Está en la página 1de 13
‘eopmaBry tonapdea « Fry 506=0¢L eswo-ste (149) XVE SLE 1 Syel-Gk Gs (NBWINT FeUOUPA ww CAB?) gsiwoos svionata 30 YaL0rta yNuNZOuY OSOV IA _-. $aPBIIOS er seumpisoid £ etc SOIDIAIOS OP WODEN[BAT 7 oe B3g-uopuy rembez3 ZOMBp] WHY 9S0L PETAL : 1a _ f A ae € ; cx Penge an 1 | / ‘ Me Jot Aer y Ezequiel Ader Eee De'acuerdo 2 esta primera. respuesta a la pregunta qué evalosciéa, en sentido amplio y general del vérmino, podemos co tar.que la evaluscin, en cuanto a ponderaciéa basada en valores, es una actividad que realizamos corr bastante frecuencia, ya Yalorar lo que hacemos-o las decisiones que tomamos, Después de hacer algo, solemos valorar lo que hemo: hecho ceniendo en-cuenta suestras propé Juamos fa forma en que intentamos alean cias, la évaluaci6n la realizamos antes de producir o hacer algo, con el fin de valorar Ia conveniencia de bacerlo'o no hacerlo, y, en caso de Mevarlo a cabo, saber realizarlo de 2 mejor manera posible. Por de pronto, en esta forma, de evsluar se advierte que le adecuads, ni pretende medir con objetivided y con la mayor precisiGn posible.lo ‘que se @st4 juzgando. Se trata, por tanto, de formas de evaluacién informal como actividades que solemos realizar en nues- tro quehacer cotidiano. =. Pero cuando queremos evaiuar servicios o actividades profesiona- les no basta la evaluaci6n informal. Debemos recurrir # formas de evaluacién sistemdtica, Este procedintiento merece una explicacién tipo de precisiones, habida cuenta de que. ‘otros vérminos que a + yeces se emplesn dle manera intercambizble con el de evaluacién, Veimoslo. Diferenciacién del concepto de evaluacién de otros términos similares:-medicién,’ estimacién, - seguimiento, control y-programacién Un punto de partida bastante titil « los propésitos de este capitulo ‘podria ser el distinguir la evsluacin de otros términos similares pero ‘que’ tiesien aleances difereites, tales como medicién, estimacién, ~seguimiento, control y programacién. ” “$i bien el concepio dé evaluacién esta’ imuy ligido ¢ Ia idea de més le este libro, En el pardgrafo | Precsonescoeeptales 3 terminoligices medicién, no se trata de lo niismo. La medicién es el acto 0 proceso de adeterminar-la extensién y/o cuantificacién de alguna cosa»; la evaluaci6n, en cambio, hace referencia al «acto o proceso de determi- ci6n, Ia evaluaci6n implica valorae la informaci juicio sobre el objeto: evaluado. Pod: edir'sin vdorar, y a la inversa, podemos valorar algo sin me tener en cuenta que, en muchos ¢: evaluar. El hecho de que para realizas nnecesario —o por lo menos til—medir ciertos aspectos o dimensio- hesdel objeto a evaluar, hace que muchas veces se confundan ambos xérminos '. Hemos de distinguir, también, Ja evaluacién de la estimaci aunque en algunos diecionarios especializados * se considéran si ‘mos. Mientras la evaluaci6n iavoluera o pretende la mayor dad y precisién posible, Ja estimaci6n tiene un carfcter ap: (aprecio y valor que se atribuye a und cosa) que, con frecuéneia, est cargado de subjetividad. ‘Si bien las definiciones de evaluacién y estimacién son muy parecidas, en Ia préctica saa de modo distinto. De manera tal aque, cuando se trata dee: igo sistematicamente o aplicando los conocimientos y reglas del método cientifico, nos encontramos frente cuando se tata de un enjti més o menos riguros entre uno y otro concepto radican, principalmente, en el hecho de que ‘una evaluacién sistematica debe reunir ciertos requisitos met6dicos, ientificos y téinicos, y Iz estimacién no. En el capitulo siguience explicacemos cuales son algunos de esos requisitos y quedari més claro cual es Ja diferencia entre evaluacién y estimacion. ‘Otro concepto muy cercano al de evaluacién os el de seguimiento ? que, de algéin modo, es una'forma de evaluar logros Por el momento no profundizaremos més en el concepto de medici ai : lo rehivo 2 ello 0 los aspectos de medicion i abordafemos en ese libro, ea l2 pare ries de Amética Latina se wilzs el término «monitorear en (gue traducea literalmente el téemino dl inglés monitoring. zat apap sourapod ‘wore ‘wopeuesBosd % 309 sounuiap ouiazodo -woragp <-ugpeoyrep ap oxtaiur 2169 TH “y “ugpenyess ¥ ugiqure xezedmoo wo owwowsow om sowed So]fIs our) Ua 9p * -(opeoguren opis soqey sab efizen asuouetas: ‘orsmn{ tin 30 ugppenqeso ef £ ‘o8yr ap HOPHYHSS 8p aso ap rome jab oysoq pp w2 exper “jonuoo 4 uorenyess jones Ja “23 dub vA ‘fomsroo fap ugfoenfeso wf uptquaEs FEUD; exprp’ 9p vanyamsis ugpenyess wun 2Seq.25 anb 3 Sabyduny of anb ute oxasXoxd o varmsSoxd tm 9p 0207 Spond resioaoora.“earmsdoxd yop orssyunnias tm Opn igmeneas wan aezooey pond ‘erequra wis “openyeaa 0190 FP serous & rppred2uon s2t0D2Ay “Sip ethan o andr or mono oom SPE te 2 Sh nnn oe ‘spavotmponey eppemojy Fr dvatspos oroadord un 2p YAS ‘rusps upgonaola» x] seidoy s9 pepyyeuy ns anb seaiyye soxrep ~od “oqaanugedos ap endeouon pp m9 opsespunjord sourniios 15 seus ap vrouanzastoo ouioa sopreago sopranses FO] O1t0> j bp pare ns A soxBoy sor zepinfs spuorasd wopsenyts® bon op smu sel 9p HOTND2sHOD ¥ 7380 Spade p semsapur ‘on axcouerep 25307 «si programar es introducir organizacién 1 accion, para el logro de determinadas metas ¥ obj © evaluar es una forma de verificar ‘idiendo el cumplimiento de los o cestablecidos y la capacidad de alea “Ya hemos hecho referencia al concepto de evaluacién en sentido lato 0 evaluaciéa informal, intentando —ademds— diferenciar la evaluacién de otros conceptos similares. Ahora nos interes —como aspecto systantivo de este libro— delimitar els y alcance del concepto de evaluacién sistematies, tal como nosotros lo utilizaremos cn este trabajo. 2. ACERCA DELANOCION DE EVALUACIONSEN SENTIDO ESTRICTO ‘Ya aludimos en el parigrafo anterior al coneepto de evaluacién en sentido lato, Como dijimos, se trata de wna a realizamos cotidiandmente y en circunstancies no recurrimos a ningéin procediniiento sistemético. sobre algo, pero sin crisiderae ni prepcuparse de manera explicita por fundamenco de ese juicts. ~ Sin embargo, cuando en las cienci modalidades de intervencién social s. “dicho comé un primer intento de aproximacién— a una forma de valoracién sistematica que se basa en el uso de procedimientos que, spoyados en el uso del método cientific, si identificar, _ obtener y proporcionar Ia inforsnaci6n pertinente y 1eérito y el valor de algo, demanera ustificable. Para decirlo.ca breve: catre Ta evaluaciéa en’ sentido Into (@ evaluacién- infornial) y la cevaluaci6n en sentid 0 (0 evaluaci6x sistemstica), no hay una diferencia de propésitos, sino de métodos. De esta primera, ‘preliminary provisional apréximacién a la notién de evaluacién sistemstica, surgen dos de sus notas esenciales: rs autores sobre un miso tea: no lable recomendabe para el nvance precise terminolpis. Me Jost Aguilr y Ezeuiel Ander Eg Preciionescneepaales 9 terminoligiess ’ © Cuando se habla de evaluscién en sentido estricto, siempre se Tiace referencia a la investigaci6n evaluativa. © La investigaci6n evaluativa no tiene método: in de cualquier estudio evaluativo es la presencia de alguna actividad cuyos objetivos tengan algiin tipo de valor. Seria un desatino cvaluar actividades que na-te consideran importantes u objetivos que tienen escasa significaci6n. ‘Por muestra parte, ereemos que pusde ser sil a esta tarea de construir tna definicién de evaluaci6n, tener en cuenta algunas de las definiciones més significativas que se fian realizado del concepto de evaluacién, Examinar los aportes de diversos autores puede ayuder- fen este intento de aproximames con la mayor precisién ala nocién y caracterizaci6n de la evaluaci6n sistemitica, Lo que se ha dicho acerca del alcance y significado del término evaluacién Hemos seleccionado algo més de una veintena de definiciones, aten- diendo a distintas Epocas hist6ricas, palses y perspectivas weéricas, de modo tal que, a partir de ellas, podamos realizar una caracterizacié: exhavstiva de la evaluaci6n, e intentar via definicién ins precis: completa que la realizada anteriormente. Queremos, ademas, que el lector tenga una informacién més 0 menos amplia de! aleance con que se uiliza este térmnino y pueda tener elementos para una comparaci6n critica frente al alcance con que nosotros lo utilizamos en este libro. ‘Como primeras aproximaciones, y en-Ia wniea de aspectos yx ‘mencionados, tenemos las definiciones provenientes de los profesio- rales de a salud: Champagne ® y James ® consideran que Ia meta de ‘A, Suchinan, Evaluative Research: Principles and Practice Publi Sereice and ‘Actin Programs, Nuera York, Russell Sage Foundation; 1967. spagn, ef al, ob ct G. James; ob. et. ros pesca mp HoREHTEA oasis orp [9 UODEREAS jouocad ties sszcnne weserdt9 Tee peyaee Seanmp sews esed axe anb ppPaEw] > eps BaD cypr womenyeds by seuqnped sen0 ue oxpIct "wORD® op Zox:n> et apad {soon sfftro0 ed oypota 102 OPENES9 ¥ 9p Poppace|obsgruea ap uouod sou rasiopoood sovop Pupp SAS nws0[s803200 A sexosa, soy reurums ered auaceured upisenpese Bat conspn ‘Gap un op pombas waestosd wang un “ospasd opusts ees noe soaxd opuPis crebpow sopod ered wuesfoxd wm 9p topepregee se] sepepen2 ce anos ontsooes sq wimesSoxd on zyolses ered ompaus otzo> van 98 [BB $98 o]gs WOPDERTEAD E> PSE POE SPIES OP senfond us suan anb oseoely op sopepmigssod se uous2]q2200 2m Susp apgauod apond oub 'ayepos sean £ souoros ap Upprnsas Jp oibeyursous um owoo apuazu 95 sfesos seflepoio: | 2p oce> Boo conme sod “agen PT qq 8200/08 2p soAHONPOHM spe vps soyena oxijd un wo sragap ered ‘uppers ran — peopel soieaip so] ap ssuana2sI09 ff & s0:089 £0] 2p HSE B so apioennua ay isedoqqosd 9p upzenjor ¥{ © Bre ap canagrd Ecounp subg un tivenuos anb so¥o[auyp woo soumenZo2e Sou cojseximim0a OOITESSp [? © [0 poyeetuua[aoa auduo$s Ov $6520 ZEOU09 2G2P chiar suppers £ sooquo> wo fonogid sewn 4 pep! seaneasoipe seza{ ered aaumpunn 052000 “ ‘outgo searasqo soutapod ‘eidonenso vam ap ‘openses tm 2 9p souozoezodo ap on {uo rugioenyeaa ap seUESIp seuo%>da5e -wororpaur ap’ jonwo> ap “ugI>e! p seuiisep wed osnguad our son s2anjo “Ugevope 7 2? seatppouuay £ eppmdnuen aap teen ing REET IPOH sap goo upon fo yuo i esopacecy 9 3 cen agg 2 oI ONLI SE 2 rfBojowos ap cous ap oxesons [> W0 “025001 FT, *SOHUNTE £0 sonpo sostolgo soun eprpaut 90 ouster oss003de fp owen waloseped us ‘yp suyap PURIpUOID ‘ojduiafe 20d Sey “EPEAN kaso vpsesapieuos 95 [eBOS UDO ef OP Ort Toapesups odures fp uo wpeztexouell armeaseg 59 sopap woroeqordatoa 9p Titzoy owe> zprpueise “uo 01319869 SO1D2f9 0 # fuoo an anb-to oped snjeas woes repary 24go sou an ugprayop bun ‘ore sog -(aeumpns) sopes Ow2!> 2p SIPEPLA Niaiduios aqap suiesord fe ‘on sod 4 ‘eprosop woppeTays Fes Jesueae eo paso [eos ugPouBAraIU! ey>Kp sp opATES p amb sowspod ‘feos vuresZoid un © ‘9 suumspe eno X eperadsa 0 epras9] ay suiqued seino U2 OTP serouedarosip So] Jezqpeue U9 Seuororayep souestdo99 “eat 10 soun opes0) zod 9tp anb oseord yooyqesee ausDUTELAD" ‘yo seunmusop 03n2/q0 nb sourenucows sou~eanenyess UgpTSTis2AUr pp ommocuresaad Jo vsaxdxa 1002 1S poss agen Piap eampeds 0 sormaoxd aveeiodd sy "A0p Soma sabure 2b 3, oP oR wou -qumgjape dyus souretmurexs anb (019d esa op sods sax “—sazoane sous © Opsonoe gap Tso 9¢f “Opeyyasay uno ossncer Un ezyeay #0 svumeiosd 2p Worn? ¥] CConionatd 9p) Woe sp— upsEALIOP ‘Pepupoe en 90 bgsnpay pepebong Kary 00178 or 2 Me Joxé Aguilar 9 Exequiel Ander Egg con ein de ayudar a un grupo de clientes ajuzgar y/o perfeccionar el importante consideraci6n: de tod que recoger la que es relevante p evs pone en by'urilidad para le toma de decsiones y 20 ano en los procedimieatos de recoils de dich formaciéa. En a misma linea se expresan algunos pedagogos al afirmar que lacraluacivene sentido seed enouminada a omar le decisiones necesarias para una mejor aplicacién de los objetivos del 280, ln define como el «proceso por el eval estimammos el lor» de algo. En el eguns * atcién es meritoria, cuando. jen y con eficiencia aquello que se ropone. De ahi que puedan existr servicios y programas métitorios L. Safllcbeam y A. J. Shiklild, Foaluacin stemtice Guisteirica y ‘Made, Paids/esc, 1987. Precions concrpeasles 7 terminoligices 3 valor. Lo que no, puede haber es servicios y programas fs sean meritorios. zr esta distincién, facilita algunos aspecios del eneaminado a extablecer ¥ aplicareriterios de Famiento. Por tanto, en Ia tarea de evaluar, hay que sedalar 'y normas que permitan establecer tanto el mérito como.e] ri valor del objeto evaluado. Suchman, agrega—ademés— una nota de realisma.y humiléad, en es de la investigecién evaluativa, al defi eas para soi Yan le “probar"; mis que de s lado y examinado superficialmente al- cuanto a las posi como un «conjunto detor que aumentan la mar®, el valor de una Hasta ahora hemos, unas definiciones de evaluacién. Sin embargo, no queremos pasa Por alo ls relativas autores latinos ya que i co sobre abundaa especialisss que hay: on que ban demostrido su id (en el campo de li 33 Sociales) y que se aplican de ‘que pueden contribuir al perfeccionamieato de las activida- cada de los ochenta, donde la evaluacién de programas jenza 2 ser una preocupacién en Espaiia, merece b pena destacar dos aportes importantes 4} jenen del campo pedagogi- co (Caride y Cabrera) y otro de ira). En general, podemos decir que, en Espafia, en Is ochenta, existe un consenso gen in de Ia evaluaci6n, como los esfuerzos de estimacién de los cambios debides a programas 0 proyectos. Ea orden eronolégico, podemos citar, en primer térino, consideraciones respecto 2 la evaluacién por parte de F- Para este autor, evaluar ees simplemente la acumulacién de “nsesigciones Socilépiss, nea. 29, 1985. -wyey “oueoounoxney sur dap ‘cy sovong ‘apres salad wp uosnmeag “ommea 7E £ ICD Eee ‘ag “9D 2p ofrnues ‘vaxsruaiay uoeNpee? 27 ‘40H Dex CoO ECORI POY ofa Pp MOEA HAAPLY 7 ve 7 ae) senor eng tomy saving ‘poor eloqns ap siasboud 3p unpre BIASES Ee Te get opis oo eng a ad ous ono £ yao'9] Teas # ap peters OpSagEas " Gorn, sagen se open Peidnsion Leniipjopome 08 ‘Gproeynas # soanep soy qu x0 eb vepey mupiny o> oxy oud {oe svojnace eps wigpenysan 23408 gpepung euopaingpuoafud uppruuol ap sruesBoud op Gastar ap seonoy uo “auppeonpe v2 eapenpeas wppedsssacy FIs “HGR “VE ae -amoo 2¢ jeno pp srompam ommsqunpaoosd un zems9yo asembas 2¢ 9] iooeq exed eso zim dp s0jes 9 sUlg $0 senyEAD* anb OPRUDE [> U> wusag 30d opejnusios uo}enyess ap oxdadu00 [> vemos fgg comreny “yA uayoR “ay ap TP Opts ee aruaysas sy Ofe ges optingo sope:jnser so £ sauedroned sus ap seaneizadeo 10 ens 109 yofse[ss uo ureadosd um ap ofjosresdp £ ose ‘agpezymedzo ¥ ezyeur anb eanedionred wprseSrsvauy 2p -ruo;uny oss00%d un so Banseraiur ugToenfess ep ‘soune Te opus “eAENTEAT foo vam op odurto ye vansdionzed & waneos9 manstoo 4 zoprpea souaa 2p tfep ou —oanptnoast i Zpoerorut agjoeofeso» ap opppourns & ‘eaneomradis so'apiquin suo! {Dap vopeviode ey Teo0s ofeqen ap eeuresSosd ap uorenyes9 ¥f 9p ‘una re stustrea}snjox9 Opeorpap oxqt] zauiad ns aodzede opuend sons Seauguos ‘enna upsegqe { uopagor ap omsooxd a — + .2ua asistoo seurezSosd ap uorsenpeas ep Ser0pes wormmardsauy 2 stsqeUEe [2 Outos —(uoPUDAsaIUT Ff 2PUO!> ap tasyq emmonnso x] ap stuexBaxur omuous Bigiopuy pinbong Campy 20L 37 6 ‘Me Jou Aguile y Ezequiel Ander Egg para aguello a evaluar respecto de un criterio 0 patrén determi- nado» *, Como vel de este parégrafo no es brindar todes éedinicionts be ‘evaluaci6n, sino ofrecer algunas, a partis de la investigacién evaluat lgunas definiciones de orga- far con las que —2 muestro jui~ pletas y que pertenecen a distintos son algunas de las mi itiones Unidas, la definicién formula la Unesco en 1979 trata de un proceso organizativo para mejorar las 2 hallan an en marcha y ayudar a la adminisacién en decisiones fururas> *. \ ‘pues, un proceso ertinencia, la eficiencia y la én especifica de ss campo a Nc, indicando que «la resultados de un proyecto en elacién con los supuestos y cestrategia fandamentales, TTeniendo en cuenta todas las definitiones, ‘consideraciones reemos necesario destacar por su preci- 's aportaciones del comité PDK y concreta~ ics sobre la enaluacon del desarrollo, Sentingo de Unesco Glaser, Par BEP-PH/WS/ 1979. “Unidas, ob. ct. ‘ows, Enaluacéa de los progranas de salud, Ginebra, 740) Panta para la eoalucin de proyects de coopera Precvonestoeeptiales 9 terminoigicas mente su formulacién del «modelo ciPPe de, evaluaci Pineauls y Daveluy ‘°; y las de'Weiss “!. La evalseién os el proceso de idemifen, obtener y proporcionar fnformacin ely deseipivaaceren del alr y el ménto de La evaluaci6n es un proceso eciterios y normas con el fin d l grado, ysies posible la profundidad, en que sus fines son lograd ¥ porlp tanto, ls necesidades cubiera,o los problemas solucionad “VGH, Weis, Invesigacian eveluativa, Mézico, Teles, 197, Research ice Political Confox ea E. Strening y MB. Brewer (¢ book on Fealution Reseach, Londees, Sage, 1980. « sommspo0tnr soypot eypmase)waysoaxs 1 Ts. sqsp OF VOTRE ep 159 0289 ‘cpa Pod. -wopenyeaa e| syuz0s spassaid onb Se] Fenopy woo eprend on gprs | 20d ap ome Jod epep sears egromsopay pip 2p zpmoupsed FT -oyasurgied 9! “ouatope 9 sorep ua aaeLods uegep sepray=s SINOPUAT | soromt T sopisjasas to] anb Jue ap. ‘soanofqns sonar oe coffe serorn{u sepuod op sien 25 oN “iojea 9p opm! on ZAIN & roms fy 22 anb of © fexs0o wun 9p ZOTEA [P SLEEP ‘adurays 50 sent sopmn{ um azkode anb uo ayuvasyex £ dgutopynis MOPeUETOFUE 2 So3eC -ayqisod sosipaxd £'son -palga syn of & soyqeoynsnt unas ugpenqese wap Sopenen ‘amb Braye zaps & prprrany ap sousmba soszm weno Pope wEvcarepanord so] anb ofessooe sq wubos Zanbfeno SP Sood spond ou samp 2p uopeapeunsis epsooes 2p mm st “eaenpéaa orpnase jodsos so] ¥ 0 sopesasoim s97}908 #250298 joedpsoau ap Se2tuo7 EP ‘renpeaa © Ba 95 gb) UOT {p opesioos wey anb sayqest Pope easier ap uossngp 2p 4 (Je08 HOE Soe) uoseuozur eepp 9p wEPTAO *P Teuuoyur ap upreeagnmapt ap sears 2471 ap ossooid yo onb “ge ogy ‘senqea> ¥ oFfgo 299 2 cernaou so oe exed A ‘fe sypynfon 2p oFsoeud > #2 W9PENTH? FT cwoqquyy A eyes exSUEUE 9p seuopsxodoxd £ xouoago ‘SeogHUSp! ¥ EPeMTaTOA ie ~sayeuoroes syu ugysae 2p $0828 $0] opedingce sod wana ds uppanasucseina vied & PrPTTSCE = ip vun auop anb oseoord wa jato opoxgtt oP Se sanpacoad exgan 30620 mepyigp & epenyre|é POPES srpSqonmnins Cpe ti3 SPROEARL | > 5 enaoe op seausoy sep sez0fous ered saoouos un duis (epeayde uordedinsonti ] So ouo0) semIve ered srroues ui s9 ou fseaqeyed seo Us-ovpict “sonrsodord sopeuunssz2p Sesdoy e-eze9 sp UoBoe ap seflawesio, pp-o somtoraoowo2 =P Us} “inbpe eno seaniuloa svidomenso ap wordonds wy MuoyeA ered O° “pep. opoxsut jo seagde ap wen 2s ‘eprogde wgpeSpsaau owsene ise un op bidarunsouoe [e oyu! oposzu o> f-PepNPA! | ap 0229 Te akge ge oxisuon uopemeaa ¥] eos UOPEBASATY Ove CA opeayde jepos worse SsoAuy op. eux0} Eun Se esezipo3s + ap soungise amb eanzedo vomrmypp xf ap zd Pp sonueanat spun seopsHIETD $2] “uppoenaAog & s -sopeynsas sng ap osw203 Je 0 0129 TE sopeipose sozoi2ey $0] ap togsuszduros. ef & Owuprumso seep ssaowoud & seuzygoid xeuopnzos exed 0 “o> Toe Sp sossna axjua aytis8omg 2 TECOPES seuo}SOP 5p Zeros ean ered eyn8 0 a5aq ap asts dnb “[e9 PEDIC} oP fopep wen 9s sox8oy soypip anb we opesd p £ woystay “ab ef opueqosduso3 fsoizsue> sopeynses £ S033}. Tapoud op onjsodaad yp woo “apuezeox 0 opeayeas wet, “Gaezyeos 95 onb seagpoodse sopeprsnze ap ozm{o> wr ‘ap 0 (aoponanls 0 uoPrumesdosd ‘oonsguseyp op 9885 FT 3 Caves) euresSoxd un ap sorusuoduroo sovu2s9q1p SO] bp aoyes yo-4 oxgspun Jap eauR2e ofsnf un. seKodv ond wo Ssquvanpos £ aquoyagns wopemzoyut 9 soaep “Opqey & epyga viauel’ sp svuorpzodoxd £ Sousigo “srognsept Sepeuruscons sepiisp 4 epeoysue|d ‘eariyursiss “°peo de pbos wo_sed spat op wuszoy Eun $9 UOPDEN]EAD FT soonipyuo,o upperopéa op oopgeonsts osspoed oxaya b> 050 “Sieraeana sof sqedtad ons wfoass ab ‘uppenyeae 3p VOPLTED cae eeieray sourosaab ‘ounopoostd soy weppeas 2g “eumeaBaxd yo eayde a5 onb ws pepe rE Syolspad 9OUEy “THiquIED wasup 28 anb visa] qord-up!oENNEs FI B OPIINIE bp earesSoad op peplfeuo‘umim xj.e ort af ‘ose Ono oy — -prusiof upprenppas eomusouop 25 nb Of gopeas -vsfoxd of e apuodsos somasey an o7? #59 ugsIN? FT “sopmyjnsoz soy m9 Opin tuny onb souozes 0 soxorsey so] seaqpauapr =. ‘fo3sendoxd souso{qo {C cerur ey ou © opindosvoa wey 25 oped ab wo seqozduoo © t0p “euyunoua Sonuoranpaoord sean op wie 95 079 sow [> — ssopionanayinusjqysod soupumoos owe soaaid ened soph] oprsewsp 0 (uisidond yop souepyounq o sopmseusp sop) aun ey ap so[eas sapeptsz2on se] ap soapeuasesdas ou ‘eesyraz on0d vi iara 338 wapand soasondoad soatia(qo So‘, 9s}9§ OPFO PUA! 2A pp sustape oon ord ‘soapal i QTENEAD Uf ENZO opis ey (ruolapen. or “fogure © srmput oWeSIOW SoUmeZPIEOD ‘Dpvpsizsou ce] ney 400712190 $0] 2péep uomeNTeAs ¥] v seTELSep vEthuag sey olucs— sowspuaymesd ow sepefoor sojssies op 4 epos cleqen ap seumeord ap woyenyeaa ap exssndosd e223 We spresovonsss0 9p seiapreo bn vp omb "popod as ‘earsreypp wo ‘A ‘seouent Gouoara s1Boi100 wespod 2: EL} ‘uoiovaeaa ¥[ © pe} 07 9 oxsg “TepDOS UoPoe e] zesofaut -od4a seno ap zeptoide papod 98 a ponSopoouas rpapdanuc suey rato op 0796 ‘upisce wun ap dieaesf 3 cing fe opragsuoo wey an psoasey sep op tiusha sep aqup uoBenead ap ossaoid pp ‘seMOpY “sopeptsnoat sey & seuayqend S0] 9p a0 ugronjos sofsai ey ¥ sepeimono a wogop vanenyeas womens tin con sp opeijness owco wetior oF anb soworsr=ap sey anb sowep Raouua ‘sojeoos sopuasas £ rouresSoud 2p CoPenfess op 36/42 TY ‘jepos worsuourorny nun ap sosuautaj9 © 502 -sodee sours voo soprvorsees upisy anb soanolgo soun ap opsaas Pe onsuansur un ome ‘Que Jo U9 UY Un $9 OU UOWENTAS eT sopeajnsoxsns ap osezegj fe 0 onpsg Je sopepose soz019} So] ap ugisuszduroa ey £ oquaispoti0s Jo Toaomtoad £ seurayqoxd seuorsnjos exeq . soaigo" easainb 2s anb sopeatasos so; 9p A vap as anb sorquie> s0] 2p uoPUny saoud sepepianoe 1eoqpous o Uoraoe ap vidovens wiz 285.209 ‘Guuequsauoo spat Uoroe op vapeur vf sBoqe punmiined effa =I puypsosduy vaiod oF wopsenyeaa Uy ‘ouuaSiyenuy o TeuO!ES soUoISTeP 3p zubn eum so apuiaud as anb of 15 anb so opaejeuos sous aT OT “raaad wojsenreaa us SyO}s!IOp seuor uepInd 9 OW BRD 59 ON “pywounsed £ seaugpt sys ‘soaeajayp 4 s2oraye Sel Se] ssojeysos souorousasonet se & seonrjod sey sesofoar ered 139 -opaginey rupuinaneur un so worsenyens vy ‘opauas as9 wa ‘end zepyayo sowaqap coodusey.“owstur op os¥oesy ap sopeprigisod se] wednuyuasep anb op Stopey 1o100oxd o turesBoud un ap s0[qesuodsox so; ap S9UOIsD=p S| Jnrsauepury vpond onb eana[qo ugisetmzojut zevorsodord ered 9118 “ommspaisy “set0ist0 sea}saoNS Ua Opta|As o opwezo{st ‘opueTesgas {x uepand 9s anb ap &Y ¥ “opnowes weg 0 usretoD as anb s010119 soy £optaroey suse 38 anb o] 3p way99" worbentroueonas eon oxpuized Snbsod vpep 2Uor4 upsoenpean ¥[ ap pepissdotr ET ‘oon? gassajous 3 ontop: exsta op oxmmd [p apsap 2pqeagasnl so ott opamas 3p 399203 voBje openyeas ty 28° anb sfoap ezed 0 rsevoygsg HM wD Epeanyore aps ered eats ofgs anb ugpenyes vu ‘ox29yo ty “soilo:sPo9p ap PLEO. ey ® epeuureoue pus fs OPpUDE DUNN O]9s eanleNyEsD WopSeSASOAMT FT “-ugpoae op sosina as3u9 squaSyoqur a peuorDed souO|sT>ep ap eiao3 bun exed en8 o aseq ap eAsts onb “Tes emas0} 2] aqaopuy pnboag apy Hof oN fi ™ Me Jost Aguiler y Exeguiel Ander Egg 4, LASPSEUDO-EVALUACIONES Y LAS CUASL-EVALUACIONES No todo lo.que rehice es oro, ni todo lo que se llaina evaluaci6n es, en cientfica. Como bien lo indican Stufflebeam y Shinkfield ®, existen junto a las evaluaciones Gentifieas, pseudo-evaluaciones y-cuasi-evaluaciones: Las pseudo-evaliticiones Para ello se distorsiona lai los casos, se utiliza selectivamente. Los autores mencionados distin guen dos tipos de pseudo-evaluacidnes: ° © las Investigaciones encubiertas. © los estudios basados en las relaciones piblicas Las evaluaciones encubiertatllamadas también evaluaciones po- Isicamente contfoladas, son aquellas que se Fealizan no para valorar 0 ue ge esti Wadiendo (aunque sé diga que éeos son Jos * _propésitog), sino paca cobtener, mantener 0 incrementaruna esfera de influencia, poder o dinero». En América Latina hemos encontrado decenas de evaluaciones encubiertas realizadas por algunas agencias dongntes en selacién a programas, proyectos o centros que financian. En algunos casos estén para dar mejor revestimiento 0 Estas eyaluaciones: encubiercas 03 reales (pero ocultos) de los burScratas de les ias donantes y de los’ burdcratas de las organizaciones iaciis *, . . Seacbeam y A. J, Sill, ob. ce jgtnos de exis problema sn wtidos ene explo 3 an que reper sci mplados t el waa eral, y countess en ee roves orate el prattae clacton Precision concetnales 7 terminoligess 8 Ona forma de pseudo-evaluaciones son los estudios basados en as eelaciones p6blicas. De lo que se trata, en esd ceseudio para ecrear uns i ma, un sistema y similares»... de ayuda para asegurar el apoyo pabl desea y conviene>. En sumat la. péet propésiéo principal «vender una image c public relations qe, si bien pueden ser vilidas, no constitayen un ‘riterio cientfico de valoracion. En el caso de Espaii ‘paises latinos, ademés de estas, de pseudo-cvaluatidn que has sefalado Seufflebeam y Shink! bién se dan otros, casos de falsas evaltiaciones. Quizé porque en nuestros paises no esiste tan larga tradici6n evaluadora porque los propésitos reales no gon Ia evaluaci6n ci por ejemplo, evaluaciones (que no son tal Indicando la 0 Iss formas en que deberis hacers dicho en owas palabras, ls que en lugar de servicio o programa, terminan sefalando un poder realizar una evalvaci6a del mismo, Esta es una honesta, por cierto— de «cobrar» una investigaci6 do» como evaluative, pero que, en la préctica, sil tuna evaluacidn posterior. De esta forma, se asegu donde se sm fond 9 woresSozd un oq2o ¥ 38091] 2p Ou 1 soups sruorarodord ap uy [> BO crnod wom A pepipgets ‘wousupied ns 9p anne UOleanss vPerpa ‘oun pw omofozd o euresfod pp wend 19 RESID “igedord yop ebsip ap asep ¥] uD 908m 96 “HBS Sy “UNDP Ts mqaude 9p © “oizoSoud o wunsdoxd un zopuasda> 9p OEP Tyswinon ap soe eas 8 pa aaqusou its OID“, BOND 218 Ol prtay upigums epee “(Gawe-x2 0)-so1ue HOPENIEAT (9 epusTtiaatoo ¥] auqos Saye}: uppounstp odin ean sooey apand as Sopao 2169 ¥ oprange 2 enjeao as'onb wo oywomtout 9 upSag -ugegenpeas ap {qo wor gab euesioad pp sorsadse soy wy Sos £ s8xoperes2 £0] 3p Vouapooord Grutor fuproenexsy afduno sob womens o ded p unlos oS Freep i onsouen p onBos zoonzeid sisi sodrawouop 2a sF] O° 2 igs ound oust so1UaIoEp ® O[8617 oD s9U0] FeO TESH TFG Troey somapod fugwoengaa ap sod o seusoy sx] Floadsod anb Of NODVATVATSASOL “ofeqen 0352 9p rstuse eur fi Jas apusioud anb risa “(oyesgsed ase to opr reaiy anb sazeane soy od «souotzenyess sezepepsoa» sepriry) FIP Suptueidosd exrenyeso wo}seSnsoauy 0 score souoypesTEAS so] “pdeanton 98 sauoywengeaa-weno sey t & saTovsenysso-opnord se] V nomenyéne 3p soda somo U9 ab mio ap od 5189 soprspsar 9p ugisenqesa up ayqeoside sput #9 Soxpraso

uw iz -upnsos onb 6 eauautizadeo opoxgunp tioo asreapmsa ap 59 ios anb sewsaiqord soy exeprscoa ops ‘oared ap yetotrisns orsedse un so oso & foartexo[ea oF of sormad asdusrs ow ‘sopesnea sau0pepar 234 “todoxd opond waig 1s ‘anb opeaysn oporges [ap ouatacid 1g “JOP ap sotoinf soy woo sepeuorseax souopsano wodnpouT oxcuaa%5 low :tigiseneaa epon ap oanurisns cxzadse Je cate wo UgIorHUNT uN ubuan uppequsmzadxo vj ws sopsseq sorpnaso sof ‘opr] ono 20 “ epwg, fou soptlyord soanalqo so] ow 0 UboueD[e somtmyE: soy anb :50N0 & wioo[g 2qt0D vp OwoD [er FANE IUps uoTENZEAD vy 9p ‘o[dusele Jod ‘ose pe sq ‘QIsTARS o sopepranae “ueyd ‘rueszosd un 33q08 207e Gn sud ov GoWssndazd stans{qo soy opezweoye wey 2 ‘eprpoin gnb ue zwayjoodso sopod pp ‘oftrequna mig "«opexoyea by 35 ub legen pp uo o1peg oprua eq 96 1 INUON ‘0189 o> Oprorioe ap ‘4's0P cezuwoye opis weq soanafgo so] is seurausovap> x waquiy as acb ehyese 2p vuuog wun wor 4, soanenyess sofeqen so] ap sososinza:¢ so] Cops meq onb’é ‘soasssiqo uo sopeseq soypnys so] cnveno a -ugpenrauszedxa’ ef ua sopeseq sorpniso'so] © siofgo So] uo Sopeseq Soxpnase so] « 09 auinae omoo ‘sapeuaiiun 0 senepunoas “gas ugpns «soar ap satiopsans' sey onb sationa wpigeq ‘oap=x07e4 ‘pan! tn sepnaisog uaurauod aadurys ou onb soorsenyesg op Pres 25 *somopsenpeAo-1seNd Sv] Bigwopuy pmbag pny 200 9 a

También podría gustarte