Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Declaración Universal de Los Derechos Humanos PDF
Declaración Universal de Los Derechos Humanos PDF
ISBN: 978-956-322-002-5
jorge sequeira
director
oficina regional de educacin
para amrica latina y el caribe
orealc / unesco santiago
espaol
Declaracin Universal
de Derechos Humanos
la asamblea general
Proclama la presente Declaracin Universal de Derechos
Humanos como ideal comn por el que todos los pueblos y
naciones deben esforzarse, a fin de que tanto los individuos
como las instituciones, inspirndose constantemente en
ella, promuevan, mediante la enseanza y la educacin,
el respeto a estos derechos y libertades, y aseguren, por
medidas progresivas de carcter nacional e internacional, su
reconocimiento y aplicacin universales y efectivos, tanto
entre los pueblos de los Estados Miembros como entre los de
los territorios colocados bajo su jurisdiccin.
espaol
artculo 7 Todos son iguales ante la ley y tienen, sin distincin, derecho
a igual proteccin de la ley. Todos tienen derecho a igual
proteccin contra toda discriminacin que infrinja esta
Declaracin y contra toda provocacin a tal discriminacin.
espaol
25. taqa
1. Khitis inaktaspa usuntasna, ijmaptasna, usurmuktasna,
achachiptasna, janiraki qolqenspa isi, manqa, qollanaka
alaataki, marka jacha jilirejh wajcha jaqerjama ujasna
yanapaapaw, ukatakisti kunaymana yanapanakaw utji.
tuwvlzugun Kimnieel fij mapu mew tai kimgen kvme felen kisugvnew felen
(prembulo pi ta wigka) xvr kvme mvlen. Tvfaci zugu i mvleken mvleyem yamvwvn
ka xvr kvme nor felen kom pu remawke ce mew.
Gewenonmu yamuwvn, zuamgewenonmu kvme felen,
goymagenmu nor felen mvley re jazkvnkawvn: Fey mew
mvley xvrvmzugu kom pu ce tai kvme mogeleam kisuke i
feyentun mew, kisu i rakizuam mew ka i wimtun mew i
mvleal egvn.
Tai mvlenoam kaietuwvn zugu, awkan zugu tvfeyci wezake
vbmen egvn mvley tai xvrvmuwael tvfeyci wvnenkvleci pu
ce zugu mew tai yamgeam xvr kvme nor felen.
Ka kimnieel i rvf kvme zugugen, wenvykawvn kom pu
Xokike Ce egvn, nuwkvlelu Kie Mapu mew (Naciones
Unidas pi ta wigka): Tvfa egvn xawvlelu Naciones Unidas
mew nuwtuaygvn tvfaci Fvxa Cijka mew kvme xvr
norkvletuam i mogen kom pu wenxu ka pu zomo mvlelu
ixofij mapu mew feyci, kom xawvci pu ce tai werkvel ci
Pu Xokinke Ce (Estados Miembros pi ta wigka) mvlelu fij
mapu kom pvle kejuwayi tai yamfalafiel xvr kvme felen
ka nor felen piwigvn.
Femueci mvlcy i kimniegeael kom mapu mew nor kvme felen
ka kisugvnew mvlen tvfaci rakizuam kvzaw mew.
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
az mogeleam pigelu
Rvf kvme zugugelu am fey mew ta mvley tai kvzawael kom pu
ce fij mapu mew, pu fvxake vbmen, kom pu ce wvnenkvlelu
cem zugu mew rume, pu wenxu ka puzomo mvley tai
newenmayafiel ka wenupvramafiel tvfaci zugu az
mogeleam kom pu mogen ce, fey mew ta yamgeay xvr felen
ka nor felen tvfaci mogen mew.
mapudungun
epu xoy (2) KIE. Kom xipace, fijke mojfv ce wixapvraley i kvme felen,
nor felen tvfaci Fvxa Cijka mew, cumgeay rume i zugun, i
wimtun, cem azgeay rume, cem kimvn rume nieay.
meli xoy (4) Iney rume gelay i xafkituceael. Gewelayay xafkitucen ran
mew kuyfi reke.
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
kayu xoy (6) Kom ce fij mapu mew mvley i kimgeael, wirintukulelu am i
vy wigka zugu mew (Personalidad Jurdica pi ta wigka).
reqle xoy (7) Kom femgey ce wigka i wirikon zugu mew (Ley pi ta
wigka) fey mew kom pu ce pepi nvway tvfaci zugu mew.
Yamgerumenole cuci sugu rume wirintukulelu tvfaci Fvxa
Cijka mew.
pura xoy (8) Pu wigka mew mvley kie ruka cew i norvmgekemum
ixofij wezake zugu; fey mew pepi nvway kom pu ce tai
igkamageam, yamvmagenole tvfeyci nor zugu wirintukulelu
fvta cijka mew Constitucin pigelu, nielu kom pu xokike ce
fij mapu.
mapudungun
mari xoy (10) Tvfeyci wigka norvmzuguwe ruka mew, kom pu ce mvley
ajkvtumageael i zugu, tai kimgeam i weza femvn kam
femnon ka tai kimgeam cumueci i feletuael ragi kakelu pu ce.
mari kie xoy (11) KIE. Cem ce rume kimvmagenole i weza femvn
gelay cumuelu tai zajumageael ka mvley i elumageael
tai igkawam.
mari epu xoy (12) Wigka i wirikon zugu mew (Ley pi ta wigka) nvwkvley
kom pu ce ka fey mew mvley i igkamageael egvn kake ce
zugukonle i mogen mew, kam ka ce pekanka lef konle i ruka
mew, kom tai felen mew ka wezaka zuguyekamagele.
mari kvla xoy (13) KIE. Kom pu ce mvley i kisugvnew miyawael xokike ce
(Estados pi ta wigka) i mapu mew.
mari meli xoy (14) KIE. Cem zugu mew rume inayawgele cem ce rume,
tvfa mvley i gvnaytuniegeael (asilar pi ta wigka) cem xoki
ce mew rume.
mari kecu xoy (15) KIE. Kom pu ce pepi nvwkvleay cem az mogen
(nacionalidad pi ta wigka) mew rume.
mari kayu xoy (16) KIE. Kom pu zomo ka pu wenxu pepi kureyeway kvpa
kvreyewle cem xipacegeaygu rume, kekewme az mogen
nieaygu rume. Kvpa niele kisu i pu fvren egu femaygu mvten.
Ka femueci kvme feleaygu: iney rume cumekelayaygu egu
kurewenkvlen kam wvzatule egu rume.
EPU. Tvfaci epu ce re kisuzuam pile egu mvten fey wvla pepi
kureyewaygu.
mari reqle xoy (17) 1. KIE. Kom pu ce mvley kisu i gengeael, ka xokike ce i
gengeael cemu rume.
mari pura xoy (18) Cem rakizuam rume cem feyentun rume nieay fij pu ce gelayay
cumuelu i mvntumageael ka takumageael. Kisuzuam
kvpa konle kake feyentun mew femay mvten, kvpa kimelle i
rakizuam ka feyentun ka pepi kimelafi.
mari ayja xoy (19) Kom pu ce pepi entuay i rakizuam ka zugu, ka pepi kimellafi
kompvle cumueci rume (radiomu, telemu, wirinmu) ka pepi
kintuay, ramtuay ka joway zugu tai kvzawkvlenmu. Ka
femueci tvfaci zugu pepi kimellafi cew rume.
mapudungun
epu mari xoy (20) KIE. Kom pu ce kisu i gvnewmu pepi xawvay cem piei xoki
ce egvn rume.
epu mari kie KIE. Cem ce rume pepi konay logkolealu tvfeyci xoki ce
xoy (21) mew nvwkvlelu Kie Mapu mew (Pas pi ta wigka) kam
werkvaygvn kie ce kisu egvn tai zujiel.
EPU. Kom pu ce xvr pepi konay tai kie Mapu Xoki ce mew
i cem kvzaw mew rume.
epu mari epu Tvfey ci logkolelu Kie Mapu Xoki Ce mew mvley wvlael ixofij
xoy (22) keju tai kvme feleam ka kvme mogeleam kom pu ce mvlelu
tvfey ci Xoki mew. Tvfaci logko kvme pepi kejunole i pu ce
mvley tai kejuaetew kake Mapu Xoki Ce.
epu mari kvla KIE. Kom pu ce mvley i nieael kvzaw, mvley kisu zujiael i
xoy (23) kvzaw femueci ta xvr feleay ta pu ce. Cem ce rumje penoloe
kvzaw mvley tai gvnaytunieaetew wvnenkvleci pu ce ixofij
zugu mew, tai Kie Mapu Xoki Ce mew.
epu mari meli Kom Kvzawfe pu ce mvley i vrkvtuael i kvzaw mew, ka tai
xoy (24) zoy kvzawnoam, yamvmageael i orario ka tai kie mufv
antv vrkvtuael fij xipantu.
epu mari kecu KIE. Kom pu ce mvley i kvme mogen nieael; kuxanle egvn
xoy (25) tai peael lawen, tai kvme iyael egvn, kvme tukuluwvn i
peael, kvme ruka mew i mvleael, tai peael lawentufe ce egvn.
Tvfa rume falile tai keju kujigeael. Ka femueci pepi kvzawnole
mvley i kejuaetew ka gvnaytuaetew pu wvnenkvleci pu ce
ixofij zugu mew tai Kie Mapu Xoki mew.
epu mari kayu KIE. Kom pu ce pepi kimay fij cijkatun, cem ce rume
xoy (26) kujilayay tai kimam. Welu kom pu ce mvley tai rvf
kimelgeael fij zugu wvneluw cijkatukeel tai kim cegeam. Cem
ce rume zoy kvpa cijkatule tai zoy kimam femay mvten ka
kom pu ce cumgeay rume, pepi konay cem cijkatun mew rume,
tai ayvnieel i inayael.
epu mari reqle KIE. Kom pu ce mvley i kisuzuam nvwael cem wimtun mew
xoy (27) rume mvlele tai Xoki Ce mew, ka tai kintuael, inakonael,
ka nvael cem fvtake kimvn rume mvlele.
mapudungun
epu mari pura Fijke Kie Mapu Xoki Ce mew mvley i kvme nor elgeael
xoy (28) zugu, femueci ta kom pu ce mvlelu fij mapu yamvmageay i
nor az felen.
epu mari ayja KIE. Kom pu ce mvley tai rvf nieael kvme zugu, kvme
xoy (29) rakizuam ka tai nor cegeael tai ragi pu Xoki Ce mew, fey
mew am xemkvlelu ce reke ka amulnielu cem kvzaw rume.
kvla mari xoy (30) Tvfaci Fvxa Cijka, cew tai kimelgen cumueci i mvleael
mogen fij mapu, gelay cem xoki ce rume i nvafiel tai
goymalafiel ka tai kvzawmayafiel tai amvmnaqvmgeam cuci
zugu rume pegelgeael tvfaci Fvxa Cijka mew.
He Rongo Nui mo
te Tapu Tangata
te koro piri
E ako nei Rongo Nui mo te Tapu Tangata, ki roa o te piri nui
o te manau hoou, mai ai e ngatu te hangu o te taatoa te
hanau, ki roa o te hapi hare ki te haka ara, i te moa i te
tapu i te parau tia mau o te rongo nei; i te aro hare, e peira
ana i te henua roa; mo ta papa i toona huru e i toona tumu
tute i roto to te nga nuku nuku o te koro piri i nia ananake
ko te rauhuru o te tahi henua i tuhi renga i raro mau o te
titaa hanga tere o te ara o te rei; mo mau takoa te tuhi
renga nei o te Rongo Nui mo te tapu Tangata.
rapa nui
he toru ki Taatoa kope, oona toona ora, toona tika hanga o te oraraa,
ia ia te hatu mo ririva oona.
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
he hitu ki Te taatoa pe tuu huru a i mua o te rei, o ira te rei e hai ena
i toona tangata. Peira ana he hapao i te tangata mai te nuu
moa kore i nei Rongo, e he tohu i te moa kore o te tangata mo
te Rongo nei.
rapa nui
he iva ki Ina e ko riva mo kio e tahi tangata e mo tute e tahi kope mai
toona kainga.
he rau rae ki 1. Mai tapao kore e mai angi angi hia i te hara o te tangata, e
tapu i te ora raa o te kope ture, ki te roa ravaa i te ati oona
i tohu ai. E ai te tumu ture mo tuhi e mo karo i te hara o te
tangata i mua o te rei.
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
he rau rua ki Peira ana, e moa e tapu te huaai o te tangata, te haka tere, te
tere inga mau oona, toona hare, toona paenga, toona haka
ara, e tapu takoa i te angi o te rei i ana tute nui i te nuu tohu i
te tapu nei.
he rau maha ki 1. Mai ai e kio, e tere nui a e tahi kope, oona te hatu poreko
mo veu mo haka kio i te rua henua, mo koa e mo karo i te ati i
te rua aro.
he rau ono ki 1. Mai tamaroa, mai tamahine, i punga era te aho tangata, he
hatu mau o raua mo tuu o te raua huaai, mo tapu i te haka
ara, e mo piri kenu o raua, mai te piri, i te roa o te piri e i mao
era te piri.
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
he rua rau rae ki 1. Tatoa tangata e maa ro ana mo tuhi i te hakatere hanga o
toona henua matua, ka tumu i runga ia ia e peira i runga i te
toru kope.
he rua rau piti ki I ana, te tangata he tumu o te nunaa o te ao, e ui e piri, e haka
kio te nui mau o te puoko henua i roto o te roa i ravaa, mo
haka hangu, mo haka koa, mo tika riva o te ora o te tangata
i roa era o te tara, te piri hanga e peira ana i te roa era o te
hakatere tupuna.
he rua rau ha ki I ana nara te tangata e hatu ro ana mo haka ora te hakari, te
manau, mo topa mai te anga, mo tuhi i te roa o nei anga e INIA
i te topa anga mai ai ka ravaa tara no.
he rua rau rima ki 1. Taatoa tangata e mana ro a mo tumu i te ora riva moona
e mo toona huaai, te maitaki o te hakari, te mau kai, te tapa
kahu, te koro hare, te tia haoa e i te tahi rara tangata; I runga
ana te mau hatu tangata e mana ro mo ake i te pua rima i
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
he rua rau ono ki 1. E tapu i te hapi, e moa e hatu ki te taatoa i te mau he hapi,
e ina e ko riva mo riro te hapi he mee auhau, e tuhaa te hapi
rae mo te mau pukuranga o te ao, mai ai he hapi mau era, e ui
e haka marere ki te mahingo, e ui e tuhi i te tahi huru rau o te
hapi, e haito hai roa era o te nga kope taatoa i tute ai ki na hapi.
coordinacin
ricardo hevia | pablo marambio
diseo e ilustracin
mariana muoz
impresin
60 aos de la declaracin universal de derechos humanos
DECLARACIN
UNIVERSAL DE
DERECHOS
HUMANOS Dignidad y justicia para todas las personas