Está en la página 1de 18
ORGANIZACION Y DIRECCION INDUSTRIAL | 18 COPIAS LOS INDICES DE PRODUCTIVIDAD. Ojnyideg « GVGIAILINGORd 40 SADIGNI S01 C Pepiyigeiuas x pepiayy -onpoud a.ua upjoejas @] 4890U09 K ojuBIUL -eyoenoide ‘oxua]Wpuas ‘eIDeD!J@ “ejoUB/D149 owoo sale seoipyj uoo aquazs}xe eonueW -98 UgISnjuoo e) ep e1ej9 eapl eun sue ;— sesaidwia ap ugioens}u sHupe £ ejwouosso.9}ui ‘ejtuouosaos9eU! 2 ua ojdaouo9 fap ugloeoyde ey se01/dx9 1epog— 803819 -uoo sojdwiela sepuaq ap zedeo 498 K pepiant -onpoud ap seoipu) $0] ep ugisaidxa ap sew “toy SoquasajIp se] UoD opezjsel}jusey se1S7— pep -aszonpoud ap o1jdwe ojdaou0e ja sepuejuy— "e189ap “pA ojnusdeo ase 499] ap sandsog isoayalqo, 18 captrvio 5 INDICES DE PRODUCTIVIDAD BRUTA Y NETA, TOTALES Y PARCIALES Productividad Totat B — Productividad Bruta Total = —2— B-MP ROMP — Productividad Neta Total = Por Centro de Consumo ie Reaursor B " =—8 = Del Person total! = B= = De Protueciin = EY 2 pe Empleaios = = B — De Mano de Obra = Ll MO 3 = De Capital oe as primes, 2 — De materss pimas, Be capitsl = etealesy partes = rp 3 3 = De energia — 23 = De otros intumos © = 2 Productvidades Netas Pacites Produetvidad Neta Parla de fa Entrada B—ME (por tipo de insumo) t Produetvidad Neta Parell para fa Entrada BMP (por centro de consumo de recursos) “T=MPr TLUSTRACION 55. ‘Los {NDICES DE PRODUCTIVIDAD ug La productividad total, global o multifactor, involucra en cambio todos los recursos (entradas) utilizados por el sistema; es decir es el cociente entre la salida y la agregacién del con- junto de entradas. Salida Totat Ehirada Tora = Bienes y/o servicios producidos = “Mano de obra + Capital + Materias Primas + Energia + Otros La suma (agregacién, unificacién, hom jon) de las entradas puede hacerse de distintas formas (lineal, geométrica, etcétera) e involucra el peso relativo de las entradas y muchas. veces sus precios. Un ejemplo es: $ 120 de producto por cada $ 100 de re- cursos utilizados. Las productividades parciales (como Ja muy usada de la mano de obra) deben considerarse cuidadosamente cuando se hacen comparaciones porque incluyen los efectos de la sustitu- cién de entradas. La productividad total, si bien no tiene este problema, puede ser siempre criticada de acuerdo a cémo se hayan ponderado relativamente las entradas en el célculo de agregacién, El cdleulo de la productividad total es indispensable y de idad para comprender el comportamiento d rexpretaciones erréneas. jemplo, una materia prima de mejor calidad, pero de » puede permitir una mayor velocidad de proceso, Si suponemos que esa modificacién no requiere mayor mano de obra, se deduciré que: Ia productividad parcial de mano de el mismo tiempo maquina)... pero, ¢se incrementa la produc- tividad total? soppousiayui sousrq so] ep oywemmeyen Je so pepy oxdaouoo [2 swiapisuoo Je soorede onb ejqunasuy ewer un viaN O VINUE AVGIALONGOUd 'sz “(pepmtaisuas ‘ap sisy[pue) pepanonposd ep seanejer sauoreizen sor -ofeur uaonposd anb sepenua ep soiqures so] uos sajyny — (sepeniua) sosmoat spur 0 oun ap uproEITEA v] cue (J¥101 0 [eID -aed) pepranonposd ej ap ojquues jap pnayuBeur Bj so yn) — nago0u0 psarda pj ered pepriin eyonur ap so ‘seaqeyed sesod ug goius!a sod ¢] un ua sopeajduia ap pepluro vj 29 -npoa as vapenstunupe upioezpeuosex wun 2UeIpeU! aM TL ua vsoadwa wun ap eo: pepralionposd e[ wsseA OUND? 1 “epeurmioyep epenus etn ap jetozed X oxpouosd pepuanonposd eon eoppur ojdurafe 2150 ‘ope 20g ‘Terozed ap Te op i ‘avarationaoud 94 saoraN} SOT -t1oose stuousjensn so oppauioud ap oydsouo> Ja “epeaquas wasps -s0y sod sopronposd zjeur ap sepejoucr z ‘ojdwafa sod ‘orpaur -oxd uo uvsaidxo 2s sepupianonposd se] ap aqzed 20seu 7 “vpouoiousw vpyes vy syonpoud vavd (sjop vapduwe (svpossue 0) vpoasue ap popjauno vj & putossis fap [D101 vplyos v} e4iua equeo09 Jo so oIpauioad popranomposd 27 olpewosd pepranonposg “e vesorduo vj wed spur peaydxe opis ey ex vjwOU ponpord ep oidaauoa 13 odd un ojerejse mbe wsoxouy ong ue jeusBaeur £ oypawoad pep) T¥NIDUVA © OIGIMOKd GVvGIALLONGOud +z “soanejas sojserd soj ua soiquivs so] spusiut 100 woqap OpuENd o sEoTUIgUODAOIDBU Sait ugh ua vporziojva piso vpyos vy o1ad “s011a) aiuauimjooxe so vpezopa popranonposd VT ‘exaigo19 "yy ‘eumbgur sesoy ‘erquioy-seioy ua vpenuo ep A “19 ‘sopepiun ‘sopespeno som. sur ‘sosiaui ‘sepejauor ua epesoadxo se}s9 opond epres eT un vB Jon “sopossua sv] ap vun ap popiun sod vpys ap pupnuvs vj ‘ousjus o] 9 0] © ‘vpouorousu vpryps vj stonpoid vand yposiua psa op ssa09u popyuro vy & vUi93sy 2arwa ayiiai909 [9 sa vpoxjus DUN ap ¥DISIY Pupyajonposd OT VaVZINOIVA O VOISIY GvaIALLONGOud “z § o1nyavo oct 122 capiruio 5 (fertilizantes, insecticidas, semillas, etc., en una empresa agri- cola, 0 partes y servicios comprados en una empresa indus- trial), Existen dos posibilidades: incluirlos 0 no dentro de las salidas y entradas. Por ello la productividad valorizada puede ser bruta o neta. La productividad bruta es ef cociente entre el valor bruto de la salida (que incluye ef valor de todos los insumos compra- dos) y la entrada (o el conjunto de entradas) que incluye 1 bién el valor de todos ios inswnos. En la productividad neta también Uamada de valor agregado, no se considera el valor de la materia prima y partes compradas por la empresa dejando por lo tanto en consideracién solamente el valor de los insumos que la empresa agrega para obtener la salida final. No se trata de una productividad parcial, ya que para obtener la produc- ividad total se sustrae del mumerador y denominador el valor de las materias primas y partes compradas. La productividad neta entonces relaciona parte de ta salida del sistema con parte de las entradas del mismo. Notese que en el caso de una empresa exclusivamente de servicios la productividad bruta y neta se igualan, ya que no existe en Ja prictica un procesamiento de materias primas com- pradas, Este indice interpreta Ja forma en que se utilizan los insumos més controlables para la empresa, 2.8. PRODUCTIVIDAD DE UNO O VARIOS PRODUCTOS La productividad de una entrada en un sélo producto es ef cociente entre la cantidad de salida generada por un proceso gue brinda un solo producto y le cantidad de entrada necesaria para producirlo, La productividad de una entrada en varios productos es el cociente entre la cantidad agregada de esos productos (salida) y la cantidad de entrada empieada en su generacisn. Los {NDICES DE PRODUCTIVEDAD 123 El concepto de productividad de un solo producto es simple y claro pero desde el punto de vista practico su medicién puede complicarse cuando entradas (mano de obra, maquinaria, etc.) comunes a varios productos deben asignarse a uno en especial. Su utilidad desde el punto de vista técnico es muy grande. La productividad de varios productos es util para Jos eco- nomistas pero tropieza con el problema de la agrogaciéa, dificil de realizar en cantidades fisicas, y por ende Ia mayor parte de las veces debe hacerse en unidades monctatias, Por ejemplo: Supéngase una linea que Ilena aerosoles. La linea es usada para llenar varios productos (desodorantes, anti- transpirantes, etc.) en recipientes de diferentes tamafios (chico, mediano, grande, "hombro redondo”, “doble hombro”) Decir que 1a productividad de la maquina Ienadora para el desodorante XX, tamaiio mediano, en envase de aluminio de doble hombro, es de 60 unidades por hora-miquina es indicar tuna productividad de un solo producto. SeGalar que la productividad de Ja maquina lenadora de aerosoles es de $ 5.000 de valor agregado por hora-maquina es dar una productividad que incluye a todos los productos. En este caso en que los productos no son extremadamente distin- tos quizds con alain criterio se podria ponderar la mezcla de productos y obtener una productividad fisica de 45 “‘unidades” por hora-maquina (donde “unidades” significa unidades de to« dos los productos) La agregacién de productos puede hacerse de las formas mas diversas. Asi, por ejemplo, en productos agricolas destina- dos a la alimentacién una forma es sumar de acuerdo al valor nutritivo en calorias, Para el caso de animales la FAO usa fac- tores de conversién que dependen del peso del animal vivo y la calidad y cantidad de su alimentacién promedio (caballos 1,0; porcinos 0,8; ovinos 0,1). Otro método especialmente utitizado en mediciones de pro- ductividad de hilanderias de algodén (aunque itil también para otfos productos) es ei llamado método de producto y proceso normalizado. Se aplica cuando el producto se fabrica en varie- dades que pueden homogeneizarse reduciéndose a un producto tipo o base mediante formulas de conversién adecuadas. Los ‘SUUDISIXD BIRUBWES ULsHJuOS 21qEIuOUTE] by aeaeppe ap uy & seansadsoz souorquyep se] xesjoord oyue1I0d aur apa sod ‘eyjnsoy ‘uorsezyeuorses A pepipiqeiues ‘ovuayia -eypaaoade ‘ejoeoye ‘Boualye ‘pepranonpord seqered se] ap oitizar ugiodaoe Bj aeroxd ou wnBud[ ey ep oLeUOIIOIP 1g VOLLNVIN3S NOISNINOD “€ . “ypois ap — -orpowiord — “epezysojea — yerored — separ vyut ua oysnt uesn 9s 39018 9p sapeplanonpord seisz -ornpoad 2p pep sod eprumsuos ySr9u9 e eeyas ou anbsod (YY, 0d -By) ofny [2 a1qos wpe vorpur on ‘asioard of a5 opuens opezyiin sas apand (gH $) wousiod ap yo07s 959 sep sa *(euaipaia ‘ofa ap sodimb> ‘sesoprysasoo ‘sazoisen) sodmba ua ajqruodsip eiouaiod el ap vap! Bun vp vaspis9q 10d O81 op “By QOS Aonposd exed gH + uvsn 9s anb apsaq “opronpoad 0] & vuwase uoiseiojdxs eun wa epezynn vjouaiod ey anue seuorsear se] wos ojdurole ong onvIsa PAPI Eun EpULIG !eqo 9p OUeUT ep Y90I5 Je s1INP -oxd apand anb of aprur vani0] eNO ap opp o ‘ajqiuodsip vigo ap oueur v] ap sopepur un so orad (Zeyp 10d euosiod epes vfeqen sezoy sovupno?) onBiquie spur so soqpuy ]9 “eIp-euosiod aod sayanbed ggg ow1os worpur as pepranonpord ¥] o1quuiea uP IS ‘ugfoworqey op Pepisusiur ep & o1snpoad ap oft} ep "esrureutp opt wun Epuitg pepnues visy ‘aiquroy-vioy 40d saronbed cr owoa astesrpur apand ‘orpawioad & yerosed ‘eoisiy peptatronpoad ap uorsardxe wun vsn as Ig “afvjequis ap osoaoad un ap e190 9p fouvat P| ap pepranonpord Bj opuezapisuos eysa asefizgdng, “aorpuy yep sopeuruom 9p |p woo opsuorsejar yise pepinnianpord wy avsaidxe ap vuL10] |e vjouaLajar Uo sezear ages anb uoIoUASIP LUNN ey Omid 0 XOOIS 30 GYaIALONGOU “2 apap ead assapod uaqap sapepyes o vunzd vpsoyeu ap sodn sawuas ap so] ap Jeuy oynposd Ja ua erouaproat wy & soanezado sor -uatraye £ wfouanses e omens ua sareyruns 403 A seprayap sasey Jouas wogap [euy o1npord Je reHoy[ ered sopesydus sosov0sd § o1nuavo ver Indice de productividad Parcial Fisica Promedio Brita Un Producto ‘Stock Ejemplos 47 paquetes realizados por hora hombre 2000 Ky de producto por horamé: quina 1,1 Kg. de galletitas por Kg de harina 2 Kg, de trigo por Kwh empendo 2 toneladas de maiz por hectairea- 731 toneladas de cemento por per ~$ 120 de producto por cada $ 100 de recursos utilzados —$ 8000 producidos por cada $ 100 de salaries ulilizados 60 unidades del producto A por ho- raméquina| USS 230 de PBI por habitante 20 clientes atendidos por vende or en el dia 1250 Kg. de trigo por HP de po- tencia utilizada 30000 Toneladas - Kilémetro por camiéndia Obsérvese que las expresiones se combinan, -Ejemplos: Indice de productivided Total Valorizada. Marginal Neta Varios Productos Flujo. Ejemptos § 120 de producto por cada § 100 de recursos utilizades $ 4193 por hombreafto en la indus- ‘ria manufacturera La productividad aumenta en 8 pa- quetes por horahombre si se aur menta en 10% la velocidad de ta miquina empaquetadora $18 de valor agregado por eada peso de recurso procesado “USS 15 de valor agregado por horaoperario 48 unidades de producto tipo (6 ba- se) por hora-maquina, (60 unidades por horaméquina 15 Kz de producto por Keal de va por usado ~ Productividad parcial y_fisica: 2 Kg de irigo por Kwh empleado (es a su véz una productividad promedio) — Productividad de stock y valorizada: USS 2230 de PBI por habitante (que es también promedio) ILUSTRACION 56, 189 ovuotunpur- 1a “3x 097 onpord “2:9 ‘opesaoard oronpoad Jo ue seuiaiq ‘(a18 ‘youauy vn ‘oroifipe un “numb oad ‘sepered op esneo © wzoy sod “By 907 $9 YEN UoIDINP pu vim) pondvo Jep upsov2}yin ap oppi8 jap vpipau bun sz -oad ng “sopreiado ¢ tod opipusie so ousoy up :ojdwrols o s 5 ee a = BB F ae g 4 8 2 8/8 oo FB S se iB Be = &{€ B/E el g GEAR aE & S22 siz F g 3|3 af z & Be a a Ee s : 3 ei 3 = = : s 8 8 5 Wal €iqo 9p ove ep jeIosed PEpIANENpOSg Be aif AP a u 3s g AE 2 aepuyiso eiqo ap cucu: op yemred pepinonpeng & go is #8 28 ae BS 22 Be fe SZ. ue as o A = = 8 & & B “e : 3 5 Im ap opps Jap vpypaut seunzd vax “Saye -aed sopopianonposd se] axjue sauorovjax anb vs0> exo wos ON epewe)] 27 -e seuareur & peydeo ‘eiqo 9p oueur v] ap repuysse £ soj eiqo ap ouew ap eoua!o}s2, OLNZINVHOIAOHEY - OLNFIWIONSY * VIONSIOIT “He ‘gquureanjoadsat ‘seumnid seizeiwur qende “eigo op ouwut ‘sos canooz So] ap UO}DeZTININ ap Opers Jo usprur souwae} sorsg, qvarAtonaowd 40 SEOIGNI SOT lat sopiuaigo sopeynsar so] asresopisuo9 papod ‘vsoadura v ap vase un ue ‘uofouny eun up ‘eoze} wun ue asuaid as onb erdursig viovoua ee Sy/By sao __ 6usie S59 = “ayy osco ESE = Bove ap an ogoc/in susie __1wou owmsuoy TOHEY op Wi OUE/IT SHOR “—FePUPISD oMNNSUOD __ Ruud eoreu esa uo9 uprDesuigey 2p JepURISS PEpNUED, Tauud ware ese uod epeolqey Tea1 PepHEED sepueise ewrd euovew ei 9p “seinoye® ap sepejauor s'shoe weDLIqey 28 ei ‘sepejauor Qg0€ wos anb eX “By cg6‘9 eynsaz orpousord eax sojeA P Opeuruioisp sami un uy “[euyy OrMpord ap “Sy sod vupey 2p BY S610 IepuyIse oo{yfoods9 oUMsuOI oWOD suHJep 9s ‘sopeZ an soporgut so] & osazaid fap wzafeamen ej vped id ap “By tod wu opemutioiep un reoj3qey wed anb aseBuodn: “seppuaiow so] & svi “uid svizerou soy op uproo2yym ap opou8 jap vprpawu Dun sz _sewid seya}eu Se] ap Owus}weYyoero.de,, opewel] |7 “0 “(oun) | ¥ soupur ordurars 59 coruipl ojayuNpUer op 02 ordaoton Ja ‘aired eo 20g “9% OOT & FONAFUT Fo[eA un ust oz ‘avaralioadoud 3a Sa9TQN} SOT -uateursou ‘(oun) 1 anb saroseur uos sajeisadse sosts sounsye ua alg Js anb ‘oqusiureypanorde-onuarunpuarerouatsyye op S030] ea so] B atlodesqucD 9s oun anb sofeur J0jeA asq “coItHgUOSe opnuas vduai euraists Jo anb exed (oun) 7 onb sofeur axduzais 488 wOqap ‘Opruyop ey 2] 25 owLoD jer 1 “opiqiosqe 069 Jap tt openstarums Jojea [> exeue ou aoxpuy aysa anb rearasqo so auersodwu] "96 0OT ¥ Xousur aiduioys so copys aise vonoyad Ee] UG “(EIB ‘uotia ap sopeprun seuisyu se{ ua) Opiqiosqe s0[e9 Jo 4 (exB19Uu— ap ezainbsayens sapeprum wa) opexsurums ofeqen ja anua aivers09 Je FOIOW JEP osnwuP? o;iannpusd eMIUIOUDP 2g doxd yo uo aeBny “oxp' auan & ‘ane ye £ a[qnsnquios je anus vor aod usonpoid as wusaiuy Uprisnquios ap saiojour so] ua suping -ssuoo sepeaaye uoisard A empesoduiar ej ‘ouemu0s Je J0d cependfa emexoduiay e zodea e osed 4 o1uoH -vo 9s ene Ja anb 99ey Jo[e9 Jop ugjoEper £ uproonpuos 30d anb ‘10119}x9 owsOY UM us sen] sua orse sodea ap vunbyLL e| ug ‘uo[soid ap A emreraduias ap souo;seaaye opto Jop s1eIsU opeujuiarep wa awauiedss seB [2 onb orresasau se soxo10uL soquie ug “ezisnj eum opuostousa ‘upIDeIo2 op oTveruNAoUE uN un ‘solojour soqure ug “sodea ap eumbeur wy £ wuzoq! uoRsnq ‘ZOI0UE op se[exeue sodn sop uo vonopid | ua vzear es ososoad asq “ofeqen ue 20[eo ep uoIDEULIO -suex] ap osaooad [a eziyeue 9§ opuens oruauNpuar eaqered EI 9) -nowpenniqey Ue7I[NN sostus=} £ soxstusBUL ‘sooTNUIID SOT = 8k. BM 000 eo ae sx = _utmbpursiow/S¥ woz _ _tear wuysbyus ows, = —wuibpuisioy/iy gost ~~ iepapise womnbyar ous = _Rumnbpur ef tod rwourgey © voj9a1 pepHUTeD wobeal ef aod epeouaey (wal pepnuey = sepuyiso eummbgur e] op [wosed pet = OLNaINIGNSE eet 130 capiruLo 5 no sdlo a la luz de la productividad lograda sino comparandolos con lo que se esperaba obtener. La relacin entre resultados y metas se denomina eficacia, Es decir: Eticacla = Resultados Obtenidos icacla = en no de- Esta palabra, denominada en inglis “effectiveness” ‘be confundirse con eficiencia ("efficiency"). Ejemplo: Toneladas vendidas en el aio ‘eta de venta (en tn) para el alio Es decir, un gerente puede ser “eficaz” si lega a las metas establecidas. Para alcanzar esas metas puede no ser “producti- vo" (usa por ejemplo, mis vendedotes, mayor gasto de pro- paganda, ete.) 3.3, RENTABILIDAD El indice o tasa de rentabilidad es ta relacién entre la uti- lidad obtenida y el valor total de fos activos empleados en ge- nerarla. Este indice comenz6 a ser muy utilizado desde el aio 1919, en que la empresa Du Pont creé un sistema de control toman- dolo como medida clave del desempefio de Ia empresa. Poste- riormente muchas compafifas comenzaron a utilizar el indice con diferentes variantes en el numerador y denominador a fin de lograr medidas més realistas o simples, Es confundido, a veces, con la relacién entre Ia utilidad y las ventas. En inglés se lo denornina Rezurn on Investment (Reterno de Inversién). Suele a veces distinguirse entre este indice, que se denomi- Los {NDICES DE PRODUCTIVIDAD 131 na tasa o indice contable de rentabilidad y otro, que se califica como tasa o indice financiero usado en evaluaciones financieras. Los textos de matemética financiera analizan las ventajas € inconvenientes de los diferentes métodos de evaluacién finan- clera, Uno de los més usados es el que calcula una tasa de rentabilidad (de retorno de inversién, o de interés equivalente). Este método consiste en tabular el flujo de fondos (ingresos 0 egresos de dinero) diferencial entre dos alternativas y encontrar Ja tasa de interés tal que el valor actual de las erogaciones sea igual al valor actual de los ingresos (el valor actual de una suma futura de dinero es aquella que colocada hoy, a interés compues- to, se convierte en esa suma futura). 3.4, RACIONALIZACION La racionalizacién puede ser definida como el proceso de eliminar elementos no razonables, irracionales e ildgicos de una actividad cualquiera. No es, como en los casos anteriores, un indice. Ejemplo: Si el anilisis del procedimiento de célculo de sa- larios permite sugerir otro con menor cantidad de controles y formularios més simples puede decirse que se ha realizado una racionalizacién administrativa, 3.5. RELAGION ENTRE GONCEPTO Los conceptos de productividad, eficiencia-rendimiento-apro- vechamiento, eficacia y rentabilidad estén relacionados. Puede ser interesante analizar una serie de ejemplos muy simples a fin de clarificartos atin mds. ap sto0q sosouau saqey Je A saxousur uos seispomrus £ SeIOpINLIsIp ap efoueUeB op sousBrpUE so syed aso Ua “sokeut so oronpord Rs 9p o1se1d J opepms ep vsusteduios ousA ou oWIoD , ssauo}oqpuos sayuamnfis se] up ear uanous as 7 vsardua | "Z ape] anb 1oseur oyonur so q Bsauditio | ap worst] pepranonpozd vj end op avsad y “soiuazeyp sasyed Sop ua sajen8) susouduio sop ojdwiafa sod asefugdng “q esord sua ye] ap vj e zokew o jens jouaus 19s apand z esoidwa vj 1 roxeU Bue! BUIDISIS 9nD? yonposd sequaieyp woD cred 's9j -enSt o1uawersexe sesoaduio sop ue syusuresanu asasuptg — “eye spur so x esouduia vy ap pepy vuoi vj opus sod A zoseu se pepynm vf “sorses A sorsoo sos0u wus J9ua1 Ty “wreIeG woInoP[poxpIY wABIAUD vIOUTAGLd ESD UA -spxa 10d ofeq spur oys09 un au: oumsut) vouniapje eiB12u9 e] apuop ua £ s . ap e208 anb uprsowozd ap eoypi80s8 vuoz wun uo syed Je ua epeoign #159 4 vsaiduro vy anb esvBuodng “x vsaidui ej v soseu © jen8i ‘ioweur sas opand x esardwa ej ap pepyqeiuos Py epepyrqeiuar soem suan esardwa 9np? ena usiquies se arquioy-exoy sod sepeprum ua exgo ap oueur eB] ap. Honpord ET “oronposd ojos uN wesLIgey amb (219 ‘up}oeZ sjueBx0 JenSr ‘soronpoxd soyenBr ‘eprpuan pepruys pensy ‘soaqie sojendir) sojen8r sywowwyouxe sesaiduia sop ua asasuslg — “pepynn e] weurunsiep anb sozox07y soy 9 afnyur eursrsis Jop OW03U9 Jap OTuOTUTE|IOdwIOD jo anb w ‘souozer suno enue ‘agap as osg ‘sou0}IOIUe sose9 so g]dwis wey se ou pepiayanpord B] uoo uoTEfar ns‘ “oe soy £ pepyiin ey enue aquers09 Ja Pepryqeiuas vy] 195 Ty (9 owto> iqeques X pepianonpoid asua ugroejoy °q eel ‘VOIALIONGDwd Bd SADIGNT SOT 'y BUIBISIS Jap ¥] anb roUEW o jenBl “Joseur Jas yspog "sop -eflj soxepupise so] ap yiopuedep gq euiaisis [op vise EL ye SPU [B03 Pepranonposd ou! ito 9p 03809) soszu9uosa wursisis anb rages exed ("21 so1ep z920009 and wUgEHy “104 ‘eugo op oun v[ ap Pepin -ponposd ej anb zeoeq apond ‘aqu9joyo os0d v1qo ap our uOD vperedo f oyazunpuar ofeq wos une ‘eprdgs spur vumbpar ean anb ayuauajduns asasuatg “V [ep e] & soMeur 0 ‘TenBf ‘rouaur r0s yupod g euaisis Jap vigo ap oueu op pepianonposd ey % $6 ap stud seporeu ap or suaqureypanoade un £ 9% of ap eumnbgut ap oarupuar un ‘9% 06 ‘ego ap oteUT ap BiDta!ayJe ap JofeA uN Uo osad a}USULIOLIOL -ue sopeuoiousm soj v sojen] sewios}s sop aseBugdng — -(euraisys yap epyes 0) opronpoad 0] & orsodsox epeu Kpu! OW Zepupiss [e opzsnse op afeqen eiqo sp oueu Bj seuL 1s soqure us anb ap oYyDoy Jo enb asoaz9sqQ “seuozes seo &'y vy anb vpides spur so gq vumnbyu: vj anb “y ua anb aofour so gq ue ofeqen ep opoypu je enb & asieqap apand os 22QWOUION Saunas un uo 4 —2QwOERION, sopeprun g 7? OPm SepepIun F wuraysys round 2 ua onbsod “y fop vy anb 10feus so et PPP SOoIsy] sourunigi us eptpaur viqo ap oueur v{ ap Pep’ -o1d vy o8zequia Us ored ‘% 0OT ap sewd seareur ap oor -eysanorde £ eureambeut ap ouerunpuas ‘e2qo op oueur ap vO sustoyp soompur sopemel[ sof uoo wefeqen seuarsts soquy (sezaid %Iq sutesua © spizeq e109 ‘soues e|gop anb) vumbgar wun ‘arquoy tun 10d sopeutioy semays!s sop uarsrso anb oseSuodng — pepianonpod A sajeriozew ap ‘ojwa}weyoonoude ‘euinbew ap ojuejupuas ‘esgo ap ouewW ep essua!ysa UOIOBjAY “e § o1navo zt 134 cartruto 5 expendio para la misma cantidad de venta los costos de distribucién son menores, * Ios servicios externos son mas baratos (energia, agua, comunicaciones, ete.) * Las materias primas tienen un menor costo, La rentabilidad de la empresa Z es entonces mucho mayor que Ia de la D. — La relacién entre Ja rentabilidad y la productividad total se ejemplificara en el capitulo 10. ¢. Productividad/retorno de una inversién Otro tema interesante de mencionar es la relacién que existe entre una variacién de productividad fisica y el retorno de Ia inversin necesaria para producir ese aumento de pro- ductividad, Importante es entender que un aumento de pro- ductividad fisica generado por una inversion debe tener un re- torno adecuado para la empresa, El ejemplo tipico es el reemplazo de una maquina por otra més rapida, Aumenta la productividad de la maquinaria (uni- dades por horamdquina) y normalmente la productividad de Ja mano de obra (unidades por hore-hombre)... pero, ¢se jus tifica la inversién? El mismo dilema se le presenta al productor agrario que sabe que arrendando un mejor campo puede tener una mejor productividad de tierra (Kg. de producto por Ha. sembrada)... pero por un mejor campo debe pagar més. ‘Aqui la mejor recomendacién seria la de comparar la pro- ductividad total antes y después de la inversién propuesta, Sintesis 1 Si bien ta Real Academia Espaitola indica que productivo es aquél que tiene la virtud de produ- cir, es decir engendrar, procrear, criar, originar, fabricar, desde el punto de vista de tos eco- nomistas, administradores de empresas e inge- nrieros ta productividad es un indice que relaciona a(s) salida(s) de un sistema con una, varias 0 to- do el conjunto de sus entradas. O sea el producto con los insumos utilizedos. El céleulo de la productividad implica, entonces, definir el sistema, determinar cudles son las en- tradas y salidas e indicar la forma de expresién. Sélo este tiltimo aspecto fue analizado en este capitulo. Se indicaron diferentes alternativas: productividad parcial 0 total, fisica 0 valoriza- da, promedio o marginal, bruta o neta, de uno 0 varios productos, de stock o flujo. Existe una confusién general semtdntica respecto al significado de la palabra productividad. Se la confunde con efi eficacia, rendimiento y aprovechamiento. No se tiene clara su relacién con la rentabilidad, ‘161 ‘seoua}ag 30 Aurop pue quawamseayy,, — ‘yun, yoreasoy TelIsnpAT "POX, — ‘316t sssang supdox, Wop PUPLEX “T “gut ‘worepunoy IwoUTRBeEHY JO 2 “pat “bg aN 0g wowreesroyoy wuaulodeaey ',SARAMPOIE STUHR. S961 O1SOBY “2 oqaoy wuattarnseayy A474 2NpOx,, — ‘nb ‘seigo seer tats uoodiio59 iP 398 © A aq “ofmysdiva 2382 2P vi 4B UP sos;UOOUE 0129 2a uayspx9 ‘Seuti03 ua aqusispra eygeL “ust apg puosas * ,upeorddy jeonemary fontpa “Huot “yoem PUCIET “O Tuosjantieg 1nd étuafo 20d “soaisp[o sorso) sot ap esombyons uo esieriduse apand “esmouoDg ty wo dyuouleuoyorpen opefoueur s9 qeno Te PEpIAtionpoad ep o1d92v09 Ta (1) SVIONaU34au ‘osnupuose auswpiouaso jonpord v] ‘onuor sopvorpur ‘supioaiquisa svjaw sv} uo9 uajdwno sopeimnse so] 38 2oiJo 49s apand vuia3s}s w '$0sv0 sorsa ue ajqulasuoon 52 [0103 Pr} ap uptoviiva vj ap oproppo 1g “DéatouDwn{ UPON waa punt sod 9840: agep upisisauy dun sod opossus8 vaisy! pupianonposd 2p onteunn opot spur) vse vavd uaysyx2 anb somo m popinqniues ap 20puy Ja owoo) vseadwia v] ap Jogo] vyosDLU 2} 8p sojadsv so} 24gos upiovussofin vponsapD puisg ou anb vf seuoiopiiuny sns 221 (opvsn uv) vago ap oui ap popianionposd ap orp 1 ‘asuvsn uapand anb popiayonposd ep soozpuy sop so} ‘sand Duy0 40d ‘sa joround po} Dy “sopupise & soqvas ‘sajpiaind sepup! SP] 243U@ SoUorD]e4 IMB YSOI VAIO LOS OU SOU squupy soys9 amb vf smuuid smuszou ap ojuarue soysaaoido & rumumbou op opuayuapuss ‘v1go 2p oust ap vyousioifo sopouvyy soy anb pan & ou spu: s9 popianonposd ap oxjdiun ordvouo9 1“ o1nsyavo eh: TEMAS A TRATAR 1. El concepto de productividad en fa Economia 4.4. La fui 4.2. La productividad marginal y la promedio. én produccién. 1.3. La sustituci6n de factores. 1.4, Productividad e ingreso. 2. Como expresar la productividad: los diferentes indices existentes 24. La definicién det 2.2. Productividad parcial 0 tot 2.3. Productividad fisica 0 valorizeda, istema. 2.4, Productividad promedio o marginal. 25. Productividad bruta o neta, 2.6, Productividad de uno o varlos productos. 2.7. Productivided de stock o flujo. 28. La combinacién, 3. Confusién semdntica 9.1, Eficiencia - Rendimiento - Aprovechamiento. 3.2. Eficacia SEDI=O Freq n as euro yo ceoyyduys vieg vodwian ap opojied ‘asa uo sopesn sosansar somo € sopetiarent soy ‘exgo op ouvur el ‘jenides yo o1aureansodsoz wos WT“ 0<3P/¥P ‘yerauas wg “ooqusp osasford jo uequasard “0x odwiati Ja ue ¥ ua sorquiey * “WIT ap rede Q aviquies soey anb ojjanbe opoy wiuasaxday av -odwen op opoured un azueinp opyanpord o] so 0 ‘spuop COWTDTOV=O rouroo ugipejay eun vyjiouas euti0y ua asseorpur apand ‘(oxo sa onsodord Je) sepex guj Anwi uorsonpord ap ssuoruny sIquOSep & XeNUE Tig ‘esgaduig eUn $a OpunBos [2 ua un ap wjmouose vf sa ewarsIs |p OSes JouNEd jo Uy -CUTDIS|S UT ap Seples us Sepeiiiio Sp Uorsduniojsuén, ap ososoad ja wzifesT Pe OulOS Esp UpISUTY wisq “jLOpoMpoRM UOTE), vy e uar -pyed 2S e]WOUOTOIIHL e} OW EFWOUOIeOIDEUK TY CULL NOIDDNGOKE NOIONNS v7 “HE VINONODA V1 NA QVGIAILONGOYd 3G O1dIDNOD 13 “F splauasajay sysoquys soideatoo asus upioejoy “SC suptoezyeuoroey “ye Pepiliqeiuay “ee 10 12. captruLo 5 LA PRODUCTIVIDAD MARGINAL Y LA PROMEDIO adicional de factor, mientras todos los otros factores pertenecen constantes. Ejemplo. Productividad_margin: CambioenQ 20 _ CambioenkK 2K" a del capital = MPx— Esta productividad marginal disminuye a medida que se agregan cant mnales de_un, factor, aspecto que se muestra e 5.1, Este hecho, econé- micamente importante, puede indicarse matematicamen- te asi (para el caso del ca b._La productividad promedio no es un concepto demasiado importante en la economia, pero sf lo es desde ef punto Jos insumos usados. Para el caso de la mano de obra es, por ejemplo, wae r c. En la Tlustracién 5.1. puede observarse que la producti vidad promedio es méxima en L**, punto en el que cor- Los {NDICES DE PRODUCTIVIDAD ut ta a MP, Mateméticamente puede demostrarse tratando de encontrar el valor de L para el cual AP. es méximo. Diferenciando AP, con respecto a Le igualando a cero se obtiene L.20/L—Q __L-MPL—-O _ E LE L.MP,—Q=0 Q MPL=———AP: 4. Puede demostrarse (y siempre dentro de estos supues- tos muy tedricos) que una empresa sdlo usaré mano de obra entre L** y L*** (Ios lamados puntos de ex; cién extensiva ¢ intensiva). Usar menos de L** seri ficiente porque implicaria que otro factor (por ejemplo, capital) tendria una productividad marginal negativa. 4.3. LA SUSTITUCION DE FACTORES Diferentes cantidades de capital y mano de obra pueden ser usados para producir un mismo producto, Pueden construirse curvas, llamadas isocuantas, que registren las diferentes posi- bilidades. El indice marginal de sustitucién técnica es: —6K RIS (para Lo K) =| Q~constante iferencial total de la funcién produccién, se vito ap oysIg “sopysjuD sus 2p oFuN{u09 ]9 Opo} O svuiDA ‘oun oo (ornpoud o 7p 40d opionposd of ‘ayoap sa) vuaisis un ap (s)opyws (s)o] vuojovjex anb aajpuy un so poprassonpoid vy YANZISIS 730 NOIDINIAIG V7 “Fe SALNISIXA SADIGNI SALNIYadIG SOT tQWGIALLINGOUd WI YVSaudX3 OWOD “% ofeqen aisa_ap souezje ye uedvase A (1) sopezijeisadsa sosqy uD os dure praqap ‘seuiay somo & a1sp aagos ‘a||eiap sofeUr UA “yeurSaeur osasSur |p sod opesydiyynur voIsy [eussieur peplrronpord vy e pens: osduiays so A ‘101925 [op voisy [eussseu pepisnonposd x op eiuaa x] sod opeuossodosd ourejouou ojusUIAIDUE Jo S2 aonb ‘10}9u UN ap jeuLssEUE osaBUE peptanonpoad uorsejar v] vipnyso as upiquiey ermouosg Uy Osa¥ON 3 avaIAonaowd “rt aw a RP = (yo-Teied) gry —aqueisuos — 9 | sae 7 OF THEA) SL oar PEN —— Pa sS90UOIY “0 — OP vas © ‘e1ueisu09 se opronpord of “eeNd0s euN 9p OB:e[ O| ¥ xe e MP FAW +P MEW AP + PP ett ‘qvaratzanaowa aa SazGNI sot ‘Vs NorovursaE sreuoop © wzu9ftI0> oyonpoud 12 fen [ap ansed © ovund 19 vey'1 £ ounepar $9 .g¥ apuop onnd ‘sy1 ‘gupseul £0 "apy opuop ound je .7 “Tay oIpaurdid pepranonpard Yb "UL 8] 9p ound un v Was;0 [9 opUauN wpyon> von ap auDipLad eA "C1AW) leuiaieur pepianfonposd v] se eamno e] ap ayuorpusd eT “UEG ‘eo ou § spuap s0j arb opualuedns “e1qo ap oueut e| £ oyonpoid pp anus us aussaidar gy vaino ey “exowd vy ap osupNpsp Uap ‘nd oypoword vy A jeurseur pepisronposd ef owo> UeNsaTu SEAIND SUISE epee ay "av 1 i i 1 1 t i 1 1 t wgo ap ouew! e| & opesous eT ¥ spe [e101 o1snposd jo annus UoDElaE opouisd | sod ego ap | ‘ous sore tan ‘opojied sod peppue, OIGAWOd A “IVNIOWVW GVGIAILonGOwd 14 captroLo 5 forma, los bienes y/o servicios producides con los recursos (0 dnsuntos) utilizados. (2) Para su cdlculo es, entonces, necesario: a. Definir el sistema a considerar. La correcta dafinicién del sistema (det cual se van a considerar Ins entradas y salidas) no es un problema de jén obvia, El sistema a considerar puede ser tan io como sea necesario 0 adecuado. Pue- presa di un factor de produccién u otro. En la se indican algunos ejemplos. b, Aclarar qué indice de productividad se va a usar, es de- cir cémo se van a expresar } numerador y denominador del cociente. A continuacién se describen diferentes dices, tomando como sistema a una empresa (If La nomenclatura a utilizar es fa de la I INDICES DE PRODUCTIVIDAD DE ACUERDO AL SISTEMA ANALIZADO Sistema Indice Pais — USS 2230 de PBI por habitante en Ia Argentina durante 1979, = $2365 (§ de 1960) por hombre-afio en toda Ja economia argentina durante £980, Um sector de ta economia — § $193 ($ de 1960) por hombresfio en ts industria manufacturera durante 1980, = § 0590 de producto por cada $ 1 de ca pital usado en el sector privado argen fino en 1920, = $ $527 ($ de 1960) por hombreafio en Ia rama industrial de productos quimicos en 1580. Grupos de industrias 10s iNDICES DE PRODUCTIVIDAD 115 Una empresa Un factor de produccién 1. Mano de obra 2, Capital 3. Materias primas 4. Energia — 137 toncladas de cemento por persona.aio en Ia industria del cement. —$ 120 de bienes producides por cada 100 esos de recursos usados. = 18000 plezas postales por persona em- pleada en un af ~ 5000 MWh producidos por persona em- pleada en un af ~ 18000 toneladas de carga movida en cl puerto por persona empleada en wn afi. —4T paquetes realizados por hora:hombre. —20 clientes atendidos por vendedor en el aa — § 5000 por horaméquina — 200K de producto por horaméquina. ladas de maiz por hectérea en un — 4800 Kg de leche por vacate. lémetro por _camiéa por dia, = 11 Kg de galletitas por Kg de harina, — 400 Ks de carne faenada por 1000 Kg de snimal vivo, 350 rude, os de nafta por Tn de petréleo = 1 barco remoleador por cada 350 Tn de ~ 13 Toneladas de estirene por cada tone- Jada de benceno usado. 15 Kg de producto por Keal de vapor usado, — 2 Kg. de trigo por Kwh empleado. ~ 038 toneladas de acero por Geal de gas natural usado. ILUSTRACION 52, (euueg op “By aod seanaqpe# ap “By 1/1) seansd sour ‘eur se] 2p peptanionposd e| ‘(ove sod voxpr90q Jd sepe;2U0} 2) zien &] 9p Pepianonpord ef ‘(eumbpuresoy sod oronpord 3p ‘Sx. 0002) Tevideo [op Pepiagonposd ef wos sojduis(> song OM __ waa wigo ap ouEW ~ = TRS EAGO SP OUEN _ srnanig esg9 op ouRyy 2 nonpor a ‘Sopronposd so1sures eee ae fk saute, SPEHUE EN — ypraseg pepransnpo, Terr vpneg ~ MPTP PePHANoMPONE “ys NoIOvaISNTE vse wind sepesduos sorseg & sopeuoreyy ‘sournag seuDIEHY law — jurpe op soqesaual sossey OV — “uotoonposd 3p 9 POA — fn souinsus £0219 cS “aA awd ‘a ap seusspe sope soung & soqoareyy ‘seuittd ae ene go ‘moaaia BIG 2P OU = OW — ‘sopeadang I ei01 [euosieg ao uwoy9uAs AwUo}oUOU exed Ui I= (sopea|dua sosimoas soi 2p ior JP e9s 0 ‘ss[ei0s soumsUy) eUTaISTS Te TeIO; EpENUg a (sopionp -o1d saye101 sopsruras off souayq) wuss jap 110d EPHTES a- GVGIAILONGOA FA SAOTANT BA OND A NOIDINISSQ VI NA VOVZITILA VANLYTONTWON a ayaiaLisnaowa 3a Sa910Nq $01 es NOIOVEISOIL sons 8 psn eprusasisadea a (SEPEHE) SONNE 5] OND 280 UE sep wo essngu undo orb 2 wo wore, seed & soeuoieu sea u2IeW 1 | I I sQVAIAILONGOWd Jd SAOIGNI Ad OINOTVD TI Vad VISISIS OWOD VAVYIGISNOD VSaUaa ¥T sopezyytan (wpyania 0 sos.m0a4 so} ap oun uoo vuiaysis un sod (vp!Ds) opronp yovjau anb vyenby se yesed pepranonpoad v7 1W101 O TyIOWd GVGIALONGOUd “ee § o1nsjavo ou

También podría gustarte