Está en la página 1de 3

Herausgegeben von __ Edited by_ _ .

Friederike Schneider

Dritte, berarbeitete und erweiterte Auflage


... - _ -Third, revised and expanded edition

Grundriatlas
Wohnungsbau

Floor Plan
Manual
Housing

Mit einem neuen Vorwort von / with a new preface by


Oiiver Heckmann

Mitarbeit bei der dritten Auflage / Contributors to the third edition:


Christian Ganshrrt, Oliver Heckmann, eltina Vismann

Birkhuser - Publishers for Architecture Basel Boston Berlin


Content / Inhalt
Working on the Floor Plan / Arbeit am Grundri 8
"The Sweetness of Functioning is Architecture" - On the Use of Fioor Plans / ber den Gebrauch von Grundrissen by / von Oliver Heckmann 12
Historicai Development of Housing Plans / Die Entwicklung des Grundrisses by / von Reinhard Gieselmann
with an addition / mit einer Weiterfhrung by / von Ernst Hubeli 18
The Layout of the Apartment/The Floor Plan Idea / Die Organisation der Wohnung/Grundrifdee by / von Friederike Schneider 34
The Signtficanee of Access / Die Rolle der Erschlieung by / von Hellmuth Sting 40

Multi-story Housing / Geschowohnungsbau


Diener & Diener: Blsinng, Basel, 1978-1981 52
Diener & Dienen Riehennng, Basel, 1382-1985 54
lvaro Stza: Komma und Strich" Schilderswjik, The Hagun / Den Haag, 1983-1988 56
Office for Metropolitan Aichitecture: Checkpoint Charlie/Fnednchstrasse, Beilin-Kreuzberg, 1989 58
'BUS: Ltzowstrasse, Berlin-Tieryarten, 1989 60
Homsn/Osrio Lobato/Yanovshtchinsky: 's-Gravenzandelaan, ihe Hague , Den Haauj, 1989-199 I 62
Helmut Richter: Brunnerstrasse, Vienna / W i e n , 1990 64
Josep Puig Tome, Josep M* Esquius: Villa Olimpica, Barcelona, 1991 66
Michael Alder: Bungesirasse, Basel, 1991-1993 68
Hans Kollhoff: Piraeus", KNMS-Eiland, Amsterdam, 1989-1994 70
Martin Sphler: Selnau , Sihlamt-, Sihlhlzfistrasse, Znch, 1992-1995 72
Neutlinys Riedijk Architecten: Hollanihof, Ghent, 1993-1999 74

Georg Heinrichs: Uhlandstrasse, Berlin-Charlottenburg, 19/3 19/4 78


Antonio Cruz, Antonio Oitiz. Calle Dona Maria Coronel, Sevilla. 1974-19/6 79
Ueh Maibach und Arthur Reijg: Spalonvorstadt, Basel, 1984-1985 80
Johannes Uhl; Whelmahavener Strasse, Betlin-Tiergarten, 1978-1981 81
Nylund. Pultiaiken, Strzebechei: Adnwalstrasse, Berlm-Kreuzbeig, 198E5 82
Campbeii, Zogolovitch, Wilfcinson & Cough (CZWG): China Wharf, Docklands, l ondon, 1986-1988 84
Viargreet Duinker, Machiel van dei Tone. Dapperbuurt, Amsterdam, 1989. 86
Dolf Scbneb/lobias Ammann. Alte Zrcherstrasse, Raden, 1987-1990 87
Herzog & de Meuron: Schtzentnattstrasse, Basel, 1991-1993 88
Philippe Gazea-J" Rue de l'Ourcq, Paris, 1993 90
Ngeh, Zander: Lychener Strasse, eilin-Prenzlaiier Berg, 2000 92
Hhne & Rapp. Haus Santen, Bomeo, Amsterdam, 2000 93

Johannes Uhl: Alt-Moabit Beriin-TierygMen. I97/-181 96


Hob Krier: Schrankenberggasso, Vienna / Wien, 1983-1980 97
Herzog ^ de Meuron- Allschwilerstrar.se. Basel, 1987-1988 98
Hilde Leon & Konrad Wohlhage: Schksische Stra;;se, Berlm-Krouzberg, 1993 100
Morgor & Degelo: Mhlhemier Strasse, Basel, 1993 102

Inken und Hinnch Baller: Fraenkelufer, Berlin-Kreuzberg, 1982-1984 106


Otto Steidie: Kpenicker Strasse. Berlin Kreuzberg, 1984-1985 108
Gustav Peichl: Schlostrasse, Berlin-Tegel, 1984-1989 110
Josep Llins: C. Carme, C. Roig, Barcelona, 1989-1994 112
J. A. Codercrv La Barceloneta, Barcelona, 1951 114
Francis Soler: Cite St. Chaumont, Paris, 1993 115
Heizog & de Meuron: Rue de Suisses, Paris, 2000 116

Heinz Schudnagis: Wallotstrasse, Berlin-Wilmersdoif, 19/2 120


Antotne Grumbach: Am Tegeler Hafen, Beilin-Tegel, 198G 122
Peter Mrkli; Trbbach, 1989 123
Antonio Cruz, Antonio Ortiz: Carabanc:hel, General Romeio Basart, Madru.i, 1986-1989 124
Dietrich Finte, Thomas Jocher: Grafmhistrasse, Suizbach-Rosenbeig, Geimany / Deutschland, 1993--1995 126
Oscar Tusquets Bianca- Mas Abell/Reus, Tarragona. 1986-1988 128
Baumschlager & Eberle: Kapellenweg, Feldkuch, Austria / sierreich, 1995-1996 129
Isa Strn^ + Urs Wolf SA: Rntgonareal. Zrich, 1999 130
Diener & Diener: KNSM, Java, Amsteidam, 2001 132
de Architekten Cie./Frits van Dongen1 Botania. Amsterdam, 2002 134

l.e Cc-busier: Unite d'Habitation", Maiseille. 1946-1947 138


Alvar Aalto, Paul Baumgarterr Klopstccksirasse, Berlin-Tiergarten, 1956-1957 140
Oscar Nimeyer, Soares Filho Altnanr Strasse, Berlm-limyarten, 195/ 141
Otto Jger und Werner Mller- ,. Hannib3l", Stuttgart-Asemwalu1, 1969-19/1 142
Theo Hotz: Buchgrindei II, \Netziko>\ Zrich, 1985 144
Dobeltiai. ae Kovel, de Vroom. Amme-sooiseplem, Rotteidam, S984-198H 146
obftlaai, oe Kovel, de Vtoom: Kop St Janshaven, Rotterdam, 1986-198H 148
GmNeimo Vazquez Consuegra: Ranion y Cajal y Uibin. Sevilla, 1986-198/ 150
Jean Nouvel, Jean-Marc Ibos: Avenue de General Ledere, Minies, 198/ 152
Rem Koolhass/OMA: I|-Plain, Amsterdam, 1990 154
Steven Holf: Fukuoka. Japan, 1991 156
Kees Chnstiaanse, Art Zaaijer. K25", Dedemsvaartweg, "ihe Hague / Den Haag, 1988-1992 158
Margreet Duinkef, Machiel van der Toire: Burgci/ekonhuisterfem, Amsterdam, '992-1993 160
Volker iencke Carl Spitzweg-Gasse, Giaz, 1992-1993 162
'ldigor Krainm: Frankhirt-Bonames, Fronktuit a M., 1990-1995 164
Florian Riegler. Roger R'ewe. Bahnhofstrasse, Graz-Stra((any, 1992-1994 166
Manfred Kovatsch: Tyroltyasse. Graz, 1994 168
Buino Dercon, Pieter T'Jonck, Leo van Broeck: Hoge Pontstraat, Ghem-SchelueKaai, I992-1996 170
b&k+ brandlhuher&kniesa GbR: Klner Brett, Cologne / Kln, 1999 172
Jo lvaro Rocha1 Maia I, Maia, Portugal, 1999 174
Moryer & Degelo: St Alban-Riny, Basel, 1999-2002 176
.ranifEiiiiETmyi:n.-awnnni
Hermann Henseimann: Weberwiese, Berlin, 1952 180
Mies van der Rohe: Lake Shore Drive, Chicago, 1951 181
Denys Lasdun: Cluster Block, Bethnal Green, London, 1955-1958 182
Bertrand Goldberg: Marina City, Chicago, 1962 183
Prentice & Chan: Twin Parks Northwest, New York, 1970 184
Schipporeit & Heinrich: Lake Point Tower, Chicago, 1965 186
Emtle Aillaud: Nanterre Sud, La Defense, Paris, 1975 187
Erickvan Egeraat: Haus 13", IGA Stuttgart, 1989-1993 188
: Mrgenstrond, Dedemsvaartweg, The Hague / Den Haag, 1993-1994 190

Moshe Safdie: Habitat 67, Montreal, 1967 194


Frey, Schrder und Schmidt: Brderstrasse, Mart, 1968 196
PatrtcK Hodgkinson New Brunswick Center, loomsbuty, London, 1969-1972 197
Hans Kmmerer, Waller Beiz: Tiollmgerweg, Waiblingen-Neustadt, 1972 198
Peter Falter und Hermann Schrder: Stuttgart-Neugereut, 1972-1975 200
Georg Heinrichs: Schlangenbader Strasse, Berlin-Wilmersdorf, 1976-1981 202
Baumschlager & Eberle. Wohnen am See", Bregenzerstrasse, Bregenz, 1987-1988 204
Tadao Ando: Rocco I I " , Kobe, Japan, 1989-1993 206

osing Structures / Raumbildende Strukturen 208


Hans Scharoun: Romeo und Julia", Stuttgart-Zuffenhausen, 1954-1959 210
Francesca Sartogo, Arnaldo Sruschi: Capo Linaro, San Mannella, ttaly / Italien, 1966-1967 212
Herbert Stranz: Withelmsruher Damm (Mrkisches Viertel), Berlin-Wittenau, 1967-1969 214
Oswald Mathias Ungers: Wilhelmsruher Damm (Markisches Viertel), Berlin-Wittenau, 1967-1969 216
Karl Fleig. Withelmsruher Damm (Mrkisches Viertel), Berlin-Wittenau, 1965-1966 217
Alison + Peter Smithson: Robin Hood Gardens, London, 1966-1972 218
Werner Dttmann: Mehringplatz, Berlin-Kreuzberg, 1974 220
Kaztiyo Sejima, Ryue Nishizawa- Kitagata Housing, Gifu, 1994-1998 222

Low-rise Housing / Flachbau


Kisho Kurokawa: Karuizawa Capsule House", Kita-saku, Nagano, Japan, 1973 226
Alison + Peter Smithson: Sugden House, Watford, 1952 227
Peter Eisenman: Cardhouse II, Hardwick, Vermont, 1969-1971 228
Cardhouse III, Lakeville, Connecticut, 1971 229
lvaro Siza: Haus Carlos Antonio Siza, Santo Tirso, Portugal, 1976-1978 230
Renzo Piano, Richard Rogers: Cusago, Milan / Mailand, 1972-1974 231
van berkel & bos: Villa Willbrink", Amersfoort, 1992-1994 232
Katsuhiro Miyamoto + Atelier Ctnquieme: Aida-sou", Takarazuka, Hyogo, Japan, 1995 233
Shigeru Ban Architects: 2/5 House, Osaka, 1995 234
van berkel & bos: Moebius House, Het Gooi, 1993-1998 235
Rem Koolhaas/OMA: Floirac, Bordeaux. 1994-1998 236
neide von beckerath alberts architekten: wunschhaus #1, Hamburg-Slldorf, 1999 238

Jan Pesman/Cepezed: Straat van Ormoes, Delft-Tanthof, 1990 242


Fred Bos: Straat van Ormoes, Delft-Tanthof, 1990 244
Harry Gugger: Brudefhoiz, Basel. 1996 245
De Architektengroep/Bjarne Mastenbroek, MVRDV/Winy Maas: Villa KBWW, Utrecht, 1997 246
Art Zaaijer: Floating Houses, Ij-Burg, Amsterdam, 2001 248
Victoria Acebo + Angel Alonso: M-U-House, Urretxu, Spain / Spanien, 2002 249

Peter Phippen, Peter Randall, David Parkes: Hatfield, London, 1964 252
Piet Blom- Tree Houses", Heimond, Rotterdam, 1974-1976 254
Herman Hertzberger: Diagoon Houses, Delft, 1976 256
Peter Haas, G. Hermann: Altenbergerstrasse, Stuttgart, 1982 258
Nicholas Grimshaw & Partner: Grand Union Walk, London, 1986-1988 259
Hermann Schrder und Sampo Widmann: Johann-Rieder-Strasse, Passau-Neustift, Germany / Deutschland, 1989 260
GFP & Ass Gnter Pfeifer und Roland Mayer: Kirchhlzle, Schopfheim-Wiechs, Germany / Deutschland, 1986-1990 262
Verheilen, Heuer en De Haan: Almere, Amsterdam, 1990-1991 264
Tegnestuen, Vandkunsten: Egebjergrd", Ballerup, Kopenhagen, 1985-1996 266
Van Sambeek & van Veen: Prinsenpark, Rotterdam, 1993-1996 268
Neutelings Riedijk Architecten: Huizen, 1996 270
MAP Architects/Josep Lluis Mateo: Borneo, Amsterdam, 1995-2000 272

irnrgtr:n.iirMnya<TiM'i'fiiim:iii
Atelier 5- Haien, Switzerland / Schweiz, 1955-1961 276
Reinhard Gieselmann: Ludwig-Windhorst-Strasse, Karlsruhe, 1960-1961 278
J. P. Storgard, J & A. Orum-Nielsen, H. Marcussen: Gaigebakken, Herstederne, Denmark / Dnemark, 1969-1974 279
lvaro Siza: Quinta da Malagueira, Evora, Portugal, 1977 280
Darbourne and Darke: Marquess Road, London-Islington, 1968-1979 282
Gordon enson, Alan Forsyth: Maiden Lane, London, 1976-1982 284
D. Schnebli, T. Ammann, W. Egli, H. Rohr: Baar, Zug, 1986 286
ARB Arbeitsgruppe Kurt Aellen, Laurent Cantalou: Merzenacker", Wittigkofen, Bern, 1983-1987 288
Hubert Rie und Ralph Erskine: Wienerbergergrunde, Graz, 1985-1987 290
Atelier 5: Ried W 2, Niederwangen, Switzerland / Schweiz, 1990 292
Rem Koolhaas/OMA: Nexus World, Fukuoka, Japan, 1991 294
Michael Alder: Vogelbach", Riehen, Basel, 1991-1992 296
Otto Steidle: Wienerberggrnde, Vienna/Wien, 1986-1993 298
Gigon/Guyer: Wohninsel I, Zrtch-Kiichberg, 1996 300
Eduardo Souto de Moura: Courtyard Houses, Matosinhos, Porto, 1999 302
Alex Popov: Rockpool, Mona Vale Beach, Sydney, 1995-1999 304
Herczog Hubeli: Steinfelsareal, Zrich, 2002 306
Chiba Manabu Architects: Eda Housing. Yokohama, Kanagawa, 2004 308

Illustration Credits / Bildnachweis 310


Index of Architects /Architektenverzeichnis 311

También podría gustarte