LOURDES CIRLOT
Dati ir Ae
sd
JUAN-RAMON TRIADO
tran er a at
LAS CLAVES
DEL
DADAISMO
PlanetaColeccion
TAS CLAVES DEL ARTE
Direccién editorial: Juan Capdevila
Asesor: Juan-Ramén Triad
Compaginacion: Roger Hebrard
Primera ein: ei de 1990
Berens excasos pra ts mun:
Btn Panta, SA. 1900
Coreg, 27527 a Berestona (Espa)
Depot La 8.16418 1990
ISN sf-056.4
Prime in Spam Impeso en Espa
Galo Bn peso A Pligone Can oat de a Pa
"er, parcel 40 La Rea del Vales Bacon),
Eater prea
ANS AR Parada del
‘Mines 4 de is
“onde 1919. tric
Frans ra en
‘et cdo ads
‘Sess epoanas:
‘oie fcem te poe
pela mgh om
‘Gets eee
Yersinia
‘tease mi tude
‘etn en Do marta
iatemawanio
(Soars Cnamefoeum
‘Geos dept
‘arn eit
lic Drama ce
ie (2 DAB ve
INTRODUCCION
fendi ca ver ma valor debiarente a
tporacin del movimiento Dai Desde ls ms
recent nto devia, of Dadalsmo sth onsen
‘on adatin tabula rea de coal Ham patio epee
‘enla sristiassumamente Interests Sin re
‘rdente Dads iment pean entender as c=
“des deur Rauschenberg oun Jobs ene sno del Pop
[At estdouniders. No resllarta menos el acceler
E a tings atas Ls histoviograta artic haaso noc: Dae
we 19201821
etc dn ss
Mtoe lara,
‘Shoen anata,
els pracemes
es ms ures det
Sailr. ara
ert,
‘alent ess cee
Tnbemaayemep ie
a pensamiento de os atts del Nevo Reaismo Pran-
‘fs, com lampoco lo sera descr los contenido be
Sus manfestaciones,Aimiso, el Ate Concept ns
Adversasacioneso ambiente reser por un artista
ait y polemic como pueda ser Joseph Beye
‘earn ena rs empl oscursad
‘gues comput el Dadssmo. Deano apart =
ho de que los atsts mas representatvos el und
rls contemporineo—Dochanp, Praia, Erm,
Sct ec tajaen en el sep de sa tendenc,
fay gue tener en cuenta ademas ls anlage
fue se marimiento como tl posey. Publicaciones,
Manifesto, actividades dvr Megaron 3 introduce
(Is cuiinia de una pcs para dar imo reso
{Uh panorama tan strato en ura easiones, como
SSletadoren ore
Porto general Daas se haba trata como un
mero colon del Putri alia, 0 en amo ears
Fnteductor a Sreaieme, Sin emargo en ata
{hd fvariao ostnsblemente el enfoat poesto gut,
‘Tienes certo ae el sovimiento Da pose puntos
th comin cn ea coments arta, noresula e-
fs lero gue tri ene pntas de contacto eden
tes cael Constructivism ras 0 con ol Neoplstiismo
Frands Yet ctor nosso no iva 3 Ds,
sina qu, por el contrar Sabra suaor, ens medi
ftrqu le confiere un poten dead gue ee
rite presente coo open de Inecambio con ors
‘angers
Por tape es un hecho comprobdo que cadaver
se bene miss comprender oe movimintos de va
{unr de primera tad del ilo como ua Serie
de plnteamicnor dint en tro 2 misma po-
lami fa por empl, ls spo sitions ine
FRANCIS PIEABIA Yon
1100, ar Cet Gere
Preplne
‘tre Peal ela ss
(2 api dna
rt te lla
ont tse (en
‘lg ens psi
men os
weet sage
‘adiicanene artic,
‘Sania eectnr ue
‘ote sen en ble
‘Sodio de gua ae
‘hes opreade‘ion 190-1921 Cnr
Ceci ei.
‘tran er dea
assorted
egies sar
‘ttide scr
‘tk I pared une
Staal ence
‘eperand se lfndo
‘mata agen des
ltr ea po
‘toa et sls Poe
‘ome um ci: se
sine
‘mor cr eam
renlesa [a abstracid sn nto, ndependienteren
te de dindeagrezan. Con lige variants, fe
‘sgrematsta de Malevich aparece en os plantain
replicas de un Mondrian ode un Van Doesur
Demismo moda, J bseakn por el halage de nue
‘Wenz, dervias del elle cube afta tate ada
‘rs eer on poem dada Tara recomend bswi ADA)
|
ravers Pica
Pragya Manietin
Dadven Pr 190.
rants ns
eon cr aioe
Selpbls ste
Imettoy ndenertcie
‘Stan cabs
ee
Depts. corp
fr oa
ease ie
ater anna
‘ese spent.
rent
Sr
seni ger
sent: «Can un prio, Cola unas ties. scien
‘perio un areal des ongitad qe cuenta dale
Su puta, Wace el arco, Rect en sea con
‘dad cada ona Je is palbas qe forma el arta
Salas en ua bole. Aelssuatemente, Aor sage
{ade crt uno ts oto, Coie conclenamente et
ttorden en qe haya si aba lpr 3p
receded.»
Tungue grin pte dels manifests pecen ear
elaborate de tal mane, exten fagents carbs
{de sento, en os gure poets rmsno daa a pst
{dat ante eterminaos movimiento arts 0
‘en en toro apron ela.
Tine Manifesto Dod de 1918 Tra espe:
ba stead [1 ot ai DAD de na
sees de independent de deconfiana pra co
mura» Proc i brad como elemento esr
Cll de fds ata data argue ama ue
“Dati cigs 6 btn. Los mantis
{oe te publeron empleo un upepaia revolacona-
‘a, sin precedente ae slgnos textos furs
Dine tp de eta se mezclron para a Tua 2
tet iputnts desde un mer unt de vita
irda intense Ton crnteres, a com sus
Uimafor oe daa grr rapa rpiamente
evel dr cores, besser des pote
34 si8bo0»
mints laa asa afectarno slo al contenido de sus
‘ois, sin tamblda a su apt. De to el const
tue un buen ejemplo el tere que la por ilo Pr
‘Shmln sin pretension,
Bn ocasones Tara muy expliamente arm
contra efector — oy wstedes son unos ase con
hielo de prover Un expect estado de ansiedbd gue
eminem textos como el Mast del ser a eam
tif Ba eno existe un nico Pile condtr, sino
‘ue ha mls eas eabeadas tan so eon al
(Bi ge gue el lector se forme ss propia impreiones a
fnirentrse a miso. tras wees, como et el vetrato
{ue hace des mii, no duds en elias de ots,
‘Grane, rita, fen sin expesin en el resto ype
truck paralegal conlutn de que ey sono
suede
Paysage
Le sro se rumdnen se es rates pales
ame
ear
Pus
Haut
Que La
MONTAGNE
Mas UA
MONTAGNE
ETAT si unoe "Sp,
QUELLE nepAssurr %,
rs EXTRENITES| hy,
DE La TERRE
ATTENTION A NE PAS
JOUER SUR LHERSE
FRANCHEMENT PEINTE
‘ee cana cn tis vrs ei
Vincente HUIDOBRO-
Dern dain
emacs
aes
tae
Sunrooms,
Sheoes
ooo
ioe
seme
Pig de Dads Aman,
{oto brie
‘eens eof
‘ets tas orn,
Fane, jute 2
‘lancer pie,
‘aes nga prea
‘gent al
‘eure terns
Staonal se
inet dsr cpaPio de No Yor Da.
tle ies
Sates en eee eo
‘ieee oes eden
%
ey
Yq
La ares del lengua aie ol factor ms sg-
ifeatv que impregaa eats teoe relia foe =
(hiata, En las pins de In revise Dada se verte
‘in profundoe el sent de provocacin inherent
fee escrito augue vce, tan de temae in pole:
tat aparentes El trsonda dea iertra Wadia
Slerpee es veolcionar yeaa en conta de cual
‘ier norma Incline seats efectunos pra
Smuncardeterminadse aetides del grupo Dads se
Perce un cna crater provcate. Los Gbujos of
Fr rez pra acompafr dlermdos textos
seen tamtn ew grado Ge erisacin neces en
tod obra data Tan slo hay que record ler
{Ssetadn por Jane pra! Sfowement Dad, qe a
Slabs lecture mantiesto po arte de Tar, once
Fado emo un cima de contguraionesabstactor
mes qe ivailan de un centro en cloes primar, con
Una gran zna cnt en nego sobre aque desaca as
pals en ane.
ot,
Elmar
Fite Dachanp lager
bso cel Bar
pert mimeo
‘rd rdilemeres
ieeer ecb drero
(ieee ttre
Sani ence de
sa Er
-
MARCEL DUCHAMP.
Y LOS READY-MADES
‘nts Nan Ray que Marcel Duchamp hala ea
‘doa Nuc Yor en 1915, lvando una arpola
‘eco on ae de Parts como regalo para
amigo Arenberg. Esto sucda doe aos mas tare eft
Primera incurs del arta fants en el mundo de
tte descontestaindo.
‘Si embargo, edh-made més controvertio de to-
doe le gropesios alo lr desu vis pr Duchamp
fe ne de 1917, preset a comite
ae asd os slndependentss de Nueva
York. Bn es oasion, Duchamp prefs no da su nom‘aor. 917 Nera de
{Sets ide,
Senn
bear
‘Sieoseusocominy wade
Ie firms ol urinario con el name de R Mat
‘ao, eseandalzad ante lo qe consieraron nie
meni un acto degrsea provcacon, decide ance
nar plezay no exon
Mis tarde eine saber por que Duchamp habia
firmado el urinario cam ere nombre se etabeceren
‘verse hipaa que llega cofrmar ningun
‘eclas, Encualuier cs, lunar asa converse
en objeto seston gras 2 que Sta fo flora
{Con et paso el emp ino fe ebutzado eco
‘ocd con el nombre de Masa defo ut de Bo,
De 017 tambien dt el Portasombera bjt gc
se hllab ena mma linen del Portable del 30
1994 0 del Perchero de 1916, En eas ocasones, Da
‘hump shai limita 3 enresacar for oben
‘ontertohabiteal ya situa en eros, ia proceder 3
{ipo alguna de tranafomacign ol secalén con otros
‘Hementos el extore entihno
Ta sctiniad Secontetaladors implica en todos
Jus cats una revs del objeto elegido por pate de a
feta qo, a sve, os ante lor js de un epectador
eu qu no sabe aaclamente que dee peer fete
‘Es precision I vii del objeto lo que mss
lama senda Echo de qe noe algo eens,
fel, icon smbiciones de stride que por el
ontario, sea un ajeto pr uaa pra
{Tato gue ris contre a deoretr. bebe vse
‘amo abjetopropiaente arta ono?
Tle es gut a pstra data fret 3 sma
fesacdn ate fe acl y muy clara, al venar
Invantnridads de as brs or elo rela. ta
remind fo neat impregna caller aba dad 9
[Escala de valores apcables a manesacones at
cas no son ve ue aque,
‘Una de lo redsmades mis comple efecto
fo Marl Dachamp es gPor gud no etorndar?Rrose
Sel, cue dts de e21 y foe eectado por encargs
pars ls hermana de Kathrine Dreier n el arti
‘run clerentos dveros ~cubos de mirmel tise
‘Somos seas de errnes de seer um terme
{Yu crtago de sepia dentro de una aula para pa
{oe Ademds, en ea cain Duchamp shia sore
der no so a trae d la obra en sin ambien pore
titulo dado a fa misma, Recoperando I train de
Dasnud,e ule que sen ete rechmade rea
inst y no ose el menor punto de contacto ca
tue el expecta ve. Por ora pre, Padi a ral del
{tl et nome de Reo Sey Con ete nombre el 3r-
tsta design a parte femenina desu yo. EM dps
pesteriores Duchamp explars qu sip Te ab
fist poner de manifesto sa peste persona fe
Frenmay que yra elo hbo de invent un nombre
teresant. Bl de Rese Selay ~con dis sro campo
perectament la mis, porque pod sntenderse com
tn mero juego de palabras, coms taspustlan a inges
‘i dc races ease Cet a es
Ecambio de entdd de Duchamp do aga 3 ue
Man Rye fotografia vest de mujer en 121, co lo
‘we guc morals a image fermen deli.
Una de as obras en las que elementos masculins
son afadiosa Uma mje sa debe 1.0.0.0, ena
‘etcetera
Sire premise
‘ie degra be prove
‘vera psace ios
aH ue ern
Sst ene
ssn gh
Seer lasscnTite
‘ered esos
sear ae
‘ev ee
TTHi00.d ae deter
SENET oe
iow. oD Vera de
{Bet tine Mae de
eit sleet
rsp
a
Ire Sr deri
‘emg y ems
‘ue una repaduccisn de La Ciocod aparece etic
Eon ip Enel eto dela dama pueden dstngue
ta peo bigate yuna peril. Las letras el le
een ela prte inferior de ead-madey ctr i
ddd ls misma, promunciadas en ancl, da un laa
dea de lo qu Dechany persegl. Proves eons
Se entremerln en ete fp de bras en as que fator
idea es qui el elemento mas interesante a esto.
eg de pbs aprecen reerodamente ena
be dachampana, ontiyendo a subrayare sentido
fetico queen eu mayor parte posee. Desde el cebre
Aplin enamsed (19161917) en gue Duchamp rect
el ananeto del mare de pntras Sapoln on el
femre mi esr de-Cullaume Apolinaie hasta
Freuh widow (820), readme en que aparece una
‘ean en minitr,encuo tl ues eats on
Ieamsgiedad de lo concepts seties, resulta clara
1a Men de eblecer un Slog equoco con el epee
‘ade.
Ti Rumor sort (1916) ue Walter Arensber. am
ode Duchamp, quien trod nel iteror euro
fede cued un oqueBo objets, conf id de coe
Amero se rede on lee ao. Nadie sah
Bropio Atesber, ha sdb munea de gut se tat,
Se
rr
=
i
a
rere
pees e vile fe apron por Duchamp ene unas
ins dean de mode gue resulta imposible abi
To sin desta el conju, Es abi en una bra
‘pune del misma, sno tambien fo enigmstico. Yes
{oe Brel Duchy most a Trg de toa vida
tis maead incinaion por dota cites ease
er relia obras, nls qu To eigatco consti a
Hate verte eon he noe rlextones en torn a Gan
vido bien en la tia que el rasta dul hacia
1125 de ques retata del mando del ate par deca
‘or complet al jcres
ln datas tape su dy obra Duchamp
lenis sempre mest ndiscrinadanent stallmance, DUCHANE, Tom!
ta 1918 Ne
Mv tle sera et
EB tat,
Sangeet
geese,
a
Frere or deo
‘Satna “Ts
‘ay epee
‘tiga ea soa
‘ge pocn Eltce
Sharh
‘eee cameo
Po Soa
nwt een
‘ise gu ae
Sr pats ed
lo resale reer,
ot ola
‘anf na esta Now
York ai ls pienso
{note eaciom con
‘rt Olam te prion
hea yodens er
‘it Sly nue at
Crimes ae sre
tt cncen se de
dad con a fantasia, hecho qe foe asia por fot
relia como ura atid propia de lo stra. Sin em
FRrgo, Duchamp ctu de ese mado ya aes deco
{aca om el grupo sural, dg por Breton y, por
To tant, dete fablrse mis departs ete fs
‘lareanentoe que de poste nvencias eines
‘Uno de ls redumades mls imteresantes dl io
to's Ta Enea caso, Ducane op por ar
ina superficie de formato Boron my lary de
ce altura, enc ii. Despuscolocd por collage
‘pad de tls, tes imperdbes yuna era
Ena wna lager ge adit, como se tata de
‘un sor, ard delta pina, riers gat
hls pre dercin puede verse ef portaboels. Sean
fesinono Jl propio ais se watab de una especie
te yerumen de fas cosas que haba hecho anterior
‘oo supucto, el lo ada queria decir en absolut
ad fon gue ver con apna,
a rae Sl 990
‘Shor enna
‘Steines on as
unos meas
Prine del dlr 115.
Frode edceat
bce case me
irate Preble
Shane crus prope
ronal rn pt Ss
‘Roeser pres 0
Simin dnd,
‘ese tie,
‘fcamene ote or).
ees weds debra
Sie
|
LOS ANTIMECANISMOS |
|
nel ambit de la cnograta artista este
fon diectamente eaconadas con el ani
‘ent de a Primera Guerra Murs conse
has As deste a postura de os futurists aianos, pra
fue a eleza de is miguinas era evident, ha
A fos dada, para los que la guna er sini
A destruc, hbo muchos artistas ue en apn
ras scutes introdujron elementos relacionados
‘on el mundo de a guia,
M chs de as anormacianes gue se operon
El miso Aplin habia escrito ena tinchers,
auraceT91, teats que akan elle mein de
len eafones, ligand sic en cert modo can os
futurists, ue pensaban gue Ia sguera era ls hin
{el mundo» Por supe, Perna Lge, su tape ce-
‘ominds cmesnins Srl toda un trea
Ae pasaje y figuras humanas, atda geometrcamen |rs 90 art Calcio
ergnensal einen
times Ser
‘pure de 1915, se uri
Abu
euidelscameertise
ise dun,
eee
ee
ceeates
Sam
Secale
oe
Sao
te, dentro de una peli modi cabs, en la got
‘Fcolor metliud de In formas eine ecrdaba
‘harmemente as mgulas de gure
‘Par lu dhs, sin rar, bs guera ero
gran rnzntd, al que muy probublemente el progeso
ia claorao. or ese mato las miguna ytd
fle aenter de toda uncon, Ln dos atts que rs
tetera aordaron esta emacs fueron Francis
Peay Maret Duchamp,
‘Presa hala cometuado 2 relizr ss chas cone
tratosmecnismos durante 1915 Ua de ls pinta a
Uleo ms importantes de ese momento es Ts rare Ta
bien sur Te tere, Arbre In ehad extort
en auc east lg representa Tos maternls met
[eas Grados ypaeados.
en ln ima revit 321, funda por Pala en
117 canes pruners cuatro numerosagareseron en
Harelonn Garant a estanc dls en et a,presenta en sus pigs gran cathad de dbyjos con
‘ntimecaisoss La porada del primer nimero,
‘Mado en enero de 1017, presenta un duo de Pisba
titlad Nv, en el que pueden adertie elements
fue se rlacoran conf pintura de Duchamp qe leva
fe miso Ul, feta en 1912 Ea el ee Pare
"mnourese (1817) pueden vere dos miuinas en ane
mien de caacteristea entra,
ss porte poeta y egrafo Man Ray, que por
ssa fechas wel tambien Noe ork format
Porte del grup que fecuentabs Pabst reid
humerosas obra ities 0 calgon To ue ete
nada estrucurs, semjantes a qins,ocusban
Ta superficie yen seta quiet paren allo
Tn espera de gus alguien suier maria
Te toe lor sanimecnisosy dala lms
niet, in da alguna realizado por Duchamp
fntee 191591523. La nova puesta al desu por sus
Solera, an» sen a racion dl ane dads Por
(Geto Paz ino fuera porgeel propo Duchamp foe
redicango unos ers, er Tos gue explca mela
Feauefoseroguisaiunas de a ona que componen
bra sta a sera mis niga deo que es. Deve
tar el seni els pols sguiads d esta patra
a sido el bjtv de no pcos historiadores dl arte del
siglo, sin erago, et mister de La nova an s-
fe an, Duchamp eligi para sabe an soporte en ab
Suto habitual emo es el vidio. En dos panes de
Sel, enmareaas en madera) aero, pln co lo, bat
iy plore derretiso un eri de erste may
Tes agents de determinafas magus. Debio al
tpn formato dea obra el conoce trib tel
Fede Gran vsro aunave, por supuest, el aria sem
re refi el de La marke mise nu parse celta
mes méme.. De todo ee til, shake Dahir, que
{Salhbra que mas estas era el adverbio «mts,
es ro scree de sent) adems no hac
Ferenc nada e todo lo anterior, Mie tarde, And
Breton ealtldila plenamente en la valoracn que hi
‘Sera Duchamp de pl. Esha de gue east
‘facts elgera vido eomo eporte paras pitur
<6 peinipalente a que, con el paso del tempo,
‘eo amarieno ene, deb ald. Enea
Dio, os exlores, dspuesos sobre vin se comenan
puto
Dichamp concibi La nova como un gra mecais
smo de furclenaiento impress es dei, como un
{Eten santimeanismon, aja mane isla de
frconar is nul como rnquina El tema fo desea
fata 1918, Na
Sharan
obetb en Sane
‘Sao aden
tener 900 Sus
Debts
Patent Sig
Fat romp ory
(ESju ia Os dee ame
‘rnienensoy mis smane
ata odesmance DUCA, Ls
cepts
Sheree gen
‘Sd reds et meses
Shen ty dis
‘reece ect
iene ste ne
(ei anateueteer
toys Ane 2
Sc Pash
‘esa sre, ate
Scns como me
‘Sogn cand: Se
scones nado)
rar ee, le,
‘even ma tec
‘geass men
Semmes arora
sro bn diferencias, esac el mbit
{Evora ena parte superior de a bra mers queen
[aye nrg ip bite de los otros.
insta eis en In Bite verte torn a as
Aierenes pres ge sorties encionad pinta
pueden kersereferencin comers a cad uno de fe
{nite anu prolagonistas. At, Duchame da ders
fombres a neva como, or gerne, Motor Deseo,
[igre Ahorcado hembra el mismo, Ham a os
‘olera aparat eter, aes mldes maco 9 cemen
{ero delves» uniormes (gendarme, coracero, ol
‘Sea, metered cafe de etctn, mensaer de
{po almacin eyo enterado.
Tiny won super ee dalungen a gues p=
tex vi ice, a inscripin de aba oles res po
fey mae tis. Ens parte infers allan In core
tera o tine 0 saganet, eli de aga, eased
heel fami oa sobs, les tubes eps,
{limon de choose, empuesto por Bayonet, cor
fut eins, chasse Ls V9 easy os ests
ols
‘Del Simbito del vin fo qu sabe es gut de ta
coma i Vis Let, pus representa su oreimlento,
{ant ee pstones nen fais de evar a
Soto descargas ofa procedetes el ova,
Th cutee neve irs, fron obtenidos median
spare de nueve ceils embeds en pn res,
tents com um exfin de uguete. En la zoe interme
fin aparece eves de nova que nose ve pore
teangparene
nel dominio de le soto desta el hecho de ut
sé se tat de maeve moles mach, por lo cual todos
‘lee eareen de personalidad propia Som oo aes
fads or meso el gas de alumbrado. La zona entra
fe dicho daring eat de choclate be
Se hala en movirento contin y, ant a aparecen
ies tetgnsscliasqe bsersan todo lo qu ext ot
‘endo
“ama pure apeeciarse a yesar do minucks que
puede rea a descrip de bs dino elementos
Pintios por Duchamp sobre vii postbles inte
‘retacines gue de too ello puedanifere son an die
‘ess como sapesadores se enfente al conn. Ye
Precsamente ahi donde reside lx novedad plate
Frentoduchampiao, ene grado de maxima petra
(ee! artista qu imprimisureiacié. Oseran-
{Dis terior evolu de Mave! Duchamp yatenden-
(bah oa gan obra gurl ocd vente aos de
‘a, It que llva por tule tant donne: 1 a chuteAS RAY: Pati Hal
{cokes prt.
at yen a
rite ula La
‘eri
(ome So A coms
ram pens a
‘hc nae,
cau, 2) e gz ebrage 19461968, se eg aa com
‘hg de qu pa atte juego constitu el ator
{tence su pantenmenos. No slo se tataba de
“Soran: en el eapecadr sno de elborar un fuego gu
Ecchi entre mismo y obra en seg ra
‘Son nomas reas, por fo ante, creadr es
{ucione nvr: que no conduc aia alg
re determinads
‘cull cs, lanai un tanto detenitamen-
te obra de Duchamp se leg a conlusion de ue en
(Ct espltydad halé un tad de Siro alec
vlc, mde que en culguer or artista de sco
May réidamente s peri a infoencia que eer
cielo eaiasnimon eras por Duchamp P=
‘fbi ues usr aris los atistas qu optaren po
Sulrcaminos silares, Ate propia herman de Marcel
Bechamp,Surane, ela intr con eementes me
facts en tomo de 916. Jean Crotty Morton
‘Sthumerg fuer dos de os artistas que también deh
Caro vrs cra dia temic,
Mae dec ene queen el mbt len, aunase
Dadam enezase algo mss tarde, también bubo
frac artist ue eligran para sus collages tera
Tnlonades co i guna ese eantext, la m=
tae, dese lego, lords de manera may neal,
genera, a rte epee una posture erie por
parte defor stares
|
|
RAOUL HAUSMAN: Cabs
‘ck 1910100.
(i asin Hana
et
cele evs Der
lrmde aa de
‘owas mii de
‘Whoa cone
fers maces
DADA EN ALEMANIA
1017 Richard Halsnback march de Zach a
Bern yen enero de 1918 organi la primera ve
Ia dla Sin embargo, no foe hae mes de
‘Sel eundo se labs aan veladaen a Sala dea Se
‘xsson erin. Bl ens polite ya terestyous
aie Tat ale
ravi sos,
fon ee aaah
ep amar ens Cems
Ui spare det alo
{sis ue sae eo
feet mk ais
Men de
‘cn atm pollo
‘Bred anu ete
Fen ces os
(0 Ele fos nso
‘ening un peo
Gin sin
ipsa mena pre
Sete
RAOUL WALSH: Fn
(ven 1920, Be
ken ret
Enis Ps Fe
Tame Dad ete
Buca er
Tu saci |
‘Srmcio de maa
‘ld coneunfore
Sian year de ro,
‘ila tare ema
Minar engi de
‘eso ole
sconémica por Is gue atest Alemanis tr I
theta foram, sn ded alguna, wn apropiado calla de
alt pra poten sertimento ge Dads ale-
‘ni que, dade rs Hncos,fvo an elglfiedo mucho
Inve paltry vent qe el que piers haber edo
nar.
figure el mencinadeHusenbck, Dad reunis en
vin artistas como Raoal Hausmann, Hannah Hch,
“ohsnoes Bande, Waland Herald, John Heart y
‘Ceovge Gran Con respect ete timo drt Ret
‘SShotters qn na eat exert en 1904 que mane abi
{Mo un dada, sis gue tan slo habla ventado un
Feral poli,
"Con scsi de a gran veld de bri, Maenbeck
public el Primer Manito de Bere el cual are
Fei conta tdo nes gas 2 fray que estar
{contra del pron ans era er alt, Uno
fos aeten gue i eptesion tern en el smbito
to foe a dearacion de Ral Hausmann que abo-
itor lsinclson de os ves mater en os sb
tos pctaric yeu. Las eolges fotmontajes
auinron en Alemania, gress fos dadaftas, una
Inportania sn precedents, consierando ics I
sortconeseabisas.
Ta apertura ato ipo de materiales sin etico~
res de dole nguna ears resultado una serie de
obras sumamenteinteresantes El assemblage eliza
or Hagman que lleva pr ilo Calera mecca. BY
‘spit demos tiempo 191) abrds el tema del me-
anilsmo desde un punto de ita profundamente ir
El isa sta vbr a eabera Se maer de uh mi
‘ig ada una serie de agaratosy temas de con,
om sae trate de contol a apacled pena el
Indviduo. En certo mao ol tasondo ernie pena
‘ent cn los planets estundos por Duchamp
' rain en sus santmecansmess, Denaro a mg
fas pucsta en ented y surge ura mult de inte
‘rogues en toro ln vale de amis
Hausmann eects asimiso numero Bakads en
‘madera, sguendo ls Wadcn gemanic qe los ats
{ar exresionsas habla rcuperad comienos des
fo. Osada ompoicionesen as que eats mez
Aer, palabras ect con miyecus y mindsets
en figuras geomtrcs de caricter regular 0 ireuly,
Sern par lua Sus pomas spas de Yes
ta ade
‘Sein Hannah Hoch compatera de Hausmann, éte
fe geen Invent el ftomontae 9 tambien dentro de
‘ste fervno efected muchas ysignifeatias aprtacor
ses, Hoch, por su parte, reales ealags compl en
Tos qu integata por pepo tod ie de elements de
torn’ atin y Tos combiraba con fragments
tur, Pr se
(Soper rigs
‘preted or
et me tar pl
AN WO ar con
‘teaches pase To
er Morr Rees
Ste fnoate ta
Heat en pen acl
mn (agi
et sno
‘kgm to nando
{Ste burps
urinate
tiamente ents
‘ieee een ten.textos de ostat amigos sues o bn procedentas e de-
{erminados tls snunciares
Nabannes Bander lado Obedada Super,
se aa procamndy as miao, en reo del a 918,
Frendente Gen Sociedad de Racones Inertia Su
‘esd, Su obra a consttujeron peferenemente
Tages ftom. En sus compoicones prea
Cebi ats erie vcortados de eriicoso revista
‘Senos agente sce edad por 1a mi
‘ua
TH 24 de uni de 1620 se exkbré In Primer Gran
Fels ntrmcional Da en Bern lo a toes de el
fund eomprendere el akance qc leg a poses el Da
[Sino enlcmanin, Ele que amuncaba ln Feria
Sera ambien de ealogo yen iguraan como ore
‘adres el Mariscal Grost, el Ddasonh Housman y
‘Hbonturdads Heart. Eis alas eo xpos,
{arenas de los frets setistasaarectan dispels
‘len strain dels exresonss,smontonin-
‘lan pare produ un lest de acumulacion ee, como
ego, comporiata una esi grande por rere de
‘Soectadr,Culgue si vaco se lena cn carteles
1 plninas de des pblicctnes dada, de modo
ub a conjnto psa un spect un tan vertigioso
‘Shas tan snocdns cro Recuerdo de Ho Aug
et decchado mentor (1919) de Gros, y Da sit
Gs20 ce Hesmann,formaran parte dela expose,
Enna obra de ere timo se perce Ta ifaencia de
Cota de Chirico, ene moso de planar e espa,
ome el empl de erspectvn ara repent
Shel, Por ora pre, ns iguasrecotass de foto
{is adgueen, ens descontentaizacé, un caricter
‘rigmdico sara dels marigules dl plator met
fc italiane.
Bn canto aoa de Gros es evident gra io-
i om gure planted retao del personae, con~
‘edo ca un epee de rbot vive En Sere
WrSetarctas y grado eaizados algo despues, Gros
‘Sig sempre feria con ua densa cng satiric
lecieris cass sus aagues las eaten polcos
fea tan intensos que Te confseaon as obra
"iv ecastones La enorme cpacidd de prvoscin in
event Dat brings se puso de manifesto e todas
$end un de sus stv, tan plist como ite
‘ico despa define gran Fria, asec of
Amonague Bad, trots dl coals nent da cone
‘then toda Alemania yen esto de Burps el mav-
‘Sesto Dade Lr nla pati deHolsenbeck que P=
i coerce ein ati est
Seto ced pone ema
sia coo pring neti as
te
tek are yy ndin cn
sca po qn i dara st
Carer beau deta de Hannover estab or
Simian hr ors pan
She ih ce gon
aera or marr rinse
GEx"EN ie no 3 ov tbe ors es ae
Sten dec fn Hem ode cts
rata romp ep
Sy Sapo La aber Schetncces
Sher ssn og
{ere ceo moo, oponin eee dels moneda
‘ata pace destructiva dadaists. 5
Tan terete de Den
vel cnc an pa quent een
{Stone Sano wa ton np
Sega Ram cna oS
Dest aan en oon Dari
IE eed per aps nda de
tog dee rier Fee
ran Da 1920.
Foe ionme otn
Fertiod amb rnd
‘stan imac in
EA Sra a
Soitcine ge
Exetel
Seige deste
Soares arta on
‘teat bert a
cepa
ete‘GEORGE GROSE: Recon
Sout, desde
‘ee 918 Par Mose
ll ete Moder
‘rico de Gr bate
is de oi alle
Sinatra eerie 2
‘een dae
fe er Caer 81
{Son enim dre ga
ebay 1a ee
reltnaair comet ae
{Serta
‘eit conduc aun mundo
iia
Seana
‘lebanon
‘pena bres de
‘nando deta
‘re
‘levrnores, ne
‘ite coo es
sen la alela Der Sturm de Ben algo ms tad,
‘Shorten eit Der Str cons fanoso poe
‘setuiod an dan ume (A Ao). a obra poeticn
‘Bisco etan sipnficatiscomo lo pudan sess
collage
i Sporacin tent de Schiters al Dadasmo
ue in eel de cocepto Mere. Este vocbl, ae
‘Bevan te le dscotetaliacon de faba emer»
[Bis plabra KommereIcomerc, tena para Sci.
ters find bastante ayer, pes
{dau go de obra que Sur el contest ds ri
‘us de la guerra, pro que enplcbs una esperanza en
Tes aspects postvs dl ser murano Ts us compo
‘Seis reaftadas etre 1919 192 etn eectunds
Ent tcic del collage ewan or ital Mes: De oe
slo cllges anaiados hasta el moment, os de
Scher sn lor que ms alto grado de nventv 90
Sen fon se sen ne gue el aris recupe
SES te lv matrls de descho os elementos
Inst dnereos «inet. Desde pequetie objets como
atone tuccas has, petals de flores hasta pos
Metco res, frogmentos de madras tls, carl
Tilted wanspores pics, none, ios 7
Tiras uhs coms ran adhere or Shits a1
‘peri de sus obra sentido de orden prof de
tas composes Mrz ues uno des aspects
(te usa leon, A ede ue aa
tan or por ier ean: toc ea
Asin, exit en ns las eo mars
logan eo eto El et po a peut co
{atten or mai dea enna saa
importance Se con rape a
nla mayor parte de sus pinturs collages Seat
ters opté por un Tenuaje ata, pero en alunas
‘eslones pre intearslgin elemento gurato,
‘imo, por eempl, el Merzbld que leva por tuo El
puigula, en e ge dpone el perl en Blaney de wh
ror snerpesto aon collage
infura con el ejets de ftegrarospleamente eno
entero del oa, A media que nara el epee
tena a la dada de 1820, el tis alemsn se Scat
or un io de compsiciones en asemblage de madera
fierentes que poseen sumerosas pants de contact,
tanto com Is eaten neoplatiit como eon cone.
fructis, La austrdad cromatica) formal nunc lega
2a an iid ooo ora de ag l olen
“Theo van Does cokndador on Mendis dl uno
De Sf Ese perio se carat, en ane, pr las
reasons petunas que Scwiter ab co rs
‘ceonGe Grosz: Held
‘Simo 1920. Nace
Se Hass ded Mee,
Enea ermine
sie, Gee pe
‘lore tt sen
tconairhrer che
Sun eee
‘are msn el
des egtetea
‘Mohinitists europea come con algunos lanes deb
inde ts
teu rcbnes More de Sets, mis
rts psd sgn de ccm
Scar er tr rest rere
pe ls de
Tas iagerehen
Mei Rw 108.
‘ante eed
1
Mero (onstevecin Mer). nae apie Se a=
les cas se comenzara en 1623, euundy ef Daan
‘mo maviniento sak ando ya as tlmas elt
2s, spit dea obras inci deal anes eh
Sbita de dicho raiment que ne gue ove rea
ue cara y aa de exper Comorian deca
Fate ambiental que ea, el Mertauceupaba ua parte
4: vena dlrs on Hannon, Lr eres
‘ms desacda de nora er Is de cece a media
{ue transcuria el tmp, pcs lari, nunca dara
Por conli, is sfodnde elementos) te amp
Se'tataba de una especie de monument, conta
Dov males ders ae Incuan desde spe cat
tuna asa obra de mampoterisenalad de Bago,
las ditnas zone que componian e era estan
dea sos amigos delat rai queen elas
lsponia peau jets, rcaldos de oe tales de
agus. Al exsta una zon dad s Van Debus,
tars Mondrian, Kandy, Arp Cabo, Malet, fl
Lista En 1435 hab ere tanto lta aue
Schwitters tao qu practicum oii en el echo de
1s fabiacin para seguir dealin en lure st
‘onstruccén, Sinembarge, muy proto hab de shan
Senar incon su primer erst, pus co a subs
‘el ranomo af poder muchos atsas gv taba
eno deans designda por He como sentartte
unst ate degenerad habrian de sbanorar Alene
sur somes:
so an re
Sis ssa
‘abn tung ones|
rare
soci ea
‘ncuron deur ScurrTER:
ean
setae et
Sr Senta
came swore
‘Savona seen
herpes,
nin Scots que archar desu pus en 1857978
nin Scone oe, Tae na crt etic et
Abs ralria en Cron Becta, donde perma
Said su muerte, seed en 1948,
“hn hoy no sea legal sorrento
quoter de Selwiters yf etre importance
see octcminadhs atvidades ava de Ia
oad dl sg, La nue de determinads 2°
‘Rats dass recta cata vez mis evident
El grupo Dadi de Clonta tampoco ertavo marcado
poral come lo eter el eines, Sus compo™
esas principles, Max ErtyJehannes Baars
PETMAN nay presi a a postr Ge Tos datas
Teach, cs rater amigo de Hans Arp antes
Tait eotacto cin Por ora part, ef obra
ER? Seng. en sus nos, tu inuenel de ade
vga de Chin, 2 aoendeseubrio grails al mero
cers fe a eva Vr paste daieala por entero
“inl plore y collages de Max Erste distin
an gosto porn jie, as amo una tendencs a
wa fet damn, Los element fais or pedo a
Peis de ss tes pens se ieencion de is ZoMa
sete pcs los bord let pent el
rt ds tur En cunts aes eats prefer
Boar mat fay que eta ae as ve, pins 3
Pes numanasIagene engmaticas eextan
es tr fanstin no sons que SOEAONES
GPU sho ian un tanto rama, coms mis
tee errs prop art, al autopseonaliar-
‘eS contacts coe ceo data parsino foram
‘Mcaunes 9 frets. Ts rvs ge fund
ra fans Ary, tulad Di Sammade,claborron
‘igure eon, Eady rage,
aug fa frnddoantrormente un perio,
et atta, dentro de a ms entra ola
Pat en habia publica Ernst algunos artical
a Eetrarcinaamerte subversive, Der Veta:
‘arta prob al poco tempo. A raed todo ll
Shanes Brel fangs asec rena del Paro
aati ae dei 9 contact xn oes comunitas
(Gite e Alemania, Sn embargo, stress sy
de foc angel sane separ su acid pati
EB MEenunes como poeta y pinto dasa, Slo
‘Ceith en eunt estar separacin rie fs dos
‘EEA og a eomprenerse su act frente sd
are tense quince reqrocho, de mane cont
SAS Mer ef roviminte Dds como webu
alin de sus els pos, A eft una ex
-
BLAUER VOGErel pbs! BuletinD, age,
“Seon ene sav inferel eto con wn pogaia
ice oro
2 'El dia 20 de abril de 1920, Arp, Baargeld y Ernst
tnangarton un ras eps nom bet
ci,
Fi elt, econ aarce ere Suis
s acca aravesando unos avo Los carteles anu
SES tn cr
‘Seger delaobrase
ety arte
EP{LOGO
2 slo nce que tanciean micas
H sere Sra:
ita por Water Bern en sett a
eaten fs derek Su
Saas ccs po pone terrace et
tno Cisne owt camper cotton
puro de name sige pact ta de cho mor
Taide en de el art ea exp ele
od flo defo ef ro sel oe pe por ar
{eno ex yo aa faces ers
{ha des esos is ae lchanente,
‘too goon Egremont
Stina pene! Cubano queibatan so eds ene
Tito nue ua onacon pew. Ett
Snare sn tle wei dee de
‘tre ano er eee ptr sear
eel oe edad ase ex oro eles
Shnmenet aaa exten con soe ucts
“he vate pone manly naa
exe sneering para prem
Ssh coo anoria Tener W. Aro en
“iSlaa deanna mt, cmon one
ihn etn enn eis en el endo eal
Ss ete
DADAISMO. OBRAS MAS IMPORTANTES
PLASTICA,
boi a
‘ead decry un le
Pe Phe Maas ee
ln dees nil,
tear la.
rgb Ponda,
Tee enee
ira, Mee de res Histon,
Se
rat Pei Fan a Na
Sond Ae Hider
iiaocxtte Pre Mae Na
eee coe
rete
Fine, Oba tad ei
ce
Ready mades y Rayogramas
vee te i
Se
1916 Mara nachan:Prezambvens Noe
Trpode de vie iin erin
Sa
‘i New Haven. Yale Univers Art
ies
1900 yi fc ce
See ee
aroraEL ARTE EN EL TIEMPO
a pesnt rool retende sear una eoucn acca de a Historie
{Ate en base ua terminologl cic vio que los caleates de tos di
‘aed crane en otros momertoshstrins costes.
16
INDICE DE ILUSTRACIONES
a ee 9 at ce ce,
“Es i 5 de
‘rnb sor en a,
we
eee
Rit Sagm or ase
Sct. ae cyin
TAUREN HAN, Spies cape daeINDICE
Introduce 3
8
3
a
5
o
a
a
a
Dedatme
‘bres sports 6
EL Aate eno tempo
Indice de staclones a
BIBLIOGRAFIA ESENCIAL
1 tars ings ele Bsn clans a
Pacntesfotogeties:
Seas Prey SA, Moors el Ra il