Taksat vs.

Tarifat n Shqipri

Taksat dhe tarifat lindin dhe paguhen nga do person, i cili ushtron nj t drejt apo merr nj shrbim
publik. Taksat jan pagesa pr buxhetin e shtetit, por q n kmbim mund t mos lidhen me nj prfitim
shrbimi specifik pr individin apo biznesin q i paguan ato. Nj taksapagues nuk mund t krkoj nj
favor t veant nga autoritetet tatimore pr taksat q paguan. Nisur nga fakti q taksa sht e
detyrueshme pr tu paguar, ajo sht e llogaritur q t shrbej jo sipas thjesht emrtimit t saj, por
sipas nevojave t buxhetit t shtetit.

Ndrsa tarifat jan m ngusht t lidhura me nj shrbim apo prfitim nga individi q i paguan. Tarifa
sht nj pages direkte q n kmbim i jep paguesit nj avantazh apo garanci nga pushteti (vendor apo
qendror) pr paguesin e tarifs. Shuma e tarifs llogaritet duke u bazuar n shpenzimet q qeveria
(vendore apo qendrore) do t kryej pr t dhn shrbimin q sht objekt tarifimi dhe me kt baz
llogaritje bhet edhe prcaktimi i shums q duhet t paguhet nga personat q duhet t paguajn
tarifn.

Taksat mund t ken shtrirje sipas nj territori t nj njsie t qeverisjes vendore duke u emertuar n
kt rast si taksa apo tarifa vendore dhe aplikohen sipas autoritetit t qeveris vendore, por mund t
ken edhe shtrirje kombtare dhe n kt rast emrtohen si taksa kombtare.

Po ashtu, tarifat kan shtrirje n nivel njsie qeverisjeje vendore, si edhe n nivel kombtar.
Shembuj t taksave vendore jan: taksa mbi tokn bujqsore, taksa mbi truallin, taksa mbi ndrtesn,
taksa e ndikimit n infrastruktur, taksa e fjetjes n hotel, taksa e regjistrimit t prvitshm t mjeteve
etj.

Shembuj t tarifave vendore jan: tarifa e pastrimit, tarifa pr mjetet e transportit (parkim, shrbim pr
tonazh, tarifa pr dhnie leje pr ushtrim aktivitetit, tarif pr shrbime veterinare, tarifa pr shrbime
urbanistike, pr shrbime administrative, tarifa e znies s hapsirs publike etj.

Shembuj t taksave kombtare jan: taksa e mjeteve t prdorura, taksa portuale, taksa e rents
minerare, taksa e akteve dhe pulls, taksa pr automjete luksoz, taks regjistrimi fillestar pr
automjetin, taks mbi t drejtn e prdorimit t truallit shtetror etj.
Shembuj t tarifave kombtare jan: tarifa e pajisjes me leje drejtimi automjeti, tarifa shrbimi
konsullor, tarifa pr shrbime nga sistemi drejtsis, tarifa pr transmetimet radiotelevizive etj.

N pamje t par taksa me tarifn duket sikur jan t njjta pr nga tipi, por n fakt ato ndryshojn pasi
kan ndryshimin n mnyrn se si ato prdoren, si dhe forms detyruese pr t kryer pagesn.
Taksa sht nj pages e detyrueshme dhe e pakthyeshme n buxhetin e e shtetit dhe q paguhet nga
do person q ushtron nj t drejt apo prfiton nj shrbim publik. Objekti i takss sht mbushja e
arks s buxhetit t shtetit. Ndrsa tarifa sht nj pages e natyrs vullnetare, e vendosur nga
qeverisja vendore apo qendrore, n kmbim t shrbimeve t veanta q bhen n interes t publikut,
por q i japin nj avantazh personit q paguan n krahasim me t tjert (p.sh. tarifat e pajisjes me leje
lundrimi).

Parat e mbledhura nga nj tarif, si rregull ndrkombtar jan t ndara n buxhet posarisht pr
qllimin e shrbimeve pr t cilat sht vendosur (emrtuar) tarifa dhe nuk shkrhen bashk me t
ardhurat e tjera t buxhetit t shtetit. sht kjo lidhje mes tarifs dhe shrbimit t kryer q e bn at t
dallueshme nga taksa.

Taksa vendore paguhet n buxhetin e njsive t vetqeverisjes vendore, nga do person q ushtron nj
t drejt apo prfiton nj shrbim publik n territorin e njsis s vetqeverisjes vendore. Ndrsa taksa
kombtare sht pagesa e detyrueshme dhe e pakthyeshme n Buxhetin e Shtetit q paguhet nga do
person apo nprmjet nj agjenti, pavarsisht vendodhjes ku jeton dhe punon personi (qytetar apo
fshatar).

Me raste, vija ndarse midis takss dhe tarifs nuk sht mjaftueshm e qart. N disa raste, kostoja e
dhnies s nj shrbimi mund t llogaritet direkt dhe n kt mnyr tarifa mund t lidhet lehtsisht me
shrbimin e prfituar (p.sh. tarifa e parkimit). Por n rastet kur kostot jan t paqarta, ather edhe
pagesa e tarifs mund t ket nj lidhje t paqart me shrbimin e prfituar.

N disa raste, taksa mund t ngatrrohet me tarifn thjesht pr arsye politike. P.sh. nse nj politikan ka
premtuar q nuk do t ket rritje taksash, por q n fakt ka nevoj pr t ardhura shtes, ather ai bn
nj ndryshim apo rritje tarife egzistuese me qllim q t arrij qllimin e tij t fsheht.
N do rast t vendosjes s nj takse apo tarife nga qeverisja nevojiotet nj proces transparent, me
qllim q individt dhe bizneset t ken informacionin e duhur dhe te qart pr at q u duhet t
llogaritin dhe paguajn.