F e b r u a r

DOGADAJI OPSTEG KARAKTERA

1. februar VS N O V i POJ (ekonomsko odeljenje) uputio Stabu 2. udarnog korpusa NOVJ (za
intendanturu) uputstva o snabdevanju i o reavanju tekih problema ishrane, o
uvanju i opravci odee i obue i o strukturi intendantura; ujedno nalae da se pri
Stabu korpusa otvori intendantski kurs.
V N O V i POJ naredio GS N O V i PO za Hrvatsku: jednu diviziju 6. korpusa NOVJ
staviti na raspolaganje VS N O V i POJ i pristupiti formiranju nove divizije.
V NOV i POJ uputio tabu 2. udarnog korpusa NOVJ direktivu: da se NOP od-
redi na Kosovu, ukoliko ne mogu opstati na svom podruju, oslone na slobodnu teri-
toriju koju dri 2. udarni korpus; dr. partijska rukovodstva moraju odravati stalne
veze s partijskim organizacijama na terenu.

3 februar VS NOV i PO.J uputio depeu GS NOV i PO za Hrvatsku: trai da se za formi-

ranje ininjerijske brigade uputi do kraja februara 250 boraca, od kojih SO':- stru-
njaka svih zanata, i da ljudstvo mora biti sposobno za borbu i pokret.

4. februar CK K P J uputio depeu CK K P H : deo Bosanske krajine na levoj obali r. Une, s

tamonjim N O P odredima i partijskim organizacijama, i dalje ostaje pod rukovod-
stvom CK K P H i G NOV i PO za Hrvatsku; delegate meunarodnog Crvenog krsta
uputili u V N O V i POJ.
V N O V i POJ uputio depeu G NOV i PO za Hrvatsku: obavetava da je pred-
stavnik rukovodstva HSS Tomo Janikovi, po direktivi predsednika HSS Vladimira
Maeka, stigao u Kairo i preko izbeglike vlade K r a l j e v i n e Jugoslavije traio da ide
u London i da se povee s Jurjem Krnjeviem i drugim rukovodiocima HSS, inae
lanovima izbeglike vlade Kraljevine Jugoslavije, radi pojaane borbe protiv
NOP-a.
VS NOV i POJ uputio depeu G NOV i PO za Hrvatsku: odobrava sporazum koji
je predstavnik 4. korpusa N O V J utanaio sa Huskom Miljkoviem. komandantom
muslimanske milicije u Cazinskoj krajini, u vezi sa prelaskom ovoga na stranu
NOVJ: daje direktivu da se u jedinice pod komandom Huske Miljkovia uputi do-
voljno rukovodeeg kadra, nastojei da to budu muslimani (ukoliko ih nema do-
voljno, traiti ih od taba 5. udarnog korpusa NOVJ).

Februar p. NKO.T doneo odluku da se pregovori izmeu izbeglike vlade Kraljevine Jugoslavije
i njega i dalje vode iskljuivo s pozicija odluka II zasedanja AVNOJ-a

6. februar V N O V i POJ uputio G NOV i PO za Hrvatsku direktivu: oficiri saveznikih

vojnih misija mogu prisustvovati operacijama naih jedinica; oni treba da se uvere
u portvovanost i hrabrost naih boraca i da osete tekoe naeg ratovanja.

7. februar Vrhovni komandant NOV i POJ maral Jugoslavije Josip Broz Tito uputio depeu
G N O V i PO za Hrvatsku: odobrava dolazak jednog amerikog i jednog britanskog
oficira u savezniku vojnu misiju pri Stabu 4. korpusa N O V J ; saoptava da je
odobrio dolazak saveznike vojne misije u Stab 10. korpusa NOVJ; trai da se
odredi mesto na koje e se iz aviona bacati materijal za 10. korpus NOVJ.
U Monopoliju (u Italiji) uspostavljena baza Ratne mornarice NOVJ.

S. februar CK K P J uputio direktivno pismo Oblasnom komitetu K P H za Dalmaciju: ukazujui

na nedostatke i greke koje su se pojavile u radu partijskih rukovodstava i organi-
zacija i drugih narodnooslobodilakih organizacija u vremenu od kapitulacije Ita-
lije trai se da se razvija svesna, dobrovoljna disciplina svih boraca, energino
iskorenjuje lokalpatriotizam, jer se jedinstvo vojske ima uvati kao enica oka,
povea briga za prijem novih lanova KPJ u jedinicama, prui vea pomo orga-
nizacijama SKOJ-a, podie kulturni i politiki nivo boraca; posebno istie da je na
podruju Dalmacije, gde se odrava kontakt sa inostranstvom, svaki borac i stare-
ina obavezan da dostojno reprezentuje nau vojsku i na narod, da svakog naeg
oveka treba uiti beskrajnoj vernosti svome narodu.

671
1944. februar DOG A D A.II O P T E G K A R A K T E R A februar 1944.

Vrhovni komandant N O V i POJ maral Jugoslavije Josip Broz Tito izdao naredbu
o organizaciji i strukturi tabova korpusa. Slab korpusa Ima iperativni deo i korpu-
snu vojnu oblast; operativni deo ima odsek operativni za vezu, obavetajni, za
naoruanje, intendanturu, sanitet i vojni sud; korpusna vojna oblast, kojom ruko-
vodi zamenik komandanta, ima odsek za mobilizaciju, za saobraaj, ekonomski,
sanitetski, za zatitu naroda i oblasni vojni sud; u sluaju odlaska operativnog dela
taba, rukovoenje jedinicama na podruju korpusa preuzima zamenik komandanta.
Naredba precizira izvrne organe: komande podruja (koje obuhvataju jednu eko-
nomsku teritorijalnu celinu od 2 3 sreza), komande mesta i seoske strae, njihov
sastav i zadatke. D i v i z i j e koje su vezane za jednu teritoriju uspostavljaju vojnu
vlast u duhu ove naredbe. Ukidaju se sve dotadanje naredbe o organizaciji vojne
vlasti u pozadini. (Tumaenja i razjanjenja ove naredbe data su od strane VS
23. februara 1944.)

Stab mornarice N O V J obavestio VS N O V i POJ da su saveznici predloili da se

na o. Visu, uz njihovu pomo u materijalu i instruktorima, otvori diverzantski
kurs. To je VS N O V i POJ 10. februara odobrio.

U saveznikoj Vrhovnoj komandi za Evropu utvren konaan plan za iskrcavanje

saveznikih snaga u Normandiji (ifra Overlord).

9. februar Predsednik N K O J - a i vrhovni komandant N O V i POJ maral Jugoslavije Josip

Broz Tito uputio pismo predsedniku vlade V. Britanije Vinstonu Cerilu, u kome
mu saoptava zakljuke sa savetovanja lanova N K O J - a i A V N O J - a : jedinstvo ju-
goslovenskih naroda ne moe postojati dok postoje dve vlade, jedna u Jugoslaviji
a druga u Kairu; zato izbegliku vladu K r a l j e v i n e Jugoslavije treba raspustiti, a
sa n j o m i formacije Drae Mihailovia; ta vlada mora da poloi vladi AVNOJ-a
potpun raun o rashodovanju ogromnih suma narodnog novca; saveznici treba dn
priznaju N K O J kao jedinu vladu Jugoslavije; pitanje monarhije odluilo bi se slo-
bodnom voljom naroda posle osloboenja zemlje; jedino pod tim uslovima Nacio-
nalni komitet osloboenja Jugoslavije bi bio spreman da sarauje sa izbeglikom
vladom K r a l j e v i n e Jugoslavije.

VS N O V i POJ, obavestio Slab 3. udarnog korpusa N O V J da je Stab 5. udarne

divizije prebacio svoje snage na prostoriju Kalinovik Foa i naredio mu da snage
koje je predvideo za o v a j odsek zadri n i prostoriji s. Bogovii Rogatica So-
kolac radi obostranog dejstva na viegradskim komunikacijama.

VS N O V i POJ uputio depeu GS N O V i PO za Hrvatsku: trai da se tenkisti,

avijatiari i mornari upuuju u Drvar; pita da li postoji radio-veza sa rukovodstvom
N O P u Zagrebu; da se ameriki avijatiari koji su se spustili na slobodnu teritoriju
i nalaze se kod G N O V i PO za Hrvatsku upute u Drvar, efu saveznike vojne
misije generalu Ficroju Maklinu.

70. februar U Kvebeku (u Kanadi) otpoeo osmodnevni sastanak izmeu predsednika SAD
Franklina Ruzvelta i predsednika vlade V. Britanije Vinston a Cerila, na kome su
prisustvovali britanski i ameriki naelnici generalitabova. Na njemu je utvreno
britansko uee u ratu protiv Japana i njihova zajednika politika u pogledu evrop-
skih nacija.

12. februar Predsednik N K O J - a maral Jugoslavije Josip Broz Tito uputio depeu izvrnim odbo-
rima Z A V N O Crne Gore i Boke i A S N O Sandaka u kojoj trai podatke: o stanju
stoke i stonih stanica, o pripremama za ovogodinju setvu i stanju poljoprivrednog
alata, o broju izbeglog stanovnitva, o zaraznim bolestima, javnim zdravstvenim
slubama i mogunosti izolacije zaraznih bolesnika.

13. februar tab nemake 2. oklopne a r m i j e naredio podreenim tabovima i komandama: na

ostrvima pohvatati sve stanovnitvo sposobno za vojnu slubu i otpremiti na kopno,
ukljuiti u ustako-domobranske jedinice, upotrebiti za rad na utvrivanju obale
ili uputiti u logore u unutranjosti zemlje; pripremiti evakuaciju stanovnitva sa
obalskog pojasa u sluaju iskrcavanja anglo-amerikih snaga na dalmatinsku obalu.

V N O V i POJ naredio G N O V i PO za Hrvatsku da jednom brigadom vri pri-

tisak ka Martin-Brodu, kako bi se oslabio pritisak nemakih snaga koje iz rejona
Bos. Grahova napadaju ka Drvaru.

14. februar U vezi sa predlogom nekih trgovinskih firmi u Svajcarskoj, V N O V i POJ uputio
depeu G N O V i PO za Hrvatsku: da poslovni krugovi u Svajcarskoj dostave
katalog proizvoda i uslove prodaje, a V e, im bude mogue, u vajcarsku po-
slati strunu komisiju da tamo obrazuje odbor koji e raditi na tome da se razni
materijali za obnovu zemlje dobiju pod to p o v o l j n i j i m uslovima.

fi 72
1944. februar DOGADAJI OPSTEG K A R A K T E R A februar 1944.

VS NOV i POJ naredio Stabu 3. udarnog korpusa NOVJ da njegove jedinice razviju
aktivnost na odseku Sarajevo Viegrad, poto neprijateljske snage vre pritisak
u Bosanskoj krajini. Ujedno ga obavetava da je 5. udarnoj diviziji nareeno da iz
rejona Foe sadejstvuje s njegovim jedinicama.

Predsednik izbeglike vlade Kraljevine Jugoslavije Boidar Puri upozorio amba-

sadora Bogoljuba Jevtia, u Londonu: predstavniku Drae Mihailovia Lazareviu
zabraniti davanje bilo kakvih izjava, jer one nanose tete ravnogorskoin pokretu.

15. februar CK K P J uputio direktivno pismo CK SKOJ-a: daje uputstva u vezi sa odravanjem
II omladinskog kongresa; daje direktivu da se uvrste veze sa svim rukovodstvima
SKOJ-a u zemlji, da se izradi opti plan politikog rada za sve lanove SKOJ-a.

Februar s. Maekova rukovodea grupa HSS zakljuila sporazum sa vladom NDH: da ustae i
domobrani, u asu kapitulacije Nemake, pomognu Ma ek u u preuzimanju vlasti,
a da rukovodstvo HSS uzme ustake zloince pod svoju zatitu.
Na prostoriju Vinkovci Ruma prebaena iz Slezije nemaka 13. SS divizija Han-
ar radi dejstva protiv jedinica N O V i PO Vojvodine u Sremu, a potom i u Bosni.

17. februar Predsednik NKOJ-a i vrhovni komandant N O V i POJ maral Jugoslavije Josip
Broz Tito uputio A V N O J - u nacrt dravnog grba DF Jugoslavije.

1!). februar VS NOV i POJ uputio direktivu Stabu 3. udarnog korpusa NOVJ: obavetava da e
5. udarna divizija uskoro krenuti za Srbiju; nareuje da se na prostoriju Kalinovik
Foa Gorade upute planirane snage koje e se povezati, s jedinicama 2. udarnog
korpusa NOVJ u Sandaku; ukazuje na znaaj rejona Kalinovika s obzirom na
mogunost saveznikog iskrcavanja, kao i na mogunost dejstvoVanja ka Trnovu.
Sarajevskom polju 1 pruzi Pale Sarajevo i povezivanje sa hercegovakim snagama
preko Uloga; nareuje da se 5. udarnoj diviziji dodeli radio-stanica i istie da su
uslovi za mobilizaciju povoljni.

VS NOV i POJ uputio depeu Stabu 2. udarnog korpusa NOVJ: 2. proleterska udarna
i 5. udarnu divizija NOVJ krenue predvienim pravcem (za prodor u Srbiju) pod
komandom taba 5. udarne divizije NOVJ; nareeno je Stabu 3. udarnog korpusa
NOVJ da jednu svoju diviziju uputi na prostoriju Kalinovik Foa Gorade,
poto je ta prostorija vana u sluaju saveznikog iskrcavanja na Jadranu; potrebno
je da sandake jedinice dre rejon Cajnia i povezu sc s kosovskim jedinicama.

20. februar General Duan Simovi. bivi predsednik vlade Kraljevine Jugoslavije, izjavio preko
londonskog radija: N e priznati Narodnooslobodilaku vojsku i narodnooslobodi-
laki pokret znai raditi protiv saveznika, za raun neprijatelja.*

21. februar VS NOV i POJ uputio depeu GS NOV i PO za Hrvatsku: trai da se svi partizani
vazduhoplovne, tenkovske i oferske struke, bez obzira na dunost i poloaj, naj-
hitnije upute Stabu 5. udarnog korpusa NOVJ, odakle e krenuti u SSSR radi obuke.

VS N O V i POJ uputio depeu Stabu 2. udarnog korpusa NOVJ: u zahvatu Lima,

od sandakih jedinica i jedne crnogorske brigade, formirati diviziju; na odseku
Podgorica (sada: Titograd) Niki postaviti 3. udarnu diviziju NOVJ (dve crno-
gorske brigade) a u Primorje ve formiranu Primorsku operativnu grupu (koja ima
uslove za preformiranje u diviziju); brigade popuniti snagama iz odreda, a odrede
svesti na najnuniju meru: izraziti jai neposredan uticaj na mlade brigade; ovim
bi bila zavrena globalna formacija taba 2. udarnog korpusa NOVJ (unutar koje
izvriti popunu i dalje razvijati jedinice).
U britanskom parlamentu predsednik vlade V. Britanije Vinston Ceril izneo zaklju-
ke svoje vlade u pogledu stanja u Jugoslaviji i, izmeu ostalog, rekao: Partizanski
pokret ubrzo je brojno nadmaio snage generala Mihailovia. Ne samo Hrvati i
Slovenci, ve i veliki broj Srba priao je maralu Titu, i u ovom momentu on ima
vie od etvrt miliona ljudi sa sobom i velike koliine naoruanja otetog od nepri-
j a t e l j a . . . U ovim herojskim snagama i oko njih razvio se nacionalni pokret ujedi-
njenja. Komunistiki delovi imali su ast da ponu prvi U maralu Titu
partizani su nali istaknutog vou, slavnog u borbi za slobodu.

22. februar VS NOV i POJ naredio Slabu 2. udarnog korpusa NOVJ: da u Stab 5. udarnog
korpusa najhitnije uputi preostalo vazduhoplovno, tenkovsko i ofersko osoblje;
da povrati deo istog ljudstva koje je upueno ka o. Visu. jer e svi biti upueni
na obuku u SSSR; ujedno ga je obavestio da Stab mornarice trai s njim vezu
radi organizacije dotura materijala na elu obale izmeu Dubrovnika i Boke.

43 673
1944. februar DOGAAJI OPSTEG K A R A K T E R A februar 1944.

23. februar Iz Drvara CK K P J uputio CK K P H irektivno pismo: ukazuje na nepravilne sta-

vove u pismu Agitpropa CK K P H upuenom divizijskim komitetima, na iluzije da
se N K O J nalazi pred neposrednim priznanjem od strane saveznika, na sektaki stav
prema zapadnim saveznicima, na nepravilno gledanje na partijske kurseve i druge
oblike kulturno-prosvetnog rada; istie potrebu za jo veom popularizacijom KPJ,
njenog autoriteta i njene Unije, jer je ona jedna od glavnih temelja za uvrenje
bratstva naroda Jugoslavije i stvaranja nae zajednike drave; trai da se sav
partijski materijal o organizacionim promenama i o politikoj liniji alje na uvid
CK K P J ; zabranjuje da agitpropi upuuju pisma divizijskim komitetima i partij-
skim organizacijama na terenu, da organizuju partijske kurseve i da kritikuju ko-
mitete u vojsci i na terenu, jer to mogu da ine samo odgovarajui centralni komi-
teti- I _ . .Ub
Vrhovni komandant NOV i POJ maral Jugoslavije Josip Broz Tito uputio borcima,
komandirima, komandantima i politkomesarima N O V i POJ poruku povodom 23.
februara, 26-godinjice Crvene armije. U poruci se istie: Crvena armija nanosi
sve stranije udarce faistikim osvajaima, a njen pobedonosni mar prema zapadu
radosno odjekuje u srcima svih porobljenih naroda Evrope; praznik Crvene
armije podstie njene pripadnike na jo snaniji udarac protiv faizma; laj praznik
podstie i pripadnike NOV i POJ na jo nemilosrdniju borbu protiv okupatora i
njegovih domaih slugu; Crvena armija slui kao primer herojstva i rodoljublja.
Na kraju se pripadnici N O V i POJ pozivaju da poslednjtm odlunim borbama po-
kau da su dostojni saborcl saveznike herojske Crvene armije.

Povodom godinjice Crvene armije, CK S K P (b) istakao, pored ostalih, sledeu parolu:
Junaki partizani Jugoslavije, vaa borba za slobodu i nezavisnost domovine slui
svim porobljenim narodima Evrope kao primer koji ih oduevljava! 2iveo herojski
narod Jugoslavije i njegova hrabra Narodnooslobodilaka vojska koja se samopre-
gorno bori protiv faistikih osvajaa!

Naelnik saniteta VS N O V i POJ uputio direktivu Slabu 2. udarnog korpusa NOVJ

u vezi s pojavom velike epidemije gripa: trai da se odmah preduzmu mere za
spreavanje epidemije i u tu svrhu izdaje uputstvo svim potinjenim jedinicama.

Na aerodrom kod Bos. Petrovca avionom stigla iz Barija (u Italiji) sovjetska vojna
misija pri VS N O V i POJ, sa generalom Kornejevom na elu. Ona je sutradan
dola u Drvar, u sedite VS N O V i POJ.

24. februar U Drvaru predsednik NKOJ-a i vrhovni komandant NOV i POJ maral Jugoslavije
Josip Broz Tito priredio sveanu veeru u ast dolaska sovjetske vojne misije.
Pozdravljajui njene lanove on je rekao: .Mi smo vas odavno oekivali. Nai
narodi, nai borci, komandiri i politkomesari sa enjom su oekivali dan kada
e vas videti u svojoj sredini*. Sef sovjetske misije general Kornejev zahvalio se
i, pored ostalog, rekao: >-Ja vas pozdravljam kao najtalentovanijeg organizatora
i rukovodioca Naronooslobodilake vojske herojskog jugoslovenskog naroda. Ju-
goslovenski narod i njegova Narodnooslobodilaka vojska u tekim uslovima nali
su u sebi snage da se bore i da nanose udarac za udarcem nemako-faistikim
zavojevaima. Takav narod nikada nee biti pod faistikom izmom. Sef britansko-
-amerike vojne misije pri VS N O V i POJ general Eicroj Maklin pridruio se do-
brodolici i rekao: Ovde u Jugoslaviji general Kornejev moi e da vidi, kao to
sam i ja video, poetke nove Evrope. Uveren sam da e ga ono to bude video
ispuniti entuzijazmom i poverenjem u budunost... Meutim, posledice tog pokreta
prelaze okvire Jugoslavije. Narodnooslobodilaka vojska vee veliki broj neprijatelj-
skih divizija, ije bi snage inae bile upotrebljene na istonom ili na italijanskom
frontu, ili kao odbrana od velike saveznike invazije koja e uskoro zapoeti na
zapadu Evrope. To je vrlo stvaran i vaan doprinos saveznikom ratnom naporu.
Nadajmo se da e slavni primer Jugoslavije probuditi ostale potlaene narode
Evrope da ustanu protiv zajednikog neprijatelja i da e gnusne snage faizma
uskoro pasti zgaene snagom ujedinjenih naroda.

CK K P J uputio telegram Stabu 2. udarnog korpusa NOVJ u vezi sa odravanjem

II omladinskog kongresa: kongres e se odrati sredinom aprila; iz Crne Gore e
doi 40 delegata, iz Srbije 30. iz Makedonije 20, iz Sandaka 15, s Kosova i Meto-
hije 15, doi e omladinske delegacije iz Albanije, Grke i Bugarske; sve delegacije
se prikupljaju u Crnoj Gori, kod taba 2. udarnog korpusa NOVJ; o svemu ovome
obavestiti zainteresovana rukovodstva. Ujedno se istie da politodel koji se nalazi
u Junomoravskoj NO brigadi ostaje na radu u njoj.

25. februar Predsednik vlade V. Britanije Vinston Ceril obavestio vrhovnog komandanta NOV
i POJ marala Jugoslavije Josipa Broza Tita da je ve nareeno da britanski ofi-
ciri budu povueni iz etnikih tabova i predloio mu povratak kralja Petra n
Karaorevia u Jugoslaviju.

26. februar Po odobrenju vrhovnog komandanta N O V i POJ marala Jugoslavije Josipa Broza
Tita, na o. Vis stigao britanski mornariki komandos br. 43, jaine 500 ljudi.

674
1944. februar BOSNA I HERCEGOVINA f e b r u a r 1944.

27. februar V N O V i POJ n a r e d i o S t a b u m o r n a r i c e da na o. V i s u otvori artiljerijsku kolu.

D e o s l u a l a c a p o s l a e v o j n a misija N O V i POJ pri s a v e z n i k o j komandi u B a r i j u
(u Italiji).

28. februar Iz D r v a r a CK K P J u p u t i o d i r e k t i v n o p i s m o p o k r a j i n s k o m k o m i t e t u KPJ za Crnu

Goru i B o k u : i s t i e krupan n a p r e d a k organizacije KP u Crnoj Gori i Boki u p o l i -
t i k i m i o r g a n i z a c i o n i m p i t a n j i m a ; u k a z u j e na i z v e s n e slabosti u radu i k a o n a j -
v a n i j e z a d a t k e p o s t a v l j a : d a l j e p r o i r e n j e N O B - a p o v e a n j e m broja jedinica i
n j i h o v o g brojnog stanja, u v r i v a n j e i r a z v i j a n j e NO odbora, n a j a k t i v n i j e u e -
e k o m u n i s t a u izgradnji n a r o d n e vlasti.

29. februar N e m a k i p o s l a n i k u N D H Zigfrid K a e u p u t i o m i n i s t a r s t v u i n o s t r a n i h p o s l o v a T r e e g

Rajha i z v e t a j o z i m s k i m o p e r a c i j a m a n e m a k i h , u s t a k o - d o m o b r a n s k i h i e t n i k i h
snaga; kae da j e d i n i c e N O V i POJ nisu o z b i l j n o o s l a b l j e n e ; naprotiv, o n e sada
pokazuju p o j a a n u aktivnost.

Februar P r e d s e d n i k v l a d e V. B r i t a n i j e V i n s t o n Ceril poruio p r e d s e d n i k u N K O J - a Josipu

Brozu T i t u : s p r e m a n je da kralju P e t r u II K a r a o r d e v i u s a v e t u j e da se o d r e k n e
D r a e M i h a i l o v i a a k o bi to o m o g u i l o s a r a d n j u N a c i o n a l n o g k o m i t e t a i kralja.
U M o s k v i odran a n t i f a i s t i k i S l o v e n s k i miting. On je p o z d r a v i o borce NOVJ,
naglasivi da njihova h e r o j s k a borba izaziva u s h i e n j e c e l o k u p n o g s l o b o d o l j u b i v o g
oveanstva.
U logoru G r a v i n a (u Italiji), od Istrana. P r i m o r s k i h S l o v e n a c a , j e d n o g bataljona
Crnogoraca i i z v e s n o g broja p r e z d r a v e l i h ranjenika, f o r m i r a n a 3. p r e k o m o r s k a b r i -
gada koja je k a s n i j e ula u s a s t a v 26. d i v i z i j e 8. korpusa NOVJ.
Na o. Visu. po n a r e e n j u V N O V i POJ, f o r m i r a n a kola m o r n a r i c e N O V J .

BOSNA I HERCEGOVINA

1. februar Iz z a s e d e na Zegulji (na putu S t o l a c Ljubinje) delovi 10. h e r c e g o v a k e u d a r n e

brigade 29. u d a r n e d i v i z i j e N O V J unitili 6 k a m i o n a sa o b e z b e e n j e m j a i n e v o d a
iz s a s t a v a 1. b a t a l j o n a 14. p u k a n e m a k e 7. SS d i v i z i j e P r i n c Eugen. I s t o v r e m e n o
su spreili i n t e r v e n c i j u o j a a n e e t e istog b a t a l j o n a iz Ljubinja. N e p r i j a t e l j s k i g u -
bici: 32 m r t v a i 9 z a r o b l j e n i h vojnika, a gubici d e l o v a 10. brigade: 2 m r t v a i 3
ranjena borca.

2. februar N a r e d b o m GS N O V i PO za H r v a t s k u f o r m i r a n t a b U n s k e o p e r a t i v n e grupe. On
treba da r u k o v o d i d e j s t v i m a jedinica u C a z i n s k o j krajini.

4. februar Ojaana 10. h e r c e g o v a k a udarna brigada 29. u d a r n e d i v i z i j e N O V J napala p o s a d u

e l e z n i k i h stanica Dui. Talea i J a s e n i c a - L u g i p o s a d u m o s t a u D r a i n - D o l u (tri
e t e 14. puka d o m o b r a n s k e 6. p e a d i j s k e d i v i z i j e i j e d n u e t u e t n i k e T r e b i n j -
s k e brigade). Ona je pri t o m e spalila d v e e l e z n i k e s t a n i c e i unitila j e d a n k a m i o n
i j e d a n teretni voz, a u d r u g o m vozu, i z b a e n o m iz ina, ubila 5 i r a n i l a 20 n e m a -
kih v o j n i k a . D o m o b r a n i su imali 30 zarobljenih. 1 m r t v o g i 1 r a n j e n o g vojnika,
a etniki gubici nisu poznati. B r i g a d a je i m a l a 4 r a n j e n a borca. Z a p l e n i l a je: 2 p.
mitraljeza, 2 a u t o m a t a . 28 puaka i 15.000 p u a n i h m e t a k a .

5. februar Iz Ljubinja. Stoca. B i l e e i Trebinja d v e n e m a k e p u k o v s k e b o r b e n e grupe, jedna

iz 7. SS d i v i z i j e > Princ Eugen, a druga iz 181. p e a d i j s k e divizije, o j a a n e d e l o v i m a
e t n i k o g T r e b i n j s k o g k o r p u s a i 14. p u k a d o m o b r a n s k e 6. p e a d i j s k e d i v i z i j e (oko
4.000 vojnika), p o e l e k o n c e n t r i a n n a p a d s c i l j e m da 10. h e r c e g o v a k u udarnu b r i -
gadu 1 J u n o h e r c e g o v a k i N O P odred 29. u d a r n e d i v i z i j e N O V J u n i t e u o k r u e n j u
(operacija Falkenjagd 1. Do 16. februara n e p r i j a t e l j je prokrstario okrueni d e o
s l o b o d n e teritorije, s p a l i o 5 sela i unitio 2 m o s t a na r. Trebinjici. Brigada i odred
29. d i v i z i j e N O V J izbegli su o d l u u j u e s u d a r e s j a i m n e p r i j a t e l j e m , ali su mu u
d v a d e s e t a k m a n j i h a k c i j a i d i v e r z i j a naneli z n a t n e gubitke, spreivi p l j a k u i m a -
s o v n i j e represalije. Drugi delovi 29. d i v i z i j e razbili su j e d a n n e m a k i b a t a l j o n kod
s. G. i D. M e k e Grude. N e p r i j a t e l j je i m a o blizu 200 m r t v i h i p r e k o 100 ranjenih
(skoro i s k l j u i v o n e m a k i h vojnika). Gubici j e d i n i c a 29 u d a r n e d i v i z i j e N O V J : oko 20
m r t v i h i p r e k o 30 r a n j e n i h boraca.

Blizu s. B e r e g a (kod Sokolea) 2. krajika udarna brigada 27. u d a r n e d i v i z i j e N O V J

vodila t r o a s o v n u borbu protiv j e d n o g bataljona u s t a k e 1. brigade i prisilila ga
da se p o v u e u Rogaticu. G u b i c i n e p r i j a t e l j a : o k o 60 m r t v i h i ranjenih, a gubici
2. k r a j i k e brigade: 9. m r t v i h boraca.

7. februar Odrano o k r u n o s a v e t o v a n j e S K O J - a za o k r u g P o d g r m e . A n a l i z i r a n je dotadanji

rad i p o s t a v l j e n i su budui zadaci.

675
1944. februar BOSNA I HERCEGOVINA februar 1944.

Na putu D. Vakuf Jajce (kod s. Vijenca) 3. bataljon 1. proleterske udarne bri-

gade 1. proleterske udarne divizije NOVJ napao iz zasede neprijateljsku kolonu od
oko 50 kamiona (s vojnicima) koja se kretala prema Jajcu i naneo j o j gubitke od
oko 30 mrtvih i 40 ranjenih.

Kod Bijeljine, naredbom taba 18. udarne divizije NOV.J, od Mavanske partizanske
ete formiran Mavanski N O P odred.

8. februar Od Cazinskog N O P odreda u V. Kladui, po nareenju taba 4. korpusa NOVJ,

formirana I. muslimanska brigada Unske operativne grupe.

10. februar Izmeu s. aavice i s. Buevia Blatne delovi 2. diverzantskog bataljona 4. korpusa
NOVJ poruili elezniku prugu Bos Novi Biha na 8 mesta. Saobraaj je obu-
stavljen 3 dana.

U s. Ponikvama (kod Cajnia) od delova 1. umadijske i 1. junomoravske NO bri-

gade formirana 3. srpska N O U brigada. Ona je istog dana ula u sastav 2. proleterske
udarne divizije NOVJ.

U. februar Delovi nemake 1. brdske divizije i 1. i 4. brigade etnikog 1. bosansko-krajikog

korpusa iznenadili delove 1. udarne brigade 9. divizije N O V J i prodrli u Bos.
Grahovo

12. februar Kod s. G. i D. Meke Grude (na putu Gacko Bilea) tri bataljona 29. udarne divizije
NOVJ razbili jedan bataljon nemake 7. SS divizije Princ Eugen. Na bojitu je
naeno 118 poginulih nemakih vojnika. Gubici bataljona 29. udarne divizije NOVJ:
10 mrtvih i 11 ranjenih boraca. Zaplenjeno je 5 p. mitraljeza i nekoliko desetina
puaka.

13/14. februar Druga krajika udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ i Romanijski NOP odred
napali 24. bataljon ustake 1. brigade i etnike u Rogatici. Zbog intervencije nepri-
jatelja sa pravca Sokolca i Prae mesto nije zauzeto.
etvrta krajika udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ zauzela Gorade. Nemake
jedinice i etnici povukli su se.

15. februar Izaao prvi broj lista Zone kroz borbu, organa A F 2 - a za istonu Bosnu.

16. februar Blizu Kozarca 2. bataljon 11. krajike udarne brigade 4. udarne divizije NOVJ vodio
borbu protiv jednog domobranskog bataljona (ojaanog sa 3 tenka) i naneo mu gu-
bitke od oko 15 mrtvih i 20 ranjenih. Gubici bataljona: 6 ranjenih boraca

16/17. februar Peta vojvoanska udarna brigada (ojaana 3. bataljonom 2. vojvoanske udarne
brigade) 16. udarne divizije NOVJ, izvrila napad na Graanicu i zauzela je (sem
bolnice). U zoru, zbog jakog otpora neprijatelja, povukla se uz gubitke od 10 mrtvih
i 31 ranjenog borca.

18. februar Naredbom Slaba 11. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, od 50 boraca iz 12
krajike udarne brigade, ponovo formiran Banjaluki N O P odred.

Naredbom taba 11. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, od boraca lz biveg
Motajikog N O P odreda, ponovo formiran Motajiki N O P odred.
Naredbom taba 11. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, od bivih boraca
Teanjsko-teslikog N O P odreda, ponovo formiran Teanjsko-tesliki NOP odred.
Naredbom taba 11. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, od 5. bataljona 5
krajike NOU brigade, ponovo formiran Prnjavorski N O P odred.
U s. Brijesnici i Graanici 16. udarna divizija NOVJ unitila ustake posade, zatim
poruila most na r. Sprei kod s. Karanovca i elezniku prugu od Graanice do
Lukavca.

19. februar Cazinski partizanski bataljon Unske operativne grupe otpoeo dvodnevno razoru-
avanje andarmerijske posade iz Cazina koja se povlaila prema s. Ostrocu. Zaro-
bljen je 31 andarm, a zaplenjeni su 2 p. mitraljeza, 22 puke, 2 pitolja, 150.000 me-
taka i druga oprema.

21. februar Jedinice 8. krajike udarne brigade 4. udarne divizije NOVJ, posle etvoroasovne
borbe, odbile ispad nemakih i etnikih snaga (jaine bataljona) iz Prijedora u
pravcu s. Bastaha, nanevi im gubitke od oko 6 mrtvih i 13 ranjenih, uz sopstvene
gubitke od 3 mrtva i 7 ranjenih boraca.

676
 februar 1944.

22. februar U Vlasenici odrano oblasno savetovanje SKOJ-a za istonu Bosnu.

24. februar Iz rejona Bilee 10. i 12. hercegovaka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ
poele prodor prema Trebinju. U etvorodnevnim borbama, u sadejstvu sa delovima
Junohercegovakog N O P odreda i Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa
NOVJ, one su u uporitima Mosko, Jasen, Viluse, Lastva i Zupci razbile delove
etnike Trebinjske, Ljubinjske i Banjsko-vuedolske brigade. Zarobljeno je oko
AO a poginulo preko 40 etnika. Zaplenjeno je: 1 top, 3 minobacaa, 2 mitraljeza,
preko 100 puaka i vea koliina municije. Unitena su 2 voza i 3 mosta na r.
Trebinjici. Jedna etnika eta prela je na stranu jedinica NOVJ.
25. februar Jedinice 16. udarne diviziie NOVJ, posle dvodnevnih borbi, zauzele s. Celi (kod Br-
kog), nanevi nemakim jedinicama, etnicima i zelenokadrovcima gubitke od
135 mrtvih i ranjenih i 55 zarobljenih, uz sopstvene gubitke od 37 mrtvih i 39
ranjenih.

27. februar Delovi 29. udarne divizije NOVJ uli u Gacko, koje su prethodnog dana napustili
delovi nemake 7. SS divizije Princ Eugen.
Naredbom taba 4. korpusa NOVJ obnovljena Komanda Bihakog vojnog podruja
(obuhvatila srezove Biha i Cazin).

28. februar Na prostoriji s. Zakomo s. Bereg (kod Rogatice) 17. majevika udarna brigada
27. udarne divizije NOVJ vodila etvoroasovnu borbu protiv ustaa i etnika, na-
nevi im gubitke od oko 30 mrtvih. Brigada je imala 4 mrtva l 6 ranjenih boraca.

29. februar Kod s. Skokova (blizu Cazina) delovi 1. muslimanske brigade Unske operativne
grupe napali i razbili neprijateljsku kolonu iz sastava nemake 373. legionarske
divizije. Neprijatelj je imao 8 mrtvih, 12 ranjenih i 7 zarobljenih vojnika, a zaple-
njeno mu je: 2 minobacaa, 3 mitraljeza, 17 puaka i automata, 40.000 metaka, 150
mina i druga oprema.
U Bijeljini, u prisustvu oko 400 delegata, otpoelo I oblasno partijsko savetovanje za
istonu Bosnu. Podneti su referati: o vojno-politikoj situaciji, o organizacionim
pitanjima, o zadacima partijske organizacije u vojsci, o NO odborima, SKOJ-u i
AF2-U. Savetovanje je zavreno 2. marta.

Februar Spajanjem Posavskog i Trebavskog N O P odreda formiran Posavsko-trebavskl NOP

odred.
Ponovo formiran Janjski N O P odred.
Kod Fojnlce poginuo komandant Visoko-fojnikog N O P odreda Glia Jankovl, na-
rodni heroj.
Kod Mrkonji-Grada, u borbi protiv nemakih jedinica, poginuo zamenik politikog
komesara bataljona 1. proleterske udarne brigade 1. proleterske udarne divizije
Jovan Vukovi, narodni heroj
U s. Cesimu (kod Konjica), u borbi protiv etnika, poginuo politiki komesar ete
iz Mostarskog partizanskog bataljona Enes Orman, narodni heroj.

CRNA GORA

1. februar U rejonu s. Kamenskog i s. Rudine (na putu Niki Vilusi) 1. i 2. bataljon 6.

crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ u jednodnevnoj borbi razbili et-
nike i odbacili ih ka Grahovu. Poginulo 10 etnika i vie ih je ranjeno, dok su oba
bataljona NOVJ imala 2 mrtva i 3 ranjena borca.

1/2. februar Jedinice 6. crnogorske udarne i 4. bataljon 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne
divizije NOVJ izvrile neuspeo napad na Grahovo, koje su branile 10. i 12. eta
334. puka nemake 181. peadijske divizije.

3. februar Naredbom taba 2. udarnog korpusa NOVJ reorganizovan Komskl N O P odred u

Komski i Kolainski N O P odred.

4. februar Iz Nikia oko 600 nemakih vojnika i etnika izvrilo ispad prema s. Kusidama.
Na poloajima kod s. Miloana. s. Stube, s. Kusida i s. Broanca doekali su ih 1.
i 3. bataljon Nikikog N O P odreda i 1. bataljon 6. crnogorske udarne brigade
Primorske operativne grupe i posle jednodnevne borbe odbacili u Niki nanevi
im gubitke od 2 piriva. s ranjenih i 2 zarohJLiena etnika. Jedinice NOVJ nisu imale
gubitaka.

677
 1944. februar CRNA GORA februar 1944.

Na komunikaciji Danilovgrad Niki jedinice 6. crnogorske udarne brigade 3.

udarne divizije N O V J napale veu kolonu nemakih vojnika. U borbi je poginulo 40
vojnika i zaplenjen Je jedan kamion. Brigada je imala 7 mrtvih.

Februar p. U duhu odluke VS N O V i POJ Stab 2. udarnog korpusa NOVJ formirao Primorsku
operativnu grupu. U njen sastav su uli: 2. dalmatinska udarna i 6. crnogorska udar-
na brigada, partizanski Bokeljski . bataljon, Lovenski i Nikiki NOP odred.

6. februar U rejonu s. Gradac s. ljuke s. Trnovice s. Hoevine (kod Pljevalja) nema-

ke snage, etnici i muslimanska milicija (oko UDO vojnika) napali 4. sandaku
brigadu GS N O V i PO za Sandak. Pod pritiskom nadmonog neprijatelja ona se,
posle vieasovne borbe, morala povui u pravcu s. Popova Dola i s. Sula. Pri po-
vratku u P l j e v l j a neprijatelj je palio kue i opljakao sela Hoevine, Sljivensko i
Trnovice.

8. februar U s. Broancu (kod Nikia) jedinice 6. crnogorske udarne brigade Primorske ope-
rativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napale etnike i nanele im gubitke od 12
mrtvih i ranjenih i 45 zarobljenih. Brigada je imala 2 ranjena borca.

9. februar Na komunikaciji Danilovgrad Niki delovi 6. crnogorske udarne brigade Primor-

ske operativne grupe napali nemaku kolonu koja je teila da se probije u Niki.
Posle otre viessovne borbe neprijatelj je ponovo odbaen ka Danilovgradu uz
gubitke od 2 mrtva, vie ranjenih i 5 zarobljenih vojnika. Zaplenjeno je neto pu-
aka 1 p. mitraljez i izvesna koliina municije i druge opreme.

10. februar U rejonu s. Prijevora (na komunikaciji Budva Kotor) grupa partizana iz zasede
napala i unitila kamion i ubila 2 nemaka vojnika.

13. februar Po nareenju taba 2. udarnog korpusa NOVJ, a u duhu direktive VS NOV i POJ,
na teritoriji Crne Gore osnovane tri komande vojnih podruja 1. komanda je
obuhvatala nikiki i avniki srez. ?.. komanda danilovgradski, podgoriki i ce-
tinjski srez, 3. komanda kolainski, andrijeviki i beranski srez.

Februar p. p. U osloboenom Bijelom Polju formirana Komanda vojnog podruja za srezove plje-
valjski i bjelopoljski.

16. februar U Kolainu odrano II zasedanje Z A V N O - a Crne Gore i Boke, na kome je podnet
referat o politikoj situaciji i analizira rad Izvrnog odbora Z A V N O - a . Sa zasedanja
su upueni pozdravni telegrami NKOJ-u i AVNOJ-u.

16/17. februar Trei bataljon 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ i posadna eta
iz s. Kosora izvrili upad u sela Doljane i Rogarne (kod Titograda), ranili 6 nemakih
vojnika i etnika i zaplenili 1 p. mitraljez i 2 puke.

17. februar Na komunikaciji Danilovgrad Niki 2 dalmatinska udarna brigada Primorske

operativne grupe 2. udarnog korpusa NOV.T vodila borbu protiv etnika i nanela im
gubitke od 2 mrtva, 8 ranjenih i 45 zarobljenih. Brigada nije imala gubitaka.
U Kolainu odrana konferenciju pravoslavnih svetenika (bogoslova, teologa i dru-
gih) sa osloboene teritorije Crne Gore i Boke. Na konferenciji se diskutovalo o
ulozi narodnog svetenstva i crkve u NOB-u. Upuen je proglas narodu s pozivom
da stupa u borbu protiv okupatora i domaih izdajnika.

25. februar U Beranama (sada: Ivangrad), na osnovu naredbe taba 2. udarnog koipusa NOVJ
od 24. februara, formirana 8. crnogorska N O U brigada, u sastavu 37. udarne divizije
NOVJ.

27. februar U s. Biou (kod Titograda) odrana konferencija vie od 100 intelektualaca iz sreza
podgorikog, na kojoj je odlueno da pomau oslobodilaku borbu protiv neprija-
telja.

Preko 4000 etnika i italijanskih fnista od Cetinja, Rijeke Crnojevia, Podgorice

(sada: Titograd) i Danilovgrada izvrili prodor na teritoriju sreza cetinjskog s ciljem
da zauzmu Cevo, prodru ka Grahovu i. u sadejstvu sa hercegovakim etnicima,
potisnu Primorsku operativnu grupu iz obalskog pojasa. Posle dvodnevnih borbi
etnici su zauzeli Cevo. ali prema Grahovu nisu smeli da prodru.

Februar U s. Broancu (kod Nikia) delovi Durmitorskog N O P odreda napali i razbili grupu
etnika. Poginula 2, ranjeno 8 i zarobljeno 45 etnika.

678
1944. februar HRVATSKA februar 1944.

HRVATSKA

1. februar Kod Popove kape (ria putu Obrovac Graac) jedinice 6. dalmatinske brigade 19
divizije NOVJ unitile 4 kamiona, automobil i motocikl s vojnicima iz nemake
1. brdske divizije. Poginulo je 30 neprijateljskih vojnika a jedan je zarobljen. Je-
dinice 6. brigade imale su 2 poginula borca.

Delovi 891. puka nemake 264 peadijske divizije Zauzeli o. I i o. Dugi otok, s ko-
jih su se mornarike jedinice NOVJ povukle na o. Molat i o. Vis.
Kod s. Svibovca i s. Segleda (blizu Varadinskih Toplica) 1. bataljon 1. puka P a -
velieve gardijske brigade iznenada izvrio napad na 4. bataljon 2. brigade ' M a -
tija Gubec 32. divizije NOVJ. Uz pomo 1. bataljona iste brigade, 4. bataljon je.
pretrpevi gubitke od 27 mrtvih, 7 ranjenih i 46 nestalih, uspeo da neprijatelja pri-
nudi na povlaenje u Varadinske Toplice. Neprijatelj je imao 11 mrtvih i 15 ra-
njenih.

Kod s. Zabljaka (na pruzi Krievci Bjelovar) jedinice 1. brigade 33. divizije NOVJ
poruile 4,5 km pruge.

2. februar Jedinice 10. dalmatinske brigade 20. divizije NOVJ zauzele s. Tijarice (kod Arana)
koje su branili domobrani.
Delovi nemake 1. brdske divizije iz Obrovca odbacili jedinice 6. dalmatinske brigade
19. divizije NOVJ s poloaja kod s. Golubia, prodrli u selo i pobili 40 ljudi, a neko-
liko kua zapalili.
Jedinice 2. bataljona Dinarskog N O P odreda napale ustako-domobransku posadu
na aerodromu Piket kod Sinja. Zgrada na aerodromu je zapaljena, dok je posada
delom zarobljena a delom je izginula ili se razbeala.
Na poluostrvu Peljecu nemaki vojnici zaplenili patrolni amac PC 66 iz Koru-
lanske flotile 4. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ.

Kod ?.. st. Kutina (na pruzi Zagreb Beograd) jedinice 3. diverzantskog bataljona
10. korpusa NOVJ miniranjem pruge sruile brzi voz, unitivi lokomotivu i 3 va-
gona. Saobraaj je obustavljen 10 sati.

Izmeu s. I-Iorvata i s. Zdenine (na pruzi Zagreb Karlovac) delovi 2. diverzant-

skog bataljona 4. korpusa NOVJ poruili elezniku prugu na dva mesta.

2/3. februar Kod o. Tijata britanske motorne torpiljarke MGB 662 i M T B 649 potopile nemaki
brod Franeska di Rimini od 350 tona, s municijom, hranom i drugim materijalom.

3. februar G N O V i PO za Hrvatsku uputio podreenim jedinicama raspis o pojavi nemakih

trupova i o merama za suzbijanje njihovih dejstava na osloboenoj teritoriji.
Otpoeo napad (Poduhvat E m i l ' ) delova nemake 1. brdske divizije, 92. motori-
zovanog puka i etnikih snaga protiv 19. divizije NOV.T i 13. dalmatinske brigade
9. divizije NOVJ u Bukovici Prodirui iz Kistanja, Benkovca, Obrovca i s linije
Graac Otri, neprijatelj je u trodnevnim borbama okruio ojaanu 19. diviziju
NOVJ na prostoriji s. Lipa, s. Kuevi, s. Krupa i s. Duboki Dol, odakle se ona,
uz teke borbe, 5. februara probila preko komunikacije Otri Graac u Liku.

U s. Odri (kod Zagreba) brigada Franjo Ogulinac Seljo 34. divizije NOVJ napala
intendanturu nemake 1. kozake konjike divizije, ranila oko 30 Kozaka i zaple-
nila: 400 injela, 280 bluza, 1250 pari cipela, 37.000 cigareta i 1,450.000 kuna.
Jedinice nemake 392. legionarske divizije i 19. ustaki bataljon zauzeli s. Dabar
(kod Otoca).
Kod s. Radoboja (blizu Krapine) 3. bataljon Zagorskog N O P odreda, u potoasovnoj
borbi, odbio napad nemakih snaga iz Krapine i s. Sv. Kria jaine 450 vojnika.
Neprijatelj je imao 80 vojnika izbaenih iz stroja a jedinice Zagorskog NOP odreda
14 boraca.
Kod s. Tounjskog Tria (kod Ogulina) 2. bataijon Plaanskog N O P odreda odbio
napad jodnog bataljona iz nemake 392. legionarske divizije i prinudio ga m povla-
enje u pravcu s. Kamenice.
Kod Vagnja (na putu Sinj Livno) 1. bataljon 10. dalmatinske brigade 20. divizije
NOVJ napao 6 kamiona sa domobranima. Kamioni su uniteni a zarobljeno je 20
domobrana i 1 oficir, dok su 2 domobrana i 1 ustaa poginuli.

3/4. februar Kod s. Rogoznice (blizu ibenika) britanske motorne torpiljarke (MGB 643 i M T B 667)
potopile nemaki motorni jedrenjak A m e l i j u i zarobile 10 nemakih vojnika i 4

679
1944. februar HRVATSKA februar 1944.

italijanska mornara, a kod o. Silbe druge dve motorne torpiljarke ( M T B 298 i MTB
242) zaplenile 2 nemaka motorna jedrenjaka i 1 motorni brod s posadom.

4. februar Kod . st. Prikraj (na pruzi Zagreb Krievci) jedinice 3. diverzantskog bataljona
10. korpusa NOVJ miniranjem sruile domobranski transportni voz. Poginulo je 19
domobrana, a 13 ranjeno. Unitena su 4 vagona, a oteeni su lokomotiva i 5 vagona.
Izmeu s. Horvata i s. Zdenine (na pruzi Zagreb Karlovac) delovi 2. diverzant-
skog bataljona 4 korpusa NOVJ miniranjem pruge sruili ustaki oklopni voz i
unitili 2 oklopna vagona.
Izmeu s. Turopolja i s. Mraclina (na pruzi Zagreb Sisak) delovi 2. diverzant-
skog bataljona 4. korpusa NOVJ miniranjem pruge sruili domobranski transportni
voz i unitili lokomotivu i 4 vagona.

5. februar Pod pritiskom 2. brigade 13. divizije NOVJ i 3. udarne brigade 8. divizije NOVJ
delovi nemake 392. legionarske divizije i ustae napustili s. Dabar (kod Otoca).

6. februar Jedinice 1. brigade 33. divizije NOVJ i 3. bataljona Moslavakog N O P odreda na-
pale neprijateljsko uporite u s. V. Zdenci (kod Daruvara). Napad je odbila 1. eta
1. bataljona domobranskog 4. brdskog pukn uz pomo delova posade iz s. Grubinog
Polja.
Izmeu s. Mraclina i s. Turopolja (na pruzi Zagreb Sisak) delovi 2. diverzantskog
bataljona 4. korpusa NOVJ miniranjem pruge sruili neprijateljski transportni voz
i unitili lokomotivu i 2 vagona. Neprijatelj je imao 9 mrtvih i 14 ranjenih vojnika,
a saobraaj je obustavljen oko 40 asova.

7. februar Iz Daruvara i Pakraca otpoeo dvodnevni napad 1. i 2. bataljona 8. puka i 2. ba-

taljona 4. puka domobranske 4. brdske brigade na slobodnu teritoriju u pravcu
s. Buja i s. Bukog Kamenskog (kod Slav. Poege). Sutradan su ih 28. udarna
divizija NOVJ i Daruvarski N O P odred odbili i prinudili da se povuku u polazne
garnizone.

Kod s. Ivanjskog Boka (blizu Kostajnice) Cehoslovaka NO brigada Jan ika i de-
lovi 1. udarne brigade Vasilj Gaea 7. udarne divizije NOVJ odbili napad ustaa,
etnika i nemakih delova iz Sunje, Kostajnice i s. Saa i naneli im gubitke od
20 mrtvih i vie ranjenih vojnika, dok su sami imali 7 mrtvih i 18 ranjenih boraca.
Kod s. Jamaricc (blizu Pakraca) oko 300 nemakih vojnika i domobrana iz s. Li-
povljana, s. Banove Jaruge i s. Poljane napali 2. i Novogradiki bataljon Posavskog
NOP odreda 6. korpusa NOVJ. Posle kratke ali estoke borbe jedinice Odreda su se
probile u pravcu s. Lovske.

8. februar Iz Otoca, s. Peruia i Gospia ustaki 19, 32. i 34. bataljon izvrili napad na je-
dinice 1. i 2. brigade 35. divizije NOVJ u s. Ramljanima, s. irokoj Kuli i kod s.
Gostovae. Neprijatelj je potisnuo jedinice 35. divizije, ali se nakon troasovne borbe
povukao u s. Perui i s. Liki Osik. Gubici neprijatelja: 2 mrtva i 7 ranjenih, a
35. divizije: 8 mrtvih, G ranjenih i 1 zarobljen borac.
Prvi primorsko-goranski N O P odred odbacio nemake vojnike koji su iz s. Zlobina
prodrli u s. Mrzle Vodice (kod Delnica).
Izmeu o. Korule i o. Mljeta tri nemaka borbena amca napali i zarobili naoru-
ani brod NB 10 i Proleter iz 4. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ.
Kod o. Paga nemaka avijacija potopila 2 i otetila 1 motorni jedrenjak iz 3. po-
morsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ.
U Velebitskom kanalu nemaka avijacija potopila tri broda Mornarice NOVJ sa
hranom.
U s . Sutomiici (na o. Ugljanu) saveznika avijacija potopila jednu nemaku naoru-
anu maonu, 6 koa i jedan parobrod.'
Delovi nemake 392. legionarske divizije zapalili Primilje (kod Slunja) i okolna sela.

8/9. februar Kod s. Rogoznice (blizu ibenika) britanski torpedni amci (MTB 643 i MTB 662)
potopili nemaki remorker s peniom.

9. februar Tri bataljona nemake 392. legionarske divizije iz Senja, s. Kripolja i S. Prokika
napali 1. udarnu brigadu 13. divizije NOVJ i posle jednodnevne borbe zauzeli s. Tu-
evi, s. Krivi Put. i s. Alan.
1 Maona Je brod 7.a prevoz materijala bez sopstvenog pogona. Koa Je ribarski brod
za dubinski lov, nosivosti oko 100 t. sa snanim motorom 1 brzinom preko R vorova

680
1944. februar februar 1944.

U s. Humu na Sutli, u prisustvu p r e k o 800 omladinaca, odrana omladinska k o n f e -

rencija prigradskog sreza na k o j o j je analiziran dotadanji rad omladinskih o r g a -
nizacija i odlueno da se pojaa rad na pristupanju omladine u N O V J

10. februar Na poloajima M u d r i - g l a v i c i , s. V a i n - V r h u , s. T r o j v r h u , K l e k i n j i i s. Sabljaku

(sev. od Plakog) delovi 2. i 3. udarne brigade 8. d i v i z i j e N O V J napali d e l o v e nemake
392. legionarske d i v i z i j e i ustae jaine dva bataljona, zauzeli s. S a b l j a k i K l e k i n j u
i prinudili n e p r i j a t e l j a da se povue u pravcu s. Prodanovia i s. V o j n o v c a .

U rejonu s. Sue, s. Rue, s. Veleevca i s. V r b o v a (kod V. Gorice) delovi nemake

1. kozake k o n j i k e d i v i z i j e i jedan ustaki bataljon napali brigadu .Franjo O g u l i -
nac S e t j o i d e l o v e T u r o p o l j s k o - p o s a v s k o g N O P odreda. P o s l e desetoasovne borbe
i uzastopnih napada i protivnapada sa obe strane, u kojima su imale 21 m r t v o g i
14 ranjenih boraca, partizanske jedinice su se p o v u k l e na l e v u obalu r. Save, u
rejon s. Oborova. N e p r i j a t e l j je imao oko 150 m r t v i h i ranjenih.

U Istri, po nareenju Operativnog taba za Istru, f o r m i r a n 1. udarni partizanski

bataljon.

Na putu s. Vodice Martinska (kod ibenika) jedinice 2. bataljona S e v e r n o d a l m a -

tinskog N O P odreda i 1. bataljona 13. dalmatinske brigade 9. d i v i z i j e N O V J unitile
kamion, u kome je poginulo 7 i ranjeno 7 nemakih v o j n i k a .

K o d s. V u k o s a v l j e v i c e (blizu V i r o v i t i c e ) jedinice Bilogorskog N O P odreda napale

nemaku kolonu jaine 500 v o j n i k a 1 prinudile je na p o v l a e n j e u pravcu s. S p i -
i-Bukovice.

Izmeu s. Horvata i s. Zdenine (na pruzi Z a g r e b K a r l o v a c ) delovi 2. d i v e r z a n t -

skog bataljona 4. korpusa N O V J m i n i r a n j e m sruili neprijateljski transportni i o k -
lopni voz. Uniteni su lokomotiva i 6 vagona, a 2 vagona su oteena.

K o d s. Kobaa (blizu Stona, na poluostrvu P e l j e c u ) u borbi protiv nemakih vojnika

poginuo lan Z A V N O H - a i lan Oblasnog komiteta K P H za Dalmaciju I v a n M o r -
djin Crni, narodni heroj.

11. februar Jedinice 847. puka nemake 392. legionarske d i v i z i j e ule u s. Jablanac i N o v i (u H r -
vatskom primorju), iz kojih su se b l a g o v r e m e n o povukle jedinice 13. d i v i z i j e N O V J .

12. februar Jedinice 28. udarne d i v i z i j e N O V J zaposele sva mesta izmeu . st. N o v e K a p e l e -
- B a t r i n e 1 s. Starog P e t r o v o g Sela (na pruzi Beograd Z a g r e b ) i poruile prugu
na d v a mesta, ali su se, pod pritiskom jaih neprijateljskih snaga iz N o v e Gradike,
povukle u pravcu Poeke gore.

Izmeu s. R a j i a i s. Rodanika (na pruzi Banova Jaruga Slav. Brod) jedinice P o -

savskog N O P odreda unitile lokomotivu i C vagona.

Izmeu s. Horvata i s. Zdenine (na pruzi Z a g r e b K a r l o v a c ) dolovi 2. d i v e r z a n t -

skog bataljona 4. korpusa N O V J na 6 mesta poruili prugu, zbog ega je saobra-
a j obustavljen 25 asova.

13. februar K o d s. Netretia 1 s. Vinskog V r h a (blizu K a r l o v c a ) 4. bataljon K a r l o v a k o g N O P

odreda, posle dvoasovne borbe, odbio napad ustaa iz s. G. i D. Stativa i prinudio ih
na p o v l a e n j e u polazni garnizon.

Jedinice 13. d i v i z i j e N O V J zauzele s. T u e v i (kod B r i n j a ) koji je branio 3. bataljon

846. puka nemake 392. legionarske d i v i z i j e .

Izmeu V. Gorice i s. Mraclina (na pruzi Z a g r e b Sisak) d e l o v i 2. diverzantskog

bataljona 4. korpusa N O V J m i n i r a n j e m pruge sruili neprijateljski transportni voz
i unitili lokomotivu i 3 vagona, zbog ega je saobraaj obustavljen 20 asova.

IS. februar Z A V N O H izdao uputstvo o preureenju sudova u H r v a t s k o j : obrazuju se narodni

mesni (optinski ili gradski), sreski i okruni sudovi, zatim sud Z A V N O H - a ( Z e m a l j -
ski sud H r v a t s k e ) ; predvia se nadlenost narodnih sudova, nain suenja, sastav
suda, izbor sudija i drugo.

Izmeu Pleternice i . st. N o v a Kapela-Batrina jedinice 28. udarne d i v i z i j e N O V J

poruile 6 km eleznike pruge i tt veze. zbog ega je saobraaj obustavljen 6 dana.

Februar d.p. Odran I kongres lekara Hrvatske, uesnika u N O R - u . Kongres je poeo u Glini, ali
je, zbog nadiranja nemakih jedinica i ustaa, nastavio rad u T o p u s k o m a zavrio
u Slunju. Sa kongresa su upueni telegrami v r h o v n o m komandantu N O V i P O J J o -
sipu Brozu Titu. AVNO.T-u. CK K P J . Z A V N O H - u i NKO.T, kao i proglas s v i m sa-
nitetskim radnicima H r v a t s k e k o j i m ih. u i m e 200 lekara N O F - a Hrvatske, poviza
da stupe u N O V J .
1944. februar HRVATSKA februar 1944.

16. februar Izmeu s. St. Perkovaca i s. Vrpolja (na pruzi Beograd Zagreb) jedinice 18. bri-
gade 12. divizije NOVJ i delovi Diljskog N O P odreda sruili transportni voz i uni-
tili lokomotivu i 6 vagona. Tom prilikom je poginulo 11. ranjeno 28 i zarobljen 21
domobran i ustaa.

17. februar Kod sela: Bresaria, Hrenika, Grandi Brega, D. Pribia, Kraia i Hutina delovi ne-
make 1. kozake konjike divizije i 5, 10. i 30. ustakog bataljona napali jedinice
Omladinske brigade Joa Vlahovi i posle 15 asova borbe zauzeli s. Bresari,
s. Krai i s. Hrenik, a zatim se povukli u pravcu s. Kupine. Sa sobom su odveli
oko 100 seljaka, poto su prethodno opljakali ta sela. Brigada je imala 15 mrtvih
i 26 ranjenih boraca
Iz s. Ozlja i s. Netretia otpoeo dvodnevni napad ustaa i domobrana na jedinice
Karlovakog N O P odreda u rejonu s. Netretia i s. Hraa (kod Karlovca). Sutradan
se neprijatelj, koji je imao 14 vojnika izbaenih iz stroja, povukao u polazne garni-
zone.

18. februar Kod s. Oriovca (blizu Slav. Broda) jedinice Brodske brigade 28. udarne divizije NOVJ
i 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ napale domobransku kolonu i odba-
cile je u pravcu Slav. Broda, te istovremeno poruile prugu na 16 mesta.
Kod s. Blinje i s. Motanice (blizu Petrinje) 3. i 4. bataljon 1. udarne brigade Va-
silj Gaea 7. udarne divizije NOVJ odbili napad jednog bataljona iz sastava ne-
make 1. kozake konjike divizije.

U Istri, po nareenju Operativnog taba za Istru, formiran 2. udarni partizanski

bataljon.
Mosorski N O P odred zauzeo s. D. Dolac (koti Trilja). Zarobljeno je 20, a poginulo i
ranjeno oko 15 ustaa. Odred je imao 4 ranjena borca.
Izmeu s. Odre i s. Sv. Klare delovi 2. diverzantskog bataljona 4. korpusa NOVJ
poruili elezniku prugu Zagreb Sisak na 8 mesta, zbog ega je saobraaj obu-
stavljen 20 asova.

Delovi Neretvanskog N O P odreda zauzeli and. st. Nova Sela (kod Metkovia). Po-
ginuo 1 andarm a zarobljeno 16 andarma i 17 ustaa.

19. februar Kod s. Vrbove (blizu Nove Gradike) jedinice 2. bataljona 17. udarne brigade 28.
udarne divizije i 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ poruile prugu Beo-
grad Zagreb na 16 mesta i time onemoguile saobraaj za 24 asa.
Delovi 2. diverzantskog bataljona 4. korpusa NOVJ na 4 mesta poruili prugu izmeu
s. Zdenine i s. Horvata (na pruzi Zagreb Karlovac).

Izmeu s. Sv. Klare i Zagreba delovi 2. diverzantskog bataljona 4. korpusa NOVJ

miniranjem pruge sruili neprijateljski transportni voz i unitili lokomotivu i 4
vagona.

20. februar Kod s. Dabaca (blizu Ivani-Grada) delovi domobranske posade iz s. Kria napali 1.
bataljon 2 brigade 33. divizije NOVJ i prinudili ga na povlaenje prema azmi.

Ustae i domobrani iz Slav. Poege, potpomognuti tenkovima i artiljerijom, napali

I. bataljon Poekog N O P odreda u s. Velikoj (kod Slav. Poege). Posle osmoasovne
estoke borbe neprijatelj se povukao u polazni garnizon.
Kod s. Pikorevaca (na putu akovo s. Vrpolje) 1. bataljon Diljskog N O P odreda
napao 2 kamiona nemakih vojnika, a kada je ovima, u toku borbe, pristiglo poja-
anje Iz s. Vrpolja, on se povukao u pravcu akova. Neprijatelj je imao 60 mrtvih
vojnika.

21. februar U rejonu s. Gore jedinice 3. brigade i dva bataljona 4. brigade 7. udarne divizije
NOVJ, posle dvanaestoasovne borbe, odbile napad delova nemake l. kozake ko-
njike divizije i ustakih posanih delova iz Petrinje. Neprijatelj je imao 27 mrtvih
i 43 ranjena vojnika i oficira, a jedinice 7. divizije N O V J 12 mrtvih 1 15 ranjenih
boraca.

21/22. februar Jedinice NO brigade Franjo Ogulinac Seljo* i Turopoljsko-posavskog NOP odreda
izvrile neuspeo napad na neprijateljsko uporite u s. D. Lomnici (kod V. Gorice)
koje su branili delovi nemake 1. kozake konjike divizije.

22. februar Kod s. irokog Polja (blizu akova) dva bataljona 18. brigade 12. divizije NOVJ na-
pali nemaku i ustako-domobransku auto-kolonu i unitili 2 kamiona, 1 autobus i
1 putniki automobil, te zarobili 9. a ubili 14 neprijateljskih vojnika.

682
1944. februar HRVATSKA februar 1944.

Pet eta 2. ustake brigade iz Naica napale s. P o d g o r a u kome su se nalazile j e d i -

nice Osjekog N O P odreda. Posle etvoroasovne estoke borbe ustae su odbaene
u polazni garnizon uz gubitke od 15 mrtvih, 23 ranjena i 4 nestala.

K o d Z m i n j a jedinice 1. istarskog partizanskog bataljona sruile elektrinu centralu.

U zaseoku M e d v e j i (blizu Buzeta) odrana okruna prosvetna konferencija za okrug

Buzet k o j o j su prisustvovali rukovodioci svih prosvetmh o d e l j e n j a sreskih NO odbora
Buzeta, K a s t a v a , L o v r a n a i Motovuna. Odlueno je da otpone o t v a r a n j e osnovnih
kola u elom okrugu.

Saveznika a v i j a c i j a bombardovala Zagreb. P o g o e n e su nemake barake i druge

zgrade. Potpuno je srueno 40 kua, a oteeno 160. Poginulo je 71 lice a 80 ranjeno.

22/23. februar Jedinice 1. udarne brigade Braa R a d i 32. d i v i z i j e N O V J napale Ludbreg, koji
je branio 1. bataljon P a v e l i e v e gardijske brigade. P o s l e petoasovne borbe jedinice
1. udarne brigade Braa R a d i su se povukle. 1

Izmeu Buzeta i s. R a k i t o v c a jedinice 1 udarnog istarskog bataljona sruile 150 m

pruge i pokidale tt stubove.

23. februar Na putu Vinjan s. Motovun 1. eta 2. istarskog partizanskog bataljona napala
dva nemaka kamiona i dva putnika automobila. U borbi je poginulo 12 i ranjeno
25 n e p r i j a t e l j s k i h vojnika, a vozila su unitena.

24. februar Osnovan O N O odbor za splitski okrug.

Delovi 1. udarne brigade i 2. N O P odreda 13. d i v i z i j e N O V J vodili ceo dan j a k e borbe

protiv 750 v o j n i k a iz 138. puka n e m a k e 188. rezervne d i v i z i j e koji su iz .Suaka
prodrli u rejon s. H r e l j i n , s. Plae, s. Kriie.

Otpoeo napad nemakih i ustakih snaga na jedinice Zagorskog N O P odreda i

Udarnog bataljona Zapadne grupe N O P odreda 10. korpusa N O V J u Hrvatskom za-
g o r j u . Usled nadmonosti n e p r i j a t e l j a partizanske jedinice su se p o v u k l e na Kalnik,
a n e p r i j a t e l j se 29. februara p o v r a t i o u s. V. Trgovite, s. Zabok i Zlatar.

K o d s. G l a v i c e (blizu Zagreba) ustae napale 1. bataljon Zagrebakog N O P odreda.

U sedmoasovnoj borbi bataljon je odbacio n e p r i j a t e l j a i naneo mu v e l i k e gubitke.

U s. Dobrom Selu (kod D. L a p c a ) 3. bataljon 5. dalmatinske brigade 19. d i v i z i j e N O V J

zarobio 31 v o j n i k a iz nemake 1. brdske d i v i z i j e .

25. februar Jedinice 1. udarne b r i g a d e 13. d i v i z i j e N O V J odbile napad delova 846. puka nemake
392. legionarske d i v i z i j e koji su nastupali iz B r i n j a ka s. 2 u l o j L o k v i .

Druga brigada 33. d i v i z i j e N O V J napala s. L i p o v a c (kod I v a n i - G r a d a ) ali je odba-

ena od ustako-domobranske posade i pojaanja k o j e je dolo iz I v a n i - G r a d a
oklopnim vozom.

K o d s. Subotice tri ete 5. ustake brigade iz K o p r i v n i c e napale 2. bataljon 2. brigade

M a t i j a G u b e c 32. d i v i z i j e N O V J . U toku borbe, u k o j o j su imale 36 m r t v i h i vei
b r o j ranjenih, ustae su bile prinuene da se povuku u polazni garnizon.

Izmeu I v a n i - G r a d a i s. Deanovca delovi 33. d i v i z i j e N O V J izvrili d i v e r z i j u na

eleznikoj pruzi Beograd Zagreb, zbog ega je saobraaj prekinut oko 10 asova.

Izmeu K a r l o v c a i s. Reice delovi 2. diverzantskog bataljona 4. korpusa N O V J m i -

niranjem sruili ustaki transportni v o z i unitili lokomotivu i 3 vagona.

26. februar Delovi nemake 1. brdske d i v i z i j e i ustako-domobranske snage iz P e t r i n j e otpoeli

petodnevni napad na jedinice 7. udarne d i v i z i j e N O V J u rejonu s. Gore, Gline, s.
K r a l j e v a n a , s. K n e z o v l j a n a i s. B l i n j e . Posle naizmeninih napada i protivnapada
jedinice nemake 1. brdske d i v i z i j e zadrale su se na prostoriji s. G r a b e r j e s,
Luani s. D. Bauga s. G r a b o v a c s. unti s. B l i n j a s. K n e z o v l j a n i radi
odmora i sreivanja. N e p r i j a t e l j je imao oko 200 m r t v i h i ranjenih, a jedinice 7.
udarne d i v i z i j e N O V J 54 mrtva, 73 ranjena i 27 zarobljenih boraca.

Oko 150 nemakih vojnika i ustaa iz s. Graca (kod K r i e v a c a ) napali 2. bataljon

2. brigade 33. d i v i z i j e N O V J u s. Habjanovcu, ali su posle v r l o kratke borbe odbaeni
u polazni garnizon.

etvrta italijanska eta 1. istarskog partizanskog bataljona upala u R o v i n j i iz za-

tvora oslobodila 18 rodoljuba k o j e su faisti pohapsili.

' Po drugim podacima napad Je Izvren 24. februara 1044.

683
1944. februar MAKEDONIJA februar 1944

Izmeu s. Peenice i s. Turopolja (na pruzi Zagreb Sisak) delovi 2. diverzantskog

bataljona 4. korpusa NOVJ miniranjem pruge sruili nemaki transportni vozT zbog
ega je saobraaj obustavljen 27 asova
Izmeu Slunja i V. Kladue, vraajui se Iz Topuskog, s partijskog kursa, poginuo se-
kretar SK K P H za Perui Nikola Heimovi Braeija, narodni heroj

26/27. februar Brigada Franjo Ogulinac Seljo i Turopoijsko-posavski N O P odred napali . st.
Horvati (na pruzi Zagreb Karlovac). Zarobljena su 24 domobrana, a poginulo ih je
i ranjeno 5, dok je zaplenjeno 30 puaka i 60 bombi. Poruena je eleznika pruga
Zagreb Karlovac (izmeu s. Zdenine i s. Horvata). zbog ega je saobraaj obu-
stavljen 24 asa.

27. februar Na poloajima Um s. Glavace s. kare 3. brigada 13. divizije NOVJ odbila na-
pad delova 4. ustake brigade iz Otoca.
Kod o. Molata patrolni amac PC 22 iz 3 pomorsko-obalskog sektora Mornarice
10. korpusa NOVJ izvrile diverziju i otetile lokomotivu i 5 vagona, a 3 vagona uni-
tile. Zbog toga je saobraaj obustavljen 20 asova.

28. februar Kod o. Molata patrolni amac PC 22 iz 3. pomorsko-obalskog sektora Mornarice

NOVJ zarobio naoruani motorni jedrenjak Duzepe Cezarije sa 15 lanova posade
koju su sainjavali nemaki i italijanski mornari.
Kod o. Paga, posle due borbe, patrolni amac PC 2 i PC 3 iz 2. pomorsko-obalskog
sektora Mornarice NOVJ zarobili dva naoruana motorna jedrenjaka sa 88 nemakih
vojnika i 1 oficirom, dok je poginula 18 vojnika.
Izmeu . stanica Klokoevac i Rovie (na pruzi Krievci Bjelovar) jedinice 3.
diverzantskog bataljona 10. korpusa NOVJ izvrile diverziju i napale neprijateljski
transportni voz. Poginulo je 7 i ranjeno 7 neprijateljskih vojnika, a saobraaj je
obustavljen 48 asova.
Izmeu Rovinja i Kanfanara jedinice 1. istarskog partizanskog bataljona sruilo e-
lezniki most i otetile prugu.

29. februar Jedinice 32. divizije NOVJ izvrile neuspeo napad na ustako-domobransku posadu
u Koprivnici.
Delovi nemake 1. kozake konjike divizije i 10. i 30. ustakog bataljona (jaine
1200 vojnika) iz s. Ozlja, s. Dragania. s. G. Kupine i Jastrebarskog napali jedinice
Omladinsko brigade Joa Vlahovi kod sela: G. i D. Pribia, Kraia, Bresaria,
Brlenia, Pobreja, Vrhovca i Hrenika. U sedmoasovnoj borbi jedinice Omladin-
ske brigade uspele su da odbiju napad neprijatelja i nanosu mu gubitke od oko
180 vojnika izbaenih iz stoja.

Kod s. Cukovca delovi 2. brigade Matija Gubec 32. divizije NOVJ odbili napad
delova 1. puka Pavelieve gardijske brigade iz Ludbrega i naneli im gubitke od 4
mrtva i 14 ranjenih.
Kod s. Srpske Kapele (blizu azme) delovi 1. bataljona 1. brigade 33. divizije NOVJ
napali iz zasede nemaku kolonu jaine 200 vojnika, te oko 30 vojnika izbacili iz
stroja.
U Posavini, po nareenju taba 10. korpusa NOVJ, formiran Posavski NOP odred.
U Gospiu ustae obesile 24 zarobljena partizana.

Februar Po nareenju GS N O V i PO za Hrvatsku, objedinjavanjem vie kurseva pri Stabu

6. korpusa NOVJ. formirana 2. oficirska kola NOV Hrvatske. Imala je peadijski,
artiljerijski, protivavionski, obavetajni, intendantski i sanitetski kurs i kurs za
vezu. kolovala je uglavnom oficire koji su pripadali jedinicama 6. i 10. korpusa
NOVJ.
Po nareenju taba 10. korpusa N O V J formiran Udarni bataljon Zapadne grupe
N O P odreda 10. korpusa NOVJ.

MAKEDONIJA

1 februar Kod s. Mreikog (blizu Kavadaraca) 2. makedonska N O U brigada celog dana vo-
dila borbu protiv bugarskih graninih jedinica N e p r i j a t e l j " j p imao 14 mrtvih voj-
nika a 2- hragada 1 ranjenog i 3 nestala borea,

6 84
1944. februar MAKEDONIJA februar 1944.

2. februar Prvi oblasni komitet SKOJ-a dostavio izvetaj Pokrajinskom komitetu SKOJ-a za
Makedoniju o merama koje nemaki okupator sprovodi radi razbijanja jedinstva
makedonske i iptarske omladine: nemaki okupator je najreakcionarniji deo ip-
tarske omladine ukljuio u andarmerijsku slubu ili uputio u gestapovske kole;
on je sproveo prinudnu mobilizaciju u tetovskom, gostivarskom i debarskom srezu,
gde je mobilisao oko 2000 ljudi za kvislinke formacije.

4. februar U s. Nikodinu (kod Prilepa) bugarska policija i jedinice prllepskog garnizona na-
pale 1. makedonsko-kosovsku N O U brigadu, koja se nalazila na maru za Azot.
Brigada je protivnapadom povratila selo, nanevi neprijatelju gubitke od oko 20
mrtvih. Zatim je nou, produila pokret ka s. Stepancima (kod Prilepa).

Izmeu sela Miletkova i Miravaca (kod evelije) diverzantska grupa 2. makedonske

N O U brigade miniranjem sruila teretni voz. Saobraaj je bio prekinut preko 30
asova.

5. februar Delegat CK K P J i VS Svetozar Vukmanovi Tempo dao direktivu da se bugarski

vojnici koji su prili junomoravskim jedinicama prikupe kod partizanskog bata-
ljona Jordan Nikolov, u rejonu Kumanova, i da tu saekaju dolazak bugarskog
partizanskog bataljona Hristo Botev, u iji e sastav ui.

Kod s. Stepanaca (blizu Prilepa) 1. makedonsko-kosovska N O U brigada razoruala

bugarske obezbedujue delove, zatim, obiavi selo, gde se nalazila jedna bugarska
jedinica prilepskog garnizona, preko manastira Sv. Dimitrija i pl. Mukosa produila
pokret za Azot.

fi. februar Kod sela Oreova Dola, Mokrena i Gabrovnika (blizu Titovog Velesa) 1. inakedonsko-
-kosovska N O U brigada vodila etvoroasovnu borbu protiv delova bugarskog 56. pe-
adijskog puka iz Velesa, nanevi im gubitke od oko 30 mrtvih. Brigada je imala
3 mrtva i 5 ranjenih boraca. U toku noi ona je produila pokret ka s. Bogomili.

7. februar Na Orekoj uki (kod s. Bogcmile, blizu Titovog Velesa) 1. makedonsko-kosovska

NOU brigada celoga dana vodila estoku borbu u okruenju protiv jakih bugarskih
snaga prilepskog i velekog garnizona, kojima su stalno, kamionima i vozom, pri-
stizalo pojaanja. Brigada je ipak zadrala poloaje, nanevi neprijatelju osetne gu-
bitke. Poto je neprijatelj blokirao sva okolna sela, a visoki sneg onemoguavao
dalji pokret ka severozapadu, Stab brigade je odluio da svoje jedinice vrati u
Karadou (u Grkoj). Brigada se uvee, vetim manevrom, probila iz okruenja i
u toku noi. uz put razbijajui neprijateljske zasede. izbila u s. Mokrenl i s. Oreov
Dol (kod Titovog Velesa). Prema nepotpunim podacima neprijatelj je imao ako 80
poginulih i ranjenih.

Izmeu Demir-kapije i s. Bistrenaca diverzantska grupa 2. makedonske N O U bri-

gade miniranjem sruila nemaki transportni voz. Saobraaj je bio prekinut oko
24 asa.
Kod s. Biljae (blizu Kumanova) partizanski bataljon Jordan Nikolov, 2. bataljon
2. junomoravskog N O P odreda i Kosovski partizanski bataljon vodili borbu protiv
bugarske vojske i policije. U toj borbi, koja je trajala itavu no, poginuo je pored
ostalih, komandant bataljona Jordan Nikolov Hristijan Todorovski Karpo. na-
rodni heroj.

8. februar U s. Amaranti (blizu Dojrana, u Grkoj) CK K P M odrao proireni sastanak kome

su prisustvovali: rukovodioci Grupe partizanskih bataljona (Stevan Naumov i Hri-
sto Botev) i GS NOV i PO za Makedoniju. Na sastanku su proanalizirana iskustva
u borbama koje su voene u rejonu pl Koufa, Karadoe i pl. Pajaka i doneti su
zakljuci u vezi sa daljim radom jedinica u februarskom pohodu.

Na pl. Mukosu (kod Prilepa) 1. makedonsko-kosovska NOU brigada celog dana vodila
borbu protiv mnogo jaih bugarskih snaga prilepskog garnizona, a u toku noi pro-
duila pokret ka manastiru Sv. Dimitriju. Neprijatelj imao oko 20 mrtvih vojnika.

0. februar Kod Ilijinog vrha (blizu Prilepa) 1. makedonsko-kosovska N O U brigada Iznenadnim

napadom razbila dve bugarske kolone koje su bile u pokretu za njom.

Izmeu Demir-kapije i Dubrova diverzantska grupa 2. makedonske N O U brigade

miniranjem izbacila iz ina jedan transportni voz. Saobraaj je bio prekinut oko
12 asova.

9/JO. februar Kod s. Nikodina (blizu Prilepa) 1. makedonsko-kosovska N O U brigada vodila estoke
borbe protiv nadmonijih bugarskih jedinica koje su ranije posele poloaje i uko-
pale se. Brigada se najzad, posle nekoliko napada i protivnapada, probila preko
komunikacije Prilep Kavadarci.

685
1944. februar MAKEDONIJA februar 1944.

10. februar U s. ugovu (u podnoju pl. Belasice, u Grkoj) GS N O V i PO za Makedoniju dao

uputstva rukovodiocima Grupe partizanskih bataljona (Stevan Naumov i Hristo
Botev-): o pravcu kretanja jedinica kroz istonu Makedoniju, o nainu borbe i o
samostalnim dejstvima u sluaju da neka jedinica bude otcepljena na maru, s obzi-
rom na dubok sneg, nevreme i mogue intervencije jaih neprijateljskih snaga.

Selo G. Radobili (kod Prilepa) zauzela 1. makedonsko-kosovska N O U brigada, a za-

tim, do kraja dana, vodila borbe protiv bugarskih snaga koje su pokuavale da
povrate selo. Posle tih borbi ona je uspela da se probije prema r. Crnoj reci i da
izbije u s. Galite (blizu Kavadaraca).
GS N O V i PO za Makedoniju izdao naredbu o organizaciji intendantske (ekonom-
ske) slube u jedinicama.
U rejonu s. G. Radobila (na putu Kavadarci Prilep) zatitnica 1. makedonsko-ko-
sovske N O U brigade, jaine 84 borca, okruena od bugarskih snaga prilepskog gar-
nizona. Odlunim napadom ona se probila za s. Nikodin (kod Prilepa).

U. februar Jugoistono od s. Galita (kod Kavadaraca), pri velikoj meavi, 1. makedonsko-kosov-

ska N O U brigada, na maru za Karadou (u Grkoj), pregazila Crnu reku. Pret-
hodno je razbila bugarske slabije delove.
K o d . st. Tabanovca (blizu Kumanova) Kosovski partizanski bataljon i jedna eta
partizanskog bataljona Jordan Nikolov napali elezniku kompoziciju. Poginula su
3 bugarska policajca a zarobljeno je 6 bugarskih policajaca, 1 bugarski vojnik, 3
nemaka vojnika i 7 bugarskih elezniara.

12. februar Pregazivi Crnu reku, 1. makedonsko-kosovska N O U brigada produila, po meavi,

velikom snegu i niskoj temperaturi, pokret preko s. Klinova i Durovog kamena za
Karadou (u Grkoj). Za vreme toga mara su se smrzla 3 borca a promrzlo je 26
boraca.

14. februar Posle 45 asova neprekidnog mara 1. makedonsko-kosovska N O U brigada izbila u

s. Bahovo (u Karadoji, u Grkoj). T i m e je zavrila svoj februarski pohod preavi
260 km. U tom pohodu ona je 14 dana, neprekidno, vodila borbu protiv mnogo nad-
monijih neprijateljskih snaga probijajui se kroz meavu i visok sneg, na vrlo ni-
skoj temperaturi, bez hrane, slabo odevena. Uprkos tome, ona je uspela ne samo da
sauva ivu silu nego i da, vezujui za sebe jake bugarske snage, olaka pokret
Grupe partizanskih bataljona (>Stevan Naumov i Hristo Botev), CK K P M i GS
NOV i PO za Makedoniju, kroz istonu Makedoniju u rejon Kumanova, Za ispoljenu
hrabrost i vrstinu brigada je pohvaljena pismenom naredbom od GS N O V i PO
za Makedoniju.
Na Buevoj planini (kod Krueva) delove 1. makedonsko-koso%-ske N O U brigade na-
pale bugarske jedinice prilepskog garnizona. Iako iznureni napornim marevima i
dotadanjim borbama, gladni i slabo odeveni, gazei dubok sneg, borci su ipak uspeli
da odbiju neprijateljski napad i da se probiju u pravcu s. Cera (kod Kieva).

Februar p. p. U februarskom pohodu 1. makedonsko-kosovske N O U brigade, u borbi protiv bu-

garskih snaga, poginuo Zlate Mihajlovski, narodni heroj.

16. februar Kod s. Vojnika (blizu Kumanova) 2. eta partizanskog bataljona "Jordan Nikolov
razoruala seosku strau i zapalila karaulu, a zatim posekla tt linije na duini od
oko 2 km, prekinuvi tt vezu Skoplje Sofija.

Kod s. Pekljana (blizu Koana) Grupa partizanskih bataljona Stevan Naumov i

>Hristo Botev, s kojima je bio i deo CK K P M i GS N O V i PO za Makedoniju, celog
dana vodili borbu sa bugarskom vojskom i policijom koanskog garnizona. Najzad su
uspeli da se probiju i, preko r. Bregalnice, produe pokret ka pl. Osogovu. Neprijatelj
je imao oko 50 poginulih, a jedinice N O V J oko 10 ranjenih boraca.

17. februar K o d s. Preseke (na Osogovskoj planini) Grupa partizanskih bataljona (Stevan Nau-
m o v i Hristo B o t e v ) vodila borbu protiv bugarske vojske i policije koanskog gar-
nizona. Najzad su uspeli da probiju neprijateljske poloaje i da produe pokret preko
r. K r i v e reke, pravcem s. Miino s. Modinjak (kod K r i v e Palanke).

10. februar Kod zaseoka Miina (blizu Kratova) Grupa partizanskih bataljona (Stevan Naumov
i Hristo B o t e v ) razbila bugarsku policijsku zasedu i produila pokret u pravcu s.
Emerica.

20. februar U s. Bajlovcu (kod Kumanova). po nareenju G N O V i PO za Makedoniju, od dela

ljudstva partizanskog bataljona Jordan N i k o l o v formiran bataljon Hristljan To-
dorovski Karpo.

686
1944. februar SLOVENIJA februar 1944.

21. februar Direktor bugarske policije u Sofiji izdao nareenje o primeni nove taktike u zim-
skim operacijama radi likvidiranja pripadnika NOV i PO Makedonije i njihovih
simpatizera.

24. februar Na visu Peronu (blizu Kumanova) Crupa partizanskih bataljona (Stevan Naumov i
Hristo Botev), u svom pokretu ka rejonu Kumanova. razbila grupu etnika koia
im je pripremila zasedu a potom izbila na pl. Kozjak. Tako su deo CK K P M i GS
N O V i PO za Makedoniju, delegati za I zasedanje ASNOM-a i bataljoni Stevan Na-
umov : i Hristo Botev, posle 25 dana napornog mara, preavi 440 km po visokom
snegu i meavi, od Karadoe (u Grkoj) preko planinskih mesta Belasice, Ogradena,
Plakovice i Osogova, stigli na pl. Kozjak (kod Kumanova).

25. februar U Skoplju, pri pokuaju da se probije kroz blokadu bugarske policije i vojske,
koja je otkrila njegovo mesto stanovanja i blokirala taj deo grada, poginuo lan
Politbiroa CK K P M i GS N O V i PO za Makedoniju Kuzman Josifovski Pitu, na-
rodni heroj.

26. februar U s. Zegnjanima (kod Kumanova), od partizanskih bataljona Stevan Naumov . H r i -

stijan Todorovski Karpo* i Jordan Nikolov. formirana 3. makedonska N O U bri-
gada. Time je rasformirana Grupa partizanskih bataljona.

27. februar U manastiru Prohor Pinjski (kod Kumanova), pod rukovodstvom CK K P M . odr-
ano dvodnevno partijsko savetovanje s partijskim i vojnim rukovodiocima 3. ma-
kedonske NOU brigade i junomoravskih i kosovskih jedinica. Na savetovanju je
analizirana situacija na kumanovsko-vranjskom podruju i doneti su zakljuci u vezi
sa buduim radom partijskih organizacija 1 dejstvom jedinica. Kao najvaniji i naj-
hitniji zadatak postavljeno je unitenje etnikih snaga na kumanovsko-vranjskom
podruju, stvaranje jedinstvene slobodne teritorije od K r i v e reke do Crne T r a v e i
jaanje veze i saradnje sa srpskim jedinicama u Jablanici.

29. februar Kod s. Sejaca (blizu Kumanova) 3. makedonska N O U brigada. Kosovski bataljon,
bugarski partizanski bataljon Hristo Botev i tri bataljona 2. junomoravskog N O P
odreda razbili Vardarski etniki korpus jaine oko 800 etnika. Pored velikog broj i
poginulih elnika zarobljeno ih je oko 100, a prilian broj se podavio u nabujaloj
r. Pinji pri pokuaju bekstva. Grupa od 5060 etnika je uspela da se prebaci na
pl. Kukavicu, dok je izvestan broj zavedenih priao naim jedinicama. Zaplenjeno
je l minobaca, 2 p. mitraljeza, 6 automata, preko 100 puaka i druga ratna oprema
Time su etnici na tom podruju, polueni i vojniki i politiki, prestali organizovano
da dcluju.

Februar Oblasni NO odbor za zapadnu Makedoniju (za Polog i debarski i kievski srez) izdao
proglas povodom raspirivanja mrnje izmeu Makedonaca i Siptara od strane ne-
makog okupatora. Okupatoru u tome verno slue balistike vode i barjaktari, koji,
pod parolom >dve vere u jednom mestu ne mogu biti, izazivaju bratoubilaku borbu
i osvetu. Oblasni NO odbor poziva narod da svim snagama radi na uvrenju brat-
stva i jedinstva, da se, stupajui u redove NOVJ. bori protiv zajednikog nepri-
jatelja.

Formiran Operativni tab za planiranje, koordinaciju dejstva i rukovoenje make-

donskim. junomoravskim i kosovskim jedinicama na kumanovsko-vranjskom po-
druju Za komandanta tog taba postavljen je komandant GS N O V i PO za Ma-
kedoniju, a za lanove vojno politiki rukovodioci junomoravskih i kosovskih
jedinica.

Prvi oblasni komitet SKOJ-a za Makedoniju uputio proglas omladini zapadne Ma-
kedonije pozivajui je da zbije redove i to sinelije stupa u NOVJ, da razbija ne-
prijateljsku propagandu koja veto razvija ovinistiku mrnju izmeu makedonske
i iptarske omladine i huka na bratoubilaku borbu.

SLOVENIJA

1. februar U s . Lokovecu (kod Kanala), na osnovu naredbe taba 9. korpusa NOVJ od 26.
januara 1944, formiran Idrijsko-tolminski N O P odred 9. korpusa NOVJ.
U s . Videmu (kod Grosuplja) jedinice 15. slovenake (Belokranjske) brigade 15.
divizije NOVJ, posle desetodnevnih borbi na podruju Videm Krka, razbile ne-
make snage koje su nastojale da poprave elezniku prugu Grosuplje s. Zden-
ska Vas.

2. februar Za vreme pohoda u Beneku Sloveniju i Reiju (u Italiji), delovi 17. slovenake bri-
gade Simon Gregori 30. divizije NOVJ izvrili demonstrativne napade na ita-
lijanska uporita s. Ajbu i s. Anhovo u dolini r. Soe, a kod Sv. Kvirina (u Italiji)
poruili mostove na r. Nadii.

68 7
 februar 1944.

Na prostoriji s. Debenje s. Lig s. Kambreko (kod Tolmina) 18. slovenaka

(Soka) brigada 30. divizije NOVJ vodila teke odbrambene borbe protiv delova ne-
make 162. peadijske divizije i SS lovakog bataljona za odbranu Kra koji su iz
Kobarida i Sv. Lucije (sada: Most na Soi) nadirali na njene poloaje te ih posle
vieasovne borbe odbacila u polazne garnizone.
Delovi 3. bataljona 16. slovenake brigade Janko Premrl Vojko 31. divizije NOVJ
unitili . st. Medno (na pruzi Ljubljana Jesenice) i na vie mesta poruili
prugu
Kod Rihemberka (sada: Branik) 1. i 3. eta Junoprimorskog NOP odreda unitile
nemako-italijansku motorizovanu kolonu. U petoasovnoj borbi poginulo je 36
nemakih podoficira i 49 italijanskih faista, zadobijen je velik plen i zapaljena
su motorna vozila.
Posle petoasovne borbe 6. slovenaka udarna brigada Slavko Slander 4. opera-
tivne zone NOV i PO Slovenije zauzele and. st. Motnik (kod Kamnika). Za vreme
borbe uporite je minirano i zapaljeno Od 28 andarma, koji su inili posadu, samo
su se etvorica spasla.
Na poloajima kod s. Kambrekog jedinice 18. i 19. slovenake brigade 30. divizije
NOVJ izvrile napad na nemake snage iz Tolmina i Sv. Lucije (sada: Most na
Soi) i, u estokoj borbi, prinudile ih da se povuku u dolinu r. Soe.

Kod s. Liveka (blizu Kobarida) 1. bataljon 18. slovenake (Soke) brigade 30. di-
vizije NOVJ odbio napad nemakih vojnika sa pravca Kobarid Livek i naneo im
osetne gubitke.
Na teritoriji istone Koruke, od Korukog partizanskog bataljona, formiran Isto-
nokoruki N O P odred 4. operativne zone N O V i PO Slovenije.
Italijanski partizanski bataljon Triestina d'asalto Garibaldi 9. korpusa NOVJ, pri
napadu na nemaki aerodrom kod s. Ronka (blizu Gorice), unitio 8 nemakih bom-
bardera i razna postrojenja.
U Idriji minerska grupa 31. divizije 9. korpusa NOVJ unitila postrojenja rudnika
ive i time onemoguila dalju eksploataciju.

U rejonu s. Sedlarjeva (blizu Podsrede) 14. divizija NOV.J, posle jednomesenog

mara kroz Hrvatsku, prela r. Sutlu i stigla na teritorij tajerske.
Kod s. Stupice (blizu Kobarida) 18. slovenaka (Soka) brigada 30. divizije NOVJ
unitila nemaku motorizovanu kolonu koja je pokuavala da se dolinom r. Nadie
probije iz Cedada u Kobarid.
Kod s. Kamnog (blizu Kobarida) 3. bataljon 19. slovenake NO brigade Sreko Ko-
sovel u tekoj borbi odbacio nemaku kolonu koja je pokuala da iz Tolmina pro-
dre u Kobarid.

U rejonu pl. Javorica s. Ravnica (kod Piltanja) 14. divizija NOVJ vodila teke
borbe protiv delova nemakog 18. landesicen-puka, ojaanih artiljerijom, koji su
nadirali sa pravca Piltanja i Sv Jurija Najzad ih je odbacila, nanevi im znatne
gubitke.

Na putu Piltanj Planina 14. divizija NOVJ vodila teke borbe protiv nekoliko
nemakih odreda koji su nastojali da j o j spree dublji prodor u tajersku. Divizija
je unitila dva kamiona s nemakim vojnicima, a zatim se prebacila na pl. Bohor.
U rudniku olova Sitarjevcu (kod Litije) jedinice Dolenjskog N O P odreda 7. korpusa
NOVJ potpuno unitile 7 maina za pogon, 2 pumpe za vodu i uspinjau s motorom.
U rudnicima uglja Senovo i Ratanj (kod Krkog) 1. i 13. slovenaka brigada 14. di-
vizije NOVJ unitile rudnika postrojenja i za due vreme onemoguile eksploataciju
Na liniji s. Srednja Vas s. Motnik (kod Vranskog) 6. slovenaka udarna brigada
Slavko Slander 4. operativne zone N O V i PO Slovenije vodila teke borbe protiv
jake nemake kolone. Brigada se predvee, pod pritiskom nadmonih neprijatelj-
skih snaga, povukla na pl. Meninu.

Na Trkoj gori (kod Novog Mesta) 4 slovenaka udarna brigada Malija Gubec 15.
divizije NOVJ vodila upornu borbu protiv jake nemako-belogardejske kolone. Po-
sle mnogih obostranih juria neprijatelj je odbaen u Novo Mesto.

Posle otrih borbi na pl. Bohoru, 14. divizija NOVJ se probila preko druma Sevnica
Planina s namerom da se preko r. Savinje prebaci na podruje Trbovijanskog
rudarskog bazena. Na putu Sevnica Planina unitena su dva autobusa s nema-
kim vojnicima.
1944. februar SLOVENIJA februar 1944.

Delovi Briko-benekog NOP odreda izvrili prepad na nemaku posadu u Nimisu

(u Italiji) i posle krae borbe povukli se iz varoice.

12. februar CK KP Slovenije dostavio okrunim partijskim komitetima cirkularno pismo o

promeni borbene taktike okupatora u Gorenjskoj i tajerskoj i o pokuaju infiltri-
ranja etnika u redove NOV u cilju razbijanja jedinstva i slabljenja borbenih dej-
stava.
Ojaana eta nemake 16. SS motorizovane divizije sa podruja Ljubljane stigla u
dolinu r. Savin je da bi pojaala nemake snage angaovane u borbama protiv 14.
divizije NOVJ i zatvorila prolaze preko r. Savinje u pravcu Trbovlja.
Kod s. Blatnika i na putu Rimske Toplice s. Jurkloter jedinice 14. divizije NOVJ
sukobile se i u otroj borbi razbile nemaki odred i probile se u rejon s. Sv. Petar
s. Olece (kod Lakog). Ovde je sledeeg dana dolo do tekih borbi.

H. februar Severoistono od Celja 13. slovenaka brigada "Mirko Brai 14. divizije NOVJ
vodila teku borbu protiv nemakih jedinica koje su se sa pravca Sv. .Turija nadirale
ka s. Dramlje. Divizija se uvee, preko druma Slovenske Konjice Vojnik, probila
na odsek s. Lindek M. gora, gde je ponovo okruena.
Posle mara preko pl. Matajura, r. Nadie i s. Macarola (kod Cedada) 17. slovenaka
brigada Simon Gregori 30. divizije NOVJ napala nemaku posadu u s. Fojdi
(u Italiji) i u ulinim borbama nanela neprijatelju osetne gubitke.

15. februar Naredbom taba 4. operativne zone NOV i PO Slovenije, od Minerske ete, Kam-
niko-zasavske ete i specijalnih patrola formiran Kamniko-zasavski NOP odred.
Na prostoriji s. Lindek M. gora (kod Celja) jedinice 14. divizije NOVJ vodilw
teke borbe u okruenju a uvee se preko s. Trnovlja, s. Zgornjc Socke i r. Hudinje
probile na pl. Paki Kozjak, razbivi jaku nemaku zasedu na putu Vojnik Vitanje.

Februar p.p. Na osnovu naredbe taba 9. korpusu NOVJ od dela Idrijskog vojnog podruja for-
miran Dolomitski NOP odred.

16. februar Na poloajima s. Sedanik s. Brdea s. Sv. Jot (kod Velenja) jedinice 14. divi-
zije NOVJ vodile teke borbe protiv nemakih jedinica koje su ih okruile no pl
Pakom kozjaku.

17 februar Grupa za proboj 14. divizije NOVJ (sastava: etiri bataljona) probila nemaki obru
zapadno od s. Sv. Marjete (na putu Mislinja Vitanje) i izbila na june padine pl.
Pohorja. Glavnina te divizije, sa komorom i ranjenicima, bila je prinuena da se
vrati na pl. Paki kozjak, gde je vodila upornu odbranu.

18. februar Na poloajima kod s. Planine jaka belogardistiku kolona iz Ajdovine napala 3.
slovenaku udarnu brigadu Ivan Gradnik 31 divizije NOVJ. Brigada ju je odba-
cila u polazni garnizon.

19. februar U Crnomelju otpoelo I zasedanje SNOS-a. Donete su sledee znaajnije odluke.
preimenovanje SNOO-a u SNOS; osnivanje zakonodavnog odbora SNOS-a; raspi-
sivanje izbora za NO odbore; prikljuenje Slovenakog primorja Sloveniji; formi-
ranje komisije za utvrivanje zloina okupatora i domaih izdajnika; odreivanja
narodnog poreza. Zasedanje je zavreno 20. februara.
Na prostoriji s. Srednje s. Kambreko s. Lig (kod Tolmina) delovi nemake
162. peadijske i 188. rezervne divizije i 10. SS policijskog puka napali na snage 30.
divizije NOVJ. Divizija je posle tekih borbi posela poloaje na pl. Kolovratu, oda-
kle se 20. februara, preko Soe, probila delom na Banjku planotu a delom u rejou
pl. Krna (kod Tolmina).
Na poloajima kod s. Brdca (blizu Velenja) 14. divizija NOVJ vodila teke borbe
protiv nemakih snaga. Uvee se, preko eleznike pruge i r. Pake, juno od pl.
Stropnika, probila u s. Pleivec (kod Velenja). Ovde su je ponovo okruilo jako
nomake snage.

20. februar Kod Idrije delovi 31. divizije NOVJ unitili pomona rudnika postrojenja i topio-
nice ive.

ih februar Na poloajima Rodoslovnik Jager (kod Velenja) 14. divizija NOVJ vodila estoke
borbe protiv delova nemakog 18. landesicen, 19. SS policijskog i 139. brdskog lova-
kog puka. Divizija je protivnapadima odbila sedam neprijateljskih juria, a uvee
je izvrila pokret preko Pleivca i Krejdera, te sutradan, posle razbijanja jake ne-
prijateljske zasede u s. Ravnama, izbila u rejon s. Bele Vode (kod Sotanja).

44 689
1944. februar SRBIJA februar 1944.

22. februar Na pl. Creti 6. slovenaka udarna brigada Slavko Slander 4. operativne zone NOV
i PO Slovenije vodila teke borbe protiv nemakih policijskih jedinica, koje su se,
posle dvoasovne borbe, uz osetne gubitke, povukle u Vransko.

Na poloajima Stakne i Plenik (kod otanja) 1. slovenaka udarna brigada Tone

23. februar Tomi i 13. slovenaka brigada Mirko Brai 14. divizije NOVJ vodile jedno-
dnevne borbe protiv neprijateljskih kolona iz s. Crne i s. Topoliee. Da bi razvukla
neprijateljske snage, 14. divizija se podeli I a po brigadama, odredivi svakoj poseban
pravac daljeg kretanja.

Na pruzi Celovec Jeseniee jedinice Zapadnokorukog NOP odreda unitile . st

25. februar Podgorje (u Austriji) i zarobile 15 nemakih vojnika.
U zaseoku Lah (kod otanja) nemaki vojnici napuli delove 1. slovenake NOU bri-
gade Tone Tomi i Stab 14. divizije NOVJ Brigada se sa tabom divizije, posle
krae borbe povukla u pravcu s. Bele Vode. gde se spojila sa delovima 13. slovena-
ke NO brigade -Mirko Brai-.

26. februar Na Ludranskom vrhu (kod Meice) 14. divizija NOVJ (bez 2. brigade) sukobila se s
kolonom iz nemakog 14. SS policijskog puka. Divizija se preko s. Zaloke prebacila
u rejon s. Sv. Radegunde (kod otanja) gde je sutradan uspostavila vezu sa 4.
operativnom zonom NOV i PO Slovenije.

27. februar Na sektoru Grosuplje s. Turjak V. Lae jedinice 7. korpusa NOVJ prele u
napad da bi okupatora i domae izdajnike spreile u opravci eleznike pruge
Ljubljana Grosuplje Koevje. Te jedinice su istovremeno vrile pritisak na
garnizone: s. Skofljicu, Rakek. Koevje, Novo Mesto i Kostanjevicu.

28. februar GS NOV i PO za Sloveniju izdao naredbu o prepotinjavanju 14 divizije NOVJ

Stabu 4. operativne zone NOV 1 PO Slovenije.
Posle dvodnevnih otrih borbi 15. slovenaka (Belokranjska) brigada 15. divizije
NOVJ unitila nemako-belogardistika uporita s. Zdensku Vas i s. Sv. Anton (kod
Grosuplja). Ona je istovremeno vodila borbe protiv nemako-belogardistikih kolona
koje su iz Ljubljane, preko Grosuplja. nadirale u pomo okruenoj posadi.

29. februar Na poloajima s. Konec s. Vinja Vas s. Podgrad 5. slovenaka udarna brigada
Ivan Cankar 15. divizije NOVJ vodila teke borbe protiv nemako-belogardistikih
snaga iz Novog Mesta koje su nastojale da deblokiraju ovaj grad. Posle vie obo-
stranih juria neprijatelj je odbaen u Novo Mesto.

SRBIJA

/. februar U Jagodini (sada: Svetozarevo), upriji i Parainu etnici u saradnji s nemakim

vlastima i SDS zaklali 51 pripadnika NOP-a.

2. februar U s . Darosavi (sada: Partizani, kod Aranelovca) Privremena umadijska NO brigada

napala na oko 300 etnika. Borba je trajala 4 asa. Neprijatelj je imao 14 mrtvih i 8
zarobljenih. Brigada je istog dana vodila borbu i s etnicima u s. Mirosaljcima (kod
Aranelovca), ubila jednog i ranila vie etnika i zaplenila 1 puku. Brigada je imala
4 poginula, 1 ranjenog i 2 nestala borca.
Izmeu s. Gorine i s. Kaluerice (kod Leskovca) 4. junomoravska NO brigada i 1.
junomoravski NOP odred, u borbi vodenoj ceo dan, odbili napad etnikog Jabla-
nikog i Vardarskog korpusa i proterali ih ka s. Barju. etnici su imali 13. mrtvih
i vei broj ranjenih. Gubici jedinica NOVJ: 2 mrtva i 3 ranjena borca.
Radi lakeg rukovoenja pri izvoenju zajednikih akcija 2. junomoravske brigade.
Zajearsko-timokog NOP odreda i Ozrenskog partizanskog bataljona, GS NOV 1 PO
za Srbiju formirao Privremeni operativni tab.
U s . Barbaruincu (kod Vranja), radi usklaivanja dejstva jedinica 2. junomorav-
skog NOP odreda. Kosovskog partizanskog bataljona i Kumanovskog partizanskog
bataljona Jordan Nikolov, formiran Privremeni operativni tab.
Odrana okruna konferencija USAOJ-a za istoni Srem. Prisustvovala su 52 dele-
gata iz vojske i pozadine (delegati OK i PK KPJ, ONO odbora, SKOJ-a i AFZ-a).
Posle diskusije o rezultatima raa i o problemima organizacije donete su odgova-
rajue rezolucije, poslati su pozdravi Zemaljskom odboru USAOJ-a 1 izabran je novi
Okruni odbor USAOJ-a za istoni Srem.

2/3. februar Izmeu s. Beke i s. Kruedola (kod Iriga) delovi 1. sremskog NOP odreda posekli
oko 300 tt stubova.

690
144. februar SRBIJA februar 1944

3/4. februar Na aerodromu kod Kruevca 2. junomoravska NO brigada, Zajearsko-timoki NOP

odred i Ozrenski partizanski bataljon napali nemaku posadu, ali se, zbog otpora
nemakih vojnika i zbog intervencije 5. puka SDK iz Krueva povukli ka pl. Ja-
strepcu. Zaplenjena je avionska i puana municija.

februar U s . Jabukoviku (kod Vlasotinaca), od boraca 2. junomoravskog NOP odreda, GS

NOV i PO za Srbiju formirao 5. junomoravsku NO brigadu. Istovremeno je reorga-
nizovan 2. junomoravski NOP odred: formirana su dva bataljona.
U s . Brajkovcu (kod Aranelovca) Privremena umadijska NO brigada vodila borbu
protiv etnika. Poignuo je jedan njen borac.

i/S. februar Delovi 4. i 6. vojvoanske NOU brigade i 2. sremskog NOP odreda napali posadu
s. Morovia (kod Sida) koju su sainjavali delovi 6. ustakog bataljona, andarmi,
ustaka milicija i domai Nemci, ukupno oko 200 ljudi. U prvom naletu zauzeti su
bunkeri ispred mostova na r. Bosutu i r. Studvi a potom je otra borba produena
u glavnom uporitu, oko and. st. i kole. Oko 7 asova selo je zauzeto. Vei deo
neprijateljske posade probio se prema Sidu. Poginuli su 1 andarm i 9 ustaa, ra-
njeni su 2 andarma i 10 ustaa i zarobljena su 3 andarma. Gubici jedinica NOV
I POJ: 8 mrtvih i 13 ranjenih boraca. Zaplenjen je 1 p. mitraljez, 18 puaka, vea
koliina municije i druga ratna oprema, poruen je most na r. Bosutu i oteena je
pruga izmeu Sida i s. Morovia.

5. februar U s. Starom Slankamenu (kod Indije) grupa mesnih partizana napala finansijsku
strau i zaplenila joj oruje, odelo i opremu

6. februar Izmeu s. Martinaca i s. Laarka (kod Srem. Mitrovice) 1. eta Diverzantskog udar-
nog bataljona GS NOV i PO za Vojvodinu minirala prugu i unitila lokomotivu i
nekoliko vagona brzog voza.
Na putu Sid Ilok grupa kurira 2. sremskog NOP odreda napala autobus idske
optine, te ubila 2 ustae, 1 domobrana i 2 folksdojera i zarobila 1 domobrana,
unitiln autobus i zaplenila 1 puku. 2 pitolja i drugi materijal

C/7, februar U s. Bapskoj (kod Sida) eta 2. sremskog NOP odreda napala grupu ustaa te dvo-
jicu ubila a drugu dvojicu ranila i zaplenila 6 puaka i neto vojnike opreme.

7/8. februar Jedan vod 1. bataljona 1. sremskog NOP odreda napao na vojni magacin kod s. Ka-
menice (blizu Petrovaradina), te zarobio 9 domobrana (koji su preli u partizane) i
zaplenio 1 p mitraljez. 11 puaka, 8 bombi, 1880 metaka 1 dosta druge vojnike
opreme.

8/9. februar Jedna eta 2. sremskog NOP odreda upala u s. Lova (kod Sida) i ubila 1 domo-
branskog oficira, a od domaih izdajnika zaplenila 9 puaka, 3 pitolja 14 konja.
9 sedala, 3 kola sa zapregom i dosta druge vojnike opreme.

10 februar Kod s. Bajtnca (blizu Prokuplja) 3. junomoravska NO brigada odbila napad 2.

bataljona bugarskog 123. peadijskog puka, ojaanog artiljerijom i minobacaima,
i jedne ete SDS. Napad je podravala bugarska avijacija. Brigada je imala 8 mrtvih
i 6 ranjenih, dok neprijateljski gubici nisu ustanovljeni. Oboren je jedan bugarski
avion.
U s . Mirosaljcima (kod Aranelovca) Privremena umadijska NO brigada napala et-
nike i posle krae borbe naterala ih u bekstvo.

10/11. februar U s . Baroevcu (kod Aranelovca) jedinice Privremene umadijske NO brigade na-
pale etnike i posle jednoasovne borbe zauzele selo.

12. februar U s . Darosavi (sada: Partizani, kod Aranelovca) Privremena umadijska NO brigada
vodila borbu protiv etnika i andarma SDS. Neprijatelj je imao vie mrtvih i ra-
njenih, a brigada NOVJ 1 ranjenog borca. Brigada je istog dana rasformirana, a
njeni bataljoni su uli u sastav 1. umadijskog i Kosmajskog NOP odreda.

Kod s. Custice (blizu Pirota) Niavski NOP odred razbio grupu etnika i naneo im
gubitke od 5 mrtvih.

12/13. februar Izmeu s. Putinaca i s. Golubinaca (kod Indije) delovi 2. ete Diverzantskog udarnog
bataljona GS NOV i PO za Vojvodinu minirali prugu i unitili lokomotivu i nekoliko
vagona teretnog voza s ratnim materijalom. Za to vreme je 1. eta istog bataljona
miniranjem sruila teretni voz izmeu s. Martinaca i s. Laarka (kod Srem. Mitro-
vice) i unitila lokomotivu i 0 vagona.

691
1944. februar SRBIJA februar 1944.

Izmeu s. Bainaca i s. Tovarnika (kod Sida) jedinice 2. sremskog NOP odreda po-
sekle 104 tt stuba i zapalile 2 straa mice.

J3/J4. jebruur Kod . st. Bresnii (na pruzi Prokuplje Kurumlija) delovi 4 junomoravske NO
brigade razruili prugu. Usled toga je iz koloseka iskoio putniki voz, te su se pre-
vrnula 3 vagona.

14. februar U rejonu s. Dege (kod Tropoje, u Albaniji) nadmone nemake jedinice i balisti
razbili Malesijski NOP odred (oko 200 boraca). Poginulo je i ranjeno 18 nemakih
vojnika. Odred je imao 11 mrtvih. Samt) oko 80 boraca, uglavnom iz partizanskog
bataljona Bajram Curi, uspelo je da se organizovano, po dolovima, povue ka
akovici i L.jumi (u Albaniji).
U s . Griju (u Albaniji) nemake jedinice napale Prateu etu GS NOV i PO za
Kosovo i Metohiju. Pored GS. u selu su se nalazili Pokrajinski komitet KPJ za
Kosovo i Metohiju i Oblasni NO odbor. Posle 34 dana borbe Pratea eta, GS
NOV i PO za Kosovo i Metohiju, Pokrajinski komitet i Oblasni NO odbor za Ko-
sovo i Metohiju uspeli su da izbegnu unitenje i da se povuku u rejon s. Geg Husena
(kod Tropoje, u Albaniji).

J5. februar etniki Rasinski i Topliki korpus I delovi Velikomoravske grupe etnikih kor-
pusa preduzcli napad na 3. junomoravsku NO brigadu. Jastrebaki i Zajcarsko-
-timoki NOP odred, Ozrenski partizanski bataljon i jedinice komande podruja i
komandi mesta na pi. Jastrepcu, s ciljem da ih nabace u dolinu r. Toplice i tu. uz
pomo bugarskih jedinica (koje su zatvarale dolinu Toplice), unite. Borbe su voene
do 24. februara. U njima je, po nareenju GS NOV i PO za Srbiju, uzela uea i 4.
junomoravska NO brigada. Jedinice NOVJ su uspele da odbrane slobodnu terito-
riju i prisile neprijatelja da se povue ka pl. Kopaoniku i u polazne garnizone.

Blizu Prokuplja (na pruzi Prokuplje Kurumlija) delovi 4 junomoravske NO

brigade poruili prugu, usled ega se sruio nemaki oklopni voz.

Februar s. U rejonu s. Sirakova, s. Batue i Kueva delovi SDS i etnici, uz pomo ueinakih
jedinica, posle nekoliko uzastopnih borbi unitili glavninu Poarevakog NOP odre-
da. Svega 16 boraca se probilo na pl. Kosmaj i ulo u sastav Kosmajskog NOP
odreda.

Februar d.p. U akovici nemaka policija i milicija uhapsile oko 50 rodoljuba i boraca koji su
se, po razbijanju Malesijskog NOP odreda, sklonili u to mesto.

IG, februar Izmeu s. Raevca i s. G. Bresnice (na pl. Jastrepcu) Jastrebaki NOP odrod odbio
napad etnike Toplike brigade i proterao je ka s. Joanlci.

16/17. februar U s . Devi (kod Prokuplja) 3. junomoravska NO brigada, Zajearsko-timoki i Ja-

strebaki NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon napali delove etnikog Rasin-
skog korpusa. Borba je voena celu no. etnici, razbijeni, u neredu su se povukli
preko s. Klisuriee ka s. V. Plani. Poginulo je 58 i ranjen je vei broj etnika. Gubici
jedinica NOVJ: 12 mrtvih i ranjenih. Zaplenjeno: mitraljez, automat i 25 puaka.

Izmeu s. Vrdnika i s. Pavlovaca (kod Rume) mesna partizanska grupa, uz pomo

rodoljuba, posekla 40 tt stubova.

17. februar U s . Lipovcu (kod Sida) manji delovi nemake 13. SS divizije Ilandar I dva ba-
taljona domobranske Sremske brigade sa pravca s. Vrbanje iznenada napali 1. bata-
ljon 2. sremskog NOP odreda U otrim ulinim borbama neprijatelj je proteran iz s.
Lipova ka kapeli Sv. Luka, gde je na obali r. Spave uspeo da se zadri i utvrdi.
Gubici neprijatelja: 8 mrtvih i 12 ranjenih, a gubici jedinica NOVJ: 1 mrtav i 16
ranjenih boraca.

IS. februar U blizini pustare Inocenc (na putu Ilok Sld) jedna eta 6. vojvoanske NOU bri-
gade iz zasede napala dve neprijateljske patrole i u kraoj borbi ubila 10, ranila 0
i zarobila 7 nemakih andarma i policajaca. Jednovremeno je druga eta zauzela
pustaru Inocenc, koju su branili naoruani petokolonai. Zaplenjena su 2 p. mitra-
ljeza, 30 puaka, preko 3000 metaka, 72 konja, 73 komada goveda, 100 kg duvana i
druga oprema. Pustare Inocenc i Principovac (kod Iloka) spaljene su.

19. februar U s . llincima (kod Preeva) Udarni bataljon 2. junomoravskog NOP odreda i Ko-
sovski partizanski bataljon odbili napad oko 200 kontra etnika, koje je prihvatila
jedna bugarska jedinica iz Preeva. Partizani su napali i ove neprijateljske snage i
naterali ih da se u paninom bekstvu povuku ka Preevu. Zarobljena su 3 a pogi-
nulo je 5 neprijateljskih vojnika.

692
1944. februar SRBIJA februar 1944.

GS NOV i PO za Vojvodinu naredio Stabu Junobanatskog NOP odreda da formira

operativni tab i dao mu uputstva za dalji rad i dejstva u Banatu.
Izmeu s. Martinaca i s. Laarka (kod Srem. Mitrovice) 1. eta Diverzantskog udar-
nog bataljona GS NOV i PO za Vojvodinu minirala prugu. Uniteni su lokomotiva
i 6 vagona transportnog voza s ratnim materijalom.

19/20. februar U s. V. Plani (blizu Prokuplja) 3. junomoravska NO brigada, Zajearsko-timoki

NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon napali etniki Rasinski korpus i delove
etnikog Toplikog korpusa. Ne uspevi da odbace etnike, u zoru su se jedinice
NOV i POJ povukle na june padine pl. Jastrepca. U borbi je poginulo 20 etnika, a
zaplenjeni su p. mitraljez, automat i 0 puaka. Gubici jedinica NOV i POJ : 4 mrtvu
i 4 ranjena borca.
Kod s. G. Joanice (blizu Prokuplja) u susretnoj borbi 4. junomoravska NO brigada
razbila etniki Topliki korpus i odbacila ga ka Blacu. Poginulo je i zarobljeno oko
150 etnika. Zaplenjeno: 2 p. mitraljeza, automat, protivtenkovska puka, 60 puaka
i drugo. Gubici NO brigade: 4 poginula. 4 ranjena i 6 zarobljenih boraca (koje su
etnici streljali).

20. februar Glavni tab NOV i PO za Vojvodinu naredio Stabu 1. sremskog NOP odredu da
porui prugu .Novi Sad Beograd i da ispita mogunost za unitenje tunela kod s.
Cortanovaca.

21. februar U s . Svodu i s. Dejanu (kod Vlasotinaca) bataljon 5. junomoravske NO brigade na-
pao bugarsku posadu i zaplenio 1000 kg eera i drugih prehrambenih artikala.
Kod s. Starog Divoa (blizu Iloka) delovi 6. vojvoanske NOU brigade napali kolonu
nemake policije koja se kretala iz s. Calme za s. Erdevik. U borbi je poginulo
policajaca, 1 oficir, a vei broj ranjen. Poginuo je i komandir 1. ete 1. bataljona
6. NOU brigade.

22/23. februar Delovi 1. bataljona 4. vojvoanske NOU brigade napali andarme i finanse u s.
Martincima (kod Srem. Mitrovice), te posle krae borbe zarobili 15 andarma, f>
finansa i 1 domobrana a zaplenili 22 puke, 1 p. mitraljez. 30 bombi, oko 5(i00 me-
taka i dosta druge vojnike opreme.

23. februar Kod s. Digolja (blizu Prokuplja) 3. junomoravska NO brieada, Zajearsko-timoki

NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon vodili ceo dan borbu protiv delova bu-
garske 27. peadijske divizije, podranih avtijacijom, koji su poli u pomo etnicima
u s. V. Plani. Jedinice NOVJ su se uvee povukle ka pl. M. Jastrepcu uz gubitke od 6
mrtvih i 10 ranjenih, dok je vie neprijateljskih vojnika poginulo i ranjenu. Zaple-
njeni su 4 mitraljeza i radio-stanica a oboren je jedan bugarski avion. Za vreme
borbe etnici su iskoristili odsutnost jedinica NOV i POJ i neometano se povjkh
iz s. V. Plane ka Blacu i r. Rasinl. Sutradan su se i bugarske jedinice povratile u
Prokuplje.

Izmeu s. Vusa i s. Kozlla (blizu Vlasotinaca) jedan bataljon 5. junomoravske NO

brigade odbio napad 200 bugarskih vojnika i odbacio ih ka s. Svodu i s. Dejanu.
Jedan borac NO brigade je poginuo.
U rejonu s. Gospodinaca (kod Zabija) delovi 3. bako-baranjskog NOP odreda ubili
4 maarska vojnika i nekoliko ih ranili.

24. februar Na putu s. Putinci i s. Kraljevci (kod Rume) delovi 1. sremskog NOP odreda napali
nemaku patrolu, te ubili 8 vojnika, 1 oficira i 1 podoficira i zaplenili 1 p mitra-
ljez, 1 automat, 6 puaka i neto druge opreme.

25. februar Izmeu s. Gibarca i s. Bainaca (kod Sida) 1. eta Diverzantskog udarnog bataljona
GS NOV i PO za Vojvodinu minirala prugu. Uniteni su lokomotiva i 8 vagona
transportnog voza s ratnim materijalom.

26. februar Kod s. Lipovice (blizu Vlasotinaca) delovi SDS i SDK i etnici iz Leskovca i Vlaso-
tinaca, uz podrku bugarske avijacije, napali 2. i 5. junomoravsku NO brigadu. U
borbi voenoj ceo dan neprijatelj je razbijen i odbaen u polazne garnizone. Ostavio
je 15 mrtvih.
Izmeu s. Gibarca i s. Kukujevaca (kod Sida) 1 eta Diverzantskog udarnog bata-
ljona GS NOV i PO za Vojvodinu minirala prugu. Uniteni su lokomotiva i 1 vagon
a pruga je oteena.

26/2". februar Iz rejona s. Bosuta dve ete 1. bataljona 4. vojvoanske NOU brigade prele r. Savu
i napale uporite SGS i etnika u s. Ravnju (blizu M. Mitrovice). Zbog jakog otpora

693
 144. februar SRBIJA februar 1944

neprijatelja iz utvrene zgrade i jednog bunkera, napad nije uspeo. Poginulo je 39

boraca a izgubljeni su 2 p. mitraljeza i 1 protivtenkovska puka.
Posle tri dana mara na temperaturi od minus 25", rasteravi neprijateljsko obezbe-
enje na mostu kod s. Biljaniee (blizu Leskovca), 2. i 5. junomoravska NO brigada
prele J. Moravu i Veternicu i prebacile se na teritoriju Puste reke sa 150 promrzlih
boraca (od kojih je 00 upueno na leenje u bolnicu u s. Vujanovu).

28. februar Koci s. Martinaca (blizu Srem. Mitrovice) 1. eta Diverzantskog udarnog bataljona
GS NOV i PO za Vojvodinu minirala prugu. Uniteni su lokomotiva i vei broj
vagona transportnog voza s ratnim materijalom.
Izmeu s. Grabovaca i s. Obrea (u junom Sremu) 2. bataljon 1. sremskog NOP
odreda iz zasede napao vod nemake policije jaine 40 ljudi. Poginulo je U i ranjeno
15 policajaca, dok su dvojica zarobljena. Zaplenjeno: 3 p. mitraljeza. 13 puaka 6
bombi, 1 pitolj, 780 metaka i druga oprema.

2!?. februar Kod s. Sejaca (blizu Vranja) 3. makedonska NOU brigada, Kosovski partizanski
bataljon, bugarski partizanski bataljon Hristo Botev i dva bataljona 2. junomo-
ravskog NOP odreda razbili Vardarski etniki korpus jaine oko 800 etnika, Po-
red velikog broja poginulih etnika zarobljeno ih je oko 100, a prilian broj se
podavio u nabujaloj r. Pinji pri pokuaju bekstva. Grupa od 5060 etnika je
uspela da se prebaci na pl. Kukavicu, dok je izvestan broj zavedenih priao naim
jedinicama. Zaplenjeno je preko 100 puaka i druga ratna oprema Time su etnici
na tom podruju, potueni i vojniki i politiki, prestali organizovano da deluju.

U s. Beloljinu (kod Prokuplja) 3. junomoravska NO brigada, Zajearsko-timoki

NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon napali ojaani bataljon bugarskog 123.
peadijskog puka. Posle borbe voene celu no, zbog snanog otpora neprijatelja,
jedinice NOV i POJ su odustale od daljeg napada i povukle se ka pl. Jastrepcu i pl.
Vidojevici. Neprijatelj je imao oko 20 mrtvih i 5 zarobljenih. Gubici jedinica NOV i
POJ: 4 mrtva i 4 ranjena borca. Zapjenjeni su 2 minobacaa, mitraljez, 4 p. mitra-
ljeza i 17 puaka.

Februar U s . Trgovitu (kod Vranja). na konferenciji delegata seoskih NO odbora, izabran

SNO odbor za srez pinjski.
Na pl. Kukavici obrazovan SNO odbor za Pore.
ONO odbor okruga leskovakog izdao cirkular o radu NO odbora na teritoriji okruga
o njihovim slabostima i nedostacima, o organizaciji sudova itd.
U umadiji, u borbi protiv jedinica SDS, poginuo lan OK KPJ i sekretar OK SKOJ-a
za okrug arandelovaki Mili Radovanovi Mladen, narodni heroj.
U zapadnoj Srbiji u borbi protiv etnika i SDS poginuo lan OK KPJ za Kragujevac
Slobodan Mini. narodni heroj.
U s. M. Poarevcu (blizu Mladenovca) poginuo u borbi protiv delova SDS sekretar
SK KPJ za srez groanski Ljubivoje Gaji Doka. narodni heroj.

694