Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
AKO
KAYAMANAN
BUNGO
Natakot ka ba? Huwag kang
matakot, pangalan iyan ng isang ilog
dito sa bayan ng Dinalungan. Hindi ko
alam kung bakit bungo ang
ipinangalan dito.
Nuong bata pa ako madalas kaming
tumatawid sa ilog patungo sa aming
bukid sa kabilang barangay.
Minsan, at natunghayan ko kung
gaano kalawak at mapaminsala ang ilog
na ito. Katatapos nuon ng malakas na
bagyo. Maraming punongkahoy, niyog
at iba pang panamin ang tinangay ng
napakalakas at rumaragasang tubig
nito. May pangyayari pa na may
naanod at namatay na bata dahil sa
pagtawid nito sapagkat nuon ay wala
pa itong tulay.
Dati maraming hirap at
sakripisyo ang naranasan ng mga tao
dito sapagkat mahirap itong tawirin ng
kahit anumang uri sasakyan. Sa
ngayon ay mayroon na itong mahaba at
matibay na tulay.
Alam mo ba kapag panahon ng tag-init
ay natutuyuan ito ng tubig?
Subalit kapag panahon ng tag-
ulan, sagana at malakas ang malamig
at malinaw na agos nito. Dinarayo ito
ng maraming tao upang maglaba o kaya
naman ay magpiknik. Minsan nga dito
pa idinaos ang pagdiriwang ng Araw
ng mga Guro
ANG PUNONG
TALISAY
Hayun! napakataas ng
punong talisay. Bata pa akong
musmos ay natatanaw ko na ang
punong ito ngunit hindi pa
kasinglaki ng sa ngayon.
Dalawang puno ito na
magkatabi, animo ay
guwardiyang nakatunghay sa
mga batang papasok at lalabas
sa tarangkahan ng Mababang
Paaralan ng Dibaraybay.
Madalas akong
nakikipaglaro sa ilalim ng puno
sapagkat malilim at malamig
dito. Madami ng bagyo ang
dumaan subalit heto parin ang
punong talisay matatag na
nakatayo.
Sa ngayon ay nasa ikaapat
na baitang na ako sa paaralan.
Isa na ako sa nagwawalis ng mga
dahon na nalaglag mula sa mga
sanga nito.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S.
Dinalungan District
SI GHENAIZA
Nasa ika-apat na baitang na si
Ghenaiza. Maliit na bata ngunit
bibo at aktibo. Kulot ang
katamtamang haba niyang
buhok. Balingkinitan ang
kanyang katawan at higit sa
lahat siya ay maganda at mabait.
Ang batang ito maliit
man ay may katangi-tanging
talento. Mahusay siyang
sumayaw at umawit. Madalas
siyang lumalahok sa mga
patimpalak at tulad ng dapat
asahan siya ay nagwawagi.
Tuwang tuwang sa
kanya ang marami sapagkat
malakas ang kanyang loob at
hindi mahiyain.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S. Dinalungan
District
PALAY
GINTONG BUTIL, ito ang
taguri sa hinog na bunga ng
palay. Mula sa lipak na palad ng
magsasaka na buong sipag at
tiyaga umulan man o umaraw
kailangang alagaan niya ang
tanim na palay.
Si Mang Noli ay isa sa
mga magsasakang ito. Sa araw-
araw na pagpasok ko sa paaralan
ay nadadaanan ko siya sa
kanyang bukid. Matiyaga niyang
inaayos ang mga pilapil ng
kanyang palayan at isa-isang
inaalis ang damong ligaw sa
pagitan ng puno ng palay.
Parang kailan lamang
mula ng itanim ang punla, heto,
may bunga at namimintog na.
Maaliwalas ang nakangiti niyang
mukha sapagkat sa lalong
madaling panahon ay
mamamalas na niya ang gintong
butil sa uhay.
TALASALITAAN:
gintong butil -hinog na bunga ng palay
uhay -tangkay ng palay kung saan naroon ang bunga
mamamalas - makikita
lipak - makapal
TUBIG AY MAHALAGA
Isara ang gripo kapag hindi
ginagamit. Ito ang nakasulat sa
dingding malapit sa gripo. Gaano
ba kahalaga ang tubig, tanong ng
guro sa mga mag-aaral. Inumin po,
sagot ni Angel, ginagamit po sa
paglalaba at paliligo, dagdag naman
ni Lara.
Panlinis po ng mga kagamitan,
dugtong ni Mark Dave. Tama lahat
ang inyong sinabi. Wika ng guro.
Ilan lamang iyan sa napakaraming
pangangailangan sa tubig.
Kayat dapat natin itong
pahalagahan at huwag aaksayahin.
Panatilihing nakasara ang gripo
kapag hindi ginagamit upang sa
gayon ay hindi ito masayang at hindi
lumaki ang babayarang konsumo.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S. Dinalungan
District
TALASALITAAN:
Konsumo -nagamit
Aksaya -maling paggamit
SALAMAT INAY
Isang araw ng sabado.
Maagang gumising si April at agad
nitong hinanap ang kanyang ama.
Inay, nasaan po ang Itay tanong
niya sa Ina habang naghahanda ng
almusal.
Umalis na ang iyong ama, nagtungo
siya sa dagat upang maglambat,
sagot ng Ina.
Bakit po napakaagap niya,
madilim pa ang paligid, muli niyang
tanong.
Ganito ang tamang oras ng
paglalambat anak wika ng Inay. Ah,
ganun po ba? Sana po madaming
mahuling isda si Itay para masarap
ang ulam natin.
Oo anak, kailangan din natin na
makapagbenta upang may ipambili
ng pangangailangan mo sa
paaralan.
Salamat po Inay dahil
pinapahalagahan mo ang aking pag-
aaral. Hayaan po ninyo at
magsisikap ako upang makatapos.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S. Dinalungan
District
IKAW BA AY
MAPAGKAKATIWALAAN?
Araw-araw ay maagang
pumapasok sa paaralan si Jedale.
Nasa ika-apat na Cop ala na siya.
Siya ang nagbubukas ng
kanilang silid aralan bago pa
man dumating ang kanyang
guro. Nagwawalis siya ng sahig
at nag-aayos ng mga upuan at
mesa.
Pagdating ng hapon,
hindi siya uuwi hanggat naroon
pa ang kanyang guro na abala sa
paggagawa ng reports. Hindi
naman nag-aalala ang kanyang
nanay sa pag-uwi nito ng huli
dahil malapit lamang ang
paaralan sa kanilang tahanan.
Lubos na nasisiyahan
ang kanyang guro sapagkat siya
ay mapagkakatiwalaan na sa
mga mumunting gawaing
iniatang sa kanya.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S.
Dinalungan District
TALASALITAAN:
Iniatang -ibinigay
Nasisiyahan -natutuwa
ANG PARU-PARO
Palipat-lipat ang paru-paro sa
ibat-ibang bulaklak, animo ay
may hinahanap. Dahan-dahan
akong lumapit habang ito ay
nakadapo sa bulaklak ng cosmos.
Ano ang iyong ginagawa diyan?
tanong ng aking guro na kanina
pa pala nakamasid sa akin.
Nagtataka lamang po ako sa
paru-paro bakit po palipat-lipat
siya sa mga bulaklak. Sagot ko
sa aking guro. Sinisipsip ng
paru-paro ang pulot o 7op al ng
mga bulaklak sapagkat ito ang
nagsisilbi nilang pagkain.
Kaya 7op ala araw-araw kong
napapansin na madaming ibat-
ibang paru-paro na umaaligid sa
mga bulaklak.
By: F.M. Dela Pea 2015 Dibaraybay E.S. Dinalungan
District
Recommending Approval:
Approved:
TERESITA G. EDRADA
PSDS ALBERTO P. SALUDEZ, Ph. D.
Schools Division Superintendent
PAUNANG SALITA
ANG MGA KWENTONG MABABASA DITO AY HANGO SA
TUNAY NA KARANASAN AT PANGYAYARI SA BUHAY NG
ILANG MAG-AARAL, GAYUNDIN ANG MGA LUGAR NA
BINABANGGIT AY BASE SA TOTOONG NATUTUNGHAYAN O
NAKIKITA. ITO AY GINAWA UPANG PUKAWIN ANG ISIP
AT DAMDAMIN NG MAMBABASA.