Está en la página 1de 38
@ : hukuo, tro Fronteray ( iwternaddaales : ©. O'We; XI. LAS MUJERES Y LA CALIDAD DE VIDA: DOS NORMAS 0 UNA? JUUA ANNAS* ul Las paecuntas sobre la calidad de vida son interrogaciones acerca de las En mayor menor medida, la conformacién de las vidas de los hom- bres en todas las sociedades es diferente de la de las mujeres. ¥ las inst tuciones y actitudes sociales no sdlo dividen las clases de actividad entre mujeres y los hombres ven sus propias vidas, des- de dentro de sf mismos, en formas muy diferentes de la vida diaria mues- Creo que es justo decir en cierto grado, la divi para cualquier individuo, el hecho de ser lun hombre o una mujer determina en cierta medida cudles son las op- ciones del individuo para emprender varias clases de actividad, y a for- ma en que el individuo ve su propia vida. En todas partes hay das normas eULIOy ‘ply JaueI o[ps anb spur oypuis ,opeuioyu,‘s29U0% ND "UTD sft} ef amIs9 Exed Los oUlloo yw’ sesoD sreisnfe ered upsptior soitiow spuu ‘uoisyxo aonb seuizou sop sv] sepep ‘esiaoejsies apand ou *Dosap pp anb wean squowere|> spur oytrens ‘eyteunied oasop > 9sreTfOue sop soared aquauitiopezuniadsosop spur ‘widord upfoenajs B] ap us2009 ‘Sp! eyueno ‘soxds so| sziuD SepE}suarep sepeplanioe weoyjduuy onb sey> snur us & ‘ugjoems vis9 us anbiog “ettrers[ax asap [9 u2rjouresep onb 59 jqeqosd sousu ‘sazeysunis soisedse sono £ vzoudd anb s9p' ap souatied so] 'soougisty (ds9 2 “enuis eidoad ns op waza ous sazolnus sey & sazquioy so] 2p S2PePy Sse] 21q0s ofgs ou ‘sazafniu se] ueazouo> soysey SytH 50% ‘au on 0] sYanpazd apand ou ofseurpio opnuas [2 ue woppemsoyuy saral ied ‘osoypasoad s9 sopeuLiojuy soasep soy @ 2yLinoed ejousnsNy UO) ‘sosodsa sns uation anb uorseonpe ap asepp P| rod sossap wepreuzoy ssouerta —uprouniis ns ap soiadse so] sopor ep owsyd ‘onuaftx2ouos un eiaip s9] 96 |e UoyreULI03 anb soasep so] UEsaMy [S— sop seulloyuy aquaUTeo) WeLeNY SO9seP SNS Ig “SeIOUTEISUNDATO sns 2p EOIBE ‘onpseyanst isa 9p oxtnd un wo weseg 96 A soqerayzodns wos soasap sms ‘2s ~renuaumize apand ‘022g “(sosodse sns toqj2au anb esefo ¥] ap ou SOUDIL 1) opeonpa ueasep OU ‘soons;uOP somMyry sns uoD ‘jEUO|DIPEN PEP sojzos @] ue sara{inia peuLsoyti,, soasap So] B zLINIay SOWIE}IPOE ‘sonosou ered vula} 21s9 reuluizoiap uepend ou sezefnul Se 9p sapem 28 So2sap so] an z0n wxed ‘wage so] 26 onb seaprewsoite Se] ap uoIsuaTXe | woo oprpredxo wey as saia{ntu se] 2p soesep so} anb uo PUIG} EI Jan ‘anb sowaun o[ps ‘o1se ap surede ‘spulope x ‘seaneutoype z1qaau09 wepand erombs ju anb sopernay wey uos seyuozyoy sokno Se[janbe weas 5201], 3} pus saza{nus se] anb aynsaz anb ‘oysendins sod ‘oxsezi09 30s apand oF rea gevians ns uoo upfaRysyiee ap eprpaw Bun rei8o] ered equatIEso! -niuaa soasap sns opessnfe wey azuauaiqeqoad spur enb se] os ‘seaneu -aaype ziqaouoo v se89I] osnppu [FoyTp SPU Se anb se] ta ‘sepepaypos suse toa sazoina sq anbiog “se\soysties spur upisa anb se] —epiBis & epeozew! spy exourew £] 9p oxds Jp UNBos aplarp as [era peplance e] op o3o0dse opr onb se] ua seijanbe— sofeuoiopen spur sepzporsos se] ap sazainut ‘se| tos anb smnppuco e epreAe7| sou enbozue ais fap seursiqard 21 -uourepensope eu spond ou ‘2wua8e Jap sepronpar sepoueisun9 -3p sq] v ayzed uo osnppur ezajeimreu ns ueqep enb soasap anb ozep> v1s9 lag “ueasep anb o| usuonigo seza{nun su] peIate8 oj 10d anb ap UgIsm> "uo ¥] ® seaaf} apond sou sazainun so] ap S>[erase SODsep so] TeUTUTEXD we YQLA 2q aVGrTV9 V1 A SHaGINW S¥T Soy ep se} snb sazousut wos wasqe ug Coasep un $9 anb o[ 2p souorodeauon seitiauoyIp uo OprTeA tuaage so| a ab waqiaiad anb souoysdo sey 10d A seroue fod aured ei ua sopeuLio] seIs9 uopand scuosiad sv] 2p iio “seploottea seuozes 10d oseaey fe sopeuapuos Uys? ‘ap soasep So] uo elansnfut e| op etueny e[ Tez17e00] 10d sozsoTy Se 50] os9g "Soasep £0] 3p UOIDENSTYY Yl 9p SOUTULIA: U9 s9 Joparouiosd ‘pur anboyus [e _ PEPIOEA] B| 9p 0 sa>"[d [ap souRMAID: te orse ap Sepen “Spout aiisurenge souofoduosep sounno 1g “-TeIsouDIg [op ‘esoUeU BU “Bp 9p ‘ugrensng ef od ans wasp onb so zeindod anboyus un gejon pp aiuany & exapesnzes 2] upTsioaxd seul woo zeoIgn sowepoa? “sorafrun se] £ s2squoy sep soiuasoytp uouodut seuzou sop sej anb ue seusio} souqyzed stuaureonyuiasts ‘ensonu ej onb feuoloIp cen spur sa anb pepoiao® eun erarye apsap sourentesqo optreno ‘on ap 01 ZTund fp wioage of oso orag (seuosiad soy e sejesipuodul ap eoualaytp ‘souiey sese € avin ered J0u0 apand oun anb orx9 fo d1qos JEINDSTP jgpese elouenodwst susp of9s eMbuny) “se[euoHFpeN spur SeuLIO} byiataquarosuoa sqiianas wapand sopepe|ocs sej ‘epnp us“, “(elouar=y] t1 augos ‘ojduefe Zod) [euorotpen pepetoos e| uo soyunse somo ap wars9e ns ap sazo[n se] ap uo}oIsod e| a1gos seuosied sx] ap soromnf sot {Pps] pias enb opueunise koxs9 ou ‘oxsendns 30g "sowsi9a owoD Joduit 9 sopejena2 o4say Un s2 Uptqura osed fesoueUI Is9 OP Te “n{-e uapuan seuosiad se] anb eotidue oxpay un sa “opuesepistco ¥ise Be anb worsens vf amb [Suompen souett kisi ap oitind um apsep ses eo sv uaa opueno snawnonpuitsis weRDy| seuossad se] anb je ofoint un ‘Se oisp ‘saia(na seiso & ayusureysnfuy puree y3s0 as onb soumuas arb spoons ojps out anb jsy sazoseoertre sis ousoy we;qEy o| OWOD [ey ‘sesod 59 owo3 saiafnun sej weqesdulod TU UeypWEA ou ek anbiod ‘oprsailoid reyqeyy anb ap oIUaNUnUEs [p ONsHBaL Se[aigis|ry ‘ois ap sesed we ‘Tou Covptpenn Anu peporbos wun treqeunoy sepeioastry ap odwen yop soSo1s8 smeaan sv1 3asvaua Sv oe 368 LAS VIDAS DE LAS MUTERES encontrarén en s{ mismas deseos de educaci6n como la que tienen sus esposos. Pero cualquier nocién de entendimiento que pueda producir es- te resultado sera insatisfactoriamente expansiva, Las mujeres tendrian que comprender que no tienen razén para no desear lo que s¢ les esté segando injustamente; y esto es exigir mucho a una nocién del entendi- miento. Ningtin concepto del deseo informado puede, en lo que se re- fiere a este tema, evitar el Escila de la inadecuacién y el Caribdis de dar por admitido el punto que se discute. Podrfamos recurrir a consideraciones més abstractas que la felicidad y la satisfaccién de los deseos. Podrfamos sélo sefialar la posesién des- igual de bienes por parte de los hombres y de las mujeres en una deter- minada sociedad. Supéngase que agregamos las cantidades de cierto bien ‘que poseen los hombres y las mujeres, y las comparamos. Y supéngase, nada increiblemente, que los hombres tenen més dinero, educacién, tc, es seguro que esto hace surgir una situacién injusta, a menos que po- damos mostrar que la desigualdad se debe a alguna base distinta del mero hecho de la diferencia entre los sexos. Pero, aparte de las, to, hay razones especiales por las que no ‘que no es necesaric elaborar versiones complejas del mismo. No le ofre- ce ninguna respuesta a la persona que afirma que la desigualdad res- ponde a necesidades desiguales, dadas las dos normas. ¥ bien podria dar las respuestas equivocadas, en vista de la complicacién de que las clases traspasan siempre las diferencias de sexo. En casi toda sociedad habra un pequefio ntimero de mujeres dela dite, las esposas ehijas de los hom- bres mas prominentes socialmente poderosos, que tienen grandes can- tidades de bienes deseables de los que carece la mayorta de las mujeres. De modo que cuando se observa la cantidad de cierto bien que poseen las mujeres en total, los resultados serén completamente desorientadores en lo que respecta a la posicién de todas las mujeres, con excepcién de unas pocas.!° Adems, en muchos casos la gran riqueza poseida por unas s de élite en una sociedad, no tiene ningtn efecto sobre uso de esas mujeres, para vivir de una manera diferen- LAS MUJERES ¥ LA CALIDAD DE VIDA 359 yponen las dos normas. Hasta hace muy poco, por jeres ricas podian gastar dinero para influir en los votos pero ellas mismas no podian votar ni ocupar cargos ign planteamiento en términos de lo que los hombres y corazén del problema, que consiste en lo que los hombres y las mujeres hacen. En este punto, muchos prefieren encontrar la fuente de la injusticia que discemimes, en términos de la violacion de derechos, o principios de igualdad, o de lo malo que es negar Ia autonomfa a personas al impo- nerles papeles de acuerdo con el sexo. No creo que estos enfoques hayan tenido un éxito conspicuo. En este campo no hay ningtin consenso con respecto a lo que son los derechos bisicos a los que recurrria con respecto a los principios de igualdad que tendriamos que fe Pasar por encima de los Juicios reflexivos actuales. Ademés, es entir que estos enfoques son lo suficientemente profundos. ¢Por* ‘qué es importante para los hombres y las mujeres tener derechos igua- les y no tener normas diferentes para vivir las vidas que se les imponen? Se requiere alguna respuesta adicional, y sospecho que tendré que ser fen términos de algo asf como la importancia de sus capacidades para vivir una vida humana floreciente.!! Sin embargo, nada en este capitulo se basa en que estos otros enfoques hayan sido descartados, y aquf no presento argumentos contra ellos. En cambio, lo que quisiera hacer es simplemente defender la forma més intuitiva en la que nosotros en reali- dad pensamos sobre éstos asuntas, y el igunas coneepeiones err reas sobre ella. Defenderla totalmente contra todas las alternativas y establecer sus relaciones con ellas, en particular en lo que se refiere al en- Foque de los derechos, es claramente una tarea mucho mayor. ‘Nos damos cuenta de que lo que se hace en la sociedad més tradicio- nal es injusto. ‘o4>oy eq "sazefnus Sel =p & seiquioy so] 2p sezoTesniet se] us sojeax Se}suazOyp v wepuodsar ou sub 2p tofurdo vj eziuorious 9¢ e159 ap Senop anb opuDBns uareytp us asreseq Usoared ou anb seuuiou seno usiafqo ou anb we seutioy ue sepeseg epfa ap SeULIOU SEIUDSTP OPC: sian eyiensry Bj 9p osmno fo Ug "VHONSIY Be “re squeqpour sourenuosue ej ou ood ; ;USUNTeUOTUeAUOD Seu zou sesxo wasey of ow onb ua sezoueut op eponsn{ur xeax opqisod wesey | anb ‘sole ezed epya op SeuLOU seiURSIp se { S0x2s soy ap sajaded so} ‘p orsadsar Woo sayqesnsowep SelouarayIp SeUnSTe 29qeY agap ‘JE 59 OU IS ‘seary sesio uo saqqeidzoe & sesolmuon oqusuren;ntu ou o teas ‘sepeseq suatwepeuorsuaAKOD safe}oos SeULIOU EreINbsopeNd e souoI>o{go "eps “ge eulioy u> “seoy[duyy epseoared ‘soxes so] anuo sepemivu seuoToUNSTP © ‘uepuodses ou onb ap a8eq v] 21908 ‘tems anb se] ap seuioU seLuNSTp Se] 2 -oxas fp upses sojaded so] & w9I>2fgo | anb opow aq ‘Teamen LOD .p wunsuyu v uepuodsar ou anb ap ousay Ja sei & uptoefgo wan joo soared ou { ‘sesofentaa etuoureninur ses uepend seuioU ses iqey e| We ferme vouasap eunSuru e Jepuodser urs ‘sefeuo!D vEeado> seyouasaytp ta asreseg ‘wejrpod o “uapand sa[eIsos seULIOU SES Thy gauary opeiseuiep 9s preynses onb ‘Teiouo8 Anus ugieuuye eum eisy So OU? “odog ‘[e=t PEpHLQeY AS US SeIOUaIOND v ‘sezofermeu sns ue seuaioyip e uaptiodsar Ou anb Seuiz0U Jod opesTun FASE SEPIA STS LOD poet a1ua8 v] anb of anbiod ‘oisnfur se [euotorpen pepeioos e] ue Up|eD “pe oe orton uo ‘ojdwofo 20d ‘2084 2s anb oj anb sous, eoy[duxy anb op zeese & vapt e] zerjdiwe axamb ‘selje op sunzednoo op see axed “eu Coury ezojemied t] 8 ug!seyede Uso © SouOIDoIgo sees oyseY te eS “ouBnY zojemmeu ns ap ‘uos anb ua euLzoy vf 2p prays e] ue ous ‘soyAE “ep £0] 9p © S02s9p So} 2p PRIIPLUNIS P| ap Vaiaoe senuayUTEstad so] UD OU “opeuxiye oq ‘eseq 98 saZel7UNS aUoUOILTEAs|ax pepsaA uD uOS seUOSiod ap sodnuS soyse anb op upi2esopistoo | ‘ose> aise Ua ‘sose[TUIS a1ueur ojo seuosiod ap sodnu8 oitereyp ezouem op eien 2s opueno '] SOUTUIBOETp ‘SOX9S Sop $0] ap erambpens ap ose> [2 UH sag, “oy so] » aiuoufend voy de as ovund oso ‘sazofnur se] woo seransnfut se, Jearasqo [e eye te zesuad e sowengo7| enb so ojqeqoad sy oj anbune ‘03 “Sondns tod ‘4 ‘sazefnn se] A s22qUuioY so] Uoyreduroo ej owo> pea eueU Thy vzsqemien ©] ap 's9 orse "eueWnY wzapEMIEU e] op "epeUTUMpLT ‘qe1ous8 ugiaou epfiredmoo eun & 59 axinoex 9s anb oj v onb soared _seoey ered oasep J2 weBum anb ap epusdop ou orse A “yen3y 20d safena29} Zaquy sopeproedes sns se[joumesep X sepepingey 1epuaide uopond “ugio sawamw sv1ZasvalA sv oe we AS VIDAS DE LAS MUTERES mitados por una divisién sexual de las actividades, los que pueden ver ue las razone ofrcias para ella cuando estaba vigente no eran ras; porque ellos son quienes pueden ver que en realidad no hay tal divi- Sién natural de las hab Ta que supuestamente seria de base a la division de las Come mension, Arxtsteles ae congratulaba de que su sociedad era nal que la de sus ancestros o que las sociedades no grie- 5, eno referent ala posiién de ls mujeres. No tenemos que suponer que él estaba consciente de los deseos de las mujeres, 0 de que incluso (era una ligera idea del principio de la igualdad de los derechos pars las mujeres y los hombres, Mas bien, como vivia en una sociedad en que no se trataba a las mujeres como propiedad, podia ver que las razones ofrecidas en el pasado y por los no griegos para tratar a las mujeres como propiedad no eran buenas, y no respondfan a una similitud natural importante. Es facil observar ¢&- ‘mo esto puede coexistir con un fracaso total para ver lo que estaba equi- vvocado en las razones ofteci el propio Aristételes para tener dos notmas de vida para las mi los hombres; tampoco es dificil e les vivia dentro de esas normas. Y caso ejemplifica lo que he afirmado es un patrén sistemético. Es en las, lades mas tradicionales que la nuestra en las que discernimos la icia de los papeles segiin el sexo; ésta es la perspectiva desde la cual odemos ver que no hay ninguna base natural para los papeles segrin el género. La retrospectiva sobre este tema puede dar luz también sobre otros dos puntos, Uno es el de las jes impresionantemente irreversioles respecto a la divisién de los papeles segin el sexo. Porque, aunque las so- ciedades pueden hacerse més reaccionarias, no pueden restablecer las actitudes del pasado respecto a las normas divididas segin el sexo. Esto puede explicarse més plausiblemente como la dificultad cogn ta para llegar a considerar como una razén algo que ya se ha visto que es luna mera racionalizacién.' E] otro punto serfa acelerar cién sobre este tema en el cual son importantes Ia discusién sobre las razones que fundamentan varias divisiones socialmente mar- cadas. Sociedades que son tradicionales en el sentido que presenté, que inj * Con frecuencia ete fenémeno es ms claro en ua pequea exis. Era ry abvio, por ejemplo, en Oxford, durant re 7 scusionyla reflexion piblic, destruye las evidencias de in empo sufeent, se puede hacer que las personas re tomen a su estado cognoectve previo. LAS MUJERES ¥ LA CALIDAD DE VIDA a imponen fuertemente normas divididas segiin el sexo, tal vez también serdn tradicionales en el sentido més comin de desalentar la discusi6n piblica sobre las bases de esas normas. Y las sociedades que son libera- les en el sentido de imponer sélo en forma débil las normas divididas se- sgn el sexo, tal vez también serdn liberales en su estimulo a la reflexién, racional piblica justamente sobre este tipo de temas. @ ‘Ahora debemos enfrentar las principales objeciones a la idea de que de- bbemos entender y reflexionar en términos de la naturaleza humana a la injusticia de las hormas divididas segin el sexo. Por qué estarfa uno renuente a aceptar este enfoque? Una razén. ria ser la renuencia a aceptar el objetivismo en la ética, al menos mi tras no falle todo lo demas. No. momento de defenderlo de manera general; pero debe indicarse que es muy dificil evitarlo en este ‘caso, Porque, como he observado, no es posible dudar de que tener dos normas para las vidas de los hombres y de las mujeres produce injusti- cias; esto queda en claro tan pronto como observamos una sociedad mas tradicional que la nuestra. Y no podemos entender la razén de esto mien tras no vayamos més alla de los deseos que las personas tienen. He ar- gumentado que es asf porque los deseos pertinentes estén “infectados” por las normas de que se trata. Pero parece que en este caso también hay otra razén, Porque hay grandes implicaciones en cuanto llegamos a Ja conclusion de que hay injusticia. Las injusticias de que se trata no son de poca importancia; prometidos entonces con una des sociales que ayudaron a crearlas y sostenerias. fener derecho a hacerlo sobre la base de los deseos de mportar lo mucho que los enriquezca la informacién, ¢eémo pueden los deseos en alguna ocasién llegar a tener esa autoridad? Una critica en gran escala a un hecho fundamental y omnipresente de la vida social ‘s6lo puede tener tna base sélida si se fundamenta en la forma er que las, smo podemos personas? Sin natn de que las sociedadestberles Se pune desaroar exte punto para fra concapeion delo que et aural, puedan Sfimar fstamente que hacen progres Eunque el tadiionalsta posta afirmar que los canblos en ua di sa 30 son faturales, La refledén poblica racionl,en ver dela conformidad tradicional, dene ms Drobablidades de prodir una comprensiény una explicacion tanto dela que se rechaza Emo de logue se scepta aeera dala naturales humana. Agradesco a Michael Walzer ‘ors hineapie en el puto de que una teorfs dea naturaleea humana debe explicar y no Foo entiear fo que remplaza, 7 1088 sey ante zapyoep ered suinoes epand as onb soy scve puewny ezapemied vf a2q0s soysey Key ou nb auodns as e3go e] EPOr ue ol2g “BuRuiny ezafeinyeU Bl e EATETRE ElOM el op pepmgisneld ef 59 Nn sofeno so] aziu9 ‘soluaUIa|9 SOLTeA uo asopupseg SeoUApUD SE] a2) -uo 28typ oun “ereuIny, 2 ‘idord ns woo ean “(sono & eorpes Jo "TEI jerepp ouasaid re8Fep Wostyy : ise A ‘sejdaid sedns sej uauop seisguruiey se} A ‘sejso% sns eqecode anb eucumy ezofemret B] ap Bpioa wun uossM sourMoseu soonod sezopestiad soj ‘eit of 1g “weyuaysns anb eapyjod eoMs B © o1adsor ‘Yoo eafvejar was euBuANy ezafeanivU v] 9p e1i0%% ns onb 20¥y ap eI OPIS ‘By seis9 ¥ opep wey seisturusay seysnut amb exsondsax ey (omadsar Te tO ‘igoine ap aitare> A oyeaey spiu ojduiolo [> gzinb se neassnoy) 'sa3q, “tot] 50] 9p Jat) uo sepesos upise azueuresogyueUr enb euCuINY e29Te) -med P| 9p Sepiom ap Soujung: Ue sesonID9j9p tesETY Ys OwIOD sazofrit Sse] © operunsoid ey 2g “epasDEsep [>R] S nb sof ¥ ‘sooRslod sojOsO] y so} Snua senopied us ‘eueuny wzayeinied e] e woIeLMoer sopesed soduion ap salozjizse enb ua soses op sojduiefs sionposd [py 9 “oq ‘epeyipauzesap yiso wisp anb zeropisuoo e uapust "EEE e723] 2 8 Uo}oRjade Fun wa sersquusey souoforueUnEre sns seseq =P 1b ‘emsquyuas seioy.s959 Se] anus ze[ndod nou opts ey Uo}DOL -qo ap od aise anb seaasqo wuad y] afeA “ordure sew oyonur opTeUTDSa “Gh wo sope2o| sesazerut soidoad somsan zey>94oud s2 s2084 souresBoj an fj ope? ‘eueumny wzayesneu Bj ap eanolqo vyoa eum sionposd ap zee Inpuy s9 anb ‘sono e & sowsyur sonosou © sourezepisuo> sou arb u9 eur “103 ¥| 8 epurgosd wey exoueW! op wys2z8 eangno widoad ensanu anbyOd "ep jonpoid ayuawjemyno eanoadsied e| ap stueweruerpuadapur euosied aemmbpeno ered souroyp soypay ‘soueuy So] ap sojeanueu sopey ap EPITOS ‘seq punSuru Key ON “opusytinoar 22389 souleaio anb zy © ezajemIeL ap ‘ugjoou py 8 eozared as anb epeu £ey ou anb se zeyurey ugpofqo Eun, ‘Se s9$ Sul SeaUO so urquasaid seotigar sepeymnagp se ‘arueisqo ON eIBo] sourepod 21 -uatyfeuosied enb oj ap ppesaSexo UorseuItso Gun ¥ 0 eTousDE|dWOD e[ eral] aqep sou ou Osea aise ue seonapd seperMoytp $e| 1e90UGI7Y ‘SO sadse soquue ua penynayrp | eiofexs as aquauresnos arag "pepa!o0s wid oad ns us sejansnfuy seis9 oo woULOJUOD 2s 0 asus seuosiad SeySN onb ap ugze: ej ‘oor ‘eatjdxa anb 8] pepynry ap ugsesuas wise 5g 9 Uy “aTUDUEAISED sit YOIA ga avarTva V1.4 Sawai S¥T ‘oq 21 us gn sau 2p souue o> So v9 uoREESS ap ose fe uo wa augos of bats opipuside og rome soles wopsog tt] Jo opeuessis anyon sie ‘evoked so 96 5ez -ayeimteu se] os anb oy aos setsuzes9 se] Us ese 9s upPosdnooand es eu ERIN ‘GEijetuourepuny of ond so bu ose> ays ua ois cau nue guBns os owea fog SONDaID Sor dp uorejor oy ojduslo od rom ugioednooand wun ws auereg pod pap Sy, ‘eoussoytp wurde spe sourapod anb sesued copupurox so “ejeose vaso ud sejonisn{uy op idoad syn ezojemmen adsax ye oBfe a20ey 9p PEpHTAAy &] $9 soL1ue oF ¥ [engi a -soxas soj exed seu “rou seiuazeyip sej 10d epronpard sorerta sepeptanse sv] ap e>1syq UoIE “utp bf 0d opeapjour y2so Sepia sns ap UaueA seuosied sx] anb o1deou0D {2 2puop ‘0se9 o189 ud 1284 SoWaspod oj ou onb oxnBas so ‘seaxy SeuNe Ae ue zeeq sourezpypnd of snbune :seuosiod sey ,o1uoueas, wos ow19> seo aisa U9 s229]quIs9 9p IeyeN [Ny BHOA ua so nb prewrge upsoalqo 1D coxas Ja unos SepIPIAIP UEroAAMso OU SeuEUINY s9PEP 1§ ueyzpod ows reunSaad & opeyouresep wey as O10 [e4 ‘ap saaquioy So} #p SEPIA $8] 9p PI[e SPU! at ap Peprurazodo ‘pune souloues enb Zesuad a0et{ sou 9nO? “O2ISeq sOUDLL TeID0s OYDDY OP Cot ua seroteur sejanu ap opinijuy ¥4 ‘SeuapY “OaIspq spin [ETDs CHDay ‘un asreuiewt apand on ‘saza{nt se] 2p £ souquioy so} op sepia sey ered seuLIOU soqtalasp opfuarsos ey ePROUOD peparsos epoy “euro|goud [> ‘we pepiiny op upjaesuas eun © opiqap etejape srniBos ou sopow sopet dp £ exoue wisely oypIp ey 98 anb oj seidaoe ueLpod souosiod seunsy -wuewiny e222 -mieu e[ onb seuzeny sousus squoPoU YoD soureiusILOD ou ered souOZ Tex seuang Key anb oa1o ‘orpagoud 280 jnbe zepuaidue opend ou arb ogo ‘so anbuny ‘sepjoouce wf souoolgo se] & EusIge Piss ou syuOUIEIDOLE “09 aptreniue aj 28 opuens anb £2a19 2s enb 0] ap efajduioa sys opnueu 2 so eueumny ezajemyeu | 2p UOPIPEN ¥| enb oaio anbiod updo wise ines atj ON “US!SIpeN wis9 9p opor fep eszefoye soleus zesered spond ‘ontre} of 10d ‘fe1sYaxanuoo © OsOpnp ouiod estan ayuettieyuerpuedapuT ap -ond aonb fe “eisiqejouese ouoyusesued jo owoo sesoo ues ephawosdie> jise anb uororpa sun ap onuap enuenoue es eueuNY ezopemaeL 2 2p E> “ig ef wa oajdua {2 anb ezapysttoo 2s enb ep auioyraid ‘oar9 ‘uoroalgo esa. ‘eureuiny ezepemieu &] ap "BANDESAI Sy ‘TeuOTOIpe UOHOU g| Tease soisondstp e159 ou osad ‘seuosiod se} ered seueodur sousig fey a1U9u ‘on zexdaae somapod enbiog ,,"eueuiny ezayemieU e] 9p UpID “ou e] reidaoe tis sopeuoyut soasep So] us supeseg souoreayidea se] ezeygas sowepog ‘uo}reigo suesazaiut wun vruasead 2s ound 2359 Uz, ox Sbuosiod Su] tos syuoWIpear onb wo euLI0y ew opuorpuodse: yise ou [2100s eplA UI enb eunye & ‘aruaunvar wos souosted SaWRINN SY 30 S¥atA SYT we + 36 LAS VIDAS DE LAS MUJERES Pero, como una respuesta a teorias anteriores sobre la naturaleza hu- mana, no hay duda de que ésas tienen falls. Es cierto que Arist6teles y algunos pensadores més recientes presentaron afirmaciones “basadas en hechos” acerca de la inferioridad de la mujer que claramente se de- bben a otras preconcepciones, y lo que dicen acerca de la naturaleza hu- ‘mana para apoyar esa afirmacién es una racionalizacién transparente. Pero el caso es que estén equivocados; hicieron mal y de una manera sesgada, algo que podria haberse hecho mejor y de una manera me- nos sesgada; en la medida en que no estemos de acuerdo, como no lo estamos, con personas como Aristételes y Rousseau acerca de cémo son las mujeres, la solucién consiste en superar lo que hacen, no replegamos ala posicion de que no podemos hacerlo mejor.” Las feministas no han sido muy listas al aceptar tan répidamente al al tirarse de la discusién sobre nuarla2” Por ejemplo, aqut el rel ‘mentacién feminista en favor de erfticas de los pensadores del pasado, Segundo, he argumentado que en este caso necesitamos la nocién de la naturaleza humana para tratar el tema seriamente. As{ como no po- demos permanecer en el nivel de los deseos de las personas, porque éstos pueden estar “infectados” por las normas que estamos abordando, de {gual manera no podemos permanecer en el nivel de una teo: ‘turaleza humana que responde y depende de una teorfa pol tuna perspectiva en particular. S| se acepta una teoria de humana, pero se reconoce que ésta depende de mi posicién, digamos, cen tanto feminista liberal, entonces estoy aceptando bre la naturaleza humana sélo es una de muchas Ml eleccion depende de un ntimero de factores, por supuesto, y se puede hacer sobre bases racionales y no caprichosamente, pero sigue siendo cuestién de eleccién. Pero entonces, no estamos hablando dela naturaleza humana, sino de algo distinto; la naturaleza humana es ‘vez que mella las, "Jagan. op cit, 1983, p. 2, dice que Ine cfticasfemeninas de a flosofia politics mas culina “ecesitan una reo fo sélo de la Rloofa polite, sino de tas las elen- Siri tat, Pero able de recosticin ca vee de cepusiola, yeato es incompatible con un haw, Feminist Phlosophers (Posoasfeminisas), Brighton, eamarcada por ninguna regia metodoligia actual No ex clr a rain para gue culguer pensar LAS MUJERES Y LA CALIDAD DE VIDA an la forma en que somos, y no podemos elegir la forma en que somos?! Y sobre este tema a lo que necesitamos recurrir es nada menos que a la forma en que somos. Cuando juzgamos que hay Injusticia en una so- ciedad mas tradicional que la nuestra, estamos juzgando que los arre- glos sociales estan fuera de ajuste con la forma en que es esta gente —no que no concuerdan con lo que esta gente desea, o desearia, sise le diera cierta informaci6n, ni que estén en desacuerdo con la forma en que nos- otras (feministas liberales, supongamos) juagamos que son las perso- nas~. El pensat importante es que hay algo equivocado, y que esto no depende de lo que esta gente desea, o piensa, o de las teorias al- ternativas que hayamos decidido sostener sobre ellas. Sin duda, no siem- pre tenemos que pensar de esa manera cuando juzgamos que un estado de cosas es injusto, pero en este caso es dificil evitar hacerlo asf Entonces, es necesario recurrir a algo que pueda decidir entre varias, teorfas morales y Ja tendencia que sustentamos. Por supuesto, de esto no se deriva qu: currimos a una explicacién de los humanos que esté “libre de “neutral respecto a los valores", o que se encuentra en el dominio de las, uestas a “relativizar” las concepciones de la nat pecto a teorfas morales y politicas especificas es que han concebido que Ja alternativa es una teorfa que sea cientifica y considere “puramente los hechos". Hay problemas importantes con esta opinién, -za humana con res- ido, que es muy tico, neutral a los valores, de las vidas de nuestra propia especie de una manera que sea independiente de los factores culturales. La biologia nos puede decir acerca del corazén © del hfgado de un individuo, pero no encontram resolver la disputa con respecto a los patrones especie homo sapiens, independientemente de de mejorar sus términos. Somos primates, p arrollado patrones de vida sociales completam que la biologta no parece aclarar promiscuos, etc., mis de lo que podamos aprender de una novela de Updike. Por supuesto, aqut hay hechos; pero es grotesco pensar que po- ‘demos recurrir al actual estado de nuestro conocimiento de estos hechos para aprender acerca de nuestro actual estado de inculturacion 2? 2 Ms exactamente: no podemeselegi Ia forms total en que somos, aunque esté ci fume ce pects bre os quo denon car ada apecton pos aunque éste es un seudorericio que a muchos les agrada acer, cla populacidad Ge las formas reduccionstas de la soclobiologin. Como por lo genera étes son burda: 120} Ja “soxas so] anu se: ‘dos ou af nuyjaiqwioy seppded soy, Zojduiole sod ‘seasysyuoy ses | BP SoWEIDs9 so] ua BISA sp ovund 0S seuLioU se] ap UgfoeaID BUN so OxeS jo UES PEPIANDe BaP Jemoe Uo|stalp e] epor ‘ezofeanseu exsenu v axoyou 9s on oj uO eUBLINY, pit 9p [Paps ofos un ABH] ‘soumeduios onb eueuny wzapemnieN Bl LoL -oisiojsip A unayisyey anbiod ‘oxes [9 unos sojeded soy sopor osrezeypes uagep anb ap upisnfpuco vj v souozefoy| ‘omeunsize 2 00D Ig "SOX9s 50] 9p sojpded soy sopor ¥ ordiounid wo fonb o1wetngze tn sowousgo onb avered ‘zenuD ered [eae TeUO!S srodoad sou exisonu e] arb so[euopipen Spun sepepaysos sey anb uo Seu gy se} & song uswreyrad opjoa[quiso wey as ot OWIOD ‘SpE yenxosnun o ,euospte, wun ‘pop muiow Dun v ‘sojenIoe SEULIOU SOP SE] ‘pie spur Squnses so souaoey nb o] onb aoared “eueuiny ezoyesrett "w5eg 9F O89 IS f “sIUBAD|aL O:adSe UN ue sarEILUNIS PEPy souafnus se & sarquioy so] anb wesouy seasp enb ap aseq B] a1q9s $9 “PEP -2}908 wpeUTUaap wun Ue SBfeMIze SeULIOU sop se] SOE opuENd ‘squisued spur ugmed un op ose> [p 425 oyfnsex [eUOIDIPEN PEpo-Os Uy ua sazafnia Se] ap enu09 ua srouneD as enb eponsn{u | argos open! uN ‘opnge ewolqozd un & sotarmtuagyta sou sox2s so| ap sajaded so] ap Tens" oxx@IU0D [p U9 seu02 sara ‘oxso souresuad js og "BuUULMY EplA Cun ap Osino je exed oomjoad #9 Anu uoned un zeuojaiodoad aqop Sou soouoxta ‘eiuvaytpe augue ‘ew [eapy UDSTe v orpejade wun Uo ‘onBiquse eyuoupNUT OB[e ua spon ‘98 ou euBLINY vaofeINIeU eB apo! onb soWL: sowopod ewp[qazd anreodun, un epenb ‘orse soureidaoe Is osnour aad -reBaq] souopod anb e opuryosd seus 0] owos o1u98 10d sopesaidxo soasep $0] ap [anu fe sereprsuod & ozeyoa! Jo UD BsEG 25 we Vota 30 avarivo VIA SSWaINW SVT 1¢-deo gg "evewvog ‘sespuey TeuOHeT HP pp Sang suri preuag op ego eB Spuonacs row ruta Sad Teoos Pe Sp omar souiqiorsp obo eoundue upfoou wah ‘Os w]Om9 TL aa a conp fn 9p roojoou vo Sia opand Faruny exer oon Ue SSC gn abe un onmdes ns op speuysoUoeeege ry us aren ANH AK somos seuosiad set anb 0] ® spzinser ue erusuL9fdusts arstsUOD “PO! “uopraper &| ap exeaxip Anus erourew wun op ons “iss vy 9s OwED ” Syma aseyp wun ap oayew mon euniure ap apuadsp onodured “(uo “Bise rior ns opuoAnjoun ‘exBojoaj | 2190s wisi ap sound ep pupeuren Gun woo o1unf asarede enSpue PoN9 &] Ue) e8oq02[24 ef Hod Jan anb epett Shon ou opp ej uo eueuiny eeajesMeU Bf e aGLNDey ,y'ouINp UoUIN OU Seuojaigo seise anb opeiuatunde ot soured sono ug "s|qeidooeu B19 Shur eun ap seone souofodo sensont vjs]podust‘o12axs00 WioTy Basis ap Ot ‘9p ouitap SouBUAY SO] ap souoTDuny se] ap A opunes jop ongioyoojaa eis ap otumd un too soprouozdsoa sowzise anb sox eka -aquefeuies oxdaotioo un soqey apand anb sesuad ered ugzes soureuan ou anb sitouupisos opewueun&re vy 2g “ose ENUOD sepITPA souOIDaL Go sztzen feu anb ejaepor esuard 9s wIui0> oj 40d &‘owuNse anno s9 O118S igen un Ua ofINPUl Oleg *,A0TeA, & ,oyPet, ap Uorsnyuo> wun OW foureanywiomne euTEHt 2] 95 OF 9 ¥] Uo peprqeisdsar optim ‘ey eueumny EZOTesngBU eI 2p oxdaaucd aise arUowayUaRIAY «yOu foyoou wun js Uo s9 ou ozed ‘so[ezou! sovemnf soxisonu wred aseq Eun ep Sou ‘epezyfesour ef eBay] coodure: o1ag “e}oUDq> 29084 Te OU “auoRUOD en Soropea so] & eHOWURY EpLA BI JEUNE fe “sueMED Iw UTP op sour “Sqes :,soioea ap aaqy, ise ow euBuINY ezajeanyeU | ‘opuaTU e] Ou “So er zane F exiTunsuod epend anb oj agos oBfe ous ‘o!B9I019 wa i ap ovund [9 opsop ojps ou sousTLs sonosou ap vaza9e efp sou ond ‘ubuing ezajemaea Bp up}pou Eun s9‘s2ouoTUd “souseyseoeu amb OT sawamnw sv ga svar sv? wut

También podría gustarte