Nieuwsbrief 2 Jaargang 12 Leergang Pensioenrecht

LEERGANG
PENSIOENRECHT
2017 - 2018
FACULTEITRECHTSGELEERDHEID
NIEUWSBRIEF2/jaargang12
Prof.dr.YvesStevens
EmmaSuzannevanAggelen
BLIKVANGER
Bang voor in de naam van God
EuropeesHofvoorderechtenvandeMens,5september2017enGrondwettelijkhof,28september2017

Bijhetsamenstellenvandezenieuwsbriefvielhetmedadelijkop.Tweemaalwordterin
dezenieuwsbriefverwezennaarhetalgemeenbelang.Tweemaalwordenbestaande
rechteninvraaggesteld.HetEuropeesHofvoordeRechtenvandeMensoordeeldein
september dat er een evenwichtige balans was tussen het algemeen belang van de
gemeenschapenerzijdsendebeschermingvanderechtenanderzijds.Hetgevolgwas
dateenHongaarseburgerzijnpensioenklaarblijkelijkterechtgeschorstzag.Enigetijd
later oordeelde het Belgische Grondwettelijk Hof dat de afschaffing van de
diplomabonificatie geen probleem vormde. De achteruitgang voor de betrokkenen
wordt immers gerechtvaardigd door redenen die verband houden met datzelfde
algemeenbelang.
Maarwatisdatalgemeenbelang?Denotieisjuridischerggekend.Hetisnvandie
veleopennormendieonsrechtkent.Maarwatisdeinhoudervan,ofnogbelangrijker:
wiebepaalt dieinhoud?Hetisiniedergevalnietdetijdelijkverkozenmeerderheidin
een democratie. Daar is de rechtsleer in binnen en buitenland het over eens. Het
algemeen belang overstijgt de dagelijkse politieke beslommeringen. De juridische
eensgezindheid over wat het niet is, helpt echter maar in zeer beperkte mate te
begrijpenwathetdanwelis.Datisnatuurlijktypischaaneenopennorm,aangeziener
geenduidelijkafgebakendeinhoudis.Hetenigewatzekeris,isdatdeinvullingvande
zogenaamdebonumcommuneverwijstnaarhetwelzijnvanhetvolk.
Rechtshistorischishetinteressantteziendatdeopennormvanhetalgemeenbelang
een voorganger kende. Het middeleeuwse in de naam van God zindert nog na. De
verwijzingnaarhetalgemeenbelangofnaarGodheeftevenwelietsbeangstigend.
Het is immers ongrijpbaar, ondefinieerbaar, maar tegelijkertijd lijkt het toch nodig en
nuttigineenmaatschappij.Rechtkanmaatschappelijkblijkbaarnietzondereenhogere
open norm Het gebruik ervan stemt tot nadenken. Wat is er historisch allemaal
gebeurt in de naam van God en wat staat er ons te wachten in de naam van het
algemeenbelang? YS
EERGANG PENSIOENRECHT
LeergangPensioenrecht
FaculteitRechtsgeleerdheid
20172018
Inhoudsopgave
EUROPEESHOFVOORDERECHTENVANDEMENS:Geenschendingvanhetrechtopeigendom
dooropschortingpensioen..............................................................................................................4
GRONDWETTELIJKHOF....................................................................................................................4
1.Afschaffingdiplomabonificatievoorstatutaireambtenarenenpersoneelsledenvanhetonderwijs................4
2.Grensbedragenbijdeberekeningvanhetambtenarenpensioen.......................................................................5
3.Leeftijdswijzigingbijwettelijkrustpensioen,IGOenoverlevingspensioen.........................................................6
RAADVANSTATE:Geenretroactieveafnamevanrechten...........................................................7
LAGERERECHTSPRAAK....................................................................................................................7
1.Geenschendingnonbisinidemprincipebijberekeningsolidariteitsbijdrage...................................................7
2.Apraleven:geenrechtopaanzuiveringtekortenreservesengarantiesbijpensionering.................................8
3.Achtergehoudenoorlogspensioenterugbrengenmetverliesvanheterfdeel....................................................9
4.Levensverzekeringtussenfeitelijkesamenwonersgeengiftinkadervannalatenschap....................................9
5.PeriodegevarenonderCongolesevlagnietmeenemeninberekeningrustpensioen........................................9
6.Retroactievewijzigingvanhettoegekenderustpensioendoorwijziginginregelgeving..................................10
7.IGO:overschrijdingtermijnvoorverblijfinhetbuitenland...............................................................................10
BELGISCHERECHTSLEER................................................................................................................11
1.Stelselvanwerkloosheidmetbedrijfstoeslag:decaosvandeNARzijngesloten............................................11
2.Inkomensgarantievoorouderen:aanpassingtoekenningsvoorwaarden.........................................................11
3.Belastbaarheidlevensverzekeringscontractenmettweeverzekerdehoofden................................................11
4.Levensverzekeringoptweehoofden:verdereverduidelijkingdoorVlabel(1).................................................11
5.Uitbreidingvrijstellingnaaranderesectorenengepensioneerden..................................................................12
NIEUWELIFEANDBENEFITS..........................................................................................................12
FSMA..............................................................................................................................................12
INTERNATIONALUPDATE..............................................................................................................13
1.Germanytoharmonizepensionprovisionsacrosseastandwest.....................................................................13
2.Portugalchangesearlyretirementrulesforworkerswithlongcareers...........................................................14
3.Switzerlandmodifiessecondpillarpensionprovisionsforhighincomeemployees........................................14
4.Ukrainepassespublicpensionsystemreforms.................................................................................................15
5.Thailandchangesrulesgoverningretirementageandseverancepay..............................................................16
6.ElSalvadorapproveschangestomandatoryindividualaccountprogram........................................................17
GELEZENINHETBELGISCHSTAATSBLAD.......................................................................................18
1.Aanpassingminimumpensioenvoorzelfstandigemetonvolledigeloopbaan..................................................18
2.DefinitieveregelingWijninckxbijdrageuitgesteld............................................................................................18
2
3.Inaanmerkingnemenvanstudieperiodes:harmoniseringindedriepensioenstelsels....................................18
4.Sectorpensioenen..............................................................................................................................................19
20172018
OMBUDSMAN:Informatieenraadgevingsplicht:ingevolgebemiddelingtoepassingvande
vroegstmogelijkeingangsdatumbijgebrekaaneenzeercompleetenproactiefantwoordover
deingangsdatum...........................................................................................................................24
20172018
EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS: Geen schending van het
rechtopeigendomdooropschortingpensioen
EeninwonervanHongarijewastewerkgesteldalspolitieagent.Tengevolgevandezetewerkstellingkanhijberoep
doenopeenspecifiekvervroegdpensioen.Ditdoethijdanookvanzodrahijhiervoordevereisteleeftijdheeft
bereikt. Daarnaast besluit hij ook nog aan de slag te gaan in de private sector. Na enige tijd in deze sector te
hebbenvertoefd,besluithijvanjobteveranderenenkiesthijvooreenfunctiealsambtenaar.Intussenwordter
echter een wet ingevoerd ten gevolge waarvan het pensioen dat hij ontvangt, omgezet wordt in een
ouderdomspensioen. Bovendien treedt er een nieuwe wet in werking ten gevolge waarvan uitbetaling van dit
ouderdomspensioen wordtopgeschort voor zij die tegelijkertijd ook tewerkgesteld zijn inbepaalde categorien
vandeoverheidsdiensten.Ditgeldtnochtansnietindienmentewerkgesteldisindeprivatesector.Depersoonin
kwestie kan zich niet vinden in de opschorting van zijn pensioen en is van oordeel dat het pensioen dat hij
ontvangt een verworven recht uitmaakt. Bovendien stelt hij dat er sprake is van een discriminatie aangezien
personenindeprivatesectorhetpensioenwelblijvenontvangen.
HetEuropeesHofvoordeRechtenvandeMenswijsteropdathetpensioendatdepersoonontvangt,valtonder
debeschermingvanheteigendom(art.1EersteProtocolEVRM).Meerspecifiekdientnagegaantewordenofhet
algemeen principe inzake het ongestoord genot van eigendom werd geschonden. Het Hof besluit dat er een
evenwichtigebalansbestaattussenhetalgemeenbelangvandegemeenschapenerzijdsendebeschermingvan
derechtenvanhetindividuanderzijds.Ditbesluitisondermeergebaseerdophetfeitdatdelidstatenindeze
materie beschikken over een ruime appreciatiemarge, alsook op legitieme doelstellingen betreffende de
duurzaamheidoplangetermijnvanhetHongaarspensioensysteemendebeschermingvandepubliekeschatkist.
VoortsstelthetHofdatergeensprakeisvaneendiscriminatie.Depersooninkwestietoontimmersnietaandat
hijzichineenvergelijkbaresituatiebevindtalsgepensioneerdenindeprivatesector.
EHRM5september2017,nr.78117/13.
GRONDWETTELIJKHOF
1. Afschaffing diplomabonificatie voor statutaire ambtenaren en personeelsleden van het

onderwijs
De diplomabonificatie die ten aanzien van vastbenoemde ambtenaren uit de overheidssector en de
personeelsleden van het onderwijs wordt toegekend voor studieperiodes en daarmee gelijkgestelde periodes,
wordt geleidelijk afgeschaft. De afschaffing heeft betrekking op de diplomabonificatie die in aanmerking wordt
genomenvoordebepalingvanhetrechtoppensioen.
Er wordt opgeworpen dat het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel geschonden zou zijn. De afschaffing van de
diplomabonificatieheeftimmerstotgevolgdatvastbenoemdeambtenarenuitdeoverheidssectorgelijkworden
behandeldalscontractuelewerknemersuitdeprivsector.Nochtanszoudenhettweeverschillendecategorien
zijn die ook verschillend behandeld zouden moeten worden. Het Grondwettelijk Hof oordeelt evenwel dat het 4
beginsel niet geschonden is. Het beginsel verzet er zich tegen dat categorien die zich in een wezenlijk
verschillende situatie bevinden, op identieke wijze worden behandeld en dit zonder dat er een redelijke
verantwoording voor bestaat. In casu is het Hof evenwel van oordeel dat de voorliggende regelingwel degelijk
20172018
redelijkverantwoordis.Bovendienzijndegevolgenvanderegelingnietonevenredig.ZowijsthetHoferonder
meer op dat er voorzien wordt in een overgangsmaatregel waardoor de afschaffing van de diplomabonificatie
gespreid wordt in de tijd. Dit toont aan dat een evenwicht gezocht is tussen enerzijds de noodzaak om de
effectieve minimale loopbaanduur te verhogen en anderzijds de bekommernis om op niet al te bruuske wijze
afbreuk te doen aan de verwachtingen van de betrokken ambtenaren. Voor wat betreft de afschaffing van de
diplomabonificatievoorpersoneelsledenvanhetonderwijs,wordteengelijkeredeneringgevolgd.Ookhierziet
hetHofgeenschendingvanhetgrondwettelijkgelijkheidsbeginsel.
Zowel voor de vastbenoemde ambtenaren uit de overheidssector, als de personeelsleden van het onderwijs
wordt ook het argument verworpen dat door de geleidelijke afschaffing van de diplomabonificatie de jongere
ambtenarenbenadeeldwordentenopzichtevandeoudereambtenaren..HetHofziethieringeenschendingvan
het gelijkheidsbeginsel. Hetzelfde geldt voor het argument dat richtlijn 2000/78/EG geschonden zou zijn ten
gevolgevaneendiscriminatieopgrondvanleeftijd.OokhierluidtdeconclusievanhetHofdatergeenschending
voorhandenis.
De bestreden bepalingen zijn bovendien niet in strijd met de standstillbepaling zoals opgenomen in art. 23
Grondwet. Er dient hiervoor niet onderzocht te worden of het uitstel van de mogelijkheid om vervroegd met
pensioentegaantengevolgvandezemaatregel,eenaanzienlijkeachteruitganginhoudt.HetHofwijsterimmers
reeds op dat de achteruitgang gerechtvaardigd wordt door redenen die verband houden met het algemeen
belang.
Doordatdebepalingenindezelfdematevantoepassingzijnopmannenenopvrouwenenhetvermeendeverschil
inbehandelingnietvoortvloeituiteenbeleidskeuzevandewetgever,ziethetHofhieringeenschendingvanhet
grondwettelijk gelijkheidsbeginsel. Het verschil vloeit immers voort uit het feitelijk gegeven dat vrouwen een
hogerelevensverwachtinghebbendanmannen.Ookhetfeitdateenverschilinbehandelingzouontstaantussen
categorien van ambtenaren naar gelang van de duur van de studie, heeft geen schending van dit beginsel tot
gevolg.
TotslotbuigthetHofzichovereenmogelijkeschendingvanheteigendomsrecht,hetgeenevenmingeschonden
blijkt.Dewetgeverstreeftimmers,overeenkomstigart.7bisvandeGrondwet,naareenduurzameontwikkelingin
haarsocialeeneconomischeaspecten,rekeninghoudendmetdesolidariteittussendegeneraties.
GwH28september2017,nr.104/2017.
2.Grensbedragenbijdeberekeningvanhetambtenarenpensioen
Terdiscussiestaandegrensbedragenindeberekeningvanhetambtenarenpensioenzoalsvastgesteldinart.39
en40wetvan5augustus1978houdendeeconomischeenbudgettairehervormingen.Gesteldwordtdatereen
verschilontstaattussengepensioneerdendiegeenvolledigeloopbaanhebbengehadeneenpensioengenieten
dat de grensbedragen niet bereikt enerzijds en diegene de wel een volledige loopbaan hebben gehad en een
5
pensioen genieten dat ten minste n van beide grensbedragen bereikt anderzijds. Aan de eerste categorie
kunnen door de openbare werkgever aangeboden pensioenaanvullingen worden toegekend. Bij de tweede
categoriekanditniet,geletophetbereikenvan(nvan)beidegrensbedragen.
20172018
Voor de berekening van de grensbedragen wordt rekening gehouden met alle elementen van het
pensioeninkomen (waaronder vakantiegeld en eindejaarstoelage). Het Grondwettelijk Hof oordeelt dat dit
relevant en verantwoord is. Hetzelfde geldt voor het feit dat voor alle gepensioneerde dezelfde grensbedragen
wordeningesteldenditongeachthettheoretischbedragwaaropzijrechtzoudenhebben.Ookditblijktrelevant
enverantwoord.
De grensbedragen worden toegepast op alle gepensioneerden, zonder dat gekeken wordt naar het theoretisch
grensbedragwaarvanzijhetvoordeelhaddenkunnengenietenindienergeengrensbedragenvastgesteldwaren.
Datdezegrensbedragenopdezelfdewijzetoegepastwordenongeachtheteengepensioneerdemeteenvolledige
danweleenonvolledigeloopbaanbetreft,isvolgenshetHofevenmineenprobleem.Datdepersonendieeen
onvolledige loopbaan hebben in tegenstelling tot diegene met een volledige loopbaan de grensbedragen
minder snel bereiken en dus het pensioen kan worden aangevuld met bijvoorbeeld vakantiegeld en
eindejaarstoelage, is hiervan louter het gevolg. Het Hof ziet in deze regeling geen schending van het
grondwettelijkgelijkheidsbeginsel.
GwH23november2017,nr.132/2017.
3.Leeftijdswijzigingbijwettelijkrustpensioen,IGOenoverlevingspensioen
Het Grondwettelijk Hof heeft zich gebogen over de wet van 10 augustus 2015 tot verhoging van de wettelijke
leeftijdvoorhetrustpensioenentotwijzigingvandevoorwaardenvoordetoegangtothetvervroegdpensioenen
de minimumleeftijd van het overlevingspensioen. Ter discussie staat onder meer het optrekken van de
pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar, alsook de verstrenging van de leeftijds en loopbaanvoorwaarden die een
vervroegdpensioenmogelijkmaken.Geargumenteerdwordtdatdezemaatregeleenschendingzouuitmakenvan
hetgrondwettelijkgelijkheidsbeginsel,alsookvanhetrechtopsocialezekerheidzoalsopgenomeninondermeer
art.23vandeGrondwet.HetHoftreedtdezeredeneringechternietbij.ZowijsthetHofonderandereophetfeit
datdebestredenregelingpastinhetkadervandestructurelehervormingenvandepensioenendiezijnbedoeld
om de houdbaarheid van de overheidsfinancin op lange termijn te verzekeren. Dit gebeurt door rekening te
houdenmetdebudgettairekostenvandevergrijzing.
Ookde argumentatie dat de maatregel een indirecte discriminatie invoert ten aanzien van vrouwen wordtniet
bijgetreden door het Hof. De indirecte discriminatie zou voortvloeien uit het feit dat de wetgever mannen en
vrouwen gelijk behandelt, terwijl de beroepsloopbanen en de daarmee gelijkgestelde periodes aanmerkelijk
korterzijnbijvrouwendanbijmannen.HetHofsteltdatverschillendiebestaantussendetweecategorieninhet
stelsel van de zelfstandigen niet voortvloeien uit de bestreden maatregel. Het verschil vloeit daarentegen wel
voortuithetgebrekvantoereikendemaatregeleninhetstelselinkwestie.Totslotblijktdemaatregelevenmin
een schending van het eigendomsrecht uit te maken. Onder meer wijst het Hof erop dat de maatregel niets
vandoenheeftmetdeeigendomsberovingbedoeldinart.16Grondwet.
6
Daarnaast staat ook de verhoging van de minimumleeftijd om aanspraak te kunnen maken op het
overlevingspensioenterdiscussie.HetGrondwettelijkHofwijsteropdatdemaatregelookmensentreftdieniet
ofgedeeltelijkactiefzijnopdearbeidsmarktendieineenprecairesituatieterechtkunnenkomenindienzijna
20172018
eenperiodevannoftweejaargeenuitkeringmeerkrijgen.Deprecairesituatiebestaaterindatalsmengeen
werk gevonden heeft tijdens deze periode, men enkel nog een werkloosheidsuitkering of een uitkering van de
ziekteeninvaliditeitsverzekeringgeniet.Degezinslastkonimmersvrhetoverlijdenookgedragenwordendoor
het inkomen of het pensioen dat de overledene ontving. Het is nochtans de toekenning van het
overlevingspensioen die in principe dit risico moet voorkomen. Ten aanzien van personen die zich wegens hun
leeftijdineenbijzonderkwetsbaresituatieopdearbeidsmarktbevinden,houdtdemaatregeldanookeenrisico
vanarmoedeindatnietredelijkverantwoordisinhetlichtvandenagestreefdedoelstellingen.Hetzelfdegeldt
voor personen wier arbeidsongeschiktheid is erkend. Bijgevolg is de maatregel in strijd met het grondwettelijk
gelijkheidsbeginsel.
De laatste discussie heeft betrekking op de aanpassing van de inkomensgarantie voor ouderen aan de nieuwe
wettelijkeleeftijdvoorhetrustpensioen.Ouderendieleefloonontvangen,zoudenalsgevolgvandezemaatregel
twee extra jaren dit leefloon ontvangen alvorens aanspraak te kunnen maken op de inkomensgarantie voor
ouderen. Het Hof ziet hierin geen schending van het recht op sociale zekerheid (art. 23 Grondwet) en wijst er
ondermeeropdatbeideuitkeringeneenzelfdedoelstellingnastreven.Dezedoelstellingbestaaterinuitkeringen
van een vergelijkbaar niveau te verstrekken die afhankelijk zijn van de voorwaarde dat de bestaansmiddelen
ontoereikendzijn.Ookdeindirectediscriminatietussenmannenenvrouwendiedezemaatregeltotgevolgzou
hebben,wordtnietaanvaarddoorhetHof.Voorzoverdemaatregelvoorzietineenidentiekebehandelingvan
mannen en vrouwen, is er geen schendig van het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel voorhanden. Tot slot blijkt
evenminheteigendomsrechttezijngeschonden.
GwH30november2017,nr.135/2017.
RAADVANSTATE:Geenretroactieveafnamevanrechten
De Raad van State heeft geoordeeld over een besluit van de gemeenteraad van Brussel. Ten gevolge van dit
besluit werd een paramedisch personeelslid van een gesubsidieerde basisschool op pensioen gesteld. De
juridischesituatievandepersooninkwestiewerdhierdoorgewijzigd.Bovendienhadditbesluiteenretroactieve
werking van in totaal n jaar en negen maanden. Een dergelijk besluit met retroactieve werking kan echter
slechtsgenomenwordenindienditgeenafbreukdoetaanderechtenvandepersooninkwestie.Incasuwerdde
persoonineenslechterepositiegeplaatstaangezienervoordiensprakewasvandisponibiliteitwegensziekte.De
retroactiviteitvanhetbesluitoverschrijdtvolgensdeRaadvanStateruimschootsderedelijkvereistetermijnen
vormtbijgevolgeenontoelaatbareschendingvanderechtszekerheid.
RvS14maart2017,nr.237.637.
LAGERERECHTSPRAAK
1.Geenschendingnonbisinidemprincipebijberekeningsolidariteitsbijdrage
Eengepensioneerdekrijgtnaasthetwettelijkpensioenvoorzelfstandigenookeenkapitaalinuitvoeringvaneen
IPT.Voordearbeidsrechtbankargumenteertdegepensioneerdedatersprakeisvanschendingvanhetnonbisin
7
idemprincipe.Erwordtimmerseensolidariteitsbijdrageingehoudenbijdeuitbetalingvanhetkapitaal,terwijlhet
kapitaal ook meegenomen wordt in de berekening van art. 68 wet van 30 maart 1994 houdende sociale
20172018
bepalingen. De arbeidsrechtbank geeft de gepensioneerde gelijk. Tegen deze beslissing wordt beroep
aangetekendbijhetarbeidshofteBrussel.
Hetarbeidshofwijsteropdatuitart.68blijktdatomhetbedragvandeafhoudingophetwettelijkpensioente
bepalen, de som dient te worden gemaakt van het geheel van de pensioenen en andere voordelen. Daarnaast
dienthetkapitaalomgezettewordenineenfictieverenteomdewaardevanhetkapitaaltebepalen.HetHofis
vanoordeeldatdeinhoudingvandesolidariteitsbijdrageincasucorrectisgebeurd.
Arbh.Brussel23juni2017,JTT2017,nr.22,354356.
2.Apraleven:geenrechtopaanzuiveringtekortenreservesengarantiesbijpensionering
Een dame kreeg in het kader van haar arbeidsovereenkomst met een werkgever een aanvullende
pensioentoezegging.Nabeindigingvanhaararbeidsovereenkomsttradzijtoetothetconventioneelstelselvan
het brugpensioen. De verzekeringsmaatschappij waaraan de uitvoering van haar pensioentoezegging was
toegekend,werdontbondeneninvereffeninggesteld.Dedameisvanoordeeldatdewerkgevertenaanzienvan
haar nog pensioenverplichtingen heeft die erin bestaan het volledige bedrag van het aanvullend pensioen
rechtstreeksaanhaaruittebetalen.
Vooreerst stelt het arbeidshof te Antwerpen dat de groepsverzekering tussen de werkgever en de

pensioeninstellingdoorgaansalseenbedingtenbehoevevaneenderdewordtbeschouwd.Hetisechternietzo
dat op grond van dit derdenbeding de begunstigde (werknemer) een recht zou krijgen tegen de bedinger
(werkgever). De verbintenissen van de werknemer ten aanzien van de werkgever vloeien immers voort uit de
pensioentoezegging en de WAP. De werknemer kan dan ook op grond van het derdenbeding geen enkel recht
doengeldentenaanzienvandewerkgever.Ditverandertnietindiendepensioeninstellingingebrekeblijft.
Bovendien zijn de inhoud en de aard van de verbintenis van de werkgever afhankelijk van de
pensioentoezeggingen die deze heeft gedaan, hetgeen in casu een pensioentoezegging van het type vaste
bijdrage is. De werkgever heeft zich enkel verbonden tot het betalen van de premies en niet, zoals de dame
beweert, tot uitbetaling vande prestaties als dusdanig.De premies heeft de werkgever steeds correct betaald,
zodat er ook op dit vlak voldaan is aan de verplichting tot betaling van het krachtens de arbeidsovereenkomst
overeengekomenloon.Dewerkgeverheeftdanookincasuvoldaanaanallecontractueleverplichtingen.Hetis
niet mogelijk om deze werkgever op grond van de kwalificatie van het aanvullend pensioen als een beding ten
behoeve van een derde onder bezwarende titel, aan te spreken tot rechtstreekse uitbetaling van het
pensioenkapitaal.
Vervolgens bekijkt het arbeidshof de verplichtingen van de werkgever voortvloeiend uit de WAP. Het hof wijst
erop dat de rendementsgarantie in de WAP (art. 24) niet als een verbintenis van de inrichter is geformuleerd.
NochtanskentdeWAPeveneenseenbepalingdiesteltdatdeinrichterertoegehoudenisombijuittredingde
tekorten aan te zuiveren. Het betreft de tekorten inzake de verworven reserves, alsook de tekorten inzake de
8
rendementsgarantie. Het arbeidshof stelt evenwel dat deze bepaling geen aanzuiveringsplicht oplegt bij
pensioneringindiendewerknemerreedsvoorheenisuitgetredenbijdewerkgever.Bovendienblijktpensionering
20172018
uitdrukkelijkvanhetbegripuittredingtezijnuitgesloten(art.3,11WAP).Ophetogenblikvanhaarpensionering
bestondervoordedamemetanderewoordengeenrechtopbetalingofaanzuiveringvandetekorten.
Arbh.Antwerpen4oktober2017,2016/AA/455,onuitgeg.
3.Achtergehoudenoorlogspensioenterugbrengenmetverliesvanheterfdeel
Een erfgenaam heeft gedurende een aantal jaren oorlogspensioengelden gend (cash) ten behoeve van de
erflater. De erfgenaam stelt deze gelden cash te hebben afgegeven aan de erflater. De medeerfgenamen zijn
echtervanoordeeldateerstgenoemdedegeldenopbedrieglijkewijzevoorzichheeftgehouden.
De erfgenaam maakt gewag van een lastgeving tot inning van oorlogspensioengelden. Een kwijting omtrent de
afgiftevandepensioengeldenwordtechternietbewezen.HetHofvanBeroepteGentoordeeltdatdegeldenop
heimelijke/bedrieglijkewijzezijnachtergehouden.Deerfgenaamdientdezegeldenmetintrestenintebrengen
metverliesvanheterfdeel.
HvBGent19januari2017,T.Not.2017,nr.9,677683.
4.Levensverzekeringtussenfeitelijkesamenwonersgeengiftinkadervannalatenschap
Feitelijke samenwoners hebben wederzijds een levensverzekering aangegaan. Bij overlijden van n van beide
ontstaatdiscussieoverdevraagofdezehandelingbeschouwddienttewordenalseengift.HetHofvanBeroep
wijsteropdatdeaangeganeverzekeringinlijnligtmeteenmorele,danwelnatuurlijkeverbintenisvandeerflater
om ook na het overlijden de begunstigde financieel te ondersteunen. In het kader van een lange
samenwoningsrelatie kan dit met andere woorden beschouwd worden als een animo solvendi aangegane
verbintenis.
Eenlevensverzekeringaangegaandoordeerflatertenaanzienvandekleinkinderenvandepartnermetwiehij
samenwoonde, is daarentegen wel een verbintenis die animo donandi is aangegaan. Een dergelijke
levensverzekeringblijktgeentegensprestatievann(ofmeerdere)andereverbintenis(sen).
HvBGent22juni2017,T.Not.2017,nr.11,843847.
5.PeriodegevarenonderCongolesevlagnietmeenemeninberekeningrustpensioen
Voordeberekeningvanhetrustpensioenvaneenzeevaarder,kijktdeFPDnaardejarengevarenonderBelgische
vlag. Met de jaren gevaren onder Congolese vlag wordt geen rekening gehouden. De zeevaarder is echter van
oordeel dat voor de berekening van het rustpensioen rekening gehouden moet worden met de jaren onder
Belgischevlag,alsookonderCongolesevlag.
Hetrustpensioenvandezeevaarderwerdcorrectberekend,zosteltdearbeidsrechtbankteAntwerpen.Voorde
opening van het recht geldt artikel 4 van de overeenkomst tussen Belgi en Congo betreffende de sociale
zekerheidvandezeeliedenterkoopvaardij.Voordeberekeningvandeprestatieisechtereveneenseenaparte 9
rechtsbasisinhetverdragofindewetnodig.Isditnietvoorhanden,danvaltmenterugopnationalebepalingen.
20172018
In casu betekent dit dat de zeevaarder in Belgi enkel aanspraak kan maken op de pensioenregeling volgens
Belgischewetgeving.DithoudtindatenkelgekekenwordtnaardejarengevarenonderBelgischvlag.
Arbrb.Antwerpen7september2017,17/1792/A,onuitgeg.
6.Retroactievewijzigingvanhettoegekenderustpensioendoorwijziginginregelgeving
Een aanvraag wordt ingediend bij de FPD tot het verkrijgen van een vervroegd pensioen in de
werknemersregeling. De FPD beslist in 2014 om de aanvrager met ingang van 1 januari 2015 een rustpensioen
voorwerknemerstoetekennendatwordtverhoogdtothetvoltijdsgemengdgewaarborgdminimum.BijKBvan
9december2014wordtdeberekeningvanhetvoltijdsgewaarborgdminimumpensioenevenwelgewijzigd.Enkel
kalenderjarendieelktenminste52voltijdsedagequivalentenomvattenwordeninhetvervolgmeegenomen.De
FPD beslist in 2016 het rustpensioen van de aanvrager met terugwerkende kracht te verlagen. De aanvrager
beweertevenweldateengewettigdvertrouwenisontstaan,doordathijvanoordeelwasdathethemtoegekende
pensioen correct berekend was. Er zou dan ook een zekere vorm van rechtszekerheid zijn ontstaan. Het
toekennen van een pensioen zou volgens aanvrager ook impliceren dat er gevolg aan gegeven wordt. De
arbeidsrechtbanktreedtdezemeningechternietbij.Ookdeeistothetverkrijgenvaneenschadevergoedingop
grondvanart.1382BWwordtafgewezen.Deschuldofdefoutvanderechtbankblijktimmersnietbewezen.Dat
dewetgeverkortvoordeingangsdatumvanhetpensioenderegelgevingwijzigde,isimmersgeengegevendat
aandeFPDverwetenkanworden.
Arbrb.Leuven2oktober2017,16/1515/A,onuitgeg.
7.IGO:overschrijdingtermijnvoorverblijfinhetbuitenland
Eentoegekendeinkomensgarantievoorouderenwordtvoortweemaandengeweigerdaangeziendetermijnvan
29dagenverblijfinhetbuitenlandoverschredenwerd.Determijnwaarbinnendepersooninkwestiezichdiende
demeldenophetgemeentebestuurvanzijnhoofdverblijfplaatswerdnietgerespecteerd.
Arbrb.Antwerpen19oktober2017,17/2048/A,onuitgeg.
Ten gevolge van een overschrijding van de termijn van 29 dagen verblijf in het buitenland, wordt de
inkomensgarantie voor ouderen geweigerd. De FPD heeft evenwel een wijzigende beslissing genomen. Deze
wijzigende beslissing is er gekomen op basis van de uitzonderlijke omstandigheden/overmacht
(overlijdensberichtenvantweeledenvandefamilie)waaropdeontvangervandeinkomensgarantiezichberoept.
Devorderingisbijgevolgzondervoorwerpgeworden.
De FPD aanvaardt uitzonderlijke omstandigheden/overmacht om een wijzigende beslissing in het kader van de
weigeringvandeinkomensgarantievoorouderenwegensoverschrijdingvandetermijnvan29dagenverblijfin 10
hetbuitenland.Deomstandigheidwaarnaarwordtverwezen,ishetoverlijdensberichtvantweefamilieledenvan
diegenediedeinkomensgarantieontvangt.
20172018
BELGISCHERECHTSLEER
1.Stelselvanwerkloosheidmetbedrijfstoeslag:decaosvandeNARzijngesloten
Op1januari2015werddeleeftijddietoegangverleenttotdestelselsvanwerkloosheidmetbedrijfstoeslag(SWT)
opgetrokken. De leeftijd werd vastgelegd op 62 jaar in het basisstelsel en op 58 jaar in de afwijkende stelsels.
EnkelondernemingeninmoeilijkhedenofinherstructureringkondennoggebruikmakenvanhetSWTvanaf55
jaarnaeenministerilebeslissing.Hetisdebedoelingomdieleeftijdinalleafwijkendestelselsoptetrekkenom
hemgeleidelijkaanop60jaartebrengen.Dewetgeverheeftdiezorgechterovergelatenaandesocialepartners
verenigd in de Nationale Arbeidsraad. Voor de periode 20152016 is die klus intussen geklaard. Over de caos
gesloten voor die periode worden momenteel opnieuw onderhandeld voor de jaren 20172018. Om een
algemeenzichtophetstelseltebehouden,lichtdeauteurinditartikelzowelhetbasisstelselalsdeafwijkende
stelselstoe,ongeachtofzegewijzigdzijn.
M. DAUPHIN, Stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag: de caos van de Nationale Arbeidsraad zijn gesloten,
Soc.Wegw.2017,nr.9,614.
2.Inkomensgarantievoorouderen:aanpassingtoekenningsvoorwaarden
De Inkomensgarantie voor ouderen (IGO) is een uitkering die toegekend wordt aan 65plussers die niet over
voldoende financile middelen beschikken. Voor nieuwe aanvragen worden vanaf 1 september de
toekenningsvoorwaarden verstrengd. De auteur zet de nieuwe toekenningsvoorwaarden en bedragen even op
een rijtje. Zij wijst er reeds op dat, vooraleer de oudere de IGO kan aanvragen, hij/zij verplicht is zijn
pensioenrechtentelatengelden,ookwanneerditertoezouleidendathetpensioenvervroegdmoetaangevraagd
worden.
L. GLORIE, Inkomensgarantie voor ouderen: aanpassing toekenningsvoorwaarden vanaf 1 september 2017,

Soc.Wegw.2017,nr15,1214.
3.Belastbaarheidlevensverzekeringscontractenmettweeverzekerdehoofden
De doelstelling van de auteur bestaat erin om op basis van enkele recente Rulings/Standpunten een actueel
overzicht te geven van de visie van de federale belastingadministratie en de Dienst Voorafgaande Beslissingen
(hierna afgekort: DVB) en van de Vlaamse Belastingdienst omtrent de belastbaarheid van
levensverzekeringscontracten. Specifiek betreft het levensverzekeringscontracten met n of twee
verzekeringnemersentweeverzekerdehoofden,waarbijdeverzekeringsprestatiemaarbijhetoverlijdenvanhet
tweedeverzekerdhoofdwordtuitgekeerdaandebegunstigde.
E.DHAENE,Belastbaarheidlevensverzekeringscontractenmettweeverzekerdehoofden,NieuwsbriefNotariaat2017,
nr.14,17.
4.Levensverzekeringoptweehoofden:verdereverduidelijkingdoorVlabel(1) 11
Het Standpunt van de Vlaamse Belastingdienst nr. 16029 dd. 21 maart 2019 viseerde de levensverzekering op
tweehoofden.Vlabelsteldedatbijhetoverlijdenvandeeersteverzekeringnemerreedserfbelastingverschuldigd
is door de aangeduide begunstigden. Deze begunstigden zullen echter mogelijks nooit iets ontvangen van het
20172018
kapitaalvandezepolis,ondermeerdaaromwerdditVlabelstandpuntonthaaldopfellekritiekindemediaenin
devakliteratuur.DeVlaamseministervanFinancinverklaardedathijmetVlabelgingbekijkenofhetstandpunt
konwordenaangepast.Zonietzouereendecretaleoplossingkomen.Dezedecretaleoplossingwerdingevoerd
viahetVlaamsdecreetvan23december2016houdendediversefiscalebepalingenomtrentdeinvorderingvan
nietfiscaleschuldvorderingen.(5)Denieuweregelinggeldtvooroverlijdensvanaf1januari2017.
S. HUBRECHT, Levensverzekering op twee hoofden: verdere verduidelijking door Vlabel (1), Nieuwsbrief
Successierechten2017,nr.9,916.
5.Uitbreidingvrijstellingnaaranderesectorenengepensioneerden
Naast de invoering van een (beperkte) vrijstelling van belasting ten aanzien van 'verenigingswerk', 'diensten
tussen burgers', en diensten in de 'deeleconomie' (Fisc., nr. 1541 , p. 1), wordt nu ook in een drastische
uitbreiding voorzien van de bestaande vrijstelling voor inkomsten uit (bepaalde) flexijobs. De nieuwe regeling
staattelezeninhetontwerpvanProgrammawetdatonlangsbijdeKamerwerdingediend(Parl.St.Kamer2017
18,nr.542746/001).Inditartikelwordtdezeregelingnaderbesproken.
J.VANDYCK,Uitbreidingvrijstellingnaaranderesectorenengepensioneerden,Fiscoloog2017,nr.1543,68.
NIEUWELIFEANDBENEFITS
InLife&Benefits2017/07lezenwe:
Begroting 2018 Zomerakkoord heeft ook impact op aanvullende pensioenen en
beleggingsverzekeringen(doorP.VANEESBEECK)
ArbeidsongeschiktheidVerlengingAOdekkingnietgratis(doorI.VERSTREPEN)
WettelijkpensioenAanpassingenwettelijkpensioenbenvloedenookhetaanvullende(doorP.ROELS)
Zelfstandige bedrijfsleiders Is winstreservering een alternatief voor de IPT verzekering? (door P. VAN
EESBEECK)
AanvullendepensioenenHetbelangvandeuittredingsfiche(doorJ.DEVREESE)
ZomerakkoordBetaalnunogsneleenmaximalebackservicepremievoordeIPT(doorL.VEREYCKEN)
LevensverzekeringsrechtNieuweinbrengregelsvoorlevensverzekeringenzijnverraderlijk(doorP.VAN
EESBEECK)
DerdepensioenpijlerLangetermijnsparenbesttot67jaar(doorL.VEREYCKEN)
GroepsenlevensverzekeringenMaximalereferentievoetinzakelevensverzekeringenblijft2%(doorI.
DESOMVIELEenFREDERICVANDEBROEK)
FSMA 12
DeFSMAvaardigdevolgendedocumentenuit:
VerslagTweejaarlijksverslagbetreffendehetaanvullendpensioenvoorzelfstandigebedrijfsleiders
OverzichtInstellingvoorbedrijfspensioenvoorziening:sectoroverzicht2016
20172018
Mededeling Transparantie over kosten en rendement bij pensioentoezeggingen van het type vaste
bijdragen zonder gewaarborgd rendement verwachtingen en aanbevelingen (FSMA_2017_19 dd.
19/10/2017)
Bron:www.fsma.be
INTERNATIONALUPDATE
1.Germanytoharmonizepensionprovisionsacrosseastandwest
On July 24, the government finalized a new law that harmonizes pension values (used to calculate oldage,
disability,andsurvivor[OADS]pensions)andcoveredearningsceilingsforcontributionsacrosstheEastandWest
federal states. Germany will gradually implement the law starting in July 2018. Since 1992, when the social
securitysystemsoftheGermanDemocraticRepublicintheEastandtheFederalRepublicofGermanyintheWest
were merged, pension values and covered earnings ceilings have been lower in the East than in the West.
Accordingtothegovernment,harmonizingtheseparametersbyincreasingpensionvaluesandcoveredearnings
ceilings in the East to match those in the Westrepresents an important step toward completing the German
reunificationprocess.
UnderGermanyssocialinsuranceprogram,oldageanddisabilitypensionsarecalculatedastheproductof:(1)
totalindividualearningspoints(individuallifetimeearningsdividedbyaveragenationalearningsmultipliedbya
normal entry factor); (2) the pension factor (typically 1.0, but lower in certain circumstances such as early
retirement); and (3) the pension value (the monthly benefit amount for one year of average covered earnings,
adjustedaccordingtochangesinaveragenationalearnings).(Afourthcomponentthepensionaccessfactoris
usedtocalculatesurvivorpensions.)Atpresent,thepensionvalueis29.21(US$34.82)intheWestand27.05
(US$32.24) in the East. Under the new law, the pension value in the East will increase on July 1, 2018, to 95.8
percent of the value in theWest.Subsequent increases of0.7 percentagepoints will occur on July1 each year
untilthevalueofthepensionpointisharmonizedacrossthecountryonJuly1,2024.(Thelawallowsforflexibility
shouldaverageearningsintheEastriseatahigherratethananticipated.)
Inaddition,thenewlawharmonizesthemaximumannualearningsusedtocalculatecontributions(thecovered
earnings ceiling) under both the OADS and the unemployment insurance (UI) programs. Currently, insured
personscontribute9.345percentofmonthlyearningsover850(US$1,013.20)forOADSplus1.5percentforUI
onannualearningsupto76,200(US$90,830.40)intheWestor68,400(US$81,532.80)intheEast.(Thosewith
monthly earnings of at least 450 [US$536.40] but less than 850 [US$1,013.20] pay a reduced OADS
contribution; OADS contributions are voluntary for those with monthly earnings less than 450 a month.)
Employerscontribute9.345percentofpayroll(15percentforemployeeswithmonthlyearningslessthan450)
for OADS plus 1.5 percent for UI, up to the same covered earnings ceiling. (The covered earnings ceiling is 13
adjusted annually according to changes in average national earnings.) The new law gradually increases the
coveredearningsceilingforthefederalstatesintheEastover7yearsstartingJanuary1,2019,untiltheceiling
equalsthatintheWestin2025.(Detailsonthescheduleoftheincreasesarenotavailable.)
20172018
Germanys OADS program covers employed persons; certain selfemployed persons; military personnel; and,
undercertainconditions,caregiversandunemployment,sickness,andcertainotherbenefitrecipients.Toqualify
foranoldagepension,theinsuredmustreachthenormalretirementageof65and6months(graduallyrisingto
67by2029)andhaveatleast5yearsofcontributions.(Thenormalretirementagemaybelowerundercertain
circumstances.)Areducedpensionisavailableattheearlyretirementageof63(graduallyrisingtoage67by2029
when the benefit will be abolished) if the insured has at least 35 years of contributions, subject to specific
exceptions.Inaddition,thepensionmaybedeferred(undercertainconditions)uptoage70forahigherbenefit.
Bron:SSA,InternationalUpdate,September2017.
2.Portugalchangesearlyretirementrulesforworkerswithlongcareers
On August 24, the Portuguese government amended the early retirement rules for public oldage pensions to
allowindividualswith48yearsofcontributions(or46yearsiftheybegancontributoryemploymentatage14or
younger)toreceivefullbenefitsasearlyasage60.Undercurrentrules,thegovernmentreducesthepensionsof
allindividualswhoretirebeforethenormalretirementageof66and3monthsregardlessoftheircontribution
histories.EffectiveOctober1,individualswhohavepaidsocialsecuritycontributionssincechildhoodcanclaiman
earlypensionwithoutthestandardearlyretirementpenalty(apensionisusuallyreducedby0.5percentforeach
month it is claimed before the normal retirement age) or the financial sustainability factor (an early pension is
also typically adjusted to reflect changes in life expectancy since 2000). The government will consider
contributionsmadetoboththegeneralsocialsecuritysystemandthespecialsystemforpublicsectoremployees
hired before 2006 when determining an individuals eligibility for the new early retirement option. The
governmentexpectsaround15,000individualstotakeadvantageofthenewoptionatatotalannualcostof50
million(US$59million).
Portugals oldage pension system consists of a contributory program for employed and selfemployed persons
andanoncontributoryprogramforresidentsnotentitledtocontributorybenefits.Tofundthecontributoryold
agepensionandcertainotherbenefits,employeescontribute11percentofgrossearnings,employerscontribute
23.75 percent of gross payroll, and selfemployed persons contribute up to 34.75 percent of reference income
according to occupational category. An individual qualifies for a contributory oldage pension if he or she has
reachedthenormalretirementageandhasatleast15yearsofpaidorcreditedcontributions;thefullpensionis
paid with at least 40 years of contributions. Under the noncontributory program, a Portuguese resident who
reaches the normal retirement age, does not qualify for a contributory pension, and has less than 168.53
(US$200.15 for a single person) or 252.79 (US$300.22 for a couple) in monthly gross income, can receive a
monthly pension of at least 230.26 (US$273.47 if younger than age 70) or 248.68 (US$295.34 if aged 70 or
older).Thegovernmentfinancesthenoncontributoryprogramwithgeneralrevenue.
Bron:SSA,InternationalUpdate,September2017.
3.Switzerlandmodifiessecondpillarpensionprovisionsforhighincomeemployees 14
On October 1, the Swiss Federal Council introduced new provisions regulating secondpillar 1e pensions for
employees with annual salaries above 126,900 francs (US$126,595), or 4.5 times the maximum annual social
20172018
security pension. The provisions require companies that sponsor 1e plans to offer a greater selection of
investmentswhilelimitingtheinvestmentriskforplanparticipants.Therevisedplandesigneliminatesmandatory
interest guarantees, thus reducing overall pension liabilities for plan sponsors. Given the new rules, pension
experts expect 1e plans to become more attractive to the 15 percent to 20 percent of the working population
eligibletoparticipate.
Firstintroducedin2006,1eplans(namedforthesectionofthepensionlawgoverningthem)arepensionplans
thatemployerscanofferhigherpaidemployeesfortheextramandatoryportionoftheircontributionsmadeon
annual income above 126,900 francs. (Employees can also sign up for a 1e plan outside their employer with a
separatepensioninstitution.)Previously,pensionfundsaffiliatedwithsponsorsinvestedtheirassetscollectively,
thusapplyingauniformstrategyforallmembers.Undertherevised1eplandesign,employeescanchoosetheir
owninvestmentstrategies,allowingthemtodiversifytheirportfoliotomatchtheirpersonalpreferencesandrisk
appetite.Plansmayofferamaximumof10investmentstrategies,whichmustincludeatleastonelowriskoption.
Plansmustprovidememberswithbackgroundmaterialoneachinvestmentoption,includingdetailsontheirrisks
andcosts,andobtainwrittenconfirmationfromthemembersacknowledgingreceiptoftheinformation.
Atpresent,approximately100companiesoffer1eplans.Manycompanieshaveavoidedofferingthembecauseof
themandatoryinterestguaranteesonretirementaccountbalances.(InSwitzerland,mostpensionplansarecash
balanceplansandthusconsideredtobedefinedbenefitplansforinternationalaccountingpurposes.)Previously,
ifanaccountbalanceatthetimeofpayout(whenamemberleavesafund)wasbelowtheguaranteedamount
(principal plus guaranteed interest), the plan was required to fund the shortfall. Removal of the interest rate
guarantee under the new rules changes this outcome in two ways. First, it shifts the investment risk from the
sponsor(employer)totheemployee.Second,itallowscompaniestoremovepensionliabilitiesfromtheirbalance
sheetsbecausetheycannowaccountfor1eplansasdefinedcontributionplansunderinternationalaccounting
standards(providedthebenefitsarepaidaslumpsumsinsteadofpensions).
In Switzerlands multipillar retirement system, mandatory occupational pensions (including 1e plans)

complement the firstpillar universal state pension; the combination of the first two pillars aims to provide a
benefit of at least 60 percent of final salary. The third pillar consists of voluntary, taxexempt savings vehicles
managedbybanksandinsuranceinstitutions.
Bron:SSA,InternationalUpdate,November2017.
4.Ukrainepassespublicpensionsystemreforms
On October 8, the Ukrainian president signed into law a pension reform bill that increases the minimum
contribution period for partial oldage pensions, changes the pension formula, recalculates current pensioners
benefits,introducesautomaticindexation,increasesminimumoldagepensions,andmakesotherchangestothe
countrys public payasyougo (PAYG) pension system. The reforms are intended to make the pension system
more financially sustainable and to improve benefit adequacy for many lowincome pensioners. According to
15
recent government estimates, the pension systems deficit will reach 141.3 billion hryvnias (US$5.25 billion) by
theendoftheyear.TheInternationalMonetaryFund(IMF)madepensionreformakeyrequirementforUkraine
20172018
to receive a US$8.4 billion loan payment, which was part of a larger US$17.5 billion loan package approved in
February2015tohelpthecountryrecoverfroma2yearrecession.
Underthenewlaw,theminimumcontributionperiodforapartialoldagepensionwillincreasefrom15yearsto
25yearsinJanuary2018,andby1yeareachsubsequentyearuntilitreaches35yearsin2028.Individualswith
less than theminimum years of contributions will be able to purchaseup to5 years of pensionable service for
16,896hryvnias(US$628)peryear.Inadditiontomeetingthecontributionrequirement,individualsmustreach
thenormalretirementageof60(men)or58(women,graduallyincreasingtoage60in2021)tobeeligiblefora
pension. (The IMF had recommended an increase in the normal retirement age to 63 for men and women by
2027,butthiswasnotincludedinthenewlaw.)
Otherkeychangesmadebythelawinclude:
Adjustingthepensionformula:Startingin2019,oldagepensionswillbe1percent(downfromthecurrent1.35
percent) of the average national wage over the previous 3 years multiplied by the number of full years of
coveredemploymentandtheinsuredswagefactor(basedontheinsuredsearningsandcontributionhistory).
TransitionalrulesapplytopensionsclaimedfromOctober2017throughDecember2018.
Recalculatingbenefitamountsforcurrentpensioners:OnOctober1,currentpensionswererecalculatedusing
thenewformulaandtheaveragenationalwagefrom2014to2016(3,764.40hryvnias[US$140]).Thelasttime
pensionsinpaymentwereadjustedwasin2012(usingtheaveragenationalwagefor2007),eventhoughthe
averagenationalwagehasmorethantripledsince2007.
Introducingautomaticindexationofpensions:Startingin2021,pensionswillbeadjustedannuallyby50percent
ofthegrowthintheconsumerpriceindexfromthepreviousyearandby50percentofthegrowthofaverage
monthlywagesforthepast3years.(Currently,benefitsareadjustedperiodicallyaccordingtochangesinthe
averagenationalwageandinflation.)
Increasingtheminimumoldagepension:OnOctober1,theminimummonthlypensionincreasedfrom1,312
hryvnias(US$49)to1,452hryvnias(US$54).
Ukraines PAYG pension system covers all residents and stateless persons employed under labor or civil law
agreements and selfemployed persons. Employers contribute 22 percent of payroll and selfemployed persons
contribute22percentoftheminimumwagetofundthesystem;insuredpersonsdonotcontribute.Anoldage
socialassistancepensionispaidtolowincomeUkrainiancitizenswhodonotmeetthecontributionrequirements
fortheoldagepensionbutareage63(men)or61(women).
5.Thailandchangesrulesgoverningretirementageandseverancepay
Effective September 1, Thailands government established age 60 as the default retirement age and began
requiringallprivatesectoremployerstopayseverancetoemployeesretiringatthisageorlater.Employersmay
settheretirementagebelowthedefaultageof60,buttheystillmustpayseverancewhentheiremployeesretire.
16
To receive the severance benefit, employees must notify their employers 30 days in advance of their intended
retirementdates.Employersfacefinesofupto100,000baht(US$3,016)andimprisonmentupto6monthsifthey
donotpayseverancetoeligibleretiringemployees.
20172018
Previously, Thai law did not specify a default retirement age nor require employers to pay severance at
retirement.However,employeesaregenerallyentitledtoseverancepaywhentheycannolongerworkforpay
(servicetermination)becauseofabusinessclosure,abusinessrelocation,orsomeotherbusinessrelatedchange.
Inrecentyears,Thaicourtshaveruledthatretirementisaformofserviceterminationwhenemployersestablish
retirementagesfortheiremployees.Inthesecases,employershavebeenrequiredtopayseverancetoretireesas
theywouldtoanyotherterminatedemployee.Currentlawlimitsseverancepayto300daysforemployeeswith
at least 10 years of service and lower amounts for employees with 120 days to 10 years of service. Thailands
legislature is currently considering amending the law to raise these severance pay limits, particularly for
employeeswith20ormoreyearsofservice.
In addition toseverance benefits, Thailand maintains publicsectorpension programs thatcover workers in the
formal sector (those who receive a wage and are eligible for severance pay from an employer) and certain
individualsintheinformalsector(thosewithoutanemployer,suchasselfemployedpersonsandthoseoperating
small family businesses and microenterprises). Programs covering the formal sector (more than 14 million
workers)includetheSocialSecurityFundforprivatesectoremployeesandtheGovernmentPensionFundforcivil
servants and stateenterprise employees; provident funds provide supplemental coverage to around 3 million
privatesector workers. For informalsector workers, there is an oldage allowance program providing financial
assistance to lowincome individuals aged 60 or older. In addition, the government introduced a voluntary
retirement savings program in 2015, which features a government match for contributions for the 24 million
workersyoungerthanage60notcoveredbysocialsecurityoraprovidentfund.
6.ElSalvadorapproveschangestomandatoryindividualaccountprogram
On September 27, El Salvadors government approved changes to the countrys mandatory individual account
program that increased employee and employer contributions and established a new funding mechanism for
minimum guaranteed benefits. (Minimum guaranteed benefits are paid if the individual account balance is
insufficient to provide the minimum pension set by law.) Effective November 15, the employee and employer
contributionratesappliedtocoveredearningsrosefrom6.25percentto7.25percentandfrom6.75percentto
7.75percent,respectively.Ofthecombinedemployeeandemployercontributions,8percentofcoveredearnings
(downfrom10.8percentpreviously)isallocatedtotheindividualaccount,1.9percent(downfrom2.2percent
previously) to disability and survivor insurance and administrative fees, and 5 percent to the new Solidarity
Guarantee Fund (Cuenta de Garanta Solidaria or CGS). Starting in 2019, the individual account allocation will
gradually increase and the CGS allocation will gradually decrease until they reach 11.1 percent and 2 percent,
respectively,by2050.TheCGSisintendedtoprovideadditionalfundstofinanceminimumguaranteedbenefits
andcertaincontributioncreditsandspecialpensions.Whilethechangesmayresultinlowerpensionsforsome
participants,thegovernmentexpectsthemtoimprovethestabilityofbenefitsforcurrentandfuturepensioners.
17
Otherkeydetailsofthechangesinclude:
Theentireemployeecontributioncontinuestobedirectedtotheindividualaccount.Theshiftingallocationsof
the total contribution reflects gradual changes in how the employer contribution is divided between the
20172018
individualaccountandCGS.Asbefore,theemployercontributionalsocoverstheentirecostoftheprograms
disabilityandsurvivorinsuranceandadministrativefees.
SomepensionersandthegovernmentmustalsocontributetotheCGS.Pensionersnotreceivingtheminimum
monthly pension (currently US$207.80) pay 3 percent to 10 percent of their pensions (according to benefit
amount)totheCGS.Startingin2018,thegovernmentwillallocate1.7percentofitsannualbudget(risingto2.5
percentin2020)totheCGS.
Anewlongevitybenefitispaidtopensionersafter20yearsofpensionreceipt.Theamountofthisbenefitvaries
accordingtothepaymentoptionandamountoftheoriginalpension.(Atretirement,aparticipantcanchooseto
receiveprogrammedwithdrawals,purchaseanannuity,orcombinethesetwopaymentmethods.)Fundingfor
thisnewbenefitcomesfromtheCGS.
ElSalvadorsmandatoryindividualaccountprogramcoverspublicandprivatesectoremployeesnotcoveredby
oneofthetwolegacysocialinsuranceprograms.(Thegovernmentintroducedthemandatoryindividualaccount
program in 1998 to replace the social insurance programs.) To qualify for a pension under the mandatory
individualaccountprogram,aparticipantmustbeatleastage60(formen)orage55(forwomen)andhaveat
least25yearsofcontributions.(Retirementatanyageispossibleifaparticipantsaccountbalanceissufficientto
fundamonthlypensionabovecertainminimums.)Foraparticipantwhomeetsthequalifyingconditionsbuthas
anaccountbalancethatisinsufficienttoprovideaminimummonthlypension(US$207.80in2017),theprogram
subsidizestheindividualaccounttoguaranteethattheparticipantreceivestheminimummonthlypension.
GELEZENINHETBELGISCHSTAATSBLAD
1.Aanpassingminimumpensioenvoorzelfstandigemetonvolledigeloopbaan
Het minimumpensioen voor een zelfstandige met een onvolledige loopbaan wordt verhoogd. De bedragen
wordengelijkgesteldmethetminimumpensioenwaareenwerknemermeteenonvolledigeloopbaanaanspraak
opkanmaken.
Wetvan3september2017totwijzigingvandewetvan15mei1984houdendemaatregelentotharmoniseringinde
pensioenregelingen,BS13september2017.
2.DefinitieveregelingWijninckxbijdrageuitgesteld
Momenteel geldt er op vlak van de Wijninckxbijdrage nog een overgangsregeling. De inwerkingtreding van de
definitieveregelingisuitgesteldtot1januari2019.
Wetvan30augustus2017houdendediversebepalingeninzakesocialezaken,BS16oktober2017.
3.Inaanmerkingnemenvanstudieperiodes:harmoniseringindedriepensioenstelsels
De mogelijkheid om studieperiodes in aanmerking te nemen wordt geharmoniseerd in de drie pensioenstelsels
18
(zelfstandigen,werknemersenambtenaren).Zowordtereeneindegemaaktaandemogelijkheidindepublieke
sectoromstudiejarengratisinaanmerkingtenemenindiendezejarenvereistzijnvoordejob.Ookwordteen
regularisatiebijdrageingevoerdalsvereisteomdestudiejareninaanmerkingtekunnennemen.
20172018
Wet van 2 oktober 2017 betreffende de harmonisering van het in aanmerking nemen van studieperioden voor de
berekeningvanhetpensioen,BS24oktober2017.
4.Sectorpensioenen
Koninklijk besluit van 11 augustus 2017 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve
arbeidsovereenkomst van 10 oktober 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de binnenscheepvaart,
betreffende het sectoraal aanvullend pensioenstelsel voor de werknemers van de binnenscheepvaart, BS 5
september2017.
arbeidsovereenkomstvan20december2016,gesloteninhetParitairComitvoorhetgaragebedrijf,totwijziging
encordinatievanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS5september2017.
arbeidsovereenkomst van 20 december 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de edele metalen, tot
wijzigingencordinatievanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS6september2017.
arbeidsovereenkomst van 16 maart 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de scheikundige nijverheid,
betreffende het aanvullend sectoraal pensioenstelsel voor de arbeiders van de scheikundige nijverheid, BS 7
augustus2017.
arbeidsovereenkomstvan30juni2016,gesloteninhetParitairComitvoorhetbouwbedrijf,totwijzigingvande
collectievearbeidsovereenkomstvan16november2006totinvoeringvaneenovergangsregelinginzakepensioen
tenvoordelevandearbeidersvandebouwnijverheid,BS7september2017.
arbeidsovereenkomst van 20 december 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de uitzendarbeid en de
erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren, betreffende de pensioenpremie voor de
uitzendkrachtenindesectorvandebediendenuitdeinternationalehandel,hetvervoerendelogistiek,BS8
september2017.
uitzendkrachtenindesectorvanhetbouwbedrijf,BS8september2017.
uitzendkrachtenindesectorvandenotarisbedienden,BS8september2017.
uitzendkrachtenindesectorvandescheikundigenijverheid,BS8september2017.
arbeidsovereenkomst van 20 december 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de uitzendarbeid en de 19
uitzendkrachtenindesectorvanhethotelbedrijf,BS14september2017.
20172018
uitzendkrachtenindesectorvandeelektriciens:installatieendistributie,BS14september2017.
uitzendkrachtenindesectorvandezeevisserij,BS14september2017.
uitzendkrachtenindesectorvandevlasbereiding,BS14september2017.
arbeidsovereenkomstvan26oktober2016,gesloteninhetParitairSubcomitvoordeelektriciens:installatieen
distributie, tot rechtzetting van de collectieve arbeidsovereenkomst van 28 oktober 2015 tot wijziging van de
collectieve arbeidsovereenkomst van 23 november 2011 betreffende het sociaal sectoraal pensioenstelsel
Pensioenenhetdesbetreffendepensioenreglement,BS14september2017.
Koninklijk besluit van 3 september 2017 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve
arbeidsovereenkomstvan26september2016,gesloteninhetParitairSubcomitvoordesocioculturelesector
vandeVlaamseGemeenschap,betreffendedewijzigingvanhetpensioenreglementvanhetsectoraalaanvullend
pensioenstelsel329.01,BS15september2017.
arbeidsovereenkomstvan1december2016,gesloteninhetParitairComitvoorhetgasenelektriciteitsbedrijf,
betreffende de aanvullende pensioenen in het rentestelsel van het type vaste prestaties voor de
personeelsleden op wie de collectieve arbeidsovereenkomst van 2 december 2004 met betrekking tot de
waarborgvanrechtenvandewerknemersvandebedrijfstakelektriciteitengasindienstop31december2001,
vantoepassingis,BS21september2017.
uitzendkrachten,BS22september2017.
uitzendkrachtenindesectorvanhetdrukkerij,grafischekunstendagbladbedrijf,BS22september2017.
uitzendkrachtenindesectorvandepetroleumnijverheidenhandel,BS22september2017.
erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren, betreffende de pensioenpremie voor de 20
uitzendkrachtenindesectorvandebediendenvandevoedingsnijverheid,BS22september2017.
20172018
uitzendkrachten in de sector van ondernemingen welke bruggen en metalen gebinten monteren (111.03) die
ressorterenonderhetParitairComitvoordemetaal,machineenelektrischebouw,metuitzonderingvandie
welketotdesectorvandeondernemingendermetaalverwerkingbehoren,BS22september2017.
arbeidsovereenkomst van 8 december 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de binnenscheepvaart, tot
wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst van 10 oktober 2016 betreffende het sectoraal aanvullend
pensioenstelselvoordewerknemersvandebinnenscheepvaart,BS22september2017.
arbeidsovereenkomstvan15september2016,gesloteninhetParitairSubcomitvoordeelektriciens:installatie
en distributie, tot wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst van 28 oktober 2015 tot wijziging van de
collectieve arbeidsovereenkomst van 23 november 2011 betreffende het sociaal sectoraal pensioenstelsel
Pensioenenhetdesbetreffendepensioenreglement,BS22september2017.
arbeidsovereenkomst van 20 december 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de metaalhandel, tot
wijzigingencordinatievanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS25september2017.
arbeidsovereenkomst van 20 december 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de terugwinning van
metalen,totwijzigingencordinatievanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS25september2017.
arbeidsovereenkomst van 28 juni 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de beschutte werkplaatsen
gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap of door de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de sociale
werkplaatsen erkend en/of gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, betreffende de sectorale
pensioentoezeggingvoorhetjaar2015,BS27september2017.
arbeidsovereenkomstvan15maart2016,gesloteninhetParitairComitvoordebediendenuitdescheikundige
nijverheid, betreffende het aanvullend sectoraal pensioenstelsel voor de bedienden van de scheikundige
nijverheid,BS28september2017.
arbeidsovereenkomst van 16 november 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de porfiergroeven in de
provinciesWaalsBrabantenHenegouwenendekwartsietgroevenindeprovincieWaalsBrabant,totinvoering
vanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS29september2017.
arbeidsovereenkomst van 7 december 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor het bedrijf der
kalksteengroeven,cementfabriekenenkalkovensvanhetadministratiefarrondissementDoornik,totinvoering
vanhetsociaalsectoraalpensioenstelsel,BS29september2017.
arbeidsovereenkomstvan12september2016,gesloteninhetParitairSubcomitvoordesocioculturelesector
van de Vlaamse Gemeenschap, betreffende de sectorale pensioentoezegging voor het jaar 2015, BS 4 oktober
2017. 21
arbeidsovereenkomst van 7 juni 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de uitzendarbeid en de erkende
20172018
ondernemingendiebuurtwerkenofdienstenleveren,betreffendedepensioenpremievoordeuitzendkrachtenin
desectorvoorhettuinbouwbedrijf,BS5oktober2017.
uitzendkrachtenvanhetvermakelijkheidsbedrijf,BS9oktober2017.
uitzendkrachten in de sector van ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Comit voor de metaal,
machineenelektrischebouw(PC111.01en111.02),metuitzonderingvandieondernemingendiebruggenen
metalengebintenmonteren,BS9oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 10 oktober 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de binnenscheepvaart,
betreffende de herziening van de waarborg van een compenserende vergoeding bijkomend pensioen, BS 9
oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 23 juni 2016, gesloten in het Paritair Comit voor het gas en elektriciteitsbedrijf,
betreffendede aanvullendepensioenen vaste bijdragen ten gunste van de werknemers op wiede collectieve
arbeidsovereenkomstvan29september2003betreffendedearbeidsenloonvoorwaardenvantoepassingis,BS
10oktober2017.
uitzendkrachtenindesectorvoorhetbeheervangebouwen,devastgoedmakelaarsendedienstboden,BS13
oktober2017.
uitzendkrachtenindesectorvandebediendendermetaalfabrikatennijverheid,BS13oktober2017.
uitzendkrachtenbediendenindesectorvandescheikundigenijverheid,BS13oktober2017.
uitzendkrachtenindesectorvandeedelemetalen,BS13oktober2017.
uitzendkrachtenindesectorvanhetkoetswerk,BS13oktober2017. 22
20172018

uitzendkrachtenindesectorvandeterugwinningvanmetalen,BS13oktober2017.
uitzendkrachtenindesectorvandeschoonmaakenontsmettingsondernemingen,BS13oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 13 juni 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de gezondheidsinrichtingen en
diensten,betreffendedesectoralepensioentoezeggingvoorhetjaar2015,BS16oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 28 juni 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de beschutte werkplaatsen
gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap of door de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de sociale
werkplaatsen erkend en/of gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, tot wijziging van het
pensioenreglementvanhetsectoraalaanvullendpensioenstelsel327.01,BS16oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 22 juni 2016, gesloten in het Paritair Subcomit voor de diensten voor gezins en
bejaardenhulpvandeVlaamseGemeenschap,betreffendedesectoralepensioentoezeggingvoorhetjaar2015,
BS16oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 13 december 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de voedingsnijverheid, tot
wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst van 5 november 2003 tot invoering van een sociaal sectoraal
aanvullendpensioenstelselvoordearbeidersvandevoedingsindustrie,BS16oktober2017.
arbeidsovereenkomst van 19 december 2016, gesloten in het Paritair Comit voor de bedienden uit de
voedingsnijverheid,totwijzigingvandecollectievearbeidsovereenkomstvan16april2012totinvoeringvanhet
sociaalsectoraalpensioenstelsel,BS16oktober2017.
arbeidsovereenkomstvan30januari2017,gesloteninhetParitairSubcomitvoordevlasbereiding,betreffende
hetaanvullendpensioen,BS19oktober2017.
Koninklijk besluit van 22 oktober 2017 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve
arbeidsovereenkomst van 8 mei 2017, gesloten in het Paritair Comit voor de gezondheidsinrichtingen en
diensten,betreffendedesectoralepensioentoezeggingvoorhetjaar2016,BS8november2017.
arbeidsovereenkomst van 8 mei 2017, gesloten in het Paritair Comit voor de Vlaamse welzijns en
gezondheidssector,betreffendedesectoralepensioentoezeggingvoorhetjaar2016,BS8november2017.
arbeidsovereenkomstvan14juni2017,gesloteninhetParitairSubcomitvoordesocioculturelesectorvande
VlaamseGemeenschap,betreffendedesectoralepensioentoezeggingvoorhetjaar2016,BS13november2017.
Koninklijk besluit van 12 november 2017 waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve
arbeidsovereenkomst van 2 februari 2017, gesloten in het Paritair Comit voor de begrafenisondernemingen, 23
betreffendedefinancieringvanhetsectoraalaanvullendpensioenindesectorvandebegrafenisondernemingen,
BS29november2017.

20172018
OMBUDSMAN: Informatie en raadgevingsplicht: ingevolge bemiddeling

toepassing van de vroegst mogelijke ingangsdatum bij gebrek aan een zeer
compleetenproactiefantwoordoverdeingangsdatum
DeRVP(nuFPD)betekentaaneenfeitelijkgescheidengepensioneerde,dieineenechtscheidingsprocedureverwikkeldis,met
ingangvan1augustus2009eenpersoonlijkrustpensioenalswerkneemster.Haarechtgenootdietoennognietdewettelijke
pensioenleeftijdbereiktheeftenvanwiezefeitelijkgescheidenleeft,werktopdatmomentnogverderzonderzijninkomsten
te beperken. Na ontvangst van de correcte pensioenbeslissing vraagt de gepensioneerde, die meldt dat ze in een
echtscheidingsprocedureverwikkeldis,perbriefop24september2009aandeRVPofzijeengedeeltevanhetpensioenvan
haar echtgenoot kan krijgen. De RVP antwoordt in oktober 2009 op dat moment is de echtscheidingsprocedure is nog
lopendedatwanneerhaarechtgenooteenpensioenaanvraagzalindienenhaarrechtopeenpensioenalsfeitelijkgescheiden
echtgenotezalwordenonderzocht.DeRVPzegtnietsoverhoebetrokkenehaarpensioenrechtenkanvrijwarenwanneerde
echtscheiding zal uitgesproken en overgeschreven zijn in de registers van de burgerlijk stand. Nauwelijks enkele maanden
later,indeloopvandemaandfebruari2010,wordtdeechtscheidinginderegistersvandeburgerlijkestandovergeschreven.
Indeloopvanhetjaar2012,ophetmomentdatdeexechtgenootvandegepensioneerdezelfeenpensioenaanvraagindient
omdathijgestoptismetwerken,dientdegepensioneerdeeenpensioenaanvraaginomalsnogeenpensioenopbasisvande
loopbaanvanhaarexechtgenoottekrijgen.DeRVPkentaandegepensioneerdevanafdemaandvolgendophaaraanvraag,
metnamevanaf1november2012,bijkomendbijhaarpersoonlijkepensioendatzijreedsgeniet,eenrustpensioenalsuitde
echtgescheidenechtgenotevan178europermaandtoe.DegepensioneerdevindthetnietkunnendatdeRVPhaarpensioen
alsuitdeechtgescheidenechtgenotepastoekentvanafnovember2012ennietvanafdemaandvolgendopdeoverschrijving
vandeechtscheidingindeburgerlijkestand,zijndevanaf1maart2010.BijgevolgcontacteertzijdeOmbudsmanPensioenen.
Artikel76vanhetKBvan21december1967voorzietvoordergelijkgevalnietineenambtshalveonderzoekvanhetrechtop
een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot. De RVP had de wetgeving dus correct toegepast. De Ombudsman
Pensioenen doet een aanbeveling om de wetgeving aan te passen zodat ook voor dergelijke gevallen een ambtshalve
onderzoek van het pensioen als uit de echtgescheiden echtgenoot vanaf de eerste dag van de maand volgend op de
overschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand zou gevoerd worden zie JV Ombudsdienst
Pensioenen2012,p.38.Dochtotophedenisdewetgevingnietaangepast.AlhoewelhetantwoordvandeRVPcorrectwas,
vraagtdeOmbudsmanofeencompleetenproactiefantwoordenadviesvertrekkendvaneenbrederekijkopdevraagvan
betrokkene(dusnietenkelrekeninghoudendmetdetoestandophetogenblikvandevraagstellingdochookmetdenakende
echtscheidingendeoverschrijvinghiervaninderegistersvandeburgerlijkestand)zodatbetrokkenevollediggenformeerdis
teneindealhaarrechtenuitteoefenen,nietterechtvaardigenis.Terverantwoordingwordtverwezennaarartikel3en4van
het Handvest van de sociaal verzekerde betreffende de informatie en raadgevingsplicht. Artikel 3 stelt immers dat de
instellingen van sociale zekerheid verplicht zijn aan de sociaal verzekerde die daar schriftelijk om verzoekt, alle dienstige
inlichtingen betreffende zijn rechten en verplichtingen te verstrekken en uit eigen beweging de sociaal verzekerde alle
bijkomendeinformatieteverschaffendienodigisvoordebehandelingvanzijnverzoekofhetbehoudvanzijnrechten().
Deze inlichting moet nauwkeurig en compleet zijn om de betrokken sociaal verzekerde toe te laten al zijn rechten en
verplichtingenuitteoefenen.Artikel4bepaaltdatonderdezelfdevoorwaardendeinstellingenvansocialezekerheidinzake
de materies die hun aanbelangen aan ieder sociaal verzekerde die erom verzoekt, raad moeten geven in verband met de
uitoefeningvanzijnrechtenenhetvervullenvanzijnplichtenenverplichtingen.Eenzeercompleetenproactiefantwoorden
advieszouerdantoeleidendatdegepensioneerdeookgenformeerdzouzijnoverhaarpensioenrechtenalsechtgescheiden
echtgenote ende verplichting om een aanvraag in te dienen teneinde deze rechten te kunnen uitoefenen. De Ombudsman
vraagt bij gebrek aan een dergelijk antwoord de brief met de vraag om informatie en advies van 24 september 2009 te
beschouwen als een effectievepensioenaanvraag om de rechten op een pensioen als uit de echt gescheidenechtgenote te
24
bekomenvanaf1maart2010(demaandvolgendopdedatumvandeoverschrijvingvandeechtscheidinginderegistersvan
de burgerlijke stand). De FPD gaat in op het bemiddelingsverzoek en kent het rustpensioen als uit de echt gescheiden
20172018
echtgenotewerknemertoemetterugwerkendekrachtvanaf1maart2010enbetaaltdeachterstalligepensioenbedragenten
bedragevan4.285,53eurouit.
Nummer2jaargang12afgeslotenop4december2017.
Deze nieuwsbrief is verbonden aan de bijzondere leergang pensioenrecht en wordt in functie van
recenteontwikkelingenopgesteld.Hetdoelisdestudentenengenteresseerdenteinformerenoverde
allerlaatste ontwikkelingen in het pensioenrecht. Reacties zijn welkom yves.stevens@kuleuven.be of
leergangpensioenrecht@law.kuleuven.be.
DenieuwsbriefLeergangpensioenrechtiserkendalsjuridischtijdschriftindezinvanart.280,5van
hetwetboekderregistratie,hypotheekengriffierechtenerkenningsnummerE.L.911/1021/135.
25

Nieuwsbrief 2 Jaargang 12 Leergang Pensioenrecht

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Nieuwsbrief 2 Jaargang 12 Leergang Pensioenrecht

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

LEERGANG

1. Afschaffing diplomabonificatie voor statutaire ambtenaren en personeelsleden van het

Vooreerst stelt het arbeidshof te Antwerpen dat de groepsverzekering tussen de werkgever en de

L. GLORIE, Inkomensgarantie voor ouderen: aanpassing toekenningsvoorwaarden vanaf 1 september 2017,

In Switzerlands multipillar retirement system, mandatory occupational pensions (including 1e plans)

erkende ondernemingen die buurtwerken of diensten leveren, betreffende de pensioenpremie voor de

OMBUDSMAN: Informatie en raadgevingsplicht: ingevolge bemiddeling

También podría gustarte