Os apelidos en galego

Orientacins para
a sa normalizacin
Os apelidos en galego
Orientacins para
a sa normalizacin
Edita:
Real Academia Galega
coa colaboracin da
Secretara Xeral de Poltica Lingstica

Deseo:
Pepe Barro

Maquetacin e impresin:
Mazaira grafismo, sl

D.L.: C 1947-2016

Novembro 2016
 ndice

6 Limiar
Os nomes e os apelidos teen dereitos
Xess Alonso Montero

10 Presentacin
Os apelidos, patrimonio individual
e patrimonio colectivo
Ana Isabel Boulln Agrelo

16 I. Criterios para
a estandarizacin dos apelidos

22 II. Os 1500 apelidos mis frecuentes:

listaxe normalizada

52 I II. Correspondencia das variantes

non estndar / formas recomendadas
Limiar
Os nomes e os apelidos
teen dereitos

por Xess Alonso Montero

Presidente da Real Academia Galega
A primeira obriga dun falante chamar
s cousas polo seu nome, polo verdadeiro
nome. Empregar outro nome ou un nome
aproximado, cando se trata de persoas, sempre
recibido por estas como unha afronta ou unha
desconsideracin. Ferdinand de Saussure, o gran
Saussure, dira que determinado significado ten
dereito sempre seu significante, a ese e non
a ningn outro. En canto nome das persoas,
sagrado, como sagrados son os seus apelidos.
En realidade, o nome completo ou total dunha
persoa o que, habitualmente, chamamos nome
mis, entre ns, os dous apelidos.
Mesmo co nome das cousas habera que ter
moito coidado, sumo coidado. Existe un poema
de Celso Emilio Ferreiro no que conta unha peculiar
historia gramatical acaecida cando os animais
falaban, e a min cnstame que o noso gran poeta
pensaba escribir un poema referido tempo,
remoto sen dbida, en que non s falaban
os animais senn tamn as cousas, ou sexa,
as nubes, os seixos, as lagoas, as fragas mestas,
os penedos do Caurel, os petos das nimas,
as chorimas dos toxos, as congostras, o asubo
do vento, as cangas dos bois, o setestrelo, os acios
de treixadura do Ribeiro, os pelouros dos ros,
o arco da vella, as avelaneiras floridas,
as corredoiras, as illas da Ra de Vigo, as flores
dos verdes pieiros, o arume arpado, a folla revirada
dos carballos, as ermidas dos outeiros, as ras
de Compostela, as mazs camoesas, as ondas
do mar levado Falaban que daba xenio olas!
(Algo dixera Rosala de Castro, en 1884, no comezo
dun maxistral e sorprendente poema: Dicen que no
hablan las plantas, ni las fuentes, ni los pjaros /
ni la onda con sus rumores, ni con su brillo los
astros. / Lo dicen, pero no es cierto).
O certo que, se a algunha destas cousas
as xentes de ben a chamaban polo nome propio,
polo seu verdadeiro nome, a cousa, agradecida
Os apelidos en galego

e conmovida, botbase a falar e xa non paraba.

Polo contrario, se arco da vella lle chamaban
arco do vello ou se setestrelo lle chamaban
seistrelo, estas cousas, tan saussureanas elas,
dodas, enmudecan, s veces por moito tempo.
Nestes casos, ese mal nome mesmo era un
aire que mancaba o corazn da xente, como nos
aleccionou, no seu poema, Celso Emilio Ferreiro.
Hoxe sbese ben que, naquel universo tan
faladeiro, cando certos lugares (aldeas, arrabaldes,
bisbarras) foron privados do seu lextimo e
tradicional nome por algun que impuxo un
pseudnimo (falso nome), eses lugares, que tian
alma, protestaron, arrepuxronse dalgn xeito.
Hai crnicas que rexistran algns destes
conmovedores actos de rebelda. O da en que,
por primeira vez, algun, en Niodaguia, chantou
o letreiro oficial Nio de la Gua, houbo un pequeno
terremoto na parroquia que fixo ouvear os cans todos
daquelas aldeas e bruar, cheas de medo, as vacas
preadas da contorna. Tamn se desbordaron os tres
regueiros da bisbarra. Engade o cronista que a media
ducia de aguias da comarca emigraron alporizadas.
Hai noticias certas de que o da no que
un alcalde de nome para esquecer pronunciou
por primeira vez, nun pleno municipal e espeso,
Seijalbo, os seixos brancos das corredoiras
da parroquia volvronse mouros.
Se, deste xeito, reaccionan as cousas
aparentemente sen alma cal non sern,
en Galicia ou fra dela, as respostas das persoas
denominadas ou interpeladas cun pseudnimo,
cun apelido que non o da sa estirpe,
cun apelido que non o da sa xente?

Villarino, que a algns salles moi fino, o vello

Vilario, que, se falamos en verso, rima con lio,
vio e muo; Gallas a versin humorstica
ou pintoresca de Xallas; e Jato xato,
que anda ningun, pensando que hai gheada,
converteu en Gato.

8
 Os apelidos en galego

Os que foron impoendo Piedracova

non foron consecuentes cos seus criterios
antroponimicidas: non decretaron Piedracueva,
como aquel plumfero dos anos mis escuros
do franquismo quepronunciaba, non sempre
en broma, Puenteviedra.

*********

Hoxe, felizmente, temos nas nosas mans

Os apelidos en galego (Orientacins para
a sa normalizacin), opsculo que recolle mil
cincocentos apelidos da nosa tradicin,
escolleitos, maioritariamente, cun criterio de
frecuencia. Este Dicionario de apelidos resolve,
practicamente, as dbidas todas que suscita,
entre ns, este captulo da Onomstica galega.
Chegouse a estas conclusins despois de non
pouco esforzo filolxico. A presente achega
unha das tarefas do Seminario de Onomstica
da Real Academia Galega, seminario no que
un equipo dirixido pola profesora Ana Isabel
Boulln Agrelo, acadmica correspondente
da nosa institucin, elaborou o presente traballo.
A Academia, consciente da pericia e da
oportunidade deste Dicionario de apelidos,
s ten palabras de gratitude para os seus autores.
un traballo que honra Real Academia Galega.
Aconsellamos, por outra parte, que se lean,
coa atencin debida, as pxinas da Presentacin
escritas pola profesora Boulln Agrelo, unha
sntese intelixente da problemtica histrica
e actual dos nosos apelidos. Tamn o breve
captulo dos Criterios da sa autora.
A Academia agradece a colaboracin
de Valentn Garca Gmez (Secretario Xeral
de Poltica Lingstica) e da Xunta de Galicia
por implicrense no espallamento deste
manual que tantos desagravios onomsticos
vai protagonizar.

9
Presentacin
Os apelidos,
patrimonio individual
e patrimonio colectivo

por Ana Isabel Boulln Agrelo

Seminario de Onomstica
da Real Academia Galega
O s apelidos constiten un elo que nos vincula
directamente coa nosa estirpe, isto ,
coa familia da nai e a do pai, pero, ao mesmo
tempo, forman parte dun patrimonio inmaterial
que nos est falando da nosa historia como pobo,
porque os apelidos non xorden da nada, senn
que estn tomados dun conxunto lxico que se
remonta, polo menos, Idade Media. Foi daquela
cando se comezaron a fixar como segundos nomes
uns elementos que nun principio cambiantes
de xeracin en xeracin e despois hereditarios
se foron transmitindo ata os nosos das.
En primeiro lugar apareceron os apelidos
patronmicos, que se construan sobre a base
do nome do pai, ao que se lle adoitaba engadir
o sufixo ez: por exemplo, Pai Estvez sera
fillo de Estevo Mndez, e o pai deste, Mendo.
Durante a Idade Media o apelido non se herdaba,
de maneira que o fillo daquel Pai Estvez
non se apelidara Estvez senn Pez
(hoxe maioritariamente Paz ou Pais).
Este procedemento foi tan frtil que anda agora
os apelidos patronmicos constiten un dos
conxuntos cuantitativamente mis importantes
do noso corpus de apelidos, e estannos a indicar
cales eran os nomes propios mis utilizados
durante toda a Idade Media, ata o sculo xv.
Pero chegou un momento en que eses
sobrenomes patronmicos non abondaban
para evitar a homonimia: ao empezaren a
repetirse, fxose necesario habilitar outro tipo
de elementos, e a entraron os alcumes. Moitos
deles infrmannos de cales eran as profesins
mis habituais daqueles tempos, que, esas si,
adoitaban transmitirse de pais a fillos: o caso
de Ferreiro, Besteiro, Vaqueiro, Peleteiro
Amais destes, botbase man dos adxectivos
que daban conta de caractersticas fsicas
ou psquicas dos seus portadores (Calvo,
Calvio, Crespo ou Bravo, Ledo), cores que facan
alusin do cabelo ou a pel (Branco, Preto, Roxo,
Os apelidos en galego

Castao), a unha aparencia agradable (Garrido,

Gallardo, Formoso, Louzao), s relacins familiares
(Vello, Novo, Sobrio, Neto) etc.
Asemade, fronse incorporando os sobrenomes
que facan referencia ao lugar de procedencia da
persoa, moitos deles formas comns e anda hoxe
transparentes, que informan sobre a constitucin
do terreo (Outeiro, Chao, Lama, Braa, Rocha,
Pena, Seixo), sobre o tipo de vexetacin (Pieiro,
Pereira, Carballo, Souto, Xestal, Uzal, Teixeira,
Folgueira, Toxo), sobre entidades de poboacin
(Vila, Davila, Vilar, Casal), edificacins presentes
ou pretritas (Pazos, Dopazo, Pardias, Ermida,
Castelo, Castro, Arca, Torres), ou, entre outras
moitas caractersticas descritivas, sobre terras
cultivadas (Leira, Seara, Rozas).
Estes tres tipos de apelidos describen,
pois, un tipo de relacins familiares
(ao lle dar preeminencia vinculacin paterna),
socioeconmicas e sobre as poboacins
(coas profesins e a referencia aos lugares)
e persoais (coas caractersticas particulares)
que estn na orixe das que rexen hoxe a nosa
vida individual e colectiva.
Pero, amais disto, algns deles tamn
nos estn informando da tentativa de aculturacin
que sufrimos como pobo desde o remate da Idade
Media a travs do proceso da castelanizacin.
Como se sabe, desde principios do sculo XVI
o galego como lingua instrumental foi desprazado
na escrita nun prazo de tempo relativamente curto.
Unha das razns foi a estipulacin das Cortes
de Toledo de 1480 de que, de al en diante,
non se concedera ttulo de escribn sen exame
e sen licenza do Real Consello; a partir de a os
notarios e escribns vronse na obriga de aprender
novos formularios en casteln e pasaron a redactar
toda a documentacin nesa lingua. Unha das
consecuencias foi que, de maneira mis ou menos
consciente, os nomes propios, tanto topnimos
coma antropnimos, comezaron a ser modificados,

12
 Os apelidos en galego

asimilndoos ao casteln. Cando se empezaron

a xeneralizar os rexistros (primeiro os relixiosos,
a partir das instrucins ditadas tras o Concilio
de Trento, na segunda metade do sculo XVI,
e despois os civs) esta prctica non se seguiu
de xeito uniforme. Dado que os nomes van
cambiando de xeracin en xeracin, os antigos
nomes de pa que aparecan acoto nos
documentos medievais (Afonso, Lopo, Nicolao,
John, Eyns, Moor, Maria, Estevea, Tereixa,
Xemena...), foron sendo substitudos polas novas
devocins propugnadas pola Igrexa catlica ou,
aqueles nomes que continuaron, impostos na
sa forma castel. As que o corpus dos nomes
propios pasou a consignarse de maneira case
exclusiva en casteln. Pero cos apelidos,
que xa eran hereditarios, non ocorreu o mesmo.
En realidade, modificalos ou respectalos dependa
en boa medida da vontade do escribente: algns
sufriron en maior medida o proceso de deturpacin
ca outros, e non se ten constatado que ocorrese
de maneira significativamente diferente nunhas
reas ou noutras. Existe abondosa constancia
destes feitos e, por exemplo, hai documentos
en que o nome ou o apelido aparece na sa
forma correcta e, algo mis adiante, coa
forma castelanizada (as con Outeiro/*Otero,
Afonsa/*Alfonsa, Regueira/*Reguera e outros).
evidente que esas mudanzas se fixeron sen
ter en conta a vontade das persoas afectadas,
que seguan a usar na vida coti os seus nomes,
hipocorsticos ou alcumes en galego. As nolo
conta o Padre Sarmiento cando cita os nomes
dos protagonistas do seu Coloquio (1746):
Martio dos Cobres, Bieito d-Aldn, Mingos
do Penedo, Luca da Esculca, Thereixa do Cerro,
Farruca da Braa O proceso de deturpacin
e substitucin lingstica prolongouse durante
cinco sculos de maneira constante, anda
que se agravou en certos perodos histricos,
nomeadamente durante o franquismo.

13
Os apelidos en galego

Coa recuperacin da democracia, no ltimo

terzo do sculo xx, atopmonos ante un panorama
diverso no que toca aos nomes propios en
conxunto. Por unha parte, a toponimia sufra
un grao alto de deturpacin nos nomencltores
oficiais e nos documentos administrativos, pero,
na inmensa maiora dos casos, conservbase na
lingua oral. Na Lei de normalizacin lingstica
(1983) recocese que a nica forma oficial
dos topnimos a galega, e unha das primeiras
tarefas foi a confeccin dun novo nomencltor que
recollese a toponimia tradicional e a adaptase s
normas da lingua galega, tarefa que se rematou,
no que toca aos topnimos maiores (concellos,
parroquias, aldeas e lugares) coa publicacin
do Nomencltor de Galicia en 2003. A recuperacin
e estandarizacin da toponimia foi ben recibida
pola comunidade e non tivo mis atrancos ca
algunhas resistencias puntuais por parte de certos
sectores refractarios normalizacin da lingua.
A situacin da antroponimia era diferente.
O corpus dos nomes propios estaba castelanizado
na sa inmensa maiora, ben que axia comezaron
a aparecer nomes especificamente galegos
(e, na dcada de 1990, chegaban a un 6% do
total). Polo que respecta aos apelidos, a pesar
de tantos anos de intentos de castelanizacin,
esta s lles afectou nun certo grao: calclase
que arredor dun 16%, pero atinxe formas nalgns
casos moi frecuentes, polo que ten bastante
visibilidade. Ademais, dse o paradoxo de
apelidos castelanizados procedentes de topnimos
recollidos no Nomencltor coa sa forma correcta:
atopamos as formas hbridas que non son galegas
nin castelns como *Abeijn, que procede
do nome de lugar Abeixn, ou pares tales como
Bustabade/*Bustabad, Molns/*Molanes e outros.
Como esta parte da onomstica persoal non
pode ser regulada polo dereito pblico, pois
pertence ao dereito privado, han ser os propios
particulares os que procedan restitucin dos seus

14
 Os apelidos en galego

apelidos ou traducin dos seus nomes propios.

A reforma de 1999 da Lei do rexistro civil (Lei
40/99, de 5 de novembro) permite mudar a forma
dos apelidos para regularizalos ortograficamente
cando a forma inscrita no Rexistro non se adece
gramtica e fontica da lingua espaola
correspondente, mediante un sinxelo trmite.
a Administracin, non obstante, a que debera
facilitarlle este trmite ao cidadn, informndoo
das actuacins que ten que facer e mais de cal
a forma estndar do seu apelido. As poder exercer
o seu dereito ao uso da forma normativamente
correcta dos seus apelidos, un dereito que non
figura explicitamente nas leis (como si ocorre
en Catalua, por exemplo), pero que se infire
da propia Lei de normalizacin lingstica.
Coa relacin que aqu se presenta, aprobada
pola Real Academia Galega que , por lei,
a institucin responsable dos aspectos normativos
da lingua galega, qureselles facilitar aos
funcionarios dos Rexistros un elenco de formas
estndares. Ademais, inclese unha equivalencia
das formas castelanizadas coas sas galegas
correspondentes; os cidadns deben saber que,
na inmensa maiora dos casos, os apelidos castelns
en Galicia son o produto da deformacin case sempre
involuntaria dun apelido orixinariamente galego: como
se sabe, Galicia foi un pas con tradicin emigratoria,
e a inmigracin un fenmeno que s ultimamente
se empeza a rexistrar, e en escasa media. Isto ,
os moitos Otero, Lorenzo, Alonso, Prieto e outros
que tantos galegos teen como apelidos non son
orixinariamente castelns, senn castelanizacins
impostas nalgn momento da sa liaxe.
Cun glosario de formas e grafas anmalas coas
sas correspondentes formas estndares os usuarios
podern comprobar doadamente, en caso de dbida,
cal o estndar correspondente. Pretndese, as,
avanzar nun aspecto tan importante da normalizacin
lingstica como o dos apelidos, que nos identifican
como persoas e como pobo.

15
I.
Criterios
para a estandarizacin
dos apelidos
A s bases para a estandarizacin da ortografa,
morfoloxa e lxico da lingua galega
estn ben establecidas desde a publicacin
das Normas (1982, 2003), no que atinxe
aos dous primeiros aspectos, e o VOLGa (2004),
no que toca ao elenco das formas lxicas.
Agora ben, a antroponimia, e especificamente
aquela parte que abrangue as denominacins
oficiais do individuo (isto , os nomes
e o apelidos), presenta unhas caractersticas
especiais que deben ser contempladas hora
de propor unhas normas para a sa regularizacin
ortogrfica e morfolxica.
O criterio xeral ser a adaptacin norma
grfica actual, tanto no que respecta utilizacin
dos grafemas como a segmentacin de palabras
ou acentuacin. Agora ben, a antroponimia
pode seguir uns criterios menos rxidos ca o lxico
comn, da mesma maneira que o fai a toponimia,
co fin de manter as variantes fonomorfolxicas
que se foron fixando ao longo dos sculos.
De maneira que, naqueles aspectos en que non
hai repercusin fontica nin influencias forneas,
respectarase esa variabilidade. As pautas xerais,
que se presentan a seguir, foron expostas
con mis detalle no Boletn da Real Academia
Galega 370 (2009).
Os apelidos en galego

1. Adaptacin grafemtica s normas

do estndar

1.1. O uso dos grafemas actuais obrigado nos

seguintes casos:
grafema <x> para o <j> ou <g+ e, i>.
Actualmente estas ltimas grafas poden
aparecer nos apelidos tanto en formas que
as presentaban na poca medieval (vallan
de exemplo Feixoo, Araxo, Xestoso,
Xaneiro, Xusto, Toxo, Xuz, etc.), coma
impostos sobre a primitiva grafa <x>
(Teixeiro, Ximnez, Seixas, Requeixo).
A utilizacin destas grafas <j> ou <g+ e,
i> en calquera deses casos dbense ao
casteln, non continuidade das grafas
histricas, e implica a pronuncia do
fonema casteln /x/ (fricativo velar xordo),
no canto do// (postalveolar).
<i> para o antigo <y> como vogal non
nuclear (Rei, Noia, Naia, Gaioso, Maio,
Romai etc.). A conservacin do grafema
orixinario, se ben cando semivogal
non produce cambio de pronuncia,
si pode introducir un fonema diferente
cando vai en posicin intervoclica.
Por iso, anda que se trate dun grafema
con tradicin medieval, e mais por ser
alleo ao actual sistema grfico do galego,
estas formas antigas non se poden
admitir como estndares.

1.2. Se o apelido non se axusta s actuais

normas ortogrficas, pero o cambio
de grafema non reporta cambio fontico,
a actualizacin ortogrfica aconsellable,
anda que non obrigada. Hai que ter en conta
que en moitos destes casos o cambio

18
 Os apelidos en galego

grfico veu impulsado en certa maneira

pola castelanizacin, que uniformou
formas sen ter en conta a palabra galega
da que o apelido derivaba.
<b> e <v> etimolxicos. Escrbense con b,
por exemplo, Baamonde, Nabeira, Bieites,
Biqueira, Beiras; e con v: Vello, do Vao ou
Dovao, do Val ou Doval, Corvacho, Vasalo.
<h> etimolxico. Non o tian nos timos
respectivos os apelidos Ermida, Ermo,
Ermelo, Baamonde etc.

1.3. Aceptacin excepcional de grafas arcaicas.

En certo nmero de casos mantivronse
en parte as grafas medievais, coa
representacin de das vogais iguais
como resultado da cada dun -n- ou -l-
intervoclicos, como o caso de Boo bo,
Rioboo, Saa, Saavedra, Caamao e outros.

2. Segmentacin de palabras

O caso mis abundante o dos apelidos que

levan soldado o nexo preposicional co artigo.
A maior parte deles son formas que proceden
de topnimos e que se soldaron graficamente
e seguramente por esa razn conservaron
o nexo preposicional + artigo. En realidade,
o nexo comezou a perderse neste tipo de apelidos
xa dende a Idade Media, de maneira que hoxe
se rexistran sen rastro da contraccin (Silva, Vila,
Fonte, Campo, Fonte, Rego), con soldadura
grfica (Davia, Davila, Dafonte, Dorrego, Doval)
ou separadas (da Silva, da Cruz, da Cua,
do Campo, do Souto). Calquera destas fontes
son admisibles.

19
Os apelidos en galego

3. A variacin dialectal

Igual ca na toponimia (Nomencltor de Galicia

2003), respctanse as variantes dialectais,
pois todas elas son formas propiamente galegas
e a mido teen xa atestacins medievais.
As pois, pode haber duplas solucins,
coma nos casos seguintes: Fontn/Fontao,
Louzn/Louzao, Mors/Morais, Cass/Casais,
Currs/Currais, Pedrouzo/Pedrouso,
Eiriz/Eirs, Liz/Lis, Romariz/Romars, Eiras/Airas,
Fol/Fole, Val/Vale etc.

4. Restitucin de formas castelanizadas

A pesar do proceso sociolingstico que someteu

os nosos apelidos castelanizacin escrita
desde o sculo XVI, calclase que o total
das formas castelanizadas aproximadamente
s o 16%. Non moito con respecto a todo
o conxunto dos apelidos, pero afecta
a algns dos mis frecuentes, co cal o seu
impacto social pode ser maior. Trtase,
por unha banda, de restitur formas galegas
que deron lugar a hbridos lingsticos
(*Teijeiro, *Seijas, *Montoto, *Goyanes, *Cividanes
ou *Penabad no canto das xenunas Teixeiro,
Seixas, Montouto, Goins, Cividns ou Penabade),
e tamn a formas lxicas (Neto, Dourado,
Romeu, Mosqueira etc.). importante considerar
que nestes ltimos casos s en moi contadas
ocasins se trata de apelidos de persoas
procedentes de fra de Galicia, porque, como nos
demostra a documentacin, a inmensa maiora
das veces son castelanizacins de formas galegas
orixinarias. E tamn se d o paradoxo de
existir moitas formas toponmicas que estn

20
 Os apelidos en galego

ditaminadas coa sa forma estndar para

os nomes dos lugares pero que como apelidos
continan deturpadas (como Buxn, Barxa,
Vilar, Castelo, Trins, Rubis, Bustabade etc.).
E hai constancia da pervivencia na familia
do apelido galego a nivel oral, que se considera
alcume (como Outeiro, Marts), mentres que
nos documentos oficiais constan as formas
castelanizadas (Otero, Martnez).
importante, xa que logo, ter presente
que non se trata de traducir formas castels,
senn de restitur as formas xenunas que foran
deturpadas nos rexistros escritos.

21
II.
Os 1500 apelidos
mis frecuentes:
listaxe normalizada
P resntanse 1500 apelidos, seleccionados
maioritariamente cun criterio de frecuencia:
en conxunto representan preto dun 90% da
poboacin. Outros foron obxecto de informe
ou estudo especfico. Trtase dunha primeira
relacin que se ir vendo incrementada
de aqu en diante.
Os criterios aplicados hora de fixar formas
estndares son semellantes aos da elaboracin
do Nomencltor: prtese das formas galegas,
coas sas variantes dialectais, adaptadas
s normas ortogrficas vixentes.
 Os apelidos en galego

A Agulla
Abade Aiaso
Abal Aio
Abalde Aira
Abalo Aiude
Abeixn Alba
Abelairas Alberte
Abeledo Albor
Abeleira Albors
Abelenda Alcalde
Abell Aldao
Abelleira Aldrei
Abilleira Aleixo
Aboi Aln
Abraldes Alexandre
Abreu Alfaia
Abril Allegue
Abun Aller
Acevedo Allo
Acin Almeida
Acua Almua
Adn Alvarado
Afonso Alvarellos
Agra lvarez
Agrafoxo Alvario
Agraso Alvedro
Agrelo Alves
Aguiar Alvite
Agun Amado

25
Os apelidos en galego

Amarelle Aradas
Amboaxe Aragunde
Ameixeiras Araxo
Ameixide Arca
Amenedo Arcai
Ameneiro Arce
Ameneiros Arcos
Amigo Ardao
Amil Area
Amoedo Areal
Amor Aren
Amorn Ares
Anca Arias
Andin Arns
Andrade Arixn
Andr Armada
Andrs Armesto
Aneiros Arnoia
Anes Arnoso
Angueira Arousa
Anido Arribas
Anllo Arroxo
Ansede Arufe
Anta Arxibai
Antelo Arxiz
Antn Arxns
Antonio Asorei
An Astrai
Aparicio Atn

26
 Os apelidos en galego

Atns Barciela
Augusto Barco
Axeitos Bardanca
Barral
B Barreira
Baamonde Barreiro
Babarro Barreiros
Babo Barrentos
Baldomir Barrio
Baleirn Barro
Balsa Barros
Balseiro Barroso
Baltar Barrul
Baluga Barxa
Balugo Barxiela
Bamonde Basanta
Baa Bascoi
Bande Bastn
Bandn Bastos
Baos Batalla
Barallobre Batalln
Barba Bautista
Barbazn Baz
Barbeira Bea
Barbeito Beade
Barbosa Becerra
Barca Beira
Barcala Beiras
Barcia Beiro

27
Os apelidos en galego

Belln Bonome
Beltrn Boo
Ben Boquete
Benavides Borraxeiros
Berbetouros Borraxo
Bereixo Borrazs
Bergantios Borxa
Bermdez Botana
Bernrdez Boubeta
Bernardo Boulln
Brtoa Boullosa
Besteiro Bouso
Besteiros Bouza
Bestilleiro Bouzada
Betanzos Bouzas
Bieites Bouzo
Biitez Bouzn
Bieito Bveda
Biqueira Brais
Biscao Braa
Bispo Braas
Bo Branco
Boado Brandariz
Bocixa Brandn
Bodao Bras
Boedo Bravo
Boente Braxe
Boga Brea
Bolao Brei

28
 Os apelidos en galego

Breixo Cabo
Brenlla Cabral
Bretal Cabreira
Brin Cacabelos
Brins Cachafeiro
Bruzos Cacheda
Ba Cacheiro
Buceta Cadavide
Budio Caeiro
Buela Canzos
Bugallo Cal
Bugarn Caldas
Buio Caldeirn
Burgo Calo
Bustabade Calvar
Bustelo Calvelo
Busto Calvete
Buxn Calvio
Calvo
C Camacho
Caamao Camao
Caaveiro Camba
Cabaleiro Cambeiro
Cabana Cambn
Cabanas Cambre
Cabanelas Camen
Cabarcos Cameselle
Cabeza Camia
Cabezas Camio

29
Os apelidos en galego

Campaa Carbia
Campello Carbn
Campelo Cardalda
Campo Cardama
Campos Cardoso
Canas Caridade
Canaval Caride
Cancela Carmoega
Cancelas Carmuega
Cancelo Carneiro
Cancio Carnota
Canda Carou
Candal Carpente
Caneda Carpinteiro
Canedo Carracedo
Caneiro Carragal
Canosa Carral
Canoura Carrasco
Canto Carregal
Cao Carreira
Capelo Carreiras
Capn Carreiro
Carams Carreo
Carballa Carril
Carballal Carro
Carballeda Carrodeguas
Carballeira Cartelle
Carballido Caruncho
Carballo Casado

30
 Os apelidos en galego

Casais Ceide
Casal Cela
Casalderrei Celeiro
Casanova Cendn
Casares Cendn
Casas Cerdeira
Cass Cereixo
Casavella Cernadas
Cascallar Cerqueira
Castao Cerqueiro
Castedo Cervio
Castelao Ces
Casteleiro Cesar
Castelo Cespn
Castieira Chamorro
Castieiras Chan
Castrilln Chans
Castro Chantada
Catoira Chao
Cavado Chapela
Caxade Charln
Caxaraville Chas
Caxete Chaves
Caxiao Cheda
Caxide Chorn
Cea Choucio
Cebreiro Chouza
Cedeira Cibeira
Cedrn Cide

31
Os apelidos en galego

Cives Cortizo
Cochn Cortn
Codesal Coruxo
Codesido Corvacho
Coego Corval
Coello Corvelle
Coia Corzo
Coira Costa
Colazo Costal
Colmeiro Costas
Comesaa Costela
Comoxo Costoia
Conchado Cotelo
Conde Coto
Constenla Cotn
Cora Couce
Cordal Couceiro
Cordeiro Couago
Cordido Couselo
Cordo Cousido
Cores Cousillas
Cornide Couso
Corral Couto
Correa Couxil
Corredoira Covas
Cortegoso Covelo
Corts Crego
Cortias Creo
Cortizas Crespo

32
 Os apelidos en galego

Criado da Torre/Datorre
Cristovo da Vila/Davila
Cruces Dans
Cruxeiras Darriba
Cruz de Ben/Debn
Cuadrado Delgado
Cua Deus
Cuas Devesa
Cua Deza
Cuarro Daz
Cundns Diego
Cuns Diguez
Cupeiro Dieste
Cuquexo Dez
Curra Diz
Currais do Barro/Dobarro
Curral do Campo/Docampo
Currs do Gando/Dogando
Curros do Mato/Domato
do Pazo/Dopazo
D do Pico/Dopico
da Cal/Dacal do Porto/Doporto
da Costa/Dacosta do Rego/Dorrego
da Cua/Dacua do Ro/Dorro
da Fonte/Dafonte do Sil/Dosil
da Granxa/Dagranxa do Val/Doval
da Pena/Dapena do Vao/Dovao
da Ponte/Daponte Doce
da Silva/Dasilva Doldn

33
Os apelidos en galego

Domnguez Espasandn
Dono Esperante
dos Anxos Espern
dos Santos Espieira
Dourado Espio
Duarte Espiosa
Dubra Esquerdo
Durn Estvez
Duro Estevo
Estrada
E Estravs
Eanes Estraviz
Eiras Expsito
Eirn
Eirs F
Eiriz Fabeiro
Eiroa Facal
Eixo Fachal
Enes Falde
Entenza Falcn
Ermelo Falque
Ermida Fandio
Ermo Fanego
Escariz Faraldo
Escudeiro Faria
Escuredo Farias
Esmors Faro
Espada Farto
Espaa Faxardo

34
 Os apelidos en galego

Faxn Fiza
Fazns Flores
Feal Folgar
Feix Folgueira
Feixoo Fondevila
Felpeto Fondo
Fente Fonseca
Fernndez Fontaa
Ferradns Fontn
Ferrads Fontao
Ferreira Fonte
Ferreiro Fontela
Ferreiros Fontenla
Ferreirs Fontes
Ferreo Formoso
Ferrer Fornos
Ferrn Fortes
Ferro Forxn
Fervenza Foxo
Fiao Frade
Fidalgo Fraga
Figueira Fraguas
Figueiras Fragueiro
Figueiredo Fraguela
Figueiroa Fraguo
Filgueira Fraz
Filgueiras Francisco
Filloi Franco
Firvida Francos

35
Os apelidos en galego

Franqueira Gndara
Freire Gandoi
Freira Gantes
Freitas Garabal
Freixns Garaboa
Freixedo Garca
Freixeiro Garea
Freixo Garrido
Freixomil Garrote
Fresco Gasamns
Frieiro Gato
Froxn Gos
Fungueirio Goberna
Fungueiro Godoi
Furelos Goins
Fustes Gois
Goln
G Golpe
Gacio Gmez
Gago Gondar
Gai Gonzlez
Gaio Gotrrez
Gaioso Grao
Galn Grandal
Galdo Grande
Galego Grando
Galins Granxa
Gallardo Graa
Galvn Gregores
Gamallo Gregorio

36
 Os apelidos en galego

Grela I
Grille Ianes
Groba Igrexa
Grobas Igrexas
Grueiro Infante
Gude Insua
Guede
Guerra L
Guerreiro Labrador
Guilln Lado
Guilln Lagares
Guilln Lago
Guimarei Lagoa
Guimerns Laia
Gimil Lao
Guisande Lama
Guitin Lamas
Gulas Lameiro
Gundn Lamela
Guntn Lamelas
Guzmn Lampn
Landeira
H Landn
Hedreira Lapido
Henrquez Lareo
Herbogo Lastra
Hortas Lata
Lavandeira
Laxe
Leal

37
Os apelidos en galego

Ledo Lombarda
Leira Longueira
Leiras Lpez
Leiro Lopo
Leiros Lores
Leis Loureda
Lema Loureiro
Lemos Lourenzo
Lence Lours
Lens Lourido
Len Louro
Lesta Lousada
Lestn Louzn
Lima Louzao
Limeres Loxo
Limia La
Liares Luaces
Lieira Lueiro
Lis Lus
Lista Lusquios
Liste Lustres
Lix
Liz M
Lobato Maceira
Lodeiro Maceiras
Loira Machado
Lois Maca
Lomba Macas
Lombao Magn

38
 Os apelidos en galego

Magarios Martns
Magdalena Marts
Maa Martiz
Main Marzoa
Maio Maseda
Mallo Maside
Malln Mata
Malvar Mateo
Malvido Mateos
Mancebo Mato
Maneiro Matos
Manso Mazaira
Manteiga Mazas
Mantin Mazs
Ma Medn
Man Meiln
Maquieira Meira
Marcos Meirs
Marcote Meirio
Mareque Meis
Marn Meixide
Marias Meixoeiro
Mario Mixome
Maroas Meixn
Maroo Meizoso
Marqus Mella
Mrquez Meln
Marta Mndez
Martn Mendoza

39
Os apelidos en galego

Mendua Moledo
Menio Mon
Menor Mondelo
Mera Monroi
Mesego Montaa
Mesas Monteagudo
Mexuto Monteiro
Miguel Montenegro
Miguns Montes
Miguez Montoia
Milln Montouto
Millares Morado
Minio Morais
Mio Moral
Mins Morn
Mira Morandeira
Miragaia Mors
Miramontes Moreda
Miranda Moreira
Mirs Moreiras
Miraz Moreno
Mirn Morgade
Misa Moscoso
Moar Mosqueira
Moares Mosteiro
Moia Mougn
Molns Moura
Molares Moure
Moldes Mourelle

40
 Os apelidos en galego

Mourelo Neves
Mourelos Nimo
Mourn Nodar
Mourio Nogueira
Mouriz Nogueiras
Mouro Noguerol
Mouzo Noia
Mua Nores
Muo Novs
Muos Novelle
Munn Novexil
Muiz Novo
Muoz Nvoa
Muradas Nnez
Muras
Murias O
Muruxosa Oanes
Ocampo
N Ogando
Nabeira Oia
Nabeiras Oliveira
Nabeiro Olveira
Naia Omil
Navarro Ordez
Navia Oreiro
Negreira Orosa
Negro Ortega
Neira Ortigueira
Neto Ortiz

41
Os apelidos en galego

Orxais Palleiro
Orxs Palmeiro
Orxe Pampilln
Orxeira Pampn
Osorio Pan
Oubia Pantn
Ouro Parada
Outeda Paradela
Outeiral Paradelo
Outeirio Parafita
Outeiro Pramo
Outes Pramos
Outn Parapar
Ouxo Parceiro
Oxea Pardal
Ozores Pardavila
Pardias
P Pardo
Pacheco Paredes
Pacn Parente
Pacio Parga
Pacios Pars
Padn Parra
Padrn Parrado
Pez Pasantes
Pais Pascual
Paleo Pastor
Pallares Pastoriza
Pallas Patio

42
 Os apelidos en galego

Pato Pereiras
Paulos Pereiro
Pavn Pereir
Paz Prez
Pazo Permui
Paz Pernas
Pazos Pesqueira
Pedracova Peteiro
Pedre Picado
Pedreira Picallo
Pedrido Pichel
Pedrosa Pico
Pedrouso Picn
Pedrouzo Picos
Pego Pillado
Peiteado Pin
Peixoto Pia
Peleteiro Pieiro
Pena Pino
Penabade Pio
Penas Pin
Penedo Pinto
Penela Pintor
Penelas Pintos
Penn Pita
Pensado Poceiro
Pen Pol
Pequeno Pombo
Pereira Ponce

43
Os apelidos en galego

Ponte Pume
Pontes Pulleiro
Porta Pumar
Portas Pumares
Portavales Pual
Porteiro Purrios
Portela
Porto Q
Portos Queiro
Pose Queiruga
Pousa Queixa
Pousada Queixas
Pouso Queixo
Poza Quelle
Pozo Quint
Pracer Quintairos
Prada Quintn
Prado Quintns
Prados Quintas
Pratas Quints
Praza Quinteiro
Prego Quintela
Presa Quintin
Presas Quioi
Presedo Quins
Preto Quiroga
Priegue
Prol
Puga

44
 Os apelidos en galego

R Reguengo
Rbade Rei
Rabual Reigosa
Rama Reimndez
Ramallo Reimndez
Ramil Reino
Ramilo Reinoso
Ramrez Reiriz
Ramos Reis
Ramudo Reixa
Raa Remuin
Rancao Rendo
Raposo Represas
Rax Requeixo
Real Resa
Reboiras Rial
Rebolo Ribadulla
Reboreda Ribas
Reboredo Ribeira
Recarei Ribeiro
Recouso Rico
Redondo Ricoi
Refoxos Ricn
Rega Rielo
Regal Rilo
Rego Ro
Regos Riob
Regueira Rioboo
Regueiro Ros

45
Os apelidos en galego

Roca Rubins
Rocha Rubis
Rodal Rubido
Rodas Rubios
Rodeiro Rubio
Rodicio Ruibal
Rodil Ruz
Rodio Rumbo
Rodrguez Ruzo
Roel
Roibs S
Rois Sa
Roln Saa
Romai Saavedra
Romn Sabars
Romar Sabn
Romeu Saborido
Ron Saco
Roo Sez
Rosa Saia
Rosende Sains
Rosendo Salazar
Rouco Salgado
Roxas Salgueiro
Roxo Salvado
Rozados Salvador
Rozas Sambade
Ra Sampaio
Rubal Sampedro

46
 Os apelidos en galego

San Martn/ Santoro

Sanmartn Santos
San Martio/ Sanxus
Sanmartio Sar
San Miguel/ Sarmento
Sanmiguel Sas
San Paio Seara
San Pedro Seco
San Romn/ Sedes
Sanromn Segade
San Tom/Santom Segun
San Xiao/Sanxiao Seixas
San Xon/Sanxon Seixido
San Xurxo/ Seixo
Sanxurxo Senande
Snchez Sendn
Sand Sendn
Sande Senn
Sanls Senra
Santa Mara/ Sears
Santamara Seorns
Santa Maria/ Seoane
Santamaria Sequeiros
Santalla Serantes
Santana Sern
Sants Serra
Santiago Serrano
Santn Sesar
Santiso Sestaio

47
Os apelidos en galego

Sesto Surez
Sieira Sueiras
Sieiro Sueiro
Silva
Silveira T
Silvosa Taboada
Simn Tboas
Sineiro Taibo
So Talln
Siso Tarro
Sisto Tasende
Soaxe Tato
Sobrado Taxes
Sobral Teira
Sobrido Teixeira
Sobrio Teixeiro
Soengas Teixido
Solio Teixo
Solla Tellada
Solleiro Tellado
Somoza Tempern
Soneira Tenreiro
Sora Tesouro
Sousa Tilve
Soutelio Tizn
Soutelo Toba
Souto Tobo
Soutomaior Toimil
Soutullo Tom

48
 Os apelidos en galego

Torrado U
Torre Ucha
Torreira Ulloa
Torreiro Ures
Torrente Uveira
Torres Uzal
Torrn
Touceda V
Toucedo Val
Tourin Valadares
Tourio Valado
Tours Valboa
Tourn Valcarce
Touza Valds
Toxa Vale
Toxeiro Valeiras
Toxo Valencia
Traba Vales
Trasancos Valn
Trigo Valia
Trillo Valias
Trins Valio
Troitio Valverde
Troncoso Vao
Tubo Vaqueiro
Tuas Vara
Turnes Varela
Vasalo
Vasco

49
Os apelidos en galego

Vsquez Vilacova
Vaz Viladniga
Vzquez Vilalba
Vea Vilamaior
Veceiro Vilamarn
Vecio Vilamel
Veiga Vilamide
Vellas Vilamor
Vello Viln
Velo Vilanova
Veloso Vilanustre
Vence Vilapol
Ventn Vilapn
Ventoso Vilar
Ventura Vilaravide
Verde Vilares
Verdes Vilario
Vermello Vilarnovo
Vesada Vilarquide
Viana Vilas
Viao Vilasante
Vicente Vilasenn
Vidal Vilasol
Vieira Vilasuso
Vieiro Vilaverde
Vigo Vilela
Vila Villamil
Vilaboa Via
Vilaboi Vias

50
 Os apelidos en galego

Viso Xil
Viturro Ximnez
Viveiro Xirldez
Vivin Xixirei
Vixande Xon
Vizoso Xoubanova
Xove
X Xuz
Xcome Xul
Xallas Xuncal
Xamardo Xunqueira
Xaneiro Xurxo
Xardn Xusto
Xato
Xeada Z
Xegunde Zapata
Xeixo Zas
Xen
Xende
Xermade
Xermias
Xerpe
Xestal
Xesteira
Xestido
Xesto
Xestoso
Xess
Xiance

51
III.
Correspondencia
das variantes
non estndar /
formas recomendadas
C omo consecuencia do proceso sociolingstico
que padeceu a lingua galega a partir
do sculo XVI, hai un conxunto de formas que
sufriu diferentes procesos de castelanizacin
(fontica ou morfolxica). Por outra banda,
como ocorre noutras linguas, tamn hai apelidos
que experimentaron alteracins ortogrficas
debido s peculiaridades da fixacin do corpus
antroponmico ao longo da historia, e polo tanto
hoxe presentan unha grafa que non se
corresponde coa actual da lingua galega
(fixada nas Normas ortogrficas e morfolxicas
do idioma galego, RAG-ILG); este tipo de anomalas
corresponde basicamente presenza ou ausencia
de h, ao uso de b/v e existencia de y.
Na listaxe que se ofrece a seguir, presntase
a forma ou grafa anmala coa correspondencia
estndar en galego. Os apelidos que non figuren
nela debern ser obxecto dun informe especfico
por parte da Real Academia Galega. A forma
que aparece en primeiro lugar transcrbese tal
e como aparece no censo de poboacin do INE
da que parte a listaxe, isto , en maisculas
e sen acentos. Tase en conta:
En letra grosa indcanse as formas
que sufriron algn tipo de castelanizacin,
ben fontica ou ben morfolxica.
Van subliadas as formas que presentan
algunha alteracin grfica que non se axusta
s normas modernas (coma a presenza
do grafema <y> ou o uso non etimolxico
de <h>, <b> ou <v>).
Entre parnteses figuran variantes minoritarias
que coinciden coa forma castelanizada.
Por exemplo, San Martn dse como
equivalencia entre parnteses do mis comn
San Martio, pois Martio ten Martn na rea
oriental como variante patrimonial (conforme
a camn); pero en certo grao tamn pode ser
castelanizacin da maioritaria Martio. En caso
de dbidas, a RAG poder ofrecer o seu ditame.
Os apelidos en galego

En ocasins, como forma galega figuran mis

dunha posibilidade, separadas cunha barra (/).
Neses casos poderase optar entre das
formas grficas ( o caso dos apelidos que
presentan nexo preposicional ou o adxectivo
san, que se poden grafar xunto ou separado)
ou entre formas dialectais xa existentes
no noso corpus toponmico ou antroponmico
(Goins/Gois ou Eanes / Ianes / Oanes /
Anes / Enes, por exemplo).

54
 Os apelidos en galego

FORMA OU GRAFA FORMA

NON ESTNDAR RECOMENDADA

A
ABAD Abade
ABEIGN Abeixn
ABEIJN Abeixn
ABOY Aboi
ACCION Acin
AGEITOS Axeitos
AGRAFOJO Agrafoxo
AGUILAR Aguiar
ALDREY Aldrei
ALEJANDRE Alexandre
ALEJANDRO Alexandre
ALEJO Aleixo
ALFAYA Alfaia
ALFONSO Afonso
ALONSO Afonso
AMBOAGE Amboaxe
AMBOAJE Amboaxe
AMEIJEIRA Ameixeira
AMEIJEIRAS Ameixeiras
AMEIJIDE Ameixide
ARAUJO Araxo
ARCAY Arcai
ARGIBAY Arxibai
ARIJN Arixn
ARINES Arns

55
Os apelidos en galego

ARJONES Arxns
ARNOYA Arnoia
AROSA Arousa
ARROJO Arroxo
ASOREY Asorei
ASTRAY Astrai
ATANES Atns
AYASO Aiaso
AYO Aio
AYUDE Aiude

B
BAHAMONDE Baamonde
BALADO Valado
BALBOA Valboa
BALLESTEROS Besteiros
BALUJA Baluga
BAO Vao
BAQUEIRO Vaqueiro
BARGIELA Barxiela
BARJA Barxa
BARRERA Barreira
BARRIENTOS Barrentos
BASALLO Vasalo
BASALO Vasalo
BASCOY Bascoi
BAZQUEZ Vzquez
BECEIRO Veceiro
BELLAS Vellas

56
 Os apelidos en galego

BELLO Vello
BELOSO Veloso
BENTEZ Biitez
BENITO Bieito
BERBETOROS Berbetouros
BEREIJO Bereixo
BERMEJO Vermello
BESADA Vesada
BIBIAN Vivin
BLANCO Branco
BLAS Brais/Bras
BOCIJA Bocixa
BORJA Borxa
BORRAGEIROS Borraxeiros
BORRAGEROS Borraxeiros
BORRAGUEIROS Borraxeiros
BORRAGUEROS Borraxeiros
BORRAJEIROS Borraxeiros
BORRAJEROS Borraxeiros
BORRAJO Borraxo
BRAGE Braxe
BREIJO Breixo
BREY Brei
BRIONES Brins
BUENO Bo
BUJN Buxn
BUSTABAD Bustabade
BUYO Buio

57
Os apelidos en galego

C
CABADO Cavado
CABALLERO Cabaleiro
CABRERA Cabreira
CADAVID Cadavide
CAGIAO Caxiao
CAJADE Caxade
CAJARAVILLE Caxaraville
CAJIAO Caxiao
CAJIDE Caxide
CALDERON Caldeirn
CAMINO Camio
CANABAL Canaval
CAAS Canas
CARID Caride
CARIDAD Caridade
CARMOEJA Carmoega
CARMUEJA Carmoega
CARNERO Carneiro
CARPINTERO Carpinteiro
CARRERA Carreira
CASABELLA Casavella
CASALDERREY Casalderrei
CASTILLO Castelo
CEREIJO Cereixo
CID Cide
COBAS Covas
COBELO Covelo
COLLAZO Colazo

58
 Os apelidos en galego

COLMENERO Colmeiro
COMOJO Comoxo
CORBACHO Corvacho
CORBAL Corval
CORDERO Cordeiro
CORRALES Currais/Currs
CORUJO Coruxo
COSTOYA Costoia
COUGIL Couxil
COYA Coia
CRISTOBAL Cristovo
CRISTOBO Cristovo
CRUJEIRAS Cruxeiras
CUNDINES Cundns
CUESTA Costa
CUEVAS Covas
CUQUEJO Cuquexo

D
DE LA FUENTE da Fonte/Dafonte
DE LA IGLESIA da Igrexa
DE LOS ANGELES dos Anxos
DEL RIO do Ro/Dorro
DE LA GRANJA da Granxa/Dagranxa
DE LA TORRE da Torre/Datorre
DIOS Deus
DOBAO do Vao/Dovao
DORADO Dourado
DOS ANJOS dos Anxos

59
Os apelidos en galego

E
EDREIRA Hedreira
EIJO Eixo
ENNES Enes
ENRQUEZ Henrquez
ESCUDERO Escudeiro
ESPINOSA Espiosa
ESTEBAN Estevo

F
FAJARDO Faxardo
FAJIN Faxn
FAZANES Fazns
FEIJOO Feix/Feixoo
FERRADANES Ferrads/Ferradns
FERRERO Ferreiro
FIGUEROA Figueiroa
FILLOY Filloi
FOJO Foxo
FORJAN Forxn
FRAGIO Fraguo
FREIJANES Freixns
FREIJEDO Freixedo
FREIJEIRO Freixeiro
FREIJO Freixo
FREIJOMIL Freixomil
FROJAN Froxn
FUENTE Fonte
FUENTES Fontes

60
 Os apelidos en galego

G
GALBN Galvn
GALIANES Galins
GALLAS Xallas
GALLEGO Galego
GANDOY Gandoi
GASAMANES Gasamns
GAY Gai
GAYO Gaio
GAYOSO Gaioso
GEADA Xeada
GENDE Xende
GEGUNDE Xegunde
GEIJO Xeixo
GEN Xen
GERMADE Xermade
GERMIAS Xermias
GERPE Xerpe
GESTAL Xestal
GESTEIRA Xesteira
GESTIDO Xestido
GESTO Xesto
GESTOSO Xestoso
GIANCE Xiance
GIGIREY Xixirei
GIL Xil
GIMENEZ Ximnez
GINARTE Guinarte
GIRLDEZ Xirldez

61
Os apelidos en galego

GODOY Godoi
GOYANES Goins/Gois
GRANJA Granxa
GUERRERO Guerreiro
GUIMAREY Guimarei
GUTIERREZ Gotrrez

H
HERBOJO Herbogo
HERMELO Ermelo
HERMIDA Ermida
HERMO Ermo
HERNNDEZ Fernndez
HERRERA Ferreira
HERRERO Ferreiro
HIDALGO Fidalgo

I
IGLESIA Igrexa
IGLESIAS Igrexas
IZQUIERDO Esquerdo

J
JACOME Xcome
JALLAS Xallas
JAMARDO Xamardo
JANEIRO Xaneiro
JARDN Xardn
JARES Xares

62
 Os apelidos en galego

JATO Xato
JESUS Xess
JIMENEZ Ximnez
JORGE Xurxo (Xorxe)
JOVE Xove
JUAN Xon
JUIZ Xuz
JUL Xul
JUNCAL Xuncal
JUNQUERA Xunqueira
JURJO Xurxo
JUSTO Xusto

L
LABANDEIRA Lavandeira
LAFUENTE da Fonte/Dafonte
LAGE Laxe
LAYA Laia
LIJO Lix
LINARES Liares
LOJO Loxo
LORENZO Lourenzo
LOSADA Lousada
LOZANO Louzn/Louzao
LUNA La

63
Os apelidos en galego

M
MAHA Maa
MAANA Ma/Man
MARTNEZ Marts/Martiz/
Martns
MASID Maside
MAYN Main
MAYO Maio
MEIJIDE Meixide
MEIJOEIRO Meixoeiro
MEIJOME Mixome
MEIJON Meixn
MEIJUEIRO Meixoeiro
MEJUTO Mexuto
MENNDEZ Mndez
MERINO Meirio
MESEJO Mesego
MIGUELEZ Miguez/Miguns
MIGUEZ Miguez
MIONES Mins
MIRAGAYA Miragaia
MOLANES Molns
MOLEJN Molexn
MOLINA Mua
MOLINOS Muos
MONROY Monroi
MONTERO Monteiro
MONTOTO Montouto
MONTOYA Montoia

64
 Os apelidos en galego

MORA Moura
MORALES Morais/Mors
MORELOS Mourelos
MOSQUERA Mosqueira
MOYA Moia
MURUJOSA Muruxosa

N
NAVEIRA Nabeira
NAVEIRAS Nabeiras
NAVEIRO Nabeiro
NAYA Naia
NIETO Neto
NIEVES Neves
NOVEGIL Novexil
NOVOA Nvoa
NOYA Noia
NUEZ Nnez

O
OGEA Oxea
OJEA Oxea
ORGE Orxe
ORGEIRA Orxeira
ORJALES Orxs/Orxais
OTERO Outeiro
OUJO Ouxo
OUVIA Oubia
OYA Oia

65
Os apelidos en galego

P
PAJARO Paxaro
PALACIOS Pacios/Pazos
PARCERO Parceiro
PELEZ Pez/Pais/Paz
PEA Pena
PENABAD Penabade
PEQUEO Pequeno
PERMUY Permui
PIEDRACOBA Pedracova
PLATAS Pratas
PLACER Pracer
PLAZA Praza
PORTABALES Portavales
POSADA Pousada
POSSE Pose
PRIETO Preto
PUENTE Ponte
PUENTES Pontes

Q
QUEIJA Queixa
QUEIJAS Queixas
QUEIJO Queixo
QUIONES Quins
QUIOY Quioi
QUINTANA Quintn/Quint
QUINTERO Quinteiro

66
 Os apelidos en galego

R
RAJO Rax
RAJOY Raxoi
RECAREY Recarei
REFOJOS Refoxos
REGENJO Reguengo
REGUERA Regueira
REIJA Reixa
REJENJO Reguengo
REQUEIJO Requeixo
REQUEJO Requeixo
REY Rei
REYES Reis
REYMONDEZ Reimndez
RICOY Ricoi
RIVADULLA Ribadulla
RIVAS Ribas
RIVEIRA Ribeira
RIVEIRO Ribeiro
RIVERA Ribeira
RIVERO Ribeiro
ROJAS Roxas
ROJO Roxo
ROMAY Romai
ROMERO Romeu
RUBIANES Rubins/Rubis

67
Os apelidos en galego

S
SAMBAD Sambade
SAMPAYO San Paio/Sampaio
SAN MARTN San Martio
(San Martn)
SANGIAO San Xiao/Sanxiao
SANGUIAO San Xiao/Sanxiao
SANJIAO San Xiao/Sanxiao
SANJUAN San Xon/Sanxon
SANJUAS Sanxus
SANJURJO San Xurxo/Sanxurxo
SANMARTIN Sanmartio
(Sanmartn)
SANTAMARINA Santa Maria/
Santamaria
SARMIENTO Sarmento
SAYA Saia
SAYANES Sains
SAYANS Sains
SEIJAS Seixas
SEIJIDO Seixido
SEIJO Seixo
SESTAYO Sestaio
SEXTO Sesto
SIERRA Serra
SIXTO Sisto
SOAGE Soaxe
SOBRINO Sobrio
SOTELINO Soutelio

68
 Os apelidos en galego

SOTELO Soutelo
SOTO Souto
SOTOMAYOR Soutomaior

T
TAJES Taxes
TEIJEIRA Teixeira
TEIJEIRO Teixeiro
TEIJIDO Teixido
TEIJO Teixo
TEJADA Tellada
TEMPRANO Tempern
TOJA Toxa
TOJEIRO Toxeiro
TOJO Toxo
TRIANES Trins

U
UBEIRA Uveira

V
VAAMONDE Baamonde
VAHAMONDE Baamonde
VALLADARES Valadares
VALLE Val/Vale
VALUGO Balugo
VALUJA Baluga
VAQUERO Vaqueiro
VASALLO Vasalo

69
Os apelidos en galego

VECINO Vecio
VEGA Veiga
VEIRA Beira
VEIRAS Beiras
VELASCO Vasco
VELAZQUEZ Vzquez
VIEITES Bieites
VIEITEZ Biitez
VIEITO Bieito
VIJANDE Vixande
VILABOY Vilaboi
VILACOBA Vilacova
VILLA Vila
VILLADONIGA Viladniga
VILLALBA Vilalba
VILLAMARIN Vilamarn
VILLAMAYOR Vilamaior
VILLAMEL Vilamel
VILLAMIDE Vilamide
VILLAMOR Vilamor
VILLANUEVA Vilanova
VILLANUSTRE Vilanustre
VILLAPOL Vilapol
VILLAPUN Vilapn
VILLAR Vilar
VILLARAVID Vilaravide
VILLARES Vilares
VILLARINO Vilario
VILLARIO Vilario

70
 Os apelidos en galego

VILLARNOVO Vilarnovo
VILLARQUIDE Vilarquide
VILLASANTE Vilasante
VILLASENIN Vilasenn
VILLASOL Vilasol
VILLASUSO Vilasuso
VILLAVERDE Vilaverde
VIQUEIRA Biqueira
VISPO Bispo
VIVERO Viveiro
VIZCAINO Biscao

Y
YAEZ Eanes/Ianes/
Oanes/Anes/
Enes

71
 Temos nas nosas mans Os apelidos en galego
(Orientacins para a sa normalizacin), opsculo que
recolle mil cincocentos apelidos da nosa tradicin,
escolleitos, maioritariamente, cun criterio de frecuencia.
Este Dicionario de apelidos resolve, practicamente,
as dbidas todas que suscita, entre ns, este captulo
da Onomstica galega. Chegouse a estas conclusins
despois de non pouco esforzo filolxico. A presente achega
unha das tarefas do Seminario de Onomstica
da Real Academia Galega, seminario no que un equipo
dirixido pola profesora Ana Isabel Boulln Agrelo,
acadmica correspondente da nosa institucin,
elaborou o presente traballo.