Postmodernizam i teorija moguih svetova

Sneana Kalini
VII semestar
Broj ESPB bodova: 3

Izborni kurs Postmodernizam i teorija moguih svetova ukazuje na brojne

mogunosti tumaenja poetike postmodernizma sa stanovita semantike moguih svetova
i analizira reprezentativna ostvarenja Kalvina, Pinona i Kucija. Semantika moguih
svetova, interdisciplinarna teorija kojom su se u drugoj polovini 20. veka bavili mislioci
poput Lubomira Doleela, Umberta Eka i Brajana Mekhejla, formulisala je koherentnu
teoriju fikcionalnosti i razmotrila granice mogueg, zamislivog i predstavljivog upravo
one granice kojima su se poigravali mnogi postmodernistiki autori. Ova teorija je
podrobno analizirala pripovedne modalitete, metafikcionalnost i (auto)referencijalnost
postmodernistike fikcije, a njenu intertekstualnost je sagledala kao sloenu pojavu
knjievne transdukcije, te je formulisala korisnu tipologiju postmodernistikih prerada.
Upoznavanje sa postulatima, vokabularom i metodama semantike moguih svetova
omoguava novi uvid u poetiku i prozu postmodernizma.

Pohaanje nastave: 10 poena

Aktivnost na asu: 0-20 poena
Esej (7-9 strana): 0-70 poena
Student se najpre opredeljuje za jednu od ponuenih tema ili predlae neku novu, a
zatim uz konsultacije sa nastavnikom odabira relevantne tekstove iz preporuene
sekundarne literature.

Teme

Poetika postmodernizma
POSTmodernIZAM
Ludizam i nihilizam: dva lica postmodernog
Parodija, parafraza i pasti u postmodernistikim preradama
Postmodernistika metatekstualnost i intertekstualnost
Od knjievnosti iscrpljenosti do knjievnosti obnavljanja
Upotreba razliitih vidova ironije u postmodernizmu
Postmodernizam, proteizam, performatizam

Osnovne postavke teorije moguih svetova

Doleelovo odreenje pripovednih modaliteta
Doleelova tipologija postmodernistikih prerada
Slinosti i razlike izmeu Doleelovog odreenja knjievne transdukcije i enetovog
odreenja transtekstualnosti

1
Ekov doprinos semantici moguih svetova
Ekovo tumaenje postmodernizma
Mekhjelovo odreenje dominante postmodernistike proze
Mekhjelovo tumaenje postmodernizma
Tumaenje metafikcije sa stanovita semantike moguih svetova
Tumaenje metalepse sa stanovita semantike fikcionalnih svetova
Tumaenje fantastike sa stanovita semantike moguih svetova
Faktografsko, (ne)mogue i fikcionalno u postmodernistikoj prozi

Dekonstrukcija Defoovih romana u Kucijevoj prozi

Intertekstualnost i metatekstualnost Kucijevog Foa
Postmodernistiki, postkolonijalni i feministiki diskursi u Fou
Otpor predstavljanju i predstavljanje otpora u Fou
Mo i nemo govora u Fou
Retorika Petkovog utanja u Fou
Autorske i italake figure u Fou
Whose foe is Mr. Foe?
Autorske i italake figure u Kalvinovom romanu Ako jedne zimske noi neki putnik
Traduttore, traditore: Ermes Marana i ostale prevodilake kreature u romanu Ako jedne
zimske noi neki putnik
Metafikcionalnost romana Ako jedne zimske noi neki putnik
Upotreba parodije u romanu Ako jedne zimske noi neki putnik
Postmodernistika upotreba metalepse u Kalvinovom romanu Ako jedne zimske noi neki
putnik, Kucijevom Fou i Alenovom Sluaju profesora Kugelmasa
Intertekstualnost Pinonove Entropije
Entropije Entropije

Sekundarna literatura

Liotar, -F. Odgovor na pitanje: to je postmoderna?, Vatimo, . Postmoderno

doba i kraj povijesti i Dejmson, F. Postmodernizam ili kulturna logika kasnog
kapitalizma u: Postmoderna nova epoha ili zabluda, ured. I. Kuvai i G. Flego,
Zagreb, 1988.
Vatimo, ani, Nihilizam i postmodernizam u filozofiji, Delo, god 35, br. 4/5, 1989.
Bart, Don, Knjievnost iscrpljenosti, Knjievna kritika, god. 27, leto/jesen, 1996.
Bart, Don, Knjievnost obnavljanja: postmodernistiko stvaralatvo, Polja, god.
29, br. 290, april 1983.
Eptejn, Mihail, Hiper u kulturi XX veka: dijalektika prelaza iz modernizma u
postmodernizam i Proto- ili kraj postmodernizma u: Eptejn, Mihail, Postmodernizam,
Zepter, Beograd, 1998.

2
 Haion, Linda, Poetika postmodernizma: istorija, teorija, fikcija, Svetovi, Novi Sad,
1996.
Hutcheon, Linda, The Politics of Postmodernism, Routledge, London, 1989.
Conor, Steven, Postmodernism and literature, The Cambridge Companion to
Postmodernism, ed. by Steven Conor, Cambridge University Press, 2004.
Milutinovi, Zoran, Postmodernizam: leksikografska obrada i Postmodernizam
kao kritiki pojam u: Milutinovi, Zoran, Negativna i pozitivna poetika, Matica srpska,
Novi Sad, 1992.
Vo, Patria, Metaproza, Re, br. 19, mart 1996.
Gennette, Grard: Palimpsestes: la littrature au second degr, Editions du Seuil,
Paris, 1982.
Bart, Rolan, Smrt autora u: Suvremene knjievne teorije, preveo Miroslav Beker,
SNL, Zagreb, 1986.
Fuko, Miel, ta je autor? u: Mehanizmi knjievne komunikacije, Institut za
knjievnost i umetnost, Beograd, 1983.

Doleel, Lubomir, Prolog: od nepostojeih entiteta do fikcionalnih svetova,

Autentizacija i Fikcionalni svetovi u transdukciji: postmodernistike prerade u:
Doleel, Lubomir, Heterokosmika: fikcija i mogui svetovi, Slubeni glasnik, Beograd,
2008.
Eko, Umberto, Napomene uz Ime rue, Delo 3,4, 1985.
Eko, Umberto, Ulazak u umu, Mogue ume i Imaginarni protokoli u: Eko,
Umberto, est etnji kroz narativnu umu, Narodna knjiga, Beograd, 2002.
Eko, Umberto, Intertekstualna ironija i nivoi tumaenja u: Eko, Umberto, O
knjievnosti, Beograd, Narodna knjiga, 2002.
McHale, Brian, Postmodernist Fiction, Routledge, New York, 1989.
Ryan, Marie-Laure, Metaleptic machines, Semiotica 150 - 1/4 (2004), 439-469.
Traill, Nansy H. Fictional Worlds of the Fantastic, Style, summer 1991, Vol. 25,
Issue 2, 196-211.

Attridge, Derek, Oppressive Silence: J. M. Coetzees Foe and the Politics of

Canonisation, Critical perspectives on J. M. Coetzee, ed. by G. Huggan and S. Watson,
Macmillan Press, 1996.
Spivak, Gayatri Chakravorty, Theory in the Margin: Coetzees Foe Reading Defoes
Crusoe/Roxana, English in Africa, Vol. 17, oct. 1990, 1-23.
Brink, Andr, The pranks of Hermes. Italo Calvino: If on a Winters Night a
Traveller, The Novel: language and narrative form Cervantes to Calvino, New York,
New York University Press, 1998.
Seed, David, Order in Thomas Pynchons Entropy, Journal of Narrative
Technique, Vol. 11, No. 2 (Spring, 1981), 135-153.

3
 Syllabus

1. Moderno, modernizam, postmoderno, postmodernizam

2. Ekovo odreenje postmodernog: duhovna kategorija ili, jo bolje, Kunstwollen
3. Mekhejlovo odreenje dominante postmodernistike fikcije i analiza tipinih
pripovednih postupaka i tema
4. Poreenje savremene semantike moguih svetova sa Lajbnicovom filozofijom i
poetikom moguih svetova Brajtingera, Bodmera i Baumgartena
5. Doleelova kritika mimetike doktrine i analiza aletikih, deontikih, aksiolokih
i epistemikih pripovednih modaliteta
6. Odreenje fantastike sa stanovita semantike fikcionalnih svetova
7. Razlikovanje retorike i ontoloke metalepse u okviru semantike moguih svetova
8. Doleelova tipologija postmodernistikih prerada
9. Analiza Kucijevog romana Fo
10. Analiza Kucijevog romana Fo
11. Analiza Kalvinovog romana Ako jedne zimske noi neki putnik
12. Analiza Kalvinovog romana Ako jedne zimske noi neki putnik
13. Analiza Pinonove Entropije