MITOLOXA GALEGA

1. INTRODUCIN.
Dende o inicio dos tempos, o ser humano utilizou a mitoloxa como unha
maneira para explicar a orixe do mundo, os desastres naturais, os cambios estacionais,
etc., dicir, todos os sucesos que non poda entender.
En Galicia, a crenza de seres mticos chegou a ser tan profunda que se
converteron nos compaeiros dos galegos. A fronteira entre o real e o imaxinario cada
vez distinguase menos polo que volveuse habitual pensar que os mouros paseaban polas
feiras; tamn se cre que moitos animais anuncian a sorte; ou crese tamn na presenza de
lobishomes e outros seres nas aldeas.
Estas criaturas sobrenaturais veen dadas pola necesidade do home de dar
explicacins aos fenmenos cotins. A explicacin que o ser humano deu aos sucesos do
mundo non sempre respondeu ao razoamento cientfico. Antes que a ciencia, a tradicin
popular, a maxia e a mitoloxa foron elementos clave para que os humanos soubesen
enfrontarse aos fenmenos naturais.
En Galicia hai moita xente que di que se coece moi pouco acerca das crenzas
mitolxicas desta terra pero sbese que estaban moi ligadas aos procesos da natureza. A
relixin catlica provocou que moitos seres da nosa mitoloxa se convertesen en figuras
diablicas, porque era impensable que convivisen con Deus.
Estes mitos, moitos deles convertidos en lendas, enriquecronse con elementos
fantsticos relacionados coa vida nos castros. Tamn elementos artsticos gravados sobre
rocha cuxa orixe misteriosa, convertronse en smbolos que a xente atribuu a seres
fantsticos.
Vicente Risco investigou sobre os seres mitolxicos e di que a razn e a
ensinanza son indispensables para transmitir coecementos cientficos. En palabras deste
intelectual galego: a cultura tradicional galega , no seu corpo fundamental, unha
cultura cristi de feito medieval, de orixe eclesistica, predominante monacal que, como
outras moitas da Europa moderna, conservou, incrustados unhas veces, embebidos e
incorporados outras, unha che de elementos antigos.
A cultura popular galega est chea de seres mitolxicos que interveen na vida
dos campesios que viven con eles nas aldeas. Estes seres, s veces, benefician aos
humanos, e outras castganos.
Imos falar a continuacin dalgns dos seres mis frecuentes da mitoloxa desta
terra chamada Galicia.
2. OS SERES MITOLXICOS.
2.1. AS BRUXAS E AS MEIGAS.
2.1.1. AS BRUXAS.
As mulleres poden ser bruxas por varias razns: por herdanza, por
sinal de nacemento, por pauto co demo. Tamn se nunha familia nacen sete fillas dunha
mesma nai e dun mesmo pai, a ltima unha bruxa. Se unha bruxa nos d a sa vasoira
ns tamn nos transformamos nunha delas. A bruxa, ao contrario cs cristins, celebra o
venres, que o da no que morreu Xess, e despreza o domingo (que o da do Seor).
Ademais, os catlicos respectan a vida, pero as bruxas veneran a morte. Estas fan todo o
que os cristins teen prohibido: menten, matan, cometen adulterio e incesto. As bruxas

1
fan aquelarres, que son mis coecidos en Galicia co nome de Noite de Bruxas. Renense
cada sbado s doce da noite. Nestes encontros falan co demo e tamn comen e beben.
As bruxas e o demo senten predileccin polos lugares ridos e desrticos, as que, montes
sen rbores, descampados e cemiterios son habituais centros de concentracin. Para asistir
ao aquelarre, untan certas partes do seu corpo cun aceite especial que gardan baixo a pedra
do lar. Estes ungentos serven para impurificar, da mesma forma que os curas utilizan
outros para purificar aos mortos. Estas mulleres teen poderes mxicos, con eles fan o
mal; todos os das teen que facer dano a algun. Como medio de transporte usan varios
elementos como a vasoira (porque o elemento mis sucio, e polo tanto impuro, da casa),
a rexa de ferro (porque se oxida e se corrompe, ademais, est asociada co demo) e o cazo
(porque est asociado muller). Para evitar que as bruxas nos fagan dano temos que levar:
allo, patas de coellos ou cornos de vacaloura. Pola contra, se queremos que unha bruxa
acuda a ns, s temos que asubiar de noite nun descampado, pero non recomendable
facelo porque estas intentarn facernos dano. Algunhas das bruxas mis coecidas son:
a) Marimanta: unha anci fea e encurvada que leva no lombo un
saco e vai pedindo esmola. conveniente cumprirlle o desexo, porque se trata da ta do
saco, esta muller rouba nenos e fainos desaparecer. Crese que a Marimanta veu de moi
lonxe, seguramente va martima na poca dos celtas. Ao menor descoido, mete un neno
no saco e vaise. Se a vemos e o saco vai avultado, debemos detela e zarandala ata que
solte a sa vtima; se non facemos isto, nunca mis volveremos a vela. Anda ningun
sabe onde leva aos seus secuestrados.
b) Bruxos ou canouros: anda que non son moi abundantes, tamn
existen homes que pactan co demo a cambio de poderes para causar dano. Igual que as
bruxas, forman ou teen unha comunidade especial, presidida polo demo, o seu seor.
Para converterense en bruxos acoden aos aquelarres das bruxas e poen un o na lista
que tia o cabrn. Estes enferman os nenos nos brazos dos seus pais.
2.1.2. AS MEIGAS.
As meigas reciben diversos nomes: curandeira, remendeira,
mencieira, santa, sabia, carteira, etc. Son mulleres de aldea con poderes sobrenaturais.
Hai moito tempo, en cada parroquia galega haba, polo menos, unha meiga que os
aldens acudan cando necesitaban axuda mdica xa que sentan un gran respecto por elas,
debido a que coecan grandes misterios e tian o que eles chamaban ter man que
significaba posur un poder de orixe divina. Con el trataban diversas doenzas, como o mal
de ollo, o mal de aire, o meigallo, a paletilla cada e incluso as afeccins da pel. A maiora
destas, eran de orixe psquico, polo que, en moitas ocasins non substituan ao mdico,
se non ao psiquiatra. As curas que realizaban estas mulleres estaban cargadas de ritos e
simbolismos. Unha das cousas mis importantes o sitio onde ten lugar o ritual. Elxense
lugares sagrados como igrexas, adros, sepulturas ou entorno das imaxes de santos. Se se
celebra nunha casa, debe purificarse con todo tipo de obxectos relixiosos: crucifixos,
estampas, velas, incenso, auga bendita, imaxes de santos, etc. Nestes rituais, era
importante crear un ambiente sacro. A isto contriben os asistentes, que permanecen
axeonllados e en silencio, e a meiga, quen nalgunhas ocasins leva estola, reza, bendice,
e purifica con auga bendita. A oracin convrtese na clave desta mencia popular. Se
non hai fe non hai curacin unha das frases mis utilizadas no mbito mencieiro. O

2
poder curativo da meiga a sa capacidade de control da vontade das persoas que acoden
a ela. Este feito explica a sa efectividade en enfermidades psquicas. Anda que as
meigas tanse en boa consideracin, utilizouse o seu nome para nomear a algunhas
bruxas como por exemplo:
a) Meiga dos dentes verdes: unha bruxa coma calquera outra coa
particularidade de que ten os dentes verdes e rouba nenos para facer con eles filtros e
unturas ou para comelos.
b) Meiga chuchona: unha bruxa nocturna, que entra nas casas
pola noite e chpalle o sangue xente. Estas persoas morren porque quedan fracuchos e
esmirrados.
A pesar disto, hai unhas claras diferencias entre elas. Ao contrario
que a bruxa, a meiga non pacta co demo, e usa os seus poderes para axudar aos demais.
As primeiras cumpren un fado, mentres que as segundas dedcanse ciencia. Un exemplo
de meiga, a Dama de Castro.Todo aquel que se atope con esta meiga s recibir ben se
lle pide axuda ou consello, pero non doado atopala porque vive baixo castros milenarios
ou baixo a terra nun enorme castelo de cristal. moi fcil de distinguir posto que sempre
leva un longo vestido branco de cola coma se fose acudir a unha voda. Goza de benestar
e fortuna, co cal, ningn tipo de cumprido ou favor serven para que ela che de consellos
ou regalos. O contrario, soe aparecrselle a persoas entristecidas por algunha situacin
difcil da sa vida, e s a esas persoas de condicin humilde lles concede favores.
2.2. OS DEMOS.
Orixinariamente o termo demos aluda a calquera ser entre os deuses e os
homes sen caractersticas especificamente negativas. Co tempo foi desenvolvendo
connotacins negativas agora cocense como espritos que a relixin oficial considera
demonacos. O demo e as bruxas renense nos aquelarres, que se celebran nos cemiterios
e no mar profundo. Ademais realzanos a unhas horas e nuns das determinados. s doce
da noite porque o momento mis escuro e os venres e sbados pola loita entre o ben e o
mal. Segundo a lenda, antes de crear o mundo Deus creou algns anxos para que fosen
acomodadores deste. Entre eles estaba Lucifer. Un da Deus meteu un dedo na auga e
deixouna escorregar e cando lle quedaba unha pinga, sacudiu o dedo e naceu un anxo.
Daquela Lucifer dixo: A ver se saco eu un! Meteu o dedo na auga e naceu outro anxo,
pero de seguido para demostrarlle a Deus as sas habilidades, meteu a man enteira e sacou
5 anxos. E dixo: Gaeiche! Eu xa levo seis! A Deus incomodouno aquela arroutada:
O poderoso son eu! Agora vas ser levado ao Inferno e vas servir para darlles tomento
aos condenados. Dende ese momento os demos pelexaron cos anxos. Foron levados ao
inferno en lexins, pero a Virxe apiadouse deles e cando baixaba a dcima lexin ordenou
a Miguel que pronunciase as seguintes palabras: Sursum Corda (Erguede os corazns).
De speto, as portas do ceo e as do inferno pechronse, os anxos da dcima lexin que
baixaban ao inferno quedaron suspendidos no aire e dende entn andan polo mundo
causando estragos. Son os demos, demachios e demios. A xente que non sabe a historia
da orixe dos demos cre que s hai un, pero esas persoas estn moi equivocadas. Hai
moitos demos e todos estn moi ben organizados, cada un ten a sa funcin propia. Agora
falaremos dos distintos tipos de demos:

3
 a) Demo Coxo: o demo encargado de recoller as almas dos que morren,
pero como est coxo case nunca chega a tempo, por fortuna dos espritus das vtimas.
b) Demo Maior: o demo que domina aos outros, o prncipe das tebras,
o demo por excelencia. Ten varias formas; entre elas a de castrn ou carneiro negro e a
de morcego. Recibe moitos nomes, mis coecidos que este, como por exemplo: Satans,
Lucifer, Beceb... Antes da cada era o mis fermoso dos anxos, agora o mis horroroso
dos demos. Para librarnos del temos que saber recitar sen trabucarnos as palabras
retorneadas de san Xon. Cando vexamos este demo e nos queramos librar del,
dialogaremos: Cala, Demo, que che vou dicir as palabras retorneadas de san Xon. Iso
ser o que che valer. s trece, trece raios de sol, que estoupe o Demo Maior e todos
cantos van redor! E o Demo estoupa facendo unha nube de fume negra.
c) Demo Negro: o peor e o mis mal intencionado. Adcase a traer almas
ao inferno valndose de toda clase de trucos. Adopta varias formas, como por exemplo
figuras de animais non coecidos e arrepiantes. Provoca a morte mediante sustos.
d) Demachios: son demos familiares, microscpicos, invisibles,
maliciosos, aliados das bruxas, producen meigallos e enfermidades valndose da sa
facilidade para colarse entre a comida ou no cuspe e meterse no corpo da xente. Son os
causantes dos rudos inexplicables e dos fenmenos estraos. Os demachios teen a
mesma orixe cos demos; son anxos expulsados do paraso. Todas as bruxas queren ter a
caixa dos demachios anda que s a teen as bruxas mis fortes e poderosas. Desta caixa
saen demachios e a bruxa que a posa poder controlar a todos os demachios que saian
dela.
e) Demios: son seres moi pequenos que se poden fabricar de tres formas
diferentes:
Indo a un lugar onde non se escoita ningn son a medianoite. Tense
que levar sangue de galia negra e firmar al un pacto co demo maior. Despois disto
debese abrir un ovo de galia negra ou dun galo desta mesma cor e de a nace un demio,
cando nacen metelos nunha caixa, e dselles limaduras de ferro. O demio obedece e
cumpre os nosos desexos.
Tamn se pode crear un demio doutra forma, se pomos un pano de
mesa sobre un fento na noite de san Xon pola ma aparecen demios. Son os causantes
do Ramo Cativo, (unha doenza psquica provocada pola entrada no corpo do demo maior
e de varios demios). Hai moita confusin entre os demios e os demachios, pero son
seres distintos, unha das diferenzas que estes ltimos son ms incontrolables.
A ltima forma, e a que parece mis complexa, pero non esixe asinar
pacto ningn; temos que ter un ovo de galia negra que fose montada por un galo negro.
Con moito coidado facemos un buraquio no ovo cun alfinete, e co mesmo pcase un no
dedo maimio da man esquerda; a pinga de sangue que sae btase polo buraquio e
despois cun pouco de cera tpase o furado con moito xeito. S queda incubar o ovo baixo
o sobrazo esquerdo ou baixo un montn de esterco ata que sae o demio.
f) Demo burleiro: o que se dedica a facer burlas e asutar aos viaxeiros.
un demo de tamao mediano que pode adoptar varias formas. Ao resto de demos
parcelle moi gracioso, pero aos humanos dlles moito medo, porque feo e as sas
bromas consisten en darlles sustos e quedar ben entre o resto de demos.

4
 g) Demo gardin de tesouros: o encargado de custodiar os tesouros
agochados polos demos, hai un demo s para isto porque teen moitos tesouros e son
todos moi valiosos. Se un humano logra vencer ao guardin de tesouros e colle as riquezas
que estes agochan transformarase nun demo, canto mis dieiro deste botn gaste, estar
mis preto de ser un destes seres.
h) Demo rumudo: o que adopta a forma de carneiro e aparecselles aos
que andan solos pola noite. O carneiro deixase coller e agarimar. A vtima colle o carneiro
e lvao a casa, nese momento, o demo brlase del.
2.3. O LOBISHOME.
Este animal representa, para os galegos, o mal e a desfeita. un home ou
unha muller que se pode transformar en lobo. Esta transformacin pode ocorrer por varias
cousas, entre elas:
a) Por maldicin dalgunha persoa transfrmase no lobo da xente.
b) Nacer na noite de Nadal ou no Venres Santo.
c) Ser o 7 fillo dunha mesma nai. Para evitar que este ltimo fillo sexa
un lobishome, ten que ser apadriado polo irmn mis vello.
d) Se fan un feitizo froito dunha envexa pdese transformar a persoa a
que dirixen este conxuro nun lobishome.
O seu aspecto o dun ser ameazante, metade animal metade home con
pernas e brazos longos, abundante pelo e enormes e prateadas garras. Poden andar a catro
patas ou a das. Os seus ollos cambian de cor dependendo do lugar onde se atope:
a) luz da la son verdes amarelentos.
b) luz dunha fogata son vermellos.
Para saber se estamos diante dun lobishome habemos de ter en conta:
a) Que tean as cellas espesas e unidas polo entrecello.
b) Que o primeiro e o segundo dedo da man sexan igual de longos.
c) Que tean abundante pelo.
d) Que tean as unllas moi longas e descoidadas.
O home e o lobo son contrarios, porque o primeiro un animal racional e
civilizado, e o segundo un animal salvaxe. Cando o lobishome se transforma no lobo,
perde a razn e comete actos en contra da sa vontade. Cando unha persoa sente desexos
de tumbarse na terra e refregarse nela que est comezando o proceso de transformacin
e que dentro de pouco ser un lobo, pero antes disto percbense sntomas que indican o
inicio do proceso de conversin en lobishome, como por exemplo o un sentimento de
morria. A persoa que sente isto vai pola media noite a un despoboado onde fixeran cama
algns lobos e envrcase al. moito mis listo que un lobo real, s veces dirixe a estes
mamferos. Cando un lobishome un lobo non hai ningunha arma que o poda matar.
Nalgns casos sempre lobo mentres dura o feitizo. Noutros s veces lobo e s veces
persoa. E noutros de da humano e de noite lobo. Para liberarse desta maldicin algun
ten que facerlle sangue cunha aguillada de acivro bendicida na igrexa o Domingo de
Ramos. En Galicia hai varios lobishomes, moi coecido o caso de Manuel Branco
Romasanta (Allariz, Ourense) que se confesou autor da morte de 13 persoas. Cando
confesou dixo que mataba contra a sa vontade e que cra que a sa sogra o maldicira.

5
Andaba con outros dous lobishomes, pero non saba quen eran porque s os va na sa
forma de lobos. Xunto a el existiron outros lobishomes, tales como:
a) Lobo da xente: era unh persoa de curta idade a que os pais converten
en lobo por unha maldicin. Os lobos da xente acostuman a andar en grupos de tres. A
muller adoita ser a xefa. Estes non comen carne, s comen xente (de a o nome), pero
sobre todo da sa familia. Os animais non se asustan deles. Ao ser atacado cunha arma
punzante non morren, pero se as mollas en auga bendita servirn para deter o feitizo.
Tamn hai outras formas para liberalo desta transformacin, como por exemplo,
descubrilo cando est a revocarse no p.
b) Peeira dos lobos: Chmaselle as as mulleres que, anda que manteen
a sa forma humana vanse a vivir cos lobos, falan o seu idioma, comen a sa comida,
protexen aos cachorros e, en moitos casos, convrtense en xefas de manada.
2.4. OS MOUROS E AS MOURAS.
Para moitos, o nome destes seres fantsticos estaba relacionado co ouro, xa
que eran criaturas que vivan no subsolo (baixo a terra ou a auga) e adicbanse
extraccin deste mineral. Tamn pdese relacionar con feito de que custodiaban enormes
tesouros, e s veces ofrcenllelos aos humanos a cambio dalgn favor, anda que o
compromiso principal gardar o segredo. Os mouros eran presentados como non
bautizados aos paganos, xa que a igrexa tia moita influencia en Galicia. Os mouros
traballaban na orfebrera, construan enormes castelos, castros, penedos, etc. Son seres
solitarios, que non acostuman a sar superficie anda que en moitas lendas axudan a
mortais, pero case nunca con nobres intencins. Estes seres eran poderosos e pagns, pero
vivan dunha forma similar do pobo galego. Daban sepultura aos seus mortos,
escoitaban misas dadas polos seus propios sacerdotes, beban vio, coman carne e
bailaban polas noites. Moitas veces tamn intentaban seducir s rapazas ou raptaban aos
campesios.
As mouras vivan nas costas de Galicia, en castros, castelos, pozos, etc. Pero
sempre baixo a auga ou a terra onde gardan valiossimos tesouros. Reciben moitos nomes
(madamas, donas, encantos, fadas, etc.). Son mulleres belsimas (cabelo roxo, pel branca,
meixelas avermelladas...) e encantadas, as cales, teen grandes cualidades para o baile e
a composicin e interpretacin de cancins. Teen a capacidade de adoptar formas
diversas, pero elas prefiren a de serpe ou cbrega. Gstalles aparecerse ao lado da sa
morada en pleno da nesta forma (sobre todo o da de San Xon). Se un home as ve,
seducido por elas, e a nica forma de que ela tamn se namore deste humano, rompendo
o encantamento que pesa sobre a moura, bicndoa ou facendo o ritual que ela lle indique.
Se logra rompelo, conseguir desposar a moura, agora, roto o encanto, convertida nunha
fermossima moza, e posur o tesouro que esta gardaba, todas as mouras teen moitas
riquezas, entn o que despose con elas ser rico e a boa sorte estar sempre con el. A
relacin entre mouras e humanos basase no intercambio de bens, que son usualmente
favorables s para os ltimos. De a sau a famosa frase que os humanos usaban para
contactar cas mouras Dme da ta riqueza e eu dareiche da mia pobreza. ou a que
usaban as mouras para contactar cos humanos ...dican os penedos: darme a vosa pobreza
e eu dareiche da mia riqueza. Entre os bens campesios que estes daban aos mouros, a
leite xogaba un papel moi importante, xa que un producto especialmente apreciado polas

6
donas. Precisamente, unha das formas mis usuais de romper o encantamento substitur
o bico polo ofrecemento dunha cunca de leite. As mouras tamn se caracterizan por ser
moi vingativas e interesadas. A maiora dos tratos que fan cos humanos teen que
manterse en segredo, porque se non, o ouro que estas lle dean convertrase en carbn.
Unha das mouras mis coecidas Brancaflor, filla do demo. a menor de tres irmns.
Ela a que axuda a Xan, un home, que perdera a alma xogando as cartas co demo, e para
recuperala tia que ir o castelo de Irs e Non Volvers e superar diversas probas, que esta
moura lle axuda a pasar. final, namranse e escapan xuntos.
2.5. A SANTA COMPAA.
Este nome errneo porque anda que unha compaa non santa, mis ben
parece unha alada do demo. Vicente Risco cre que esta compaa o exrcito dos mortos
que buscan o seu lugar no ceo. En Galiza a compaa acta en territorio parroquial, noutros
sitios a cousa cambia, por exemplo en Asturias dise que voan. Os defuntos de cada
parroquia rguense da tumba, entran na igrexa, collen o que precisan (candeas, cruces,
auga bendita, etc.) e pense a andar polos camios. Andan sempre descalzos e teen as
mans moi fras. Sbese que saen de noite pero non exactamente a que hora nin cando.
Van andando en das ringleiras e os integrantes van envoltos nun sudario branco e
descalzos. Levan unha candea, unha cruz, un caldeiro de auga bendita e unha campaa
que cando pasan cerca de ns, esta camp soa. A procesin comeza dando voltas ao redor
da igrexa cantando nun idioma extrao que se asemella ao latn. De seguido fan o camio
dos enterros sen sar dos lmites da parroquia. Visitan as casas dos que van morrer pronto
e deixan un caldeiro na porta da casa como aviso. Na Santa Compaa hai unha persoa que
est viva. Esta a portadora da cruz e ten que andar con ela toda vida, a non ser que lla
de a outro mortal. O portador da cruz, anda que sofre, o xefe, o que dirixe a Compaa.
A persoa que vai con eles empeza a facerse pequeno e a adquirir forma de morto, morre
moi lentamente a non ser que lle dea a cruz a outro. Non se sabe se os vivos que van coa
Compaa van en corpo e alma ou s con un destes. Os vivos s van con elas pola noite,
polo da son seres humanos normais e correntes. A Compaa non pode mirar atrs, sempre
teen que seguir cara a adiante. Ademais, teen que gardar silencio sobre a sa actividade,
se o vivo di algo de que o portador da cruz, cando morra a sa alma ir ao inferno e
sufrir durante toda a eternidade os peores tormentos. Se non queremos que nos atrapen
debemos facer algunha destas cousas para evitalo:
a) Deitarnos no chan e facer o morto. Non nos darn a cruz pero pasaran
enriba de ns e farannos dano.
b) Levar no peto cornos de vacaloura e allo.
c) Cando nos vaian dar a cruz debemos responder: Cruz teo para que o
portador da cruz non nos faga entrega dela.
d) Se as vemos de noite temos que facer un crculo ao noso redor e debuxar
a cruz da igrexa dentro deste, entn non nos poden facer nada.
Se anda as nos dan a cruz s hai das formas de librarse dela, ou ben
dndolla a outro mortal ou colgndoa do pescozo dun can e metendonos nunha arca chea
de maz.

7
 2.6. OS TRASGOS, OS TRASNOS E OS TARDOS.
Os trasnos son moi malvados. Fisicamente os trasnos poden ter forma de
home pequeno, vestir con sotana moura e ter un par de cornos na cabeza. Anda que esta
a sa forma habitual teen moitos mis aspectos, como por exemplo, de anano saltarn
ou de home alto, tamn poden aparecer con forma de ovella; con cornos e foucio de
xato; s mozas novas presntaselles como un neno espido e abandonado tremendo de fro.
Dependendo destas formas fan cousas diferentes. Cando un anano saltarn est sempre
a rir e ten unha barba branca moi longa e moi ben coidada. Son especialistas en facer
trasnadas. Nunca se deixan ver, pero sempre quedan claras pegadas da sa presenza. O
trasno acta sobre todo na casa, gstalle remover as cousas do fogar e ensucialo.
Soamente acta pola noite, posto que a luz do da faille dano e entn, con ela, desaparece.
Cando se vai deixa todo tal e como est. Para librarnos deste molesto ser mester prender
a luz da que sempre foxe ou se non, facer o sinal da cruz porque como unha criatura
diablica este smbolo dlle medo.
Os trasgos, moitas veces confndense cos trasnos e cos tardos, pero son
diferentes. Dise que os trasgos causan pesadelos ao tombarse no peito dos dormentes, esto
unha gran confusin, dado que os trasgos axudan aos humanos. A continuacin daremos
unha mostra do que os trasgos poden facer para axudar aos seres humanos: Cando un
pescador que sae de noite ve pousar un paxario na cruz da rede entende que o trasgo
anncialle moi boa pesca. Para invocar a un trasgo e as ter boa sorte, s temos que arrolar
un berce baleiro e pedirlle un desexo, que pode que se cumpra, pero se non, sempre
teremos moi boa sorte.
Os tardos son similares aos trasnos pero moito mis malvolos. Son uns seres
pequenos, peludos, con moitos dentes, de cor verde, cos ollos redondos e negros; teen
barba e usan un traxe moi vello e roto. Son moi cobardes, e nada intelixentes. Anda que
teen un tamao moi pequeno pesa moito, aproveitan que se fai de noite para entrar nas
casas dos que estn durmido e sentarse sobre o seu peito provocndolle desta forma uns
pesadelos terribles e unha dor no peito, como se tivese unha gran pena dentro. Para
librarnos destes molestos seres, abonda con que deixemos unha cunca chea de gran na
cocia, como moi curioso vai ir a ver a cunca e vai empezar a contar os graos e como
s sabe contar ata dez ao chegar a este nmero prdese e volve a empezar. Est as toda
a noite e cando de da o tardo vai seguir ao lado da cunca, entn collmolo e botmolo
fra da nosa casa. Eses molestos seres xa non volver a entrar mis no noso fogar.
3. OS ANIMAIS MITOLXICOS.
3.1. O ALICORNIO.
Ten forma de cabalo branco con un corno grande de color crema na fronte.
A medida que estes seres van medrando o corno medra con eles. Este corno ten
propiedades mxicas e curativas. Se un alicorno toca a un enfermo co corno, este sana
instante. Se toca a unha persoa sana dalle boa ventura. Os cornos metidos en estoxos de
prata cun colgante para penduralos sanse contra o mal de ollo e o meigallo ou as dores
de parto. As raspaduras de corno en leite dnselle a beber ao doente, tamn se fan os aneis
de alicorno de prata cun engaste no que vai o p. Adoita levarse no dedo anular porque
as da sorte. Os alicornos estn a punto de extinguirse, nestes tempos mis difcil ver un

8
alicorno que antes, por eso non se deben matar. Anda que hai xente que o fai porque ao
beber o sangue prateado deste animal adqurense varios anos mis de vida.
3.2. A AVELAA.
unha bolboreta nocturna que pode ser unha alma e ronda as luces acesas
do fogar. Segundo a cor cambian os presaxios: as brancas son boas novas, como por
exemplo a chegada dunha carta dun ser moi querido; se son negras son tristes
acontecementos, como por exemplo a morte dalgunha persoa cercana. Exemplo: unha
avelaa entrou nunha casa dronlle con un trapo e estoupou en fume. Viron un corvo que
marchaba dando grandes berros. Isto era porque a avelaa era negra, e traia un mal
presaxio. A presenza do corvo daba a entender que algn membro dese fogar iba morrer
pronto.
3.3. O CORVO.
un animal de mal agoiro, un dos disfraces do demo. Se se xuntan sobre
unha casa aviso de morte, se perseguen a unha persoa tamn. Demostrouse que os corvos
teen un gran olfato e son capaces de percibir o olor dun corpo enfermo e entn estas aves
aparecen al porque detectaron o cheiro dalgun que vai morrer por enfermidade. Un
home viu como caan pola chimenea tantas bolas de loureiro como anos tia, foi mirar
quen as botaba e resulta que era un corvo negro, ese mesmo da morreu.
3.4. A CURUXA.
unha ave de rapia, de figura branca, fantasmagrica; cabeza moi
grande con ollos negros, o peteiro ganchudo, as s longas redondeadas, rabo curto e rostro
en forma de corazn. realmente moi doada de identificar. A forma que adoptan os
ananos para anunciar a morte de algun, tamn pode ser unha bruxa, anda que neste caso
seran paxaros da morte. unha ave de mal agoiro, que aparte de predicar a morte pode
traer outras desgrazas. Tamn se asocia ao demo, entra nas igrexas e beben o aceite das
lmpadas. Se lle ves a cara que ests morto.
3.5. O PAXARO DA MORTE.
Chmaselle as a este animal porque anuncia a morte das persoas, para
advertir a morte das persoas canta, laia estarrecedoramente ou fala con voz lgubre. Acta
de noite e pnsase que invisible posto que ningun nunca o viu, s o escoitaron. Ten
outros nomes como cabra do aire ou avelaiona. Hai un refrn que di: Cando a
avelaiona laia, prepara a mortalla.
3.6. O URCO.
O urco un animal fantstico, especie de can negro, moi grande, con
cornos e orellas longas, a presenza do cal considerada de mal agoiro. O urco habita nas
beiras do ro Lrez, nunha tenebrosa paraxe que chamaban borrn. O urco un can de
grande corpo, negro coma a noite e peludo; cunhas orellas moi longas e uns cornos
pequenos, ademais dun rabo mouro tamn como toda a pelaxe, semellante do can, mis
cunha presa de cabelos, imitante a un pincel. O urco non adoita verse doadamente, pois
agchase nas fochas entre os penedos das ribeiras do mar, e a sa presenza cocese polo
seu ouveo. Porque este coma un forte e chin asubo, que parece que, ao se escoitar, xea
o sangue nas veas e estremece o corpo todo, coma se a un lle cravasen un coitelo no peito.
Sempre que se o escoita ouvear, acontece unha desgraza: algun morre sen se saber como
nin por que, pois aparentemente os accidentes non teen explicacin posible.

9
 4. OUTROS SERES MITOLXICOS.
4.1. AS FADAS.
As fadas existen dende que o home existe, foron creadas con eles, e as
lendas que falan delas proveen de anos atrs. As fadas son as amorosas compaeiras dos
amantes, poetas, msicos, artistas, escultores, escritores e toda persoa relacionada coa
arte; denominan a sa inspiracin, que son as fadas, Musas, que se presentan a mido
amables, amorosas, esquivas, invisibles, caprichosas ou sensitivas. Estas son as sas
principais caractersticas. O home nunca puido resultar alleos s seus encantos, por iso
bscanas incansablemente e lmbranas transmitndoas de xeracin en xeracin. Para os
humanos, as fadas viven nun mundo nico e especial no que sempre primavera, e as
cores brilan con mis intensidade, onde o amor se respira unido ao perfume das flores.
Pero as fadas viven entre os artistas non no mundo que todos cren que viven. Fisicamente
as fadas son seres diminutos. Teen s nas costas, con forma de alas de bolboreta. Levan
traxes feitos con follas de rbores e flores silvestres. Cando voan non podemos velas, s
vemos unha luz que se move, por iso moitas veces confndense cos vagalumes.Se
maltratamos a estes seres trnanse malvados e usan o seu poder para o mal como antes o
usaban para o ben. Son vingativas, non teen clemencia, cegas e implacables co destino.
Ao transformarse en seres malignos cambia o seu aspecto, a roupa trnase mustia e as s
vlvense de cor negro. Ademais, cando voan, en vez de verse unha luz branca vese unha
luz negra.
4.2. O CHUPASANGUES.
Nas noites de inverno agchase nos recantos escuros que abeiran os
camios e as ras por onde regresan os nenos da escola. Ao que colle mtao e chchalle
o sangue. Adoita levar os cadveres das vtimas para a sa casa e amoranos debaixo da
cama. Hai vampiros que intentan deixar de comer humanos e chchanlle o sangue aos
animais, como por exemplo as vacas. Os chupasangues adoitan ter unha apariencia
agradable para atraer as sas presas, son moi belos e aos ollos humanos son a perfeccin
absoluta. Anda que hai algns que son moi feos para asustar as sas vtimas. En todos os
sitios hai destes dous tipos de chupasangues.
4.3. O HOME DO SACO.
Falouse moito del durante a primeira guerra mundial, e despois,
coincidindo coas guerras, que sempre traen cousas malas. A mido os pais cando os
infantes non os obedecan ameazabanos co home do saco, pero en realidade a rebelda
dos pequenos non era a razn pola que o home do saco os levaba con el. Sae sempre de
noite. Ten figura de home, alto forte, fusco, esfarrapado, que leva ao lombo un saco
disposto para meter nel os nenos que consegue atrapar, aos cales logo obriga a facer
maldades. Se os cativos non lle obedecen o home do saco asasnaos.

10