Podstawowe akty prawne regulujce gospodarowanie odpadami 17 - odpady z budowy, remontw i demontau obiektw budowlanych oraz infrastruktury drogowej

1. Ustawa o odpadach z 21.04.2001 (Dz.U. 2001 nr 62, poz.628 wraz z pn.zm. tekst jedn. (wczajc gleb i ziemi z terenw zanieczyszczonych)
Dz.U.2007 nr 39 poz.251) 18 - odpady medyczne i weterynaryjne
2. RM z 27.09.2001 w sprawie katalogu odpadw Dz.U. 2001, nr 112, poz.1206 19 - odpady z instalacji i urzdze sucych zagospodarowaniu odpadw, z oczyszczalni ciekw oraz
3. RM z 8.12.2010 w sprawie wzorw dokumentw stosowanych na potrzeby ewidencji odpadw z uzdatniania wody pitnej i wody do celw przemysowych
Dz.U.2010, nr 249, poz. 1673 20 - odpady komunalne cznie z frakcjami gromadz. selektywnie
4. RM z 11.12.2001 w sprawie rodzajw odpadw lub ich iloci, dla ktrych nie ma obowizku Odpady niebezpieczne -
prowadzenia ewidencji odpadw oraz kategorii maych i rednich przedsibiorstw, ktre mog wykazuj ktrkolwiek z waciwoci kwalifikuj. je do grupy odpadw NB
prowadzi uproszczon ewidencj odpadw Dz.U. 2001, nr 152, poz.1735 lub zawieraj ktrykolwiek ze skadnikw oraz posiadaj ktrkolwiek z waciwoci
5. RMZ z 23.12.2002 w sprawie dopuszcz. sposobw i w-w unieszkodliwia. odpadw medycznych i kwalifikuj. je do grupy NB.
weterynaryjnych Dz.U. 2003, nr 8, poz. 104 Ponadto odpady, ktre uznaje si za NB s w wykazie kategorii lub rodzajw odpadw NB zawartym w
6. RMG z 21.03. 2002 w sprawie wymaga d/procesu termicznego przeksztacania odpadw. za. nr 2 ustawy o odpadach.
Dz.U. 2002 nr 37 poz.339 z pn. zm. Skadniki odpadw, ktre kwalifikuj je jako odpady NB (za. nr 3 do ustawy o odpadach).
7. RMZ z 30.07.2010 w sprawie szczegowego sposobu postpowania z odpadami C1 beryl, zwizki berylu,
medycznymi. Dz.U. 2010 nr 139 poz. 940 C2 zwizki wanadu,
8. RMRiRW z 1.10.2010 w sprawie szczegowego sposobu postpowania z odpadami C3 zwizki chromu (VI),
weterynaryjnymi. Dz.U. 2010 nr 198 poz. 1318 C4 zwizki kobaltu,
9. RMZ z 23.12.2002 w sprawie rodzajw odpadw medycznych i weterynaryjnych, ktrych C5 zwizki niklu,
poddawanie odzyskowi jest zakazane. Dz.U. 2003 nr 8 poz. 103 C6 zwizki miedzi,
Odpady - kada substancja lub przedmiot nalecy do 1-ej z kategorii, okrelonych w za. Nr 1 do C7 zwizki cynku,
ustawy o odpadach, ktrych posiadacz C8 arsen, zwizki arsenu,
pozbywa si C9 selen, zwizki selenu,
zamierza si pozby C10 zwizki srebra,
lub do ich pozbycia jest zobowizany. C11 kadm, zwizki kadmu,
Podzia odpadw C12 zwizki cyny,
rda Powstania; C16 rt, zwizki rtci,
Odpady powstajce w wyniku bytowania czowieka C24 roztwory zasadowe i zasady w postaci staej,
(odpady komunalne) (Odpady stae-Niebezpieczne, pozostae; odpady cieke- niebezpieczne, C25 azbest (py i wkna),
pozostae) C32 PCB,
Odpady powstajce w wyniku dzia. gospodarczej C33 farmaceutyki i zw. stosow. w medycynie lub w weterynarii,
(odpady przemysowe) (Odpady stae-Niebezpieczne, pozostae; odpady cieke- niebezpieczne, C34 biocydy i substancje fitofarmaceutyczne (np. pestycydy),
pozostae) C35 substancje zakane,
Osady ciekowe (Niezalenie od konsystencji- niebezpieczne i pozostae) C38 cyjanki organiczne (np. nitryle),
Pena klasyfikacja odpadw w Polsce C51 wglowodory i ich zwizki z tlenem, azotem lub siark nie uwzgldnione w inny sposb w
Z uwagi na rdo powstawania odpady dzieli si na 20 grup: niniejszym zaczniku.
14 - odpady z rozpuszczalnikw organicznych, chodziw i propelentw (z wyczeniem grup 07 i 08)
15 - odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiay filtracyjne i ubrania ochronne Waciwoci odpadw, ktre powoduj, e odpady s niebezpieczne:
nie ujte w in. grupach H1 wybuchowe,
16 - odpady nie ujte w innych grupach H2 utleniajce,
H3-A wysoce atwopalne

1
H3-B atwopalne Organami, do ktrych naley przedkada do zatwierdzenia informacj lub skada wniosek
H4 dranice, o wydanie decyzji, s starostowie oraz prezydenci miast, waciwi ze wzgldu na miejsce
H5 szkodliwe, wytwarzania odpadw.
H6 toksyczne, Z uwagi na ma ilo odpadw wytwarzanych w zakadach opieki zdrowotnej, w
H7 rakotwrcze, wikszoci przypadkw poniej 100 kg ON w skali roku, jednostki te zobowizane s do
H8 rce, przedoenia informacji.
H9 zakane, Prowadzenie ewidencji odpadw - obowizek wytwrcw i posiadaczy odpadw (poddaj je
H10 dziaajce szkodliwie na rozrodczo, procesom odzysku i unieszkodliwiania).
H11 mutagenne, Cel ewidencji - ilociowa i jakociowa kontrola
H12 substancje, ktre w wyniku kontaktu z wod, powietrzem lub kwasem uwalniaj toksyczne lub odpadw wytwarzanych przez przedsibiorcw oraz firmy zajmujce si odzyskiem i
wysoce toksyczne gazy, unieszkodliwianiem odpadw
H13 substancje, ktre po zakoczeniu procesu unieszkodliwiania, mog w dowolny sposb, wydzieli obrotu odpadami.
inn substancj, np. w formie odcieku, ktra posiada jakkolwiek spord cech w/w, Dokumentami ewidencyjnymi s:
H14 ekotoksyczne (substancje, ktre stanowi lub mog stanowi bezporednie lub opnione karta ewidencji odpadu (1. karta dla kadego rodzaju)
zagroenie dla jednego lub wicej elementw rodowiska). karta przekazania odpadu.
ODPADY ULEGAJCE BIODEGRADACJI 4 rodzaje kart ewidencji:
odpady ulegajce rozkadowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmw. 1. dla wikszoci odpadw z wyczeniem
ODPADY OBOJTNE komunalnych osadw ciekowych
odpady nie ulegajce istotnym przemianom fizycznym, chemicznym i biologicznym prowadzcych zakad przetwarzania zuytego sprztu elekt. i elektronicznego
(tj. niereaktywne, nierozpuszczalne, nie ulegaj biodegradacji i nie wpywaj niekorzystnie na materi, prowadzcych zakad demontau i punkt zbierania pojazdw
z ktr si kontaktuj oraz zawieraj nieznaczne iloci zanieczyszcze). 2. dla komunalnych osadw ciekowych
Wytwrca odpadw (innych ni komunalne) prowadzcy instalacj (nie wymagajc pozwolenia 3. dla prowadzcych zakad przetwarzania zuytego sprztu elektrycznego i elektronicznego
zintegrowanego) ma obowizek: 4. dla prowadzcych zakad demontau i punkt zbierania pojazdw
uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadw, ktre powstaj w zwizku z eksploatacj
instalacji, jeli wytwarza > 1 Mg/rok odpadw NB lub > 5000 Mg/rok odpadw innych ni Mae i rednie przedsibiorstwa, ktre
NB wytwarzaj odpady niebezpieczne w iloci do 0,1 Mg rocznie lub odpady in. ni niebez. w iloci do 5
uzyskania decyzji zatwierdzajcej program gospodarki odpadami NB, jeeli wytwarzaj Mg rocznie,
odpady NB w iloci > 0,1 Mg/rok mog prowadzi ewidencj uproszczon, polegajc na prowadzeniu ewidencji za pomoc tylko kart
przedoenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania przekazania.
nimi, jeeli wytwarzaj do 0,1 Mg rocznie odpadw NB albo powyej 5 Mg/rok odpadw in. Wytwrca moe przekaza odpady tylko takiemu podmiotowi, ktry uzyska zezwolenie waciwego
ni NB. organu na prowadzenie dziaalnoci w zakresie gospodarowania nimi (zbieranie, transport, odzysk,
Wytwrcy odpadw (poza komunalnymi) nie prowadzcy instalacji s obowizani do: unieszkodliwianie).
W zwizku z przekazaniem odpadw nastpuje przeniesienie odpowiedzialnoci za nie na nastpnego
- uzyskania decyzji zatwierdzajcej program gospodarki ON, jeeli wytwarzaj ON w iloci posiadacza.
powyej 0,1 Mg rocznie, Na podstawie prowadzonej ewidencji odpadw posiadacz odpadw, jest obowizany sporzdzi na
- przedoenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania formularzu zbiorcze zestawienie danych
nimi, jeeli wytwarzaj ON w iloci do 0,1 Mg rocznie albo powyej 5 Mg rocznie odpadw o rodzajach i iloci odpadw
innych ni niebezpieczne. o sposobach gospodarowania nimi
o instalacjach i urzdzeniach sucych do odzysku i unieszkodliwiania odpadw
oraz przekaza je marszakowi wojewdztwa do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy.

2
Obowizek skadania rocznego sprawozdania marszakowi wojewdztwa istnieje od roku 2002. ponowne uycie (poprzez recykling) powstaych odpadw.
Na podstawie zbiorczych zestawie w/w danych marszaek wojewdztwa prowadzi wojewdzk baz Ad2.
danych dot. wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielanych zezwole w Odzysk - wszelkie dziaania, nie stwarzajce zagroenia dla ycia, zdrowia ludzi lub dla
zakresie ich wytwarzania i gospodarow. rodowiska, polegajce na wykorzystaniu odpadw w caoci lub w czci, lub prowadzce do
Dane te s nastpnie przekazywane do M, do centralnej bazy danych dot. wytwarzania i odzyskania z odpadw substancji, materiaw lub energii i ich wykorzystania.
gospodarowania odpadami. Recykling (wg Ust. o odpadach) - odzysk, ktry polega na powtrnym przetwarzaniu substancji
Powanym problemem przy prowadzeniu tej bazy jest pozyskanie zbiorczych zestawie od lub materiaw zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub
wytwrcw odpadw medycznych zarwno z sektora publicznego, jak i niepublicznego. materiau o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym te recykling
Nieprzestrzeganie przez wytwrcw odpadw medycznych tego obowizku powoduje organiczny, z wyjtkiem odzysku energii.
niekompletno danych w wojewdzkiej bazie. Recykling organiczny - obrbka tlenowa, w tym kompostowanie, lub beztlenowa odpadw (np.
To naruszenie przepisw ustawy o odpadach. fermentacja metanowa), ktre ulegaj rozkadowi biologicznemu w kontrolowanych w-ach przy
Jeeli posiadacz odpadw narusza przepisy ustawy lub dziaa niezgodnie z decyzj zatwierdzajc wykorzystaniu mikroorganizmw, w wyniku ktrej powstaje materia organiczna lub biogaz;
program gospodarki ON bd ze zoon informacj, waciwy organ wzywa go do niezwocznego skadowanie na skadowisku odpadw nie jest traktowane jako recykling organiczny.
zaniechania narusze pozwolenia. Pozyskanie surowcw wtrnych z odpadw:
W przypadku dalszego niestosowania si do przepisw prawa moe zosta wstrzymana, w drodze skup od ludnoci, warsztatw rzemielniczych, rnych jednostek gospodarczych
decyzji, dziaalno wytwrcy odpadw w zakresie objtym programem gospodarki ON bd selektywna zbirka odpadw (2 pojemnikowa, lub wielopojemnikowa)
dziaalno powodujca ich wytwarzanie. spoeczna zbirka od ludnoci, instytucji
Wedug danych GUS ilo specyficznych OM: segregacja odpadw w zakadach segregacji
23 tys. ton/rok, Formy wykorzystania odpadw produkcyjnych i pouytkowych:
razem z weterynaryjnymi ok. 25 tys. ton/rok; a) Ponowne wielokrotne uycie produktu do spenienia funkcji jak w cyklu 1-ym po
odpady weterynaryjne stanowi ok. 10% OM. dodatkowym procesie uzdatniajcym, np. regeneracja kwasw, zasad, rozpuszczalnikw,
Inne dane dot. skadu OM: oczyszczanie metodami fizycznymi zuytych olejw smarowych, butelek, palety
60% odpadw stanowi zwyke odpady komunalne transportowe
30% odpadw stanowi odpady specyficzne dla dziaalnoci obiektw wiadczcych usugi b) Odzyskiwanie substancji i materiaw z odpadw w celu ich wykorzystania;
medyczne odzyskany materia moe mie inn form i moe by stosowany w innym celu ni pierwotnie.
10% odpadw stanowi odpady wymagajce specjalnego nadzoru, w tym ok. 3% to c) Przeksztacanie odpadw w celu ich wykorzystania
odpady zainfekowane. termiczne przeksztacanie odpadw w celu wytworzenia ciepa lub energii elektrycznej
Odpady zainfekowane: te, ktre zawieraj zdolne do ycia mikroorganizmy lub ich toksyny i (spalanie, piroliza, zgazowanie)
ktre u ludzi i in. istot ywych mog przypuszczalnie lub pewnie powodowa powstanie biochemiczne przeksztacanie odpadw (recykling organiczny) w celu uzyskania kompostu,
chorb. humusu i ich wykorzystania (fermentacja, kompostowanie, odzysk biogazu z wysypisk)
ZASADY RACJONALNEJ GOSPODARKI ODPADAMI Ad 3.
1. Zapobieganie powstawaniu odpadw Unieszkodliwianie odpadw - poddanie odpadw procesom przeksztace biologicznych,
2. Odzysk odpadw, ktrych powstaniu nie udao si zapobiec fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, ktry nie stwarza zagroenia
3. Unieszkodliwianie odpadw, ktrych powstaniu nie udao si zapobiec lub ktrych nie dla ycia, zdrowia ludzi lub dla rodowiska
udao si wykorzysta Procesy unieszkodliwiania:
Ad 1. obrbka w glebie i w ziemi, np. szlamw (tzw. kultywacja)
Poprzez szereg dziaa prowadzonych u rda, czyli w miejscach powstawania odpadw retencja powierzchniowa (np. umieszczenie odpadw na poletkach osadowych lub
(zakady przemysowe, wiadczenie usug). Cel dziaa: lagunach)
optymalne przetwrstwo surowcw, materiaw i paliw lokowanie (zatapianie) na dnie mrz
optymalne uytkowanie wyrobw obrbka biologiczna (kompostowanie, fermentacja)

3
 termiczne przeksztacanie odpadw w instalacjach i urzdzeniach zlokalizowanych na 18 01 03* Inne odpady, ktre zawieraj ywe drobnoustroje chorobotw. i ich toksyny oraz inne
ldzie i na morzu formy zdolne do przeniesienia materiau genetycznego, o ktrych wiadomo lub co do ktrych
obrbka fizyko-chemiczna (np. zestalanie, spiekanie z masami ceramicznymi, utlenianie, istniej wiarygodne podstawy do sdzenia, e wywouj choroby u ludzi lub zwierzt (np.
strcanie, parowanie, suszenie, absorpcja, adsorpcja) zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkady), z wy. 80 01 80 i 80 01 82
skadowanie: 18 01 04 Inne odpady ni wymienione w 18 01 03
- w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni) 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierajce substancje niebezpieczne
- w ziemi poprzez gbokie wtryskiwanie. 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne in. ni w 18 01 06
Odpady medyczne (wg ustawy o odpadach ) - odpady powstajce w zwizku z udzielaniem 18 01 08* Leki cytotoksyczne (czyli trujce dla komrek) i cytostatyczne
wiadcze zdrowotnych oraz prowadzeniem bada i dowiadcze naukowych w zakresie 18 01 09 Leki inne ni wymienione w 18 01 08
medycyny. 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego
Ich gwne rda: 18 01 80* Zuyte kpiele lecznicze aktywne biologicznie o waciwociach zakanych
- diagnozowanie 18 01 81 Zuyte kpiele lecznicze aktywne biologicznie inne ni wymienione w 18 01 80
- leczenie 18 01 82* Pozostaoci z ywienia pacjentw oddz. zakanych
- profilaktyka medyczna. OM 180102*, 180103*, 180180*, 180182* nazywane s odp. specyficznymi o waciwociach
Gwne miejsca powstawania OM: zakanych, s to ON.
- szpitale, OM 180106*, 180108*, 180110* zwane s odp. specjalnymi; s to ON, ktre zawieraj subs.
- zakady pielgnacyjno-opiekucze, chemiczne, o ktrych wiadomo lub co do ktrych istniej podstawy do sdzenia, e wywouj
- poradnie, choroby niezakane u ludzi albo mog by rdem skaenia rodowiska.
- przychodnie, OM 180101, 180104, 180107, 180109, 180181 zwane s odp. pozostaymi, s to odpady nie
- orodki zdrowia, posiadajce wa. niebezp.
- gospodarstwa domowe w postaci przeterminowanych lekarstw i rodkw medycznych. Klasyfikacja opracowana przez Gwnego Inspektora Sanitarnego
Inny podzia gwnych miejsc powstawania OM: 4 grupy odpadw:
- obiekty lecznictwa zamknitego I Odpady bytowo-gospodarcze
- obiekty lecznictwa otwartego II Odpady specyficzne , (Odpady niebezpieczne)
- obiekty badawcze i eksperymentalne. III Odpady specjalne( Odpady niebezpieczne )
Przy gospodarowaniu OM naley przestrzega IV - Odpady wtrne (Odpady niebezpieczne)
a) wymaga oglnych zawartych w ustawie o odpadach Grupa I
b) wymaga okrelonych dla specyficznych rodzajw odpadw, w tym przypadku - 1) Odpady z pomieszcze biurowych, administracyjnych, zaplecza warsztatowego u sub
medycznych. technicznych.
c) Zabrania si 2) Odpady bytowe z oddziaw niezabiegowych
d) poddawania odzyskowi prawie wszystkich OM grupy 18. 3) Odpady z kuchni i resztki posikw z oddziaw niezakanych.
e) Dopuszczalne jest wycznie unieszkodliwianie specyficznych OM (grupa 18), przy czym wg Np.: papier, tektura, tworzywa sztuczne, odpady spoywcze, szko, metale, drewno, szmaty
ustawy o odpadach zakazane jest skadowanie zakanych odpadw medycznych i Odpady bytowo-gospodarcze (grupa I) zblione s skadem i wac. technologicznymi do
zakanych odpadw weterynaryjnych. typowych odpadw komunalnych. Nie stanowi zagroenia. Mog by skadowane na
Oficjalnie przyjty w kraju podzia OM (katalog odpadw) skadowiskach odpadw komunalnych.
18 Odpady medyczne i weterynaryjne Grupa II - stanowi zagroenie infekcyjne dla ludzi i rodowis.
18 01 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej 1) odpady specyficzne zakaone drobnoustrojami:
18 01 01 Narzdzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wy. 18 01 03) zuyte materiay opatrunkowe (bandae, wata, tampony, gipsowe)
18 01 02* Czci ciaa i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty suce do jej strzykawki, igy (s. jednorazowego uytku),
przechowywania (z wy. 18 02 03) materiay laboratoryjne medyczne, ktre miay kontakt z zakaonym pacjentem

4
 odpady z sal operacyjnych, oddziaw chirurgicznych, oddziaw zakanych, nowoczesno obiektw
amputowane czci ciaa, stan wiedzy
preparaty biologiczne, w tym aktywne szczepionki sposb gromadzenia odpadw (selektywny, nieselektywny).
odpady posekcyjne
krew i jej produkty Zasady zbierania odpadw medycznych
2) sprzt uywany przy podawaniu lekw cytostatycznych 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 82* bez: z ostrymi kocami i krawdz.
3) Stanowi szczeglne zagroenie epidemiologiczne ze wzgldu na zakaenie - do workw jednorazowego uycia z folii z PE koloru czerwonego, nieprzezroczystych, wytrzymaych,
drobnoustrojami chorobotwrczymi. odpornych na dziaanie wilgoci i rodkw chemicznych, z moliwoci jednokrotnego zamknicia.
4) Wymagane jest ich izolowanie od otoczenia ju w miejscu ich powstania i zabezpieczenie 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* bez: z ostrymi kocami i krawdz.
przed rozprzestrzenianiem, a nastpnie ich unieszkodliwienie. - do workw jednorazowego uycia z folii z PE koloru tego, nieprzezroczystych, wytrzymaych,
Grupa III odpornych na dziaanie wilgoci i rodkw chemicznych, z moliwoci jednokrotnego zamknicia.
1) substancje radioaktywne, zuyte diagnostyki izotopowe 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07 18 01 09 bez: z ostrymi kocami i krawdziami
2) pozostaoci cytostatykw i cytotoksykw - zbiera si do workw jednorazowego uycia z folii z PE innego koloru ni czerwony lub ty,
3) przeterminowane rodki farmaceutyczne nieprzezroczystych, wytrzymaych, odpornych na dziaanie wilgoci i rodkw chemicznych, z
4) zuyte oleje moliwoci jednokrotnego zamknicia.
5) substancje chemiczne nienadajce si do spalania ze wzgldw bhp Worki jednorazowego uycia umieszcza si na stelaach lub w sztywnych pojemnikach.
6) zuyte rozpuszczalniki i odczynniki chemiczne Odpady o ostrych kocach i krawdziach
7) odpady srebronone - zbiera si w pojemnikach jednorazowego uycia, sztywnych, odpornych na dziaanie wilgoci,
8) zuyte baterie mechanicznie odpornych na przekucie lub przecicie.
9) uszkodzone termometry rtciowe, zuyte wietlwki, in. urzdzenia zaw. Hg Pojemniki lub worki naley:
10) bony fotograficzne - napenia do 2/3 ich obj.
Odpady te stanowi zrnicowane zagroenie dla rodowiska i wymagaj rnych metod ich - wymienia tak czsto, jak pozwalaj na to w-ki przech. oraz wac. odpadw, lecz nie rzadziej ni co
unieszkodliwiania lub odzysku. Wystpuj najczciej w niewielkich ilociach. 72 godz.
Odpady IV Kady pojemnik i worek musi zawiera informacje:
1) popi - kod odpadw w nich przechowywanych
2) zeszklony uel - adres zamieszkania lub siedzib wytwrcy odpadw
3) wyarzone elementy metalowe - dat zamknicia.
4) pyy i szlamy pochodzce z urzdze odpylajcych. Magazynowanie odpadw medycznych:
To pozostaoci po termicznym przetwarzaniu odpadw specyficznych niektre z nich to odpady Dopusz. jest magaz. OM w odpow. przystosowanych pomieszcz. lub stacjonarnych czy przenonych
niebezpieczne. Do odpadw wtrnych mona zaliczy odpady z in. ni termiczne metod urz. chodniczych.
unieszkodliwiania odpadw specyficznych. 18 01 02* - tylko w temp. do 10 0C, a czas ich przechowywania nie duszy ni 72 godz.
Odpady powst. w zakadach wiad. usugi medyczne mona zaliczy do in. grup ni tylko do grupy 18; 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*, 18 01 82*:
Np. odpady z usug fotograficznych grupa 09 - w temp. 10-18 0C moe trwa tak dugo jak pozwalaj na to ich waciwoci, jednak nie duej ni 72
zuyte oleje - grupa 13 h, natomiast w temp. do 100C - nie duej ni 30 dni.
odpady opakowaniowe grupa - 15 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07 18 01 09 - tak dugo jak pozwalaj na to ich waciwoci, jednak nie duej
odpady powstajce podczas remontw grupa - 17 ni 30 dni.
odpady z instalacji i urz. sucych do zagospodar. odpadw grupa - 19 Po kadym usuniciu OM pomieszczenie lub urzdzenie powinno by poddane dezynfekcji, a
odpady komunalne grupa - 20 nastpnie umyte.
Charakterystyka skadu morfologicznego odpadw medycznych Wzki do przewoenia OM i pojemniki wielokrotnego uycia naley zdezynfekowa i umy po kadym
Skad zrnicowany, z powodu wielu czynnikw, np. uyciu.

5
Odzysk odpadw medycznych Wady
Odpady z podgrupy 18 01 inne ni niebezpieczne droga technologia (due koszty inwestycyjne i eksploatac.)
- Moliwy odzysk odpadw 18 01 01 (narzdzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki) - budowa specjalnych skadowisk na odpad technologiczny (odpady z oczyszczania gazw
wysokogatunkowa stal; naley selektywnie zbiera i przekazywa do hut. odlotowych zaliczane do niebez.)
Inne odpady z podgrupy 18 01, ktre nie s niebezpieczne waciwe (zgodne z dyrektywami UE) oczyszczanie spalin jest b. kosztowne i trudne
a) zakaz odzysku materiaowego technicznie
b) dozwolony jest odzysk energii przy termicznym przeksztacaniu tych odpadw. W skadzie spalin, poza typowymi skadnikami:
Odpady, tzw. specjalne grupa zw. organicznych: dioksyny i furany (ok.18,2 ng/kg spalanych odpadw
1. fotograficzne - w sposb zorganizowany magazynowane i odbierane komunalnych)
2. szpitale powinny mie podpisane umowy na odbir: WWW (np. benzen C6H6, toluen C6H5CH3)
- wietlwek
- zuytych baterii i akumulatorw Dioksyny grupa zwizkw, w skad ktrych wchodz pochodne polichloro- i polibromo-
- przepracowanych olejw dibenzodioksyny (C12H6O2)
- zuytego sprztu elektronicznego i elektrycznego Furany - grupa zwizkw, w skad ktrych wchodz pochodne polichloro- i polibromo- dibenzofuranu
3. odpady radioaktywne zbierane na bieco w pracowniach izotopowych i okresowo, w (C12H6O)
specjalnych opakowaniach, przekazywane do Zakadu Unieszkodliwiania Substancji Poilchlorodibenzodioksyny powstaj, gdy do czsteczki dibenzodioksyny dostan si atomy chloru (75
Promieniotwrczych w Otwocku-wierku. izomerw tych dioksyn).
4. Odpady wtrne po procesie odkaenia (sanitacji) OM i po autoklawizowaniu. Poilchlorodibenzofurany powstaj, gdy do czsteczki dibenzofuranu dostan si atomy chloru (135
5. Niektrzy specjalici traktuj te odpady jako komunalnopodobne, ktre mona izomerw tych furanw).
wykorzysta, np. odzysk szka, tworzyw sztucznych, metali. Dioksyny i furany powstaj w procesie spalania w temp. 400-12000C
6. Wedug przepisw zaliczane s do niebezpiecznych. Operacje technologiczne procesu spalania
7. Do odpadw innych ni niebezpieczne mog by zaliczone jedynie odpady wtrne po 1) wstpne przygotowanie odpadu: rozdrabnianie, mieszanie, dozowanie, itp.
autoklawizowaniu. 2) spalanie, na ktre skadaj si (moliwe do zaobserwowania podczas spalania odpadw
Unieszkodliwianie odpadw medycznych staych):
Cel: a) suszenie; usunicie wody, t 100 0C;
1) zlikwidowanie zagroenia infekcyjnego b) odgazowanie; t = 200 700 0C; odgazowaniu ulegaj subst. organiczne; t 700 0C
2) zneutralizowanie niebezpiecznych zw. chemicznych pochodzcych z niezuytych lub przejcie paliwa staego w paliwo gazowe
przeterminowanych lekw i odczynnikw chemicz. c) zapon i palenie; t = 700-9000C;
3) spopielenie odpadw zawierajcych tkank dopalanie cakowite usunicie niespalonych czci palnych z ula i gazw spalinowych; t > 1000 0C
4) maksymalne zredukowanie zawartoci w odpadach atwo zagniwalnych skadnikw (w przypadku gazw moe dochodzi do 1500 0C)
organicznych. 3) schadzanie gazw do t = ok. 2500C metoda przeponow lub bezprzeponow przy uyciu
Zalety spalania odpadw powietrza lub wody z odzyskiem lub bez odzysku ciepa
zmniejszenie objtociowo (do 90%) i wagowo (40-60%) iloci odpadw kierowanych na 4) oczyszczanie gazw na sucho lub/i mokro
skadowiska
pena higienizacja pozostaoci po spaleniu (likwidacja zawartych w odpadach organizmw Rozwizania instalacji termicznego przeksztacania odpadw
chorobotwrczych) 1) instalacje z paleniskami rusztowymi
przeksztacenie niepalnych skadnikw w posta nadajc si do skadowania i 2) instalacje z piecami obrotowymi
ewentualnie wykorzystania 3) instalacje z piecami fluidalnymi
produkcja eanergii (para wodna i/lub energia elektryczna) z 1t odpadw o wartoci 4) ukady wykorzystujce proces pirolizy
opaowej 7000 kJ/kg 5600 MJ ciepa do ogrzewania lub ok. 590 kWh energii elektrycznej 5) instalacje plazmowego spalania odpadw.

6
Piroliza rozkad termiczny substancji organicznej zawartej w odpadach bez udziau tlenu -- komor spalania
(powietrza). -- komor dopalania (tzw. termoreaktor)
Podzia od temperatury -- system odzysku ciepa
niskotemperaturowa 300-600 0C wytlewanie -- 3-stopniowy system oczyszczania gazw odlotowych:
wysokotemperaturowa 750 -1000 0C - piroliza I stopie stanowi
Produkty pirolizy: - komora wygaszania nazyw. kolumn nawilajco-schadzajc
1) lotne surowy gaz pirolityczny (warto opaowa 8-30 MJ/mn3): H2, CH4, etan (C2H6), CO, II stopie
CO2, H2S, NH3, HCl, HF, para wodna - ukad suchego usuwania gazw kwanych i adsorpcji zanieczyszcze z zastosowaniem sorbalitu i
2) stae substancja organiczna (koks) i mineralna zawierajca substancje inertne i metal separacj pyw w filtrze tkaninowym
3) cieke oleje, smoa, woda, kwasy, alkohole. III stopie
- puczka dwustopniowa z natryskiem roztworu NaOH, ktry znajduje si w
Cel pirolizy: obiegu zamknitym
- zmniejszenie obj. odpadw i uzyskanie wysokokalorycznych produktw: gaz pirolityczny i koks; IV stopie (opcjonalnie) - katalizator NOx, ktrego stosowanie jest zalecane, np. przy duym udziale
gaz po oczyszczeniu mona wykorzysta w elektrowniach i ciepowniach. odpadw weterynaryjnych (misnych) we wsadach do pieca.
Metoda wymaga wstpnego przygotowania odpadw: rozdrobnienie i homogenizacja. 2. ATI Muller - francuski producent spalarni; przedstawiciel w Polsce Polymark Eco Trading z
Pozostao: 35 % wag. wsadu odpadw. Warszawy.
Zgazowanie przeksztacanie odpadw w paliwo gazowe w obecnoci tlenu lub powietrza Oferta: spalarnie o wydajnoci 15 - 100 kg/h i 150 - 450 kg/h.
podawanych w ilociach niewystarczajcych do cakowitego spalenia. Na specjalne zamwienie s produkowane spalarnie z piecem rotacyjnym (obrotowym) o wydajnoci
To cykl przemian z udziaem O2, CO2 i pary wodnej prowadzcy do wytworzenia tzw. gazu do 3000 kg/h
syntezowego skadajcego si z m.in. z CO, H2. - 2 komory: spalania t =700 900 0 C i dopalania, t=1100-1200 0 C
Zgazowanie zachodzi po pirolizie (t > 750 0C). Zgazowaniu podlegaj stae produkty pirolizy. - rekuperator - gorce spaliny s schadzane i jednoczenie odzyskiwane jest ciepo
Reakcje: spalanie paliwa: C + O2 CO2 + Q - system oczyszczania spalin:
rozkad pary wodnej: H2O + C CO + H2 - na sucho; 1 lub 2 reaktory gazowe, w ktrych spaliny s napylane sproszkowanym sorbalitem -
2 H2O + C CO2 + 2 H2 reagentem (mieszanina CaO i wgla aktywnego) a dalej filtry do odpylenia.
redukcja CO2: CO2 + C 2 CO +Q 3. Gdaskie Przedsibiorstwo Produkcyjno-Usugowe (GPPU)
Czsto ukady technologiczne realizujce cznie odgazowanie odpadw (piroliz), zgazowanie Oferta: spalarnie typu SP o wydajnoci od 50 kg/h do 500 kg/h.
produktw odgazowania i spalanie powstaych produktw okrela si w skrcie mianem instalacji Wyposaenie
pirolizy odpadw. - komora spalania, t ok. 900 0 C
Przykadowe technologie, w ktrych wykorzystuje si proces quasi-pirolizy: - komora dopalania, t= 1100 - 1200 0 C - dopalenie gazw z 2 sek. czasem retencji i przy znacznym
Schwel-Brenn-Verfahren (Niemcy) klasyczny proces pirolizy poczony ze spalaniem nadmiarze tlenu
wydzielonego staego produktu. - kocio do odzysku ciepa ze spalin - do produkcji pary
Thermoselect (Wochy) technologia ta wykorzystuje szeregowo realizowane procesy: - stacja oczyszczania w oparciu o udoskonalon metod oczyszczania w zou fluidalnym;
pirolizy i zgazowania jej staego produktu. Zespoy stacji oczyszczania:
Instalacje termicznej utylizacji odpadw i ich dostawcy (aktualnie) -- wymiennik ciepa do schadzania spalin
1. ETS Hovpol z siedzib w odzi - przedst. ENTECH (Australia). -- kolumna I (skruber I stopnia) - regulacja temperatury i wilgotnoci spalin do parametrw
Oferta: spalarnie odpadw medycznych: wymaganych w gwnym procesie oczyszczania oraz wstpne oczyszczenie
o wydajnoci od kilkuset do 10 000 kg/dob -- skruber fluidalny
pracujce w systemie 24 godz. -- odkroplenie spalin.
wyposaone Dodatkowo zesp oczyszczania na sucho: suchy filtr z wgla aktywnego.
-- w automatyczny podajnik odpadw - automatyczny zaadunek odpadw

7
- automatyczne odpopielanie.
4. Ekoforma ze Szczecina - konwekcyjne utylizatory (pirolizatory) odpadw typu WPSN 1500, WPSN
2500 i WPSN 5000 o wydajnoci max. 150, 250 i 500 kg/h. (WPSN Winiewski, Piotrowski, Szewczyk,
Nowak)
- Proces pirolizy, czyli rozkadu odpadw w t ok. 600C bez dostpu powietrza.
Konieczne jest zasypanie od gry, jeszcze przed zamkniciem komory pirolitycznej,
warstw sorbentu wgla aktywnego i dodatkowo zachlapanie tego wgla take od gry mlekiem
wapiennym.
Efekt: gaz pirolityczny zawiera nisk zawarto zanieczyszcze.
- spalanie gazu pirolitycznego w palniku o specjalnej budowie; zastosowanie na wylocie spalin
bezporednio nad palnikiem rodzaju spirali grzewczej (tzw. drut oporowy), ktra to spirala moe
zosta podczona do systemu ogrzewania, np. hali produkcyjnej, w ktrej pirolizer typu WPSN jest
zainstalowany.
Po procesie: wtrny odpad pirolityczny tzw. koksik ktry niestety jest toksyczny i nie mona go
skadowa luzem, a najlepszym sposobem jego skadowania jest solidyfikacja (zestalanie) w masie
betonowej (kostki typu Polbruk do budowy drg III kategorii oraz chodnikw). Do mieszanki
betonowej dosypuje si od 1 do kilku % tych odpadw.
Aby wykorzysta ten odpad naley wyprodukowa du ilo tych kostek, a ma to zwizek z ich
zbytem.
Spalarnie - rdo emisji zanieczyszcze i powstawania odpadw
1. Pyy (popioy lotne) i gazy zaw. rwnie subst. NB - ilo zaley od rodzaju zastosowanej technologii
i od sprawnoci systemu oczyszczania spalin.
2. Pozostaoci stae: ule i popioy paleniskowe, w ktrych mog by zawarte subst. NB (metale
cikie), odpady z pirolizy.
3. Pozostaoci z procesw oczyszczania spalin: osady (szlamy), wgiel aktywny po adsorpcji, roztwory
poabsorpcyjne.
Odpady te naley zaliczy do grupy 19: odpady z urzdze do likwidacji i neutralizacji odpadw oraz
oczyszczania wody
Podgrupy 1901: odpady ze spalania i termicznego rozkadu odpadw komunalnych oraz podobnych
odpadw z handlu, przemysu i instytucji.
Ad 2.
Z 1. komory spalania w iloci 10-15 % masy spalanych odpadw.
Po przebadaniu, gdy nie ma niebezpiecznych skadnikw skadowisko lub do celw budownictwa
drogowego.
Popioy powinny zawiera do 3% substancji organicznych, gdy wicej gromadzone oddzielnie i do
wypalenia.
Popi niebezpieczny, przed zdeponowaniem go na skadowisku, naley zabezpieczy poprzez, np.
zeszklenie lub zestalenie spoiwem (np. cement).
Obecnie najczciej stosowana metoda unieszkodliwiania popiow:
zestalanie przy uyciu cementu.
Metoda ta:
- skutecznie powstrzymuje uwalnianie z popiow substancji niebezpiecznych, ale tylko przez
okrelony czas
- po dugim okresie skadowania, bloki cementu ulegaj korozji, co uatwia przenikanie do rodowiska
substancji
- zwiksza znaczco kocow mas i objto odpadu.
Opcjonalna metoda do zestalania: witryfikacja (amorfizacja, zeszklenie).
Witryfikacja proces powstawania staego ciaa bezpostaciowego podczas chodzenia substancji
ciekej.
Podczas witryfikacji odpadw, pod wpywem t (2000 0C), wszystkie subst. nieorganiczne stopieniu,
a organiczne rozkadowi.
Efekt: szkopodobny produkt o znacznie zmniejszonej objtoci i duej odpornoci chemicznej.
Produkt tzw. witryfikat, obojtny dla rodowiska. Posiada gadk, byszczc powierzchni koloru
czarnego.
Jako produktu zaley od skadu odpadw, wany jest udzia substancji szkotwrczych, np. SiO2. W
pozostaoci po spaleniu OM 48,6 % SiO2.
Witryfikacj mona prowadzi z uyciem plazmy w reaktorach plazmowych.
Plazma wytwarzana bezporednio w uku prdu staego, powstajcym pomidzy
- tyglem grafitowym, bdcym jednoczenie komor stapiania i jedn z elektrod (anod),
- a grafitowym prtem katod.
- W-ki techniczne i technologiczne prowadzenia TP OM
Min t w komorze po ostatnim wtrysku powietrza do spalania nie moe by nisza ni 1100 0C dla
odpadw zaw. > 1% zw. chlorowcoorganicznych przeliczonych na Cl
- Utrzymywanie gazw w komorze po ostatnim wtrysku powietrza do spalania przez co
najmniej 2 s
- - cak. zaw. C org. w ulach i popioach paleniskowych nie wicej ni 3 % lub udzia subs.
palnych nie wicej ni 5 %
Odkaanie parowe (dezynfekcja parowa, autoklawizowanie)
Opcjonalna do TP metoda usuwania zagroenia sanitarnego od zainfekowanych OM.
Zalety:
- nakady na instalacje dezynfekcji s 3-5-krotnie nisze ni nakady na specjalistyczne spalarnie
- koszty unieszkodliwiania odpadw s dla dezynfekcji 1,5-2 razy nisze ni dla spalania (dla spalania
2,5-15 z/kg, r. 3,5 z/kg)
- koszty transportu odpadw odkaonych spadaj do poziomu normalnego, w porwnaniu z kosztami
transportu odpadw zainfekowanych
- likwidacja zagroe chorobotwrczych ju w niskiej t: 130-1500C
- obok odkaenia zmniejszenie objtoci odpadw r. o 75%.
Nie mona poddawa dezynfekcji parowej:
1) odpadw specjalnych - dla nich indywidualny tok postp.,
8
np. odpadw niskoradioaktywnych, rozpuszczalnikw organicznych i odczynnikw laborator., Powietrze odprowadzone jest do atmosfery przez filtr bakteryjny i wglowy powietrze jest sterylne i
odpadw chemoterapeutycznych, farmakologicznych. bezzapachowe.
2) odpadw o wysokim stopniu zainfekowania (tkanki ludzkie, z prosektoriw). 8-krotna redukcja objtoci odpadw medycznych po ich rozdrobieniu.
W Polsce prawnie dozwolone do odpadw: Sterylizacja OM w t=135 0C.
- pojemniki na krew i konserwanty Koszty inwestycyjne systemu: 50 000 200 000 USD i objtoci odpowiednio 20 dm3 - 8 m3.
- odpady 18 01 03* ECODAS (Francja) technologia do sterylizacji OM, zmniej. zajmowanej przez nie V i przetworzenia ich
- 18 01 82*. do postaci odpadw nieszkodliwych.
Autoklaw (sterylizator parowy) znany jako urz. stosowane do sterylizacji przedmiotw Etapy:
wielokrotnego uytku: strzykawki, narzdzia chir., obecnie rwnie do unieszk. odpadw. 1. Zaadunek przez pokryw grn
Instalacje stacjonarne przyszpitalne. 2. Rozdrabnianie (4x4 cm) za pomoc noy tncych po zamkniciu pokrywy i uruch. procesu
Instalacje mobilne (przejezdne) - montowane na podwoziu samoch. 3. Podgrzewanie par wodn: t=138 0C, p=3,8 bara
Rodzaje autoklaww: 4. Sterylizacja 10 min par wodn: t=138 0C, p=3,8 bara
- prniowe 5. Chodzenie do 80 0C chodzenie w paszczu wodnym
- grawitacyjne. 6. Odprowadzenie wody
W prniowych powietrze jest usuwane z komory przed wprowadzeniem pary. 7. Odprowadzenie kondensatu
W grawitacyjnych powietrze jest usuwane pod wpywem pary. 8. Wyadunek
Czynnik sterylizujcy: temperatura Dezynfekcja termiczna (odkaanie przegrzan par)
Nonik ciepa: nasycona para wodna. Wg przepisw odpady: 18 01 02*(pojemniki na krew i konserwanty), 18 01 03*, 18 01 82*.
Przykadowe parametry procesu: Wg danych lit. take: odp. chlorowane (tworzywa sztuczne), produkty o niskim poziomie
1210C i 45 min radioaktywnoci.
1550C i 20 min W-ki prowadzenia procesu:
Skuteczno metody zaley od stopnia penetracji pary w w-w odpadw. - proces w w-ch cinienia atmosf. przy uyciu przegrzanej pary w wysokich t; nastpuje odparowanie
Metoda nie redukuje masy odpadw, nie zmienia ich skadu morfologicznego. lotnych organicznych substancji i zniszczenie bakterii i wirusw.
Odpady po autoklawowaniu mona deponowa na skadowiskach w wydzielonych kwaterach. Urzdzenie do odkaania skada si z:
Proces autoklawowania niszczy wikszo obecnych w odpadach bakterii, grzybw i wirusw, ale nie a) podgrzewanego rozdrabniacza do niego przegrzana para
niszczy toksyn, ktre te organizmy wyprodukoway. t = 480-700 0C
Moe stanowi zagroenie chemiczne, cho moe nie stanowi zagroenia mikrobiologicznego. b) odkaacza w nim przeksztacanie parowe w wysokiej t i w
Przebieg procesu: w-ch ci. atmosf.; w tych w-ach nastpuje odparowanie organicznych cieczy i substancji staych oraz
- wprowadzenie do szczelnej komory o cylindrycznym ksztacie odpadw w caoci lub po zmniejsz. cakowitej masy odpadw o 50%
rozdrobnieniu Lotne organiczne substancje s niszczone (spalane) w t ok. 1537 0C.
- sterylizacja - czas 30-90 min. za pomoc pary o t=130-190 0C dostarcz. pod ci. 1-5 kg/cm2 Czas cakowitej przemiany zaley od zaw. CO w jej produktach.
(ok. 100-500 kPa) (decyduje rodzaj autoklawu); Urzdzenie w wersji stacjonarnej i mobilnej.
Podwyszone cinienie sprzyja niszczeniu organizmw chorob. Wady: - konieczna wczeniejsza segregacja i rozdrabnianie odpadw,
Wady metody: - brak moliwoci sanitacji: cytostatykw, m. wybuchowych, cieczy palnych (alkohol, eter)
- powstawanie odorw; mona ten problem zlikwidowa przez dodawanie do kadego - dua energochonno procesu
adunku substancji chemicznych lub przez oczyszczanie gazw Cena systemu waha si od 600 000 do 800 000 USD.
- konieczno wczeniejszej segregacji odpadw Jego dzienna wydajno wynosi 150 - 895 kg.
- due zapotrzebowanie energetyczne. Instalacja jest rentowna gdy obsuguje szpital na 250 ek i wicej.
Sterylizator STERICOMAT (firmy z Hanoweru). Koszty eksploatacji - ok. 1,35 USD /kg odpadw
Przeksztaca OM w zwyke odpady komunalne - do postaci granulatu.

9
Dezynfekcja odpadw szpitalnych par wodn i podchlorynem sodowym w w-ch cinienia atm. i 4. Kocowa masa produktu ok. 80% wsadu
stosunkowo niskiej t (tzw. dezynfekcja termiczno-chemiczna) 5. Zuycie wody ok. 30-70 dm3/cykl
Np. konwertor-sterylizator BRAVO-HOSPITAL (Wochy). 6. Prdko wirnika 1200 i 2400 obr./min
W urzdzeniu rozdrabnianie i dezynfekcja w jednej komorze.
Urzdzenie wyposaone jest w wirnik, ktry rozdrabnia i odrzewa odpady. Unieszkodliwianie (sanitacja) mikrofalami
Przebieg procesu: Instalacje mog dziaa jako stacjonarne lub przenone.
- ogrzewanie odpadw do t = 155 0C Mog mie rn zdolno przerobow - do zastosowania w maych i duych placwkach suby
- przy intensywnym mieszaniu odpadw automatyczne wtryskiwanie wody i skoncentrowanego zdrowia
roztworu podchlorynu sodu NaClO; wytwarza si para; wtryskiwanie przerywane, gdy t=170 0C W procesie wykorzystuje si par podgrzan za pomoc mikrofal.
- nastpuje destrukcja termiczna odpadw w wilgotnym rod.; w kocowej fazie dezynfekcji t = 170 0C Typowy przebieg procesu
- ochodzenie masy odpadowej do t = 100 0C przez wtrysk wody i skoncentrowanego roztworu NaClO Etap I - odkaanie wstpne
- dalsze schadzanie i otrzymanie granul do zbiornika. 1. Odpady do zautomatyzowanego podajnika, ktry przenosi je do specjalnego kosza (w grnej czci
Para i gazy s przetwarzane w komorze absorpcyjnej gdzie cyrkuluje woda z podchlorynem sodowym. urzdzenia)
Zdolno przetwarzania wynosi ok. 50 kg/cykl. 2. Do kosza doprow. jest gorca para (t=110 0C) - cel: mycie, by obniy zanieczyszczenie lotnymi
Czas trwania procesu - przecitnie 30 min. patogenami
Fazy procesu unieszkodliwiania: 3. Czas operacji i t procesu s kontrolowane komputerowo
- adowanie 2 min 4. Po zakoczeniu odkaania wstpnego powietrze nasycone para wodn jest usuwane z kosza za
- Rozdrabnianie i ogrzewanie do t=155 0C 12 min pomoc filtra.
- Utrzymanie t=1550C 10 min Etap II
- Ogrzewanie do t=1700C 1 min 1 - rozdrabnianie wstpnie odkaonych odpadw
- Chodzenie do t=1000C 2 min 2 - odpady transportowane s pod szeregiem generatorw mikrofalowych w celu cakowitej
- Dalsze schadzanie i wyadowywanie 3 min dezynfekcji; prom. mikrofalowe dziaa przez 30 min lub duej
Redukcja masy odpadw o 30-50 % 3 - w trakcie transportu odpady zostaj podgrzane do t = 110 0C, a w efekcie nastpuje usunicie
Zmniejszenie objtoci do 1/5 pocz. objtoci. subst. lotnych i wody
Sterylizator NEWSTER (Wochy) 4 - przetrzymywanie odp. w t co najmniej 95 0C - dla zapewnienia waciwej dezynfekcji.
Do unieszkodliwiania OM pod niskim p (1 bar), w wysokiej t i w rodowisku wilgotnym. Objto odpadw maleje do 80 % (masa odpadw bez zmian) i mog by na zwyke skadowisko.
Etapy: Testy pokazuj, e bakterie s usuwane, ale niektre mog przetrwa (tzw. formy przetrwalnikowe).
1. Zaadunek opadw do komory sterylizacyjnej, zamknicie pokrywy, uruchomienie wirnika, Zalety:
ktry miesza i rozdrabnia odpady, zraszanie odpadw roztworem podchlorynu sodu, - nie powoduj adnych szkodliwych emisji (system dokadnie zamknity), nie s potrzebne urz.
podgrzanie odpadw przez grzaki; t=96-100 0C oczyszczajce
2. Odparowanie pynw zawartych w odpadach, t=96-100 0C Wady
3. Intensywne mieszanie, wzrost t do 170 0C i sterylizacja - nie nadaj si do: pynna krew, niebez. subst. chemiczne
4. Dozowanie maych iloci wody, ktra zwila odpady, a nastpnie odparowuje co wydua - potrzebny myn do rozdrabniania - problemy z zatykaniem - przestoje.
czas sterylizacji oraz schadza mas odpadw do t=95 0C Szczegowe rozwizania technologiczne zale od firmy operujcej instalacje.
5. Odblokow. otworu rozadow. komory i usunicie przez system pneumat. wysteryliz. Przykad: francuska instalacja ECOSTERYL
odpadw do pojemnika/worka Odpady po procesie - skadowane na skadowisku lub spalane w konwencjonalnych spalarkach.
Dane techniczne urzdzenia: Dezynfekcja chemiczna
1. Czas trwania cyklu 20-30 min Czynniki chemiczne uywane do dezynfekcji:
2. Objeto komory 130 dm3 - zwizki chloru: podchloryn sodu (NaClO) i dwutlenek chloru (ClO2)
3. Masa odpadw przerabianych ok. 30kg/godz. - nadtlenek wodoru (H2O2)

10
- ozon. A - procesy produkcji izotopw promieniotwrczych
Etapy: B - miejsca stosowania radioizotopw: medycyna, technika, nauka
- nasycenie odpadw chlorem i ich rozdrobnienie w mynach Ad. A
- filtrowanie ciekych odpadw, by oddzieli skadniki stae 1. reaktory badawcze (reaktor badawczo-produkcyjny Maria w wierku)
- ciecz jest oczyszczana na filtrach wglowych i kierowana do kanalizacji 2. zakad produkcji izotopw promieniotwrczych w wierku (Instytut Energii Atomowej POLATOM
- przetworzone odpady na skadowisko. Orodek Radioizotopw)
Wady: emisja zwizkw chloru do otoczenia i atmosfery, przy awarii myna kontakt personelu z produkujcy zamknite i otwarte rda promieniowania (rda izotopowe) dla
chlorowanymi odpadami. medycyny, przemysu i instytutw naukowych.
Metoda mineralizacji odpadw farmaceutycznych zawierajcych metale cikie Odpady P pochodzenia reaktorowego, m.in.:
Polega na mieszaniu odpadw z cementem i in. subst. zestalajcymi, aby unieruchomi toksyczne - filtry z ukadw oczyszczania chodziwa i powietrza,
skadniki. - odpady podekontaminacyjne,
Nie dla odpadw zainfekowanych. - zuyte elementy aparatw i urzdze reaktorowych,
Etapy: - specyficznym odpadem promieniotwrczym jest wypalone paliwo
- mielenie farmaceutykw (bez opakowa) Odpady P z produkcji izotopw, m.in.:
- dodawanie zmielonej masy do mieszaniny wody, wapna, cementu - niewykorzystane materiay aktywne,
- formowanie homogenicznej masy w kostki o V ok. 1m3 i na skadowisko. - zuyte elementy aparatw i urzdze,
Typowe proporcje mieszaniny: 65% odpadowych farmaceutykw, 15% wapna, 15% cementu, 5% - odzie ochronna
wody. - odpady podekontaminacyjne.
Przetwarzanie z uyciem fal radiowych Odpady promieniotwrcze w medycynie (uywane do diagnostyki i terapii)
Technologia posuguje si promieniowaniem dugofalowym - zwanym makrofalami - odpady powstae podczas stosowania subst. promien.:
Przebieg procesu ampuki po preparatach promien., strzykawki, lignina, folia, odzie ochronna, zuyte elementy
- odpady medyczne w zamknitych pojemnikach dielektrycznego pieca wyposaenia, odpady z dekontaminacji.
- poddanie odpadw polu elektrycznemu generowanemu przez promieniowanie elektromagnetyczne - odpady rde promieniotwrczych stosowanych w terapii: zamknite w szczelnej kapsule lub
(fale niskiej f); otwarte, zawarty w nich radioizotop wprowadzany jest do tkanek lub narzdw.
w efekcie odpady nagrzewaj si do 90-1000C i s utrzymywane w tej t w izolowanych pojemnikach
przez kilka godzin rda radowe (Ra-226) (226 u masa atomowa)
- po procesie rozdrabnianie odpadw i na skadowiska lub/i s segregowane do uycia na surowce rda kobaltowe i cezowe (Co-60) i (Cs-137) - odpady o wysokiej aktywnoci, przekazywane do
wtrne. unieszkodliwiania w pojemnikach osonowych.
Moliwe warianty gospodarki OM rda Co stosowane do leczenia nowotworw.
1. Selektywne zbieranie spalanie w spalarniach ON skadowanie pozostaoci; aktualnie - Odpady rde P stosowane w diagnostyce wizualizacyjnej
najwaciwszy sposb 1) rda jodowe (J-131) i technetowe (Te-99) stosowane s do lokalizowania zmian w narzdach
2. Selektywne zbieranie sterylizacja na terenie szpitala spalanie w spalarniach odpadw organizmw ludzkich
komunalnych; wariant najtaszy i docelowy, ale dzi brak jest spalarni odpadw 2) rda jodowe (J-125) stosowne s w technikach tzw. in vitro do wykonywania oznacze zawartoci
komunalnych szczeglnie wanych substancji biologicznie czynnych (np. hormonw), ktre wystpuj w pynach
3. Selektywne zbieranie sterylizacja na terenie szpitala skadowanie pozostaoci; z uwagi ustrojowych w ilociach poniej miliardowych czci grama.
na skad OM (ok. 50% substancji organicznej wariant jest i bdzie sprzeczny z prawem d/ Odpady z in. obszarw zastosowa rde P:
wymaga skadowania odpadw. Fosfor izotop P-32 do diagnostyki nowotworw i znakowania czerwonych ciaek krwi
Tak wic np. autoklawowanie moe by metod poredni unieszkodliwiania OM. Kobalt (prom. gamma) do sterylizacji ywnoci, narzdzi chirurgicznych.
Odpady promieniotwrcze Odpady promieniotwrcze w technice
rda w Polsce: Miejsca ich stosowania s rdami tych odpadw:

11
 1) gamma defektoskopia, zamknite rda kobaltu-60 (bomby kobaltowe), irydu-192, selen-
75, iryd-192 do badania obecnoci defektw materiaowych w urzdzeniach
przemysowych;
odpady P to: zuyte rda promieniotwrcze, materiay pochodzce z dekontaminacji
2) automatyzacja procesw przemysowych, urzdzenia pomiarowe zawierajce zamknite rda
promieniowania; np. wagi izotopowe, poziomomierze, wilgotnociomierze stosowane w zakadach
przemysu chemicznego, spoywczego, metalurgicznego i in., sygnalizatory obecnoci dymu suce do
szybkiego ostrzegania o poarach, gdzie w czujnikach tych jako rdo promieniowania zastosowano
Pu-235 i Pu-238 (Pu pluton).
Odpady promieniotwrcze w technice
Miejsca ich stosowania s rdami tych odpadw:
1) gamma defektoskopia, zamknite rda kobaltu-60 (bomby kobaltowe), irydu-192, selen-
75, iryd-192 do badania obecnoci defektw materiaowych w urzdzeniach
przemysowych;
odpady P to: zuyte rda promieniotwrcze, materiay pochodzce z dekontaminacji
2) automatyzacja procesw przemysowych, urzdzenia pomiarowe zawierajce zamknite rda
promieniowania; np. wagi izotopowe, poziomomierze, wilgotnociomierze stosowane w zakadach
przemysu chemicznego, spoywczego, metalurgicznego i in., sygnalizatory obecnoci dymu suce do
szybkiego ostrzegania o poarach, gdzie w czujnikach tych jako rdo promieniowania zastosowano
Pu-235 i Pu-238 (Pu pluton).
3. Inne zastosowania
- wykrywanie ladowych iloci metali cikich w wodach
- w grnictwie do badania pooenia rud metali i paliw kopalnych.
Charakterystyka Odpadw Promieniotwrczych
Stosowane kryteria:
1) stan skupienia: stae, cieke i gazowe
2) rodzaj emitowanego promieniowania: -promieniotwrcze, - promieniotwrcze, -
promieniotwrcze
3) okres prozpadu: krtko yciowe (T1/2<30 lat), dugo yciowe (T1/2>30 lat)
4) aktywno waciw (tylko odpady i promieniotwrcze): nisko aktywne, rednio aktywne i
wysoko aktywne
5) rodzaj rda promieniotwrczego: otwarte, zamknite
6) palno: palne, niepalne
7) podatno na ciskanie: prasowalne i nieprasowalne
8) rodzaj materiau: organiczne, biologiczne (uywane w badaniach naukowych w medycynie i
farmacji)
9) specyficzne waciwoci: trucizny, zawierajce mikroorganizmy, np. bakterie chorobotwrcze,
materiay wybuchowe, materiay ulegajce samozaponowi, np. w kontakcie z tlenem z powietrza.
Selektywne gromadzenie wg w/w kryteriw w miejscu powstawania. Waciwoci odpadw decyduj
o sposobie ich unieszkodliwiania.
Podzia odpadw P w Polsce
Kategoria I obejmuje odpady - i -promieniotwrcze
Niskoaktywne: odzie ochronna, lignina, bibua, sprzt laborat., narzdzia odpady nie wymagaj
specjalnych oson podczas transportu i skadowania.
rednioaktywne: koncentraty promieniotwrcze powstajce w procesie zatania ciekw, zuyte
materiay sorpcyjne, fragmenty urzdze i instalacji jdrowych.
Wysokoaktywne: wypalone paliwo jdrowe oraz pozostaoci po jego przerbce.
Kategoria II obejmuje odpady promieniotwrcze
Najwiksz objtociowo grup odpadw -promieniotwrczych stanowi wycofywane z eksploatacji
czujki dymu ze rdami Am-241, Pu-239 i Pu-238 oraz wycofane z uytkowania (odpadowe) rda
radowe.
Kategoria III zuyte zamknite rda promieniotwrcze
Zasady postpowania z odpadami promieniotwrczymi
Powinny by:
odpowiednio przetworzone: cel zmniej. ich obj. i aktywnoci promieniotwrczej
zestalone; cel: przeciwdziaanie rozsypaniu, rozproszeniu, rozpyleniu i wymywaniu subs.
promieniot.
opakowane; cel: zabezpieczenie przed uszkodz. mechan., dzia. czynnikw atmosfer., i
kontaktem z wod
nastpnie bezpiecznie skadowane.
Przetwarzanie (unieszkodliwianie) ciekych odpadw promieniotwrczych
Odpady nisko aktywne o Tl/2<60 dni magazynowane s w zbiornikach retencyjnych do czasu obnienia
ich aktywnoci, a nastpnie poddawane s oczyszczaniu.
Technologie oczyszczania:
1. - sorpcja na mieszaninie siarczanu baru BaSO4 i elazocyjanku miedzi Cu2(Fe(CN)6), dodawanej w
postaci zawiesiny wodnej;
- po rozdzieleniu faz materia sorpcyjny zawiera 80-99 % pocztkowej aktywnoci ciekw i
kierowany do zestalenia
- oddzielona ciecz po dokonaniu kontroli radiometrycznej odprowadzana jest do kanalizacji.
2. oczyszczanie ciekych odpadw niskoaktywnych metod wspstrcenia; strcanie
radionukidw z fosforanem wapnia Ca3(PO4)2 i wodorotlenkiem elaza oraz elazocyjankiem
miedzi
- - szlamy postrceniowe poddawane s zestaleniu przed ich skadowaniem.
rednio aktywne (mae iloci 2-5 m3/rok), gromadzone w specjalnych zbiornikach s
1. - zatane w instalacji wyparnej; koncentrat po odparowaniu, stanowicy nie wicej ni 1/30
pocztkowej objtoci kierowany do zestalenia
- destylat z instalacji wyparnej oczyszczany jest na jonitach i po kontroli radiometrycznej
odprowadzany do kanalizacji.
Przetwarzanie (unieszkodliwianie) staych odpadw promieniotwrczych, szlamw
postrceniowych i koncentratw powyparnych
12
Stae zawierajce nuklidy o Tl/2<60 dni magazynowane s w celu obnienia ich aktywnoci.
Niskoaktywne stae: prasowane (zgniatane) i cite, aby obniy ich objto; gromadzone w stalowych
bbnach, zestalane i wywoone na skadowisko.
Technologie zestalania odpadw promieniotwrczych:
1) asfaltowanie
2) betonowanie
3) zestalanie w ywicy epoksydowej
4) zestalanie w ywicy mocznikowo-formaldehydowej.
Cel: otrzymanie produktu o waciwociach najbardziej korzystnych z punktu widzenia dugotrwaego
ich skadowania.
Asfaltowanie np. szlamw
- szlamy mieszane s z asfaltem w temperaturze 220-250 C
- wysoka temperatura prowadzi do odparowania 99% wody zawartej w szlamach
- produkty asfaltowania zawierajce do 30 % wag. suchych szlamw wlewane s na gorco do bbnw
o pojemnoci 200 dm3 i po zastygniciu zalewane dodatkowo 5 cm warstw czystego asfaltu.
Betonowanie
Zestalanie spoiwami hydraulicznymi - odpady w bbnach zalewane s bezporednio zapraw
betonow.
Zestalanie w ywicy epoksydowej
- zestalanie zuytych jonitw po oczyszczaniu wd obiegowych z chodzenia reaktora
MARIA.
- jonity po odwodnieniu do zawartoci wody okoo 30% mieszane s z ywic Epidian 53 i z
utwardzaczem.
Mieszanina kierowana do bbnw; efekt produkt o wysokiej wytrzymaoci mechanicznej i odporny
na dziaanie wody.
Zestalanie w ywicach mocznikowo-formaldehydowych
- stosowane jest gwnie do zestalania odpadw tzw. biologicznych (np. zwierzta dowiadczalne).
Podstawowym celem, oprcz moliwoci zestalenia, jest ograniczenie efektw rozkadu substancji
organicznej.
Zestalone i opakowane odpady promieniotwrcze wywoone s nastpnie na skadowisko.
Prasowanie odpadw staych
Odpady s zgniatane w stalowych 200 dm3 bbnach, z uyciem prasy hydraulicznej o nacisku 12 ton;
cel zmniejszenie V odpadw.
Opakowania
Stae odpady promieniotwrcze gromadzone s w miejscu powstawania w opakowaniach
odpowiednio oznakowanych, dostarczonych przez zakad unieszkodliwiania.
Opakowania:
1. Bbny o poj. do 0,2 m3 ze stali ocynkowanej dwustronnie, lub pokryte dobrej jakoci
powok malarsk, zamknite pokryw.
2. Hoboki pojemniki metalowe z pokryw o poj. 0,05; 0,06, 0,1 m3.
3. Butle z tworzyw sztucznych.
4. Pojemniki osonowe o ksztacie jak pojemniki waciwe lecz wykonane z betonu lub Pb.
Nisko aktywne - pojemniki w ksztacie bbna wykonane ze stali ocynkowanej lub pokryte dobrej
jakoci powok malarsk.
rednio aktywne wymagaj odpowiedniej osony pojemnikw waciwych osony z betonu lub z
oowiu.
O wysokich aktywnociach - opakowania wieloelementowe wedug indywidualnych instrukcji.
Odpady cieke
Opakowania
1. Butle z tworzyw sztucznych.
Czasami opakowania wieloelementowe.
Przykadowe elementy opakowania wieloelementowego:
1) szczelny pojemnik
2) adsorber (na wypadek wylania si cieczy)
3) pojemnik zewntrzny
4) dodatkowej osony (decyduje aktywno promieniotwrcza na powierzchni odpadw).
Skadowanie
Betonowa konstrukcja skadowiska, ktra stanowi dodatkowe zabezpieczenie odpadw, zapobiega
korozji opakowa bezporednich, a przez to i migracji subst. promieniotwrczych
KSOP (krajowe skadowisko odpadw promieniotwrczych) miejscowo Ran (90 km od W-wy),
1961, teren byego fortu wojskowego, pow. 3,045 ha.
Zlokalizowane na terenie pooonym kilkanacie m. p.p. wd gruntowych, od ktrych oddzielone jest
w-w gliny o waciwociach sorpcyjnych.
Jest to skadowisko powierzchniowe przeznaczone do
- ostatecznego skadowania krtkoyciowych (o okresie poowicznego rozpadu zawartych w
nich izotopw poniej 30 lat), nisko- i rednioaktywnych odpadw i zamknitych rde
promieniotwrczych
- do okresowego przechowywania odpadw dugoyciowych, gwnie alfa-
promieniotwrczych, oczekujcych na umieszczenie ich w gebokim skadowisku
geologicznym .
Miejscem skadowania odpadw krtkoyciowych nisko- i rednioaktywnych s:
- betonowe obiekty tego fortu, ktrych grubo cian i stropw wynosi 1,2 - 1,5 m
- take fragment adaptowanej do tego celu suchej fosy;
Dno i zbocza fosy pokryte s 20 cm warstw betonu.
Opakowane odpady umieszczane s w fosie warstwami i zalewane betonem z dodatkiem bentonitu,
ktry, z uwagi na waciwoci sorpcyjne, wspomaga skuteczno izolacji odpadw.
Ostatnie, najwyej znajdujce si odpady pokrywane s 40 cm warstw betonu i zaimpregnowane
mieszank bitumiczn ograniczajc moliwoci infiltracji wd opadowych do wntrza tej konstrukcji.
13
Dugoyciowe odpady alfa-promieniotwrcze b) Przepisy d/ minimalnych rocznych poziomw zbierania zuytego sprztu elektr. i elektronicznego
przechowywane s w komorach betonowych fortu. - sprzt owietleniowy: 40 %
Grubo cian i stropw w obiektach wynosz 1,2 - 1,5m co zapewnia pen osonno biologiczn - pozostay sprzt: 24 %
umieszczonych w nich odpadw. Metody odzyskiwania rtci z odpadw (demerkuryzacja odpadw)
Odpady te, przed ostatecznym zamkniciem skadowiska w Ranie, bd przeniesione do innego METODY SUCHE (bez kontaktu z wod, nie powstaj cieki) tzw. termiczno-kondensacyjne.
skadowiska - podziemnego. Istota oddestylowanie Hg w prni w podwyszonej temp. i nastpnie odzysk Hg z gazw
odlotowych
Odpady zawierajce rt 1. technologia szwedzkiej firmy MRT (lampy fluoresc., in. lampy wyadowcze (wysokoprne),
18 - odpady medyczne i weterynaryjne in. odpady: termometry, baterie, amalgamat dentystyczny).
180110* - odpady amalgamatu dentystycznego Dwa rodzaje urzdze:
180201* - chemikalia, w tym odczynniki chemiczne zaw. substancje niebezpieczne - kruszarko-przesiewarka
Gwne rda odpadw zawierajcych Hg: - destylatory.
a) odpady pouytkowe: Kruszarko-przesiewarka kruszy i rozdziela pokruszone lampy na frakcje:
- zuyte rda wiata; wikszo due zakady przemysowe - Stuczk szklan
1) lampy wyadowcze rtciowe: - Czci metalowe (kocwki aluminiowe, elektrody)
niskoprne (fluorescencyjne, indukcyjne) - Py fluorescencyjny (luminofor) zawiera 95-97 % Hg
wysokoprne Stuczka szklana i czci metalowe do wykorzystania lub skadowania.
2) lampy wyadowcze sodowe wysokoprne Luminofor:
3) lampy wyadowcze metalohalogenkowe wysokoprne - do destylacji w t do 600 0C
- baterie rtciowe, in. sprzt elektryczny i elektroniczny, termometry, cinieniomierze, barometry, - nastpnie powietrze z parami Hg zasysane z komory pomp prniow do komory
gruz budowlany, dopalania (t=850 0C)
b) odpady poprodukcyjne: braki produkcyjne lamp (straty do 30%) - z komory dopalania do 2 poczonych szeregowo komr chodniczych, w ktrych skraplana
c) odpady technologiczne przy produkcji wyrobw zaw. Hg oraz przy recyklingu i unieszkodliwianiu i wydzielana jest Hg metaliczna
tych odpadw - powietrze oczyszczane (z resztek oparw) na filtrze wglowym
Odzyskowi naley poddawa: Produkty finalne technologii:
- lampy wyadowcze (rtciowe, sodowe, metalohalogenkowe) metaliczna Hg o czystoci 99,89% - nadaje si do wykorzystania w przemyle
- urzdzenia pomiarowe (termometry, barometry, manometry, termostaty) szko techniczne do produkcji szka w hutach szka lub jako dodatek do asfaltu
- wyposaenie urzdze elektrycznych (przeczniki i przekaniki, baterie) kocwki metalowe (tzw. kopaki, trzonki) jako uyteczny zom do dalszego wykorzystania
- odpady technologiczne (np. zuyte katalizatory (ok.3% Hg z produkcji chlorku i octanu winylu, zuyte proszek fosforowy otrzymany z destylacji proszku luminoforowego do zakadw
elektrody grafitowe (1% Hg) z elektrolizy solanki) chemicznych do produkcji nawozw fosforowych i kwasu fosforowego
- plomby dentystyczne (w Polsce ok. 2t /rok nowe wypenienia, ok. 5,8 t/rok wymiana starych, ok. 2
t/rok odpad przy sporz. mieszanki) Instalacja kruszco-separujca jest zamknita w 20 stopowym kontenerze (5,9 m x 2,35 m x 2,393 m).
Zawarto Hg w lampach jest sukcesywnie ograniczana. W kompaktowych fluorescencyjnych nie Powietrze w tym kontenerze jest poddane podcinieniu, zabezpieczajc uwolnienie najmniejszych
powinna przekracza 5mg/lamp. iloci rtci do rodowiska.
Selektywna zbirka odpadw Wylotowe powietrze jest wyrzucane przez wewntrzny wglowy system filtracyjny.
a) Przepisy d/ rocznych poziomw zbierania zuytych baterii i akumulatorw przenonych: Produkty uboczne s czyste i stanowi rdo dodatkowego dochodu.
- 2010: 18% System jest w peni automatyczny, atwy w obsudze i ma dowiedzion wydajno do 2000 rur na
- 2011: 22% godzin (w zalenoci od dugoci rur).
- 2012: 25 % 2. technologia niemiecka unieszkodliwiania lamp:
- 2013: 30% kruszenie lamp

14
 termiczne wydzielanie Hg z mieszaniny szka i czci metalowych w piecu Finlandia, Niemcy, Austria, Kanada, Japonia, Australia stosowanie ograniczone do niektrych
ogrzewanym do 200-250 C przypadkw lub objte ostrzeeniami dla dzieci, kobiet w ciy, ludzi modych, z chorymi nerkami, z
stuczka szklana i czci metalowe do zbiornika, gdzie s tam ogrzewane by osabionym systemem odpornociowym.
usun resztki Hg Alternatywne do wypenie amalgamatowych s materiay kompozytowe ceramiczno-polimerowe,
gazy odlotowe zawierajce Hg z termicznej obrbki s oczyszczane z Hg przez ktre mog by wiatoutwardzalne lub chemoutwardzalne.
adsorpcj na zou wgla aktywnego; Amalgamaty dentystyczne po stwardnieniu przewyszaj trwaoci kady cement i materia
zdolno adsorpcyjna zastosowanego wgla aktywnego wynosi 15-20% jego masy. kompozytowy.
Inne zalety: niszy koszt materiau, dusza trwao, tolerancja na niezbyt dobre w-ki.
3. technologia rosyjska Wada: nisza estetyka.
rozdrabnianie odpadw Oddziaywanie amalgamatu na organizm jest dyskusyjne.
ogrzewanie w hermetycznej komorze do 150-400 C (destylacja prniowa) Przecitna absorpcja Hg u pacjentw z tymi wypenieniami wynosi 1-2 g/dob, co stanowi 10 %
pary Hg odcigane z komory i schadzane (za pomoc ciekego N wymraanie normalnego spoycia Hg z poywienia, wody i powietrza (Jaczuk, 2004).
kriogeniczne) a do ich kondensacji Instalacja do odzysku Hg z amalgamatu dentystycznego w Lipsku
gromadzenie Hg ciekej w zbiorniku Zdolno przerobowa ok. 3 m3 (500-1000 kg/dzie)
W procesie technologicznym recyklingu lamp uzyskuje si obok Hg, stuczk szklan, aluminium, - Dostarczanie odpadw w beczkach i zbiornika samorozadowczego
fosfor i wolfram. - Ze zbiornika kierowane do retorty pieca
METODY "MOKRE" - Hg odparowuje w t=340-6500C i cinieniu ok.135 hPa, a nastpnie jest odzyskiwana (skraplana) w
Istota: polegaj na przeprowadzeniu rtci w posta nierozpuszczaln za pomoc reakcji chemicznej niszych temp.
prowadzcej do zwizania rtci znajdujcej si w odpadach w trudno rozpuszczalny siarczek rtci - cykle podgrzewania trwaj 18h;
(HgS) przez dodanie zwizkw chemicznych, np.: podchlorynu sodu, tiosiarczanu potasu lub wiatowa roczna produkcja tworzyw sztucznych wynosi 260 mln t.
nadmanganianu potasu, siarczku sodu. Uwaane s za drugi z najwaniejszych materiaw podstawowych stosowanych w gospodarce.
Osad HgS jest zestalany z uyciem cementu, wapna, tworzyw termopastycznych, glinokrzemianw i Gwne tworzywa w sektorze medycznym:
kierowany na skadowisko. PE (do produkcji ok. 80% wyrobw): HDPE i LDPE lub ich mieszanina, preferowany w przypadku
Gospodarowanie odpadami amalgamatu dentystycznego wyrobw ktre ciska si w celu dozowania leku.
Amalgamat zaw. 42-58% Hg, 21-40% Ag, 5-17% Sn, 1-16% Cu PP - do wyrobu produktw, ktre wymagaj sterylizacji par (wytrzymuje t 120C).
Odpady te grupa OM specjalnych. PET - do wytwarzania lekkich wyrobw o zwikszonej nieprzepuszczalnoci tlenu.
Naley je gromadzi selektywnie u rda te worki. PS, PVC, PC, PA, PU
Nadmiar przygotowanego nowego amalgamatu i due kawaki usunitego amalgamatu s zbierane do Produkty:
soiczkw z wod i przekazywane osobno. strzykawki jednorazowe,
Dopuszczalny sposb unieszkodliwiania: piasty igie,
- Obrbka fizyczno-chemiczna; Hg moe by odparowywana w t=340-650 0C, nastpnie skraplana w cewniki, obudowy sztucznych nerek i inhalatorw
niszych temp. rkawiczki ochronne
Cz starego usunitego amalgamatu osadza si na jednorazowych filtrach na spluwaczkach, trafia sprzt szpitalny i powierzchnie robocze
do masy odpadw zakanych i podlega spalaniu. opakowania farmaceutyczne:
Sposoby ograniczania emisji rtci z praktyki dentystycznej - butelki, wyciskowe (blistry) - chroni lekarstwa, np. przed wpywem wilgoci, wiata
1. Zwikszenie recyklingu odpadw amalgamatu i uszkodz.,
2. Instalowanie separatorw amalgamatu do systemw sscych - worki i ampuki na sterylne pyny do wlewu doylnego
3. Zakaz stosowania wypenie amalgamatowych rurki i przewody, wenflony
pojemniki do dializ
Ad 3. Prawo krajowe Norwegii, Danii, Szwecji zabrania. worki medyczne na krew, skadniki krwi (PCW),

15
 pojemniki do kroplwek itp. (PCW)
Zuycie tworzyw sztucznych w przemyle medycznym osigno ju warto miliona ton rocznie z tworzywa i w pewnym momencie nie nadaje si ju ono do ponownego przerobu.
uwagi na waciwoci i parametry wymagane przez rynek medyczny:
Najwaniejsze z nich to:
odporno na promieniowanie przez przezroczysto,
obojtno chemiczna,
temperatura sterylizacji wynoszca 1210 C
wysoka odporno na korozj napreniow - bd jako skadniki do wytwarzania innych produktw chemicznych.
tanie
lekkie
odporno na rodki czyszczce i dezynfekcyjne.
Tworzywa sztuczne to materiay uytkowe otrzymane na bazie polimerw, w wyniku
poczenia ich z dodatkami: napeniaczami, stabilizatorami, zmikczaczami
(plastyfikatorami), pigmentami, barwnikami, antystatykami, antypirenami. Dodatki maj
na celu modyfikacj waciwoci polimeru.
Recykling materiaowy (mechaniczny)
jednorodnych odpadw polega na ich przetwarzaniu z zastosowaniem procesw fizycznych
w celu
odzyskania z odpadw penowartociowych frakcji polimerw przydatnych do dalszego
przetwrstwa.
Tworzywa termoplastyczne:
a) topi si i w stanie stopionym filtruje w celu usunicia zanieczyszcze (piasek, wkna,
drewno)
b) po oczyszczeniu stopione tworzywo, np. wytacza si w postaci drutu i granuluje.
Otrzymany regranulat wykorzystywany jest do wytwarzania nowych produktw lub jako
dodatek do tworzywa pierwotnego.
Duroplastw odpadowych nie wykorzystuje si ponownie przy wytwarzaniu masy formierskiej,
lecz po odpowiednim przygotowaniu rozdrobnieniu i zmieleniu - dodaje si jako napeniacz
przy przetwarzaniu duroplastw.
Jedynie 22% odpadw pokonsumenckich kwalifikuje si do tego typu przetwarzania czyli takie, ktre
s dostpne w postaci czystych i wyselekcjonowanych strumieni, jak np. butelki PET po napojach czy
due folie.
Struktura chemiczna regranulatu lub recyklatu pozostaje praktycznie niezmieniona.
Przykady: recykling mechaniczny (materiaowy) zuytych butelek PET, folii przemysowych
z poliolefin czy ram okiennych z PVC.
Recykling mechaniczny bdzie ekonomicznie uzasadniony w przypadku zorganizowana
systemu selektywnej zbirki odpadw dobrej jakoci.
Wada - przetwarzanie nie moe trwa w nieskoczono,
poniewa z kadym cyklem pogarszaj si waciwoci fizyko-mechaniczne takiego
Recykling surowcowy chemiczny jednorodnych odpadw
polega na
degradacji makroczsteczek polimerw do frakcji o mniejszym ciarze czsteczkowym
(substancji chemicznych),
ktre mona uy ponownie jako
- monomery do wytworzenia tych samych polimerw,
Otrzymane w ten sposb substancje chemiczne to przede wszystkim cieke wglowodory
lub gazy.
Procesy: hydrolizy, metanolizy, glikolizy, ktre stosowane s przede wszystkim do
odpadw PET.
Hydroliza polega na rozkadzie (rozbiciu wiza estrowych) PET wod, pod cinieniem i w
wysokiej temperaturze.
Efekt: kwas tereftalowy i glikol etylenowy, ktre po oczyszczeniu staj si surowcami do
produkcji PET.
Metanoliza polega na rozkadzie tworzywa na gorco pod cinieniem za pomoc metanolu
(CH3OH).
Efekt metanolizy PET: glikol etylenowy i tereftalan dimetylowy surowce do produkcji PET.
Recykling surowcowy metodami termicznymi jest waciwym sposobem postpowania ze
zmieszanymi odpadami tworzyw sztucznych, zanieczyszczonymi, z dodatkami rnych
wypeniaczy.
Polega on na destruktywnej konwersji polimerw zawartych w tworzywach do zwizkw
maoczsteczkowych i ich uyciu, po przerobie,
- jako surowcw chemicznych
- lub jako paliw.
Stosowanymi w tym celu procesami termicznymi s:
piroliza, zgazowanie i hydrokraking.
Hydrokraking polimerw
polega na rozkadzie makroczsteczek polimerw w warunkach podwyszonej temperatury
z rwnoczesnym uwodornieniem powstajcych produktw.
Produkty procesu to maoczsteczkowe cieke i gazowe wglowodory.
W prbach w instalacji niemieckiej upynniania wgla z dodatkiem 25% odpadw z
tworzyw sztucznych uzyskano gazy wglowodorowe, benzyny, oleje dieslowe i smarowe z
czn wydajnoci 90% przy uyciu 3,5% wagowo wodoru.
Hydrokraking odpadw z tworzyw sztucznych jest procesem bardziej ekonomicznym ni
proces ich spalania: ze spalania 1Mg odpadw mona wytworzy 1,7 MWh energii
elektrycznej, podczas gdy ze spalania produktw hydrokrakingu uzyskanych z 1Mg
odpadw wytwarza si 6,8 MWh energii.
16
 Recykling surowcowy tworzyw sztucznych poprzez ich - opakowa szklanych
zastosowanie jako czynnika redukujcego w piecach hutniczych. - materiau izolacyjnego ze szka piankowego
Efekt oszczdno zasobw ropy naftowej. - wkien szklanych, w tym waty szklanej
W tym przypadku gwn korzyci nie jest generowanie ciepa, jak to ma miejsce w - innych wyrobw ze szka lub z udziaem szka.
przypadku bezporedniego spalania, ale wytwarzanie surowcw, m.in. CO (skadnik gazu Odpady opakowaniowe z metali i tworzyw sztucznych
syntezowego), potrzebnych do przeksztacania rudy elaza w czysty metal. Pojemnik kolor ty
W obecnych warunkach rynkowych jedynie technologia wytopu redukcyjnego w piecach Odzysk odpadw z tworzyw sztucznych obejmuje
hutniczych jest uzasadniona ekonomicznie na skal przemysow. recykling
Odzysk energii wykorzystanie jako paliwo lub inny rodek wytwarzania energii
Odzysk energii oznacza spalanie odpadw z tworzyw sztucznych z rwnoczesnym magazynowanie i inne dziaania prowadzce do wykorzystania
produkowaniem energii do celw wytwarzania : Recykling wytwarzanie:
elektrycznoci, - wyrobw uytkowych z odpadw opakowaniowych
pary wodnej lub - substancji lub materiaw stosowanych do produkcji wyrobw uytkowych
na potrzeby ogrzewania. Odpady opakowaniowe z aluminium
Odzysk energii jest szczeglnie wskazany w przypadku zmieszanych /lub zanieczyszczonych Odzysk
frakcji odpadw z tworzyw sztucznych. a) recykling
R M GOSPODARKI I PRACY z dnia 25 padziernika 2005 r. b) wykorzystanie jako paliwo lub inny rodek wytwarzania energii
w sprawie szczegowego sposobu postpowania z odpadami opakowaniowymi c) magazynowanie
d) inne dziaania prowadzce do wykorzystania
Odpady opakowaniowe z papieru Recykling odpadw z aluminium; wytwarzanie
Pojemnik w kolorze niebieskim aluminiowych wyrobw hutniczych
Odzysk obejmuje substancji lub materiaw stosowanych do produkcji wyrobw uytkowych
1) recykling, w tym recykling organiczny Odpady opakowaniowe z drewna
2) wykorzystanie jako paliwo lub inny rodek wytwarzania energii Odzysk
3) magazynowanie i inne dziaania 1) recykling, w tym organiczny
Recykling obejmuje wytwarzanie 2) wykorzystanie jako paliwo lub inny rodek wytwarzania energii
1) papieru lub tektury z masy makulaturowej 3) magazynowanie, inne dziaania prowadzce do wykorzystania
2) handlowej masy makulaturowej Recykling odpadw z drewna
3) wyrobw formowanych przez rozwknienie na mokro a) wytwarzanie wyrobw uytkowych, w tym
4) pyt pilniowych z udziaem masy makulaturowej - wyrobw izolacyjnych i ociepleniowych
5) wyrobw formowanych na sucho - pyt wirowych
6) kompostu lub biogazu - formowanych wyrobw opaowych
Odpady opakowaniowe ze szka b) wytwarzanie kompostu lub biogazu
Szko bezbarwne do pojemnikw w kolorze biaym c) wytwarzanie mieszanek uytkowych dla celw rolniczych i ogrodniczych
Szko kolorowe do pojemnikw w kolorze zielonym
Odzysk obejmuje Odzysk wszystkie dziaania bezpieczne dla ludzi i rodowiska polegajce na wykorzystaniu odpadw
recykling w caoci lub czci bd prowadzce do odzyskania z odpadw substancji materiaw lub energii i ich
magazynowanie wykorzystanie
inne dziaania prowadzce do wykorzystania.
Recykling obejmuje wykorzystywanie odpadw do produkcji:

17
Recykling odzysk, ktry polega na przetworzeniu substancji lub materiaw zawartych w odpadach 7. Urzdzenia do automatycznego podawania odpadw do pieca
w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiau o przeznaczeniu pierwotnym lub o
innym przeznaczeniu, w tym te recykling organiczny, w wyjtkiem odzysku energii
Recykling organiczny obrbka tlenowa, a w tym kompostowanie lub obrbka beztlenowa odpadw,
ktre ulegaj rozkadowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu
mikroorganizmw, w wyniku ktrego powstaje materia organiczna lub metan. Skadowanie na
skadowisku odpadw nie jest traktowane jako recykling organiczny.
Unieszkodliwianie odpadw poddawanie odpadw procesom przeksztace biologicznych,
fizycznych lub chemicznych, w celu doprowadzenia ich do stanu, ktry nie stwarza zagroenia dla
ycia, zdrowia ludzi lub do rodowiska
Ekologicznie-zgodnie z zasadami sprzyjajcymi rodowisku
Ekologia:
1) znaczenie klasyczne- dzia biologii zajmujcy si wyszymi stadiami organizacji, materii
organicznej, tzn. od organizmu do biosfery( populacja, biocenoza, ekosystem), bada relacje
midzy organizmami i ich zespoami, a otaczajcym je rodowiskiem
2) znaczenie szersze- sowo zastpcze dziedziny wiedzy zajmujcej si ochron i
ksztatowaniem rodowiska ycia czowieka- ekosozologia.
rodowisko- przestrze otaczajca czowieka, wraz z procesami odbywajcymi si w przestrzeni: 1)
wg ust. Z 27.04.2001 prawo ochrony rodowiska- og elementw przyrodniczych w tym
przeksztaconych w wyniku dziaalnoci czowieka w szczeglnoci powierzchnia ziemi wraz z gleb,
surowce mineralne, wody, powietrze, roliny i zwierzta, krajobraz i klimat.
Gospodarka- obejmuje zbieranie, transportowanie odpadw, magazynowanie, odztysk i
unieszkodliwianie
ZGAZOWANIE przeksztacenie odpadw w paliwo gazowe w obecnoci tlenu lub powietrza w
ilociach niewystarczajcych do cakowitego spalenia (reakcja spalenia paliwa, rozkad pary wodnej
redukcja CO2)
Warunki Termicznego Przeksztacania Odpadw (TPO)
1. Minimalna temperatura w komorze spalania nie nisza ni 1100 C
czas przebywania gazw spalinowych w komorze spalania przez co najmniej 2 sek. Przy zawartoci co
najmniej 6% tlenu
2. Zakane odpady kliniczne naley umieszcza bezporednio w piecu, bez mieszania z innymi
odpadami.
3. Instalacje lub urzdzenia do TPO wyposaa si:
a. W urzdzenia techniczne oczyszczajce spaliny
b. W urzdzenia techniczne do odzysku ciepa powstajcego w procesie TPO
c. W urzdzenia techniczne do ochrony gleby i wd
d. W urzdzenia techniczne do gromadzenia suchych pozostaoci procesw
4. Cigy pomiar parametrw procesu: temp. tlenu i cinienia w gazach spalinowych, czasu
przebywania gazw w komorze spalania
5. Pozostaoci po TPO poddaje si odzyskowi lub unieszkodliwia
6. Moliwe jest wykorzystanie pozostaoci do sporzdzenia mieszanek betonowych na
potrzeby budownictwa z wyczeniem budynkw w ktrych przebywaj ludzie i zwierzta

18