4097 OPP. DUBIA. — perficere, et ‘ouun, quod expletur,tibi operatori bo- A quzeo; sed prapedientibus peceat orum omnium Domino, sine quo nil boni facere Possaumus, reputare, XVL. Et quoniam post acceptam baptism gratiam, t post fidem, quam tibi promis, imo, quod pejus fest, post acceptam hance monachi vestem, muta ccomunisi, corde, ore, et opere, et infnita perpetrayi mals per superbiam et concupiscentiam, per iram et inpatientiam, per fraudem et desidiam, per tumo- rem et arrogantiam, supplex imploro misericordiam tam, Deus Pater, in nomine dict Fit wy propi tus esto mii miserrimo peecatori, nocte et die, ho- ris et moments multum corain te peceanti, et pee- cata peceatis innumerabiliter addenti, et in ipsis torpiter mea culpa jacenti. Per ipsum summom s3- cordetem, et verum pontificem, qui se tibi hostiam B sericord ‘vivam, puram, et iwmmaculatam in ara erucis obtulit, pro nobis miscris peccatoribus, Filiuin tuum Domni- ‘um nostrum Jesum Christm; te F050, benignis- ime amator hominum Deus, miserere mei, miser- Fimi et indigni servi tui, quia non sum sicut innu- ‘meri et multiplices famuli tui, qui tbi ab ipsis cun - hrlis devotissime scrvierunt, non declinantes neque aad dexteram neque ad sinistram. Non sum sicu ui post publica Mazitia peenitendo, titi meruerant, cease devoti. Non sum sicut nonnull Christiane fe- mine, viris conjuneta, tibi tamen servientes pro scire suo cum summa devotione. Non sum etiam ‘sicat multi illorum, qui in ocolis hominum tanquam mali et perversi sidentur. Hea mihi infelici! Quo- ‘modo me elata cervice ambulante, omnes pene dirs vitae mez in vanitate consumpti sont! Quomodo tem- Pus meum priterivi in cogitationibus terrenis, et superfiais! Quid utile in omni vita mea egi! Miser ihi miserrimo, qui falsum nomen monachi iil dignum hujas nominis et habitus agens.. |. Verumtamen, Domine, si quid boni forsitan facio, vel fecero tua gratia largiente, quo fine faciain Ihe, quave districtione a te pensentur, ignoro. Scis ‘enim, quem nil latet, quid mibi acciderit propter [Peccata mea : quomodo in via, qua ambolabam, abs- ‘conderunt mihi laqucam inimiei mei. Quibus. mihi ‘pet hominem, ut reor, insidiantibus, prob dolor! amiai locum dilecte solitudinis, amicum merroris, quietis, et poenitatinis, quem ab ineunte wtate sem Der dilesi. Idcirco in angustia et moerore multo po- sita est anima mea, tuum super se ignorans jodi- ‘cium, quia secretum solite quietis et opportunce ad te vacationis, quod semel incautus amisi, denuo in- ‘Yenire non potui. Hoc autem opto adhe, suspiro, ct DISPUTATIO PUERORUM. — MONITUM. 4068 imeis, reperire rnon valeo. Unde, Deus terriilis in consiliis super Glios hominum, tuam sanctami et immensam, sup- plex et multum tremens, deprecor clementiam, in ‘otaine ejusdem dilecti Fil tui, ut to, qui neminer vis perire, sed omnes salvos facere, non me derelin- ‘quas in manu consilii mei, neque in judicio arbitit imei, neque in potestate aut tentatione neque in errante jndicio, aut noxio consitio homi- nui, sed pro pictate et bonitate tua, juxta tam Denignissimam , que in sui dispositione falli non otest, providentiamy, dispone hie et ubique, nunc et semper, dics vite mes in beneplacito tuo: et dirige per Spiritum sanctum tum, cor, linguam, actusque ‘icos jugiter secundum tuam volantatem in tua mi- ul te rectore ct te duce, te inspirante et te aijuvante, te incipiente et te perficiente, a quo procedunt, et per quem perficiuntur omnia bona, semper studeam cogitare, loqui, et agere, que tibi pluceant in veritate, et me tandem ad vitam perdu- ‘cant atornam; te miserante, te donante, per eumdem. esum Filium tum salvatorem ct recuperatorem no- struin, qui mortuus est propler peecata nostra, et resurresit propter viviicationem nostram. XVIIL, Per ipsum summum sacerdotem, et veram pontticem, qui se tii o'tuit iu sacrificium, te rogo, respice me, et mi racain, et da mihi. gral Aicem bouitatis tua; et de pretertis malis meis in dulgentiam, de pracsentibus concede mihi emenda- tionem, de futsis culpis jugiter largire mihi custo- diam algue cautclam. Da locum et spatium, et fevetus dignos poenitentix; da oor contritum et hu- miliatum, da gratiam Iaeryimaram, da lumen In ‘corde, da vires in corpore, da illum iguem, quem tmisisti veniens in terram, et quem vis ut ardeat. Da anlere charitatis igne, da lucere obedientiz splen- dore, da fervere dilectionis amore, da intcr pericula interitums non habere, da de pericali fel da ad tuam duleedinem festinare, da ad tuam visio- nem tranquille venire, da tue visionis manifestatione perenniter satinri, da tein secnlorum aternitate fine laudare. Jesu Fili David miserere mei, illami rans oculos meos, ut videam, quo ad te perveni firmans in te gressus mos, ne transgreiar via aperiens os meum, ut possim de Le loqui, qui dedisti mihi velle tua, utcunque potuerim, loqui. Et quia ilectio proximi inhueret dilectioni te, da mi exercere uilitatem ejus, que formet salulem perveniat in laudem et gloriam nominis ti. Amen. a DISPUTATIO PUERORUM PER INTERROGATIONES ET RESPONSIONES. 418 MONITUM PRAVIUM. Quod loco secundo inter dubia beati Aleini exti- ‘emus opnscalum in pervetusto codice ms. Salisbur- Parrot. Cl. si 900 aunorum, notato num. 67, de ims, Juoniam vero nullum auctoris nomen it prefixem ‘esset, hesitavianns aliquandin anillad beato Alcnine, 33B. F. ALBIN SEU ALCUINI OPERUM PARS Vill. 1190 poi nuibuenan, Nec A ii opera Cnr; ico i vee doin im de illo pronuntiare at tioni audire placuerit, in quantum ¢o largiente, qui IS. Gaats mae evade djodieatdas "propos eita ereavit, eonceditar,volumus de distnetioai~ ‘nina. ‘bus sex dierum operom in prasentia vestra aliquid Prino namque in colem codice alia fndubilata rainis deducere. Kia condiscipue, quontam scat ‘Frsctatum endei manu Jescriplus fabetur qusdem 4th ¢tipse neti nec possomus nec audemus ali Commentarius in psalmos ponitentiales, etc., cum initium nostra protralere disputationis, si tibi vide- «isola ad Arnonem archiepiscopum. Secundo stylus ar ineypiamus ab eodem principio, et rout Domi- «4, modus hues tracatis silo ac methodo AL yu donare dignaur, disputemos de ditinetionibs tur, qni in seriptis viri celeberrinti versatus prvfatarom sex dierum suorumaue operum. Resp. Ne- nee ullus alius illing wlatis, qua priesens bi medins in- Opusculum exaratum esse diximus, aut anterior ali- fuerit : : " Sipere pose arco, quam aba pra ereane, puis yr ostendi ‘sty 18 ille metho- iper +a ipsa pri : ai sve ntend pent, Nhe aus proveripto wero perfecto mero, loa y- Ne ee Te eee Sal tessa pant pean STR cenit Rares Aon ad anagem sy “yi Gules cnet Fare Pe prime secede er to ea, Dp, vi dean, womb pres tn cot ia coment 3 upp SEN Tyr Quartet Rap. Tbe quppe amen; titulo: Dicta beati Albint la ‘quod est sexta pars ejus; duo, quod est tertia; tres, Soisnecatnr san open a bee wee Segearenemaea ince becan ab epitope lorem de eee cae ee eae fanaa pepe eee Tee ple Ruin recense Tider ete irs i 5. B., cap. 28, Beplicaiiones Siyaboli et oratio Domiuce. dice hledes iba Vopesne Chron O- SB. tom. Hh, pag. 4 . AU minim $itericuipiam possit, neminem hj ‘epuscali' meminisee, quod tamen ‘late Aleuini ac tame scene mages ei tle potat SE cba Yerum hoc ego asctantieillorum Ubrariorum atiri- 0 €t Beats Joannes evangelist ait = dao, qui opusenta eat vii evensentes nos tito ¢,¢Fat Verbum, et Verbum erat apud Dewin, et Deve siedérunt, nulla facta mentione ini vel ins couten- C erat Verbum, omnia per ipsum facta went, et sine ipso erensiare tee factum ext nihil (J 4). Unde et ipse Dominus in Bvangelio interrogantibus : Tu quis ex ? Respow- Ait: go initivm, qui et loyuor vobie Joan. vis, 25. em erat Men hoe ergo principio feeit_omnipotens Deus coum 2, teste Montefauconin Hibl. BIbI., pag. 37 et terram, mare et omnia, qua in cis sunt. se ad Carolim imp. de Trinitate ir Inter. Nunc volo, ut omnes distinetiones singulo atte per iner72~ rum operum supradictorum dierum per ondinem latio pero. wii exponas. Reap. Primo die lux ex nihilo facta 1s et responsiones facile lalere est; 2 firmamentim iu medio aquarum; 3 species i tracts est ile Liber saris et terre cum bis, que terre radicitus inkx- 4+ luminaria ceeli de lumine, primo die facto: de aquis; 6+ vero religua ani- alia de terra; et homo carne quidem de terra, aai- ma autem de nibilo constat, de quo, cum ecreandes cesset, Deus ait: Faciamas hominem ad imaginem eb similitadinem nostram (Gen. 1, 26). CAPUT nostro familiare est) DE NATURA Hosixis. logiarum alisque ira- Inver. Quoniam creator omnium ad imaginem et ipio temporis, sed in princi mt per interrogati potest. EL fortass fentiarum, quem hemius, Possevi sis, quog sedulo nota- similitudinem suam hominem creare dignatus est, i facrastyaarrexiaa eer ot aH HM mS. Hepra~ —nquirainus dligenter, quomodo aut qualiter al ius- ‘419 CAPUT PRIMUL. finem qjus homo creatus esse dicatur? Resp. Faci- 1% Sows pIvINO TAINO INciDIT sesENTIA Panwa pe TE Ut dicis, €0 quod necesse est nobis scire, ip Oremtevs sex bigmuw UM PoEROKEM IsTERRoCA- quantum ab co conceditar, qualiter ab ipso ereat THONIBES ET RESPONSIOSIBUS FIUS. Tuterrog. Ek quia humana fragilitas nec audet, nee potest aliunde exordium sumere rat 4 Vide toor 1 tnjus edlt., col. 583. is, Ut ejus misericordiam magis laudare valeAone, qua nos ezeare dignatny ¢ roferre valuissenus. Inler. Consentio per omnia, ut dicks, sed peto Iit- riliter, ut quomodo vel qualiter ab co creati esse fateamur, quantum cx te est, mihi indicare now ro- anuas. Reap. Secondum quod legi, faciam quod pe- tisti. « Tanta dignitas humane condlitionis esse.co- {gnoscitur, ut non solo jubentis sermone, sient alia sex dierun opera, sed consilio sancte Trinitais et ‘opere diving Majestatis creatus est homo, in quo ait : Faciams hominem ad imaginem et sinilitude snes nostra (Gen. 1, 26), quod ideo ei priettit eo itor, ut tanto ardentins cum amaret, quanto se mi rabitivs ab eo esse conslitum inteligerct : et ne hoe solum ei coacessit, quod consitio sancta: Trinitatis ‘sic eum condidit, sed ctiam quod ad similitodinem suam eum ereavit, quod (Lega, aii) ex ereatnris dona Tater. Yorum est, ut asseris, sel quon sinem sam eam ereasset, at mibi aperias, olseera. esp. Prisvo quidem aul imaginem suam eum crea vit, ilitate Interiors. hom are debenms, ut sicuti Deus unus. semper uique ous est, omnia vivificans, movens, et guernans, sieut Apostolts coufirmat, quod in eo rivimus, movemur, feumus (Act. x01, 28), sie anima in svo corpore uh ‘que tota vizet, vivificans eum, movens et gubernans. Inter. Die mili, si cadem aniina, quam interiorem hominem esse dixist, in quibusdam majoribus men boris corporis sui sit major, et in minoribus 20 mi- sor? Aut ctiam si singularem locum in eodem cor- pore teneat, an on? Resp. Nec locum ii sinngula- ‘rein obtinct, nee in majoribns membris major, et in tminoribus minor, sed ia minimis tota et in maxims fota: et tnee est imago unitatis omnipatemtis Dei, -quam aninva habet in se. Inter. Potest eadem anima aliquam Trinitatis habe- aginem, annon? Resp. Utiqne potest. Inter. Qi ‘oso? Resp. Primo enimsicut Deos est, vivit et sapit, ita anima secondum suum modumest, vivitet sapit. Inter, Potest in hoe aliam habere rationem ? Rep. Fotest. Inter. Quomodot Resp. Est enim alia trin fas in ea, qua ad imaginem sw conditors perfectse natu, tres tamen in se dignitates habet. Inter. Que sunt bee? Resp. Wiest, itellectum, vor Jntatem et memoriam. Unde et Dominus in Evange- Tio : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, etex tota anima tna, et ex fota mente tna, id est, ex toto intellecto, etex iota voluntate, etx tota memoria. Inter. Qua. ratione lee sibi conveniunt? Resp. Quia sicut ex Patre generatur Filius, ex Patre Fitio- ‘que procedit Spiritus sanctus; ita ex intllecta gene- ratur voluntas, vt ex his item ambebus procedit me- ‘moria, Et hoe facile intelligi potest, quia sine his tribus perfecta fesse non potest; nee horumn rium una atiqnod, quantam ad suam_pertinet » Whee Dieta Mein’ super ilud’ OPP. DUBIA. — DISPUTATIO PUERORCM. ddignas ci Landes A beatitudinem, sine aliis Badeatur, itn sanclo, condita, que ficet unius sit 4108 jobus integrom constat. ner. Adhue de eadem re a te audire desidero. Leap. ego tii prout scio, adhuc dieatn. Sieut enim Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus sanetus est, non tamen tres dii sunt, sed unw tres habens personas; ita anima intelleetns, anima voluntas, ank= ‘ma meinoria, non tamen tres anim in uno corpore, sed una anima tres balens dignitates, atque in tribus ejus imaginem mirab noster interior homo; ex quibes. quasi eveeRentio- ribus axfinae jubermue diligere conditom rem, ul qvantum inteligatur, diligator, et qnantum diligatur semper in memoria habeatur; nee sole sffeit do eo intellects, nisi fat in amore eles vor Tunas; nce etiam Iie duo sufficiunt, nisi memoria fa semper in mente intelligentis et aili- eatis maneat Dens; et si ut mullam potest esse mo- quo home non wtatur vel fruatir Dei boni Ante et misericorda, ita mullum debeat esse momen Ann, quo presentem eum non habest memoria. Inter. Nkee de imagine he vice mihi suficiunt; ‘ed qualiter ad similitudinem Dei ereatisuraus inno 1m ipso conditore largiente Siilitudinem suam eveanit, est charitas, est bonus, i et mundus, atyue miserioorsy rum insignia, que de €0 Iw ita homo creatus est, ut charitatem hahervt, IS esset et justns, nt patiens atque mits, mn dus et misericors foret; quas vir ules quanto plus in nobis babemus, tanto propius sumus Dco, et majo ‘rem nostri conditoris geriunus similitudinem. Imer. Si autem, quod absit, nostrum aliquis per devia vitiorum, et jinum ab hae nobi ‘ima soi conditoris.similitodine deyener oherrac, quid ei futurum esse asserts? Resp. Absit, ut hoe fiat! Nam siforsitan evenerit, pleatur in nobis, quod seriptum est : Homo, exm in hhonore esset, non indellexit, comparatus est jument insipientibus, et similis [actus ext illis (Peal. xuxmi, 45). Qua [Leg., ithomini esse, quam utad eisdem virtutum ‘estimentis omaretnr, quibus et cconditor, de quo legitur : Domi indutus est (Psal. xc0, 4), splendore, et totius. oni contra quod majus ei potest esse devtecus, aut infeli- ior miserin, quam ut hae similitudinis sei Dratorum junentorum delabatur simititudinem. Qua- ropter, 0 ime frater! sttende prime conditionis nostre excellentiam, et vencran- dam sanct Trivitatis agnosce imaginem, honorer~ que similiuutinis div'nw, ad quam creatus es, nobi- Titatem morum, exereitinm virtutum,, dignitatem, ‘morum meritoramque kabere contente, ut quando appareat, quali sit, tune similis ei appareas, qui te vad similitadinem snam in prima Adat 3s nana Goran HAND. inert ee. Ys Yea4105 ‘consid, mirabiliusiue in secundo refurmavit ide imagine et similitudine habeto. Inter. Expleta ratione imagia ad similitadinem precedit creaturis, qualis ejus natura sit secun- ‘dum rationem exterioris hominis, velut quid ipsa natura dicatur, diligenter expone. Resp. > Natura dicta est ab eo, quod nasei aliquod faciat, gignendi enim et faciendi potens est Hane quidam (3s., quae dam] Deum esse dixerunt, a quo om.ia ereata sunt et existuat. Inter. Quid ext genns? Reap. Genus est a dictum, cui derivativum nomen a terra, ex qua (3, ex quo} oinnia giguuntur. Inder. Quomodo? Resp. ‘enim grece terra dicitur. Fnter. Vita unde din Resp. feneat nascendi, atque erescendi, rnde et arbre vitam habere dicuntur, quia gignuntne et erescun Inter. Home unde est dictus? Resp. Keo hhomo est appellatus, quia ex humo est factos: et in Genesi diciur : Et creavit Deus hominem de humo [Al., imo] terre (Gen. it, 7)- Abusive. awten ponitur ex utraque substantia Lotus homo, id est, ex socielste anime et corporis; nam proprie homo ab bumo. Inter. Homo quomodo voratur Gravee? Resp. Grae ‘autem hominem aotrophum appellaxerunt, €0 quod ‘sursum spectet sublevatus ab humo ad contemplatio- nem artificis sui, quod Ohidins [Zg., Ovidins] poeta esigaat, cun di et. 88) 5 Pronaqae conspetont scala caters terran Osim eubllwe deal, couuequs ilere Mins et evecion i side lee sles 431 Inter. Cur homo aspicere coelum dicitur? esp. Wdeo enim erectus ail catum aspicit, ut Deum qwerat, non wt torrar intendal, veluti pecora, que wvatura proaa et ventri odedientia fuxit. Iter. Est how simplex, an duplex ? Reap. Homo terior et exterior. Inter, sina une nomen accepit? Reap. A gent lus [Isid., a vents] enim anima nomen sumpsit, ‘eo quod ventus sit, unde et ventus Grace anew di- ‘itu, quod ore trabentes aerem wr ood petaeruot quidam, quia [M., uz] non pos ‘merunt incorporeain ejus cogitare naturam. Inter. Dic mibi, si idem sit spiritus, quod et ani- ma? Resp. Spiritum idem esse, quod et Cranglsta proounliat dicns: Ptetatom habe po- endl aninam mean, el rureesoletlem hates ex tmendi eam (Joon, 18). De bac que ipsa Do- ial anima pasionis tempore memoratus evange- # Hie fninntar Dita Steviuiin Operibn toe. cit ey F. ALBIN SEU ALCUIM OPERUM PARS Vill. eta est propler vgonem, vel qua vn B ca spiritum emittere, nisi quod et animam ponere. Inter. uare dicta est propter quod Inter. Quare vocatur spiritus ? Resp. Spiritus a- tem appellatus est, vel pro spirituali natura, vel pro ‘€0, quod inspiret in corpore. Inder. later animum et animam quid interest? ‘Resp. Anisnas idem est, quod et anima ; sed anima Vite est, animus consi. Unde dicunt philosopbi, ctiam sine animo vitam manere, et sine mente du- Tare animam, unde et amentes. Nam mentem vocari {volunt] ut sciat, animam vero, ut velit. Inter, Mens unde vocatur ? Resp. Mens autern vo- ‘eminetin anima, vel quod meminit. Unde €t immemores amentes. Quapropter no anima sel ‘mens vocatur, tanquam ea- 1a? Resp. Anima est enim dicta ut ejus vel oculus ‘meutem imago Dei dicit aadjuncta sunt anime, ut una res sit; pro eflicieatia ‘enim causarum diversa nomina sortita est anima. Nam 4 memoriamens est, une et immemores amentes. Inter, Qua ratione? Resp. Cum ergo vivifiest cor- pus, anima est; dum vult, animus est ; duns seit, meas est; dum recolit, memoria est; dum rectum judicat, ratio est; dum spirat,spiritus est ; dum aliquid sen- til, sensus ost : nam inde animus sensus dicitur pro + qu senlit, unde et sententia momen accepit. Inder. Corpus une dictum est? Resp. Dictam est enim corpus, eo quod corruptum perit ; solubile ‘enim atque mortale est, et aliquando solvenda Inter. Unde dicta est earot Resp. Caro suiem cereanto est appelata. Inver. Quomodo ? Reap. Cre ‘mentum enim seamen est masculi, unde anim: hhonmuin corpora concipiuntur ; hine et pa creatores vocantur, Inter. Quibus ex causis constat caro? Resp. Caro autem ex quatuor elementis compacta est. ur. Quibus ? Resp, Nam terra in carne est; acr Tita, humor in sanguine, ignis in ealore vit: bent enim in nobis elementa suam queque partes, ‘eujus (Isid., quibus] quid debetur compage resolaia. ‘Inter. Inter carnem et corpus quid interest ? Rem. re] p Caro enim et corpus diversa significant. Inter. Quo- modo? Resp. Ia carne semper corpus est, nou sem per in corpore caro, Inter. Qua ratione ? Resp. Nam caro est, quit vivit, idem et corpus ; corpus quod fem non caro [Isd., idem et caro]. Inter. Quoinoto * Resp. Nam corpusdicitur aut quod post r+ tam est mortuum ; aut sine vita est cooditum. Inu dumet eum vita corpus et non caro, ut herbaet figwum, Inter. Sensus corporis quot sunt? Resp. Quingee. et tactus. vero sui patentes? Resp. 2 Kx Isidor, tbr. 31 Orig. eap.t. ‘elo aperinauur108, PP. DUBIA. — DIS! lauduutur ; aures vero et nares patentes existunt, Inter. Quare sensus vocantur? Resp. Sensus sunt ‘per eos anima subtilissime totuin corpus agitat vigore sentiendi, nude et prersentia uuncupan- tur, quod sint pr sensibus ; sicut pree oculis, quar Tnter. Quid est visus * Resp. Visus est, qui phi osophis humor vitreus appellator. Inter. Visus unde fit? Resp. Visum autem fleri quidam asseverant aut extrema atheria luce, aut interno spiritu luckdo per tonves vias a cerebro venientes alque penetratis ti nicis in aere exeuntes, et tune commistiOne similis materia visum dantes Inter. Unde dicitur visus ? Reap. Visus est dictus, eo quod vivacior sit ezteris sensibus ac prestantior sive velocior, amplinsyue vigeat, quantum memoria inter extera mentis officia; vicinior est enim cere- bro, unde omnia manant ; ex quo Gt, ut ea, que ad alios pertinent sensus, videre dicamus : veluti cum dicimus : Vide quomodo sonat, vide qzomodo sapit, sic et cxtera. Inter. Auditus quare appellatur ? Resp. Auditus est ‘appellatus eo quod roces hauriat, hoe est, aere ver berato suscipiat sonos. Inter. Quare dicitur odoratus ? Resp. Dicitur enima odoratus, quasi aeris odors attactus[Jsid., attractus} Toco enim aere sentitur, sic et olfactus, quod oo- vibus afleiatur, Inder. Gustus unde appellatur ? Resp. Gustus enim a guttore est dictus. Inter. Tactus quare voeatur ? Resp. Tactus dictus est, co quod pertractet et tangat, et per omnia mem- ‘bra vigorem sensus aspergat. Nam tactu probamus quidquid exteris seusibus judicare non possumus. Inter, Genera tactus quot esse dicuntur? Resp. Doo. Inter. Que? Resp, Aut enim extrinsecus venit, ‘quod feriat; aut intus in ipso corpore oritur, ut sen- tiatur. Tuter. abet unusquisque sensus propriam natu- aia, an_non? Reap. Habet quidem. Inter. Qua ra- tione ? Resp. Quod enim videndum est, ooulis capi- tur; quod audiendum, auribus ; quam molia 5&2 et dura, tactu astimantur ; sapor vero gustu ; odor autem naribus ducitur. ‘Inter. Quee est prima pars hominis ? Resp. Prima pars corporis caput. Inter. Quare ita vocatur? Resp. py eo enim datum est sus omnes ct nervi ‘omnis vigendi causa oriatur ;ibi enim omnes sensus apparent; unde ipsius anime, qu consulit corpori, ‘quodammodo gerit personam. Inter. Quid est vertx {Ita cod.}? Resp. Vortix est a pars, qua capil capitis coliguntor, et in qua ex saries vertitwr, unde et nuncupatur. Tnter. Quid est calvaria ? Resp. Calvaria est dicta ab ossibus caltis per defeetionem, et neutraliter pro- wuntiatur. Inter. Quid est occipitiumn? Resp. Occipitium est capitis pars posterior, quasi contra eapuium, vel quod sit capitis retrorsum. PUTATIO PUERORUM. A Inter. Unde dicuntur capilli? Resp. Capilli sunt vo- cali, quasi capitis pili, facti ut et decorem pravstent, et cerebrum adversus frigus muniant, aque a sole defendant. Inter. Pili quare vocantur ? Resp. Dicti sunt au ‘tem pili a pelle, de qua prodeunt ; sicut et pilum di- citur a pila, ubi pigmentum contunditur. Inter. Ceesaties unde appellatur ? Resp. Cresaries a cavdendo est vocals, ideoque tantum virerum est. Inter. Quare virorum et non feminarum ? Resp. Quoniam virum decet tonsum esse, mulierem non 4106 Tater. Quid sum conse Resp. Come sunt prople non cst capil teat vermo, Greens. Inter, Qos 1? Regp. Camas enin Gri Canes a scant Bore, siuat,vievo, seo] nomisant nde ct Cyrintundre [Fovte, npr, tundere| icant In (Forte, a paitéc, lana promissa} vocant. Inter. Cri- nies unde vorantur? Resp. Crines autem proprie imi- Vierum sunt, et dicti crines eo quod vitis discer ‘nuntor, onde et diseriminatia dicuntor, a quibus di vise religantur. Tuter. Quist sunt tympora (Ita cod. ; leg., tea poral? Resp. Tympora sunt quar ealvarize dextra kn- aque subjacent. Inter, Quare ita vocantur? Resp. Keo sic nunex- pantur, quia moventur, ipsaque mobilitate quasi tem- Pora a quibusdam intervallis mutantor. Inter. Quare dicta est facies ? Resp. Facies ab ef- © gic est dicta, ubi (For, ibi] est enim tota (Isd., tota facta] Sgura hominis, et uniuscujusque persons cognitio. Inter, Quare dicitur vultus Resp. Voltus dictus est, 20 quod per.cum voluntas animi ostenditur. Inder. Qua ratione? Resp. Secundum voluntatem ‘enim in varios motus mutatur, unde et diferant sibt ‘utraque ; nam facies simplicter accipitur de wnius- i aspectu ; vullus autem animorum qualitatem signifcat. Inter. Frons unde nonen accepit? Resp. Fron ‘enim ab oculorum foraminibus uominata est ; he jmago quaedam animi, mentisque motum specie sua ceaprimit, dum vel Leta vel trstis est. Haze tibi, frater mi, de ratione humanze nature: hac vice sufliciant (Hucusque ex Isid.). CAPUT Ill. be srinrrints. Inder, Ista bi suliciont, sed si placet, reveria~ mur ad rationem spirits, de quo paulo superins jam aliquid protulisti, et investigemus, in quantum Deo permitteote valeamus, quot (3s., quod spiri- tus idem creator omninm creasset? Resp. Dilficlis res est ad investigandum, sed tamen faciamus, ut dicis, Inter. Die ergo mibi, quot spiritus vitales esse credantur ? Resp. Secundum qaod legi, tres spiitus vitales creavit omnipotens Deus. Inter. Qui sunt bi? qi carne non, LeAsor, Ais GEs10T came tegitur, sed non cum came moritur vero, qui carne tegitur, et cum carne moritur. Inter. Nune rogo, ut mibi aperias, qui ex his non Aegitur care et carne tegitur, sed non cum carne rmoritur ; qui vero carne tegitur, ef cum carne mo- ‘tur? seu etiam unusquisque corun al quam perti- neat creaturam ? Resp. Spiritus nang ‘moritur, homi carne tegitur, et eum ,-omniumgue bratorwn carne moritur, jumentorm animalium est Inter. Mabentur plures spiritus, an non ? Res ue habentur. Inder. Quomodo ? Reap. cediam ct pars anime, id est, rat ‘culus est anime, spiritus, que capax est donorum iiwum (Forte, spiriuatiun, et divine inbabit cy (Gal. ¥, 25). Ea sed in sprit (Rom. v1, 9). Inter. Est Abi aliqi amplivs ad requirendum? Resp. Inter. Qh eneraliter tots anima spiritus, sieut de Dowino Evangelio seripiun est : Inclinato capite tradidit tpiritum (Joan, x18, 30). Et Psal. de bominibus Esivit spirina eorum (Pael. x16, 8). BL Eccles Quis norit, xi spiritws filiorum Adam ascendi sum (Feele. ut, 21). nice omnivm auimalivn spiritus, de quibus idem eeclesistes ait Quis movi, i spiritus jumentornm dtescendat deorsum. Et in tne psalniorui, unde j tum est: Onis apirives londet Domsinum (Pa 6), lu Mebraico ctenins legitur : Omne quod spi- sat, landet Dominum. ELin Geoesi: Omnis caro, qur Anabeat sprite ete (Gen. vit, 15). Dicitr enim vo- cals tn 8, sicut alt Apostolus Nam si orem lingua, spiritws quidem mens orat, mens cantem mea sine fractu est (I Cor. xiv, 18) Inter. Adlue de ratione spirit Iuissem. Resp. Fi €30 tii, prowt Dicitur quoque Matus ventorom spi ptam est: Spirits procellarum (Peal. x, 7; et Paul. py ‘exLvin, 8). Et alibi : QB Spirit vekementi conteres ares Tharsis (Psal. xuvnt, 8). Addusit quoque Do- sninus spiritum super terrane, et diminutie sunt aquee (Gen. vin, 1). Dicuntur et adversarie potestates ritus, sicut seripium est : Spiritus Domini matus sruebat in Sent (I Reg. xvmt, 10). Et iverum : Cum immaoudus spirits exierit ab homine (Matth. x1, 43). Dicitur etiam motus animi vel ad excitationem, vel Aationem namque, sieut diximus (Forte, dicinus), Trithe WG, receuset int de ‘seripla Alcuin ris ilustribus 0.8... cap. De ‘proprietate B. F. ALBIN SEU ALCLINI OPERUM PARS YIIL. tertius A hominem tumentem spiritu imtur, sicut superins dixi, © Hea aut sieut dicitur, spi- ritus superbiz, spiitus vane gloriz. «Inter. Quomodo ad submissionem ? Resp. Ad sub- tissionem quoqve, sicut in bonam partemn : In sph rita humilitatie, et, beat pauperes spite (Matth.v, 3). Et Apostolus de sermone Dei dicit, quod sit pertin- gens uaque ed dicisionem anime, ac sprites (Heb. 1y, 13). Jaxta. quem talem modum dicitur et divina animadversio splritus, sicat sriptum est: Em pro- Jeram robis spiritum meum, et ootendam rerba mee (Prov. 1,25). Et iterum, inigai dicentar Mante Deo periiste, et aplrita ire us esse constnmptl, quod ve non proprie dicitur de Deo, xed melaphorice rmanis motibus translatum est ad Deum. Inter. laveniontar afi spiritus, + Resp. tabilis mens, qU= B Seripwm est etiam de sole: Gyrane ggrando vedit spires, Nel sicat alia abet transistio : Lastrent tuniveran per cireuitum porgit apiritus (Kecle. 1, 6). Sed de his superioribux mods patet veritas, quae d- ccuntor spiitue ; de hoe quoque, quod sol sprites diciur, non declarat, quare dicaur, teste Beato Ae fs ino, qui ait : Dicant qui posewnt, et reliqua. Inter. His ita expleti, supplico charitatem tam, ait mili veraciter aperias, si in sanetis Scriptoris plures spiritus sim ausus investigare ? Reap. Utique. Inter. Qua ratione ? Resp. Sammas namque conditor ficator Spiritus omnipotens Deus. propter sp- corpoream nataram spritus delta, seat as in Evangelio ait: Spiritus ext Deus, et cos, qi adorant cum, in spiritu et rertete oportet adorere (Jon. 1s, 24). Dicuntur enim dona gratiarem spiri- sicut evangelist testator cum verhis Domini, Flumina de centre ¢jus fluent aque vive } Hoc axtem dicebat de apirite, quem acce- pinri erant credentes in eum (Joan. vit, $8). Hoe ritus sanctus mentium habitator esto dic Corpora restra templum sunt Spiritus sanctt. Et post pauea : Glorifeate et portate in conpore vestro (I Cor. vt, 19, 90). Et alibi: Charitas Dei diffuee ea in cordibus wostris per Sp- rituom sanctum, qui detue eat nobis (Rom. v, 8). Hie qui ait 2 bE DECEM DEI XoMINIBtS. Inter. Prolata ratione spirituum, mane volo ut i- [Supp Iabere legitur. Inter. Quze sunt bec? Resp, Prin apud Hebrosnomen Dei EI dieitur; secundum Elsi, , Deas appellatur]. Resp. Decem nomina Dees tertium Eloe; quartum Sabaoth ; quintum Elion; sec Kiet; septimum Adonai, octavam Ja; nooum tetragrammaton, quod est Jode Jode; decimoam vero Sade Inder. Nance rogo ut horim omniam rationess at ‘que interpretationem, de quibus dixisti, quare voces- tur, mihi exponas. Resp. Secundum quod let, faciam nominum, quie Deo attribuuntur in Scriptaris Hibenm4109 «quod pedis, « Primus apua Htebreos Dei women, ‘ut dixi, £1 dicitur, quod alii Deum, ali zthimnologiam ‘ejusexprimentes Chyros[F tem interpreta sunt, ideo quod mulls infrmitate , sed fortis est, et suliciens ad omnia per- peas ‘Seoundum nomen, Eloi, tertium Blee, “quod utrumque in Latium Deas dicitur; est autem ‘nomen in Latinum ex Greeca appelltioge translatum ; ‘nam Deus Greece Theos diciur, id est, timer, unde tractam est nomen Deus, quod eu colentibus sit timor;; Deus auiem proprio nomen est. Trinitatis, Pertinens ad Patrem, et Filiumet Spiritum sanciain ; ad quam Trinitstem etiam reliqua, qua infra Deum Sunt posita, vocabula referuntur. Quartum nomen: citwum, si icitar : Quis est iste rex g‘orie, Dominas virtutum (Peal, xxi, 8). Suot enim in hyjusmodi ordina- one virtutos multe, ut angeli, archangeli, prineipa- tus, et polestates, cunctique ccelestis muilitieordives, qvorum tamen ct ille Dominus est ; omnes enim sub ipso sunt, ejusque dominatui subjacent. Quintum Etion, quod interpretatar in Latinum excelsos, qui ‘supra ealos est, sicut scriptum est de eo : Excclems gloria ejus (Peal.cxti,A). Ex- ‘alde ponitur, quasi eximids, quasi valde eminens. ‘Sextum Eiei, id est, qui est : Deus enim solus, qui ‘eternus, ext, et ob hoe qui exordium non habet ‘essentize nomen ‘ere tenet : hoe enim nomen ad san- tum Moysen per angelam est delatam : qusrenti C ‘eaim, quod esset nomen ejus, qui eum pergere preci piebat ad populumex A°gyptoliberandum, respoudit: Ego sumgui sum, et dices flit lrael, qui est,misit me ‘ad vos (Exod. m1, 44), taoquam in ejus comparatione, 4qui vere eat, quia incomauutabilis est, ea que com rootabilia facta sunt, quasi non sint. Quod enias di tur, fuit, non est; et quod dicitur, ert, nondum est ; Devs auiem esse tantum novi, fusse et faturum esse ‘on novit; solus enim Pater cum Filio et Spirita san- to veraciter est, cujus essentize comparatum esse rostrum, non esse est. Unde et in calloguiodicimus ‘init Deus, quia essentia vita vivit, quam more non habet. Septimum Adonai, quod generalter interpre- tatur Dominus, quod dominetar ereatare eunciz, vel ‘4h qvod creatura omnis dominatni eus deserviat ; Dominas ergo, et Deus ; vel quod dominetur omnibus, ‘el quod timeatur a cunctis. Octavum, Ja, quod in Deo tantum ponitur, quod etiam in Alleluia in novis- sima syllaba sonat. Nogum tetragrammaton, hoe est, quatuor literarum, quod proprie apud Hebreos in Deo ponitur, Jode, id est, duabus Ja, quae dupli inediabile illud eb gl dicitur autem inelfabilis, non quia dici non potest, ed quia fniri sensu et intellecta huinano nalatenus potest et ideo, quia de co nibil digne dict potest, inefablis est. Decimum vero Sade id est, onmnipo- teas. Voeatur autem omnipotens, eo quod omnis o- J. Gb. v1 Origionm, cap. 4. OPP. DULIA. — DISPLTATIO PLERORUM. io- A lest ; sed a facienso quod vult, now a patiendo, quod 110 ‘non Vult; quod si accideret, noquaqnam esset ou potens ;facitenim quidquid vult et ine omuipotens. t omnia, qua ubiqe ‘unt ;solus enim totus mundi babet imperiam. Inter. Est licitum, plura nomina Dei inquirere, an non? Resp. Licet utique, Inter. Quomodo? Resp. liter, nomina, utimmortalis, incorrupibilis, incommau- tabilis, ternus; unde et merito cunete preponitur creature ; dicitar etian lis, ipassibilis, im- pilex, incorporeus, immensis et perfectus. Inter. Quare dicitur immortalis? Resp. Dicit etiawo immortals, sicut de eo seriptum est: Qui so- tus habet immortalizatem (I Tim. v1, 16); quia in ens ter mortalitas dicitur; secunlum quod et anima dicitar mori, non quia in corpus, vel in aliquam oQeram substantiam mutatur et verticur, sed in ipsa sun substantia, guidquid alio modo au est, aut fuit, secundum id quod destitit esse quo.! erat, mortalis utique deprehenditur; ac per boc vols Deus dicitur immortalis, quia solus est incommuta- hi Inter. Quare dicitue incorruptibilis? Resp. Incor- ruptibilis appellatur, quia corrumpi et dissolvi noni divisionem, poteet, nee divi et interitum capit mi, unde incorruptilis est. Inter. Unde dicitur incommutabilis? Resp. Incom- rmatabilis inde est, quia semper manet, et mutati ne- ‘cit; nee profcit, quia perfecius est, nec defc lerous est. Inter. Quomodo est xtermus? Reap. Quin sine tem Pore est, noo enim habet initiam, neque finem ; hine 4 sempiternus, eo quod sit semper wlernus, Inter. Unde dicitur zternus? Resp. A quibusdam autem zteraus ab ethere creditur dictus, quoniam cerlum sedes cjus babetur ; unde et illud: Colum o- Ki Domino (Paal. cxin, 16),ct rel. Inter. Quare dicivur invisibilis? Resp, Qoia nun «quam per substantiaun suata apparuit ocals mortalium ‘Trinitas, nisi per speciem subject creature eam- demque [Isid., ejusdemque] corporee; nam nemo potest ipsam manifestationem essentiae Dei videre et vivere, sicut et dictum est Moysi. Unde ot Dominus Evangelio dict : Deam nemo vidit unquam (Joan. 1, 48). Ras est enim invisibilis, ideoque non oculo, ved conde querendus est, Inter. Quomodo est impassbilis? Resp. Quia nak lis pertarbationibas afieitur, quibus frogiitas ama- ‘nz suecumbit ; non enim attingunt eum ulle passio- nes, ut libido, iracundia, cupiditas, timor [Isid., do- lor}, meeror, invidia, et extera, quibus mens humana turbatur, Sed cum dicitur Deus irasc, aut zelari aut dolere, nostro usa dictur. Apud Deum enn pertur- batio nolla est, apod quem tranquilitas summa eat, Inter. Quare vocatar simplex ? Reap. Simplex dictfallad ost ipse, et sliud quod ia ipso est; sicutin ho- rine, enjus aliud est esse, et alin sapere, nam et esse potest, et sapiens non esse ; Deus autem habet essen- tiam, habet et sapientiam, sed que habet, hoc et ext, et omnia unus est, ac proinde simplex est, quia non in eo aliquid accidentis est, sed et quod est, et quod In ipao est, essentialiter est, excepto quod relativead. quameunque personam est. Summum bonum, quia Incommutabilis est; ereatura vero bonum, sed won ‘summum est, quia mutabilis est; et dum sit. quidem nun. poreus, vel. incorporali icitur, wt spiritus ‘eredator, vel intelligatur, et non corpus. Nam dum Aicitue spirits, ejus sigoilicatur substantia, Tnter. Quare immensus appellatur? esp. Quiaille intra ejus potentiam coaretantur. Inter. Quare dicitur perfectus? Resp. Quia wihil ‘posit ei adjie. Auamen de consummation aliewjus faci perfectio dicitur. Inter. Deus autem, qui non fest factus, quomodo potest ease perfectus? Reap. Hoe vocabulam ex usu nostro sumpsit humana ino- ia, sicut et reliqua [verba, quatenus id, quod fuel fabile est, utennque dici possit (Ex Isid.)} Inier. Quare idem vocatur creator? Resp. Dietus ‘est enim creator pro tots mundi rebus ab ipso crea enim est, quod ion originem a Deo traxe- FF Ipse et unus, quia dividi non potest, vel quia ni- Haze igitur, quae de Deo hucusque dicta suut, ad ‘olan pertinent Trinitatem propter unam et coster- ‘nam substanti i {gonito in forma acto, quia uns ‘bus Dei susus essem investigare? Reap. Fs utique. Inter. Quaratione? Resp. Sunt etiam quaedam voeabu- 1a ex usu nostro ad Deum sumpta de membris nostri sive deinferiorivus. Et quia in proprianaturainvisibi- lisetincorporeusest, pro efcientis tamen causarura in ipso rerum species adscribantur, ut more locutionis nostra faclivs seipsumn insinuet ‘Inter. Ut hoc intelligere possim, obseero, ut mibi indicare non renuas? Reap. Quin omnia videt recte, ‘oculus ; proper quod omnia audit recte dicitar roca, quod avertivur, BB ambulat; pro eo, iod exspectat, stat; sic eLin ceteris horum similibus ‘ab bumanis motibus [fsid., mentibus] tabitur simiti- tudo ad Deum, sicut est obliviseens et memorans ; Aine est, quod et Proplita dict : Juravit Dominus ecercituum per aniamam sua (Jer. 8). Inter. Quomodlo per auimam jurasse dicitur, eum Deas animam non abet ? Resp. Hoc nostro nar- rat effec ;sicut ot facies Dei in Seripturs sanetis hoa caro, ved divina cognitio intlligitur, eadem ra- fione, quia per faciem conspectam quisque coguo- aciwur. Hoc enim in oratione Deo dicitwes Oxtende B. F. ALBIN SEU ALCUINI OPERUM PARS VIII. ‘abet, seu quia non A nobis faciem tuam ; ac si dicatur : Da nobis cogai- ese potest, quod tantumdei capiat potestatis. © annis vero, sicut nosti, na tionen: tam. Sie et vestigia Dei dicantur, quia nave Deus per speculum cognoscitar ; ad perfeetum vero ‘omnipotens reperietur, dum in futuro facie ad fa- ciem quibusque eleetis presentabitur, ut ipsam spe- ciem contemplentur, cujus une vestigia compre- hhendere conantur, hoc est, quem videre per speeu- Jam dicuntur, Nam et situs et habitas, et locus et tempus non in Deo propric, sei per similitudinem twanslata dicuntur ; quippe sedere super Cherubia dicitur, quod est ad situm ; ct : Abyssum tanquem seatimentum amictus (Peal. cur, 6), quod est ad habi- tum; et: Anni tui non deficient (Peal. c1, 28), quod ad tempus pertinet ; et: Si ascendero in cortum, tw ile es (Peal. exexvi, 8), quod ad locum manet; Bet in Propheta, ploustri portantis fenum species ad Deum dicitur : et hzee omnia perfiguram diciter, ia nihil est horum ad proprietatem substantiz eins. Hee Vibi de Dei nominibus hucusque sufi- ant, CAPUT Y. DE Sex ATATIBCS MUNDI, MaJonts ViDELICE: Inter. Mse mii sat ‘numero hize disputatio nostra capitinitium, in- 4quiranins e€ parte rationom sex zetatum mandi ; et que cara ratio sit, et quot generationes, vel quot nui in unaquaque earum contineantur, wt breviter tii exponas obseero. Resp. De generationibas ea- ‘rum, proat donante Domino possim, solvam ; de iversi diversa sentivnt, at- tamen josta quod ex ipsis invenire valu, tux fra- ternitati respondebo. Prima mas fuit, nisi fallor, ‘Adam usque ad Noe, continens generationes. x, fannos secundum Hebraos Zoe uxt. Secundum LXX rpretes Tc xu. Secunda a Noe usque ad Abra- hham, continens similiter generationes x, annos jux- ta Hebreos cout, justa LXX. vero ccuaxn. Tertia ab Abrabam usque ad David generationes x1v, a secundum Hlebreos pcrcextat. Quarta a David weque ad transmigrationem Babylonie geuerationes 1, anni jaxta Hebreos ccccuxaiv. Quinta denique usqse ° ad adventum Douini nostri Jesu Christi secundam caroem generationes xiv, anni vero juxta Hebreos puxxarin. Sexta siquidem, que mune agitur nella ‘generationum vel temporum serie certa, sed at wtss ecrepita ipsa totius sircali morte finienda. Ecce hhabes in paucis, que de ctatibus mundi majris quzaiat Inder, Ista recip, si tamen dicere voluisses, quot Sint tates mundi minoris ? Resp. Totidem sunt, at reor, quot et majors. Inter. Et si totidem sunt, quomodo nominanter; vel que est earum ratio, aut quot annis contineatar? Resp. Prima carum infautia est pueri nasceatis xd lucem, septem continens annos ; nam infans dietar homo prime ztatis, eo quod adhue fari, id est, - ‘qui neseit, Secunda pueritia est, pura et necdem ad ‘generandum pla, tendeas usque ad stv annos, Teri105 ‘adoleseentia ad ‘que ad xzvm1 annos. Quarta juventus Armissima zta- ‘tum omnivm, fioiens in quinquagesimo anno. Quinta tas senior est gravitas, qua est declinatio a juven- tute ad seneetutem, nondam tamen senectus, sed jam nondum javentus ; hase enim zetas a quinquage- ‘simo anno incipiens, in septuagesimo terminaur. Serta alas senectus, que nullo annorum tempore finitur, sed post quinque illas tates quantameunque vite est, senectuti depatabitur. Inter. Quid nobis sentiendum est de hoe, quod le- tur in psalmo : Et aque in senectam et sevinm (Peal. xx, 48)? Resp. Seaium enim pars est ulti sma senectutis dicta, quod sit terminus sexta xia Us, Hae de wtatibus habeto. CAPUT VI. DE RATIONE TewPonC1 Domine, quoniam omnes tates et omnia seecula, sicat optime nostis, per diversa_spatia temporum transeunt atque discurrant, si placet, volumus, au- siliante Domino de eistem temporibus, pront intel- Tigimus in preesentia vestra aliquid habere dispu- tations. Inter. Die, frater charissime, horum temporum ratio sub quot capituliscontinetur, ia quantam mune ad nostram pertinet disputationem ? Reap. Nisi fal- Jor sub x capitals consistere cernitnr. Inter. Quie sunt he? Resp. Primum capitolam est de Chro- nice vocabulo, secundum de momentis et boris, ter- ium de diebus, quartam de nocte, quintum de heb- ry, docoadis, sextum de mensibus, septimam de solsi- iis et equinoctis, octavum de temporibas anni, no- ‘oum de annis, decimom de olympiadibus ct lustris et jubite Iner, Ecce protulist numerum et nomina eapi- talorum, nune peto ut mibi aperire non renuas, qua Tingua Chronica appellatur? Reap. Certe, rater, quia humiliter petisti ea que seire cupis, ego autem ‘quod intelligo amabiliter tibiindicare eupio. + Chro- ‘nica Grace dicitur, que lative temporuin series ap- Pella HG Inter. Quis eam composuit? Resp. Ense- bins enim Casariensis episcopts apud Greco illam cdidit, sed Hieronymus Pater in Latinam linguam OPP. DUBIA. — DISPUTATIO Pt nduun adults, quze porrigitur us- q hora {Ita cod. ; leg. ora] sunt finis mari RUM. ae asi um et vestimentorum, Inter. Quid est dies? Resp. Dies est prasentia so- Us, sive sol supra terras, sicut nox sol sub terri Tater. Quomodo? Resp. Ut enim dies aut nox sit, causa est, ul supra terram sol sit, aut sub terris. Inder. Dies quot horas habet? Resp. Dies legitimus ‘atv horarum est, usque dum dies et nox spatio sui ceursus ab oriente usque ad lium orientalem solem ati volubilitate concludit; nam abusive dies unus cst spatinm ab oriente sole usque ad occidentem. Inter. Diei spatia quot sunt ? Resp. Duo. Inter. Que? Rasp. Inlerdianum, et nocturnum, ct est dies q dew horarum xx1v, spatiuma autem horarom x Inter. Unde dicitar dies? Reap. Vocatus est autem B dies a parte meliore, unde et in usu est, ut sine coma- ‘memoratione noctis numerum dicamus dierum, sic~ ut ef in lege divina seriptum est: Factum ett nex ppere et mane dies unus, Inter. Dic mibi, quibus horis secundum consuetudinem uniuscujusque gentis ra- tionem inchoat dies? Reap. Secundum A-gyptios incipit ab occasu solis; secndum Persag ab orta ‘tolls; secundum Athenienses a v1 hora diei ; secun- dum Romanos vero a media nocte, unde et tune gallicinium est, quorum vox diei ostendit praco- ‘nium, quando et mesonitios Matus sit. Inter. Unde Gicki sunt dies ? Resp. Dies a diis sant dieti, quo- rum nomina Romani quibusdam sideribas sacrave- unt. Inter. Qua ratione? Reap. Primm enim diom 4 sole appellaverunt, qui princeps est omnium side- jeut et idem dies caput est eunctorum die- rum. Secondum a luna, quze soli et splendore et ma- gitudine prosima est, et ex eo mutuat (Ms, mu- tat] lum-n, Tertium ab stella Martis, que vesper vocatur. Quartum a stella Merenrii, quam quidam candidum cireulum dicont, Qvintum ab stella Jovi quam Fetonem (Isid., Phactontem) ainnt. Sextum a ‘Yeneris stella, quam Luciferum asserunt, qu iuler omnia sidera plus lucls habet. Septimam vero a stella Satarni, que sexto eco locata rx [lsid., xxx] amnis fertur explere cursum saum. Inter. Quare ab his vi stellis dies nominats sunt ? Reep. eo enim ex bis vn stelis nomina dierum ‘gentiles dederunt, quia per easdem aliquid sibi fii ¢xistimarunt, dieentes, habere a solespritum, a kona ‘lam coavertt. Chronos{yzeévr] enim Greece, Latine corpys, a Mercurio ingenium et linguam, a Venere tempas interpretatur. Inter. Tempora in quot partes dividuntur ? Resp. In sex. Tater. In quibus? Resp. In momentis, ho- tis, diebus, mensibus, annis et lustribus. Inter. Quid est momentum ? Resp. Momentum est ‘minimam alge angustissimum tempus a mote si- derum dictum ; est enim extremitas hora in brevi- ‘bus imtervallis, com aliquid sibi cedit atque suc- edit. Inter, Hora qua lingua dicitur ? Resp. Hora Grie- ‘cum nomen est, et tamen Latinuin sonat, Znter. Quid est hora? Resp. Fi sieut et 1. libe. ¥ Originum eap. IR et seqq. ‘oluptatem, a Marte sanguinem, asove temperantiam, ‘9 Satarno humorem ; talis quippe exstitit gemtilinm ‘lita, qui sibi Goxerunt tam ridiculosa Hgmenta. Inter. Quomodo voe icitur, qui apud nos dies Dominicus est. Inter. Secunda sabbati quare appellatur ? Reap. Secunda ‘sabbati sceunda feria, quem seculares diem lune vocant. Inter. Quid tertia? Resp. Tertia sabbati ter-1s 4quinta ? Resp. Quinta sabbati quinta feria est, id sty A {quinta a die Dominico, qui apud gentile Jovis vo- catur, Inder. Quid est sexta? Reap. Sexta sabbati sexta feria dicitur, qui apud eosdem paganos Vene- ris vocatur. Inter. Sabbatum quid est Resp. Sab- Datum aut septimus a Dominioo die est, quem gen- Ailes Saturno dieaverunt, et Saturnum [Jsid., Satur- ui] nominaverunt, ‘Inuer, Sabbatum quid interpretator ? Resp. Sab- Datum autem ex Hebreo in Latinum requies inter- pretatur, eo quod in co Deus requievisset ab omni- Dus operibus suis. Melivs autem in voeabulis dierum de ore Christiano ritus loquendi ecelesiasticus pro- cedit ; tamen si quem forte consuetudo traxerit, ut illud excat ex ore, quod improbat in corde, intel- ligat illos omnes, de quorum nominibus appellati sunt hi dies, homines fisse ; et pro beneficis [Isid. ct propter beneficia} quaedam mortalis, quia pl ‘mun potuerunt et eminueruat in hoe seculo, delatt sunt eis ab aniatoribus suis divini honores, et in ddicbus ot sideribus. Sed primum 2 nominibus ho- ‘minum sidera nuncupata, of a sideribus dies sunt appelati. Inter. Unde dieuntur Serie? Resp. Ferie ‘a fando sunt nuncupatz, quoi sit in eis wobis teu pus dictionis, id est, in divino vel humano o%icio fari, Sed ex his fests diebus hominum causa i Autos feriatos divinorum sacrorum (Isid., Sed ex festi dies insttati sunt hominum causa : feriati, ‘causa divinorum sacrorutn). Inter. Paries diei quot sunt? Resp. Tres. Inder. Que sunt hz? Resp. Mane, meridies, et suprema. Inter. Quomodo mane? Resp. Mane lox matura ct plena, nec jam erepusealum. Znier. Quare dicitur mane? Reap. Mane autem a manu est dictum. Inter. Qua ratione? Resp. Manam enim antiqui bonnm di- ebant *; quid enim melios luce ? Alii mane existi- ‘mant vocari ab animabas, quarum [Isid., a manibus, id est, diis, quorum, etc.] conversatio a luna ad ‘ervam est, Ali putant ab aere, quia manus, id ext, clarus aique perspicua Inter. Meridies quare voeatur? Resp. Meridies dicta quasi medidies, hoe est, mediusdies, vel quia tune purior dies est. Meram enim purum dicitur, in (oto enim die nihil elarius meridie, quando sol in p ‘medio coelo rutilat, et omnem orbem pari claritale itlastrat. +. Quid est suprema ? Resp. Suprema est po- stroma pars diei, quando sol cursum suum in 427 ‘oceasium vertit; et dicta suprema, quod superest ad Inter. Serum quare dicitur ? Reap. Serum voeatum st a clausis seris, quando jam nox venit, ut wous- 4quisque somno tatior it. Ander. Gur éicitur hodie®? Resp. Hodie, quasi hoe ie: sic et quocide, now cotidie, ut sit quot diebus + Rom dicchant. Mana dios, vox fanilials ve~ terilms alls. (inquit.Valesins iw Neutia Gali ‘rn, pag. °63) notos- mane” salutanties, va Wo B. F, ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS Vill. 1116 alicabi site legitur, non a quota die, sed 8 conti- nnemti die cotiie dcitur. Inter. Cras quare appellatur ? Resp. Gras, quod cst postea. Hesternnm est pridie, et dictam heaer- rum ab €0, quod jam dies ipse sit a nobis extranens, ct preteroundo aiienus. Inter. Unie dicitar pridie? Resp. Pridie autem dictum quasi priori die. Perendie, id est, per ante diem, vel in antecessumm, id est, prins. Inter. Unde dicta est nox? Resp. Nox a nocende est dicta, €0 quod oculs noceat; que ideireo lune et siderum lucem habet, ne indecora esset, et ut conso- farentur omnes nocte operantes, et ut quibusdam Inter. Alternat‘ diel et noctis cur facta est? Resp, Noctis autem et diei aliernatio propter vicissitad- em dormaiendi vigilandique effecta est, et ut operis iurni laborem noctisrequies temperet. Tnter, Quare facta est nox? Resp. Aut quia longe itinere lassatur sol, et cum ad ultimum cceli spatiam perveni, elanguesct, ac tabefactus efflat suos ignes: Aut quia eadem vi sub terras cogitur, qua super ter tas pertulit (Forte, protult) lumen; et sie umbra terre noctem facit. Unde et Virgilius (n. 1, 250): Rut Oceano nox, Javclvens umbra magna terramque polumque. Inder. Partes noctis quot sunt? Resp. Septens. In- 4er, Quae? Reap. Vesper, erepasculum, conticiniam, iutempestun, galiciniam, matutinum, et dilseulom. Inter. Quid est vesper? Resp. Vesperum ab stella oe- ideutali vocatuos, que solem occiduuns sequiter, et lenebras sequentes pracedit, de qua Virgins (4a. 1, 378): ‘Ante diem clauso eompoait Vesper Ulympo, Inter, Unde sunt tenebree dict? Resp. Quod te- meant umbras. Inter. Quid est erepuscalum ? Resp. repusculom est dubia lux. Nam ereperum dubiam dicimms, hoc es, inter hieem ct tenebras. Inter. Quid est conticinium? Resp. Conticiniam est, quando omnes silent, conticescere enim siere est. Inter. Quid est intempestum ? Resp. Iatempestum est medium et inactuosuin, quod est tempus {Isid., inactwosumm noetis tempus), quando agi nihil potest, ‘et omnia sopore quieta sunt. Nam tempus per se n00 Melligitur, nisi per actus homanos. Nam medina Noctis actu caret: ergo tempestas inacluosa [fsid., intempesta, inactuosa], quasi sine tempore, hoc es er quem dinoscitur tempus. Unde est Intempestive venisti. Ergo tempesta dicitar, quia c- et tempora, id est, actuum [Ieid. leg. : Ergo lntew- Pesta vocatur, quia caret tempore, id est, act}. Inter. Quid est gallicinium ?” Reap. Galliiniem ropter gallos, lacis prenuntiatio [faid., hcis pee- ‘untioe] dictum, ‘am fanstamque den a nee soe. Wana. Vice: vem medaut cum apuscule de Orthographis. apprecabantar. DuiT Inter. Quid est matutinum? Resp. Matutinum est A pris Inter abscessum tenebrarum et aurore adventum, et dictum matutinum, quod hoc teropns inchoante ma- ne sit, Tater. Quid est diluculum’ Resp. Dilueulum qua si incipiens parva dici lux. Hane et aurora, que so- Jem precedit. Est autem aurora dici clarescentis cexordium, et primus splendor acris, qui Grace Kos [ais] diciwur. Nam nos per derivationem auroram ‘ocamus, quasi Eoruram (Isid., Eororam]. Unde est itlod : Splendidus suctoris de vertice folget Eous. Inter. Quare dicitur ebdomada? Reap. Ebdomada dicta a numero sep'em dierum, quorum repetitione OPP. DUBLA. — DISPUTATIO PUERORUM. 1118 reipublics. Nan, hunc mensem majoribas soquentem vero minoribus Romani consceraverunt, 428 unde et Juniue dicvur. Antea enim populus in ccenturias seniorum et juniorum divisus erat. Inter, Julius et Augustus unde sunt dicti? Resp. Julius vero et Augustus de honoribus hominum Sulié et Augusti Cesarum nuocupati sunt. Inter. Quomio- do vocabantur prius? Resp. Prius enim Quintilis et Seatilis vocabantur. Inter. Qua ratione? Resp. Quin- {ils, quia quintus erat a Martio, quem principe an- ‘nj testantur esse Romani; sextilis vero simalter, ‘quod sit sextus. Inter. Seplember unde nomen accepit ? Resp. September enim nomen habet a numero et im quia reptimus est a Martio, et inibres habet; sie et et menses et anni et seculum peraguntur. Inter. B Qetober, November, alque December ex numero et Qua ratione? Heap, Epta [inci] enim Graci septem dicunt; hane nos seplimanam vocamus, quasi septem Ices. Nam mane lux est. Inter. Unde appellatar dies oetavus? Resp. Octa- ‘ws autem dies, id est, primus ad quem reditur, eta ‘quo rursus ebdomadis series ortur. Inter. Mensis unde vocatus? Resp. Sensis nomen ‘est Graecum de line nomine tractum. Inter. Quomo- do? Resp. Luna evitn mene [sive] Greco sermone vocatur. Unde et apuul Hebreos menses legitimi ex sols cireulo, sed ex lune cursu eoumerantur, ‘quod est de nova ad novam. Agyptii autem primi propter nz velociorem cursum, et ne error compu tationis qjus veloctati[Isid., velocitate] accideret, ex solis cursu diem mensis adiavenerun ior sols motu facilius poterat comprebendi. Inder. Januarios quare vocatr? Resp. Januari smeusis a Jano est dictus, qui fit a gentilibus ei con- secratus: vel quia limes et janua sit anni. Unde et Difrons idem Janus pingitur, ut introitus anni et exi- tus demonstretur. + Reap. Febroa- a Februa (Februo}, i est, Pl ico mense saerificabatur. Nam Januariam peris; Februarinm dis Manibus Romani consecrave- runt. Ergo Februarius a Februa, id est, Plutone, non a febre, quod est regritudo, nominatur. Inter, Martins wnde appellatar? Resp. Martius ap- pellatus est propter Mariem Romauze gentis ancto- rem : vel quod eo tempore cuncta avimantia agontur ‘ad marem, et a concumbendi voluptatem. Inter, Quomodo aliter voeatur ? Rep. Appellatur ‘autem iJei et Mensis novorum, quia anni imensis est Martins; idem et November ab ‘silicet germinum, quia in eo viridantibus fructibus novis, transaciorum probatur occas ter. Apres [Ita cod,] unde dicitur? Resp. Apre~ fis enian pro venere dicitur, quasi afrondis(Isid., Aplrodis}. Inter. Quomodo? Resp. Gracecnim Afron- dis (Jsid., Szgo8eea] Venus dicitur : vel quia in hoe sense omnia aperiuntor in lorem, 4 Inter. Maias unde vocatur? Resp. Maia matre Mervurié: vel a majoribus natn, qui erant ‘imbribus acceperunt voeabula, quem numerum de currentem December uit, pro co quod denarius ‘mumerus preecedentes numeros claudit. Inter. Kalendze, None et [dus quare vocantor ? Reap. Kalendas autem, Nonas et Tdus propter festos dies Romani instituerunt, vel propterofficia magi tratuum. Inter. Qua ratione? Resp. ln bis enim dic bus conveniebant in urbibus. Inter. Gur specialitar ‘nominate sunt ? Resp. Quidam autem Kalendas a co- Tendo appellari existimant. Apud veteres enim om- nium mensium prineipia colebantur : sic et apud Me- breos. [dus autem plerique Latinorum ab edendo tam putant, quod hi dies apud veteres epularum essent, Non a nondinis vocate. Nondiow antem ‘quo tar sunt publice conventiones seu mercimonia. Inter. Solestitinm quare dicitur ? Resp. Solesti- ‘ium dictum quasi solis statio, quod tune sole stante cerescant dies vel noctes. Imer. Quare dicitur equinoctium ? Resp. Aqu'- noctium appellatum est, quod tune dies et nox hora um spatio sxquali consistunt. ~ Inter. Solesttia quot sunt Resp. Duo. Inter. Que? Resp. Unura zstivum octavo Kalendarum Juliarum, de quo tempore remeare sol ad inferiores incipit ci culos. Aliud hiemale octavo Kal. Jan. quo tempore sol altiores incipit cireulos petere. Unde et hiemlis solestiti dies minimus, sieut sstivi maximus inve- itor. Inter. quinoctin quot sunt? Resp. Duo. Inter. Que? Resp. Unum vernate, et alind avtnmnale, que Gree Isimrias (‘onuspiae] vocant. Inter. Hie zqui- noetia quo tempore finnt? Heep. Unum est die octa- vo Kal. Aprilium. Atierum vero octavo Kul. Octo- brim, quia annus olim in duas tantom partes divi- Aebatur, hoc est, im cestivum et in hiemale; solesti- ‘duo emispheria. i tempora quot sunt? Resp. Quatuor. Inter, Que? Resp. Primum est ver, secundum zatas, tertiam autumnus, et quartum hiems. Inter. Unde a? Resp. Dicta sunt autem tempora temperamento, quod invicem se hu- Me, calore, et frigore temperent. Inter. antur? Resp, Diemntu evien eox~any tione? Resp. Constat autem post fuctum mandum ex ‘qualilate cursus sols, tempora in ternos menses fu se divisa, quorum teimporum talem yeleres diseretio- nem faciunt, ut primum mensem ver novuin dici secundum adulium, tertinin vero prieceps. Sic et ‘zstas in suis tribus mensibus nova, adulta, et pre- A preceps, sive ex- ‘eps. Item hiems nova, adulta, teema. Unde et st illu Usid., extreme sub casu Inter. Ver unde appellatur? Resp. Ver aut tun, quod viret. Tune enim post hiemem et in lorem cuneta rumpuntur. stas unde dicitur? Resp. Estas diitur il sta calore; et estas quasi ustas, id est esta et aria, Nam calor aridus est. Inter. Autumous unde appellatur ? Resp. Autum- tus a tempestate vocatus, quando et folia arborum ccadunt, et omnia maturescunt, Inter. Hiems quare dicitar? Resp. Hioms est ratio cemisferit muncupata [Jsid. Hiemem autem ratio... ‘nuncupavit]. Inter. Quomodo ? Resp. Quia tune bre- }] cireulo. Unde et hoe ‘vescendi appeti citas enim Greece brama appeliatur. smati dicuntar, quibus fastidium est ciborum, Inter, Hiberaus quare ita vocatur’? Resp. Uiber- ‘nus autem inter hieinem ct vernum, quasi hivernus B. F. ALBIN! SEU ALCUINI OPERUM PARS Vill. jeula, quia non stant, sed curruut. Inter. Qua ra- A xxx, aut solstit 4120, lis, qui continet x11 menses, aut magnus omnibus planetis in eumdem locum recer- rentibus, quod Gt post annos solsttiales phurimos. Quid est era, vel quis ea constituit? Resp. £ra singulorum annorum est constituta a Czesare ‘Augusto, quando primuur censu exagitato [J1'd., ac] Romanam orbem deseripsit.. In- ter. Unde dicitur era? Resp. Dicta est autem zra €x co, quod omnis orbis xs reddere professus est reipublicr. 429 Inter. Olimpias unde dicivue? Resp. Olimpias apud Graecos est constituta apud Elidem Graccizy ci vilatem Eliis agentibus agonem et quinquennale certamen, quatuor mediis annis vacantibus ; et ob hhoe Elidum certaminis tempus olimpiadem vocare- B runt, quadriennio in una olimpiade supputato. Tuter, Quid est lustrum? Resp. Lustrum est pente- tesis, id est, quinquennium, quod quinto anno dici- propter olimpiades a Romanis. Adhue enim consules; adhue non erat ra. Est enim quin- quennale tempus. Inter. Quare ita vocatur? Resp. ico eniua sic vocatur, €0 quod censu super quin- quennium in republica peracto urbs Roma lustra- bain Tuer, Iubeleus quid interpretatur? Resp. lnter- ‘retatur enim remsssionis annus. Est enim Hebrai- cus et sermo et numerus, qui septenis annorum ebdomadiius, id est, xt et 1x anni texitur, im quibus clangebantur tube, et ad omnes reverte- Datur antiqua possessio, debita absolvebsntar, et [Usid., hyevernus}, qui plerumque’ a parte toum C conGrmabentur Uhertates. Hune numerum etiam jemem signiicat. Inter. thee tempora cui deputan- tur? Resp. Ascribuntar enim singulis paribus cali. Inter. Quomodo? Resp. Ver quippe orienti datar, quia tune ex terris omuia orivatur. Aisias vero me- Tidiano, eo quod pars cjus calore Mlagrantior sit. iems septemtrioni, eo quod frigoribus et perpetuo ‘glu torpet. Autumuus occiduo, propter quod graves tmorbos babel. Unde et tune omnia fulia arborum defluunt, Ut autem autumnus abundet worbis, facit igoris et caloris et compugnantia in- tra se contrariorum acrumn. Inder. Annus quid est? Resp. Annus est solis fraclus, cum peractis ter ceutumn sexaginta quingue dicbus ad eadem loca siderum redit, Inter. Unde di- citur annus? Resp. tus est, quia mensibus in se recurrentibus volvitur. Unde et annulus, quasi aunuus, id est, circulus, quod in se redeal, Unde et Virgilius (Georg. 1, $03) : Auyue in se sua per vestgi ‘Sic enim apud Argyptios indicabatur ante iaventas liieras, pito dracone caudam suam morJente, quia in se recurrt, Alii annum dicunt apotlansua (dn ‘vi dmvaniofar, i est, ab innovatione, renovatur ima senmpe Inter. Quot sunt aiver annorum tenpora? Resp. Annoram tempora tria sunt. Ler. Que sunt lie ? Keap, Aut cui Iunatis eat annus, quit convined dies volvtor in dicbua Pentecostes et ipsi celebrarnus post Do- ‘mini resurrectionem, remmissa culpa et totius debiti cirografo |chirographo) evacuato ab omni nexw liberi, suscipientes advenientem in nos. gratiam Spiritus sancti. Hee pavea tibi de temporum r1- tioae protata, quoxsque majora proferantwr, saf- ficiant, CAPUT VIL Quowiam omnia per diversas temporum succes siones ab initio ereaturse gesta atque conscript, mavine in Vetere Testamento narrantur atque le {guntur, iireo si libet, pront none oecurrit, dispute ans inter nos, que diversitas atque multipictas ia ceolea Testamento habeatu Inter. Ex quia hee ita aguntur, dic mihi, Veus Testamentum quare dicatur? Resp. Vetus enim Te stamentum yoeatur, quia veniente Novo eessavit, sic il ait Apostotus : Vetera transierunt et ecce omit facta sunt nova (II Cor. v, 17). Inter. Netus Testamentum in quot libris di ratur? Reap. In xix. Iter. Qomodo nominanter! Resp. Genesis, Exodus, Leviticus, Numeras, Dee teronomius, Josue, Judicum, Rath, Libri Regum Paralipomenon, Job, Psalterium, Proverbioram, Be- elesiastes, Canticum Canticorum, Libri: Prophe- ‘acum wt, Tobi, Judith, Hester et Machabeorum. Unter, Rrotatis numeri: quid in unoquogue eoa3 rum principaliter contineatur, brevi sermone ut obsecro, Resp. Prout Domino donante valeo, faciam. Inter. Die ergo mihi, quid contineatar in Genesi ? Resp. + Continetur enita in eo fabrica rindi, con Aitio hominis, catsclismus, divisio terre, confusio linguarum, et gesia omnivia Patriarcharum usque aid ingressionem Israel in Agyptum. Inter. Quid in Kxodo? Resp. Hebreorum servitus, plaga Agypli, egressus popoli, protectio nubis, ‘ransitus waris Rubri, merous Pharaonis, glotia de- cantationis (Ieid., glorie decantatio], congressus eremi, cibus manne, fluenta in dulcedinem versa, pagna Amalech, maniiata decalogi ‘et dedicatio tabernacali et oblationis Ther. Quid in Levitico? Resp. Lex sscitiio- ee porgati Honisgne vel hostie} Inter. Quid in Numero? Resp. Egressio triboum ex Agyplo, etx duarum per eremum nransi Inter. Quid in Deuteronomio? Resp. Reeapit legis, et omnia, que inter Faran, et Obeth, et La- ‘ban, et Asaroth usque ad Cadesbarnc fuerunt a Moyse popolo data {Jsid., mandata] atqne promissa, ma- ledietiones peecatoram et promissiones beatitudinis ; ii canit canticum Moyses, ibi dat benedietionem {is Tort, ii, terra repromissionis conspecta, mo- situe et sepetitur. Inder. Quid in Jesu Nave? Resp. ‘Transitus Jor- anis iliorum fsracl et cireumeisio secunda, sub- versio Chanancorum, et divisio terre eorum, nee on et hirreitas sorte suseepta ‘Inter. Quit in bro. Judicum?. Reap. Peveata et Israel exclammtiones popu Dei ad eum Tnter. Quid in Ruth? Resp. Historia Moabitii sirye deseendit David. Rogum? Resp. Transitus archer dominice a Judzis ad gentes, sacerdotium Heli, et in David imperium regis Saulis, gesta regum Jude. et Israelitarum, gentium transmigratio quoqne ab s, et adventus Na errore idololatriv Isract in Assi Tuter. Quid in Paralipomenon? Resp. Ordo gene- ‘ationum et temporum, et sanetarum Scripturarum eruditio, nec non et quidquid in historia Veteris Testamenti onsissa sunt, aut fortasse non plene d festa, in isto summatim ac breviter explicata sunt. Inter. Quid in Job? Resp. Ejusdem sancti viri damana, fonera, vel Magella, et contumeliosa couso- lantinm dicta : lamenta quoque ejus, in quibus ‘otis mundi deplorat miscriam, eansolatio etiam OPP. DUBIA. — DISPETATIO PLERORUM. 41 B Dei sd cum per turbinem, et duplex ejns in fine re smuneratio Inter. Quid in libro Psalmorum? Resp. Conti- rentur enim in eo allegorice ac wpice sacramenta signata, xed specialiternativitas, pasio et resurrection Christi. Tuer, Quid in libris Salomonis? Resp. In Pro- ‘verbiis enim thoralia docens per comrmunem quem dam loquendi usum altiorem inteligentiam edidit, et conservationeim mandatorum, vel doctrine cale- stis institutionem brevibus seatentis coaptavit. In Feclesiaste vero rerum nataram di in mundo caduea et vana esse reprehient que omnium fragilitate perspecta renumtiare mundo admonvit. In Canticis Canticorum ea, quae sunt Becexlestia vel divina sub specie sponsi et sponser, 430 Christi Ecclesieque unitatem declarat atqne ‘animam adamorem carlestium excitans ad pervenien- dum ad consortium Dei provocat. Inter. Quid in Prophetis? Resp. Quanquam mutta ‘obscura in eis legantur, quzedam ex eis. tiki pro- ferre non denegabo, Inter. Die ergo, quid in Esaka ebeo intelligere ? Resp. Occultationem alarom ooram Seraphin sedentivm i throno Dei, et post ‘isionem Jude et Hierusalem adversus ceteras {enles, que in circutn ejus. sunt, [prophetic con- Yertit serionem, el] secundum qualitatcm locoram 1 diversitatem vite mala, que eis ventura esser denuntiat, et post captivitatem Mierusalem ruinam Babylonize comminatur. Deinde necem Philistiim, G vastationem Moab, exterminitm Damasei, Axypti commotionem, et solitudinem maris deserti, obsiio- nem quoque E:lom, fogam et interitum Arabie, ¢5- igium vallis Sion, subversionem etiam Ty Inter. Quid in Hieremia? Resp. Locutio simples, intllectus facilis, imitatio corporis, et in passioni- ur Redemptoris, destru- Inter. Quid in Ezechiel? Resp. Deseribuntur enim in eo mysteria totius Ecclesia, que ex latere Christi formata est. Tuer. Quid in Danihele ? Resp. Legitur in €0 non solum ventura predicatio, sed etian definitio tem- poris incarnationis vel passionis ex ordine reguin : D vel numerim annorum, nee non et regauim Anti- in ne ejus prophetie Susanna (Suppl., Inter, Quid in Ose? Resp. Legitur historialiter ‘lima eredulitas Judeorum in Christo, et toting Do~ Unter. Quid in Johel? Resp, We tantun ad Jue damm et Hierusalem vaticinium ferens et [post] v= provocat Hierusalem, cexcidiumque ejus pronuntiat et vocationem gentinm. Inter. Quid in Amos? Resp. Quatuor enim sce- 4 Iaid., libr, Procemioram, a quo in. mulis differt.4135 Inter. Quid in Abdia? Resp. Increpatio mystica A tulisti, i superbie Edom, priotis videlicet populi audaciau, (quod Christum osciderit; et faturam salutem Do- sini. Inter. Quid in Jonat Reap. Figuram gerens pas- sionis mortisque vel resurrectionis Christi, in nau- fragio videlicet suo et projectione de navi in mar ee non et de absorbitione cetitrium dierum 2c no- ‘lium, vel quod in Ninive pornitentiam mundo prie- dixeri Inter. Quid in Michea? Resp. Comminatar Sa- maria: iram Domiai ob causam simulacrorum : interitumque Yentaram populo Israhelitico denun- tint, eb socum, in quo nasceretar Christus, de- monstrat. Inuer, Quid in Naum? Resp. Pronntiat simula cra gentium exterminanda, nce non et srbem san- {guinum Hierusalem : post cujus interitum pedes an- ‘antians pacem, id est, Salvatoris adventum Christi proclamat, Inter. Quid in Abacue? Resp. In principio volu- ‘minis sui descripsit diabolum cum membris et mo- ribus suis : in fine vero pronuntiat adventum et pas- sionem Salratoris. Inter. Quid in Sophonia? Resp. Predicat enim ‘contritionem montis Sion, qui est colli Hierusatesn = tice non et aliarum gentinin eversionem, terroreinque jadicii intonat: et. tertium diem resurrection’ risti prophetat, alque in adventum Christi to:um ‘orhem sub uno jogo Domino serviturum annuntiat. Tater. Qui ini, ek contrtio. gentium vel commoi t isiones diverse, que longum est numerare ; telligencta esse Inter. Quid in Mt in principio volumin LL, vole res Jude vietimas], et sacrificium transferre an smuntiat; in nem vero adventum Domi it Johannis vero adventum prit annuntiat. Inter. Quidl in Esdra? Resp. Renovstio marornm Mierusalem et templi, sive altaris; tio, seu sancte religionis enmen us gentinm et principum Persarum m= ‘eribus perornatum. Inter. Quid in Machabeorum Libris est_inteli- ‘geodum? Resp. Proenotant enim pretininter Hebreo- rum duces et gentes Persarum, pugnamngue Sabba- forum et nobiles Machabeorum trinmphos ; forlus ‘quoque amicitiarom eum Romanarum ducibus acia- ‘que legationum. Tater. 1 i *Vitequen dom bas actenus 1 ionem pro- B. F. ALBIN SEU ALCUIN OPERUM PARS VII, B Imer. Quomodo js al Tih. vadversus Flipandium Wujasee ta 2 quot ordines secundum Melicos éivi- duntur? Resp. In tres. Inter. Quomodo? Resp. In legis scilicet, prophetarum et agyographorum. ‘Inter. Priinus ordo legis quomodo accipiendcs ‘est? Resp. Prismus ordo legis in quinque Hibris a0- cipitur. Inter. (Qui sunt bi? Resp. Prismos est Bre- sith, quod est Genesis ; secondas Elesimod, quod ‘est Exodus; tertius Vaieera, quod est Leviticus; quarius Vagedaber, quod est Numerus; quintas Heliadabarim, quod est Deuteronomius. Hi sunt quio- que libsi Moysi, quos Hebrei Thorat, Latini Legen appellant, et hae proprielex appeliatur, quae per Moy- sen data est. Tater. Ordo secundus qualis esi? Resp. Seconds ‘ordoest Prophetarum, in quo coatineantar libri ocia jominantur? Resp. Primus et Josue Bennon, qui Latine Jesu Nave dicitur. Sceas- dus Sopthint, quod est Judicum, Tertius Samael, qui est Regum primus, Quartus Malachim, qui es Regum secundus. Quintus Esaias. Sextus Hiere- mins, Septimus Ezechiel. dictur xm prophetarum; qui libri, quia hrevitate arjancli sunt, pro uno accipit Inter, Qualis est orso tertius? Resp. Tertius ord est egyogrsphorum, id est, saneta seritentium dicta, gui sunt Tib:i rovem, Jnter. Quomodo vocastur? Resp. Prins appcllatur Job, Secundus Pealterium, Tertius Masfoth, quod est Proverbia Salomonis, Quartus Carlet, quod est Keclesiasies. Quintes Syrasirim,, quod Canticum Canticorum. Sestus De- in Aggea? Resp. Restanratio templi € nel. 4B Septimus Dabreiam’n, quod est Neria m, hoe est Paralipomenon. Octavus Hesdra. Nous Alester, qui simul omnes quinque, octo, & novem flunt x11, sicut superius dictum est. Inter. Wabentur plures libri Veteris Testamenti, . abentur utique, Inter. Qui sunt bi? Resp. Quidam autem Ruth; et Cynoth, quod Latine tur Lamentatio Hieremin, agyograph et xxi volumina Veteris Testamenti fa xxii seniores, qui ante conspectum Domn'ni assi- stunt, Inter. Inveniuntur amplius ex libris Veteris Testa- menti? Resp. Etiam. Inter. Quomado? Resp. Habe- tur etiam ordo quartus eorum librorum, qui in none Hebraico non sunt. Inter. Quomodo vocantar iM? Resp. Primus est Liber Sapientier. Secundas Eeclesiasticus, Tertius Tobi. Quartus Judith. Quintus et sextus Machabeorum, quos licet Jude inter apo arifa separent; Ecclesia tamen Ghristi inter civinos libros honorat et prasdicat «, Inter. Transactis nomninibus et ordinivus, vel etiam quid ex parte in cisdem libris continetur , une ob secro, ul scriptores eorum , qui fuissent , nee non et om rem a me requiris, quam tamen ; prout Domise olente ¥aleo, tii exponsin, Inter. Die ergo mihi, Vetoris Testamonti Ubrores4135 OPP. DUBIA. — DISPUTATIO PUERORUM. a8 fudtores qui fuisentt Reap. + Veteris Testamenti A Inter. Parlipomenon qua lingua appellatur? Resp, secundum Hebreorum traditionem hi perhibentar avetores, Primus Moyses divina: historie cosmogra- flcon in quinque voluminibus edidit, quod Pentateu- cum nominatur. Inver. Quare ita vocatur? Reap. Pentateucus autem a quingue voluminibus dictur. Tnter. Qua ratione? Resp. Penta enim Greece (quin que] theucos vero voluinen vocatur, ubi et Genesis primus vocatur. Inter. Unde Genesis dictur? Resp. Genesis liber inde appellatur, co quod exordium mundi et generatio sxeu!i in co contineatar. Inter. Exodus unde nomen accepit? Resp. Fxotus ‘ero exitum ab Egypto vel egressuin populi srahel digerit, et ex ea causa nomen accepit. Tnler. Leviticus unde dlcitur? Resp. Levitins ap- pellatus eo quod Levitaram ministeria et diversita- tem victimarum exsequitar, totusque in e0 ordo Le- Yiticus admatatur (Tai, adnotattr] Inter, Nomerus (Leg., Nomerorum] liber quare diciwur? Resp. Namerus liber vocatur, €0 quod! in eo egresse de Agypto tribus dinumerantur, et x1. 20 dvarum per eremum mansionum in co deseriptio continetar. Inter. Denteronomium cut ita appellatus. st? Resp. Denteronomium Greco sermone appelstur, aqiod Latine interpretatur seconda lex, id est, repe- thio, et evangelice legis prafignratia, qui sie en ha- bet, que priora sunt, ut tamen nova sint omnia, ‘que in e0 replicantor. Inter. Josve a quo nomen accepi liber nomen aceepit ab Jesu, titio Nave , co riam cootinet: seriptorem vero ojes euméem Josue Hebrei asserunt, in cujus text post Jordanis t ‘tum regna hostinm subvertimtar , terra popu di tue, et per singulas mrbes, vieos, montes, atque coufinia Eoclesie, cotlestisque Hierusalem spiritalia regna prefigurant Tuter. Judieum unde nominatur? Resp. Sndienm yominatur a prineipibus popati, qui prifuernnt in Terahel post Moysen et Josie, antequam David et ‘eieri reges existerent. Hine librum elliisse eredi- tor Samuhel Inter. Samobelis liber, quare ita appeltatur? Resp. Liber Samuhelis ejnsdem Samuhel nativitatem et sacerdotinm et gesta describit, idcireo et ab eo ‘nomen accept: et quamvis hic liber Saul et David istoriam contineat , utrique tamen ad Samuhelem referuntur, quia ipse unxit Saul in regem, ipse Da- Vil in regem faturum, Cujus libri primam partemn conscripsit idem Samubel ; sequentia vero elus us que calcem seripsit David. Inter. Slachim [Tsid., Melachim) ear ita nomina- 1? Resp. Malichim liber proinde appellatur, eo quod reges Jude et Israhelitice gents, gestayue eorum em digerat temporum. Malachim Hebra ierpretatur. Hune librum Hieremias volumen coegit. Nam antea sparsis ‘erat per singulorum regum historias Bex Is fbr, v4 Orig., cap. 2 Resp. Tosve nj hisa~ C sn Paralipomenon Grave dicitur, quod nos preterm sorum vel reliquorum dicere possumas, quia ea, que in Lege nec non in Regum libris vel omissa, vel ‘non pleva relata sunt, in isto suromatim ac brevi- ter explicantur. Inter. Seriptor libri Job qui ob quidam Moysen seripsisse arbitrantor, alii unum ex prophetis; nonnulli vero eumtem Job post pla- {gam sue passionis scriptorem fu frantes, ut qui certamina spritalis pogoze sus ipse narraret quas victorias expedivt. Principia.» tem et fines libri Job apud Hebreos prosa oratione fexta sunt; media autem ipsius ab eo loco, qui ait Pereat dies, in qua natus sum, usquc 21 cum locum : B Idcirco ipse me reprehendo et ago penitentiam (Job. 1m, 3 et 4¢9g.), omnia heroico metro discurrant. Inder, Liber Psalmorum qua lingua dicitur? Resp. Psalmorum liber Griece Psalterium, Hebraice Nabla, Latine organum dicitur : vocatus autem Psalmorum Tiber, quia uno propheta canente ad psalterium cho- ‘rus consonando responderet. Fitulus autem in Psal- ‘mis Hebraicis ita est : Ayspystalibrum [Isid., Theki~ fim}, qui interpretatur volamen hymnorum. Auetores ‘item psalmorum , qui ponantur in ttntis, Moyses cet et David, ct Salomon, Asaph, Athan et [di- et filli Core, Eman (Eszrabelite (Omit, sid.) | compre- tha 1 reliquorum, quos Esdras uno volumi Ihendit. Omnes autem psalmi apud Hebreos metrico ccarinine constant esse compositi. Nam in more Ro- Flacci, et Greci Pindati, mune alii iambi runt, nune Eszrshelitze Alchaico [Jaid., mune ele- giaco] personant, nune Salfico nitent, trimetro vel ratione consistunt? Resp. Salomon, filins David, rex Israhel ram yoeabaloram suorum tria volumina elisit, 432, quorum priinni est Masloth jlsid., Misse], quem Grevei Parabolas, Latini Proverbiorwm nominant, quod in ipso sub comparativa similitudine figuras librum Coeleth vocavit, qui Grece itr, Latine Concionator, ¢o quod sermo ¢us non specialiter ad unum, sicat in Prover- iis, sed ad universos generaliter dirigatur, docens ‘omnia, que in mundo ceraimns, eaduea esse et bre- ‘via, cl ob hoc minime appetenda, ‘Tertinm libra Syrasyrin (Ii, si hysrin) prenotavit, qui in La- i Canticorum,, ubi per ent quedam in Lege cievntur sancta, quibus majo:a swt santa sanctorom. Horum acters is, oF pontam {rium Hiiroram earmina evare BF. ALBIN SEU ALCUINI OPERUM PARS Vill tts ersibus apud suos composita perhibentur, ut Jese- A [ta cod.| Jesu sacerdotis magni composuit , de qua pls, Hieronymusque seribunt. Inter. Librum Esaie quis composuit? Resp. Esaias evangelist potius quam propheta, edidit Hbrum ‘suum, eujus omnis textus eloquentix prosa incedit; ‘eantieum vero exametro et pentametro curs [sid versu] discurrt. Inter. Wieremie quis? Resp. Hicremias similiter edidit ibrum suum com Threnis jus , quos nos La- ‘menta vocamus, €0 quod in tristioribus rebus funeri- Dusque adhibeantor, in quibus quadruplex. diverso ‘metro composuitalfabetum, quorum duo Saffico metro seripta sunt, quia tres versiculos, sibi nexis-nt, et ab una tantom littera ineipiunt, heroicum comma concludunt. Tertinm alfabetwm junt. Quartum alfa- primo et secundo habetur. itis et Danihelis quis? Resp. Exechiel cet Danihel a viris quibusdam sapien pti pethibentur, quorum Ezechiel principia et fines mul- {is habet obscuritatibus involuta. Danihel vero claro ‘sermone regna orbis pronuntia, et tempus adventus Christi manifestissima predicatione annotat, Fi sunt ‘quatuor prophet, qui majores vocantur, quia pro= lixa volumina condiderunt. Incer. Libri xu Prophetarem auctores qui fwerunt? Resp. Libri xu Prophetarum auetoram suorum no- bus prenotantur, qui proplerea dicuntur mino- res, quia sermones corum breves sunt, Unde et ‘connexi sibimet invicem in apo volumine continen- tur, quorum nomina live sunt : Osee, Johel, Amos, Abdias, Jonas, Micheas, Naum, Abacuc , Sophonias, ‘Ageus, Zacharias, et Malachias. Inter. Esdre Il auctor exstitit? Reap. Esdrae Tiber avetoris sui titulo presotatar, in cyjus textu qjusdem Hesdrse Neemizeque sermones pariter cont rnentur. Ne quemquam moyeal, quoi unus Esra diciwur liber, quia secundus, tertius et quartus non hhabentur apud Hebreos, sed inter apocriphos depu- tanker. Inter. Librum Hester quis seripsit? Reap. Hester tibromn ipsa ereditur couscripsisse, in oo eaderm regina, sub Ogura Eccles, Dei poputum a servitute ‘Aman, qui quitas, diei celebritas in posteros mittitur. Inter. Libri Sapientie et Ecclesiastici , Judit ‘Tobiz, aique Machabeorum scriptores qui esse di- intur? Resp. Liber Sapicntie apud Hebreos us quam est; uule et ipse titulus Griecam magis elo- ‘quentiam redolet. Hune Judei Filonis esse affirmant: ‘qui proinde Sapieutia nominatur, quia in €0 Chris adventus, qui est sapientia Patris , et passio cj evidenter exprimitur. Librum autem Evele jme Jesus filins Sirach Jerosol * Proptereloguisimilinem, Confer vers pe ans 8 eke Th, ‘His a jung Ue per parud.9 xa Wns iWeris, id est, terni B atque interfecto hoste py ‘Zacharias. Qui liber apud Latinos propter ilitdinem « Salomonis titulo prenotatur. Dietus autem Eeclesiasticus, eo quod totius Eeclesie ipline [sid disciplina} religiose conversaticnis smagua cura ef ratione sit edtus. Hicet ap Hebreos reperitur, sed inter apocrfos hubetur. Judith vero eX Tobi sixe Machabeorum libri quibus.auctoribas script sunt, minime constat. abent autem vocabula x corum nominibus, quorum gesta seribunt. Re pauca de Veeri Testamento hac vice tiki soficiant CAPUT Vu, Inter. Ea quie de illo dixisti, sufliciunt , sed quare ‘mibi aperias, obse- ‘Novum Testamentum dicatur, Novum Testan non enitnillud diseunt, vali ex velustate per gratiam et pertinentes jam ad testamentum novum, quod est reguuin cerloraa. ‘Inter. Ordines librorum Novi Testamenti qui sunt? Resp. Duo. Inter. Quit Resp. Primus est eva selicus, in quo sunt Mattheus, Marcus, Lucas et Jo- hhannes. Secundus apostoliens, in quo sunt Paulus ia anv Epistolis, Petrus in duabus, Johannes in tribus, Jacobus et Judas in singulis , Actus Apostolorum et ‘Apocalipsis. Inter. Auclores bujus Novi Testaments qui fot runt? Resp. Quatuor libros Evaugeliorum qustaor ‘supga nominati singularter conser peeruat. Inier, Nuve pelo, ot mihi exponas quis eorum primus, et qua lingua, vel ubi et unde Evangelium set? Similiter de secund, tertio, t quar- to facere non renoas. Resp. > Primus Mattheas conseripsit Evangelium lilteris Hebraicis et serma- ‘nibus, in Juda ioitians evangelizare ab humasa Christi nativitate dicens : Liber generationis 433 Jean Christi fili David, fii Abraham (Matth.., 4). Signidicans descendisse corporaliter ex semine pi triarcharum Christum, sicut promissum erat in pro- phetis per Spiritum sanctm. Secandus Marcus plenus Spiriwa sancto scripsit Evangelium Christi ‘loquio Greco in lala secutus Petrum’ ut discipulas. 1s initium a spiritu prophetali fect dicens : Vor dle- ‘mantis in deserto : Parate viam Domino (Mare. 1,3), tut ostenderet Christum post assumptionem earsis Evangeliom preedicasse mundo. Ipse enim Christus ct propheta dictus est, sicut scriptum est : Er pre phetam in gentibus posui te (Jer, 5). Tertius Lucas inter omnes evangelists Gracis sermonibus [sid Greve sermonis} ee in Grecia Evangelinm scripsit Theophilo episcop, initians a sacerdotali spirita dicens : Fuit im dicbes Herodis regis Jude sacerdos quidam nomine Zecke- rigs (Luc. 1, 8). Ut manifestaret Christum poet nati Yitatem earnis et pravdicationem Exangelii hosiaa fuivse effectuma pro salute mundi: ipse est enim s- aera quip por ONoaner Seat Ho * tsidorus, Joe et sapdentia dlcitur aims ester ioe.19 cerdos, de quo dictum est in Psalmis : Tu es sacer- dosin eternum secundum ordinem Melchisedech Psal. ‘xx, 4). Ubi enim Christus advenit, sacerdotium Ju eorum obmutuit, lex et prophetia cessavit. Quartus Joannes scripsit Evangelium ultimus in Asia, inci ens a Verbo, ut ostenderet eumdem Salvatorem, {qui pro nobis dignatus est nase et pati: ipsum ante suecula Dei Verbam esse : ipsum cxrlo venisse, et Post mortem ad carlum iterum remeasse. Inter, None volo ut mii exponas, quare quatuor sint qui hee gesta conscripserunt? seu etiam, qui sint hi quatuor, qui divino Spirita, annuntiante Pro- pheta, signati sunt? Resp. deo ergo conscriptores ‘esta (sc) Evangeliorum quatuor esse dicuntur, quia, GloentePropheta, quatuor animalia ostensa esselegun- ‘or, quorum primum animal tevens similitudinem hominis, secundum leonis, tertium vituli, quartam ‘vero aquile. Sed hi quatuor has habentes guras ‘evangelists esse non dubium est. Inter. Isti evangelist quare quatuor animalibus assimilati sunt? Resp. Quia per quatuor mandi par- tes fides Christiang: religionis eorum pradicatione disseminata est. Inter. Quare dicuntur animalia? Resp. Quia pro- ler animam hominis pradicatur Evangelium Chri- ‘ti, Nam et oculs plena erant intus et foris, quoniam revident Evangelia, quae dicta sunt a prophetis, et ‘que promiserat in priori, Crura autem eorum recta, quia nihil pravum in Evangeliis reperitur; et alas hhabentes senas tegentes crura et facies suas: reve- uta sunt enim que tegebantur in adventu Christi. Inter. Die mihi cur evangelista in generation Christi ordinem preposterum posuisset , cum ante David, et postea nominavit Abraham? Resp. Hic ordo tm hoe loco necessitate est commutatus; quoniam si rimum posuisset Abraham, et postea David, rursus i repetendus erat Abrabam , ul series generationis Christi teseretar. Inter. Quare cateris pretermissis horom filium eum nuncupavit? Resp. [deo illum istoram fium ease dixit, quia ad hos tantum facta esse repromis: sio legitur. Inter. Qualiter promissio facta est ad ‘Abraham, et qualiter ad David? Resp. Abrahze di- ‘etum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen. xxi, 48) terre, quod est Christus. David ‘vero : De fructu ventris tui ponam super sedem tam (Prat, cxsxt, 11). Inter. Ordine primo Novi Testament! fiito, dic, secundi ordinis, qui sequitur, auetores qui fuissent, ‘Resp. Prout inteligo, dicam. Inter. Dic ergo Episio- Iss Pauli quis scripsit; et quot sunt, vel ubi et ubi Hegantur script? Resp. * Paulus apostolus suas ‘scripsit Epistolas xiv. Ex quibus novem vit Ecclesiis, scripsit; reliquas vero discipulis suis, Timotheo, Tito ct Filimoni (Leg., Philemoni]. Ad Hebrasos au- ‘tem Epistola plerisque ¢ Latinis ejus esse incerta ‘st, propter dissonantiam sermonis, eamdenvque ait ‘OPP. DUBIA. — DISPUTATIO PUERORUM. 4430 ‘A Barnabam scripsisse; alii a Clemente sctiptam fuissa suspicantur. Inter. Petri quis, aut quot, vel quomodo nominan~ tur? Resp. Petrus seripsit duas nominis sui Episto- las, que catholicz ideo nominantur, quia non uni tantum populo vel civitat, sed universis gentibus ‘generaliter script sunt, Inter, Facobi, Joannis et Juda quis? Resp. Jacob, oannes et Judas suas scripserunt Epistolas. Inter, Actuum apostoloru seriptor quis exstitit? Resp. Actus apostolorum primordia fi in gentibus, et nascentis Erclesi« historiam digerit, ‘Actaum apostolorum scriptorem Lucam esse evan- gelistam manifestum est, in quo opere nascentis Eoclesiz infantia texitur, et apostolorum historia B retinetur. Unde et Actus apostolorum dicitur. Inter. Apocalypsin quis, aut quo tempore, vel ubi? ‘Resp. Apocalypsin libram Joannes evangelista scri- sit €0 tempore, quo ob Evangelii predicationem in fnsula Pathinos traditur religatus (Leg., relega- tus). Inter. Apocalypsis qua lingua dicitur, vel quid interpretaturt Resp. Apocalypsis autem ex Greco, in Latinum revelatio interpretatur. Inter. Revelatio ‘quid est? Resp, Revelatio est manifestato eorum que abscondita erant, juxta quod ipse Joannes di Apocalypsis Jetw Christi, quem dedit ili Deus palam acete servis suis (Apoc. 1, 4). Hi et exteri, quos in ‘Yeteri Testamento paulo superius dinumeravimus sunt scriptores sacrorum Librorum per Spiritum sanctum loquentes ad ernditionem nostram, et pra C cepta vivendi, et credendi regulam conscripserunt. Prater hac alia volumina epoerifa nuncupantur. Inter. Quare dicuntur apocrifa? Resp. Apocrita ‘autem dicta, id est, seereta, quia in dubium veni ‘est enim earum occulta origo, nec patet Patribus, e ‘quibus usque ad nos auetoritas veracium Scriptura un eertissima et notissima successione pervenit. In his apocrids, etsi invenitur aliqua veritas, tamen propter molta falsa, nulla est in eis canonica aucto- Fitas, que recle a prudentibus jadicantur, non esse eorum credenda, quibus ascribantur (Cod., ascri ant). Nam multa et sob nominibus prophetarum, ot receatiora sub nominibus apostolorum ab hereticis proferuntur, que omnia sub nomise apocriforam uctoritate canonica diligenti examinatione remote sunt. 43% Inter. Ecce protulisti quadam ex parte in- Aerpretationes [Cod., intemptationes], et numeros, ‘ordinesque sique seriptores, necnon et vocabula librorum Novi Testamenti; nune pelo ut quidquid in contineatur, per singula eurrens brevi sermone ‘exponas. Resp. Nequaquam ab his, volente Do- ino, lassabo. Inder. Dic ergo mibi, quid in libris Novi Testamenti prineipaiter contineatur? Resp. Prout ill concedere dignatur, a quo et Vetus et No- ‘Yum exortum est Testamentum, uta quod nane ratio exigit, dicam.Inter. Jam quia libri Ev Iorum, sicut dignum est, positi sunt, die mii quid in eis habeatur? Reap. Prout valeo, in paucts tibi dicam, Continetur enim in Ulis predicatio, que ta~ men una esse dignoscitur, quia ex uno eodemque ore divinitatis processt. Hae sunt enim quataor fu- ‘mina de ano Paradisi fonte manantia, que per totum mundum coeleses prodicationes minisirant, et de Aluento (Cod., uenta} grate ac idl virorem infu dunt. Inter. Qaid continetur ia Eplstolis Pauli? Resp, In fla quam scripsit ad Romanos, idem Romance plebis collandat; in iis ad Corinthios geminam ¢octrinam castigat; at Galatas per gratiam Adel excludit opera Jegis; ad Ephesios, magniQeat eos in de quam ao- _ sequantur. 1d Colossenses laudat eos pro eo quod in B aperuit Dominus librum fide perstiterunt; ad Philippenses gratulatur eos Evangelium cnstodisse; ad Thessalonicenses didem [Forte, tile}, et operibus credidisse et persecutiones toleraste cos gloriatur; ad Timotheum vero et Titum Jnsiruit Ecclesia; ad Philemonem rogat de Onesime. sorvo emendato, In ultima vero quam scripsit ad ebreos, qui in Christo crediderant, et postmedam persecutionibus judaicistervti a Ade recesserant,coa- fortat atgue ad gratiam Evangeliirevocat. Inder. Qui habetur in epistois Petri? Resp. Est im ibi profunditas sensus, e0 quod repleti sint sensibus, ut per eas diving scieatin sensus possi Jacobi? « Resp. Aedileatio Ecclesie. in amore Dei et fraterna dile- ctione. In secunda (Joannis)dilectionis stadium hor- Aatar, In tertia lous Gagi (Gai) im studio veritatis et (opera misericordie versatur. Inter. Quid in Jude? Resp. tncrepatio blaspheman- ‘inen in Christo, Inter. i ‘Resp. Historia nascentis Eoclesix, et descriptio ope- is ei. Inier. Quid in Apocatypsi? Reap. Molta quidem 4 ditictia in co leguotur, ved beeviter ex eo aliqua ‘ibi proferam. Continetar enim in ipso Alii hominis ‘edes in threvo of xxnu seaiores : necaun et quatuor ‘animalia pracedentia ante thronum, potaturque ibi finis mundi, pugaa Micheclis cam dracone, interitos Antichristi, punitie diaboli et ad wltimom reear- B, F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS VII. jgeliorum in principio A lythus, sextus subdiaconus, septimus diaconus, oct 4133 ‘us vero presbyter. Inter. Moo volo ut dices mihi quare dicitur estia- ring? Resp. Secundum quod legi faciam. Ost ieli sunt, €0 quod prasint ostiis templi, ut seiant recipere fideles et infideles respuere. Unde et Domi- ‘hus ostiarius dignatus est fieri, cum ostia inferai aperuit, et electos suos inde abstulit, reprobos antem reliq Inter. Unde vocatur psalmista? Resp. Ab peshmis ceanendis. Ipsi enim canunt, ut excitent animas sd compunctionem audientium. Inter. Quare dicuntur lectores? Resp. Dicti suat lectores a legendo. Ii enim predicant populis quod Unde et Dominus lector dicitur, quande prophetze et legit ia medio plebis dicens : Spiritus Domini super me, pro- Mer quod wnsit me, evongelisare paxperibus misit me (laai, uxt, 45 Luc. 1, 18). Inter. Quare di ex Greco in Latinum adjurantes sive increpanies Yocantur. Unde et Dominus exorcista fuit, quando septem demonia de Maria Magdalen eject. ‘Inter. Unde dicivuracolythus, aut quale miisteriam hahet? Resp. Acolythi Grace, Latine vero ceroferatis dlicuntur a deportandis cereis, quando legendum ext Evangelium et sacriicium offerendum. Tater. Quare vocatut subdiaconus? Resp. Ko sab- iaconi appellantur, quia subjacent praceptis et ofl iis Levitarum. Oportet enim iis... [In Ms., Apia) hhonestare altare, et aquam prasparare in ministerio altars. Unde et Dominus subdiacomus est appellates, quia in Cana Galilee aquam in vinum convert, Tater. Die mihi, qua lingua dicitur diaconus, st ‘unde ditus est diaconus? Resp. Diaconus enim Grece, Latine minister dicitar, quia sicut in sacerdote coo. io, ita et in diacono ministerii dispensatio. habetur. Unde et Domians diaconusdictus est, quaode lavit pedes discipalorum suorum. ‘Inder. Unde idem dinconus levta appellatar? Res. Lovite ex oomine auctorisvocati, De Levi eaim le vite exorti sunt, Tuter. am quia de disconibus ac levtis, quorum dsinisteriom proprium est Evangelium legere (Sep Aixit, vet eliguid sie]: nunc ratio intat, vol ‘rectio mortuorum, et novitas cceli ac terra vel ex- D dicas mihi quid sit Evangelium, aut unde desceadi, vera. Une paves, frater, de Novo Testamento ad pra ‘tens lidenier suscipe, donee, Deo voleate, ex eo tii miajora proferam. CAPUT IX. —pe caapius rorivs seccesue Dicst- mts. Inter. Die ergo, frater, gradus ecclesiastici quot sunt? Resp. De his qu nune temporis, Deo volente, ‘nobis convenire possuat, octo sunt. Inter. Quomodo ‘nominantur? Resp. Primus ostiarius, secandus psal- ‘mista, tertius lector, quartus exorcista, quiatus aco- ‘vel cujus in eo verba ponuntur? Resp. Evangelium dicitur proprie bona 435 ansuntiatio, qux wiqee annuntiatio est Domini nostri Jesu Christi : et viam anpuntiat post mortem. Descendit autem Evange lium ab eo quo annuntiet et ostendat, quod is qa er prophetas suos loquebatur, venit in carne, sical ‘eriptum est : Qui loguebar, ecce adsum (Tea 1,6) Tater, xplicasti autem quid sit Evangelium, rd unde descendat, nunc obsecro, ut mibi aperias, quare quatuor sint, qui hae gesta scripserunt, set etiam qui sunt bi quatuor qui uno spiritn, ansu> 4 Hic est defectus et omissa questio de Epistolis sancti Joannis, ad quam hie respondetur.4135 OPP. DUBIA. — DISPUTATIO PUERORUM. ante Propheta, signati sunt? Resp. kdeo ergo con- A Inter. Die mihi, presbyter qua lingua vocatar, et scriptores geste Erangeliorum quatuor esse dicun- tur, quia, dicente Propheta, quatvor animalia os- tensa esse leguntur, quoruin primum animal tenens secundum leonis, tertium tum vero aquilz. Sed hi quatuor has ha- iti numerum et figuras singulo- ‘rum, modo volo ut dieas omnium illorum nomina, deantur obtinere figuras? Resp. Nos sunt : Matthus, Marcus, Lucas, Joannes. Sei ut quid has figuras obtineant, Domi ponam. Inier. Fac. Resp. Matthaus hominis in se habet, qui ab initio Evangelii sui ge- unde est appellatus? Resp. Presbyter Grace, Latine senior interpretalur; fon tamen propter ztatem, vel deerepitam senectutem, sed propter honorem et dignitatem, quam acceperont, ita vocantur. Tnter. Quare idem sacerdos appellatur? Resp. Sa- cerdos enim nomen compositum babel ex Greco et Latino, quasi sacrum dans. Quoniam sicut rex a re- igendo, ita sacerdos a sauctifieando vocatus est. Con CAPUT X. DE aissa. Inter. Ecce, frater mi, de ratione graduum, de quibus interrogasti», rationem tibi in paucts deduxi. [Nane peto ut rationem miss, quar ab ills celebra. terationem et nativitatem Salvatoris enarret. Sie B wr, quare vocetur, mii exponss. Resp. Cert, fra- enim incipit : Liter generat 4, 4), eb cxtera. Marcas leonis gerens figuram, qu asolitudine incipit dicens : Vox clamantis in de- serta : Parate viam Domini ( Marc. 1, 5). Lucas vi- {uli speciem gestat, ad cojus similitudinem Salvator roster est immolatus, et ideo Lucas vitulo compara- tur, quia duo corna duo Testamenta, et quatuor peduin ungulas quatuor Evangelia designantar, et ia €0 tempore vitli in sacrificio offerebantur. Sic ‘enim a sacerdotibus incipit : Fuit in dicbws Herodis regis sacerdos quidem nomine Zacharias device Abia et zor ejus de fliabus Aaron, nomen Elisabeth (Luc. 1,8). Joannes habet similitudinem aquile, €0 quod alta petit. Ait enim : In principio erat Ver= dum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Ver~ ‘bum; hoc erat in principio apud Deum (Joan. 1,4). Et David dicit de persona Christi : Renovabitur siewt ‘oquile juventus tea ( Psat. cit, 5), id est, Christi Jesu Domini nostri, quia resurgens a mortuis as- ‘endit ad ccrlos. Inter. Frater, pront potsi, solv ttbi questionem tuam, rogo, si placet, ut dicas mibi eur evangelis in generatione Christi ordinem preeposterum posuis- fet, cum ante David, et postea nominavit Abraham? Reap. Vere sceundum quod legendo didici, referam. Hie ordo in hoc loco necessitate est cormmutatus. Si enim primum posuisset Abraham, et postea David, rrursus ei repetendus esset Abraham, ut generationis series texeretur. Inter. Quare cateris pratermissis fhorum fitium eum nuncupavit? Resp. Ideoillam isto- ‘rom filium esse dixerunt, quia ad hos tantum facta esse repromissio legitur. Inter. Qualiter promissio facta est ad Abraham, ‘et qualiter ad David ? Resp. Abrabe: dictum est : In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen. xx11, 48) err, quod est Christus. David vero : De fructu ‘entris tui ponam super sedem tuam (Peal, cxxxt 44), Haze pauea propter brevitatem diet de ratione Evangeliorum conscriptorumque suorum, si placet dominationi vestre, hac vice sulllere possunt [Cod., potest). Inter. Nune ad cetera transeamns. Resp. Fiat, uti 4 Isid,libr. 1 Orig. cap. 19. nis Jesu Christi (Meatth, D (er, dificitem rem’ me requiris : sed tamen prout ‘nunc ratio exigit, secundum quod scio, ibi respon- dere non negabo. Inter. Unde dicta est missa? Resp. Ab emittendo, Inter, Qua ratione? Resp. Missa enim tempore 1- ceric fest, quando catechumeni foras mittebantnr camante levita: Si quis catechumenus remansit, forns snittatur, quia sacramento [Cod., sacramental alts- is inleresse non possunt, qui nondom regonerati noscuntar. Inter, Hoe sacrificium, quod dixisti, quare ta est appellatum? Resp. Sacrifcium est dictum, eo quod sitsacrom factum, quia prece mystica consecratur pro nobis in memoriam Dominic passtonis. Unde © ex co jubente hoe corpus et sanguinem Christi dici- mus, quod ut sit ex froctibus terre sanetificatum, ‘et fit sacramentam operante invisibiliter Spiitu Dei Cujus panis et calicis sacramentum Greeci Euchari- stiam dicunt, quod Latine bona gratia interpre tatur. Inter. + Oflertorium unde vocatur? Resp. Offerto- ium dicitur oblatio, eo quod altaribus fertur et sanctificatur a sacerdotibus. Inter. Inter dona et raunera quid interest ? Resp. Dona proprie Dei (Cod. divinz] dicuntur; munera Thominum sunt. Inter. Qua ratione? Resp. Munera icuntur obsequia, que pauperes loco (Cod. iocurn] manerum divitibus solvunt : donum antem, quod ‘Deo datur. Unde et in templis donaria dicimus. Inter. Munera unde vocantur? Resp. Dicontur munera eo quod manibus vel accipiantor, vel dan- tur. Inter. Quot sunt, quae offeruntur? Resp. Duo. Inter. Que? Resp. Donum et sacrifcium. Inter. Quid est donum? Resp. Donum est, quicquid auro aargentoque aut qualibet alia specie effictur. Inter. Quid est sacrificium? Resp. Sacrifleium est ‘vctima et quaecunque in ara cremantur, sev ponun- tar. 436 via omne, quod Deo datar, aut dicatur faut consecratur. Inier. Qua ratione? Reap. Quo! jim dicatur, dicendo datar, unde et appellatur. ‘Unde errant, qui consecrationem dedicationem tant signifcari. Inter. Immolatio unde dicituA138 Resp. Immolatio ab antiquis est dicta, eo quod in ‘mola {Isid., mole] altaris victime cederentur. Unde ‘et mactatio post immolationem. Nuoeautem immola- ‘uo panis et ealicis convenit. Inter. Quid est libatio? Resp. Libatio tantummodo calicis est oblatio. Unde dicitur : Et libavit de sen- guine uvce (Eceli.., 46); nam libare fundere est. Inter. Hostie unde vocantur? Resp. Hostiz: apad veteres dicebantut sacrieia, quae flebant antequam ad hostem pergerent. Inter. Quid sunt victime, et quare ita vocanturt Resp. Vietime dicuntur sacrificia, que post victo- riam devietis bostibus immolabant. Et erant vietima majora sacrificia, quam hostia. Ali vetimam dic tam putaverunt, quia icta percussa cadebat, vel quia ‘inela ad aras ducebator. Inter, Wolocaustum unde vocatur? Resp. Holo- caustum est, ubi totam igne consumitur, quod of- fertur. Holo [#e» ] enim Greece totum dicit [asteus incensio] : unde et holocaustom, totum in- censum. Incer. Quid sant cereméniz? Resp. Ceremonia apud Latinos dicuntur sacra omnia, que apud Gra- cos orgia vocantur. Proprie autem visum est docto- ribus a carendo appellari czremovia, quasi carimo- jas, eo quod e2, qua in sscris divinis offeruntur, in suo usu id carerent homines. Alii ezremonias roprie [Cod.., propria] in observatienibus Judseo- um credunt; abstinentiam scilicet quarumdam os- carum secandam veterem legem, eo quod observan- tes eareant his rebus quibas se abetinuerint. Inter, ipsa missa a quo pontifice sumpsit iniium? Rerp. © Ordo autem miss vel orationum, quibus ‘oblata Deo sacrficia consecrantur, primo a sancto Petro est institutus, cujus celebrationem uno eo- demque vocabulo universus peragit orb Inter. Obseero bumilter, quid in eadem missa ‘eontineatur, ut mibi aperire non dedigneris. Resp. Prout itelligo dicam. In ordine totius miss septem corationes continentar. Inter. Qua sunt bzct Resp. Prima earumdem oratio, ubi dicitur: Dominus vo- biscum, vel Oremus, admonitio est erga populum, ut excitentur ad Deum adorandum. Secunda quidem collecta, que posthec sequitur, invocatio est ad Deum, ut clementer suscipiat preces Adeliam oblationes eorum. Tertia autem eGanditur oratio pro offerentibus, sive pro defunctis fidelibus, in col- Jeeta quae dicitur post sacrifici Teceptionem, ut per idem (Cod., eumdem) sacriiciam veniam consequi rmereantur. Quarta, quee posthe infertur pro oscalo pacis et chartate reconcilitionis a Sursum corda, usque per Christum Dominum nostrum. Quinta deinde ponitarinlatio [Teid,, i ‘oblationis, a loco, ubi dicitu * Isid, libr. 1 do Eocles. Olicis, cap. 45, cum ‘lia diderentia. > Non dubium, quin lic supplenda sit particula ‘n, qua exprimatur oblationem sanetificatam, etc., in corpus et sanguinem Christi couformari sea trans- Formari, quod nihil aliud est, quam trenssubatantar B. F, ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS VHT. “4 ‘Atuam laudant angeli, usque od eum locum, wbi ‘osanna in excelsis canitur. In qua-etiam ad laudem terresirium creaturarum, virtutumque colestinm universitas provocatur. Porro soxta exhine succedit: Te igitur ,clementisime Pater, quit est confirmatio sacramenti; ut oblatio sanctificata per Spiritum sanctum * corpus et sanguinem conformetar ©. Sep ‘ima vero oratio est, quam Dominus noster diseipe- Tis suis institut orare dicens : Pater noster, qui es ia cals, Inter. Die mihi bac oratione quot petitiones ba- bentur? Resp. Ego respondi tidi in paucis, prost novi, rationem misse. Inter. Nune obseero, ut mihi similiver, prout inteligi, qui tineatur, dicere non abneges. Resp. Prout inteligo, B faciam. In hac oratione septem petitiones continen- tur. Inter, Quee sunt be? Resp. Prima est : Poter otter, qui es in calis, sanctificetur momen tuum. Secunda : Adveniat regnum tuum. Tertia : smitte nobis debita nostra, sicut et nox dimit: bitoribus nostri. Sexta : Et ne nos inducas in tente- tionem. Seplima : Sed libera nos a malo. Inter. Nunc obseero, ut vicas mihi, quid in tis- dom petitionibus contineatur? Resp. ¢ In tribus pri- ‘ais eterna poscuntur : in sequentibus quatuor tem- poralia, qui tsmen propter zlerna adipiscenda pe- tuuntar. Inter. Quomodo? Resp. Nata cum dicimas : Senstifostur women tuum. Adveniat regnum tua. C Fiat voluntas tua, sicut in cole et in terra. Hic qui- dem ista trin inchoantur, sed in la vita speranta ‘ubi sanctidcatio Dei, et voluntas et regnom in saa is immortaliter permanebil. Jam vero paxis quotidianus, qui vol anima vel carni tribuitur, bie exposcitar. [ * Hic post subsidium cibi, venia ad exemplom fraternce indulgentiz postalatar : bic ne in peceati teotationem incidamus, exposcimes] Hic post omnia ut amalis liberemur, Del auxi imoploramus. In tribus autem, que superins dsi, hil horum est. Hane itaque orationem Salvator &s- cipulos suos docu, in qua spes continetar Adekam, et confessio peceatorum. CAPUT x1. ancittt DE DE. D Inter. Asta suscipio. Sed quoniam, sicut nosti, om nes per fidem salvari eredimus, rogo ut dicas mihi, quomodo fidem toam intelligis, vel etiam in quem credis? Resp. Ego credo in Deum Patrem omaipe- tentem, erealorem cali et terra. Inter. Quare dicitur omnipotens, et quare erce tort Resp. Omnipotens dicitar, quia omnia potest; creator , eo quod omnia creavit, calum, terran, ‘mare et omnia que in eis sunt. « Apod Isidoram 1 et: corperi et aangaink sii colfrmerur’ wale genau, Menara Cee “sid. loc, ¢ Qua unci:is incladuntur, suppleta sunt ex ki dora,4437 Inter. Ceodis in Fesum Christum? Resp. Omuino 437 credo in Jesum Christum Filium ejus unicum Dominum nostrum, qui est verus Deus et verus hhomio. Inter. Quomodo Deus, et quomodo verus est homo? Resp. Deus verus.est, quia de Spirita sancto conceptus est. Homo verus est, quia ex Maria. Vir- ‘Fine natus est. Inter. Ecce illum natum. Quid postea factum est? Resp. Post sanctam enim ejus nativ tem xtate et sapientia crescens xxx annos implevit, In qua etiam tate a Joanne Baptista dignatus est baptizari, et post baptismum tribus annis et dimidio docuit et pradicavit omnia, que ad vitam eternam pertinent. Iner. Post hane pradicationem quid factum est? Resp. In ipsa preedicatione comprehen tvs est ab iniquis et perfdie Judzis, a quibus pro- Pier inviiam illum et propier peccata nostra mul- B {as blasphemias, multasque passiones sub Pontio Pilato, qui judex erat illo tempore in Judza, susti- ai Inter. Unde dicitur Pontius? Resp. A loco, ubl ratus fuit, hor nomen accepit. Inter. (Quid. post hhze? Resp. Sub illo enim erucifixns est, et in ea- dem cruce mortaus.,Deinde sepultus est, et, ma- nente corpore in sepulero, anima ejus ad inferna deseendit, de quo inferno sanctos patriarchas, id sunt, Abrabam, Isaac et Jacob, et sanctos. prophelas , Isaiam, Jeremiam, et reliquos, ac cateros omnes, ‘quos elegit, misericorditerliberavit, et victor teria die a mortuis resurrexit, Inter, Postquam resurrexit, quid fecit? Resp. Post not rectionem conversatus est xt, diebus, et x. noctibus ‘cum discipalis suis, et manducavit eam iis, multa docens et loquens de regno Dei. Inter. Quid postea? Resp. Post hive vero. videns tibus lis ascendit in ccelum, ubi quomodo vult et qualiter vult, sedet ad dexteram Nei Patris omni- potentis. Inter. Quid posthsee facturus erit?. Resp. Finito ‘mundi termino cum ipso eorpore, cum quo ascendit in. corlum, venturus est judicare vivos et mortuos. Inter. Qui sunt vivi eb qui sunt mortui? Reap. Vivi justi; mortui peccatores. Inier. Credis in Spiritum sanctum? Resp. Credo sine dubio in Spivitum sanctum, qui idem Deus est etn Trinitate tertia persona. Qnia alia est persona Patrs, alia Fili, alia Spiritus sancti. In qua Trini- tate unum Deum omnino esse credo et confteor. Inter. Credis in sanctam Ecclesiam catholicam {tin sanctorum communionem? Resp. Esse etenim sanctam Eeclesiam, sed in illam non credo, qui ‘non Deus, sed couvocatio-seu congregatio Christi rnorumy {est} sicut superius * dixi. Inter. Quid est ceatholica? Resp. Universatis, id est, per totum or- Dem diffusa. Sanctorum communionem, id est, cum sanctis societatem et commonionem Kabere credo, ‘i fidem frmiter tenuero et operibus servavero. In- ter, Boclesia qua lingua dicitur? Reép. Greca, In- * Potius inferius cirea finem, OPP. DUBIA. — DISPUTATIO PLERORUM. imam coim et sanctissimam eusresur- C 4158 ‘Alter. Quid interpretatur Latine? Resp. Convocatio ‘seu congregatio Christianorum, sicut superius dixi. Inder. Credis in remissionem peccatorura? Resp. ‘Non : sed esse remissionem peceatorum credo. Quia propler hoe dignatus est Dei Filius carmem assu- rere, ut nos, qui propler peceala nostra salvi essa on poleramus, ejus misericordia salvaremur. Inter. Credis in carnis.resurrectionem? Reap. ‘Non credo in illam, sed earnem, quam in hac vita sub mortali conditione portamus, resurrecturam este immortalem eredo, et pro contortio anime ra- tionem reddituram. Vitam aternam vero sive dubio ‘Ros consecuturos credamas, si ista, quae hucusque exposuimus, Ormiter teneamus, et operibus fideliver implearous. Si ejusdem fidei rationem plenius nowse desideras, ‘in ordine sequent invenies. Inter. Die mibi, symbolim, in quo hee eadem fides continetur, eujs lingua vocatur? Et quo tem- pore, vel a quibus auctoribus sit compositum. Vet etiam, qui illud composverunt, quorum sint exem= plum consecuti? Resp. Certe, frater, cum scias me ‘arrum non solum corpore, sed et sensu, valde dif- ficilem rationem a me requiris, sed tamen propter jusdem fei dilectionem ea, que de illa Dominus mihi administrare dignatur, tibi pandere non dene- sgabo. Inter. Nisi enim tuam dilectionem talem co- {Groscerem, nequaquam talla a te requirere debuls- sem. Resp. Symbolum namque nomen est Grecum, quod Latine collatio pecunizeinterpretatar, quod ct Deati apostoli post susceptionem Spiritus sancti, priusquam ab invicem separarentur, pro signo fidei ‘composverunt. Sed quorum exemplum in hoc facte fuissent imitati, secandum quod legi, breviter osten- dam. Quedam Israelitice tribus cum adversum se civibus [Forte, civil] pralio decertarent, et pro- ppter unius populi (Suppl. arma vel simile} vel habi> um inter bellantes discretio esse non. posset, triius ila, euijustior erat causa pognandi, et per Dei auxi= lium vietoriam se habere putabat, signacultm sibi ‘certo in sermone constituit, ut quos unius habitus etuna armorum similitudo confuderat (Cod, con- funderat}, secretioris verbi distingueret sacramen- tum, Quod et beati apostoli, qui Eeclesiam Dei con- tra malitiam faroris armabant, et defen D cores ac propugnatores iilius erant futori, hoc se- quentes exemplim mysterium symboli tradiderunt. Et quia sub uno nomine Christi eredentium erat fotura diversitas, signaculum symboli inter fdeles perfidosque secerneret, quis fidelis quisve hos appareret Eeclesie. ‘Inter. Valde placent que dicis, si tamen nomina- omenque secreti sermonis, de quo dixeras, indicare voluisses. Resp. Si rite reeordor, faciam, quod petisti. Cum Jépte dux justioris bus Galaad cognovisset inimicos ejus, tribus delicet Erffraim, adversus se advenisse, occupavit ‘continuo vada Jordanis, per que ill ‘reverts debuer4139 rant. Qui dum se superatos cognoscerent,et de pre A tio fugientes per eadem vada cvadere volentes trans ‘eundi licentiam postulabant, interrogabamique eos : Unde estis? Qni respondentes, de -Galaad, Statim~ ‘que ils dicebatar : Si de Galaad estis, dite ergo Seboleth, quod interpretatur spica. (od eum di- cere non poterant, protinus capite troneabantur, ut seereti sermonis veritas probaretur. Hie est enim sermo seeretus, quem Galaaditides sibi pro 538 ‘Signo constituerunt. Ad eujus similitudinem nisi fal Jor, prefatum symbolum beati apost runt, ut inter fideles et infdeles Eccl tim est , ver rere potuissent; incipiente heato Petro, qui ait Gredoin Deusn Patrem omnipotentem, tc. Inter. Optima sunt valde, que dicis. Sed obse- B ‘ero, ut quomode, aut qualiter vel in quem credere ebeam, diligenter aperias. Resp. Juxta quod intel~ ligo, faciam. Credendus est sine dubio Deus Pater ‘omnipotens, cujus sic virtus sentitur, ut quantitas ‘jus et qualitas ignoretur. Esse ius et posse ‘non discutiendo assequimur, sed eretendo. In quem auiem credere debeams, edocet nos redemptoris postr ‘eum qui me misit, habet vitam steruam (Joa 45). Etalibi : Gredite in Deum, et in me credite (bid, 14, 2). Plus enim, frater, mii est, quod dei ‘oul videmus, quam sensus noster carnalis possit cconspicere. Inter. Credo omnino, sicut dicis. Sed peto ut di- ‘eas quid in Deo, quid in Patre, quidve in. omnipo- tente debeam intelligere? Resp. In Deo siquidem natura innascibilis; in Patre unigeniti veritas : tente vero plenitudo virtutis ostenditur. Tuer. Quomodo? Resp. Est namque per ingesi tam deitatem omnipotens, et per omnipotentiam Pater. Nou enim inquirere debemus qualiter sit Pater, quia qualiter Deus sit aut omnipotens non ‘potest bumanis mentibus comprehendi. Inter. Ratio, quam de primo versu protulisti, hae ‘ioe suffcere potest. Sed quis secundum composuis- set, vel qualiter eum intelligere debeam, innotesce. Resp. Andreas secundum versum composuit dicens : Etin Jesum Christum Filium ejus unicum Domina rostrum, Sicat enim Patrem rerum omniusa Deum ita oportet nos et Filium ejus Dominum nostram sum Christa, qui est Verbum ipsius, eonfiter {us principium ex ipso est, quia Deus Verbum est, Quod! autem Christus est factus, qui Filius erat, dis pensatio est redemptionis humanz.. Quod vero Domi- ns est, de proprictate nature est. Unie * vel unigenitus annuntiatur et ereditur, quia uous ita c est genitus, neque habet (Cod., libet]in unitate con- sortem. Filium audis, non ut illum aliquo sexu edi- tum putes, sed ut credas incomprehensibili: maje- hnune mundum (Joan. xm, 38). Inter, Tertium versum quis composuit, aut quid ino inteigitur? Resp, Jueobus ait: Qui. conceptus B, F. ALBIN! SEU ALCUINI OPERUM PARS Vil. 110 tat de Spirte sancto natus ex Maria Virgine. Spit tum Deum esse Salvator ipse nos docuit dicens in Evangelio : Quia Spiritus Deus est (Joan. 1, 4). Etideo natum Christum de Spirita sancto et Ma- ria Virgine conltemar. Spiritum sanctum audis, ‘ut partim illm mirabilem simul et incolpasitem ecognoscas. Quoniam carleste est quod Spirites agit, et inviolatum quod sanctos operatur. Nam com ‘unigenitum Dei hominem fieri redemptionis nostre ecessitas Nagitaret, hoc nativitatis sux privilegivm ropriz divinitatis (Forte, propria divinitate]invexit, ut de virgine naseerétur. Qui enim venichat invete- ratam peccatis hominum renovare naturam, novam Tegem voluit habere uascendi. Unigenitus igitor Dei factus est flius hominis, ut qui erat mundi eres tor, fleet t redemptor. Inter. Quarti versus. compositorem, sive quid in 0 contineatur, expone. Resp. Beatus Joaunes apo- stolus quartum composuit versum, dicens : Passus sub Pontio Piloto, erucifzus, morteus et sepultus: Tste Plats judex erat illo tempore in Judea a Tide- Gesare consttutns, sub quo Dominus passus est, Pontius loco, unde natus est, appellate. rum Jesum Christum si- cut perfectum De et perfectum hominem confieri debemus. De cujus cruce nulla sit nobis confusio, quia habemus de ejus passione victoriam. Sicut enim Dei Filius non sii, sed nobis natns est, qui Hune itaque Dominam a¢ passus. Quis autem non mirum advertat esse myste- rium, ubi ipse predicatur, qui Deus est, et ubi Do- minis annuntiatur, qui assertur crucifxus? Nam Crvcem lam, in qua conus est corfore, nos ge amus in fronte. Et ideo illsiones et epprobri, mmortemque, quam sustinut, von debemus.suspris Ingemiscere, sed continuistadibus eelebrare. Quo- nam satis abundeque gloriam passionis ejus oste- deruot repentina obscuritas sols tremor terrarum, Saroram divsio, et resurectio mortuoram. ‘Sep tas est autem, quia consequens erat, ut qui mer tous fuera, accperetseputram. Qualiter ad com sclationem sepultorum benedetionem corporis «ss terra snacperet, ut qui Yere morluvs cernebatr, vere a moruis redisse eredertur. Inier. Quinti versus compositorem ejusque explass tionem a te audire desidero. Resp. Philippus quin- tom versum exposuit dicens : Descendit ad inferne, tertia die resurresit a mortuis. In hoe enim Trinitatis rmysterium, et naturals legis ostenditur resolutio, st ‘hominem in inferno positum elevaret ad caelum. De- ceebat enim ut mors, que per hominem subiatrare- 7a, per hominem solveretur. Etsicut ere imus, quod smortis est, ita ulique credainus, quod vite est. EL sicut in passione mysterium est ‘pietatis, ita i surrectione operati pielats "Forte, potestatis}, scat ‘ipse ait : Potestatem habeo ponendi animam meam , et potestatem habeo itera sumendi com (Sean. x, 18). Quis enim stoltus non credat illum resurrexisse,at - OPP, DUBIA. — DIS! ‘ad cojus. preceptom Lazarus sepultus est emersus de tumulot Inger, Sextom versum quis composuit, aut quid fn eo st intelligendum? Resp. Bartholomzussextum ersum ita composuit, dicens : Ascendit in calum. ‘Woe enim ascendit, unde venerat; non tamen ali- ‘eajus jussione, sed propria voluntate. Decebat enim talis gloria hominem, qui de virgine nascebatur. Nec fot ei impossibite ccelum ascendere, cui possible fut lnferos triumphare. Et ideo necesse erat, ut qui ad mortem de regno venerat, post mortem ad regnum. Et sieut terra rtata est Dei Filium se sus- cepisse, ita ecelum filium hominis st accepisse gau- deret, dicente Prophela : Latentur cali et exaultet terra (Paal. xcv, 11). Inter, Septimi_ versus auctorem, ejusque intelle- tum ut mihi exponas, obsecro. Resp. Thomas 539 septimi versus auctor exsttt dicens: Sedet ad des teram Dei Patris omnipotent. Quod sedet, Chris tori muaus est; quod ad desteram Patris sedet, di- Vinitatisest privilegiumet consortium ritatis. Ut ostenderet locum justi, et ‘atoribus demonsiraret, Bene enimad dexteram Patris, annuntiaiue sedere, in quo nibil voluntatis sue dia- Dolus, qui tots sinister est, invenit. Inter. Octavum versum quis fecit,, aut quid in eo ontizetur? Reap. Matthaus oclavum versum com- pponens ait : Inde renturus est judicare vivos et mor- ‘wos. In ipso enim eorpore Dominus venturus est ad fudicium, in quo ascendit ad coelum. Necesse est quidem, ut humanum genus ile discutiat, qui crea- Vit; et ipse judicet, qui redemit. Justum quippe est, ‘ut omnipotens Dominus mortales suos, quos virtute ivinitatis formavit, Patris pietate salvavit, ju ‘examinatione discernat, ut impios gehennz ignis tradal, pios autem in societate seternitatis adsumat, Quid namque justius potest esse apud Deum, quam ‘ut quorum vita diversa fuit in szculo, eorum post antur. Ubi autem judi- ‘andi referontur (vii) ac morta, ibi omnium bom ‘num ease apod Deum cura credatur. Inter. Nonum versa quis composuit, aot quo- ‘modo est intelligendus? Resp. Item Jacobus nonum ‘versum adjungens ait: Credo in Spiritum sanctum. Hoe ad formam fidei pertinet, ut sieut ty Patrem et Filiom, ita ct in Spiritum sanctum absque ulla dobitatione credamus, ut qvorom unum nomen est, non sit eorum diversa confessio. Et qui in ceo apud fe unum sunt, 2 nobis non separentar in terris. Quoniam sicut divinitati nibil de creawris zquari cam veritatem, sicut Filius a Patre exivit, ita et Spi- ritus sancius 2 Patre procedit, Et sicut unigenitas Filius Dei est, ita et Spiritus sanctus Dei est. Ex sicut Pater, cui volt, miseretor, et Filius, cul ‘volt, Patrem revelat; ita etiam Spiritus et inspirare Jegitar, proot volt, et dona cclestiom gratiarum di- ‘videre, prout volt. Que com ita se habeant, quo- PUTATIO PUERORUM. aus ‘A modo non unum ease eum Patre Filiogue eredebds ‘est Spiritus, cui wqualiter adjacet posse quod vult? Inter. Omnino credendum est ita, ut asseris. Sed pelo, ut decimi versus auelorem,ejusqueintellectum niki exponas. i esp. Simon decimi versus auctor ‘Sanctam Eccesiam cethoicem, el. Ee etesim sanclam Ecdesiam, sed non in eam credere debemas, quia non Deus, sed populus et lomus est Dei, per quam et sancieatio data eat mortalibes, et erescanle credentiam numero om- ium pene linguis in Dei laudibs sancior mundus exsultat, Que etiam bapismi sacramento, poceata- rum contamination deters terrarum inoslas trans- mils ad ealum. Cathlicam dict, id est, ots orbe difusam. Senctorum commenionem, quod sequiar, id est, ut cum ills eapetis, qui in hac quan sus. tepimos fide de presenti exculo 44 Deut migrave- runt, scitatem et spel communionem babere ere- damas. Si tamen rece vivendo fdem lam tenes- aus, et operibes impleanus Tuer, Undecimum versum quis compost aut quid in eo debeo iteligere? Resp. Thaldens un- dlecimum yeroum componens ait: Reminsionem pe- caiorum, Credends es ulque peccatoram remisti 4quia hoc unum est remedium, quod humanom genus 4 seotenia perpetuay mors alsalvt. Meireo unige- nitus Alussimi dignatus est et carnem sumere, et rucem sublre, wt nos, qu proper erimina alque pecesla noa poleramus evadere,, sua indulgentia feretinnocentes, Et ideo immacalatus occists ext € Agnus, ut ejuseruore bumani generis macule ter. gereolur. Ecce profunditatem mystert | Ecce al ludisem sacrament! Ubi mors reddit vam, ct Peceantium sordes sanguine sunt innocetis mun- date ze autem remisslo non nos ad_peceatuin nutrit, se admonet, ut Jam pecearetimeamus, qui 108 inellghnns sine venia non prac salvar, Bo- nltas enim Dei munere indulgentia sue non nos ar- tat ad colpam, sod absolit ad gloriam Inter. Czteris versibus exposts, quis duodec- mum compostiste, seu etiam quid miracall in eo Ibabeatu, ot mibi aperas, humliterobseero. Resp. Cert, fraer, scot in reliqis la et in hoe petitions tue henigno animo, prout inteligo, oblemperabo. Maubiae, qui ab appetolis post Judam elects est Porte, duodecimum versum adject, diceus : Carnis rerurrectionem et vitam eernam, Caroem, quam in hac vita sub mortal conitone portamus, hanc re- surrecturam esse immertalem a¢ rationem redditi- ram pro cousorto anime credamus. Quis enim ere- dens Deo posit de reurrectione dabitare, com m2 ifestum sit bane aolam eausam Christo foisse nas- cendi? Que utlitas erat, ut perpetaus carnom di- fuarelur assumere, nisl ut perpetulat camer dona fet? Que gloria eset Dei Fiium erucem noo re- fogere, mortem expetere, et perpellsepultaram nisi vitam marslibus presita resurrection oon ferret? Posse hoc Geri fsitdiviaias Adem, eal o- tum, quod vt, posse subsist. Denique ut indubi1405 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS Vull. 4 tate resurgendi exempla caplamus , Ipee bic mon- A quid intelligendum est? Resp. A Christo enim Chri- us amissa receptaque deeons sui specle et occidit, et resurgit. Documentam nimurum future resurre- ‘tionis accipimus, eum commendata suleis frumenta in stipolam suam redeunt, et renovatis frondibas ‘spoliata gelu nemora revireseunt, Cuncta etiam, que terra producit aut semine aut radice malti- plicata redduntur. Qua autem daritia cordis est non ceredere reformari hominem, cum omnia, quae facta sunt, reparentur. Vitam eternam , quod sequitor absque ulla dubitatione nos consecuturos credamus, si he, que tibi hactenus exposui, miter tenes mus ac bonis operibus fideliter conservemus. Quoniam, sicut nosti, fides sine operibus mortua est. Hoc omnibus patet. Hoc est symbolum, frater mi, quod ibi exponere postulasti, eujus signacuto, sicut dietom est, in pri- ‘mordio Ndcles ab infidelibus secernuntur. Hoe est symbolum, cujus veritas unumquemque credentem elficit Christianum. Hoe est symbolum, quod et viventes sanctficat, et mortuos redueit ad vitam , ‘ad quam ille nos dignetur perducere, qui trinus et ‘unus vivit et regnat in secula saculorum. Amen. 440 CAPLT XI. INCIPIT DE DOMINICA ORATIONE. er. Exposita tibi fide prout potui, nunc peto si scis Orationem Dominicam, quam is noster Jesus Christus discipulos suos orare ocuit. Reap. Sci Inter. Peto bus illam dicas. Resp. Prout eodem Domino miserante valeo, qui illam do- ‘nit, faciam. Pater noster, qui erin cali, et rel. Inter, In eadem oratione quot petitiones inve- niuntur? Resp. Septem. Inter. Que: est prima? Resp. Sanctifcetur nomen tuum. Inter. Hoe quod in eapite dixisti: Pater noster, (qui ex in cals, quomodo intelligitar? Resp. Ibi enian invocatio dignitatis est, dum Patrem nos habere pro- iemur Deum, quia omnes nos fratres sumos, et Deum Patrem habemus in eis. Inter. In prima petitione, quam superius dixisti, ‘tianus derivatur, et ideo dum Christianl vocamur, Christi nomen tenemos, et supplicamus, ut opera Christi facere valeamus, et nomen suum per bona ‘opera nostra in nobis sanclifletur. Inter. Quz est secunda peltio? Resp. Adreniot regnum tuum. Inter. Quid ibi intelligendum est? Resp. Oramus enim, ut Christus regnet in nobis, et non diabolus ; et Ecclesia Christi semper crescat, ia ‘qua roguat Dens; et dies judicit adveniat, quia tune diabolus in mundo regnare desistet, et Christus cum sanctis suis regnabit in eternum. Inter. Que: est tertia? Resp. Fiat voluntas t ‘cut in cao et in terra. Inter. Quomodlo est intei- genda? Resp. Sicut angeli in cwlo tuze volantal B obediunt, ita et justi in terra faciant. Et sicut in sanctis, ita et in peccatoribas tua voluntas in pleatar. Inter. Quae est quarta? Resp. Panem nostrum quo. tidianum da nobis hodie. Inter. Quid in ea inteligi- tur? Resp. Hoc loco panis pro omnibus eibis accipi- tur, de quibus quotidie vivere debemus. Precamur etiam pro assumptione corporis Christi. Petimus de- nique, ut nobis seipsum tribuat, qui est panis vivas Inter, Qua est quinta? Resp. Ft dimitte nobis de ‘ita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus ne- aris, Inter. Quid in illa sentiendum est? Resp. Pre- ‘eamut enim, ut sic dimittat nobis peccata nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nos Inter. Que est sexta? Resp. Et ne nos induces ia C tentationem, Inter. Quomodo hive intelligitue? Resp. Non petinus ut non tentemur, quia qui non est tentatus, non est probatus. Sed precamur ut ne mos Inducat in tentationem, quam sufferre non posss- mus. Inter. Que: est septima? Resp. Sed libera nes 6 malo. Inter. Quomodo est intelligenda ? Resp. Ides, 2 diabolo, a peccato et ab omni malo tentamenta. Inter. Amen, quod in fine est, quomodo inteligh tur, vel cojus lingua dicitor? Resp. Amen Hebraice dicitur, quod Latine vere et fdeliter interpretatar. PROPOSITIONES ALCUINI DOCTORIS CAROLI MAGNI IMPERATORIS AD ACUENDOS JUVENES *, MONITUM PRAVIUM. Propoiiones sequentes marimam part ete exstam inter Opera Ven. Bode, tom, Feditonis Baz sileensis anni 4563, pag. 135 seq. (Patrologia tomo XC, col. 667). Iltud tamen opusculum cum plu- ‘bu ali juedescomt, Bed soppoctnm esse Ren setpui ais alan meta er a Stalogo surim Operam, quem ipemes confel elt vero sub porno Aleut te perveusioso- dics nas sounser hug Diss, unbe descriptors St'noe porvenit De eaten fovisss ateligendas 1 Tste est ti us in cod. ms. Augie Divitis. D Ateuinus, dum ad Carolum Magnom in epistola 10 ita seribit: « Misi exceleatia vestrae quas:lam spe- cies dictionum exemplis et versibus venerandi Pats Contimatas et alias figures arthmetice ei tatis, Letiie’'causa > etc. En rationem quae nos it- duxit ut seripto hui inter dubia Alcuini locum dé ‘emus, Contulimus. vero illad cum editione prafala Ven. Bede et aliquibus locis mends librarit emer davimus. Modice, fatcor, uliltatis habent proposi- tiones isthae, et'ex arithmetica hodie eulis mello facilius et clarius resolvi posseat; erunt tamen fot