wedug Boego serca".
MODLITWA O UWOLNIENIE W ODNOWIE
Czytamy w Biblii, e ycie czowieka na ziemi jest nieustann walk (por. Hi 7, 1).
Przeciwko komu si j prowadzi? w. Pawe mwi wyranie: przeciwko zym
duchom (por. Ef 6, 12). Jak dugo bdzie trwad owa walka?
Sobr Watykaoski II mwi o tym dokadnie, streszczajc nauczanie Jezusa: "Caa
ludzka historia przeniknita jest straszn walk przeciwko potgom ciemnoci;
rozpocza si ona na pocztku wiata i bdzie trwad, jak mwi Pan, a do dnia
ostatecznego, (Gaudium et spes, 37).
Dzisiejszy chrzecijanin zapomnia o sensie i znaczeniu tej walki. W taki sam
sposb ludzie zatracili poczucie grzesznoci i doszli do totalnej niemoralnoci ycia,
ktr dzi kardynaowie zdefiniowali, jako "etyczn noc". Wspczesny czowiek
sta si ignorantem i utraci wiar w tak wielkim stopniu, e potrzebuje nowej
ewangelizacji. Ju sam nie wie, z ktrej strony ma rozpoczd swoj przemian.
Przychodzi nam z pomoc papie Pawe VI, ktry w sawnym przemwieniu o zym
duchu, z 15 listopada 1972 roku, na pytanie:, Jak obron zastosowad przed
dziaaniem szatana?", daje nastpujc odpowied: "To wszystko, co chroni nas
przed popenieniem grzechu, broni nas rwnie przed dziaalnoci niewidzialnego
wroga. aska jest decydujc obron". Kontynuujc swoje przemwienie,
podkreli znaczenie zwyczajnych rodkw aski.
Lecz wiemy, e istnieje nie tylko zwyczajna dziaalnod zego ducha, czyli pokusa,
ktr zwyciamy poprzez zachowanie czujnoci i praktykowanie modlitwy.
Wiemy te, e istnieje take nadzwyczajne dziaanie zych duchw, ktre atakuj
nie tylko pojedynczego czowieka, ale take cae rodziny oraz spoecznoci,
wywoujc rnorodne zo i prowadzc czsto do prawdziwego optania.
Przeciwko tej dziaalnoci nie wystarczy zastosowanie tylko zwyczajnych rodkw
aski, chocia one maj zawsze fundamentalne znaczenie. Dlatego te Pan udzieli

97
wadzy wypdzania zych duchw: najpierw apostoom, potem uczniom, a
wreszcie tym wszystkim, ktrzy wierz w Niego.
Jeeli od mojego biskupa nieoczekiwanie otrzymaem wadz egzorcyzmowania, to
nie mog zamykad oczu na ten nowy wiat, ktry odkryem i na braki
duszpasterskie, z powodu, ktrych, take ja w przeszoci nic na ten temat nie
wiedziaem.
O jednym z tych brakw ju mwilimy, mam tu na myli zaniechanie praktyki
egzorcyzmowania. Podziwiam naszych biskupw, ktrzy staraj si temu zaradzid,
pomimo tego, e staj wobec problemu, do ktrego rozwizania rwnie oni nie
zostali przygotowani. Wiemy, e znajduj si w trudnej sytuacji, poniewa sami
nigdy nie dokonywali egzorcyzmw ani w nich nie uczestniczyli. Nieraz pozostawali
pod wpywem modnych prdw i nie bardzo wierzyli w skuteczne oddziaywanie
egzorcyzmw. Zdarzaj si wyjtki, ale wanie s to tylko wyjtki. A przecie to
wycznie do biskupw naley nominacja egzorcystw.
Powiedziabym, e posiadaj oni absolutny monopol w materii, ktrej sami nie
znaj. Pomimo wszystko, w ostatnich trzech latach mianowali we Woszech ok.
150 egzorcystw, take w tych diecezjach, w ktrych nigdy o egzorcystach nie
syszano, i to ci biskupi, ktrzy do nie tak dawna deklarowali si otwarcie, jako
przeciwnicy takich nominacji. Za to wanie ich podziwiam. Mam jednak nadziej,
e za nominacjami rozwin si powoli takie moliwoci adekwatnej formacji.
Tymczasem egzorcyci staraj si pomagad sobie nawzajem, dzielc si swoim
dowiadczeniem, organizujc spotkania regionalne, krajowe, midzynarodowe.
Sami egzorcyci nie s w stanie sprostad potrzebom formacyjnym i
duszpasterskim. Gdy Koci acioski ustanawia posug egzorcyzmowania, nie
zamierza odebrad reszcie wiernych tych moliwoci, ktrych Pan udzieli
wszystkim wiernym, dziaajcym moc Jego imienia. Dlatego widz drug luk,
ktra musi zostad wypeniona: caa wsplnota wiernych powinna zaangaowad si
w prowadzenie walki przeciwko szatanowi. Zapocztkowa j sam Jezus, uczc
wiernych modlitwy: Ojcze nasz.
W ostatnim wezwaniu Modlitwy Paoskiej zostaa zawarta prawdziwa i waciwa
proba o uwolnienie wyraona sowami: "zbaw nas od Zego" - to jest uwolnij nas
od Zego. Chodzi tu o zo osobowe, dlatego suszna jest zasada, e w Katechizmie
sowo Zy pisze si z du liter. Zostao to wyjanione nastpujco: "W tej probie
zo lub zy nie jest abstrakcj, wskazuje, bowiem na osob:, czyli szatana zego
anioa, ktry przeciwstawia si Bogu" (KKK nr 2851).

98
Modlitwy o uwolnienie maj, wic olbrzymie znaczenie. S skuteczne, bo
prowadz do uwolnienia od tak zwanych "sabszych" wpyww zego ducha, w
takich przypadkach, w ktrych nie zachodzi potrzeba stosowania egzorcyzmw.
Czsto okazuj si one niezwykle uyteczne, bo umoliwiaj rozpoznanie czy
mamy do czynienia ze zem pochodzcym bezporednio od zego ducha, czyli
pomagaj w postawieniu pierwszej diagnozy. Take, gdy stan danej osoby domaga
si zastosowania egzorcyzmw, modlitwy o uwolnienie pomagaj samym
egzorcyzmom, wzmacniajc ich skutecznod i sprawiaj, e owoce egzorcyzmu s
trwae. Nie moemy zaprzeczyd, e katolicy zrezygnowali z tej formy modlitewnej i
powrcili do niej; widzc, e jest ona praktykowana skutecznie przez inne
chrzecijaoskie wyznania. Osoby inteligentne potrafi nauczyd si od innych tego
wszystkiego, co jest dobre, chodby tylko zostao to przez nich przypomniane.
eby ucilid, dodam, i modlitwa o uwolnienie jest modlitw prywatn
(egzorcyzm jest modlitw publiczn, ktra angauje wadz Kocioa) i moe byd
odmawiana przez wszystkich; zarwno przez pojedyncze osoby, jak i przez grupy
osb nad wszystkimi potrzebujcymi. Nie wymaga ona adnej autoryzacji, podczas
gdy egzorcyzmy (i mam nadziej, e z czasem to ulegnie zmianie) mog byd
przeprowadzane tylko przez biskupw i kapanw, ktrzy zostali upowanieni
przez biskupw. Take modlitwa o uwolnienie musi byd zawsze dobrze
odprawiona; nawet, jeli nie posiada ona staych formu i schematw. Dlatego
naley zachowad w tym przypadku oglne normy, ktre dotycz modlitwy (jest to
modlitwa wstawiennicza, zwana modlitw proby. Katechizm Kocioa Katolickiego
powica du czd tej modlitwie, udzielajc bardzo cennych uwag). Naley
unikad wszelkich dewiacji. Przed niektrymi z nich przestrzega Kongregacja
Doktryny Wiary w licie do biskupw z 29 padziernika 1985 roku.
Nie ma wtpliwoci, e modlitwa o uwolnienie zostaa rozpowszechniona przez
jeden z najwikszych kocielnych ruchw posoborowych, mianowicie przez Ruch
Odnowy (mwi si o ok. 85 milionach zaangaowanych katolikw) i wielu
egzorcystw, widzc jak cenna jest pomoc pochodzca z tego Ruchu, opiera si w
swej dziaalnoci na grupach Odnowy. Nie waham si przed stwierdzeniem, e jest
to jedyny wielki Ruch, ktry pozostaje wraliwy na te problemy i jest gotw
przyjmowad i pomagad tym wszystkim, ktrzy znaleli si pod wpywem zego
ducha. Dlatego te, mwic na ten temat, korzystam z dowiadczenia jednego z
najwikszych ekspertw, ojca Matteo La Grua. Ten najbardziej znany egzorcysta
Sycylii ju od duszego czasu przynaley do Ruchu Odnowy, jest take czonkiem

99
Komitetu Krajowego tego Ruchu. Ojciec La Grua opublikowa ju wiele instrukcji
dotyczcych sposobu, w jaki naley prowadzid modlitwy o uwolnienie i
uzdrowienie, a przede wszystkimi, jak naley odprawiad modlitwy wstawiennicze
za ludzi cierpicych.
Za to wszystko zasuguje na szczeglne podzikowanie.
Godne polecenia s take dwie ksiki jego autorstwa; bogate w tred i ukazujce
jego wielkie dowiadczenie: Lapreghiera di liberazione [Modlitwa o uwolnienie] i
Lapreghiera di guarigione *Modlitwa o uzdrowienie+ (Ed. Herbita, Palermo). Byy
one dla mnie zawsze wielk pomoc take w pisaniu dwch poprzednich moich
ksiek.
Oczywicie ojciec La Grua nie sdzi, e opracowa ten temat w sposb
wyczerpujcy i e ukaza w peni rnorodnod tego zagadnienia. Ogranicza si on
do przedstawienia i wyjanienia sposobu, w jaki prowadzona jest modlitwa o
uwolnienie w grupach Odnowy. S take moliwe do zastosowania inne formy, o
ktrych tutaj nie wspomina. To, o czym bd teraz pisa, byo tematem
konferencji, ktr ojciec La Grua wygosi podczas Krajowego Sympozjum
Egzorcystw w Rzymie we wrzeniu 1993 roku.

ODDAJ, ZATEM GOS OJCU LA GRUA.

Jak rozpoczlimy dziaalnod? Myl, e to wanie dziki ruchom
charyzmatycznym, ktre powstay po Soborze, a wrd nich, szczeglnie we
Woszech, dziki Ruchowi Odnowy w Duchu witym, zwrcono uwag na
aktywn obecnod diaba w wiecie wspczesnym. Niewielu wiernych bierze na
serio przejawy jego obecnoci. Czsto mamy, bowiem do czynienia z teologi
racjonalistyczn i redukcyjn, ktra sprowadza dziaanie demona i wiata duchw
do stanu pewnej etykietki, okrelajcej to wszystko, co zagraj dzi czowiekowi w
jego subiektywnym odczuciu. S to sowa kardynaa Suenensa zawarte we wstpie
do ksiki Rinnovamento potenze delle tenebre *Odnowa i moce ciemnoci+
(Edizioni Paoline, 1982).
Po upywie ponad dziesiciu lat sytuacja nie tylko, e nie polepszya si, ale jeszcze
si pogorszya. Takie zjawiska, jak: szerzenie si okultyzmu i ezoteryzmu,
powstawanie sekt satanistycznych, mnoenie si magw i czarownikw wiadcz,
e w wiecie nadal panuje wielki nieprzyjaciel czowieka. Historia ta trwa ju
kilkadziesit lat. wiadomod niebezpiecznej dziaalnoci szatana daa pocztek na
onie Odnowy praktykom modlitwy o uwolnienie. Modlitwa ta bya i jest nadal
praktykowana przez wiele chrzecijaoskich kociow. Byo zreszt oczywiste, e

100
wraz z oywieniem si innych charyzmatw (to jest: proroctwa, daru jzykw,
uzdrawiania), ponownie odkryto rwnie charyzmat uwalniania. "Tym za, ktrzy
uwierz, te znaki towarzyszyd bd: w imi moje ze duchy bd wyrzucad,
nowymi jzykami mwid bd (...) Na chorych rce kad bd, i ci odzyskaj
zdrowie" (Mk 16, 17 -18).
To sam Duch wity, przez charyzmat uzdrawiania i modlitw o wylanie darw
Ducha witego, doprowadzi nas do odkrycia modlitwy o uwolnienie. Stao si to
na samym pocztku sprawowania posugi uzdrawiania. Modlc si nad chorymi o
uzdrowienie, zarwno duchowe jak i fizyczne, zauwaono, e w wielu przypadkach
istniaa jaka przeszkoda uniemoliwiajca uleczenie; sytuacja wygldaa tak, jakby
zaistnienie danej choroby byo z czym zwizane. Pomylano wtedy o
wprowadzeniu modlitwy o uwolnienie, co przynioso pozytywne rezultaty: chorzy,
nad ktrymi odmawiano t modlitw okazywali si bardziej dyspozycyjni, bardziej
otwarci na przyjcie aski uzdrowienia.
Pamitam dobrze to pierwsze dowiadczenie. Mgbym opowiadad o naprawd,
bardzo wielu przypadkach uzdrowieo, take tych fizycznych, przede wszystkim z
nowotworw, ktre miay miejsce po odprawieniu modlitwy o uwolnienie.
Zdarzay si take cuda. Dla przykadu przypomn dwa wydarzenia:
Pierwszym z nich byo natychmiastowe uzdrowienie kobiety chorej na raka
puc. Zarwno w Palermo, jak i w Paryu, po przeprowadzeniu stosownych
badao, stwierdzono w ciele kobiety guz wielkoci cytryny. Poddaa si, ona
modlitwie o uzdrowienie, ktr prowadzia caa grupa. Spostrzeglimy, i
istniao co, co sprawiao, e nasza modlitwa okazywaa si bezskuteczna.
Odmwiem, wic bardzo krtk modlitw o uwolnienie, a nastpnie, gdy
kobieta zostaa uwolniona od przeszkody, kazaem nowotworowi zniknd. I
znikn w jednym momencie.
Podobne wydarzenie miao miejsce w przypadku uwolnienia pewnego
mczyzny, ktry przyjecha na dzieo skupienia do Perugii. Mia w sobie
ducha sodomii. By grubym czowiekiem i cierpia na raka odbytnicy. Trzeba
byo dwch godzin egzorcyzmu: przeylimy straszn walk prowadzon
twarz w twarz ze zymi duchami, ktre nie chciay z niego wyjd. Czowiek
ten po zakooczeniu egzorcyzmu nie tylko, e zosta uwolniony od wielu
zych duchw, ale rwnie bardzo schud. W pierwszych chwilach nawet nie
potrafi utrzymad si na nogach. Pocieszaem go mwic, e diabe ju sobie
poszed. A poniewa nadszed waciwy czas przeznaczony na celebracj
Mszy witej, zaproponowaem, e pniej odmwimy modlitw o

101
 uzdrowienie. Lecz w czasie sprawowania Mszy w. Otrzymaem przesanie:
"rozpocznij teraz modlitw". Zaczem, wic modlitw i od razu nakazaem
uzdrowienie. I faktycznie czowiek ten w jednej chwili zosta uzdrowiony z
nowotworu. Dlaczego tak stao si? Dlatego, e przeszkoda bya
sprowokowana obecnoci zego ducha.
Na podstawie zdobytego dowiadczenia twierdz, e nowotwory, ktre dzi tak
czsto atakuj ludzi, s przewanie zwizane z dziaaniem zego ducha. Oczywicie
wpywa na rozwj tych chorb take zanieczyszczenie rodowiska, ale moemy tak
powiedzied - zy duch kry w powietrzu, bo jest on ksiciem sfer niebieskich,
ktry posuguje si tym, co znajduje na swej drodze i rozsiewa chorobotwrcze
nasiona. Co wicej, to on rozkada ycie rodzinne i ycie spoeczne. Powoduje
wrd ludzi rozam i wzbudza nienawid, skania do odrzucenia pozytywnych
wartoci, doprowadzajc najpierw do popenienia grzechu. Jak utrzymuj rwnie
niektrzy amerykaoscy lekarze, te wszystkie czynniki sprzyjaj powstawaniu
nowotworw.
Dlatego te, gdy mam do czynienia z osobami chorymi na nowotwr, pierwsz
rzecz nie jest modlitwa o uzdrowienie, ale o uwolnienie ich spod wpyww zego
ducha. W wielu przypadkach istnieje zwizek zachodzcy pomidzy dwoma tymi
chorobami: midzy obecnoci i dziaaniem zego ducha a chorob fizyczn.
Tak, wic pierwszym faktem prowadzcym nas do praktykowania modlitwy o
uwolnienie byo to, e w czasie modlitw o uzdrowienie spostrzeglimy, e niektre
choroby stawiay nam opr, ktry ustpowa natychmiast po odprawieniu
modlitwy o uwolnienie.
Ponadto do odkrycia modlitwy o uwolnienie doprowadzio nas take
praktykowanie modlitwy o chrzest w Duchu witym, ktry my nazywamy
wylaniem Ducha witego, aby odrnid go od sakramentu chrztu; nawet, jeli ta
praktyka jest cile z nim powizana. Jest ju niemal pewne, e ten ryt by
praktykowany w Kociele do VIII wieku, lecz pniej zosta zarzucony. Najnowsze
studia teologiczne ukazuj, e a do VIII wieku praktykowano modlitw o wylanie
Ducha witego, bdc uzupenieniem trzech sakramentw chrzecijaoskiej
inicjacji (chrztu, bierzmowania, Eucharystii). Teraz prbuje si przywrcid t
praktyk, aby umocnid chrzecijanina w prowadzeniu duchowej walki i wszczepid
go mocno we wsplnot kocieln dla posugi budowania Mistycznego Ciaa
Chrystusa.
Zauwaalimy, e wiele osb prosio nas o wylanie Ducha witego, ale nie byy
one jeszcze osobami wolnymi. Za pomoc introspekcji mona byo dostrzec, e

102
moce ducha pozostaway jakby zablokowane, byy zahamowane i niezdolne do
przyjcia poruszeo i owieceo Ducha witego. A bez tych owieceo i poruszeo
Ducha chrzecijanin nie moe yd peni wiary, nadziei, mioci; czyli peni ycia
dziecka Boego.
Ponadto zauwaylimy, e wiele z tych osb wczeniej uczszczao do magw i
czarownikw oraz uczestniczyo w seansach spirytystycznych i brao udzia w
innych praktykach zabobonnych, jak np. mantra. Jednym sowem, nawizali oni ju
wi ze zym duchem. Dlatego zauwaalimy u nich istnienie przeszkd; czyli
aktywnod Zego bya w nich wci aktualna.
Aktywnod zego ducha to nie tylko ta, ktr zauwaamy u optanych. Sprowadza
si ona rwnie do wiele subtelniejszej dziaalnoci, ktr nieprzyjaciel prowadzi w
naszym wntrzu i w naszych wadzach duchowych, rzdzcych naszym yciem
duchowym. Dlatego te przed modlitw o wylanie Ducha witego, rozpoczlimy
odmawiad modlitwy o uwolnienie. Takie byy nasze motywy pocztkowe: potrzeba
poprzedzenia modlitw o uzdrowienie i wylanie Ducha witego modlitw o
uwolnienie.
Progresywny rozwj.
Z czasem przychodzio do nas coraz wicej osb, ktre byy daleko od Boga i
potrzeboway modlitwy o uwolnienie. Wtedy pomylelimy o tym, aby stworzyd
grupy, ktre modliyby si o uwolnienie. W wikszych grupach, np. w takiej, ktr
ja dzi prowadz, pomylelimy o ustanowieniu staych szafarzy, sprawujcych
posug uwalniania. Dzi modlitwy o uwolnienie s ju bardzo rozpowszechnione.
Wiele grup Odnowy ustanowio posug uwalniania, ktra jest sprawowana
niezalenie od grupy, a ma na celu uwalnianie od zego ducha w tak zwanych
"przypadkach sabszych" oraz pomoc kapanom egzorcystom w sprawowaniu ich
posugi. Ponadto prowadzimy wsplnotow posug uwalniania.
Jak wyglda modlitwa, ktra prowadzi do uwolnienia? Przede wszystkim jest to
modlitwa wsplnotowa. Dzieje si tak z dwch powodw: teologicznego i
pastoralnego. Nie skaniamy si ku modlitwie pojedynczej osoby, tak, jak to ma
miejsce w wykonywaniu egzorcyzmu. Egzorcyzm przeprowadza sam egzorcysta, a
w modlitwie o uwolnienie jest aktywna caa wsplnota. Przywizujemy wielkie
znaczenie do caej rzeczywistoci Kocioa, yjcego w kadej wsplnocie
wiernych, ktrzy gromadz si wok samego Chrystusa i przyzywaj pomocy
Ducha witego. We wsplnocie wiernych obecny jest sam Chrystus, ktry dziaa i
nie przestaje uwalniad swych braci od dziaania wroga.

103
Ponadto uwaamy, e posuga uwalniania jest jedn z funkcji Mistycznego Ciaa
Chrystusa, ktre powinno eliminowad ze swego ona wszelkie prby infiltracji ze
strony Zego. Obecnod zego ducha w jakiejkolwiek czci Kocioa stanowi
obcienie i przynosi szkod caemu Mistycznemu Ciau Chrystusa. Std bierze si
idea, e sam Koci, caa wsplnota musi uwalniad si od wpyww Zego. To
stwierdzenie prowadzi nas do rozwijania wsplnotowego stylu ycia: caa
wsplnota angauje si w wyrzucaniu z wasnego ona wrogich infiltracji, ktre
szkodz samej wsplnocie i caemu Kocioowi.
Jest jeszcze jeden motyw pastoralny lub raczej teologiczny: modlitwa
wsplnotowa pozwala wspdziaad rnym charyzmatom, ktre powoduj, i
modlitwa jest wwczas bardziej owiecona i skuteczniejsza. Co wicej, modlitwa
wsplnotowa zachowuje nas od niebezpieczeostwa, e bdziemy traktowani, jako
uzdrawiacze lub magowie, ktrzy dziaaj zawsze w pojedynk. Wspdziaanie
charyzmatw podyktowane jest motywami duszpasterskimi: we wsplnocie
istniej rne charyzmaty; grupa modlitewna, ktra posiada dobre charyzmaty,
osiga lepsze rezultaty w procesie uwalniania.
Jak wyglda skad idealnej grupy? Staramy si przede wszystkim znaled kogo, kto
posiada autentyczny charyzmat uzdrawiania. W pierwszych wiekach Kocioa,
zanim egzorcyzm sta si sakramentalium, posug uwalniania penili
charyzmatycy, czyli wszyscy chrzecijanie, ktrzy wykorzystywali charyzmaty, jakie
otrzymali od Pana. Take dzi s osoby, ktre otrzymay ten specyficzny
charyzmat; maj wadz nad zem, lecz pozostaj w ukryciu.
Potrafimy ich rozpoznad, poniewa w ich obecnoci, nawet wtedy, gdy modl si
cicho i na osobnoci, to osoba potrzebujca pomocy nagle zaczyna odczuwad
niepokj, co ujawnia si na zewntrz. Wystarczy tylko sama ich obecnod. S to
osoby, obdarzone charyzmatem uzdrawiania, ktre zapewniaj grupie
charyzmatyczny autorytet. Takie jest nasze dowiadczenie.
Korzystamy take czsto z posugi proroka. Kim jest prorok, czy jego funkcja jest
taka sama, jak proroka biblijnego? Jest on darem Boym, ktry jest obecny take w
naszych grupach. Prorok to ten Boy wybraniec, ktry otrzymuje owiecenie od
Ducha witego i przekazuje nam biblijne wskazania.
Podczas modlitwy on staje si nauczycielem udzielajcym wskazao, ktre
doprowadzaj nas do samej istoty problemu; w rezultacie modlitwa staje si
modlitw prowadzon. Odkrywamy na przykad przyczyn choroby, gdy podczas
modlitwy interweniuje sam Pan Jezus, sugerujc rozwaenie tekstw biblijnych,
ktre s odpowiednie do danego przypadku. Na przykad prorok zachca nas:

104
"Przeczytajmy uwanie fragment z Ksigi Izajasza (Iz 4, 4b,) i poczmy go z
fragmentem z Ksigi Ezechiela Ez 8, 2c".
Tred tych tekstw wskazu je nam kierunek i sposb naszego dalszego dziaania.
Obecnod proroka w grupie jest bardzo wana.. Niekiedy podczas modlitwy sam
Pan nas pociesza i umacnia oraz wzywa, abymy nie poddawali si, wskazu je nam
rwnie na przyczyn za.
Kiedy istnieje taka moliwod, obecny jest kapan, ktry reprezentuje autorytet
hierarchii kocielnej, sprawujc wadz urzdowego szafarza. W grupie s rwnie
osoby posiadajce szczeglny charyzmat wstawienniczy; to one kieruj w imieniu
grupy prob skierowan do Pana. Gdy grupa jest zrnicowana i obecne s w niej
rne charyzmaty, to jest ona wanie grup idealn, zdoln dokonad waciwego
rozeznania i poprowadzid modlitw. Oddziaywanie takiej grupy jest bardzo
skuteczne i mamy tego namacalne dowody, widzc radod oraz spokj
towarzyszce uwolnieniu.
Jest oczywiste, e w rozeznawaniu zawsze bierzemy pod uwag stopieo
"zaraenia" wpywami zego ducha i tosamod zych duchw, ktre dziaaj w
danym przypadku. Staramy si rozpoznad, na jakim poziomie one dziaaj i jaki
maj cel. Jak moc posiada modlitwa o uwolnienie? Pytano mnie czsto. Ta
modlitwa zastpuje egzorcyzmy. Co wicej, W niektrych sytuacjach nie ma
potrzeby dokonywania egzorcyzmw, ktre s zarezerwowane tylko dla
najciszych przypadkw. Natomiast w lejszych przypadkach naley preferowad
modlitw o uwolnienie.
W trakcie sprawowania mej posugi zauwayem nadzwyczajn moc modlitwy
uwielbienia: wyzwala ona wielk si. Zauwayem take, jak wielka jest moc
oddziaywania Sowa Boego, szczeglnie samych sw Jezusa. Kadziemy, wic
duy nacisk na obecnod tych dwch elementw: modlitwy i Boego Sowa. W
oficjalnym egzorcyzmie wystpuj zawsze trzy elementy: modlitwa, Sowo Boe,
wypdzenie czsto samo wypdzenie, czyli bezporedni rozkaz skierowany do
zego ducha, jest ostatecznym rozwizaniem. W powaniejszych przypadkach nie
mona si bez niego obejd, bowiem w tym momencie dochodzi do interwencji
autorytetu caego Kocioa.
W modlitwie o uwolnienie decydujc si ma modlitwa uwielbienia. Spjrzmy
tylko na niektre wybrane przykady biblijne. W czasie walki toczonej przeciwko
Amalekitom, Mojesz modli si na grze, a jego wzniesione w modlitewnym
gecie ramiona wyprosiy zwycistwo. Jerycho byo miastem warownym, a jednak
wystarczya modlitwa chway na czed Boga wypiewana pod murami oblonego

105
miasta, aby mury runy. W Drugiej Ksidze Kronik czytamy o Izraelitach, ktrzy
wyszli na pustyni Tekoa: Jozafat kaza stand na czele wojska kantorom Paoskim,
ubranym w stroje liturgiczne, aby chwalili Boga, piewajc: " Wysawiajcie Pana,
poniewa na wieki trwa Jego aska". Zaledwie rozpoczto piew uwielbienia i
chway, a Pan wpdzi w zasadzk nieprzyjaci Izraela i zostali oni pokonani.
Potrzeba modlitwy uwielbienia zostaa szczeglnie podkrelona w Nowym
Testamencie. Chrystus odnis decydujce zwycistwo nad Zym, a modlitwa
chway poczona z tym zwycistwem na nowo zaprowadza porzdek w wiecie
zdruzgotanym przez grzech. Zy duch prbowa zniszczyd chwa, jak gosz
niebiosa, wlokc za sob do pieka zbuntowanych aniow. Prbowa rwnie
zniszczyd pieo chway, ktr piewa Bogu Adam, czyli czowiek, ktry mia zebrad
razem gosy caego wszechwiata i chwalid jego Stwrc. Za kadym razem, gdy
nieprzyjaciel syszy modlitw uwielbienia, bolenie odczuwa na sobie zwycistwo
Chrystusa, ktrego moc zosta pokonany. Chwal Boga jest teraz pieo Chrystusa
zwyciajcego mierd, grzech i ze duchy. W szatanie wyzwala si wtedy
najwiksza zazdrod, poniewa teraz czowiek jest tym, ktry zamiast niego chwali
swego Boga. Teraz czowiek jednoczy si z anioami i chwali Pana. Zy czuje si
sfrustrowany, dowiadcza osobistej klski i niepowodzenia swojego dziea, dlatego
reaguje z tak gwatownoci na modlitw uwielbienia.
Take potna jest moc modlitwy proby. Znajdujemy opis jej mocy w Dziejach
Apostolskich:, gdy apostoowie zostali uwizieni, a cay Koci modli si za nich,
zostali oni uwolnieni. Podobne zdarzenie miao miejsce, gdy Piotr przebywa w
wizieniu, a cay Koci modli si za niego. Bg wysa wtedy anioa, aby uwolni
Apostoa z niewoli.
Take na podstawie naszej modlitewnej praktyki wiemy, e zy duch gwatownie
reaguje, gdy czowiek si modli, przede wszystkim, gdy modli si modlitw
uwielbienia. Czsto zy duch ucieka podczas jej trwania.
Dwa pouczajce fakty.
Istnieje rwnie pewna szczeglna modlitwa, przywrcona do uytku przez
Odnow, (lecz jej pocztki sigaj staroytnoci!). Modlitwa ta ma nadzwyczajn
moc oddziaywania na nieprzyjaciela, a jest to modlitwa jzykami. Pamitam o
wielu przypadkach uwolnieo, ktre zwizane s z modlitw uwielbienia i modlitw
jzykami. Przypominam sobie bardzo dobrze przypadek, ktry opisaem take w
ksice La preghiera di liberazione *Modlitwa o uwolnienie+ (Ed. Herbita, Palermo).

106
1. Pewna siedemnastoletnia dziewczyna bya optana przez wiele zych
duchw. Wrd nich by jak zawsze obecny ich przywdca. Gdy odmwiem
pierwszy egzorcyzm, diabe powiedzia: "Albo przestaniesz, albo j zabij"
Musiaem zaprzestad egzorcyzmowania, gdy usta dziewczyny obficie
broczyy krwi. Sprbowaem raz jeszcze i po raz drugi usyszaem jego
sowa: "Uwaaj! Zabij j na twoich oczach. Poprzecinam jej puca".
Musiaem ponownie zaprzestad egzorcyzmowania. Po raz trzeci za zgod
rodziny sprbowaem dokonad egzorcyzmu w domu jej siostry. W odlegoci
ok. 5 km od tego miejsca zgromadziem grup modlitewn, a kilka osb z tej
grupy przyprowadziem ze sob. Rozpocza si intensywna modlitwa. Ze
duchy uciekay jeden po drugim, lecz pozosta jeden z nich, to jest szatan,
ktry powiedzia wprost: "Ja nigdzie nie pjd". Telefonicznie
powiadomiem o tym zdarzeniu drug grup: "Mdlcie si jeszcze wicej,
zacznijcie modlid si jzykami!" Gdy ci zaczli piewad, zy duch denerwowa
si coraz bardziej:, Kim s ci, ktrzy piewaj w oddali? Biczuj mnie! Kim
oni s? Kim s?" Nastpnie przewrci dziewczyn, uderzy ni mocno o
podog i uciek. Dziewczyna zostaa uwolniona. Mylaem, e ju nie yje,
ale po minucie odzyskaa przytomnod; wygldaa licznie, a jej oblicze
promieniao umiechem. To piew jzykami wyrzuci z niej szatana.
2. Pamitam dobrze rwnie inne wydarzenie. Przysza do mnie z mem
bardzo moda kobieta w ciy. Zy duch chepi si, e on i ta kobieta
stanowi jedno. Mwi do mnie: "Czy wiesz? To dziecko jest moje. Czy
widziae kiedykolwiek narodziny demona? To dziecko jest moje".
Poprosiem kobiet, aby zacza chwalid Boga. "Ja jestem jej bogiem", mwi
zy duch, a kobieta rzeka: "On jest moim bogiem; moim bogiem jest
szatan". W pewnym momencie zacza mwid po aramejsku, a potem po
hebrajsku. Rozpoznaem te jzyki na podstawie kilku znanych mi sw. Byli
podczas tego zdarzenia obecni take czonkowie grupy modlitewnej, wic
poprosiem ich: "Zacznijcie piewad hebrajsk pieo Qal-Rinnaht". Kiedy zy
duch usysza piew w jzyku hebrajskim, ktry sobie wybra, aby
wymiewad si ze mnie, poczu si chyba cakowicie zdesperowany i zaraz
uciek. Kobieta, upadszy na podog, zacza recytowad modlitw: Wierz w
jednego Boga, Ojca Wszechmogcego... Wszyscy pakali ze wzruszenia, bo
nikt nie oczekiwa tak szybkiego i tak skutecznego uwolnienia. To piew
jzykami, a potem modlitwa w jzyku hebrajskim wyrzucia z niej szatana.
By to kolejny przypadek, w ktrym dowiadczyem mocy modlitwy
uwielbienia i piewu jzykami. W piewie w jzykach obecny jest Duch

107
 wity, ktry modli si i walczy bezporednio "w baganiach, ktrych nie
sposb wyrazid sowami", jak nas poucza, w. Pawe (Rz 8, 26), przeciwko
duchowym pierwiastkom za. Jest to walka, jak prowadzi Duch wity ze
zym duchem.
Zwrciem ju uwag na moc Boego Sowa. My sami nie dokonujemy
wypdzenia, chyba, e jest obecny upowaniony kapan, lecz oddziaujemy za
pomoc wielkiej siy Sowa Boego. Dowiadczylimy tej mocy siy i korzystamy z
niej obficie.
Szczegln skutecznod maj sowa Jezusa oraz inne cytaty biblijne, ktre zostaj
nam zasugerowane. Sowo Jezusa proklamowane z moc, pokonuje nieprzyjaciela.
Gdy modlimy si o uwolnienie, wypowiadamy powoli sowa Jezusa, wybierajc
jeden z epizodw, ktry dotyczy wyrzucania zych duchw. Dokonuje si wtedy
uobecnienie Jezusa, scena z Ewangelii odywa na nowo, Chrystus pojawia si
ponownie, jako Zbawiciel. Sowa Jezusa wypowiedziane w tym momencie moc
Ducha, pokonuj nieprzyjaciela, ktry krzyczy i odchodzi.
Odchodzi take wtedy, gdy zostanie zdemaskowany przy pomocy biblijnego
cytatu. Jak piew uwielbienia, tak i Sowo Boe pociesza smutnych, uzdrawia
rozdarte serca, goi rany, wlewa nadziej, pozwala dowiadczyd choremu obecnoci
Wyzwoliciela.
Mwilimy o modlitwie uwielbienia, o modlitwie jzykami, o sowach Jezusa.
Chciabym powiedzied, chod par sw na temat sposobu, w jaki przeprowadzamy
modlitw.
Istnieje uwolnienie "od" (od Zego i wtedy patrzymy na niego) oraz uwolnienie
"dla" (na korzyd danej osoby i wtedy patrzymy na osob). Nie tyle jest wane
samo uwolnienie, od, co uwolnienie "dla". Czynimy uprzywilejowanym
uwolnienie "dla" (dla dobra osoby), podczas gdy pracujemy nad uwolnieniem "od"
(od zego ducha). Znaczy to, e nie tyle interesuje nas sam wrg, lecz przede
wszystkim blini, ktry cierpi.
Nasza uwaga jest zawsze skierowana na niego. Dlatego staramy si pobudzid go do
wsppracy, czyli zwracamy si do niego z prob, aby z nami wspdziaa.
Zamiast wyrzucad z niego nieprzyjaciela, staramy si wyrwad nieprzyjacielowi jego
zdobycz, to jest "pacjenta".
Uwolnienia mona dokonad na dwa sposoby. Wyobramy sobie pokj, w ktrym
obecny jest zy duch i czowiek chory, czyli pacjent. Jedna z metod jest
nastpujca: prbuje si schwytad zego ducha i wyrzucid go na zewntrz i jeli si

108
to powiedzie, to jest to dobra metoda. Lecz spostrzeglimy, e atwiejsze jest
zastosowanie drugiej metody: zabieramy chorego i wyprowadzamy go z tego
pokoju do innego bezpiecznego miejsca. Wolimy ten drugi sposb. Interesujc si
bardziej samym pacjentem ni nieprzyjacielem.
Zainteresowanie si czowiekiem polega na zachcaniu go do modlitwy,
wypraszaniu dla niego aski Boej i umacnianiu go przez sakramenty oraz
uwiadomieniu mu jego sytuacji, aby z niej si wyzwoli. Zauwaylimy ju, e ten
sposb uwalniania jest atwiejszy, poniewa umoliwia
W przypadku czowieka, ktry znalaz si pod wpywem zego ducha, zagroone
jest ycie dziecka Boego. Albowiem, jaki jest cel dziaania zego ducha? Celem jest
zniszczenie w czowieku-chrzecijaninie jego tosamoci dziecka Boego.
W takim razie, musimy przywrcid czowiekowi zdolnod do prowadzenia ycia
dziecka Boego w Duchu witym. Dlatego tez zaraz po tym wzywamy Ducha
witego nad uleczonym aby wypeni to puste miejsca i wzmocni go w taki
sposb, e Jego moc bdzie mg odzyskad siebie i prowadzid w peni ycie
chrzecijaoskie oparte na wierze, nadziei i mioci.
Wielkie znaczenie odgrywa w tym przypadku wiara oraz miod tych, ktrzy peni
t posug. Zawsze prosimy Pana o wielk wiar; nasza posuga wymaga od nas
wielkiej wiary a przykad Ewangelii w tym wzgldzie nie pozostawia niedomwieo.
Kadziemy, wic nacisk na wiar modlcych si i na ich miod ku Bogu i bliniemu.
Wiara i miod pomagaj sobie nawzajem. w. Grzegorz Wielki, mwic o
przepowiadaniu, twierdzi, i nikt nie moe sprawowad tej posugi, jeli nie ma
mioci do blinich. Te same sowa moemy odnied do samej posugi uwalniania.
Zy duch nie moe znied mioci; on; ktry jest ogniem, boi si pomiennej, Boej
mioci. Dlatego staramy si zawsze kochad chorego oraz tego czowieka
potrzebujcego, ktry znalaz si pod wpywem zego ducha oprcz tego musimy
miowad si nawzajem. Jeli nie ma w nas mioci, to wwczas nie mona niczego
dokonad, poniewa miod pokonuje nieprzyjaciela.
Schemat modlitwy.
W ksice autorstwa Salvucci, pt. Indicazioni pastorali di un esorcista
[Duszpasterskie wskazania dla egzorcysty+, (Ed. Ancora), znajduje si dobry
schemat modlitwy o uwolnienie. Posugujemy si nim ju od duszego czasu.
A. Pierwsz i najwaniejsz rzecz jest wezwanie Ducha witego: Veni,
Creator Spiritus.

109
B. Potem przechodzimy do rozeznania duchw. Jest to rwnie bardzo wany
punkt naszej modlitwy i nigdy nie o wolno nam go opucid. Byd moe
najtrudniejszym zadaniem egzorcysty, trudniejszym od samego egzorcyzmu,
jest postawienie waciwej diagnozy. Naley wyodrbnid sposoby dziaania
zych duchw take w przypadkach lejszych, takich jak: pokusa, drczenie,
zawadnicie, urok, nkanie, itp. Te sposoby dziaania maj swoje stae
elementy, jak i elementy zmienne w zalenoci od osoby, rodowiska,
kultury, stanu. Punktem staym jest rwnie zjawisko grupowania i
wzajemnego przywoywania si zych duchw. Gdy jest obecny duch
nienawici, to atwo pojawi si duch gniewu i zemsty. Duch akomstwa
przyzywa zawsze ducha rozwizoci i lenistwa, a za duchem zazdroci
poda duch pychy. Te duchy mog ukrywad si pod postaciami obecnoci
osobowej, ktre s tylko projekcj samej osoby czy osobowoci urojonych,
powstajcych pod wpywem zego ducha. Innym, staym elementem jest
zmienianie si duchw. Na miejsce ducha, ktry prowadzi do grzechu,
wchodzi duch rozpaczy, depresji, samobjstwa. Na miejsce ducha gnozy,
ktry pojawia si czsto i dotyczy poznania rzeczy tajemnych i
okultystycznych, wchodzi duch umysowego zamieszania i obdu, ktry
doprowadza do niszczenia idei i przekonao. Podsumowujc: trzeba dokonad
rozeznania, aby poznad, jakie duchy s zaangaowane w danym przypadku.
Ich dziaanie ujawnia si take w prostych pokusach, drczeniach,
zaczarowaniach. S to najczciej spotykane przypadki i s one bardzo
niebezpieczne, gdy przeszkadzaj rozwojowi ycia prawdziwie
chrzecijaoskiego.
C. Po takim rozeznaniu i po stwierdzeniu, jaki cel przywieca duchom lub w
jakich kierunkach zmierza ich dziaalnod, podamy dalej zgodnie z naszym
schematem. Zajmujemy si chorym: modlimy si i rozpoczynamy piew
jzykami, aby wstrzsnd nieprzyjacielem. Nastpnie ma miejsce bardzo
krtka ewangelizacja: przedstawiamy Jezusa, jako Wyzwoliciela. Jej celem
jest doprowadzenie do nawizania kontaktu pacjenta z Tym, ktry go
wyzwala. W tym momencie angauj si wszyscy, pograjc si w osobistej
modlitwie i nie posuguj si oni adnymi schematami. Jest dobr rzecz, e
w tej czci procesu uwalniania nie posugujemy si adnym schematem,
gdy przypadki te s bardzo zrnicowane. Wypowiada si sam prorok i jest
czytane Sowo Boe, ktre zostao nam podane do rozwaania. Gdy
spostrzegamy, e w osobie, nad ktr modlimy si, nastpuj jakie zmiany,
wwczas staramy si nadad naszej modlitwie wiksz si, uciekajc si do

110
 modlitwy wstawienniczej. Wan rzecz jest, aby przed przystpieniem do
modlitwy o uwolnienie, zapewnid sobie obecnod Chrystusa pord nas,
poniewa to On sam nas wyzwala. Nie stanowi dla nas trudnoci, od kiedy
On sam powiedzia: "Gdzie s dwaj albo trzej zebrani w imi moje, tam
jestem pord nich" (Mt 18,20). To od nas zaley, czy czujemy si zebranymi
w Jego imi, czyli czy chcemy zgromadzid si w Jego imi. Dowiadczamy
wwczas uczucia mioci, radoci i pokoju. Wydaje si nam, e niemale
odczuwamy dziaajca w nas obecnod Pana i wtedy modlimy si z
naprawd wiksz wiar. Kadziemy wielki nacisk na Sowo Boe, tak jak to
jest nam przypominane przez proroka. I tak kontynuujemy nasz modlitw
a do samego kooca, nie troszczc si ju o nic innego.
D. Po tym, jak nastpio uwolnienie, zostaje jeszcze co do zrobienia. Byoby
bdem zostawid uwolnionego samemu sobie. Uwolnienie nie przychodzi
atwo, ale jeszcze trudniejsze jest zachowanie tej osoby woln. Kady
egzorcysta spotka si z wieloma przypadkami powrotw optania.
Najczstsz przyczyn tego jest pozostawienie osoby samej sobie po
dokonaniu uwolnienia. Dlatego te po modlitwie o uwolnienie, powinien
nastpowad okres rekonwalescencji. Potrzebna jest jakby terapia
pomagajca w odzyskaniu si. Jest to absolutnie konieczne. W Ewangelii
czytamy o zym duchu, ktry wyszedszy z czowieka, przez jaki czas bka
si po miejscach pustynnych, a potem znajduje innych siedem duchw
gorszych od niego i wraca z nimi do tego czowieka, a jego stan staje si
jeszcze gorszy ni wczeniej (por. Mt 12,43-45). Ta przypowied daje nam
wiele do mylenia: lepiej w ogle nie dokonywad uwolnienia, jeli nie
jestemy w stanie zapewnid odpowiedniego okresu rekonwalescencji
uwolnionemu. Trzeba byd w stanie nie tylko uleczyd chorego, ale take
trzeba zapewnid mu uwolnienie kompletne i trwae. Rozumiemy, wic,
dlaczego jest dla nas tak wany ten drugi okres.
E. W tym celu powoalimy sub wsplnotowego uzdrawiania i uwalniania.
Spotkania odbywaj si trzy razy w tygodniu, trwaj one od dwch do
trzech godzin, a uczestniczy w nich wiele osb. Staramy si, aby wszystkie
osoby uwolnione lub uzdrowione uczestniczyy w tych spotkaniach. Sposb
postpowania jest nastpujcy: na pocztku przede wszystkim chodzi o
umoliwienie przeycia sakramentalnego spotkania z Jezusem;
przygotowujemy osoby do spowiedzi przed Msz w., poniewa
oczyszczenie sakramentalne ma wielkie znaczenie. Gdy rozpoczyna si Msza
w., nastpuje pokropienie wod, czyli ponownie stosujemy ryt

111
 oczyszczenia, ktry nawizuje do sakramentu chrztu. W homilii ponownie
podkrelamy, e spotykamy si z Jezusem, ktry jest obecny w swoim
Sowie. Modlitwa bagalna Liberami (Uwolnij mnie) ma uroczysty charakter:
jest to liturgiczny moment uwolnienia. W tym tak szczeglnym momencie
prosimy na nowo Ojca, przez Jezusa obecnego w Eucharystii, aby dokona
moralnego i psychologicznego uwolnienia od zego ducha, jeliby ten by
jeszcze obecny. Nastpuje Komunia wita, a potem chorzy w uroczystej
procesji udaj si do duej sali, gdzie ma miejsce pgodzinna adoracja. Po
niej nastpuje kolejna ewangelizacja, w ktrej na nowo przedstawiamy
Jezusa, jako Wyzwoliciela. Ryty oczyszczenia, przyzywanie Ducha witego,
piewy, oto rodki, przy pomocy, ktrych staramy si stymulowad duchowy
wzrost chorego; tak, aby nie zosta on pozostawiony sam sobie. Na tej
drodze wsplnota musi mu towarzyszyd take po uwolnieniu lub
uzdrowieniu. W ten sposb tworzymy wsplnot terapeutyczn, to jest
wsplnot uzdrawiania, w spotkaniach, ktrej wszyscy uzdrowieni lub
uwolnieni uczestnicz i ktra stanowi dla nich rodowisko odpowiednie do
umocnienia i utrwalenia dokonanego uwolnienia lub uzdrowienia.
NIESPODZIANKI DLA EGZORCYSTW - DUSZE ZMARYCH
Egzorcysta wypenia szczegln posug, ktra nieraz stawia go wobec najbardziej
nieprawdopodobnych wydarzeo, wobec faktw absurdalnych z ludzkiego punktu
widzenia, wobec rzeczy dziwnych lub niewyobraalnych. Poredni kontakt ze
wiatem nadprzyrodzonym stawia go rwnie wobec interesujcych problemw,
ktrych egzorcysta nie jest w stanie rozwizad, chyba, e chodzi o jaki pojedynczy
przypadek. Rzecz dotyczy zawsze poredniego kontaktu z nadprzyrodzonoci:
poprzez zachowanie si osb optanych, wypowiadane przez nie sowa i przez
najdziwniejsze fakty, ktre si im przydarzaj albo maj miejsce w ich domach.
Dlatego potrzeba wielkiej roztropnoci i waciwego rozeznania, aby odrnid je od
tego wszystkiego, co da si naturalnie wyjanid.
Istniej jednake problemy, ktre domagayby si pogbionych badao biblijno-
teologicznych i ewentualnego zajcia stanowiska przez wadze kocielne.
Egzorcysta tylko moe ograniczyd si do prby rozwizania przypadku, ktrym si
zajmuje i moe podzielid si tym dowiadczeniem, ktre dane mu byo przeyd, nie
roszczc sobie prawa do wycigania wnioskw o charakterze oglnym.
Te ograniczenia, w ramach, ktrych dziaa egzorcysta, s ewidentne przez sam
fakt, e kady egzorcysta posiada swoje dowiadczenia osobiste, ktre niekiedy
pokrywaj si z dowiadczeniami innych egzorcystw, lecz nie zawsze. Niekiedy

112
jakie dowiadczenie powtarza si z pewn czstotliwoci i jednorodnoci u
danego, konkretnego egzorcysty.
Aby przybliyd ten typ problemw, ktre powstaj na bazie dowiadczenia, opisz
jeden z nich, odwoujc si take do przemyleo, czasami zgodnych, a czasami
sprzecznych midzy sob innych egzorcystw. Kady z nich referuje bd
zawiadcza o tym, co osobicie przey i widzia. W tym te tkwi przyczyna
zgodnoci lub niezgodnoci rnych opinii, pochodzcych z rnorodnych
dowiadczeo kadego egzorcysty.
Problem obecnoci.
Temat, nad ktrym zatrzymam si w tym rozdziale, budzi - przynajmniej we
Woszech due zainteresowanie. Przyczyniy si do tego rne programy
telewizyjne i publikacje prasowe. Chodzi o tak zwany "problem obecnoci", czyli
pytamy o to, czy istnieje moliwod, e zy duch moe drczyd jak osob,
posugujc si dusz potpionego. Mona postawid rwnie pytanie: czy istnieje
jakakolwiek moliwod zetknicia si w osobach, ktre egzorcyzmujemy, z
obecnoci dusz zmarych?
Oczywicie temat ten nie ma nic wsplnego ze spirytyzmem: w tym przypadku nie
mamy do czynienia z wzywaniem zmarych lub duchw, lecz mwimy o
ewentualnej ich obecnoci, ktra ujawnia si podczas przeprowadzania
egzorcyzmw. Trzeba mied to na uwadze, e oprcz faktu rnorodnoci
dowiadczeo, ktre wymieniaj pomidzy sob rni egzorcyci, ci, ktrzy stanli
wobec takich przypadkw, nie maj zamiaru przypisywad sobie zdolnoci
wyjanienia tego zjawiska. Mog to byd zjawiska naturalne i dlatego trzeba
zapoznad si take z wynikami badao z dziedziny psychiatrii, szczeglnie z
ostatnich lat, dotyczcych zjawisk rozdwojenia osobowoci lub istnienia
osobowoci wielokrotnych. Lecz moliwe s rwnie inne wyjanienia.
Opierajc si na wiedzy pochodzcej z Objawienia, powiedzielimy ju o tym, co
wiemy na temat stanu i moliwoci dziaania dusz zmarych. Bierzemy pod uwag
rwnie nauk soborw z Lionu i Florencji, ktre okreliy, e dusze zmarych,
zaraz po mierci, udaj si albo do raju, albo do czydca, albo do pieka.
Z tych okreleo wynika jasno, e wraz ze mierci okres prby si skooczy, lecz
definicje te pozostawiaj jeszcze wiele wolnej przestrzeni dla przeprowadzenia
badao i waciwej ich interpretacji. Nie zostao przy tym jasno stwierdzone, e
dzieje si tak we wszystkich przypadkach. Ponadto dla studiw i hipotez pozostaje
kwesti otwart to wszystko, co dotyczy rzeczywistej kondycji dusz, a mianowicie,

113
co mog one robid w tym okresie jeszcze nie do kooca zdefiniowanym, ktry
rozciga si od mierci do Paruzji, czyli do momentu, w ktrym nastpi
zmartwychwstanie cia i zostanie przeprowadzony sd ostateczny.
Podkrelam, wic, e rne dowiadczenia egzorcystw mog byd analizowane z
zainteresowaniem i ciekawoci. Mog byd i powinny one stanowid okazj dla
pogbienia studiw biblijno-teo1ogicznych. Egzorcyci nigdy nie zamierzaj
udzielad wyjanieo lub uoglniad faktw, ktre powinny byd z uwag rozwaone i
mog byd zinterpretowane na rny sposb. Na przykad wystarczy pomyled o
istotnej rnicy, jaka zachodzi midzy obecnoci prawdziw i waciw a wizi
okultystyczn, chod objawy zarwno jednej jak i drugiej s prawie identyczne.
Dowiadczony egzorcysta gallikaoski, o. Rene Crozet, na podstawie, licznych
przypadkw, ktre przebada, uwaa, e dusza moe byd drczona nie tylko przez
dusze zmarych, lecz take ywych: przez maga, ktry sprowokowa diabelskie
optanie lub przez osob, ktra korzystaa z usug maga.
Przytaczam take opinie niektrych autentycznych charyzmatykw, ktrym
przedstawiem ten problem. Ich opinie s rne, w zalenoci od przeywanego
dowiadczenia. Niektrzy twierdz, e zy duch moe posuyd si dusz
potpionego, aby drczyd jak osob. Inni natomiast uwaaj, e osoba moe byd
drczona take przez dusze jeszcze nie potpione. Bez wtpienia musimy mied na
uwadze upomnienie zawarte w Rytuale rzymskim: mam na myli norm
wprowadzajc nr 14. Przestrzega si egzorcyst przed moliwym
zamaskowaniem si zego ducha, czyli stwierdza si, e nie mona wierzyd zemu
duchowi, gdy chce udawad dusz witego lub anioa. Jest to bardzo cenne
ostrzeenie, poniewa zy duch stara si czsto oszukad egzorcyst. Nie jest to
jednak regu absolutn.
Odpowiedzi egzorcystw.
Przechodzimy wreszcie do odpowiedzi, ktrych udzielili egzorcyci na postawione
im pytanie:, jakie jest ich dowiadczenie zwizane z "problemem obecnoci" dusz
zmarych w osobach optanych.
Egzorcysta z Lazio. Spotkaem re przypadki tego typu. Najczciej sprawdzaa si
przestroga zawarta w Rytuale. Po dugich naleganiach z mojej strony, ujawniaa si
obecnod zego ducha, ktry prbowa udawad konkretn osob zmar, dokadnie
okreliwszy jej imi i nazwisko. Jednak kilka razy miaem wraenie, e rzeczywicie
znalazem si w obecnoci zmarego: mwi o sobie, e jest potpiony, skaniaem
go, aby odszed w miejsce wyznaczone mu przez Chrystusa, najwyszego Sdziego.

114
W przypadku gdyby nie by potpiony, obiecywaem mu modlitw i ofiar w jego
intencji. Staraem si wzbudzid w nim al za jego grzechy i powierzaem t dusz
miosierdziu Boemu, czynic wspomniane zastrzeenie. Spotkaem si z
przypadkami, gdy te domniemane dusze zmarych wicej ju nie daway o sobie
znad, chod ja nadal musiaem kontynuowad egzorcyzmy. Miaem te przypadki, w
ktrych wydawao si, ze dusza wci powraca, aby w koocu zniknd cakowicie.
Opisuj to dowiadczenie tak, jak ono przebiegao, nie majc zamiaru wycigad z
niego wnioskw. Nasze egzorcyzmy ukierunkowane s na uwolnienie dusz od
optania diabelskiego lub od chorb, ktre zostay spowodowane przez zego
ducha. Jeeli podczas trwania egzorcyzmw przeywamy co szczeglnego, to
wydaje mi si, e dobrze jest podzielid si tym dowiadczeniem. Nie do nas jednak
naley wyciganie wnioskw - to wykracza ju poza nasz posug.
Egzorcysta sycylijski. Gdy rozmawiamy o problemie obecnoci dusz zmarych,
moemy zawyyd nasze rozwaanie do obecnoci rzeczywistych, wyczajc te
pozorne, ktre chory pod wpywem zego ducha albo po prostu pod wpywem
choroby psychicznej moe sam sobie wytworzyd w sposb naturalny. Na
podstawie moich osobistych dowiadczeo skaniabym si ku opinii, e diabe w
celu drczenia yjcych, moe posugiwad si take potpionymi, szczeglnie tymi,
ktrzy byli optani ju za ycia. Sdz, e ta opinia nie kci si z definicjami
soborw w Lionie i we Florencji, gdzie stwierdza si, e dusze zaraz po mierci
zostaj przez Boga osdzone i wchodz do raju albo do czydca, albo do pieka. Nic
nie stoi na przeszkodzie, eby Bg zezwoli diabowi uywad potpionych, ktrzy w
piekle znajduj si pod jego wadz i ktrzy w pewnym sensie zostaj
zdemonizowani, aby drczyd yjcych na ziemi. Nie podzielam natomiast opinii
tych, ktrzy mwi o duszach bdzcych lub o duszach osb zmarych gwatown
mierci, ktre miayby oczekiwad na swoje ostateczne przeznaczenie, a w
midzyczasie mogyby wchodzid w osoby yjce: za spraw czarownikw albo
diaba, ewentualnie za zgod Boga lub te z wasnej inicjatywy, aby uczestniczyd
jeszcze, chodby w sposb iluzoryczny, w yciu yjcych tutaj na ziemi, do ktrych
s przywizani. Ten pogld zupenie si nie zgadza z orzeczeniami wspomnianych
soborw. Mimo wszystko ta opinia take zasuguje na gbsze rozwaenie,
zarwno przez teologw, aby lepiej poznad, jaka bya mentalnod ojcw soboru i
jaki jest zasig tych orzeczeo, jak i ze strony innych naukowcw, aby dowiedzied
si czego wicej na temat rzeczywistej trwaoci tak zwanych pozostaoci
psychicznych, dotyczcych domniemanego istnienia praducha lub ciaa astralnego
bd te funkcjonowania podwjnej osobowoci. Jeeli chodzi o dusze zmarych,
ktre s w czydcu, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby mogy za Boym

115
pozwoleniem dowiadczad czydca w duszach yjcych, to znaczy w osobach
jeszcze chodzcych po ziemi. Lecz take ta opinia, nie obca teologom
redniowiecznym, a w moim przypadku poparta moim dowiadczeniem, powinna
byd dogbnie zbadana przez teologw, aby moga zostad przyjta. Jeeli chodzi o
inwazj, najczciej czasow, osb yjcych, to moje dowiadczenie skania mnie
do uwierzenia w tego typu zjawiska. Kilka razy zdarzyo mi si podczas
egzorcyzmw odczud obecnod ducha maga. Wywoa on niekorzystne zjawiska w
leczonej przeze mnie osobie i wci dziaa na niekorzyd tej osoby, ktr z sob
zwiza. Mona wtedy powiedzied, e czowiek przy pomocy diabelskich mocy
popenia plagiat, naladujc diaba. Zagadnienie obecnoci zmarych domaga si
rwnie analizy ewentualnej obecnoci aniow. Te obecnoci pojawiaj si czsto
w pismach Starego Testamentu (Ezechiel, Daniel, Zachariasz, itd.) i w Nowym
Testamencie (Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Apokalipsa). Pojawiaj si czsto w
hagiografii i w dowiadczeniu witych. S natomiast bardzo rzadkie i budz
podejrzenia w dowiadczeniu egzorcystw. Moe ma to zwizek z norm nr 14
Rytuau, ktra bd, co bd ma swoje uzasadnienie i znaczenie. Diabe moe
atwo udad anioa wiatoci i sprowadzid na manowce egzorcyst. Mimo wszystko
i to zagadnienie powinno byd lepiej zbadane, gdy Bg moe wykorzystywad
aniow do pomocy osobom drczonym przez zego ducha.
Egzorcysta z Marche. Dotykamy tutaj bardzo powanego i bardzo trudnego
tematu, ktry sta si te niezmiernie popularny w ostatnich czasach.
Przypuszczenie, e w wielu przypadkach mamy do czynienia nie tyle z
autentycznym zym duchem, co z duchami bdzcymi, znajdujcymi si w
trudnociach, rodzi si z bardzo wyranej rnicy, ktra zachodzi pomidzy
optanym a czowiekiem odczuwajcym obecnod dusz zmarych. W przypadkach
optania demony okazuj przemoc, nienawid i zod, posuguj si jzykiem i
gestami o niezwykej sile i negatywnym potencjale. Natomiast w przypadku
domniemanej obecnoci dusz zmarych zachodzce relacje nigdy nie s
gwatowne, nawet jeli czsto s uciliwe. Bywa, e relacje te charakteryzuj si
wielkim pokojem, a ich celem jest uzyskanie i udzielanie sobie oboplnej pomocy.
Przed okoo dziesiciu laty odwiedzia mnie (trzy lub cztery razy) dziewczyna, ktra
nieustannie dowiadczaa obecnoci ducha, lecz duch okazywa jej szacunek i
nastawiony by pozytywnie, ofiarujc jej pomoc i owiecenie. Gdy przysza
ostatnim razem, powiedziaa mi: "Nie bd ju do ciebie przychodzia, gdy duch
prosi mnie usilnie, aby go nie wyrzucad i prosi mnie rwnie, abym nie wychodzia
za m, gdy chce yd w spokoju ze mn". Faktycznie dotd pozostaje niezamna.
Czy mamy do czynienia z demonem? Czy tylko demony i tylko one staraj si przez

116
oszustwo zbliyd do czowieka? Czy moe take i bdzce dusze zmarych, ktre
nie znajdujc pokoju po mierci, szukaj towarzystwa czowieka, czasami w celach
pozytywnych, a czasami w celu zniszczenia go? Ta kwestia jest bardzo wana ze
wzgldw duszpasterskich. Byd moe egzorcyzm, ktry zazwyczaj stosujemy, take
w tych przypadkach, nie jest odpowiednim rodkiem, poniewa jest on skierowany
bezporednio przeciwko zbuntowanym anioom. Jak wic naleaoby postpid?
Moje dowiadczenie podpowiada mi, e stosowanie w tych wypadkach
egzorcyzmu moe byd pozbawione sensu. Jakie ma znaczenie i jakiemu celowi
suy wypowiadanie formuy: "Id precz szatanie", jeli w danym przypadku nie ma
si do czynienia z prawdziwym demonem? Pewnego razu wraz z moim
przyjacielem egzorcyst prbowalimy pomc dziewczynie drczonej dziwn
obecnoci. Egzorcyzm nie przynis adnych rezultatw. Rok pniej zadzwoni do
mnie pewien biskup, mwic, e przyprowadzono do niego dziewczyn, aby
dokona egzorcyzmu. Pragn go przeprowadzid wsplnie ze mn. Bya to ta sama
dziewczyna. Take i tym razem egzorcyzm nie da adnych, pozytywnych
rezultatw i dziewczyna wci jest niepokojona tak, jak poprzednio. Dlatego
uwaam, e musimy poszukiwad take innych rozwizao. Niewtpliwie duo daj
celebracja Mszy w., i modlitwy w intencji zmarych. Ponadto powinnimy dzielid
si analogicznymi dowiadczeniami. Sdz, e teologowie powinni jeszcze raz
przestudiowad i pogbid znaczenie i zakres orzeczeo, ktre zostay sformuowane
na dwch soborach w Lionie i we Florencji (ten drugi (sobr powtarza identyczne
sowa, ktre zostay sformuowane na pierwszym soborze), wedug ktrych
duszom zmarych od razu (mox) wyznaczone zostao ich wieczne przeznaczenie:
zbawienie albo potpienie. Przydaaby si dokadna i dobra interpretacja tych
tekstw, tak samo, jak uyteczne byoby sprawdzenie nowych form uwalniania,
ktre rni si od egzorcyzmu i poinformowanie o ich rezultatach.
Egzorcysta z Veneto. (Pisze o konkretnym przypadku.) Ameli spotkaem
przypadkiem po Mszy witej, ktr celebrowa biskup Milingo. Ma czterdzieci
dwa lata i jest gospodyni domow, posiada dwjk kilkunastoletnich dzieci
(Marco i Marzia), jej m jest robotnikiem. Dzi wszyscy s praktykujcymi
katolikami, lecz kiedy zupenie nie praktykowali. Bardziej niepokojona jest matka,
mniej dzieci, a m wcale. Dokonali remontu starego domu, zakupionego od
osoby, ktra cieszya si z opini. Marco i Marzia s niepokojeni tajemnicz
obecnoci, ponadto dziewczyna choruje. Zauwayem, e Amelia, zatroskana o
dzieci i o dom, zostaa najbardziej dotknita: syszy dwiki niewiadomego
pochodzenia, odczuwa czyj obecnod oraz nieprzyjemne i przykre zapachy. W
czasie pierwszego egzorcyzmu, ktry przeprowadziem telefonicznie, upada na

117
podog. Poszedem do ich domu, aby odprawid Msz wit, przed Msz
egzorcyzmowaem kade pomieszczenie. Potem zaprosiem Ameli do mojego
biura, aby spokojnie z ni porozmawiad.
A oto tred przeprowadzonej rozmowy:
Pytanie: "W imieniu i moc wadzy Chrystusa, pytam, kim jeste, ty, ktry
mwisz?"
Odpowied: "Rinaldo".
Pytanie: "Czy jestecie tylko samymi mczyznami, czy te s pord was
kobiety?"
Odpowied: "Jedno i drugie".
Pytanie: "Czy wielu jest z tob przyjaci?"
Odpowied: "Niektrzy odeszli, my natomiast zostajemy, bo bylimy ju w tym
domu, zanim przybya do niego Amelia".
Pytanie: "A w Amelii ilu was jest?"
Odpowied: Nie usyszaem adnej odpowiedzi.
Dalsze pytanie brzmiao: "Przez zwycistwo Krlestwa Boego, nakazuj ci,
powiedz imi nastpnego, ktry jest tutaj z tob".
Odpowied: "Mauro".
Pytanie:, Kto stoi na czele kobiet, ktre s tutaj?"
Odpowied: "Anna".
Pytanie:, Kiedy weszlicie w Ameli?"
Odpowied:, Kiedy bya w czwartym miesicu ciy".
Pytanie:, Kiedy weszlicie w Marzi?"
Odpowied:, Gdy bya dzieckiem".
Pytanie:, Lecz dokadnie, kiedy weszlicie w ni, czy jak bya maa?"
Odpowied: "To kwestia dziedzicznoci".
Pytanie: "Dziedzicznoci po rodzicach czy po dziadkach ze strony ojca?"
Odpowied: Nie otrzymaem adnej odpowiedzi.
Pytanie: "Przez chwa imienia Boego, nie przez moj ciekawod, powiedz mi czy
ten, ktry tu rozkazuje, jest demonem?"

118
Odpowied: "Nie powiem ci".
Powtrzyem pytanie i nie usyszaem adnej odpowiedzi.
Kolejne pytanie:, Z czym weszlicie w Ameli?"
Odpowied: "Ja jestem zazdrosny".
Pytanie: "A czy inni twoi przyjaciele s rwnie zazdroni?"
Odpowied: " Tak".
Pytanie: "Jednak niewiele moesz zdziaad przeciwko niej, poniewa jest mocna w
wierze".
Odpowied: "Zniszczybym j razem z jej rodzin, ale nie byo to moliwe, gdy
chodzia zawsze do Kocioa i duo modlia si".
Reasumujc; zauwamy, e Rinaldo by bratem Maura i ojcem Anny; wszyscy ju
nie yli i byli dawnymi wacicielami domu zakupionego i odnowionego przez
Ameli oraz jej rodzin. Mieszkaocy owej peryferyjnej dzielnicy, w ktrej sta ich
dom, zachowali ze wspomnienia o nich wszystkich. Mwiono, e praktykowali
magi lub co w tym rodzaju, a jedno z nich sypiao ze zwierztami. Take ich
potomkowie patrzyli z zazdroci i nienawici na Ameli i na jej dzieci,
niejednokrotnie nie przebierajc w przezwiskach. Dom zosta sprzedany. Amelia
wraz z mem i dziedmi mieszkaj teraz w nowym mieszkaniu w centrum
miasteczka. Nowy dom nie jest niepokojony ju przez ze duchy, a "chorzy" maj
si coraz lepiej.
Egzorcysta angielski. Mam zasad, aby interpretowad dane, ktre pochodz z
dowiadczenia na podstawie ich zwizkw z Boym Objawieniem, zamiast
interpretowad Objawienie tylko wedug tego, co wynika z dowiadczenia
egzorcyzmowania. Tak, jak to ju wczeniej zostao przypomniane, wszyscy zmarli
znajduj si w raju albo w piekle lub te przebywaj w czydcu.
1. Dusze czydcowe modl si za nas i okazuj wdzicznod za nasze modlitwy,
wic wydaje mi si, e mog one niekiedy objawiad si yjcym na ziemi,
aby prosid ich o modlitw lub im pomc albo te podzikowad. Lecz gdy
mylimy, e te dusze mog byd rwnie przyczyn pokus albo prowokowad
szkody lub dokuczad yjcym, to znaczy, i nie bierzemy pod uwag ich
szczeglnego stanu, a wic si mylimy. S to przecie dusze wite!
2. W czasie egzorcyzmw wszystkie duchy, ktre s przyczyn pokus, szkd lub
drczenia, traktowane s raczej z zaoenia, jako ze duchy( demony), a nie
dusze potpionych. Czyni to z nastpujcych powodw:

119
 a) Wydaje si, ze Nowy Testament za takie wanie je uwaa.
b) Norma wprowadzajca Rytuau Rzymskiego nr 14, zawiera takie wanie
zalecenie.
c) Dusze potpionych staj si podobne do zych duchw i prawdopodobnie
nie ma midzy nimi wielkiej rnicy, ktra uzasadniaaby inne ich
traktowanie. Chod ta interpretacja nie jest pewna i moe zostad
skorygowana. Uwaam tutaj, e dusze potpionych gdziekolwiek si
znajduj, zawsze strasznie s drczone przez demony i samego szatana.
d) To spirytualici skaniaj si ku temu, aby interpretowad tego rodzaju
zjawiska, jako objawianie si duchw osb zmarych. Natomiast ja uwaam z
pewnoci; opierajc si na Biblii, e dusze zmarych znajduj si tylko w
jednym z trzech przeznaczonych im przez Boga miejsc; w raju lub w czydcu,
bd te w piekle.
3. W swoim dowiadczeniu egzorcysty spotkaem take przypadki, ktre na
pocztku mogy budzid wtpliwoci, ale w koocu prawda zawsze zwyciaa.
Na przykad, gdy wypowiedzi ducha ujawniaj nadzwyczajn znajomod
osoby zmarej, zakadam, e nie mam wtedy do czynienia z obecnoci tego
zmarego, ale z obecnoci zego ducha (demona), ktry opta wczeniej
zmarego. Wtedy zwracam si do niego, jako do zego ducha zczonego z
osob NN a nie, jako do ducha osoby NN.To, co napisaem, z pewnoci nie
jest jedyn moliwoci widzenia tych rzeczy w duchu wiary, std te z
zainteresowaniem wysucham opinii innych egzorcystw.
Egzorcysta z Puglii. Odnonie do problemu obecnoci dusz zmarych, to sdz, e
mona mied pewnod, co do nastpujcych stwierdzeo:
1. Zaprzeczam twierdzeniu, e demon moe posugiwad si dusz
potpionego, aby optad inn osob lub zawadnd jakim miejscem, gdy
sprowokowaoby to olbrzymi bl ywym czonkom rodziny zmarego, ktrzy
wiedzieliby, e ich krewny przebywa wrd zych duchw. Traktowabym to,
jako oszustwo przygotowane przez zego ducha, aby pogryd w rozpaczy
yjcych. Przypomn, co powiedzia mi na temat tego problemu ojciec Pio,
gdy przedstawiem mu mj pierwszy przypadek egzorcyzmu, kiedy zy duch
powiedzia mi, i w optanym jest ich czterech i e oni wszyscy s osobami
potpionymi, wyjawi rwnie, skd pochodzili i w jaki sposb zmarli. Ojciec
Pio odpowiedzia mi surowo i zdecydowanie: "Nie pozwl si oszukiwad, nie
ma ich czterech, jest tylko jeden; a jest to prawdziwy diabe, ktry

120
 przemawia czterema rnymi gosami i zachowuje si w rny sposb".
Kiedy wyrzuciem demonowi to oszustwo, odpowiedzia mi: "Czy nie wiesz,
e z natury jestem kamc?" Ta postawa zego ducha nieustannego trwania
w kamstwie, zostaa dobrze ukazana w filmie Egzorcysta, gdy diabe ukrywa
si pod postaci matki egzorcysty, aby przestraszyd tego biednego ksidza.
2. Jeeli chodzi o dowiadczenia charyzmatykw, to osobicie odnosz si do
nich z pewn rezerw. Jest mi trudno oprzed si wraeniu, e tkwi w nich
jaki egoistyczny cel oraz ze ich dowiadczenia s czsto przepenione
fantazj. Zaprzeczam twierdzeniu, e dusze czydcowe mog negatywnie
wpywad na osoby lub na rzeczy. S to przecie dusze wite. Wydaje mi
si, e przypisywanie ewentualnych zaburzeo osobowych duszom
czydcowym jest nielogiczne i niepokojce. Jeeli chodzi o dziaanie maga
lub czarownika, ktry sprowokowa optanie, jestem zdania, ze mag moe
utrzymywad t niszczc wi z osob, ktra jest zreszt niczym innym, jak
tylko drczcym dziaaniem diabelskim. Specyficznym zadaniem naszych
modlitw jest zerwanie tej wizi.
Egzorcysta z Piemontu. Transmisje telewizyjne przyczyniaj si do wikszego
zamieszania w tej dziedzinie. Przyczyn jest ignorancja albo ze intencje
prowadzcych programy. Nie zdaj sobie oni sprawy, e przez swoje programy
sprowadzaj wielu ludzi na manowce i naraaj ich na powane
niebezpieczeostwa. Jeeli chodzi o dusze zmarych, to pragn zauwayd, e nie
potrafimy okrelid czasu trwania czydca (o ile mona w ich przypadku mwid o
czasie!). Koci nie stawia adnych ograniczeo w zanoszeniu do Boga modlitw za
zmarych. w. Pawe, w Pierwszym licie do Koryntian (1 Kor. 15, 29) stwierdza:,
Jeeli umarli w ogle nie zmartwychwstaj, to czemu za nich chrzest przyjmuj?"
Pierwsi chrzecijanie wierzyli, wic, e modlitwy za zmarych s tak bardzo
skuteczne, e mona nawet za nich przyjd chrzest. Ten, kto przeszed przez
inicjacj w jakiej grupie okultystycznej, mg nawet usyszed postawione wprost
danie, aby odda swoj dusz, wol albo pamid lub te wadze, ktrymi zosta
obdarzony, niewidzialnym mocom czy duchom. Mg nawet potwierdzid to
oddanie siebie przymierzem krwi, wasnorcznym podpisem albo te przy pomocy
jakiego innego rytuau, jak np. wypicie krwi lub spermy albo innej substancji
organicznej pochodzcej od czowieka ywego czy zmarego, lub zwierzcia
zoonego w ofierze. Te wszystkie ryty zmierzaj ku temu, aby biorcy w nich
udzia nawiza nierozerwalny kontakt lub trwa wi z mocami ciemnoci,
popadajc w cakowit od nich zalenod. Pewien psychiatra w taki sposb
wyjania to zagadnienie: "Mag albo kto, kto posiada okultystyczne moce, ma

121
dysocjacyjn osobowod, co umoliwia mu nawizanie transferowej wizi z osob,
ktra mu si powierza. Osoba uzaleniona przejmuje wtedy osobowod maga: jego
gesty, pamid, pasje, upodobania oraz jest gotowa wypeniad jego wszystkie
rozkazy. Mag moe posugiwad si ni take noc przy pomocy telepatii, zmuszajc
j do wykonywania rnych dziwnych rzeczy, o ktrych potem dana osoba sdzi,
e byy tylko snem". Kiedy modl si nad tak osob, to z jej wntrza wydobywa
si odpowied samego maga, ktry zosta zmuszony, aby ujawni to wszystko, co
jej uczyni. Zmuszamy go moc imienia Jezusa, aby wyrzek si wszelkiej wadzy
nad t osob, ktra ze swej strony powinna wsppracowad w wyzwoleniu si z tej
niewoli. Byd moe ojciec Crozet powiedziaby, e w tym przypadku mamy do
czynienia z obecnoci duszy maga; z obecnoci, ktra jest podobna do obecnoci
demona w przypadku optania. Sdz, e mag uobecnia si w danej osobie,
korzystajc tylko z sobie dostpnych technik naturalnych i okultystycznych.
Czasami te pozorne obecnoci maga s tylko mask, pod ktr ukrywa si zy
duch. W niektrych przypadkach powicilimy a kilka miesicy, aby odkryd
wszystkie ryty magiczne, zerwad powizania i wreszcie ujawnid obecnod szatana,
ktry si ukrywa. Dlatego moim zdaniem nie naley podejrzewad moliwoci
opanowania danej osoby przez dusze zmarych, lecz trzeba szukad innych
wyjanieo. Na przykad przy egzorcyzmowaniu pewnej osoby okazao si, e nie
mamy do czynienia z obecnoci zmarej babci, ktra przekla maeostwo, lecz z
obecnoci ducha przekleostwa i nienawici, z ktrego pomocy babcia skorzystaa
albo, przez ktrego bya optana, bdc osob praktykujc okultyzm. Prawda
wysza na jaw dopiero po jakim czasie, bo na pocztku zapytywana osoba zawsze
odpowiadaa: "jestem babci". Potem naleaoby zajd si take problemem
istnienia podwjnej osobowoci. Jednake sdz, e jest to domena lekarzy
psychiatrw i psychologw. Zasuguje rwnie na uwag zjawisko tak zwanych
duchw przewodnikw czy duchw prowadzcych, ktre czsto mwi, i s
duszami zmarych. W Turynie znany jest Nello Ricco, ktry twierdzi, e ma w sobie
samobjczego ducha przewodnika Elvisa Presleya. Myl, e co najwyej moemy
mied do czynienia ze zym duchem, ktry przebywa u boku Presleya. Innym
przykadem ducha przewodnika, ktry okaza si bardzo niebezpiecznym, by
przypadek czterdziestoletniego artysty, ktry popeni samobjstwo. Rodzina
pewnej dziewczyny traktowaa go, jako idola. W tej atmosferze bawochwalczego
podziwu, dziewczyna pewnego dnia odkrya, ku ogromnej radoci rodzicw, ze ma
w sobie ducha artysty. Lecz radod znikna, gdy crka zacza odczuwad mocne i
gwatowne pokusy popenienia samobjstwa. Modlitwy o jej uwolnienie okazay
si cakowicie skuteczne. Zakooczyo si w tym domu bawochwalstwo piewaka,
samobjcy, a dziewczyna powrcia do rwnowagi i spokoju, bez pomocy ducha

122
przewodnika. Mielimy rwnie do czynienia z przypadkami uzdrowicieli, ktrzy -
zgodnie z tym, co mwili -przekazywali sobie ten dar z pokolenia na pokolenie.
Twierdzili, e posiadali witego przodka (mczyzn lub kobiet), ktrego duch
pozostaje w rodzinie. Sdz, e chodzi w tym przypadku o ze duchy, ktre byy
czczone w tej rodzinie, a teraz maj moliwod pozostawania w niej i
opanowywania jej czonkw.
Egzorcysta francuski. Optanie, czyli wcielenie si zego ducha w istot ludzk, ju
samo w sobie jest prawdziw tajemnic, do tego stopnia, e wystawia ona na
prb egzorcyst, ktry staje twarz w twarz z przekltym przeciwnikiem. Lecz do
tej tajemnicy doczona jest jeszcze inna, gdy zy na duch przedstawia si, jako
dusza potpiona albo inna istota ludzka, podobna do nas, ale skazana na
potpienie. Zwaszcza wtedy jest to zjawisko skomplikowane, gdy ten potpiony
zanim umar by dobrze znany przez wspczesnych. Osobicie znajduj si bardzo
czsto w takich sytuacjach i myl, e chodzi tutaj o podstp zego ducha. Lecz
musz powiedzied, e podstp ten jest bardzo wyrafinowany, gdy egzorcysta nie
zostaje oszoomiony tym, e znalaz si twarz w twarz z diabem, ale jego uwaga
zostaje odwrcona. Przede wszystkim zostaje on poddany prbie, kiedy duch
powodujcy optanie stwierdza, i sam jest dusz potpion, czyli istot ludzk,
ktra ma tak sam natur jak egzorcysta. Co wicej, zy duch mwi swoje imi
(znane albo nieznane), informuje, kim by na ziemi (moe nawet kapanem lub
zakonnikiem), gdzie mieszka, jaki popeni grzech, za ktry nie aowa, a ktry sta
si przyczyn jego upadku. Ponadto niekiedy udaje, prbujc zachowywad si tak,
jak zachowywaa si na ziemi osoba, za ktr si podaje (np. zakonnik, kapan albo
wiecki). Czasami, kiedy wspomina swoje grzechy, krzyczy z rozpaczy i ze strachu.
Tego typu sceny zawieraj w sobie olbrzymi adunek uczuciowy, do tego stopnia,
e wystawiaj na prb samego egzorcyst. Lecz wtpliwod nadal pozostaje. Czy
rzeczywicie chodzi w tym przypadku tylko o dusz potpion lub raczej o
dziaanie zego ducha, komedianta i udawacza? Przypuszczam, e spotkaem si
przynajmniej z dwoma precyzyjnymi i bolesnymi przypadkami oddziaywania
szatana przez dusz potpion. Opowiem o jednym z nich, zaznaczajc, e w tym
przypadku, o ktrym opowiadam, nie chodzi o zawadnicie przez potpion dusz
ciaem yjcego (rzecz, ktra wydaje mi si niemoliwa), lecz raczej o pewn
charakterystyczn agresj, ktra zazwyczaj bywa nazywana obsesj.
Oto ten przypadek: Helena, matka bardzo pobonej i konsekrowanej Najwitszej
Maryi Pannie rodziny, niesprawiedliwie stracia prac, z ktrej si utrzymywaa. W
tym samym czasie dowiedziaa si, e pewna kobieta, ktrej bliej nie znaa,
zapada ciko na zdrowiu. Mieszkaa sama i miaa bardzo trudny charakter, a

123
rodzina, nie mogc jej cierpied, opucia j w chorobie, ktra bya nieuleczalna i
miertelna. Ponadto Eugenia (tak nazywaa si ta kobieta) nie wierzya w Boga i
nie chciaa uwierzyd. Helena dostrzega w tym przypadku okazj, aby suyd Panu,
powicajc si tej chorej osobie, ktra bya tak wrogo nastawiona do wiary.
Pragna ofiarowad jej pomoc na ciele i na duszy, zdajc sobie spraw, e zblia si
decydujca walka. Ta sytuacja trwaa przez wiele miesicy, wymagaa czsto
dugiego towarzyszenia chorej dniem i noc. Wreszcie w sposb nagy nadesza
ostatnia godzina. Chora jczaa z lobu na swoim ku, odnoszc si z wrogoci do
wszelkich propozycji modlitwy, podczas gdy Helena odmawiaa raniec. I nagle,
ku zdziwieniu Heleny, umierajca Eugenia podniosa si na ou boleci, utkwia
wzrok w jednym punkcie, jakby tam kogo zobaczya. Jednoczenie wycigna
praw rk w kierunku tego objawienia i zdecydowanym oraz stanowczym gestem
odrzucia je. Helena zrozumiaa od razu, e chodzi tutaj o odrzucenie. Ale kogo?
Czy chodzio o odrzucenie Chrystusa bd Matki Boej, co byo bardziej
prawdopodobne. A moe zego ducha? W tej samej chwili gowa Eugenii nieco si
uniosa, a jej oczy wywrciy si i martwa upada na ko. Zaraz rozszed si
nieprzyjemny zapach po pokoju, tak intensywny, e Helena poczua si nim
przeniknita, co wywoywao w niej wielki, nie do zniesienia bl. Natychmiast
Helena zawiadomia rodzin zmarej i zatroszczya si o przygotowanie do
pochowku jej ciaa. Czuwaa przy niej a do momentu, w ktrym odby si wiecki
pogrzeb. Rodzina interesowaa si wycznie spadkiem po zmarej. W nastpstwie
tych wydarzeo Helena czsto bya nkana, dniem i noc, a szczeglnie w godzinie
mierci Eugenii, przez bardzo silne ataki zego ducha, ktrym towarzyszyy ostre
ble. Musiaem wiele razy dokonywad egzorcyzmu i odprawid wiele Mszy wit
za zmar. Takie s fakty. Mona je zinterpretowad na dwa rne sposoby:
1. Eugenia w decydujcej chwili odrzucia zbawienie, przepeniona piekieln
nienawici. Obcym jej byo uczucie wdzicznoci wobec swojej dobrodziejki
i take j pragnaby pocignd za sob do wiecznych ciemnoci. W tym
przypadku chodzioby o dusz potpion, ktra zaatakowaa osob wit.
2. Dziki modlitwom, ofiarom i powiceniu si Heleny, Eugenia niezalenie od
wszelkich znakw zewntrznych (gest odrzucenia, wywrcone oczy,
nieprzyjemny zapach, i ostre ble Heleny), w ostatniej chwili ycia, czego po
ludzku nie mona sprawdzid, zwrcia si z pokor do Zbawiciela. To
sprowokowaoby oczywicie zod szatana, ktry spodziewa si, i
zawadn ni na zawsze i za to te prbuje mcid si na Helenie.

124
Egzorcysta z Campanii. Na podstawie dowiadczenia i osobistych refleksji,
nabyem przekonanie, e ten, kto doprowadza do optania i podobnych mu
zjawisk, jest zawsze zym duchem, ale nigdy nie jest dusz potpion. Wiadomo
ju z samej definicji, e zy duch jest zawsze kamc i oszustem. Zdarzyo mi si
par razy, e zy duch podawa si za osob zmar, ale zawsze okazywao si to
kamstwem. Podczas jednego z egzorcyzmw osoba egzorcyzmowana nagle
zacza pakad, proszc o modlitwy i Msz w. w intencji zmarej. Nie uwierzyem
jej i kontynuowaem dalej egzorcyzm. Okazao si, e te proby byy udawaniem,
zmierzajcym do tego, aby odwied mnie od kontynuowania egzorcyzmu. Szybko
zy duch zareagowa wybuchem wciekoci, wykrzykujc ca list wyzwisk i
wulgaryzmw. Zy duch nie ma adnej wadzy. Moe tylko tyle, na ile mu Bg
zezwoli. A jeli Bg mu zezwala, to tylko po to, aby okazaa si wiksza chwaa
Boa i Jego miod do ludzi, ktrym ofiaruje zbawienie. Demon chciaby sobie
przywaszczyd t wadz, ktrej nie ma, to znaczy chciaby manipulowad i
wykorzystywad dusze potpionych wedug swego upodobania. Lecz nie moe
zrealizowad tego pragnienia. On jest zaleny, jedynie i zawsze, nawet jeli nie chce
tego, od woli samego Boga. Moim zdaniem, w pewnych fenomenach, o ktrych
mwiem, mamy do czynienia z obecnoci zego ducha, ktry dziaa jedynie i
zawsze w granicach ustalonych przez sprawiedliwod i dobrod Boga.
Egzorcysta amerykaoski. W wielu przypadkach, ktrymi si zajmowaem, nabyem
pewnoci, e miaem do czynienia z duszami zmarych, ktre mogy byd
przywoane i e to one same, przede wszystkim za spraw optania diabelskiego,
zdecydoway si na pozostawanie w jakim miejscu, aby drczyd ludzi, ktrzy tam
mieszkali. Miaem kiedy do czynienia z dusz mczyzny i z duszami dwch
kobiet, ktre umary w jednym domu. Przez jaki czas drczyy one rodzin, ktra
tam zamieszkiwaa. Nasze modlitwy egzorcyzmujce, ktre chod s nieocenione, w
niektrych przypadkach nie oddziauj skutecznie na takie dusze. Powinno si w
takim razie przystosowad i wykorzystywad niektre modlitwy, ktre mamy zwyczaj
odmawiad za zmarych. Jednoczenie trzeba mwid do tych dusz udrczonych,
odesad je do miejsca im wyznaczonego i sprbowad im wyjanid, e rodzina, ktr
drcz, nie odczuwa wobec nich nienawici i udziela im przebaczenia. W czasie
modlitwy zawsze staram si, aby doprowadzid te dusze do wiata Chrystusa, aby
odeszy tam, gdzie Bg zechce wyznaczyd im miejsce wedug Swojej woli. Liczne
dowiadczenia egzorcystw, wiadectwa historyczne, badania antropologiczne i
dowiadczenia innych religii pozwalaj sdzid, e nie wszystkie dusze po mierci
id od razu do raju lub czydca bd pieka. Niektre pozostaj "zablokowane" za
przyczyn swoich przywizao materialnych i resentymentw lub nienawici wobec

125
innych; wzgldnie, dlatego, e same ofiaroway si szatanowi. Czasami, majc do
czynienia z duszami udrczonymi, kto moe odkryd, e spotyka zego ducha. W
tych sytuacjach trzeba zawsze postpowad z maksymaln roztropnoci, gdy
istnieje moliwod skutecznego uwolnienia tej duszy, w przeciwnym razie moe
ona powrcid w objcia zego ducha. Diabe jest mistrzem kamstwa i stara si
oszukad nas, jak tylko moe. Z naszej strony zawsze powinnimy mied na uwadze,
e Pan dopuszcza z powodw specyficznych takie sytuacje i my moemy si wiele z
tego nauczyd z poytkiem dla innych. W ostatnich latach wikszod tego typu
przypadkw dotyczya dusz osb, ktre zostay optane i byy manipulowane lub
wykorzystywane przez demona, aby drczyd pojedyncze osoby czy nawet cae
rodziny. Czasami przyczyn podobnych sytuacji byo jakie stare przekleostwo,
ktre zostao rzucone na rodzin. Dodam, e w przypadkach wzbudzajcych
wtpliwod tylko egzorcysta, przeprowadzajc egzorcyzmy, moe rozpoznad, czy
chodzi o wpyw zego ducha, czy te o chorob umysow. Zawsze musimy opierad
si na fenomenach i znakach zauwaalnych, niekiedy stosujemy milczce
prowokacje, np. przynosimy ze sob Eucharysti, gdy nikt o tym nie wie. Trzeba
postpowad ostronie, gdy yjemy i pracujemy w wiecie, w ktrym zy duch stara
si zniszczyd wadz Kocioa, niszczc Chrystusowe kapaostwo. Powinnimy take
nauczyd si wsppracy z naszymi kolegami lekarzami, okazujc sobie wzajemnie
zaufanie.
Egzorcysta z Lazio. Jeeli chodzi o problem obecnoci dusz zmarych, to na
podstawie moich ubogich dowiadczeo mog powiedzied, e zawsze
przekonywaem si, i miaem do czynienia ze zym duchem, zarwno w niewielu
przypadkach optania, jak i w liczniejszych przypadkach diabelskiego zaraenia
osoby lub miejsca. Tylko raz duch przekazal informacj, e jest dusz potpion,
ujawniajc imi i nazwisko, okolicznoci mierci i motywy swojej obecnoci w tym
czowieku. Lecz po przeprowadzeniu egzorcyzmu, ktry przynis definitywne
uwolnienie, niczego wicej od niego ju nie usyszaem. Jak zinterpretowad ten
przypadek? Demon moe take udawad dusz potpion, tak jak zostao to
stwierdzone w Rytuale. Jeeli natomiast chodzi o dusze czydcowe, to s to dusze
wite i nie mog czynid za.
Egzorcysta z Campanii. Stawia si pytanie, czy ci, ktrzy sprawiaj duszy
cierpienia, s zawsze zymi duchami; czy te moe byd tak, i mamy do czynienia z
duszami potpionymi? Niezalenie od oszustw, ktrymi demon stara si nas
zwied, sdz, e istnieje rwnie moliwod dziaania dusz potpionych. Wiemy,
e take diaby maj swoj hierarchi; dlaczego wic jaki przywdca - diabe, nie
mgby rozkazad potpionemu duchowi, aby drczy on jak dusz? Do takiego

126
wniosku dochodz take na podstawie tych przypadkw, w ktrych widziaem
oddziaywanie mocy znacznie sabszej od tej, z ktr spotykam si w przypadku
obecnoci demona. Moim zdaniem, istniej bdzce dusze, ktre jeszcze nie
znalazy swojego ostatecznego miejsca przeznaczenia. Opowiem o wyjtkowym
wydarzeniu, z ktrego zachowaem nagrania magnetofonowe. Pewnego dnia
przysza do mnie kobieta, ktra uskaraa si na silne i dziwne ble. Gdy
zaczem si modlid, wpada jakby w trans. Zapytaem j, czy ma w sobie zego
ducha: "Powiedz mi, w imi Boga, kim jeste?" Odpowiadaa na moje pytania
bez trudu. Powiedziaa, e jest Albaoczykiem, ktry urodzi si na Kalabrii. Po
latach odwiedzi Kalabri z okazji uroczystoci Wszystkich witych. We
wspomnienie wszystkich wiernych zmarych prowadzi po pijanemu samochd;
mia wypadek i ponis mierd, zabijajc przy tym jeszcze jedn osob.
Spostrzegem, e gdy wspominaem o zych duchach, odczuwa strach.
Zapytaem go, wic: "Czy przebywasz w piekle?" Odpowiedzia stanowczo:
"Nie". " W takim razie, powiedz mi, gdzie jeste?" "W ciemnoci". Byem
zdezorientowany. Zapytaem go, w jaki sposb wszed w t kobiet, a on
opowiedzia mi wyjtkow histori, ktr potem potwierdzia sama kobieta, gdy
wysza ju z transu. Powiedzia, e to str cmentarza zmusi go do wejcia w
kobiet. Posuy si czciami jego ciaa, aby rzucid na ni urok. Zapytaem go,
czy pragnie ujrzed oblicze Boga. Odpowiedzia dugim "tak". Nie dostrzegem w
tym ani ladu desperacji, odczuem natomiast gbokie pragnienie spotkania si
z Bogiem. Pewnego dnia mwiem mu o Najwitszej Maryi Pannie. Nigdy o Niej
nie sysza; powiedzia mi wtedy, e jego matka nazywaa si Carmelina.
Zaczem go, wic pouczad. Sucha z zainteresowaniem. Pojawia si we mnie
wtpliwod, czy rzeczywicie przebywa on w ciemnoci (w hebrajskim szeolu)?
Na zadane pytanie, czy jest gotw prosid Boga o przebaczenie grzechw,
odpowiedzia twierdzco. Zrobiem mu spowied, troch generaln, na zasadzie
warunkowej i udzieliem mu warunkowego rozgrzeszenia. Potem zapytaem go,
kiedy odejdzie. Odpowiedzia, e za okoo dwadziecia dni. "A dokd pjdziesz?"
- Zapytaem. Usyszaem odpowied: "Pokutowad". Moe wanie do czydca?
Tego wieczoru, gdy kobieta powrcia do domu, duch powiedzia jej:
"Przysporzyem ci wiele cierpienia, ale to nie bya moja wina. Gdy bd w niebie,
bd si wiele za ciebie modli". Ten przypadek stanowi powany problem
teologiczny. Myl tutaj o w. Franciszku, ktry wyprosi zmartwychwstanie dla
kobiety, ktra zmara w stanie grzechu miertelnego: po zmartwychwstaniu
wyspowiadaa si i zasna na nowo w pokoju.

127
Egzorcysta Z Piemontu. Nasza grupa modlitewna, ukierunkowana na uwalnianie
oraz uzdrawianie rodzin w tym take drzewa genealogicznego, ma wiele bardzo
pozytywnych dowiadczeo. Na przykad, gdy przypuszczamy, e jaki przodek
rodziny bardzo cierpia i nie powicono naleytej uwagi jego cierpieniu lub
rozpaczy albo gwatownej i bolesnej mierci (zazwyczaj w nienawici, w strachu, w
przekleostwie albo w stanie upojenia alkoholowego; niekiedy w zakadzie
psychiatrycznym, bdc jakoby ywcem pogrzebany i zapomniany przez
wszystkich), wtedy podczas prostej modlitwy dowiadujemy si o tym, pytamy
wprost dan osob i sdzimy, e to wszystko, co jest potrzebne tej osobie do
uzdrowienia, zostanie jej dane w imi Jezusa. Czasami takie osoby ujawniaj swoj
kondycj, w jakim przebysku pamici lub przepywie obrazw. My modlimy si za
nie, wypraszajc pojednanie. Posugujemy si nastpujcym schematem: najpierw
prosimy je o przebaczenie w imi rodziny lub tych, ktrzy je opucili lub
zignorowali albo te doprowadzili do ich mierci. Wzywamy je, aby oddaliy od
siebie wszelk nienawid i ze swej strony prosiy o przebaczenie tych, ktrych
obrazili; aby wraz z nami prosili Boga o przebaczenie grzechw. Pouczamy te
osoby o yciu wiecznym, ktre ich oczekuje i wzywamy, aby zoyy u stp krzya
Chrystusowego wszystkie swoje winy, wyrzekszy si wszelkich wizi, ktre czyy
je ze wiatem okultystycznym. Innymi sowy zachowujemy si tak, jakbymy mogli
powrcid do momentu mierci, aby mogli j oni przeyd w sposb waciwy, to
znaczy, aby otrzymali to wszystko, co rodzina bd osoby bliskie i Koci powinny
ofiarowad w danych okolicznociach osobie umierajcej. Odpowied jest wyrana i
niemale natychmiastowa: uwolnienie i ulga w danej rodzinie lub w jej czonku
najbardziej odczuwajcym star, rodzinn tragedi. Zdarza si te, e przodek,
ktremu w ten sposb udzielono pomocy, bardzo skutecznie wstawia si potem u
Pana za swoj rodzin. To wszystko jest bardzo pikne, ale take bardzo delikatne.
Jeeli te modlitwy nie bd sprawowane we waciwy sposb, wwczas mona
ulec zjawisku nekromancji, ktre nie ma nic wsplnego z okazywaniem
solidarnoci zmarym. My sami jestemy bardzo ostroni i do takich negatywnych
dwuznacznoci nigdy w naszej grupie nie dochodzi. Inny przypadek zachodzi
wwczas, gdy hipotetyczna dusza prosi o pomoc za porednictwem osoby
cierpicej, ktra nie naley do jej rodziny. W dwch takich przypadkach
zachowalimy si w nastpujcy sposb.
1. W pierwszym przypadku zapytalimy ducha, dlaczego prosi nas o pomoc.
Odpowiedzia, e nosi to samo nazwisko, co osoba cierpica; poprosi, aby
zatroszczyd si o jego pogrzeb, mwic rwnoczenie, i nie chce umierad,
poniewa czekaj na niego jego bliscy. Ponadto poda swj wiek:

128
 dwadziecia lat i przeklina Adolfa Hitlera, ktry wywoa wojn, itd.
Odpowiedzielimy: "Tylko Jezus jest naszym sdzi i my jestemy Jemu
posuszni. Jeeli jest tak, jak mwisz, ofiarujemy ci nasz pomoc, bdziemy
si za ciebie modlid i sprawimy ci pogrzeb. Jeeli mwisz nieprawd,
ofiarujemy to wszystko tym, ktrzy faktycznie potrzebuj pomocy i w ich
intencji odprawimy Msz wit Poczulimy wtedy powiew zimnego wiatru i
w tym momencie osoba cierpica zostaa uwolniona.
2. Drugi przypadek przydarzy si kobiecie optanej i nkanej. Przez dugi czas
bya ona uzaleniona od pewnej wrki. Take w tym przypadku mielimy
do czynienia z obecnoci zego ducha. Pewnego dnia optana ujrzaa
kozaka lub galopujcego na koniu i ciganego z nienawici przez swych
nieprzyjaci. Jego zdrada kosztowaa ycie wielu ludzi. Zosta dogoniony i
zabity. Prosi o przebaczenie i pomoc, ktre przyniosyby pokj jego duszy.
Twierdzi, e wszed w t kobiet, gdy przypominaa mu jego jedyn
ukochan. Pragn mied jaki znak religijny na swoim opuszczonym i
przekltym grobie. Postpilimy podobnie jak w poprzednim przypadku, a
wizja i drczenie ustay.
Podsumowanie. Nie chcemy wycigad adnych pochopnych wnioskw. Wystarczy,
e przedstawilimy jeden z wielu problemw, z ktrymi si spotykamy i o ktrych
moemy zawiadczyd, majc nadziej, e inni (biblici, teologowie, lekarze...)
sprbuj to zagadnienie wyjanid albo przynajmniej lepiej zbadad tego typu
przypadki.
POMOCE DLA EGZORCYSTY
"W imi moje ze duchy wyrzucad bd" (Mk 16, 17). Wystarczyy te proste sowa
Jezusa, aby udzielid wadzy wyrzucana zych duchw tym wszystkim, ktrzy w
Niego wierz. Tajemnic egzorcysty jest moc imienia Jezusa. Z pewnoci nie
chodzi tu o jak osobist moc przynalec do kapana wyznaczonego do
penienia tej posugi.
W Ewangelii zostao jasno powiedziane, e potrzebna jest wiara i e pewien rodzaj
zych duchw mona wyrzucid tylko modlitw i postem: s, wic przypadki, gdy nie
wystarcz i nie przynosz rezultatw same egzorcyzmy.
Jakich innych przymiotw wymaga si od kapana egzorcysty? W Kodeksie Prawa
Kanonicznego (kan. 1172), wylicza si nastpujce cnoty: pobonod, roztropnod,
nieskazitelnod ycia. Rytua Rzymski w pierwszej normie dodaje: "Egzorcysta
niech nie pokada ufnoci w swojej wadzy, ale we wadzy i mocy Boej j niech

129
zachowuje dystans od wszelkiej podliwoci dbr ziemskich". Jednym sowem,
take patrzc na histori Kocioa, a w szczeglnoci czytajc biografie witych,
widad, e fundamentalnym rekwizytem jest witod. My egzorcyci wiemy bardzo
dobrze, e nie jestemy wici, nawet, jeli staramy si o to, aby stawad si
lepszymi, aby nieustannie si oczyszczad. Mj nieodaowany przyjaciel i
rwienik, z zakonu benedyktynw, o. Pellegrino Emetti, sprawujcy przez
czterdzieci lat posug egzorcysty w Wenecji, obdarzony wyjtkowymi darami,
zwierzy mi si pewnego razu, e przystpowa do spowiedzi, co drugi dzieo, a w
pewnych okresach nawet codziennie.
Ju od samych pocztkw w praktyce egzorcyzmowania, jak o tym zawiadczaj
pierwsi Ojcowie Kocioa, byy uywane formuy i przedmioty wite. Przybyo ich
w IV wieku, gdy Koci ustanowi sakramentalium egzorcyzmowania. Korzystanie
z niektrych z nich jest zalecane przez Rytua Rzymski.
Oprcz tego kady egzorcysta, w oparciu o wasne praktyki pobonociowe i
dowiadczenie, korzysta z wasnych pomocy. Do tych rodkw pomocniczych
moemy zaliczyd (porzdek wyliczania jest przypadkowy): nakadanie rk na
gow, uycie fioletowej stuy, ktr nakada si na plecy osoby egzorcyzmowanej,
obecnod krucyfiksu, robienie znaku krzya i bogosawieostwo wod wicon.
Dodam jeszcze, e wykorzystujemy relikwie, medaliki i inne przedmioty wite,
namaszczamy olejem. Czasami uyteczne okazywao si chuchanie w twarz (pisa o
tym ju Tertulian: " Wyrzucamy ze duchy tchnieniem naszych ust.Niekiedy
odwoujemy si do witych przedmiotw, ktre wczeniej wiele razy okazyway
si byd skuteczn pomoc w walce ze zym duchem, jak np. tzw. "koloratka" w.
Vicinio z Sarsina.
Naley zaznaczyd, e aby mc skutecznie stosowad te przedmioty, potrzebna jest
wiara i dyskrecja: z pewnoci to, nie same przedmioty maj w sobie moc, nawet,
jeli takie odnosimy wraenie (np. agresywne reakcje niektrych na wod
wicon). Wiemy dobrze, e sakramentalia odziaywuj ex opere operantis, czyli
za spraw skutecznoci wiary.
Moim obowizkiem jest rwnie wspomnied o bolesnych wypaczeniach
dotyczcych tej dziedziny. Poszukiwanie najszybszych drg i rodkw
materialnych, ktre okazayby si najpoyteczniejsze, niekiedy doprowadzao do
tego, e egzorcysta wpada w prawdziw "zasadzk diaba". Spotyka to np. tych
ksiy, ktrzy uywaj wahadeka (nawet, jeli wieszaj na nim krucyfiks!), aby
postawid diagnoz czy maj do czynienia z obecnoci diabelsk czy te nie.
Praktyka ta zostaa wyranie zakazana przez Kongregacj Doktryny Wiary. S tacy,

130
egzorcyci, ktrzy sdz, e przy pomocy kropli oliwy i talerza penego wody
mona odczytad odpowiedzi na stawiane pytania. Mgbym mnoyd tego typu
przykady. W ten sposb zainteresowany angauje si w prawdziw i waciw
magi, a nastpuje to prawie, e niezauwaalnie. Niestety spotkaem si ju z
przypadkiem egzorcysty, ktry wanie z tego powodu sam sta si magiem.
Wspomniaem o przedmiotach, ktrymi moe posuyd si egzorcysta i ktre
okazuj si nieraz bardzo skuteczn pomoc w wyrzucaniu zych duchw. W
kolejnym rozdziale chciabym zatrzymad si na ludzkiej pomocy, czyli chciabym
opowiedzied o tych osobach, ktre mog pomagad egzorcycie, jeli on pragnie
takiej pomocy, (bowiem to on jest odpowiedzialny za waciwe dokonanie
wyboru).
Pomoce czy uzalenienie? Chciabym podad tylko niektre, stae punkty, aby
zachowad jasnod w tym wszystkim, o czym bd mwi. Tym bardziej, e
korzystam z mojego osobistego dowiadczenia i z pewnych sugestii, ktre
zaczerpnem z rnych lektur. Poruszam temat, ktrego bezporednio jeszcze
nikt nie opracowa.
1. Pomoce, o ktrych zamierzam mwid, mog byd uyteczne, lecz nigdy nie
s niezbdne. W opisach egzorcyzmw, ktre znajdujemy w Biblii, w
yciorysach witych lub w wiadectwach najsawniejszych egzorcystw,
take z czasw wspczesnych, nigdy nie ma wzmianki o zastosowaniu
pomocy. Egzorcysta dziaa sam, nawet, jeli przy nim jest obecna jaka
osoba, towarzyszca optanemu i pozostajca zawsze do dyspozycji
egzorcysty, gdy potrzebna jest pomoc fizyczna, tak, aby egzorcyzmowany
nie uczyni sobie krzywdy. Std dziaanie egzorcysty w pojedynk jest czym
zupenie normalnym. Sdz, e jest to najczstszy przypadek, z jakim si
spotykamy. Moe to byd osobisty wybr egzorcysty lub moe na t sytuacj
mied wpyw brak odpowiednich osb, zdolnych udzielid pomocy.
2. Odpowiedzialny za postawienie diagnozy i przebieg egzorcyzmu jest tylko i
wycznie sam egzorcysta, nawet, jeli moe si pomylid. Do tego
zagadnienia jeszcze powrcimy, gdy jest ono bardzo wane. Egzorcysta nie
moe dopucid do tego, eby w sprawowaniu swej posugi uzaleni si czy
uwarunkowa od asystujcego mu charyzmatyka lub lekarza. Taka sytuacja
doprowadziaby do radykalnego wypaczenia sprawowania jego posugi,
ktra za porednictwem biskupa zostaa mu powierzona przez Koci.
Naley, wic ona do egzorcysty i tylko on jest odpowiedzialny za dokonanie
waciwego rozeznania, stajc wobec rnych sugestii i porad, ktrych

131
 udzielaj mu charyzmatycy lub lekarze. To on decyduje o tym, czy powinien
brad je pod uwag, czy te nie i w jakiej mierze. Tak samo rwnie od niego
zaley decyzja, czy powinien prosid o pomoc innych, czy te nie. Niektrzy
egzorcyci przedstawiaj poszczeglne przypadki charyzmatykom lub
lekarzom, chcc wysuchad ich opinii, lecz wykluczaj ich obecnod podczas
wykonywania samych egzorcyzmw. Take takie postpowanie jest zawsze
prawomocne.
3. Naszym celem jest niesienie pomocy osobom cierpicym i trzeba mied na
uwadze rwnie pragnienia i oczekiwania tych, ktrzy do nas si zwracaj.
Niekiedy trzeba udzielid danej osobie niezbdnych informacji, aby
przygotowad j na spotkanie z egzorcyst i dad jej moliwod ewentualnego
odwoania spotkania. Mwi o tym, gdy nie wszyscy s przygotowani na
spotkanie z ca grup, nawet jeli jest ona nieliczna, gdy spodziewaj si
spotkad tylko z samym egzorcyst. Czasami ci, ktrzy ju przechodzili przez
leczenie psychiatryczne, denerwuj si, widzc ponownie lekarza. S to te
okolicznoci, ktre trzeba mied na uwadze.

MODLCY SI I CHARYZMATYCY
Mianem modlcych si okrelam tutaj te osoby, ktre poprzez modlitw
towarzysz w procesie uwolnienia i w ten sposb skutecznie pomagaj
egzorcycie. Charyzmatycy to ci, ktrzy oprcz tego, e si modl, posiadaj
szczeglny charyzmat, uyteczny dla naszych przypadkw, np. charyzmat
rozeznawania, charyzmat wstawienniczy, charyzmat uwalniania...Musz
zaznaczyd, e istnieje wyrana rnica midzy charyzmatykami a osobami, ktre
przejawiaj szczegln wraliwod okultystami - rnica ta jest fundamentalna!
Osoby, ktre asystuj, powinny byd starannie dobrane, sprawdzone, kierujce si
prawdziw mioci i posugujce bezinteresownie. Podam kilka sugestii:
1. Liczba osb powinna byd ograniczona, tak aby bya zagwarantowana owa
powcigliwa dyskrecja, o ktrej wspomina si w normie nr II Rytuau
Rzymskiego. Ponadto liczba osb powinna odpowiadad wymaganiom, nie
tylko tym zwizanym z pragnieniami samych egzorcyzmowanych, lecz
rwnie z sam natur egzorcyzmu, w czasie, ktrego, mog zdarzyd si
rzeczy domagajce si absolutnej dyskrecji. Z pewnoci jest rzecz
podan, aby egzorcycie pomagay rwnie inne osoby modlce si o
dobre sprawowanie jego posugi. Jeszcze lepiej, jeli modli si o to caa
grupa w pobliskim kociele lub gdzie indziej, w tym samym czasie, w ktrym
jest przeprowadzany egzorcyzm.

132
 2. Osoby biorce udzia w modlitwie i charyzmatycy powinni byd wiadomi
obowizku dochowania cakowitej tajemnicy, jeeli chodzi o tosamod
osoby, dolegliwoci, reakcje w czasie trwania egzorcyzmu. To zalecenie jest
oczywiste dla lekarzy, przyzwyczajonych ju do tajemnicy zawodowej, ale
nie dla innych. Take, jeli obecnod pomocnikw w wielu przypadkach jest
bardzo cenna (to oni trzymaj optanego, gdy jest to konieczne, czyszcz
go, gdy wymiotuje, itd.), zdecydowanie trzeba odrzucid te osoby, ktre nie
potrafi dochowad tajemnicy.
3. Czasami ci, ktrzy pomagaj, mieli ju wczeniej okazj prowadzid modlitwy
o uwolnienie. Asystujc egzorcycie, musz zrozumied rnic i odmienn
rol, jaka teraz im przypada w udziale i nie mog wykraczad poza swoje
uprawnienia. To egzorcysta jest tym posugujcym, ktry sam dziaa, a do
jego modlitw mog doczyd si obecni kapani, nawet jeli nie s
egzorcystami. Inni powinni modlid si na gos, tylko wtedy, gdy egzorcysta
rozpoczyna znane modlitwy, ktre wykraczaj poza formularz egzorcyzmu;
ale podczas egzorcyzmu powinni oni modlid si w milczeniu.
4. Od wszystkich posugujcych wymagana jest wielka pokora i wiara,
poczona z przekonaniem, e tylko Pan moe sprawid, e egzorcyzm
odniesie pozytywny skutek.

OPINIA NIEKTRYCH LEKARZY

Jeeli chodzi o obecnod lekarzy, a przede wszystkim psychiatrw, to dobrze jest
wysuchad ich opinii. Niektrym spord tych, ktrzy pomagali egzorcystom,
zadaem dwa pytania:
Jakiej pomocy moe udzielid lekarz egzorcycie?
Czym powinien charakteryzowad si lekarz, aby mg udzielid pomocy
egzorcycie?
Zaznaczyem, e udzielajc odpowiedzi, mog wykroczyd poza temat tych pytao,
jeli sdz, e warto to uczynid. Zapytani, nadeslali mi swoje odpowiedzi, nie
skrywajc trudnoci zwizanych z ograniczeniami, jakie im narzuciem - prosiem o
krtkie wypowiedzi. Std sdz, e dobrze byoby ich wysuchad przy okazji
jakiego sympozjum na ten temat, nie stawiajc ju adnych ograniczeo
(wynikajcych z koniecznoci ujcia tematu w jednym rozdziale). Przepisuj
niektre z nadesanych odpowiedzi.

133
NADESANE ODPOWIEDZI LEKARZY PSYCHIATRW
DOKTOR GIORGIO GAGLIARDI
[PSYCHOTERAPEUTA, ASSO (COMO)]
W czasie rnych sympozjw niektrzy egzorcyci wyraali pragnienia nawizania
wsppracy z lekarzami specjalistami, podczas gdy inni utrzymywali, e dla
sprawowania egzorcyzmu lub modlitwy o uwolnienie nie ma takiej potrzeby. W
ksice Lewisa Przepraszam, jaki jest twj Bg czytamy, e diabe wprowadza
bdy parami: wysya najpierw jeden bd, potem jego przeciwieostwo, ktre
take jest bdem. W ten sposb bdzimy przez zbytni pewnod siebie i brak
pokory w stawianiu diagnozy i rozeznawaniu. Zarwno egzorcyci, jak i lekarze,
posiadaj swoj mentalnod, swoje ja, swoj podwiadomod, swoje przekonania.
W ten sposb wszyscy mog mied bardzo niejasne idee, zwaszcza wtedy, gdy
wchodz oni na pole innych profesjonalistw. Oto przykad podwjnego bdu,
ktry Berlicche przysya nam z Francji, gdzie wszystko wydaje si byd zredukowane
tylko do uzdrowienia psychosomatycznego.
W niektrych czciach naszego kontynentu nie ma ju egzorcystw. We Woszech
diabe jest bardzo aktywny. Jego dziaanie czsto bywa przedstawiane
karykaturalnie w filmach i innych programach telewizyjnych.
Kady powinien mied pokor w uznawaniu wasnych ograniczeo: lekarz psychiatra
w rozeznaniu duchowym; egzorcysta w stawianiu prawidowej diagnozy
psychologiczno-psychiatrycznej, tym bardziej zaistniaych w stanach wiadomoci
trans-kulturowej, ktre naprawd istniej i wprowadzaj w bd samych lekarzy
stawiajcych diagnozy. W tej sytuacji mona mwid o powierzchownoci i
dyletantyzmie wielu osb.
Obecnie nauka, pozostajca w subie wadzy, prbuje zaprogramowad pilotw
rodkw niszczcych, przy pomocy umysowych uwarunkowao, zastosowania
transu hipnotycznego lub te przez pewne przeprogramowanie pamici
emocjonalnej. Te wyrafinowane i przeraajco niebezpieczne dla naszej
umysowej rwnowagi metody stawiaj nas wobec pytania, czy egzorcyci znaj
stany transw i stany wiadomoci, ktrych nawet wielu lekarzy i psychiatrw nie
potrafi rozpoznad i ktre od razu okrelaj mianem chorb czy zaburzeo
umysowych, aby nie modyfikowad wasnych przekonao.
Zakres egzorcyzmw jest zbyt szeroki i peen interferencji: diagnoza i rozeznanie
mog doprowadzid do odkrycia nawet kilku zaburzeo wystpujcych
rwnoczenie, na poziomie biologicznym, umysowym i duchowym.

134
Jak rol moe tu odegrad lekarz, psychiatra, psycholog albo te psychofizjolog?
Rol zwizan z jego kompetencjami: rozpoznanie stanu zdrowia fizycznego danej
osoby przez przeprowadzenie odpowiednich badao; ocena, na ile osoba
odpowiada rnym kryteriom normalnoci lub nienormalnoci, w powizaniu z
kultur przynalenoci, kontekstem spoecznym, wiekiem, pci, pozycj spoeczn
i tzw. rytami przejcia (praca, maeostwo, emerytura, aoba).
Lekarz moe stwierdzid, czy choroba organiczna wywouje zaburzenia umysowe
(narkomania, choroby metaboliczne, takie jak np. cukrzyca i niektre choroby
organiczne umysowe). Przeprowadza analizy zachowao frustracyjnych, postaw
danej osoby, jej tolerancji na wykonywanie wasnej pracy i akceptacj wartoci
spoecznych lub religii, do ktrej przynaley.
Bada utraty spjnoci mylenia, stosunek do wasnego blu i cierpienia, zanik woli,
niezdolnod planowania. Wane miejsce zajmuje te analiza modyfikacji relacji w
odniesieniu do poywienia, higieny osobistej; wreszcie badanie dysocjacji i
spontanicznych lub te prowokowanych przez rne czynniki transw.
Czym powinien charakteryzowad si lekarz, ktry wsppracuje z egzorcyst?
Powiedziabym prosto: prawd naukow i uznaniem wasnych ograniczeo.
Konieczne jest, aby wyrzec si wasnego ja i ukierunkowad swoje badania na
udzielenie pomocy egzorcycie, nie w egzorcyzmowaniu, lecz w przeprowadzeniu
rozeznania.

DOKTOR SIMONE MORABITO

(PSYCHIATRA, BERGAMO)
(W ksice Psychiatra all'inferno *Psychiatra do pieka+, Ed. Segno, dokumentuje
liczne przypadki, ktre zostay opowiedziane przez samych zainteresowanych).
Aby psychiatra mg pomc egzorcycie, powinien posiadad yw, gboko
zakorzenion wiar; powinien oprcz tego yd cnotliwie, praktykowad cnoty
gwne i teologalne, jako e zy duch atakuje czowieka, uderzajc wanie w jego
duchowy krgosup.
Zreszt, w jaki sposb mgby zdiagnozowad patologi cnt lekarz, ktry sam z
pomoc Ducha witego by ich nie praktykowa? Cnoty kardynalne s nie tylko
wyrazem rwnowagi moralnej, lecz chciabym zaznaczyd, e s one take wyrazem
dobrego funkcjonowania kory mzgowej. Kady lekarz jest powoany, aby
postawid diagnoz, nawet gdyby miaa ona byd bdna.
Niestety, z woskich uniwersytetw wywodz si psychiatrzy pozytywici, ktrzy w
wikszoci s ateistami, zwalczajcymi religi albo te ludmi niewierzcymi. Jak

135
moe taki lekarz rozpoznad, e u danego pacjenta mamy do czynienia z "patologi
duszy, jeli jako pierwszy sam w ni nie wierzy ani te nie chce uwierzyd?
Na woskich uniwersytetach atwo jest zrobid karier, bdc ateist, a tym trudniej
jest tam si utrzymad, im bardziej jest si czowiekiem wierzcym. Psychiatra, aby
mg pomc egzorcycie, musi oczywicie modlid si za siebie i za innych. I niech
mi bdzie wolno powiedzied jeszcze jedn prawd: powinien ywid synowskie
uczucia wobec Matki Boej, pokadajc ufnod w pokornej modlitwie do Niej.
Wyjani to lepiej - na samym pocztku, gdy zainteresowaem si patologi
optanych przez diaba, opiekowaem si chor studentk z Como. Wykazywaa
ona tendencje samobjcze, chod nie bya w depresji, ponadto stwierdziem objawy
polifagii, czyli tzw. Wilczego godu (do tego stopnia, e zjadaa naraz to wszystko,
co znalaza w lodwce, potem wymiotowaa, wkadajc sobie palce do ust). Szatan
jest mistrzem maskowania. Chod odwiedzaem j czsto i odbyem z ni kilka sesji
psychoanalitycznych, to z medycznego punktu widzenia nic nie wskazywao na
powane diabelskie optanie, ktrego istnienia sama nie bya wiadoma.
Ta moja pacjentka bya potem egzorcyzmowana przez dowiadczonego egzorcyst
jeszcze przez ponad rok. Podczas trwania egzorcyzmw okazywaa gwatownod i
si nie do opisania. Pewnego dnia, gdy prowadziem z ni rozmow
psychoanalityczn, jako e jestem czowiekiem modlitwy i miaem ju wczeniej do
czynienia z przypadkami diabelskiego optania, skoniem j, aby modlia si ze
mn. Reakcja bya tak gwatowana, e gdybym nie wierzy w obecnod Jezusa i
Maryi, dostabym pewnie zawau. Zniszczya mi cay gabinet.
Myl, e zapoznanie si z przypadkami, z ktrymi maj dzi do czynienia
dowiadczeni egzorcyci, moe przynied oboplne korzyci zarwno psychiatrom
jak i egzorcystom. Diabelski spryt i wyrafinowanie, ktre zamiewaj umysy
psychiatrom ateistom, moe byd rozpoznane bardziej przez wiar ni przez nauk.
W takim przypadku jest tak, jakbym by lekarzem wiary, podczas gdy nauka
potwierdza te prawdy, ktre wiara pozwolia mi odkryd. Odwrcenie tego procesu
jest praktycznie niemoliwe. Twierdz, e psychiatra ateista nie jest w stanie
udzielid skutecznej pomocy egzorcycie, a przynosi tylko szkody.
O ile jest prawd, i w patologii umysowej lub psychosomatycznej optanego
wystpuj niewyrane objawy rnych syndromw umysowych, to one s tak
delikatne, e nawet najlepsze badania kliniczne ich nie wyka. Jednak zasuguj
na nagany ci egzorcyci, ktrzy za wszelk cen chc byd psychiatrami, gdy jest to
zbyt trudna i zbyt zoona nauka. Oczywicie ideaem byaby bardzo cisa
wsppraca pomidzy egzorcyst i psychiatr, poniewa ten pierwszy potrafi

136
atwiej rozpoznad niektre moce siejce zniszczenie. Dodam jeszcze, e wtedy taka
procedura naukowo-religijna pozwoliaby poddad biednego chorego dziaaniu
Ducha witego.
Rwnie wana jest pomoc psychiatry po zakooczeniu egzorcyzmu, zmierzajca do
odnowy w chorym tych si i zdolnoci psycho-somatycznych, ktre zostay
osabione lub zniszczone przez nieprzyjaciela rodzaju ludzkiego.

DOKTOR SALVATORE DISALVO

(PSYCHIATRA, TURYN)
Szeroki zakres zagadnienia i koniecznod dokonania syntezy na jednej stronie
maszynopisu czyni moj prac w pewnym sensie jaow, take dlatego, e
dysponuj olbrzymi iloci materiaw (chodzi mi o napisane artykuy i prace na
temat relacji midzy demonologi a psychiatri).
Z powodw, o ktrych wyej wzmiankowaem, jak te i dlatego, e nie jestem w
stanie wypracowad swoistego dekalogu relacji zachodzcych pomidzy lekarzem a
egzorcyst, sprbuj podzielid si refleksj opart na przykadzie mojej aktualnej
wsppracy z grup egzorcystw diecezji turyoskiej. Pragn zaznaczyd, e na to, co
powiem, wpywa fakt, i jestem psychiatr, ktry od okoo dziesiciu lat odbywa
praktyk w klinice psychiatrycznej i posiadam formacj analityczn (jestem
analitykiem wywodzcym si ze szkoy Junga; czonkiem Midzynarodowego
Stowarzyszenia Psychologii Analitycznej). Oto krtkie streszczenie czy raczej
podsumowanie moich refleksji:
1. Krytyczne podejcie do pewnoci siebie i arogancji ze strony "nauki", e jest
ona w posiadaniu prawdy absolutnej.
2. Nauka musi przyznad, e istniej zjawiska, dla ktrych jako taka nie jest w
stanie dostarczyd "obiektywnych" wyjanieo, gdy nale te zjawiska: do
sfery, ktrej obiektywnie nie da si udowodnid.
3. Przekonanie o istnieniu Za, nie tyle, jako bytu abstrakcyjnego, ale w jego
konkretnej rzeczywistoci i wywieraniu wpywu na sprawy ludzkie.
Te uwagi wydaj mi si posiadad wyjtkowe znaczenie, jeeli chodzi o okrelenie
lekarza, ktry moe nawizad wspprac z egzorcyst, przyjmujc za oczywiste, e
kady z nich dziaa cile w zakresie wasnych kompetencji. Do psychiatry naley
leczenie psycho-farmakologiczne i psychoterapia, do egzorcysty za "walka"
przeciw Zemu. To zaoenie dotyczy oczywicie bardzo wielu sytuacji, w ktrych

137
mamy do czynienia z obecnoci w tej samej osobie zaburzeo psychicznych i
wpyww diabelskich.
Podkrelam jeszcze jak wane jest to, aby psychiatra i egzorcysta zawsze dziaali w
ramach swoich cile okrelonych kompetencji, nie wchodzc sobie w drog,
opierajc si bodcom, ktre pochodz z rnych stron, a ktre s dostrzegane
rwnoczenie przez psychiatr i egzorcyst, mogc wprowadzid czasem
zamieszanie i dezorientacj (np. pytajc psychiatr, czy naprawd w danym
przypadku mamy do czynienia z optaniem albo zapytujc egzorcyst, czy naley
w takim przypadku podad rodki psycho-farmakologiczne). Nastpnie rwnie
wane jest to, aby dwaj "specjalici" w duchu wsppracy konfrontowali si i
rozmawiali na temat osoby, ktr badaj.
Naley, wic waciwie rozrnid i rozdzielid interwencje jednego i drugiego,
nastpnie powinno dojd do wymiany opinii, komentarzy i wraeo. Na koniec
musz stwierdzid, e ogromne znaczenia ma zarwno dla egzorcysty, jak i dla
psychiatry, odpowiednia informacja. Jestem przekonany, e psychiatra powinien
znad podstawowe teksty na temat demonologii, a egzorcysta powinien posiadad
wiedz dotyczc podstawowych symptomw najczciej spotykanych zaburzeo
psychicznych. To uatwia obojgu przeprowadzenie waciwego rozeznania (take,
jeli nie ogranicza si to jedynie do faktu posiadania pewnej wiedzy), a przede
wszystkim umoliwia trafne skierowanie pacjenta do odpowiedniego specjalisty:
od egzorcysty do psychiatry lub od psychiatry do egzorcysty.

DOKTOR ALESSANDRO TAMINO

(PSYCHIATRA. RZYM)
Czym s dla mnie, jako psychiatry, diabe i diabelskie optanie? S to niektre z
wielu moliwych metafor, przy pomocy, ktrych opisujemy niektre aspekty
naszego dowiadczenia. Inn z moliwych metafor jest np. wyraenie psyche. Te
dwie rne metafory nie s wcale, jak to si mwi niewinne. Kada z nich
przynaley do szczeglnego wiata symboli, do okrelonej kultury. Dlatego wybr
kadego z tych wzorcw wywouje w miar dokadnie okrelone efekty w chwili, w
ktrej zostaj one zastosowane. Na przykad odniesienie si do okrelonego
modelu zakada, e w pewnych, okrelonych problemach, odwoamy si do
egzorcysty, a odniesienie si do drugiego modelu moe natomiast skonid, aby
zwrcid si o pomoc do psychoterapeuty.
Moglibymy powiedzied, e w takim razie jaki problem zostanie sprowadzony
albo do logiki typu nadprzyrodzonego, albo te do logiki naturalistycznej, jako e

138
nie ma moliwego zwizku zachodzcego pomidzy dwoma tak rnymi
symbolami. W rzeczywistoci nie jest to takie proste, a granice tych dwch
wiatw nie s tak atwe do wytyczenia.
Elementem, ktry bardzo wzbogaca ten obraz i rwnoczenie bardzo go
komplikuje, jest odkrycie, e wiadomod, nie bdc jak konstrukcj
jednopoziomow, w rzeczywistoci jawi si, jako wytwr, nakadanie si na siebie
wielu poziomw, z ktrych du czd stanowi poziomy ukryte, bezporednio w
swej aktywnoci nieprzystpne, a wic dajce si ocenid tylko porednio. To
zakada, e w kadym z nas mog wspistnied pomidzy sob rnie poczone i
uoone na rnych poziomach wiadomoci, odmienne modele kulturowe, take
te, ktre potencjalnie s sprzeczne midzy sob.
Osoba, deklarujca si, jako niewierzca, ktra jednak zostaa kulturowo
uksztatowana w takim jak nasze rodowisku spoecznym, gdzie wartoci religijne
s bardzo zakorzenione, w swojej gbi zachowa wzorce kulturowe obowizujce
w danej spoecznoci. Szczeglne wydarzenia yciowe, takie jak: cika choroba
lub utrata drogiej osoby mog reaktywowad systemy wartoci, po ktrych, jak to
si mwi, pozostay tylko lady.
Nie trzeba jednak uciekad si do tak bardzo ekstremalnych przypadkw czy
dramatycznych kontekstw, aby dostrzec, e naszym wsplnym dowiadczeniem
jest wspistnienie aspektw ekstremalnie racjonalnych i naturalistycznych z
elementami przynalecymi do wierzeo religijnych jak i magicznych.
Dzieje si tak take, dlatego, e nowe modele s konstruowane, przynajmniej w
czci, na osnowie poprzednich. Ktokolwiek by uczestniczy w pewnych
manifestacjach na pozr wieckich, ktre miay miejsce w krajach, tzw. "realnego
socjalizmu", odczuby prawie, e religijn atmosfer. Sowa takie jak ryt i liturgia s
powszechnie wykorzystywane take do opisu wydarzeo, ktre nie daj sprowadzid
si do wymiaru nadprzyrodzonego. Moemy nawet powiedzied, e nikt z nas nie
moe byd cakowicie niewierzcy; nikt z nas nie moe byd take czowiekiem
cakowicie wierzcym.
Wtpliwod towarzyszy kademu systemowi wartoci, szczeglnie w takim
spoeczeostwie jak nasze, ktre posiada wiele rnorodnych, nakadajcych si na
siebie warstw kulturowych. Lecz wtpliwod stanowi nie tylko jaka nieprzyjemn
udrk, jest take tym elementem, ktry pozwala systemom wierzeo na
dokonanie pewnych modyfikacji, aby zaakceptowad elementy pocztkowo im
obce. Prawie tak, jak jaki ywy gatunek, ktry potrafi przeyd dziki swojej
gitkoci genetycznej, tak rne kultury modyfikuj si nieustannie, tworzc nowe

139
aranacje. Mona by, wic sdzid, e kade wspistnienie, kade przenikanie si
kultur jest moliwe; co wicej - wprost poyteczne, wprowadzajc do systemw
wierzeo te wartoci, ktre mog wzbogacid osoby, ktra je podziela.
Lecz w rzeczywistoci nie zawsze tak si dzieje, a czsto jest wrcz przeciwnie.
Poniewa dla kadego z nas podstawow kwesti jest kwestia tosamoci, a ta
bazuje, wrd wielu elementw, na wasnych wartociach kulturowych.
Z tym, e tosamod nie jest czym statycznym i zawsze jednakowym. Przeciwnie,
towarzyszymy jej cigemu ksztatowaniu si i kada angaujca nas sytuacja
yciowa wystawia j na ryzyko, a reorganizacja tosamoci ley u podstaw
przezwyciania jakiego krytycznego okresu.
Dlatego kady terapeuta winien posiadad w miar okrelon i relatywnie stabiln
tosamod; zarwno dlatego, aby byd odpornym na zaraenie si kryzysem
tosamoci osoby, ktrej prbuje pomc, jak te i po to, aby mg dostarczyd innej
osobie to odniesienie, ktre zapewni jej ochron.
Kiedy stajemy wobec bolesnej i niebezpiecznej drogi, prowadzcej do interwencji,
aby ulyd komu w cierpieniu, to nie wolno nam wprowadzad zamieszania. Kt z
nas powierzyby si w czasie burzy na morzu rwnoczenie dwm kapitanom,
ktrzy kieruj si dwoma rnymi metodami obliczeo albo, na jakie zaufanie
zasugiwaby taki kapitan, ktry nie potrafi zdecydowad, do jakiego poudnika
powinien si odnied w swoich obliczeniach, a jeszcze do tego zmieniaby w
najniebezpieczniejszym momencie sekstans?
Z tej racji osoba cierpica, ktra zwraca si z tym samym problemem do wielu
terapeutw pochodzcych z rnych obszarw kulturowych, zamiast sumowad
dobrodziejstwa z tego pynce, czciej ogranicza ich wiarygodnod i skutecznod
interwencji. Mog ci rni terapeuci wspdziaad ze sob i zachowywad ze sob
dobre relacje, lecz na koocu, aby terapia moga okazad si skuteczna, chora osoba
bdzie musiaa wybrad jednego z nich i jemu powierzyd si cakowicie. Nie mona
a priori wykluczyd skutecznoci wielu interwencji, przynalecych do rnych
obszarw kulturowych, lecz byoby przynajmniej podane, aby nie dokonyway
si one w tym samym czasie. To oczywicie jest teoria, poniewa w praktyce,
szczeglnie w spoeczeostwie kulturowo skomplikowanym, takim jak nasze,
prawie zawsze cierpicy puka do wielu drzwi rwnoczenie.
Prawd jest, e doszlimy do zaoenia, i osoba cierpica jest w stanie sama
odpowiednio skorzystad z usugi tych, ktrzy mog odegrad jak rol w procesie
terapeutycznym, tak jakby istniaa jaka czd relatywnie zdrowa i racjonalnie

140
mylca, bdca w stanie, czsto niewiadomie, nadzorowad proces
terapeutyczny, czasami bardzo skutecznie. Jakkolwiek nie moe istnied, dla nas
terapeutw, jaka oglna regua uspokajajca, ktrej mona by byo spokojnie si
powierzyd, to jednak trzeba nam oceniad, chod jest to trudne, przypadek po
przypadku, na ile interwencja na wielu poziomach stanowi konieczn opcj, a na
ile natomiast taka interwencja byaby rozpraszajca i wprowadzaaby zamt. Dla
powyszych racji mwi o "wspobecnoci" egzorcysty i psychiatry, a nie o
wsppracy.
Te dwie postacie mog wspistnied i faktycznie pomagad sobie w niektrych
przypadkach, ale nie wsppracowad tak, jakby byli dwoma rnymi lekarzami
specjalistami lub dwoma duchownymi. Do nauki nie naley ocenianie wiary, a do
wiary nie naley wyznaczanie zakresu interwencji metodzie naukowej. Osoba
cierpica moe otrzymad pomoc tylko przy jasnym okreleniu rl, ale nigdy nie
odniesie ona poytku z powodu ich pomieszania.
Od okoo trzech lat, razem z innymi kolegami psychiatrami i antropologiem,
prowadz badania fenomenw z dziedziny egzorcyzmw. Instytut, do ktrego
naleymy, czyli katedra psychiatrii Uniwersytetu Rzymskiego "Tor Vergata",
prowadzona przez prof. Nicola Ciani, cieszy si, bowiem dug tradycj badao,
ktre dotycz relacji zachodzcych pomidzy psychiatri a kultur. Prowadzenie
tych badao wymagao od nas koniecznoci przedyskutowania i ponownego
zdefiniowania naszych rl.
W kadym badaniu medycznym, czego atwo si domylid, racje etyczne
przeszkadzaj rygorystycznemu podziaowi na prac badawcz i dziaalnod
terapeutyczn. Jest zrozumiae, wic, e przy wielu okazjach poczuem si w
obowizku "byd lekarzem", a nie tylko badaczem, w jaki sposb wypeniajc
funkcj, przynajmniej uzupeniajc (pozornie) dziaalnod egzorcysty. I na odwrt,
w niektrych przypadkach sami zaproponowalimy naszym pacjentom, aby
spotykali si z egzorcyst, nawet jeli chodzio nam o zbadanie psychologiczne
funkcji, jak sprawuje kapan. Ale zawsze respektowalimy rozrnienie rl, ktre
powinno byd wyjanione w jasny sposb pacjentowi.
W tym syntetycznym wykadzie, dotyczcym relacji midzy egzorcyst a
psychiatr, punktem centralnym jest stwierdzenie, e moliwa jest wspobecnod
tych dwch postaci i ich cise wspdziaanie; ale pod warunkiem, e kady bdzie
wypenia swoj rol w sposb jasny, nie stwarzajc sytuacji, ktre nios zamt.
Niestety, nie zawsze tak si dzieje. Analizujc drog tych, ktrzy udaj si do
egzorcysty, szczeglnie te etapy poprzedzajce spotkanie, z ksidzem Amorthem

141
(ktremu asystowaem podczas egzorcyzmw), odkryem wiat peen
niepewnoci; ca konstelacj egzorcystw, ktrzy uwaaj siebie troch za
psychologw; psychiatrw, ktrzy odwouj si do nadprzyrodzonoci; wieckich,
ktrzy ogaszaj si uzdrawiaczami, itd.
Mona tolerowad to, co si rni od nas tylko wtedy, gdy granice naszej
tosamoci s w miar dobrze okrelone. Egzorcysta i psychiatra mog
wspistnied, pod warunkiem, e uznaj oni swoje odrbnoci i zaakceptuj
istnienie odpowiednich obszarw niepewnoci.

DOKTOR GIOV ANNI GUARIGLIA

(NEUROFIZJOPATOLOG, LA SPEZIA)
Odpowiadajc na pytanie ksidza, czym powinien charakteryzowad si lekarz, aby
mg skutecznie wsppracowad z egzorcyst, mog tylko mwid o moim
dowiadczeniu, gdy nie istnieje adna dyscyplina naukowa dajca profesjonalne
przygotowanie do wypenienia tego zadania.
Przypuszczam, e to, czego si wymaga od kapana, aby by dobrym egzorcyst
(modlitwy, mioci, pokory, wiary...) ma takie swoje znaczenie dla lekarza. Bowiem
nie dlatego, e dziki tego typu cnotom moglibymy sobie zasuyd u Boga na dar
rozeznania, gdy zawsze pozostajemy grzesznikami, ale gdy trwamy w asce,
atwiej jest korzystad z darw, ktrymi On nas obdarza.
A oto jak wyglda wsppraca z egzorcyst: jeeli kapan sdzi, e osoba, ktra si
do niego zwraca, moe cierpied na zaburzenia psychiczne lub inne patologie,
kieruje j do mnie. Po uwanym wysuchaniu chorej osoby, pisz odpowiedni
relacj. Wikszod skierowanych do mnie chorych cierpi na zaburzenia umysowe
lub psychiczne, a wyjtkiem s te osoby, u ktrych wystpuj zaburzenia nie
dajce si zakwalifikowad do zwyczajnych przypadkw patologicznych. Egzorcysta
jest ju w stanie rozpoznad, kto wykazuje objawy optania lub zaburzeo
diabelskich i kieruje do mnie zazwyczaj te osoby, ktre podejrzewa o chorob
kliniczn. W tych przypadkach nie przeprowadza on egzorcyzmw; ogranicza si
do modlitwy i rozmowy duchowej.
Do wsppracy z egzorcyst, ktry korzysta take z pomocy pewnej pani
psycholog, doszo za spraw naszego biskupa. Kilka lat temu, stajc przed
problemem optao i wpyww zego ducha, zechcia stworzyd komisj, ktra
analizowaaby problemy, z jakimi spotyka si kapan, w celu lepszego okrelenia i
zbadania tego typu zjawisk i zdawania okresowych relacji w tym temacie. Tak wic
wykorzystuj moje lekarskie dowiadczenie i prosz dobrego Boga, aby pomaga

142
mi w rozpoznawaniu. Mimo wszystko, nie jestem w stanie, stwierdzid z ca
pewnoci, czy jaka osoba jest optana lub czy znajduje si pod wpywem zego
ducha: to zadanie naley tylko do kapana. Mog tylko powiedzied, czy w
okrelonym przypadku mamy do czynienia z patologi psychiatryczn lub
psychologiczn i dostarczyd kapanowi pewnych wskazwek, uatwiajcych mu
wypenienie jego zadania.
TAJEMNICA EGZORCYZMU
Egzorcyzm jest tajemnic aski. Tylko po czci moe zostad zaliczony do modlitw
wstawienniczych. Wie si z wadz, ktrej Jezus udzieli wierzcym w Niego,
dlatego ma on swoje cechy wyjtkowe. Na przykad, gdy zaklinamy zego ducha: "
W imi Chrystusa, id precz", to z pewnoci nie jest to modlitwa wstawiennicza,
lecz autorytatywny rozkaz wypowiedziany w duchu posuszeostwa Boskiemu
Mistrzowi, ktry posiada sw moc tylko dziki interwencji Ducha witego.
Nawet, jeli egzorcyzm jest tylko sakramentalium, ma on swoj szczegln
charakterystyk. Na przykad sakramentalia winny byd sprawowane wedug
specjalnego rytu ustanowionego przez Koci.
Egzorcyzm natomiast przebiega w sposb zrnicowany, w zalenoci od
zachowania si osoby egzorcyzmowanej i w zalenoci od rnych dowiadczeo
egzorcystw. Sam czas trwania, ktry moe zmieniad si od kilku minut do kilku
godzin, pozwala nam zrozumied, ze niemoliwa jest tutaj jaka cisa
reglamentacja. Kto sdzi, e moe przeprowadzid egzorcyzm tak, jak ryt liturgiczny,
ten z pewnoci nigdy nie sprawowa ani nie widzia egzorcyzmw.
Dzi egzorcysta czsto jest pozbawiony odpowiednich instrukcji; jest nierozumiany
przez wspbraci kapanw z powodw, ktre prbowaem ukazad w pierwszym
rozdziale; bywa ile widziany w tych miejscach, w ktrych sprawuje posug i jest
czsto stamtd "wypraszany".
Uwaam, e sympozja egzorcystw s opatrznociow okazj umoliwiajc
wymian dowiadczeo i poszerzenie swej wiedzy. Dlatego te staraem si wskazad
pomoce, z ktrych egzorcysta moe korzystad. Nie wolno wszake zapominad, e u
podstaw skutecznoci egzorcyzmu ley aska Boa.
Korzystanie z pomocy przedmiotw, ktre wskazaem na pocztku tego rozdziau,
stao si czym powszechnym, przede wszystkim, jeeli chodzi o korzystanie z
przedmiotw wskazanych w Rytuale. Jednak trzeba jasno powiedzied, e ich
stosowanie nie jest wcale konieczne. Znalazem si w okolicznociach, kiedy

143
musiaem dokonywad egzorcyzmw, nie majc niczego (ani stuy, ani krucyfiksu,
ani wody wiconej...), i wcale nie odczuem ich braku.
Tak samo jest z pomoc innych osb: w pewnych przypadkach moe byd bardzo
uyteczna, lecz nigdy nie jest niezbdna. Nigdy nie jest tak, e jaka ekipa
specjalistw okrela czy mamy do czynienia z optaniem, czy wpywem zego
ducha; tego rodzaju fenomeny nie poddaj si ludzkiej analizie. Zgodna opinia
psychiatrw, ktrzy wyranie rozgraniczaj zakresy kompetencji, jest tutaj bardzo
wymowna.
Egzorcysta musi dziaad w sposb odpowiadajcy jego moliwociom i potrzebom.
Gdy kto przyjmuje do poudnia od 60 do 80 osb, tak jak to czyni ojciec Candido
albo: przyjmuje od 400 do 500 osb na tydzieo, jak ks. Emetti, to jest oczywiste, e
musi prosid o wielk ask i wiato od Boga, aby mg coraz lepiej rozpoznawad
przypadki, z ktrymi ma do czynienia. Dokonujc niekiedy caej serii egzorcyzmw,
lecz tylko wtedy, gdy uwaa, i istnieje uzasadnienie dla przeprowadzenia
egzorcyzmu, taki egzorcysta nie ma moliwoci przeprowadzania dugich badao
pocztkowych, ktre zreszt w wikszoci przypadkw okazayby si niepotrzebne.
Egzorcysta moe take pomylid si i moe mied wtpliwoci. Moe mylid si, std
tez pacjenci mog zwrcid si, do innych. Moe mied rwnie wtpliwoci; sam
miaem je wiele razy. I mwic o pomocy pochodzcej od modlcych si, od
charyzmatykw i od lekarzy, nie powiedziabym wszystkiego, gdybym nie
wspomnia o pomocy pochodzcej od innych egzorcystw. Niejednokrotnie
uciekaem si do tego rodzaju pomocy (naturalnie w porozumieniu z
zainteresowanymi), a opinie, ktrych udzielali mi wspbracia egzorcyci,
okazyway si dla mnie niezwykle poyteczne.
DODATEK
RYTUA RZYMSKI
*OBOWIZUJCY DO STYCZNIA 1999 ROKU]
Rytua Rzymski, bdcy do niedawna oficjalnym tekstem dla egzorcystw, w
zasadzie jest tym samym tekstem, ktry zosta wydany 17 czerwca 1614 roku.
Zosta opracowany z inicjatywy Pawa V, ktry poleci redagujcym, aby
wykorzystali w nim najstarsze teksty egzorcyzmw. W owym czasie formu
egzorcyzmw byo wiele i trudno byo dokonad ich wyboru. Stosujc si do
papieskiego zalecenia, signito przede wszystkim do formu Alcuina (zm. 840 r.).

144
Jak z tego widad, formuy, ktrymi posugiwali si dotd egzorcyci, byy
odmawiane ju od dwunastu wiekw.
Rytua, w odrnieniu od innych oficjalnych tekstw liturgicznych, nie zosta
nakazany, lecz tylko zalecony. Faktycznie jednak bardzo szybko si rozpowszechni
w caym katolickim wiecie. Nie bd podawa listy rnych poprawek
wprowadzanych na przestrzeni wiekw. Tumaczenie, ktre tutaj przytaczam,
zostao dokonane na podstawie i ostatniej edycji Poliglotta Vaticana, z 1954 roku.
W Rytuale czd dotyczca egzorcyzmw zawarta zostaa w Tytule XII i jest
podzielona na dwa rozdziay:
Normy do zachowania przy egzorcyzmowaniu optanego.
Ryt egzorcyzmowania optanych przez zego ducha.
Kierujc si wzgldami praktycznymi, podziel ten rozdzia na dwie czci:
Modlitwy wstpne; Trzy wielkie egzorcyzmy. W nawiasach i kursyw przytaczam
niektre teksty dodatkowe, ktrych uywa ojciec Candido i z ktrych ja take
korzystam; inspiracj dla tych dodatkw bya tred tak zwanego Egzorcyzmu Leona
XIII. Zosta on zawarty w trzecim rozdziale pt.: "Egzorcyzm przeciwko szatanowi i
anioom odstpcom". Nie powicam mu wiele miejsca, gdy wymagaoby to take
duszego komentarza dotyczcego okolicznoci, w ktrych zosta napisany, i
zmian, jakie potem nastpiy w relacji do oryginau.
Krtkie dodatki ojca Candido wydaj si byd bardzo stosowne i usprawiedliwione,
bowiem w trzech wielkich egzorcyzmach, ze wzgldu na ich staroytnod,
brakowao wezwania do Matki Boej.
Moim zamiarem jest umoliwienie poznania tego tak cennego tekstu, dzi rzadko
spotykanego i dlatego wol podad go w tumaczeniu z aciny, (ktre nie ma adnej
oficjalnej wartoci) z tego wzgldu, e dzi niewielu zna acin, nawet nie znaj jej
wszyscy kapani i egzorcyci. Szczeglnie pocztkowe normy s bardzo cenne,
take i dzi.

NORMY DO ZACHOWANIA PRZY EGZORCYZMOWANIU OSOBY OPTANEJ PRZEZ

SZATANA
1. Kaplan, ktry egzorcyzmuje osoby drczone przez zego ducha, musi
posiadad specjalne i wyrane zezwolenie Ordynariusza i powinna cechowad
go: pobonod, roztropnod i nieskazitelnod ycia; powinien pokadad
zaufanie nie w swojej mocy, lecz w mocy Boej. Powinien on zachowywad
dystans od wszelkiego podania dbr ludzkich, aby mg penid swoje

145
 religijne zadanie natchniony nieustann mioci i pokor. Powinien oprcz
tego byd w wieku dojrzaym, cieszyd si szacunkiem innych, nie tylko ze
wzgldu na wykonywane zadanie, lecz ze wzgldu na powag obyczajw.
2. Aby mc wykonywad w sposb prawy swj urzd, powinien zatroszczyd si
o poznawanie innych dokumentw uytecznych dla tego zadania, ktre
zostay napisane, przez wiarygodnych autorw, a ktrych tutaj z powodu
braku miejsca nie wymieniamy; powinien korzystad z ich dowiadczenia,
oprcz tego musi pilnie przestrzegad tych niewielu norm, ktre s
szczeglnie konieczne.
3. Przede wszystkim niech nie wierzy zbyt atwo, e kto jest optany przez
zego ducha. W tym celu powinien dobrze znad symptomy, po ktrych
mona odrnid optanego od osoby zaraonej inn chorob, przede
wszystkim psychiczn. Na obecnod zego ducha mog wskazywad
nastpujce znaki: mwienie rwnoczenie wieloma nieznanymi jzykami
lub rozumienie tych osb, ktre nimi mwi; znajomod faktw odlegych
lub ukrytych; okazywanie wikszej siy ni wynikaoby to z wieku lub
naturalnych predyspozycji; oraz inne podobne zjawiska, ktre tym bardziej
wskazuj na optanie, im s liczniejsze.
4. Aby lepiej poznad stan osoby optanej, kapan, po przeprowadzeniu
jednego lub dwch egzorcyzmw, powinien wypytad optanego na temat
tego, co odczuwa, w umyle i w ciele; rwnie celem rozpoznania, jakie
sowa najbardziej przeszkadzay zym duchom, aby potem z wikszym
naciskiem i z wiksz czstotliwoci je powtarzad.
5. Naley zdawad sobie spraw, jakimi sztuczkami i kamstwami posuguj si
ze duchy, aby sprowadzid egzorcyst na manowce: maj zwyczaj
odpowiadad kamliwie, niechtnie ujawniaj swoj obecnod, aby
egzorcysta, ulegajc zmczeniu, zrezygnowa z posugi; bywa te, e osoba
zaatakowana udaje chor, nie przyznajc si do optania przez zego ducha.
6. Czasami ze duchy, po ujawnieniu si, kryj si na nowo, zostawiajc ciao
wolne od wszelkiej udrki, tak e, zaatakowany wierzy, i zosta cakowicie
uwolniony. Lecz egzorcysta nie powinien zaprzestad dziaania, dopki nie
zobaczy znakw uwolnienia.
7. Czasami ze duchy przeszkadzaj na wszelki moliwy im sposb, aby chory
nie podda si egzorcyzmom albo staraj si wzbudzid przekonanie, e
chodzi o chorob naturaln. Niekiedy podczas trwania egzorcyzmu usypiaj

146
 chorego i przedstawiaj mu jak wizj, ukrywajc swoj obecnod, aby
wydawao si, e chory zosta ju uwolniony.
8. Niektrzy deklaruj, e zostali zaczarowani lub rzucono na nich urok, mwi
take, kto uczyni im zo i w jaki sposb mona si tego pozbyd. Naley
zachowad ostronod, aby w tym celu nie zwracad si do magw, wrcych
lub innych, zamiast udad si do szafarzy Kocioa. Nie wolno sigad do
adnej formy zabobonu lub te do innych niedozwolonych rodkw.
9. Innymi razy zy duch pozwala, aby chory mg odpoczd i osoba przyjmuje
nawet Najwitsz Eucharysti, aby wydawao si, e zy duch odszed.
Ponadto istniej bardzo liczne, inne sztuczki i zasadzki zego ducha, aby
okamad czowieka. Aby nie dad si oszukad, egzorcysta musi byd bardzo
roztropny.
10.Dlatego egzorcysta, pamitajc o sowach Pana, e pewien rodzaj zych
duchw nie mona wypdzid inaczej jak tylko modlitw i postem (Mt 17, 21)
powinien uywad z tych dwch potnych rodkw, na ile tylko potrafi
osobicie lub korzystajc z pomocy innych, aby wybagad Bo pomoc i
wyrzucad ze duchy za przykadem witych Ojcw.
11.Optani powinni byd egzorcyzmowani, jeli istnieje taka moliwod, w
kociele albo w innym odpowiednim miejscu o charakterze religijnym i
stosownym, z dala od tumu, lecz jeli optany jest chory albo te z innego,
susznego powodu, mona dokonad egzorcyzmu take w domu.
12.Optanemu naley przypomnied, e jeeli jego stan fizyczny i umysowy na
to pozwala, powinien modlid si za siebie, pocid, przystpowad czsto do
spowiedzi i Komunii witej, aby uzyskad pomoc, zgodnie ze wskazaniami
kapana. A podczas egzorcyzmu powinien starad si o naleyte skupienie,
powinien zwrcid si do Boga z mocn wiar, proszc go o zdrowie z ca
pokor. Gdy drczony jest z wiksz si, niech znosi to z cierpliwoci, nigdy
nie wtpic w pomoc Bo.
13.Powinien trzymad krucyfiks w rce albo mied go przed oczyma. Take
odpowiednio zabezpieczone relikwie witych, kiedy jest taka moliwod,
mogc byd z szacunkiem kadzione na piersi lub gowie optanego. Naley
jednak zachowad ostronod, aby przedmioty wite nie byy traktowane w
sposb niegodny i nie zostay zniszczone przez zego ducha. Nie naley kad
Najwitszej Eucharystii na gow optanego czy na jakkolwiek czd jego
ciaa, aby nie narazid Eucharystii na zbezczeszczenie.

147
14.Egzorcysta nie powinien zatracad si w wielu sowach ani w
powierzchownych lub w zadanych z ciekawoci pytaniach, przede wszystkim
w odniesieniu do przyszych lub ukrytych faktw, ktre nie s zwizane z
jego posug. Powinien nakazad nieczystemu duchowi zachowanie milczenia
i odpowiadanie tylko na jego pytania. Nie powinien mu wierzyd, nawet jeli
zy duch udaje dusz jakiego witego lub zmarego albo dobrego anioa.
15.Pytania, ktre naley zadad, dotycz, np. liczby i imion zych duchw
obecnych, czasu, w ktrym weszli w czowieka, przyczyny optania, itp.,
Jeeli chodzi o inne wystpki ducha, jak miech lub wypowiadane brednie,
egzorcysta powinien je przerwad albo zignorowad i upomnied obecnych,
ktrych nie powinno byd wielu, aby nie zwracali na nie uwagi i nie pytali o
nic optanego, lecz by modlili si do Boga za niego, wytrwale i z pokor.
16.Egzorcyzmy maj byd wymawiane lub odczytywane z moc, z wielk wiar, z
pokor i z gorliwoci. Gdy dostrzega si, i zy duch wiksz odczuwa
udrk, wtedy naley zaatakowad go z wiksz si. Gdy spostrzega si, e
optany cierpi w jakiej czci swojego ciaa albo zostaje uderzony, lub te
pojawia si na jego ciele dymienica, naley uczynid tam znak krzya i
pokropid wod wicon, ktr zawsze powinno si mied przygotowan.
17.Egzorcysta powinien take zaobserwowad, na jakie sowa ze duchy
najmocniej reaguj, np. dreniem; i powinien powtarzad je wiele razy,
zwikszajc czstotliwod w momencie wypdzenia, potgujc nieustannie
ich kar. Jeeli zauwaa si postp, naley kontynuowad egzorcyzmy przez
dwie, trzy, cztery godziny albo i wicej, a do penego sukcesu.
18.Egzorcysta winien powstrzymad si od podawania lub przepisywania
jakichkolwiek lekarstw i pozostawid to zadanie lekarzom.
19.Przy egzorcyzmowaniu kobiety zawsze powinna byd obecna jaka zaufana
osoba, ktra mocno trzyma optan, gdy rzuca ni zy duch. Jeli jest to
moliwe, ta osoba powinna pochodzid z rodziny optanej. Ponadto
egzorcysta, kierujc si delikatnoci, powinien uwaad, aby nie, powiedzied
lub uczynid czegokolwiek, co mogoby byd okazj do zych myli u niego lub
u innych.
20.W czasie egzorcyzmu naley posugiwad si sowami Pisma witego, ktre
winny byd uprzywilejowane bardziej ni sowa wasne lub innych. Egzorcysta
powinien nakazad zemu duchowi, aby powiedzia, czy wszed on w ciao za
spraw magii lub rzuconych urokw, bd za spraw rzeczy zaczarowanych,

148
 ktre optany zjad, a w tym przypadku niech je zwymiotuje; jeeli
natomiast posuono si rzeczami zewntrznymi w stosunku do osoby,
niech powie, gdzie one si znajduj; po ich znalezieniu, naley je spalid.
Naley poprosid optanego, aby ujawni egzorcycie pokusy, ktre czsto
odczuwa.
21.Gdy optany zostanie uwolniony, naley go troskliwie upomnied, aby
wystrzega si grzechu, nie dajc diabu okazji powrotu, w tym przypadku
jego stan mgby stad si gorszy od poprzedniego.

RYT EGZORCYZMOWANIA OPTANYCH PRZEZ ZEGO DUCHA

MODLITWY WSTPNE
Rytua zaleca egzorcycie, aby wyspowiada si albo przynajmniej wzbudzi al za
grzechy. Jeli jest to moliwe, dobrze byoby, gdyby odprawi Msz w., a potem
rozpocz modlitw znakiem krzya, pokropieniem wod wicon i litani. Ojciec
Candido i ja, idc za jego przykadem, odmawialimy pierwsze dwa wezwania
egzorcyzmu Leona XIII: In nomine Jesu Christi Dei i modlitw do w. Michaa
Archanioa. Innymi razy, i wielu tak czyni, odmawia si hymn albo przynajmniej
jakie usilne wezwanie do Ducha witego. Potem postpuje si zgodnie z
Rytuaem.
Antyfona
Nie pamitaj, Panie win naszych ani win naszych rodzicw i nie karz nas za nasze
grzechy
Ojcze nasz...
Ojcze nasz; ktry jest w niebie, wid si Imi Twoje; przyjd Krlestwo Twoje;
bd Wola Twoja, jako w niebie, tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj
nam dzisiaj; i odpud nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym
winowajcom; i nie wd nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode zego. Amen
Psalm 54 (53)
Boe, zbaw mnie, w imi swoje,
swoj moc broo mojej sprawy!
Boe suchaj mojej modlitwy,
nakoo ucha na sowa ust moich!
Bo powstaj przeciwko mnie pyszni,
a gwatownicy czyhaj na moje ycie;
nie maj Boga przed swymi oczyma.

149
 Oto Bg mi dopomaga,
Pan podtrzymuje me ycie.
Niechaj zo spadnie na moich przeciwnikw
i przez wzgld na sw wiernod zniwecz ich!
Bd Ci chtnie skadad ofiar,
sawid Twe imi, bo ono jest dobre,
bo wybawi mnie z wszelkiej udrki,
a moje oko oglda haob moich wrogw.
Chwaa Ojcu...
Chwaa Ojcu Synowi i Duchowi witemu jak byo na pocztku teraz zawsze i na
wieki wiekw. Amen
Modlitwa
Zbaw swego sug (swoj suebnic)
Boe mj, poniewa nadziej pokada w Tobie.
Bd dla niego (niej), Panie, wie warown.
Wobec nieprzyjaciela.
Niech nieprzyjaciel nie bdzie mg nic mu (jej) uczynid.
A syn nikczemnoci niech nie bdzie mg mu (jej)
zaszkodzid.
Wylij, Panie, Twoj pomoc, ze witego miejsca.
I z Syjonu przylij mu (jej) obron.
Panie, wysuchaj moj modlitw.
A moje woanie niech do Ciebie przyjdzie.
Egzorcysta: Pan z wami
Obecni: I z duchem twoim.
Mdlmy si
Boe, u ktrego jest zawsze miosierdzie i przebaczenie: Wysuchaj nasz
modlitw; aeby ten Twj suga (Twoja suebnica), zwizany aocuchem
grzechw, otrzymaa askawe przebaczenie Twojej miosiernej mioci. wity
Panie, Ojcze wszechmogcy, Boe przedwieczny, Ojcze naszego Pana Jezusa
Chrystusa, ktry skazae tego tyrana odstpc na wieczn gehenn i przysae na
ten wiat Twojego Jednorodzonego Syna, aby pokona t ryczc istot: przybd
szybko, przypiesz swoje nadejcie, aby wyrwad mu czowieka, ktrego stworzye
na swj obraz i podobieostwo, ocalajc go od zniszczenia i od zego ducha. O
Panie, napenij strachem przed Tob t besti, ktra sieje zniszczenie w Twojej

150
winnicy. Udziel Twoim sugom ufnoci, aby mogli z caych si walczyd przeciwko
najgorszemu smokowi, tak aby on nie gardzi tymi, ktrzy ufaj Tobie i nie mg
powiedzied tego, Co ju kiedy faraon powiedzia Mojeszowi: "Nie znam Boga i
nie uwolni Izraela i nie pozwol mu odejd". Niech zmusi go Twoja potna
prawica do wyjcia z twojego sugi (twojej suebnicy) aeby nie sdzi, e moe
trzymad, jako winia, tego (t), ktrego (ktr) Ty raczye Stworzyd na Twj
obraz i ktrego (ktr) Ty odkupie przez Twojego Syna. Ktry z Tob yje i krluje
w jednoci Ducha witego, na wieki wiekw. Amen.
Uwaga! W tym miejscu Rytua zamieszcza modlitw, ktra zaczyna si od sw
Praecipio tibi. Z dowiadczenia ojca Candido i jego uczniw wynika, i jest to
bardzo skuteczna modlitwa; zawiera ona pytania, dlatego moe trwad bardzo
dugo; niekiedy jest to modlitwa, ktra prowadzi do rozwizania. Ja mam w
zwyczaju, idc za przykadem ojca Candido, odmawiad j na koocu, kiedy zy duch
jest ju osabiony egzorcyzmami.
Mdlmy si...
Rozkazuj tobie, kimkolwiek jeste, duchu nieczysty i wszystkim twoim
towarzyszom obecnym w tym sudze (w tej suebnicy) Boga, aby przez tajemnic
wcielenia, mki, (mierci), zmartwychwstania i wniebowstpienia Pana naszego,
Jezusa Chrystusa; przez misj Ducha witego; (przez niepokalane poczcie
Najwitszej Maryi Panny i przez jej Boe macierzyostwo); przez powtrne
przyjcie samego naszego Pana na sd; powiedzia mi twoje imi, dzieo i godzin
twojego wyjcia i jaki bdzie tego znak; i rozkazuj ci byd we wszystkim
posusznym mnie, szafarzowi Boemu, chod niegodnemu, i rozkazuj ci nie sprawid
w aden sposb szkody temu Boemu stworzeniu czy tutaj obecnym, bd temu,
co do nich Naley.
Sowa Ewangelii wedug w. Jana (J 11-14)
Na pocztku byo Sowo,
a Sowo byo u Boga,
i Bogiem byo Sowo.
Ono byo na pocztku u Boga.
Wszystko przez Nie si stao,
a bez Niego nic si nie stao, co si stao.
W Nim byo ycie,
a ycie byo wiatoci ludzi,
a wiatod w ciemnoci wieci
i ciemnod jej nie ogarna.

151
 Pojawi si czowiek posany przez Boga
Jan mu byo na imi.
Przyszed on na wiadectwo,
i aby zawiadczyd o wiatoci,
by wszyscy uwierzyli przez niego.
Nie by on wiatoci, lecz posanym,
aby zawiadczyd o wiatoci.
Bya wiatod prawdziwa,
ktra owieca kadego czowieka,
gdy na wiat przychodzi.
Na wiecie byo Sowo,
a wiat sta si przez Nie,
lecz wiat Go nie pozna.
Przyszo do swojej wasnoci, a swoi Go nie przyjli.
Wszystkim tym jednak, ktrzy Je przyjli,
dao moc, aby si stali dziedmi Boymi,
tym, ktrzy wierz w imi Jego;
ktrzy ani z krwi, ani z dzy ciaa, ani z woli ma,
ale z Boga si narodzili.
A Sowo stao si ciaem i zamieszkao wrd nas.
I ogldalimy Jego chwa,
chwa, jak Jednorodzony otrzymuje od Ojca,
peen aski i prawdy.
Sowa Ewangelii wedug w. Marka (Mk 16,15-18)
Jezus rzek do swoich uczniw: "Idcie na cay wiat i gocie Ewangeli
wszelkiemu stworzeniu! Kto uwierzy i przyjmie chrzest, ten bdzie zbawiony; a kto
nie uwierzy, ten bdzie potpiony. Tym za, ktrzy uwierz, te znaki towarzyszyd
bd: w imi moje ze duchy bd wyrzucad, nowymi jzykami mwid bd; we
brad bd do rk, i jeliby, co zatrutego wypili, nic nie bdzie im szkodzid. Na
chorych rce kad bd, i ci odzyskaj zdrowie".
Sowa Ewangelii wedug w. ukasza (k 10,17-20)
Wrcio siedemdziesiciu dwch z radoci mwic: "Panie, przez wzgld na
Twoje imi, nawet ze duchy nam si poddaj. Wtedy rzek do nich: "Widziaem
szatana, spadajcego z nieba jak byskawica. Oto daem wam wadz stpania po
wach i skorpionach, i po caej potdze przeciwnika, a nic wam nie zaszkodzi.

152
Jednak nie z tego si cieszcie, e duchy si wam poddaj, lecz cieszcie si, e wasze
imiona zapisane s w niebie".
Sowa Ewangelii wedug w. ukasza (k 11,14-22)
*Jezus+ raz wyrzuca zego ducha u tego, ktry by niemy. A gdy zy duch wyszed,
niemy zacz mwid i tumy byy zdumione. Lecz niektrzy z nich rzekli: "Przez
Belzebuba, wadc zych duchw, wyrzuca ze duchy". Inni za, chcc Go wystawid
na prb, domagali si od Niego znaku z nieba. On jednak, znajc ich myli, rzek
do nich: "Kade krlestwo wewntrznie skcone pustoszeje i dom na dom si
wali. Jeli wic i szatan z sob jest skcony, jake si ostoi jego krlestwo?
Mwicie, bowiem, e Ja przez Belzebuba wyrzucam ze duchy. Lecz jeli Ja przez
Belzebuba wyrzucam ze duchy, to, przez kogo wyrzucaj je wasi synowie? Dlatego
oni bd waszymi sdziami. A jeli ja palcem Boym wyrzucam ze duchy, to
istotnie przyszo ju do was krlestwo Boe. Gdy mocarz uzbrojony strzee
swojego domu, bezpieczne jest jego mienie. Lecz gdy mocniejszy od niego
nadejdzie i pokona go, zabierze ca broo jego, na ktrej polega, i upy jego
rozda".
Modlitwa
Panie, wysuchaj modlitw moj.
A woanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
Egzorcysta: Pan z wami
Obecni: I z duchem twoim.
Mdlmy si...
Panie Wszechmogcy, Sowo Boga Ojca, Jezu Chryste, Boe i Stwrco kadego
stworzenia: Ty, ktry dae witym Apostoom wadz stpania po wach i
skorpionach; Ty, ktry wrd wielu Twoich nadzwyczajnych przykazao raczye
powiedzied: "Wyrzucajcie ze duchy", dziki czemu szatan, zwyciony Twoj
moc, zosta strcony z nieba jak byskawica; oto z lkiem i dreniem wzywam,
bagajc, Twojego witego imienia, aby, po udzieleniu mi przebaczenia
wszystkich moich grzechw, raczy dad mi, Twojemu niegodnemu sudze,
niewzruszon wiar i si do zaatakowania, z pewnoci i wiernoci Twojemu
poleceniu, tego okrutnego zego ducha i aby pozwoli mi odczud wspierajc mnie
si Twojego ramienia. Prosz o to w Twoje imi, Jezu Chryste, nasz Panie i Boe,
ktry przyjdziesz sdzid ogniem ywych i umarych i wszystkie czasy. Amen.

153
TRZY WIELKIE EGZORCYZMY
Po uczynieniu znaku krzya na sobie i na optanym, egzorcysta zakada stu na
szyj i kontynuuje, trzymajc praw rk na gowie chorego.
Modlitwa
Oto Krzy Paoski, uciekajcie nieprzyjacielskie zastpy.
Zwycia Lew z pokolenia Judy, ze szczepu Dawida.
Panie wysuchaj modlitw moj.
A woanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
Egzorcysta: Pan z wami
Obecni: I z duchem twoim.
Mdlmy si
Boe i Ojcze naszego Pana Jezusa Chrystusa wzywam Twego witego imienia i
prosz pokornie o okazanie Twojego miosierdzia, aby raczy udzielid mi pomocy
przeciwko temu zemu duchowi i przeciwko kademu duchowi nieczystemu, ktry
drczy to Twoje stworzenie. Przez Naszego Pana Jezusa Chrystusa. Amen.
Pierwszy egzorcyzm
Egzorcyzmuj ciebie duchu nieczysty, kade wtargnicie nieprzyjaciela, kad
zjaw, kady legion diabelski, w imi naszego Pana Jezusa Chrystusa: nakazuj ci
odstpid i wyjd z tego stworzenia Boga. On sam tobie to nakazuje. On, ktry
nakaza ci spad z wysokoci niebios do najniszych warstw ziemi. On ci to
rozkazuje; Ten, ktry rozkazuje morzu, wiatrom i burzom. Suchaj i dryj, o
szatanie, nieprzyjacielu wiary, przeciwniku ludzi, przyczyno mierci, zodzieju ycia,
przeciwniku sprawiedliwoci, korzeniu za, zarzewiu wad, zwodzicielu ludzi, kamco
narodw, podszepcie zazdroci, pocztku skpstwa, przyczyno niezgody,
przyczyno cierpienia. Dlaczego tam przebywasz i stawiasz opr, podczas gdy wiesz,
e Chrystus Pan zniweczy twoje plany? Lkasz si Tego, ktry zosta ofiarowany w
Izaaku, zosta sprzedany w osobie Jzefa, zosta zabity w figurze baranka, zosta
ukrzyowany, jako czowiek i potem zatriumfowa nad piekem. Odejd w imi
Ojca, Syna i Ducha witego. (Za przyczyn Najwitszej Maryi Panny, Matki
Boej), ustp miejsca Duchowi witemu, na mocy tego znaku witego Krzya
naszego Pana Jezusa Chrystusa, ktry z Ojcem i Duchem witym yje i krluje,
Bg przez wszystkie wieki wiekw. Amen.
Modlitwa
Panie, wysuchaj modlitw moj. A woanie moje niech do Ciebie przyjdzie.

154
 Egzorcysta: Pan z wami
Obecni: I z duchem twoim.
Mdlmy si
O Boe, Stwrco i obrooco ludzkoci; Ty, ktry uksztatowae czowieka na Twoje
podobieostwo, wejrzyj na Twojego sug (Twoj suebnic), ktry(a) zosta(a)
pochwycony(a) podstpem ducha nieczystego; ktrego (ktr) staroytny wrg,
dawny nieprzyjaciel ludzkoci, otacza strasznym strachem, napenia lkiem jego
(jej) umys, atakuje terrorem i trwog, czynic go (j) drcym (drc) ze strachu.
Zniszcz, o Panie, si zego ducha, oddal jego podstpne zasadzki; niech ucieknie
daleko prny kusiciel. Niech znak Twojego imienia chroni Twojego sug (Twoj
suebnic) i niech dowiadczy on (ona) bezpieczeostwa na ciele i duszy. Strze
tego, co jest w jego (jej) sercu (duszy), ochraniaj jego (jej) wntrznoci, umocnij
jego (jej) serce. Niech ucieknie z jego (jej) duszy strach przed moc nieprzyjaciela.
Udziel aski, Panie, na mocy tego wezwania Twojego najwitszego imienia, aby
ten, ktry dotd napenia terrorem, sam uciek sterroryzowany i pokonany, aeby
ten Twj suga (ta Twoja suebnica) mg (moga) naleycie ci suyd,
umocniony(a) w sercu i umyle. Amen.
Drugi egzorcyzm
Nakazuj tobie, staroytny wu, w imi Sdziego ywych i umarych, twojego
Stwrcy, Stwrcy wiata, w imi Tego, ktry ma moc strcid ci do pieka, aeby
wyszed natychmiast, ze strachem i z twoim wciekym wojskiem, z tego sugi
Boego (z tej suebnicy Boej), ktry(a) odwoa(a) si do Kocioa. Nakazuj ci
ponownie, nie moc mojej saboci, lecz moc Ducha witego, wyjd z tego sugi
(tej suebnicy) Boga, ktrego (ktr) Bg wszechmogcy stworzy na swoje
podobieostwo. Ustp, wic, ustp nie mnie, lecz szafarzowi Chrystusa. Nakazuje ci
to wadza Tego, ktry ci ujarzmi swoim Krzyem. Dryj wobec mocy Tego, ktry
zwyciywszy piekielne cierpienia, wyprowadzi dusze do wiata. Niech wejdzie w
ciebie strach przed ciaem czowieka, lk wobec obrazu Boga. Nie moesz stawiad
oporu ani zwlekad ze swoim odejciem z tej osoby po tym, jak Chrystus upodoba
sobie zamieszkad w ludzkim ciele. I aby nie uwaa mnie za godnego pogardy, od
kiedy znasz mnie, jako wielkiego grzesznika, niech rozkazuje ci Bg ffi. Niech ci to
nakae majestat Chrystusa ffi Niech ci to nakae Bg Ojciec ffi Niech ci to nakae
Bg Syn ffi Niech ci to nakae Bg Duch wity ffi Niech ci to nakae tajemnica
Krzya (Niech ci to nakae Najwitsza Maryja Panna, Matka Boa ffi, ktra od
pierwszej chwili swojego Niepokalanego Poczcia, swoj pokor zmiadya twoj
pyszn gow. Niech ci to rozkae wiara witych apostow Piotra i Pawa, ffi i

155
wszystkich witych ffi Niech ci to nakae krew Mczennikw ffi Niech ci to nakae
czystod serc Wyznawcw ffi Niech ci to nakae pobone wstawiennictwo
wszystkich witych mczyzn i kobiet ffi Niech ci to nakae moc tajemnic wiary
chrzecijaoskiej ffi Wyjd wic buntowniku. Wyjd podegaczu, peny wszelkiego
podstpu i faszu, nieprzyjacielu cnt, przeladowco niewinnych. Odejd,
nieszczsny; odejd prny. Zrb miejsce Chrystusowi, w ktrym nie ma niczego z
twoich dzie: On ci obnay, zniszczy twoje krlestwo, zwiza ci i zwyciy i
zniweczy twoje kamstwa; wrzuci ci w nieprzeniknione ciemnoci, gdzie tobie i
twoim naladowcom wyznaczy koniec. Dlaczego stawiasz zuchway opr?
Dlaczego omielasz si odmawiad? Zawinie wobec Boga Wszechmogcego,
ktrego rozkazw nie posuchae. Zawinie wobec Jego Syna, naszego Pana,
Jezusa Chrystusa, ktrego omielie si kusid i postanowie ukrzyowad. Zawinie
wobec ludzkoci, ktrej dae do picia mierteln trucizn, nakaniajc j do za.
Nakazuj ci, wic smoku najgorszy, w imi Baranka ffi nieskalanego, ktry
przeszed, stpajc po wach i pokona lwa i smoka, aby wyszed z tego
mczyzny (z tej kobiety) ffi aby odszed z Kocioa Boego ffi Dryj i uciekaj,
poniewa wezwalimy imienia tego Pana, ktrego boi si straszliwie pieko; Tego,
ktremu s poddane Moce niebieskie, Wadze, Panowania; Tego, ktrego
wysawiaj Cherubiny i Serafiny nieprzerwanie piewajc: "wity, wity, wity
jest Pan, Bg zastpw". Nakazuje ci Sowo ffi, ktre stao si Ciaem. Nakazuje ci
to Ten, ktry zrodzi si z Dziewicy (Maryi). Nakazuje ci to Jezus, ffi Nazarejczyk,
ktry wtedy, gdy ty walczye z Jego uczniami, nakaza ci wyjd z tego czowieka,
kiedy ju bye pokonany i rozcignity; ktrego nie wahae si prosid, gdy kaza ci
wyjd z tego czowieka, aby pozwoli ci wejd w stado wio. Dlatego wyjd z tego
mczyzny (z tej kobiety), ffi zmuszony w imi Tego, ktry go (j) stworzy.
Daremny dla ciebie jest ten opr ffi Trudno jest ci wierzgad przeciwko ocieniowi
ffi Poniewa im bardziej opniasz swoje wyjcie, tym bardziej powikszasz swoj
kar wieczn, gdy nie gardzisz ludmi, lecz Tym, ktry panuje nad ywymi i
umarymi; Tym, ktry przyjdzie sdzid ogniem ywych i umarych i wszystkie czasy.
Amen.
Modlitwa
Panie, wysuchaj modlitw moj.
A woanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
Egzorcysta: Pan z wami
Obecni: I z duchem twoim.

156
 Mdlmy si
Boe nieba i ziemi, Boe Aniow, Boe Archaniow, (Boe Patriarchw), Boe
Prorokw, Boe Apostow, Boe Mczennikw, (Boe Wyznawcw), Boe
dziewic; Boe, ktry masz moc dad ycie po mierci, odpoczynek po trudzie; gdy
nie istnieje inny Bg oprcz Ciebie ani nic prawdziwego nie moe istnied, jeeli nie
Ty, Stwrca nieba i ziemi, ktry jeste prawdziwym Krlem, ktrego krlestwo nie
zna kooca: pokornie bagam majestat Twojej chway, aby raczy uwolnid tego
Twojego sug (Twoj suebnic) od duchw nieczystych. Przez naszego Pana
Jezusa Chrystusa. Amen .
Trzeci egzorcyzm
Rozkazuj tobie, wszelki duchu nieczysty, kada zjawo, kady podstpie szatana, w
imi Jezusa Chrystusa Nazarejczyka, ktry po chrzcie Janowym zosta
zaprowadzony na pustyni i pokona ci w twoim wasnym domu, aby przesta
drczyd tego czowieka, ktrego Bg z prochu ziemi uczyni ku chwale swojego
majestatu. Dryj, widzc w czowieku godnym wspczucia nie ludzk kruchod,
lecz obraz Boga wszechmogcego. Dlatego ustp Bogu, ktry ci pogry w
czeluci, ciebie i twoj zod, w osobie faraona i jego wojska, przez swojego sug
Mojesza. Ustp Bogu, ktry zmusi ci do ucieczki, wyrzucajc ci przy pomocy
duchowych pieww z krla Saula, przez swojego wiernego sug Dawida. Ustp
Bogu, ktry potpi ci w osobie zdrajcy, Judasza Iskarioty. Bowiem uderza ci
Boskimi razami ffi Ten, przed ktrego obliczem ty z twoimi legionami powiedziae
drc i bagajc:, Co jest midzy nami a Tob, Jezusie, Synu Boga najwyszego?
Przyszede przed czasem drczyd nas?". Pali ci ogniem wiecznym Ten, ktry na
koocu czasw powie zym: "Odejdcie ode mnie, przeklci; odejdcie w ogieo
wieczny, ktry zosta przygotowany diabu i jego anioom". Bowiem dla ciebie, o
prny, i dla twoich aniow bd, przygotowane robaki, ktre nigdy nie umieraj.
Dla ciebie i dla twoich aniow jest przygotowany piec niewygasajcy. Poniewa
jeste ksiciem przekltej zbrodni; ty jeste autorem kazirodztwa; ty jeste gow,
witokradztwa; ty jeste mistrzem najgorszych uczynkw; ty jeste nauczycielem
heretykw; ty jeste wynalazc, wszelkiej nieprzyzwoitoci. Wyjd ffi, wic, o
prny; wyjd ffi nikczemniku; wyjd ffi z caym twym podstpem. Poniewa Bg
chce, aby czowiek by Jego wityni. Dlaczego wic upierasz si, aby tutaj
pozostad? Oddaj chwa Bogu ffi Ojcu wszechmogcemu, przed ktrego obliczem
kade kolano si zgina. Zrb miejsce Panu naszemu Jezusowi ffi Chrystusowi, ktry
dla zbawienia czowieka wyla swoj, Przenajwitsz, Krew. Pozwl wejd
Duchowi ffi witemu, ktry przez swojego bogosawionego apostoa Piotra

157
pokona ci wyranie w osobie Szymona maga; ktry potpi twoje kamstwa w
maonkach Ananiaszu i Safirze; ktry ci zabi w osobie krla Heroda,
odmawiajcego oddania czci Bogu. On wyrzuci ci na zatracenie za
porednictwem swojego apostoa Pawa, czynic lepym maga Elimasa; za
porednictwem tego samego apostoa kaza ci wyjd z Pitonessy, rozkazujc ci
swoim sowem. Dlatego, (przez wstawiennictwo Najwitszej Maryi Panny, Matki
Boej), odejd teraz ffi odejd sobie ffi o kamco. Twoj, siedzib, jest pustynia;
twoim mieszkaniem jest w; upokorz si i upadnij na twarz. Nie masz ju czasu,
aby czekad. Oto, bowiem zblia si szybko Pan majcy wadz: przed Nim ponie
ogieo, poprzedza Go i pali wok wszystkich Jego wrogw. Podczas gdy moesz
okamywad czowieka, nie moesz wymiewad si z Boga. To wyrzuca ci Ten,
przed ktrego wzrokiem nie ma nic ukrytego. Wyrzuca ci Ten, ktrego mocy s
poddane wszystkie rzeczy. Wyrzuca ci Ten, ktry przygotowa dla ciebie i twoich
aniow ogieo wieczny. Z Jego ust wychodzi miecz (obosieczny): to Ten, ktry
przyjdzie sdzid ogniem ywych i umarych i wszystkie czasy. Amen.
SOWO OD WYDAWCY
Dlaczego tak trudno znaled egzorcyst? Aby odpowiedzied na to pyta nie,
wystarczy krtkie spojrzenie na histori egzorcyzmw, od czasw Chrystusa a po
dzieo dzisiejszy. Dziki temu bdziemy mogli zrozumied, dlaczego duchowieostwo
jest tak bardzo nie przygotowane i nie dowierzajce.
Zy duch (szatan) znajduje si obecnie w dobrej sytuacji, poniewa w dzisiejszym
czasie upada wiara a wtedy jak chwast rozwija si zabobon i rne jego formy
(magia, satanizm, sekty nowa religijnod, spirytyzm), ktre maj swoje korzenie w
diabelskim okultyzmie
W swojej kolejnej ksice autor podejmuje te tematy i stara si wypenid luk
informacyjn: bez konkretnej informacji nie mona wiedzied, gdzie kryje si
niebezpieczeostwo. Kapani, wychowawcy i rodzice powinni znad rzeczywistod,
tak mocno rozreklamowan przez media.
Jednym z najpowaniejszych dzisiejszych problemw, jest rozrnienie midzy
chorobami psychicznymi a chorobami pochodzcymi od zego ducha. Ten wanie
temat zostaje pogbiony wraz z grup psychiatrw. Odwoanie si o pomoc do
egzorcysty jest ostatni rzecz, o jakiej naley pomyled stwierdza autor ksiki,
ktry odsya do zwyczajnych rodkw aski i do modlitwy o uwolnienie.
W ksice nie brakuje i innych interesujcych zagadnieo, np. czy moliwa jest
obecnod w danej osobie duszy zmarego. Ponadto zaczone tumaczenie formuy
egzorcyzmu z obowizujcego do stycznia 1999 rok Rytuau Rzymskiego.

158
BIOGRAFIA KSIDZA GABRIELE AMORTH
Kapan-Egzorcysta Gabriele Amorth urodzi w Modenie (Wochy) w 1925 roku w
religijnej rodzinie prawnikw; jest obecnie gwnym egzorcyst Papiea Benedykta
XVI. W swej modoci, jako 18-latek doczy do partyzantw walczcych z
hitlerowcami i zosta odznaczony za odwag. Po wojnie wstpi do seminarium
duchownego. W roku 1954 przyj wicenia kapaoskie. Nastpnie wstpi do
zgromadzenia ojcw Paulistw. Ukooczy studia teologiczne i prawnicze.
Mianowany pomocnikiem synnego egzorcysty, ojca Candida Amantiniego, uczy
si pod jego okiem przez szed lat. Ojciec Amorth twierdzi, e bya to prawdziwa
aska boa, bowiem w Kociele Katolickim prawie nie ma ju dowiadczonych
egzorcystw, ktrzy mogliby przekazad wiedz swym nastpcom.

Fot. Ksidz Gabriele Amorth

Ksidz Gabriele Amorth jest doktorem prawa, kapanem Towarzystwa witego

Pawa, dziennikarzem znanym z licznych artykuw publikowanych na stronach
tygodnika Famiglia Cristiana; zasyn take, jako redaktor naczelny miesicznika
Madre di Dil i autor artykuw z dziedziny mariologii; napisa te wiele ksiek o
tematyce maryjnej oraz istoty wspczesnych egzorcyzmw. Jest czonkiem
Papieskiej Midzynarodowej Akademii Maryjnej a od 1986 roku jest egzorcyst
diecezji rzymskiej oraz przewodniczcym Midzynarodowego Stowarzyszenia
Egzorcystw.
Aktualnie 84-letni ojciec Gabriele Amorth jest najgroniejszym przeciwnikiem
diaba w Europie. Jest obecnie jedynym egzorcyst wiata, ktry pracuje przez
siedem dni w tygodniu, nawet w Wigili i Wielkanoc. Przeprowadzi ponad 70 tys.
egzorcyzmw w cigu 21 lat. Nie wie jednak, ilu optanym osobom pomg
wyzwolid si od szatana. Mwi, e czsto, bowiem potrzeba wielu obrzdw, aby
zmusid piekielnego demona (szatana) do ucieczki. Ten niestrudzony ksidz
opowiada, e kiedy by modszy, wypdza diaba 15-16 razy dziennie. Teraz te
stara si, jeli tylko siy pozwalaj. Terminy ma zajte na dwa miesice z gry.

159