Guia Acollemento Familiar v2012

acollemento familiar
de menores
Gua para profesionais dos servizos sociais
acollemento familiar
de menores
Gua para profesionais dos servizos sociais
Xunta de Galicia
Consellera de Traballo e Benestar
Secretara Xeral de Poltica Social
Subdireccin Xeral de Familia e Menores
2012
1 Edicin 2012
Elaboracin e edicin
Xunta de Galicia, Consellera de Traballo e Benestar
Secretara Xeral de Poltica Social
Subdireccin Xeral de Familia e Menores
ndice
1. Introducin ........................................................................................ 7
2. Que o acollemento familiar? ...................................................... 9
3. Outros conceptos relacionados .................................................. 11
4. Modalidades de acollemento familiar ....................................... 21
5. Que menores poden ser acollidos .............................................. 27
6. A actuacin dos servizos sociais
e dos Equipos Tcnicos de Menores da Xunta de Galicia ......29

7. Como e quen pode solicitar un acollemento familiar ............. 33
8. Quen debe consentir o acollemento ......................................... 39
9. A formalizacin do acollemento familiar ................................... 43
10. A remuneracin dos acollementos ............................................. 45
11. O desenvolvemento do acollemento ........................................ 47
12. A relacin entre o menor acollido e os seus pais ..................... 51
13. Os acollementos profesionalizados ............................................. 53
14. Outros beneficios para as familias acolledoras ........................ 55
15. Onde informarse ............................................................................ 57
16. Lexislacin aplicable ..................................................................... 61
Anexos ............................................................................................... 50
Introducin
A Declaracin dos Dereitos do Neno recoece que o neno, pola sa falta
de madurez fsica e mental, necesita proteccin e coidados especiais.
Os Estados deben asegurarllos para acadar o seu benestar.
Desgraciadamente en Galicia, como no resto dos pases do mundo, hai
menores que viven en condicins excepcionalmente difciles. Grazas
colaboracin de moitas familias do seu contorno ou totalmente alleas a el,
poden crecer co apoio e seguridade necesarios, a travs do acollemento
familiar. Doutro xeito, moitos deles probablemente pasaran os seus das
nun centro, s veces, ata a maiora de idade.
O acollemento familiar convrtese as nun recurso esencial, anda que
descoecido para moitas persoas. Acercalo cada vez mis nosa poboacin
debe converterse nun obxectivo esencial no que traballamos da tras da.
Non obstante, isto non sera posible sen a colaboracin e cooperacin
das e dos profesionais dos servizos sociais, compoentes bsicos do
noso sistema de proteccin e os mis prximos poboacin. esencial,
polo tanto, poer no seu coecemento en que consiste o acollemento
familiar e cales son os criterios tcnicos que orientan as actuacins dos
Equipos Tcnicos do Menor. S as podern contribur sa difusin e
informar con claridade s familias, tanto s biolxicas como s
acolledoras. Grazas implicacin de todas as instancias lograremos
ofrecer aos nosos nenos, nenas e adolescentes a proteccin que
merecen e garantir o cumprimento dos seus dereitos. Protexer a persoa
menor de idade debe ser un obxectivo de todos e todas.
Coro Pieiro Vzquez

Secretaria xeral de Poltica Social
Que o acollemento familiar?

O acollemento familiar un recurso de proteccin temporal e
revogable, orientado ao coidado dun neno, nena ou adolescente
que se atopa privado, anda que sexa circunstancialmente, dunha
axeitada atencin pola sa familia; consiste en confiar o seu
coidado a unha persoa ou familia que rena as condicins
persoais, educativas e materiais necesarias para proporcionarlle
unha vida familiar.
A Convencin sobre os Dereitos do Neno, adoptada pola
Asemblea Xeral das Nacins Unidas o 20 de novembro de 1989,
recoece
que
neno,
para
pleno
harmonioso
desenvolvemento da sa personalidade, debe crecer no seo da

familia, nun ambiente de felicidade, amor e comprensin.
Neste sentido, o marco lexislativo actual de proteccin infancia
d preferencia ao acollemento familiar fronte ao ingreso dos
nenos nun centro de menores, cando non poden ser atendidos na
sa propia familia, por considerarse que a familia o medio
ptimo para o seu desenvolvemento.
O acollemento familiar produce a plena participacin do menor
na vida de familia e impn a quen o recibe as obrigas de velar por
el, telo na sa compaa, alimentalo, educalo e procurarlle unha
formacin
integral.
menor
separado
dos
seus
proxenitores/titores e confaselle o seu coidado a unha persoa ou

familia distinta de orixe, con vnculos de parentesco (familia
extensa) ou sen eles (familia allea). Esta familia a que exerce a
sa garda. En supostos particulares (como por exemplo o
acollemento de fins de semana) o acollemento unha medida de

apoio familia biolxica, coa que non chega a romperse a
convivencia.
A sa finalidade procurarlle ao menor separado da sa familia a
atencin nun contexto familiar ou de convivencia axeitado, xa
sexa con carcter provisorio, temporal, permanente ou como paso
previo para a adopcin.
Do mesmo xeito que non hai das persoas iguais, tampouco hai
dous acollementos iguais. As, existe unha grande variabilidade
tanto na sa orixe como na duracin e caractersticas do menor:
poden ser nenos ou nenas que acaban de nacer e que sern
recollidos en adopcin, menores que se reintegrarn ao seu
ncleo familiar pasado un tempo, adolescentes que estarn en
acollemento ata a sa maiora de idade, menores sans ou con
enfermidades ou discapacidade, nenos e nenas ss ou grupos de
irmns.
O acollemento un recurso temporal

e revogable.
O
menor
separado
dos
seus pais ou titores e vai convivir con
outra familia.
Non hai dous acollementos iguais.
10
Outros conceptos relacionados

Antes de afondar no acollemento familiar preciso realizar unha
definicin doutros conceptos relacionados, polas sas implicacins
no inicio e desenvolvemento daquel.
o
Risco: situacin que se produce de feito cando a persoa menor

de idade, sen estar privada no seu mbito familiar da necesaria
asistencia moral ou material, se ve afectada por calquera
circunstancia que prexudique o seu desenvolvemento persoal,
familiar, social ou educativo e que permita razoablemente
temer que no futuro poida estar incursa nunha situacin de
desamparo, inadaptacin ou de exclusin social.
Segundo a Lei 3/2011, do 30 de xuo, de apoio familia e
convivencia de Galicia, constiten situacins de risco:
a) A falta de atencin fsica ou intelectual da persoa menor
de idade por parte dos seus pais, titores ou gardadores
que supoa prexuzo leve para a sa sade fsica ou
emocional, descoido non grave das sas necesidades
principais ou obstaculizacin para o exercicio do seus
dereitos, cando se estime, pola sa natureza ou pola
repeticin dos episodios, a posibilidade da sa persistencia
ou o agravamento dos seus efectos.
b) A dificultade seria que estas persoas tean para lle
dispensar adecuadamente a referida atencin fsica e
intelectual, malia a sa vontade de o facer, cando tea os
efectos descritos.
11
c) A utilizacin do castigo fsico ou emocional sobre o menor

que, sen constitur episodio severo ou patrn crnico de
violencia, prexudique o seu desenvolvemento.
d) As carencias que, non podendo ser adecuadamente
compensadas no mbito familiar, nin impulsadas desde este
para o seu tratamento a travs dos servizos e recursos
esenciais e/ou normalizadores, poidan propiciar a exclusin
social, inadaptacin ou desamparo do menor.
e) O conflito aberto e permanente entre os pais, titores, ou
gardadores, ou entre calquera deles e o menor, cando
poida prexudicar o desenvolvemento persoal ou social
deste.
f)
Calquera
outra
situacin
que,
de
persistir,
poida
evolucionar e derivar en desamparo do menor.

Correspndelles s entidades locais a deteccin, valoracin e
intervencin nas situacins de risco e a activacin dos seus
propios
recursos
ou
en
colaboracin
con
outras
administracins ou servizos.
o
Desamparo: situacin que se produce de feito a causa do

incumprimento ou do imposible ou inadecuado exercicio dos
deberes de proteccin establecidos polas leis para a garda
das persoas menores de idade, cando estas quedan privadas
da necesaria asistencia.
12
Constiten situacins de desamparo, conforme a Lei 3/2011:

a) O abandono do menor.
b) A existencia de malos tratos fsicos ou psquicos ou de
abusos sexuais por parte das persoas da unidade familiar
ou de terceiras persoas con consentimento delas.
c) A
neglixencia
grave
no
cumprimento
das
obrigas
alimentarias, hixinicas ou de sade, sempre que supoa

un prexuzo grave para a integridade do menor.
d) A inducin mendicidade, delincuencia, prostitucin ou
a calquera outra forma de explotacin econmica ou
sexual, ou permisividade respecto destas condutas.
e) As condutas aditivas do menor co consentimento ou a
tolerancia das persoas que exerzan a sa garda.
f)
O trastorno mental grave dos pais, titores ou gardadores

que impida o normal exercicio da patria potestade, tutela
ou garda.
g) As condutas aditivas nas persoas da unidade familiar, en

especial, das que posen a patria potestade ou tutela, se
menoscaban gravemente o desenvolvemento e benestar
do menor.
h) A convivencia nun contorno sociofamiliar que deteriore
gravemente a integridade moral do menor ou prexudique
o desenvolvemento da sa personalidade.
i)
A falta das persoas s que lles corresponde exercer as

funcins de garda ou cando estas estean imposibilitadas
para as exercer ou en situacin de as exercer con perigo
grave para o neno, nena ou adolescente.
13
l)
falta
de
escolarizacin
habitual
do
menor
co
consentimento ou tolerancia dos pais, ou persoas que

exerzan a sa garda, sempre que menoscabe o seu
desenvolvemento e benestar ou supoa un prexuzo grave
para el.
m) Calquera outra situacin de desproteccin que se produza
de feito a causa do incumprimento ou do imposible ou
inadecuado
exercicio
dos
deberes
de
proteccin
establecidos polas leis para a garda dos menores cando

queden privados da necesaria asistencia moral ou
material.
o
Tutela: unha figura xurdica que leva consigo a asuncin de

determinadas facultades da patria potestade respecto dun
menor.
Cando se declara o desamparo dun menor suspndese o
exercicio da patria potestade por parte dos seus pais, sendo
asumida a tutela pola xefatura territorial da Consellera de
Traballo e Benestar que corresponda ao domicilio do neno,
nena ou adolescente.
A asuncin da tutela dun neno, nena ou adolescente pola
entidade pblica leva consigo a asuncin da sa garda.
Cando os Equipos Tcnicos de Menores aprecian que un
menor se atopa en situacin de desamparo, a xefa ou o xefe
territorial dita resolucin, que debe comunicarse ao Ministerio
Fiscal e notificarse, no prazo de 48 horas, aos pais, titores,
gardadores ou aos familiares que ultimamente convivisen co
menor. Sern informados de forma presencial e de modo claro
14
e comprensible das causas que deron lugar intervencin da

Administracin e dos efectos da decisin adoptada.
Os pais ou gardadores disporn dun prazo de 2 das, contados
a partir do da seguinte ao da notificacin, para facer a
entrega voluntaria do menor.
Non obstante, en caso de urxencia con grave risco para o
menor, a xefatura territorial competente poder, de modo
inmediato, declarar o desamparo e asumir a tutela, adoptando
as medidas de proteccin que considere adecuadas, sen
prexuzo de que con posterioridade e no menor prazo de tempo
posible se notifique axeitadamente e se lle dea cumprimento
ao trmite de audiencia s persoas interesadas.
Cando os pais, titores ou gardadores impedisen a execucin da
medida de proteccin acordada na resolucin de tutela ou non
fixesen entrega do menor tutelado no prazo sinalado na
resolucin, a xefatura territorial competente presentar ante o
xuz solicitude de auxilio xudicial para facer efectiva a medida
acordada, sen prexuzo das intervencins inmediatas que poidan
realizarse se estn ante unha situacin que implique a
vulneracin de dereitos fundamentais das persoas ou se estn en
perigo a vida ou a integridade fsica do menor.
As xefaturas territoriais tamn asumirn provisionalmente a
tutela dos nenos, nenas e adolescentes en situacin de
desamparo que se atopen transitoriamente no seu territorio, e o
notificarn Administracin pblica competente na que
tivese o seu domicilio para que adopte as medidas protectoras
que considere convenientes. Nestes casos, a tutela subsistir
15
ata que desaparezan as causas que a motivaron ou o caso

sexa asumido pola Administracin competente.
No caso de menores estranxeiros en situacin de desamparo
que se atopen na nosa Comunidade Autnoma, a xefatura
territorial competente adoptar as medidas protectoras que
correspondan,
de
conformidade
coa
normativa
vixente
reguladora dos dereitos e liberdades dos estranxeiros en Espaa.

Non obstante todo o anterior, sempre que exista a posibilidade
e sexa beneficioso para o interese do menor, cando existan
persoas
que,
polas
sas
relacins
con
ela
ou
outras
circunstancias, podan asumir a sa tutela, promoverase o

nomeamento de titor ou titora polo xuz.
o
Garda: unha medida de proteccin do menor que supn

para quen a exerce a obriga de velar por el, telo na sa
compaa, alimentalo, educalo e procurarlle unha atencin e
formacin integral.
A garda unha das funcins que leva consigo o exercicio da
tutela, de xeito que cando se declara o desamparo dun neno,
nena ou adolescente, a Administracin pasa a asumir a sa
tutela e, automaticamente, a sa garda.
Tamn os pais ou titores, cando por circunstancias graves non
poidan coidar o menor poden solicitar xefatura territorial que
asuma a sa garda polo tempo necesario. As mesmo, a xefatura
territorial asumir a garda cando as o acorde o xuz nos casos nos
que legalmente proceda. Nestes casos, nos que a Administracin
asume a garda (pero non a tutela do menor) a patria potestade
contina sendo exercida polos seus pais.
16
A solicitude de garda formulada polos pais, titores ou

gardadores deber presentarse ante a xefatura territorial ou
ante os servizos sociais do concello, quen lla remitir xefatura
territorial competente.
Avaliadas as circunstancias do caso, e no prazo mximo
de 6 meses desde a solicitude, emitirase resolucin aceptando
ou denegando esta garda. Se a resolucin favorable, os pais
debern asumir os compromisos que desde a Administracin
se lles sinalen.
A garda asumida pola Administracin Pblica (sexa de forma
automtica ao asumir a tutela, por peticin dos pais ou por
decisin xudicial) exrcese a travs do acollemento, sexa
familiar ou residencial. Esta garda s durar o tempo
imprescindible mentres perduren as circunstancias que a
motivaron. Cesar por resolucin do mesmo rgano que a
constitura
(xudicial
ou
administrativo)
vista
das
circunstancias. No caso da garda asumida a peticin dos pais,

estes poden solicitar o seu cesamento cando estean en
situacin de facerse responsables do menor.
17
Ademais de todos estes conceptos, importante facer un breve

repaso doutras outras figuras de proteccin de menores, afns ao
acollemento familiar, pero que convn distinguir del.
o
Acollemento residencial: comporta o ingreso dun menor nun

centro
residencial,
educacin
co
obxecto
formacin
de
axeitadas
recibir
atencin,
que,
polo
menos
temporalmente, non poida proporcionarlle a sa propia

familia. O director do centro exerce as funcins propias da
garda, asumindo as obrigas de velar por el telo na sa
compaa, alimentalo, educalo e procurarlle unha formacin
integral.
O acollemento residencial ten carcter subsidiario respecto do
acollemento familiar e das demais medidas de proteccin do
menor. S se recorre a el cando se esgotaran todas as
posibilidades de mantemento do neno, nena ou adolescente
na sa familia e cando o acollemento familiar, a constitucin
da tutela ordinaria ou a adopcin non sexan posibles ou se
consideren inadecuados.
acordado por decisin xudicial ou mediante resolucin
administrativa.
A entidade pblica a que determina o centro concreto no
que se levar a cabo o acollemento en funcin das
circunstancias persoais do menor, as caractersticas dos
centros e a dispoibilidade de prazas, atendendo sempre ao
superior interese do menor.
o
Adopcin: unha medida de proteccin dirixida ao menor

en situacin de desamparo que consiste na sa integracin
18
definitiva nunha familia distinta de orixe, establecendo unha

relacin xurdica de filiacin entre os adoptantes e o menor e
extinguindo os vnculos deste coa sa familia anterior.
Non
No
deben
confundirse
acollemento
familiar,
acollemento
mantense
e
os
adopcin.
vnculos
de
parentesco do menor coa sa familia de orixe, considerndose

unha
medida
de
proteccin
temporal.
A adopcin, pola contra, si extingue os vnculos de parentesco

do neno, nena ou adolescente coa sa familia de orixe,
constitundose como una medida de carcter permanente
que crea unha nova relacin de filiacin.
Tampouco debe confundirse o acollemento familiar destinado
proteccin temporal do menor co acollemento familiar
preadoptivo,
que
ten
como
finalidade
adopcin
(e que non obxecto do presente documento).
19
PROCEDEMENTO TCNICO DE VALORACIN E

INTERVENCIN EN CASOS DE DESPROTECCIN DE MENORES
Deteccin
Apertura de
expediente
Avaliacin
Risco
NON
Peche do
expediente
Desamparo
SI
Tutela
Intervencin
familiar
Intervencin
familiar
SEN SEPARACIN
CON SEPARACIN
Solicitude dos
pais/titores
Garda
ACOLLEMENTO
FAMILIAR
20
RESIDENCIAL
Modalidades de acollemento familiar

Podemos distinguir distintas modalidades de acollemento familiar,
segundo os criterios que utilicemos:
1. En funcin da vinculacin entre o menor e a familia

acolledora:
Acollemento en familia extensa: o acollemento cunha

familia coa que o menor ten algn vnculo de parentesco,
ben por consanguinidade ben por afinidade.
Acollemento en familia allea: o acollemento cunha

familia coa que o menor non ten ningn vnculo de
parentesco.
2.
En funcin da finalidade do acollemento:
Simple:
por
ter
carcter
transitorio,
ao
preverse
reunificacin do neno, nena ou adolescente coa sa

propia familia ou en tanto se adopta unha medida de
proteccin de carcter mis estable. A sa duracin
depender de cada caso concreto pero, en calquera
caso, un acollemento temporal.
Dentro desta modalidade, encontramos os acollementos
de urxencia, destinados aos casos nos que o menor estea
nunha
situacin
de
grave
risco
que
requira
unha
actuacin inmediata.
Permanente: medida de proteccin estable (anda que

non necesariamente definitiva) cando a idade do menor
ou outras das sas circunstancias ou da sa familia as o
21
aconsellen. un acollemento, en xeral, de maior duracin

que, en moitos casos, se prolonga ata a maiora de idade
do neno.
Preadoptivo:
formalzase
logo
de
presentar
ante
autoridade xudicial a proposta de adopcin dun menor ou

cando, antes de presentar a dita proposta, se aprecie a
necesidade de fixar un perodo de adaptacin entre este
e
posible
familia
adoptante.
Como
se
sinalou
anteriormente, esta modalidade non obxecto da

presente Gua.
3.
En funcin da forma de constitucin:
Administrativo: ditado por resolucin da xefatura territorial

da Consellera de Traballo e Benestar, se os pais ou titores
dan o seu consentimento.
Xudicial: ditado polo xuz, se algn dos pais ou titores non

consenten o acollemento do menor.
Provisional: non podemos consideralo propiamente unha

modalidade de acollemento, senn unha situacin transitoria
que se produce cando os pais ou titores non consenten o
acollemento e, polo tanto, debe ser o xuz o que o constita.
Nestes casos, mentres non se produza a resolucin xudicial
correspondente, poderase acordar un acollemento familiar
provisional, por resolucin administrativa.
4.
En funcin da retribucin:
Non remunerados: son acollementos en familia extensa

para os que o Equipo Tcnico do Menor valora que non
precisa unha remuneracin.
22
Remunerados: son acollementos aos que a Administracin

asigna unha retribucin mensual.
Retribense todos os acollementos en familia allea e,
ademais, aqueles de familia extensa nos que se valore
como necesario.
Os acollementos remunerados poden ser:
-
Normais: cando o menor non presenta ningunha

caracterstica
fsica
ou
psquica
que
orixine
necesidade duns coidados ou atencins especiais.

Nestes casos, establcese unha conta mensual que
determinada pola idade do menor.
-
Especiais:
cando
menor
presenta
algunha
caracterstica fsica ou psquica (minusvala grave,

anticorpos VIH, trastornos de conduta, etc.) que orixina
a necesidade duns coidados ou atencins especiais.
Nestes casos, a remuneracin familia normalmente
superior.
5.
En funcin do tipo de convivencia entre menor e acolledores:
De convivencia plena: os acolledores ocpanse as

24 horas do da os 7 das da semana do menor acollido.
De fin de semana e/ou vacacins: desenvlvese durante

os fins de semana e os perodos vacacionais.
De da/noite: o acollemento ten lugar durante o da,

regresando o menor coa sa familia de orixe pola noite, ou
viceversa.
23
Os acollementos de fins de semana/vacacins ou de da/noite

poden non implicar a separacin entre o menor e os seus pais,
senn constitur unha medida de apoio para facilitar a sa
permanencia na sa familia e no seu contorno.
24
MODALIDADES DE
ACOLLEMENTO FAMILIAR
Vinculacin menor-familia acolledora
- Familia extensa
- Familia allea
Finalidade
- Simple
- Permanente
- (Preadoptivo)
Forma de constitucin
- Administrativo
- Xudicial
- (Provisional)
Retribucin
- Non remunerados
- Remunerados (normais e especiais)
Convivencia
- Convivencia plena
- Fin de semana e/ou vacacins
- Da/noite
25
26
Que menores poden ser acollidos

Poden ser acollidos os menores non emancipados que, en virtude
da sa problemtica persoal, social ou familiar tean que ser
separados temporalmente das sas familias de orixe.
As caractersticas dos menores acollidos son, polo tanto, moi
variables.
As situacins que poden dar orixe a un acollemento familiar son:
Menores declarados en desamparo. A Xunta de Galicia (ou
entidade pblica doutra comunidade autnoma, se fora o
caso) asume a tutela e delega a garda do neno, nena ou
adolescente na familia acolledora.
Menores en garda administrativa ou xudicial a solicitude dos
seus pais ou titores cando por circunstancias graves non poidan
coidalos (e as o estime a entidade pblica) ou porque as o
determine o xuz. A Administracin asume a garda do menor e a
delega na familia acolledora.
Familias en situacins de risco para as que o acollemento poida
constitur unha medida de apoio que permita a permanencia
do menor no fogar.
Unha situacin que merece especial atencin a da garda de
feito, isto , aquela situacin regulada polo dereito civil mediante
a que unha persoa ou familia, co consentimento expreso ou tcito
dos titulares da patria potestade, faise cargo dun neno, nena ou
adolescente.
27
Nas situacins de garda de feito das que se tea coecemento, tanto

por solicitude dos propios gardadores como por calquera outro medio,
os Equipos Tcnicos do Menor farn unha valoracin da situacin
actual e dos antecedentes para decidir se hai desproteccin e se
preciso ou non formalizar un acollemento familiar.
Situacins que poden dar orixe

a un acollemento familiar
Menores declarados en desamparo.
Menores en garda administrativa ou xudicial.
Familias en situacin de risco para as que o
acollemento poida constitur unha medida de
apoio.
28
A actuacin dos servizos sociais e dos

Equipos Tcnicos de Menores da Xunta
de Galicia
Os servizos sociais comunitarios bsicos, de carcter local,
constiten a va normal de acceso ao sistema de servizos sociais,
garantindo a universalidade do sistema e a sa proximidade s
persoas usuarias. Son aqueles que cumpren a funcin de
identificar os grupos de poboacin vulnerables e de detectar
precozmente as situacins de risco.
Son, polo tanto, os que normalmente detectan a situacin de risco
ou desamparo para un menor e, cando procede, derivan o caso
aos Equipos Tcnicos de Menores da Xunta de Galicia. A
problemtica tamn pode ser detectada por outras instancias do
mbito policial, sanidade, ensinanza... ou directamente por
calquera particular.
Noutros casos, son os propios menores ou os seus pais/titores os que
contactan directamente cos Equipos Tcnicos de Menores para
expoer a sa situacin.
Por tanto, o expediente de desproteccin do menor nos servizos
sociais especializados pode iniciarse de oficio pola propia
Administracin ou a instancia da persoa interesada.
Os equipos tcnicos de menores da provincia realizan entn unha
anlise da situacin e, cando detectan a necesidade de separar
temporalmente ao neno, nena ou adolescente da sa familia de
orixe (sexa por iniciativa propia ou por solicitude dos pais/titores),
29
valoran o caso e seleccionan o recurso mis axeitado, dndolle

prioridade, como criterio tcnico, ao acollemento familiar sobre o
residencial, especialmente para os mis pequenos. Non obstante,
sempre que posible, tntase manter o menor no seu ncleo ou
medio familiar ou contorno de orixe, ags que non sexa
conveniente para o seu interese.
Todas as actuacins da Xunta en situacins de desproteccin
social dos menores, estarn guiadas polo principio de intervencin
mnima, isto , a prioridade da actuacin no contorno familiar do
neno, nena ou adolescente para evitar, sempre que sexa posible,
a separacin deste.
O labor dos servizos sociais imprescindible para atopar unha
familia acolledora. Os profesionais han de participar activamente
na busca activa de familias no contorno do menor, valorando os
recursos dispoibles e axeitados e removendo os posibles
obstculos que impiden que o menor permaneza no seu contorno.
Unha vez atopada a familia acolledora, fundamental que os
profesionais dos servizos sociais comunitarios e dos Equipos
Tcnicos do Menor convenzan e promovan a aceptacin do
acollemento por parte da familia do menor, xa que constite un
factor
de
xito
fundamental
cara
acadar
posterior
reunificacin familiar. Evitarase, polo tanto, dentro do posible, a

formalizacin dun acollemento familiar naqueles casos nos que
exista un rexeitamento frontal da familia do menor aos acolledores.
Os criterios que guan a actuacin dos equipos tcnicos de
menores, segundo o establecido na Lei 3/2011, son os seguintes:
30
a) Dar prioridade utilizacin do acollemento familiar sobre o

residencial.
b) Evitar, na medida do posible, a separacin de irmns e
procurar o seu acollemento por unha mesma familia.
c) Favorecer a permanencia do menor no seu propio ambiente,
procurando que o acollemento se produza en familia extensa,
ags que non sexa aconsellable para o interese do propio menor
ou dos menores da familia acolledora.
d) Fomentar as relacins entre o menor e a sa familia natural
para posibilitar a sa reintegracin a esta.
e) Manter a medida polo tempo estritamente necesario.
f)
Fomentar a integracin do menor no contorno social e a

asistencia aos sistemas educativos, sanitarios e laborais.
g) Co obxecto de facilitar a integracin do menor nunha familia

pdese compatibilizar o acollemento residencial e o familiar.
31
Unha vez constitudo o acollemento fundamental realizar un

seguimento da sa evolucin. A fonte fundamental de informacin
sern novamente os servizos sociais dos concellos, polo que se fai
imprescindible lograr unha boa cooperacin e coordinacin entre
estes e os equipos tcnicos de menores provinciais.
O labor dos servizos sociais comunitarios

fundamental para atopar unha familia
acolledora no contorno do menor e para realizar o
seguimento da sa evolucin.
imprescindible lograr unha boa colaboracin e
cooperacin entre os servizos sociais e os equipos
tcnicos de menores para garantir a proteccin
dos nenos, nenas e adolescentes que residen ou
se atopan temporalmente en Galicia.
32
Como e quen pode

solicitar un acollemento familiar
Considrase familia acolledora aquela que se encarga do
coidado e da educacin dun ou varios nenos, nenas ou
adolescentes que non poidan ou non deban estar cos seus pais e
nais de forma temporal ou permanente, asumindo as obrigas de
velar por eles, telos na sa compaa, alimentalos e procurarlles
unha educacin integral.
Calquera persoa, independentemente da sa idade, sexo, estado
civil ou posicin socio-econmica que queira acoller un menor
pode solicitar un acollemento familiar. A nica esixencia poder
ofrecerlle temporalmente un fogar e ser valorada idnea para o
acollemento familiar.
A persoa acolledora debe ter unha motivacin axeitada;
lembremos que falamos dun recurso temporal que non extingue os
vnculos do menor coa sa familia de orixe, polo que non debern
orientarse ao acollemento a aqueles que desexen satisfacer a
etapa
biolxica
de
querer
ser
pai
ou
nai.
Ademais debe posur unha boa capacidade educativa e unha

actitude de colaboracin, amosar respecto e aceptacin do
menor e das sas orixes e dispoer do tempo necesario para o seu
coidado.
Todos
os
membros
da
unidade
familiar
debern
aceptar
voluntariamente o acollemento e a relacin coa familia do menor

(se o caso).
33
importante distinguir entre os acollementos en familia extensa e

en familia allea:
Acollementos en familia extensa: a persoa ou persoas

solicitantes teen vnculos de parentesco co neno que queren
acoller (avs, tos...). Neste caso, solictase o acollemento dun
menor en concreto.
Acollementos en familia allea: a persoa ou persoas solicitantes

non teen ningn vnculo co neno que vai ser acollido, polo
que a sa solicitude xenrica, non dirixida a ningn neno en
concreto. En funcin das sas caractersticas, prioridades e
posibilidades valrase que menores poden acoller.
En Galicia, cada ano, unhas
150
familias
menores.
realzanse
alleas
acollen
Periodicamente,
campaas
para
lograr aumentar este nmero,

anda insuficiente. preciso
facer un esforzo entre todos os
axentes
implicados
contribur
difusin
para
deste
programa. Moitos nenos, nenas

e adolescentes poderan as
evitar a sa institucionalizacin
nun centro de menores.
34
Campaa de captacin de familias acolledoras alleas.
Co obxecto de dotar as familias acolledoras dunha proteccin

especial, na Lei 3/2011, do 30 de xuo, de apoio familia e
convivencia de Galicia, se lles outorga o carcter de familias de
especial consideracin, que outorga s familias acolledoras un
trato preferente en determinados mbitos.
Para solicitar o acollemento, tanto en familia extensa como allea,
preciso presentar a seguinte documentacin:
Solicitude normalizada (ver anexo).
Fotocopia DNI da/s persoa/s solicitante/s, ags que esta/s

autorice/n
expresamente
acceso
ao
Sistema
de
Verificacin de Datos de Identidade (SVDI) para a sa

comprobacin.
Informe ou certificado mdico de sade fsica e psquica

conforme poden prestar unha adecuada atencin ao
menor. Poderase presentar certificado mdico oficial ou
informe mdico segundo o modelo que consta no anexo.
Certificado de convivencia no que consten todas as persoas

que viven no domicilio.
Certificado literal de nacemento da/s persoa/s solicitante/s.
Fotocopia do libro de familia, se o caso.
Fotocopia da ltima declaracin da renda ou, no seu

defecto, certificacin negativa expedida pola Axencia
Tributaria.
Certificado de antecedentes penais.
Esta documentacin, dirixida xefatura territorial da Consellera de

Traballo e Benestar da provincia ha de entregarse ou remitirse
devandita xefatura territorial, sede provincial de Cruz Vermella
35
(se o acollemento en familia allea) ou calquera das

dependencias administrativas recollidas no artigo 38.4 da Lei
30/1992,
de
26
de
novembro,
de
rxime
xurdico
das
administracins pblicas e do procedemento administrativo

comn (LRXPAC).
Os acollementos en familia extensa son valorados e xestionados
polos equipos tcnicos de menores das xefaturas territoriais da
Consellera de Traballo e Benestar.
Os acollementos en familia allea son xestionados en colaboracin
coa Cruz Vermella de Galicia.
En ambos os dous casos, unha vez presentada a solicitude,
realzase unha valoracin social e psicolxica da/s persoa/s
solicitantes que incle, polo menos, unha ou varias entrevistas e
unha visita ao seu domicilio, para comprobar a sa idoneidade e
adecuacin.
Para esta valoracin, poden empregarse escalas de indicadores
como a que se recolle no anexo, tiles tamn para o seguimento
do acollemento.
Se o acollemento para un neno ou nena en concreto en
situacin de ser acollido e a familia considerada idnea,
formalzase
corresponda.
36
un
acollemento
familiar
da
modalidade
que
No caso de acollementos en familia allea, a familia valorada idnea

pasa a formar parte dun banco de familias espera de atopar un
menor susceptible de acoller que coincida co seu perfil.
Calquera persoa, independentemente da

sa idade, sexo, estado civil ou posicin
socio-econmica pode solicitar un
acollemento familiar.
precisa a colaboracin de todos para lograr

mis familias acolledoras alleas que permitan que
os nenos non tean que pasar por unha institucin.
37
38
Quen debe consentir o acollemento

Os pais ou titores, a familia acolledora e o menor, se ten
12 anos cumpridos ou mis, debern consentir o acollemento.
Non obstante, deberase or ao neno ou nena menor de 12 anos
con madurez suficiente.
En calquera caso, sempre que se considere axeitado e con
independencia da sa idade, darase audiencia ao neno, nena ou
adolescente e se lle informar en que consiste a medida, para
axudar ao seu mellor desenvolvemento.
Se os pais non consenten o acollemento, deberase solicitar ao
xulgado a sa formalizacin. Mentres tanto, poderase acordar un
acollemento provisional, que subsistir mentres non se produza a
resolucin xudicial. Se con posterioridade (e antes de que se emita
a
resolucin
xudicial)
se
conseguen
estes
consentimentos,
formalizarase un acollemento administrativo, comunicndollo

simultaneamente ao xuz.
Tamn os pais poden opoerse resolucin administrativa que
dispoa o acollemento, ante a xurisdicin civil no prazo de
2 meses, cando consideren que a modalidade acordada non a
mis conveniente ou que existen persoas dentro da familia mis
idneas que as designadas.
Tamn teen un prazo de 2 meses para opoerse s demais
resolucins administrativas en materia de proteccin de menores.
No caso da resolucin administrativa pola que se declare o
desamparo, o prazo para opoerse elvase a 3 meses.
39
Para reclamar ante os tribunais civs, non ser necesario que

presenten reclamacin administrativa previa.
Durante o prazo de 2 anos desde a notificacin da resolucin
administrativa pola que se declare o desamparo, os pais que
continen ostentando a patria potestade pero que a tean
suspendida estn lexitimados para solicitar o cese da sa
suspensin e a sa revogacin, se cambian as circunstancias que
a motivaron e entenden que estn en condicins de asumir
novamente a patria potestade. Igualmente estn lexitimados
durante o mesmo prazo para opoerse s decisins que se
adopten en relacin proteccin do menor.
Pasados os 2 anos, cesar o seu dereito de solicitude ou oposicin
s decisins ou medidas que se adopten para a proteccin do
menor, se ben podern facilitar informacin Administracin e ao
Fiscal sobre calquera cambio nas circunstancias que deron lugar
ao desamparo para que se tomen as decisins oportunas.
Por outra banda, a entidade pblica, de oficio, ou a instancia do
Fiscal ou de persoa ou entidade interesada, poder en todo
momento revogar o desamparo e decidir a volta do menor coa
sa familia se non se encontra integrada de forma estable noutra
familia ou se entende que o mis adecuado en interese do
neno, nena ou adolescente.
40
Deben consentir o acollemento...

Pais ou titores
Familia acolledora
O menor 12 anos
(se menor e ten madurez suficiente
deber ser odo).
Os pais teen 2 meses para opoerse resolucin

administrativa do acollemento e doutras medidas
de proteccin de menores e 3 meses para
opoerse que declare o desamparo.
Durante 2 anos desde a resolucin administrativa pola
que se declare o desamparo, os pais poden solicitar
a sa revogacin, se cambian as circunstancias.
41
42
A formalizacin do acollemento familiar

O acollemento, tanto en familia extensa como allea, formalzase
por escrito, mediante un contrato no que se reflicten as
responsabilidades de cada unha das partes, isto , da familia
acolledora e da Administracin (ver modelo no anexo).
Se os pais consenten o acollemento asinarn previamente a sa
conformidade.
Ademais dun exemplar do contrato asinado, entregarase familia
acolledora un certificado de acollemento familiar, que a
recoece como acolledora dun menor concreto para os efectos
de que poidan realizar con maior facilidade e axilidade diversos
trmites, as como viaxar co menor polo territorio nacional por va
terrestre, fluvial ou martima.
A data de inicio do acollemento ser a do contrato.
Nos casos nos que os pais consintan o acollemento e non sexa
posible formalizalo mediante un contrato de maneira inmediata,
poderase, provisionalmente, formalizar un permiso de convivencia,
co obxecto de que o menor poida convivir o mis axia posible
coa familia acolledora.
O acollemento formalzase por escrito,

mediante un contrato.
43
44
A remuneracin dos acollementos

Como se comentou no apartado de Modalidades de acollemento
(pxina 16), existen acollementos remunerados e non remunerados.
A
posibilidade
de
percibir
ou
non
unha
remuneracin
determinada inicialmente pola existencia ou non de vinculacin

entre o menor e a familia acolledora, dicir, polo feito de que o
acollemento se desenvolva en familia extensa ou en familia allea.
Familia extensa:
O equipo Tcnico do Menor far unha valoracin tcnica da
situacin da familia para determinar se preciso dotarlle dunha
axuda econmica. Nesta valoracin teranse en conta os ingresos
ntegros da unidade familiar, o nmero das persoas que conviven no
domicilio e o nmero e caractersticas dos menores que se van
acoller.
Familia allea:
Dado que estas familias carecen de calquera relacin ou
vinculacin co neno, nena ou adolescente que van acoller,
abaselles sempre unha cantidade mensual, para compensar os
gastos bsicos que o acollemento lles ocasiona.
45
Pola sa banda, as contas que percibe a familia acolledora

establcense en funcin da idade do menor acollido. Ademais,
nos casos nos que o menor posa algunha caracterstica especial
que xere a necesidade duns coidados ou atencins especiais,
poder acordarse unha remuneracin mis elevada.
A remuneracin dos acollementos

Familia extensa: o equipo tcnico do menor valora
se precisa unha remuneracin.
Familia allea: remunranse todos os acollementos.
46
O desenvolvemento do acollemento
Para cada acollemento, o Equipo Tcnico do Menor da provincia
elabora un plan do caso no que se recollen (ademais doutros
aspectos) as problemticas existentes, os aspectos nos que
preciso intervir para facilitar o retorno do menor e o plan de
intervencin, con obxectivos concretos e temporalizados coa
familia biolxica, co menor e coa familia de acollida.
Tras a informacin inicial familia, sempre que sexa necesario,
establcese un perodo de acoplamento, coa finalidade de que
familia e menor inicien e progresen na sa relacin (normalmente,
s preciso en acollementos en familia allea). Se todo se
desenvolve satisfactoriamente, asnase o contrato e inciase a
convivencia. Durante todo o proceso e ata a finalizacin do
acollemento, as familias reciben apoio tcnico para afrontar
aqueles problemas ou dificultades que poidan xurdir.
O expediente de cada menor acollido revsase, como mnimo,
cada 6 meses, determinndose a pertinencia de continuar ou non a
medida. Para a revisin deste expediente, os informes dos servizos
sociais dos concellos son peza fundamental, polo que preciso
acadar unha xil e axeitada colaboracin e cooperacin entre
estes servizos e os equipos tcnicos de menores.
47
O acollemento familiar do menor cesar:

a)
Por decisin xudicial (precisa cando fose constitudo polo xuz).
b)
Por decisin da entidade pblica que tea a tutela ou a

garda do menor, polos seguintes motivos:
1.
Por decisin das persoas que o teen acollido, logo de

comunicacin destas entidade pblica.
2.
Por pedimento do titor, pai ou nai que tean a patria

potestade e reclamen a sa compaa, no caso de
garda rogada.
3.
En calquera caso que se considere necesario para a

salvagarda do interese do menor.
As causas que orixinan a finalizacin poden ser diversas:

a) Por reintegracin familiar do menor coa sa familia de orixe.
b) Por eleccin doutra ou outras medidas de proteccin que
se
valoren
como
mis
convenientes
para
desenvolvemento do menor.
c) Por maiora de idade do menor ou emancipacin.
d) Por solicitude do menor, se maior de 12 anos.
e) Por
desistencia,
morte
ou
incapacitacin
da
familia
acolledora.
O DESENVOLVEMENTO DO ACOLLEMENTO
Informacin
Preparacin
para o inicio
FINALIZACIN
48
Acoplamento
Preparacin para
a finalizacin
Formalizacin e
inicio convivencia
Seguimento
e apoio
O PROCEDEMENTO TCNICO EN ACOLLEMENTO FAMILIAR
O equipo tcnico do menor valora o acollemento como

o recurso idneo para un menor
Bsqueda de familias acolledoras

Valoracin de familias acolledoras
Familia
allea
Familia extensa?
SI
NON
Non existe ou non axeitada
Consentimentos?
Eleccin da familia acolledora
NON
Formalizacin do acollemento
Fiscal
SI
Remisin do
contrato + resolucin
Plan de traballo
Solicitude
ao xuz
Familia
biolxica
Menor
Xuz
Familia
acolledora
Seguimento
Continuacin
do acollemento
Causas de
finalizacin
Reintegracin
familiar
Finalizacin
do acollemento
Eleccin doutra/s
medida/s de
proteccin
Maiora de idade,
morte, emancipacin
ou solicitude
do menor
(>12 anos)
Desestimento,
morte ou
incapacitacin da
familia acolledora
49
50
A relacin entre o menor acollido e

os seus pais
Coa finalidade de promover a reintegracin familiar do neno,
nena ou adolescente, procrase fomentar a relacin do menor
acollido cos seus pais, sempre que sexa axeitado e conveniente
para o seu interese.
O menor ter dereito a relacionarse cos seus pais, se ben no caso
de estar tutelado pola xefatura territorial, esta poder regular o
rxime de visitas, atendendo ao interese do menor. Se houbese
oposicin dos pais, resolver o xuz, odo o Ministerio Fiscal.
Do plan de visitas establecido informarase convenientemente
familia acolledora, que ten a obriga de facilitar os contactos e
visitas entre menor e familia de orixe.
Respecto dos demais parentes e achegados, non podern
impedirse, sen xusta causa, as relacins persoais entre estes e o
menor, de acordo co disposto no Cdigo civil, se ben tamn
podern ser regulados pola xefatura territorial, en interese do
neno, nena ou adolescente.
51
As mesmo, desde o inicio do acollemento, e sempre que sexa

posible,
traballarase
volta
do
menor
cos
seus
pais,
fundamentalmente mediante o Programa de integracin familiar

ou os programas de educacin e/ou intervencin familiar dos
servizos sociais dos concellos.
A familia, deber cooperar e non obstaculizar o desenvolvemento
da intervencin para acadar os obxectivos fixados. En caso
contrario,
podern
cesarse
as
medidas
establecidas
considerarse outras (includas as accins xudiciais pertinentes).
Sempre que sexa posible e conveniente,

procurarase fomentar a relacin do neno,
nena ou adolescente cos seus pais.
A familia acolledora debe facilitar
os contactos entre o menor
e a sa familia.
52
Os acollementos profesionalizados
Os acollementos podern ter carcter profesionalizado, en funcin
das caractersticas de personalidade e especial cualificacin e
formacin da familia acolledora e a especial problemtica do
neno, nena ou adolescente, xa sexa emocional, condutual,
mdica e/ou fsica.
Os acolledores profesionais son persoas cunha cualificacin
especial que lles permite atender a menores con especiais
dificultades, percibindo unha remuneracin especial, axustada ao
labor que desenvolven.
Os acolledores profesionais son persoas

cunha cualificacin destacada para
atender a nenos, nenas e adolescentes
con problemticas especiais.
53
54
Outros beneficios para

as familias acolledoras
Ademais dos beneficios persoais e das axudas para acollemento
familiar,
as
familias
acolledoras
poden
acceder
outras
prestacins do sistema de galego de servizos sociais e doutros

sistemas de proteccin.
o
Recoecemento
da
condicin
de
familia
numerosa:
Aquelas familias nas que convivan, polo menos, 3 menores

(ou 2, se un deles ten recoecida unha discapacidade ou
est
incapacitado
para
traballar),
poden
solicitar
recoecemento da condicin de familia numerosa.

A estes efectos, considranse como descendentes os
menores en acollemento permanente.
O rgano competente para recoecer esta condicin a
Consellera de Traballo e Benestar.
o
Prestacin econmica de pagamento nico por fillas e fillos

menores de 3 anos:
Podern acceder a ela, sempre que se cumpran os requisitos
esixidos na orde de convocatoria, aquelas familias que tean
un menor de 0-3 anos acollido, con independencia da
modalidade de acollemento (simple ou permanente).
unha prestacin da Xunta de Galicia (Consellera de
Traballo e Benestar).
55
Prestacin e permiso por maternidade/paternidade:

Poden acceder a esta prestacin da Seguridade Social,
as
familias
acolledoras
de
menores
en
acollemento
permanente e simple (sempre que, neste ltimo caso, a sa

duracin non sexa inferior a 1 ano e anda que estes
acollementos sexan provisionais) que:
- Sexan menores de 6 anos.
- Tean entre 6-18 anos e un grao de discapacidade 33%.
- Sexan
menores
que,
polas
sas
circunstancias
experiencias persoais ou por provir do estranxeiro tean

especiais dificultades de insercin social e familiar,
debidamente
competentes.
56
acreditados
polo
servizos
sociais
Onde informarse
ACOLLEMENTO FAMILIAR EN FAMILIA EXTENSA
SUBDIRECCIN XERAL DE FAMILIA E MENORES

SERVIZO DE PROTECCIN DE MENORES
Edificio Administrativo San Caetano, s/n
15781 SANTIAGO DE COMPOSTELA
Telfono: 981 544 630 Fax: 981 957 591
XEFATURA TERRITORIAL DA CORUA
SERVIZO DE FAMILIA E MENORES
Avda. Salvador de Madariaga, 9-1
15008 A CORUA
Telfono: 981 185 704 Fax: 981 185 737
XEFATURA TERRITORIAL DE LUGO
Ronda da Muralla, 70
27071 LUGO
Telfono: 982 294 442 Fax: 982 294 386
XEFATURA TERRITORIAL DE OURENSE
Ra Sanz Dez, n 39-baixo
32003 OURENSE
Telfono: 988 386 121 Fax: 988 386 131
XEFATURA TERRITORIAL DE VIGO
Concepcin Arenal, 8 -1
36201 VIGO
Telfono: 986 817 044 Fax: 986 817 049
57
ACOLLEMENTO FAMILIAR EN FAMILIA ALLEA

Telfono de informacin s familias
Cruz Vermella
900 812 880

Gratuto
SEDES PROVINCIAIS DE CRUZ VERMELLA EN GALICIA

A CORUA
r/ Cruz Roja Espaola, 1
15002 A Corua
Telfono: 981 221 000
Avda. Lugo, s/n
15703 Santiago de Compostela
Telfono: 981 586 969
LUGO
Avda. de Madrid, s/n
27002 Lugo
Telfono: 982 231 613
OURENSE
r/ Daz de la Banda, 40
32004 Ourense
Telfono: 988 222 484
PONTEVEDRA
r/ Cruz Vermella, 26
36002 Pontevedra
Telfono: 986 852 115
58
SUBDIRECCIN XERAL DE FAMILIA E MENORES

SERVIZO DE PROTECCIN DE MENORES
Edificio Administrativo San Caetano, s/n
15781 SANTIAGO DE COMPOSTELA
Telfono: 981 544 630 Fax: 981 957 591
XEFATURA TERRITORIAL DA CORUA
Avda. Salvador de Madariaga, 9-1
15008 A CORUA
Telfono: 981 185 704 Fax: 981 185 737
XEFATURA TERRITORIAL DE LUGO

Ronda da Muralla, 70
27071 LUGO
Telfono: 982 294 442 Fax: 982 294 386
XEFATURA TERRITORIAL DE OURENSE
Ra Sanz Dez, n 39-baixo
32003 OURENSE
Telfono: 988 386 121 Fax: 988 386 131
XEFATURA TERRITORIAL DE VIGO
Concepcin Arenal, 8 -1
36201 VIGO
Telfono: 986 817 044 Fax: 986 817 049
INTERNET:
Xunta de Galicia Programas de Proteccin Infancia
http://benestar.xunta.es/web/portal/portada-de-infancia
Apartado Plans e Programas
Xunta de Galicia Gua do Cidadn
http://www.xunta.es/catalogo-deprocedementos?codCons=BS&codProc=401G
Acollemento en familia allea (Programa familias acolledoras)
http://www.acollementofamiliar.org
MATIASS (s para usuarios con clave de acceso)

http://matiass.xunta.es
59
60
Lexislacin apl icable

Cdigo Civil. Arts.: 172-174
Lei 2/2006, do 14 de xuo, de Dereito Civil de Galicia.
(Seccin 4) (DOG n 124 do 29/06/2006).
-
Correccin de erros (DOG n 189 do 29/09/2006).
Modificados os artigos 6, 25 (relativo ao cesamento do

acollemento) e 26, pola Lei 3/2011, do 30 de xuo, de
apoio familia e convivencia de Galicia.(DOG n 134
do 13/07/2011).
Lei 3/2011, do 30 de xuo, de apoio familia e convivencia

de Galicia.(DOG n 134 do 13/07/2011).
Decreto 42/2000, do 7 de xaneiro, polo que se refunde a
normativa reguladora vixente en materia de familia, infancia e
adolescencia. (DOG n 45, do 06/03/2000).
-
Modificado polo Decreto 406/2003, do 29 de outubro

(DOG n 222 de 14/11/2003) - Correccin de erros
(DOG n 235 do 03/12/2003).
Ttulo III derrogado pola Lei 3/2011, do 30 de xuo, de

apoio familia e convivencia de Galicia (DOG n 134
do 13/07/2011).
61
62
Anexos
INFORME MDICO ACOLLEMENTO FAMILIAR

(a cumprimentar polo facultativo)
RECOECEMENTO EFECTUADO POLO/A DOUTOR/A:
D./D. ___________________________________________________________________________________________
colexiado/a en ____________________________________________________________co N___________________
e con centro de traballo profesional en__________________________________________________________________
ao/ solicitante de acollemento D./D. ___________________________________________ de ________anos de idade
INFORMA:
Padece enfermidade infecto-contaxiosa?
Si
Non
Padece enfermidade en estado terminal?
Si
Non
Padece algn tipo de conduta aditiva?

(en caso afirmativo indicar cal) ________________________________________________
Si
Non
TIPO DE PATOLOXA (en caso de existir):

S
Lixeira
GRADO DE AFECTACIN
Moderada
Grave
Moi Grave
Musculoesqueltica
Neurolxica
Respiratoria
Cardiovascular
Hematopotica
Dixestiva
Xenitourinaria
Endocrina
Neoplasia
Visual
Auditiva
Linguaxe
Retraso Mental
Enfermidade mental
DIAGNSTICO E TRATAMENTO:
OBSERVACINS:
En caso de padecer trastornos psico-afectivos estn compensados coa medicacin?
Si
Non
CONCLUSIN:
E para que as conste para os efectos oportunos e a da persoa interesada asino o presente informe:
En__________________________________________________________, a ______ de _______________ de 201
CONTRATO DE ACOLLEMENTO FAMILIAR

SIMPLE/PERMANENTE/PROVISIONAL 1
Na cidade de _______________________________________ a _________________________
REUNIDOS
Dunha parte D./D. _________________________________ xefe/a territorial da Consellera de
Traballo e Benestar en ____________________________, con D.N.I. n ___________________
E doutra D. ______________________________________________ con DNI ______________
e D. __________________________________________________ con DNI ______________
con enderezo na ra ____________________________________________________________
ACORDAN
Formalizar o ACOLLEMENTO FAMILIAR SIMPLE/PERMANENTE/PROVISIONAL 1 do/a menor
________________________________ nado/a o da ________________ inscrito/a no Rexistro
Civil de ___________________ como fillo/a de ___________________________ e de
_________________________________, que manifestaron mediante escrito de data
___________ o seu consentimento constitucin do referido acollemento 2, a travs do
Programa de Familias Acolledoras da Cruz Vermella de Galicia// en familia Extensa 1, nas
condicins que se expresan a continuacin e que sern as que rexan a acollida.
CONDICINS XERAIS
Primeira.- NORMATIVA DE APLICACIN:
O presente contrato regularase segundo o establecido no Cdigo Civil, na Lei 2/2006, do 14 de

xuo, de Dereito Civil de Galicia, a Lei 3/2011, do 30 de xuo, de apoio familia e convivencia
de Galicia e o Decreto 42/2000, do 7 de xaneiro, polo que se refunde a normativa reguladora
vixente en materia de familia, infancia e adolescencia.
Segunda.- VIXENCIA E CARCTER:
O acollemento que se constite comezar na data da sinatura do presente contrato e finalizar cando
concorran calquera das causas mencionadas nos artigos 173.4 do Cdigo Civil e 25 da Lei 2/2006 3.
En calquera caso, o seu carcter ser transitorio mentres non se reintegra ao/ menor no seo da
sa familia ou non se adopta algunha medida de proteccin que revista un carcter mis estable 4.
O presente acollemento non d dereito a adoptar ao/ menor acollido/a.
Terceira.- CONCORRENCIA DE VONTADES:
O acollemento constitese por proposta do Equipo Tcnico do Menor de data ______________,

aceptando a solicitude e consentimento de D. ________________________________________
e D. ________________________________________ e co consentimento dos seus pais 2.
As mesmo, prestou o seu consentimento o/a menor con 12 anos cumpridos // foi escoitado/a o/a
menor de menos de 12 anos ao ter suficiente madurez, en comparecencia de data________,
que se achega a este contrato 1.
Cuarta.- COMPROMISOS DOS ACOLLEDORES:
D. _____________________________________ e D. _________________________________
asumen as obrigas de velar polo/a menor, telo/a na sa compaa, alimentalo/a, educalo/a e
procurarlle unha formacin integral, baixo a vixilancia do Equipo Tcnico do Menor deste Servizo
Territorial. Para estes efectos compromtense:
A. Con respecto ao/a menor:
1. Proporcionarlle alimentacin, teito e equipamento preciso e axeitado, non obrigndoo/a a
realizar traballos impropios da sa idade.
2. Velar polo seu desenvolvemento fsico e mental, aportndolle a seguridade e o agarimo dun
fogar, procurando o seu espertar intelectual e afectivo para preparalo/a para unha boa
integracin na sociedade.
3. Facelo/a participar plenamente na vida en familia.
4. Procurar a sa integracin no sistema educativo, asistndoo en colaboracin cos profesores
no traballo escolar e no desenvolvemento nos estudos, as como a sa formacin integral.
5. Respectar as regras de hixiene corporal e mental.
6. Proporcionarlle calquera atencin mdica que precise, inclundo a hospitalizacin, sempre
que sexa necesaria e urxente. Se o caso, deber comunicalo coa maior brevidade posible
Entidade Pblica. Para a atencin mdica do/a menor acollido/a deber utilizar, se fose
necesario, a cobertura sanitaria de que dispn o/a neno/a e que a familia biolxica ten a
obriga de poer a sa disposicin.
7. Respectar a sa relixin.
8. Protexelo/a de todas as dificultades que puideran presentarse no tempo de vixencia deste
contrato.
B. Con respecto Administracin:

A familia acolledora deber obrar en todo momento con esprito de aberta colaboracin e as:
1. Avisar sen tardanza ao responsable territorial de menores da Consellera de Traballo e
Benestar de todo incidente ou accidente ocorrido ao/a menor, das peculiaridades do seu
carcter e a evolucin do seu comportamento.
2. Aceptar as instrucins dadas polo Servizo de Menores.
3. Colaborar cos Servizos Sociais de Atencin Primaria.
4. Aceptar e facilitar as visitas das persoas representantes da Administracin.
5. Non entregar ao/a menor sa familia biolxica, nin a terceiros, sen acordo do Servizo de
Menores. A este respecto, advrteselle expresamente que, segundo establece o artigo 231 do
Cdigo Penal, constite delito a entrega do/a menor ben a un terceiro, ben a un
establecemento pblico, sen o consentimento de quen llo confiara.
6. Manter discrecin absoluta durante a vixencia do contrato e despois da sa finalizacin,
respecto dos datos que coeza sobre o/a neno/a e a sa familia.
7. Anotar todas as manifestacins da familia biolxica (chamadas telefnicas, sadas, visitas
do/a neno/a), indicando as sas direccins e conservando cartas e sobres.
C. Con respecto familia biolxica:
1. Facilitar ao mximo o contacto do/a menor coa familia biolxica, respectando o rxime de
visitas establecido entre eles, ou pola Entidade Pblica se estes non chegaran a un acordo.
2. Facilitar as relacins entre os irmns/s do/a menor acollido/a e manterase ao marxe dos
eventuais conflitos existentes no seo da sa familia biolxica, salvo que estes afectaran de
forma prexudicial ao/a menor.
Quinta.- COMPROMISO DE NON ADOPCIN 4
A familia acolledora compromtese a non solicitar a adopcin do/a menor/es acollido/s mentres
dure o acollemento.
Sexta.- RXIME DE VISITAS:
A.- ( ) A familia acolledora compromtese a facilitar as visitas coa familia biolxica do/a menor,
que tern lugar cunha periodicidade de
___________________________________________ en
__________________________.
B.- ( ) O Equipo Tcnico do Menor non estima conveniente, dada a situacin actual da familia
biolxica e do/a menor e en beneficio do superior interese deste/a, establecer un rxime
de visitas mentres non se modifiquen as circunstancias actuais.
Stima.- DESPRAZAMENTOS:
Se autoriza s persoas acolledoras a realizar viaxes co/a menor polo territorio nacional, por
razns de ocio ou vacacins. Non obstante, para os desprazamentos en avin ser necesario
que soliciten Polica Nacional unha autorizacin 5// Os pais ou titores tern que autorizar s
persoas acolledoras a realizar viaxes co/a menor polo territorio nacional, por razns de ocio ou
vacacins. Non obstante, para os desprazamentos en avin ser necesario que s persoas
acolledoras soliciten Polica Nacional unha autorizacin6
Para realizar desprazamentos fra do territorio nacional, ser necesario que as persoas
acolledoras soliciten autorizacin expresa da Entidade Pblica, para os efectos de solicitar a
oportuna autorizacin Polica Nacional.
En todo caso, as persoas acolledoras quedan obrigadas a velar pola seguridade do/a menor.
Oitava.- REMUNERACIN:
A.- ( ) Este acollemento non ten carcter remunerado.

B.- ( ) Este acollemento ser remunerado con cargo Entidade Pblica para axudar familia
acolledora nas obrigas asumidas.
A axuda ter unha duracin de _______________ (podendo ser prorrogada por proposta do
Equipo Tcnico do Menor) e a sa conta ascender a ___________ Euros/mes, (__________
Euros/mes a partir do mes de _________ de __________) podendo variar por circunstancias da
familia e/ou do/a menor ou por modificacin das contas establecidas pola Administracin para o
acollemento familiar de menores 7.
Novena.- RESPONSABILIDADE:
A Entidade Pblica ser responsable civil dos danos que o/a menor poida causar a terceiros,
ags que a responsabilidade persoal da familia estivese comprometida.
Dcima.- CARCTER PROFESIONALIZADO:
A.- ( ) As persoas acolledoras actan con carcter profesionalizado.

B.- ( ) As persoas acolledoras non actan con carcter profesionalizado.
Undcima.- ORIENTACIN E APOIO TCNICO:
O Servizo Territorial da Consellera de Traballo e Benestar da Xunta de Galicia, a travs do

Equipo Tcnico do Menor ocuparase de ofrecer a D. ___________________________________
e D. ___________________________________________ todo o apoio tcnico e orientacin
que precise en relacin coa atencin ao/ menor.
O Servizo de Menores, comprobar, polo menos semestralmente, a situacin do/a menor e o
cumprimento dos compromisos adquiridos, en particular o rxime de visitas e a evolucin do
menor acollido/a, e promover as medidas de proteccin que estime necesarias.
En proba de conformidade asinan o presente documento as partes intervenientes, no lugar e
data indicados.
O/A xefe/a territorial
A familia acolledora
D./D.: _________________________
D. __________________________
D. __________________________
Sinalar o que proceda.

Eliminar nos acollementos provisionais.
3 Artigos 173.3 do Cdigo Civil e 22.2 da Lei 2/2006, nos acollementos provisionais.
4 S nos acollementos simples.
5 Se o ou a menor est tutelado/a.
6 Se o ou a menor est en garda.
7 Elimnase o pargrafo se o acollemento non remunerado.
1
2
Adaptados dos indicadores de valoracin

familias acolledoras do Dr. Amors.
INDICADORES DE VALORACIN
DE FAMILIAS ACOLLEDORAS
FAMILIA EXTENSA
A. DATOS PERSOAIS E SOCIODEMOGRFICOS
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Composicin familiar: idade dos membros da familia acolledora
Idade dos acolledores entre 40-55 anos. A familia atpase na etapa do nio
vaco (parella con fillos emancipados).
Todos os membros da unidade familiar
Idade dos acolledores superior a 55 anos.

Algn membro da unidade familiar
son maiores que o menor acollido.
menor que o acollido.
Persoas que conviven na casa
Familia acolledora con fillos.
Algunha persoa do ncleo familiar
require unha atencin moi especfica.
Familia acolledora sen fillos.
Localidade de residencia
En concello distinto ao dos pais biolxicos
do menor, mais non afastado del.

En concello ben comunicado e accesible
aos tcnicos.
Bos equipamentos urbanos (parques,
xardns...), educativos e sociais.
No mesmo concello que os pais biolxicos En concello moi afastado do dos pais
do menor.
Concello ben comunicado, pero moi
lonxe dos tcnicos.
Escasos equipamentos urbanos,
educativos e sociais.
biolxicos do menor e mal comunicado.

Concello con escasos recursos de apoio.
Entorno de alto risco (violencia, baixo
nivel econmico, cultural, delincuencia...).
Inestabilidade residencial.
Suficiencia econmica
Renta per cpita suficiente/superior para Os ingresos acadan para cubrir as

cubrir todas as necesidades familiares.
necesidades bsicas, porque hai algn

membro da unidade familiar que ten
traballo estable o porque cobran algunha
prestacin o pensin.
Carencia de recursos suficientes para
cubrir as necesidades bsicas (ingresos

irregulares e discontinuos ou axudas
insuficientes)
Sade
Sen enfermidades graves crnicas fsicas Algn membro da familia ten algunha
e/ou psquicas nin que requiran
hospitalizacin ou coidados
especiais.
enfermidade fsica e/ou psquica grave ou

incapacitante, pero est a tratamento e/ou
non supn unha sobrecarga para a familia.
Adiccins
Sen antecedentes de adiccin nin
adiccins actuais en ningn membro

da unidade de convivencia (alcohol,
drogas, xogo, sexo...).
Un ou mis membros da familia padece
enfermidade fsica e/ou psquica que

precisa tratamentos e coidados prolongados
e/ou agresivos e hospitalizacins frecuentes.
Algn membro da familia con enfermidade
terminal ou con pronstico de morte.
Antecedentes de adiccin nalgn membro Algn membro da familia presenta

da familia, superados nun periodo mnimo
de 5 anos ou en tratamento ou seguimento
con resultados positivos.
adiccins graves na actualidade.
Dispoibilidade para atender vida familiar
Algn membro da familia ten dispoibilidade Algn membro da familia ten dispoibilidade Algn membro da familia ten dispoibilidade
e dedicacin suficientes para cubrir as

necesidades.
Existe rede de apoio social e familiar.
e dedicacin parcial, pero suficiente e/ou

dispoen dunha rede social de apoio.
e dedicacin parcial, pero insuficiente en

calidade e cantidade, e non posen unha
rede social de apoio.
B. COBERTURA DAS NECESIDADES BSICAS
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Alimentacin
Organizacin familiar axeitada para
responder s necesidades alimentarias

(alimentacin variada, equilibrada e
axeitada idade e necesidades).
Vestido
responder s necesidades de vestimenta

(adaptacin s condicins climatolxicas,
talle e hixiene).
Cobertura desaxeitada ou insuficiente
Cobertura desaxeitada e insuficiente
Cobertura desaxeitada e insuficiente das
Cobertura desaxeitada e insuficiente das
das necesidades alimentarias (horarios

desorganizados, alimentacin pouco
equilibrada e variada), pero existe
capacidade para buscar e asumir
axudas para superalo.
das necesidades de vestimenta

(desaxeitada idade, actividades e
hixiene), pero existe capacidade para
buscar e asumir axudas para superalo.
Sade
responder s necesidades de sade

(hixiene, seguimento dos controis
peditricos e das prescripcins mdicas).
Vivenda
responder s necesidades de vivenda

(existen espazos diferenciados, segundo
a sa funcin, un espazo ou habitacin
propia para o menor acollido e unha boa
hixiene, ventilacin e climatizacin no
fogar).
das necesidades de sade, pero existe

capacidade para buscar e asumir axudas
para superalo (abuso das unidades de
urxencias como nico centro sanitario e
non hai un seguimento peditrico regular
acorde idade do menor).
das necesidades de vivenda, pero existe

capacidade para buscar e asumir axudas
para superalo (problemas leves de espazo
ou habitabilidade, pero cun grande desorde,
sucidade ou animais domsticos mal
coidados).
das necesidades alimentarias e sen

capacidade para buscar ou asumir
axudas para superalo (s se come
unha vez ao da, antecedentes de
trastornos alimentarios, evidencias
fsicas dunha mala alimentacin).
das necesidades de vestimenta e sen

axudas para superalo (falta extrema
de hixiene, desaxeitada para a idade
e condicins climatolxicas).
das necesidades de sade e sen

axudas para superarlo (nulo seguimento
de control peditrico nin das prescripcins
mdicas e administracin de frmacos
sen prescripcin).
necesidades de vivenda e sen capacidade
para buscar ou asumir axudas para
superalo (falta de espazo habitable por
todos os membros da familia, falta de
hixiene extrema, amoreamento e falta
de luz, auga e equipamento).
Educacin
identificar, anticiparse e responder de

forma axeitada s necesidades bsicas
educativas (organizacin e hbitos
correctos na dinmica familiar, transmisin
de pautas e modelos axeitados, asistencia,
puntualidade e colaboracin coa escola,
estimulacin e motivacin educativa...).
das necesidades bsicas educativas

dos fillos ou menores acollidos, pero
existe capacidade para buscar e
asumir axudas para superalo (falta algn
da escola sen xustificacin, retraso na
adquisicin do material escolar, negativa
a incorporar ao neno s actividades de
tempo libre).
necesidades bsicas educativas dos

fillos ou menores acollidos e sen
capacidade para buscar ou asumir axudas
para superalo (absentismo escolar repetido
sen xustificacin, despreocupacin polo
rendimento escolar en particular e pola
vida escolar do menor en xeral, transmisin
de pautas desaxeitadas ou modelos
violentos...).
C. ESTRUTURA E DINMICA FAMILIAR
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Relacins entre os membros da parella acolledora
Clima de dilogo con recursos persoais

para facer fronte s dificultades e/ou
necesidades individuais, de parella ou
familia, respecto polas opinins dos
demais membros, capacidade para
consensuar decisins e afectividade
manifestada.
Historia ou antecedentes de maltrato
Non existen antecedentes nin historial
de malos tratos en ningn membro da

familia acolledora.
Teen capacidade para identificar e
decatarse dun maltrato, tanto dentro
como fora da familia.
Boa relacin e respecto mutuo, pero sen Relacin con conflitos e discusins
dilogo ante as dificultades, tomndose as
decisins sen ter en conta as opinins dos
demais membros da familia.
Ante a crise na parella, hai capacidade
para pedir axuda profesional.
Non son frecuentes as manifestacins
de afecto entre a parella.
Non comparten o ocio nin o tempo libre.
Existen antecedentes ou historial de

malos tratos na familia acolledora,
pero non persisten na actualidade.
continuadas sen motivo aparente,

toman decisins por imposicin, de
forma autoritaria ou arbitraria (sen
dilogo), hai continuas rupturas,
acercamentos e distanciamentos,
ausencia total de afecto e/ou uso da
violencia verbal, fsica e psicolxica.
Existe historial de malos tratos, que son

reproducidos na actualidade polos
acolledores nos seus descendentes
ou entre a parella acolledora.
Existe historial ou antecedentes de
malos tratos, pero estn a tratamento
na actualidade.
Comunicacin, resolucin de conflitos, estilos...
A familia ten unha boa capacidade de Os membros da familia teen dificultades

comunicacin e resolucin de conflitos.
O estilo de toma de decisins democrtico
e negocian as normas de convivencia
(delimitan os espazos, as funcins e
actividades dos membros da familia).
leves para a comunicacin e a resolucin

de conflitos (non adoitan falar/dialogar
sobre os seus problemas, pero en presenza
de conflitos son capaces de afrontalos no
seo da familia).
s veces o pai/nai acolledor/a ten
condutas autoritarias ou permisivas.
Os acolledores sempre dan prioridade s
necesidades dos nenos por riba das sas.
Os membros da familia acolledora teen
dificultades importantes para comunicarse

(comunicacin agresiva) e resolver
conflitos (incapacidade para negociar).
Empregan un estilo autoritario ou permisivo
de forma permanente.
Os adultos sempre dan prioridade s sas
necesidades por riba das dos nenos.
Participacin na comunidade. Interrelacin co entorno
Os acolledores participan nalgunha
asociacin vecinal, cultural ou deportiva

ou nas actividades que se organizan no
seu barrio ou comunidade.
Dispoen dunha ampla rede de apoio
social, caracterizada por relacins
estables e satisfactorias con amigos,
vecios e familiares.
Preocpanse das necesidades comunitarias
e respectan os bens comunitarios.
A familia presenta dificultades na
interrelacin co seu entorno, non participa

en asociacins nin dispn de rede social,
pero en situacins de dificultade amosou
capacidade para pedir axuda e resolver
as sas necesidades.
As sas relacins se centran principalmente
no seu entorno familiar.
A familia presenta unha situacin social
de illamento e non se relaciona nin cos

seus vecios nin cos seus familiares;
s veces incluso manteen relacins
conflitivas, provocando o rexeitamento.
Os membros da familia non empregan
e/ou rexeitan os Servizos Sociais.
Non respectan os bens pblicos.
Existe unha fusin entre o familiar e o
vecial. Non hai privacidade, a sa vida
pblica e sempre hai vecios no fogar.
D. RELACIN DA FAMILIA ACOLLEDORA CO MENOR E COA SA FAMILIA BIOLXICA
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Relacin entre o menor e os acolledores
Teen unha relacin positiva, amosan
en pblico un vnculo afectivo mutuo

(que exista antes do acollemento) e
cocense ben.
O menor recorre aos acolledores ante
problemas importantes.
Os acolledores comprenden a situacin
e caractersticas do menor e teen unhas
expectativas realistas sobre a duracin
do acollemento. Boa predisposicin ao
acollemento (aceptacin das sas obrigas).
Presenza dunhas estratexias educativas
axeitadas ao comportamento do menor.
Teen unha relacin difcil, xa que case
non se coecen e, polo tanto, hai unha

escasa vinculacin afectiva mutua.
O menor sntese nun conflito, por lealdade,
entre a familia biolxica e a acolledora,
existindo unha apropiacin indebida do
neno (os acolledores non deixan que
se relacione con outros familiares).
Aplicacin das estratexias educativas de
xeito inconsistente.
Presntase unha relacin negativa;
os acolledores non comprenden a

situacin do menor e non o apoian
nin aceptan.
Non existe un vnculo afectivo entre os
acolledores e o menor.
A familia acolledora ve o acollemento
como unha obriga.
Presenza dunhas inadecuadas
estratexias educativas.
Relacin do menor cos nenos que conviven na casa da familia acolledora
A relacin moi positiva, cooperativa
(non hai rivalidade nin competitividade)

e afectiva, cocense e lvanse ben.
Os nenos reciben dos adultos acolledores
a informacin sobre o acollemento acorde
coa sa idade.
A relacin do menor cos nenos difcil,
xa que case non se coecen, orixinando,

s veces, rivalidade e descalificaciones,
e outras, cooperacin e mnima expresin
de afectividade.
A relacin negativa e conflitiva (nalgns
casos violenta), s veces hai celos entre

os nenos.
Hai un desinters mutuo para coecerse.
Relacins entre os membros da familia acolledora
A relacin moi positiva, con mostras
de afectividade e respecto entre eles,

unha comunicacin fluida e un clima
de dilogo e de cooperacin.
A relacin basase na afectividade, na
capacidade da familia para resolver as
dificultades, na motivacin e intencin
de buscar axuda, recibila e asumila.
Os membros da familia falan do menor,
estn informados dos cambios e da
evolucin do proceso e, ao tempo,
falan co menor da situacin.
A relacin non nin de dilogo nin dunha Non hai relacin de afecto, hai unha falta
cooperacin axeitada, pero, se xurden
dificultades, son capaces de buscar e
asumir axudas para superalas.
total de dilogo e respecto mutuo e as

relacins estn impregnadas de rivalidades
e competencia.
A relacin de parella conflictiva entre
eles e/ou cos fillos (agresins fsicas ou
violencia domstica).
Discrepancia irreconciliable sobre as pautas
educativas e de coidado ao menor.
Existencia dunha relacin tan compacta,
que non permite a incorporacin de ningn
outro membro.
Aceptacin do menor polos membros da familia acolledora
Vontade clara de compromiso de todos
os membros da familia. Considraselle

un membro mis, participando en todas
as actividades e axudndoo, pero cando
hai dificultades e/ou limitacins no menor
se recoecen e aceptan.
Comprndese a situacin do menor (hai
unha relacin emptica) e as sas condutas
reprensibles e tense capacidade para
devolverlle aspectos positivos da sa
historia anterior.
Hai unha manifestacin slida de
afectividade hacia o menor.
A motivacin para o acollemento basase
nunha obriga moral e algns membros

da familia teen unha aceptacin parcial,
pero hai unha grande afectividade mutua.
Nun primeiro momento non comprenden
os sntomas de malestar do neno e negan
a dificultade que representa o proceso de
adaptacin, pero teen expectativas
positivas de cambio no menor en breve,
orixinando, s veces, que adopten unha
actitude educativa rxida ou extrema.
Os acolledores temen que o menor repita
a historia do seu pai/nai.
A maiora / toda a familia non acepta o
acollemento e rexeitan ao menor, xa que

a motivacin para o acollemento est
baseada nunha obriga moral, esixindo
ao menor responsabilidades inapropiadas
polo seu momento evolutivo, contexto e
historia persoal.
Non existe relacin entre os acolledores
e o menor, ou conflitiva e emprgase a
ameaza de rematar o acollemento ante
dificultades de convivencia.
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Relacin afectiva entre a familia acolledora e a familia biolxica
A relacin boa, hai un vnculo afectivo
entre ambas familias e tentan axudarse.

Existe unha comprensin da situacin e
unha aceptacin mutua e clara dos roles
e responsabilidades das partes.
Os pais biolxicos aceptan a situacin
e recoecen e respectan a labor dos
acolledores, ao tempo que stes entenden
e favorecen a participacin e, polo tanto,
a responsabilidade parental da familia
biolxica.
Transmtese a informacin da vida coti
do neno, hai unha boa comunicacin,
contactos, pactos e acordos, pensando
nas necesidades do menor.
Ambas partes aceptan a situacin, anda
que non existe un recoecemento o que

provoca, s veces, pequenas crises
(non hai expresins de afecto e amsase
unha actitude distante, o que dificulta as
negociacins para chegar a acordos, hai
descalificacins mutuas sen fundamento).
Existe unha relacin afectivo-conflitiva
entre ambas familias, mais o menor est
preservado do conflito; menos a familia
acolledora axdalle a manterse alleo a
ste, recibindo e asumindo axudas se
necesario.
A relacin de conflito, descalificacin e
rexeitamento explcito ou implcito dunha

ou ambas partes, xa que non hai unha
comprensin mutua da situacin de
acollemento.
Non existe disponibilidade a prestar
axuda e non se respectan os acordos
consensuados.
Os acolledores nganse a dar informacin
do menor familia biolxica.
Triangulacin do menor nos conflictos
dos adultos.
Contactos entre a familia acolledora e a familia biolxica
Os contactos entre a familia biolxica, a
de acollida, o menor e a Administracin

son frecuente, case cada da ou un par
de veces semana. Neles, a relacin
de cooperacin e boa comunicacin para
chegar a acordos. Deste xeito permtese
ou fomntase a participacin da familia
biolxica en acontecementos familiares
da familia de acollida e en aspectos da
vida do menor.
difcil establecer unha periodicidade,
xa que depende do caso; en xeral os

contactos mantense unha vez ao mes,
aproximadamente, pero hai dificultades
por parte de ambas familias para que se
produzan (s veces sanse estratexias
para obstaculizar as visitas ou contactos
programados), pero teen intencin en
resolvelas ou para recibir e asumir axuda.
Case non existen contactos e, se existen,
son espordicos e provocan conflitos.

Hai rivalidade entre as familias e
descualificacins intensas e frecuentes.
A familia biolxica non entende nin acepta
as medidas impostas.
Sitan ao menor nun conflito de lealdade
e non teen en conta as sas necesidades.
Non se respectan as decisins tcnicas
que se estableceron en beneficio do menor.
Aceptacin e comprensin da problemtica
Aceptacin e comprensin da problemtica Comprensin da problemtica da familia Nula aceptacin e comprensin da
real da familia biolxica, establecendo

medidas coherentes mesma.
A familia acolledora amosa comprensin
coa situacin dos pais biolxicos.
biolxica, pero non aceptacin da mesma,

orixinando reticencias da familia acolledora
hacia esta.
Dificultade da familia acolledora para
conectar emocionalmente co sufrimento
da familia biolxica.
Falta de recoecemento da familia
biolxica da axuda proporcionada pola
familia acolledora.
problemtica. Rexeitamento ante ela.

A familia acolledora non recoece as
limitacins persoais o as dificultades
polas que pasaron os pais biolxicos.
Comentarios excesivamente crticos e
rxidos da familia acolledora ao menor,
sobre a familia biolxica.
Colaboracin e axuda da familia acolledora familia biolxica
O grao de axuda e colaboracin pode
cualificarse como positivo na maiora dos

aspectos. En concreto, a familia acolledora
ten unha actitude positiva respecto
temporalidade do proceso de acollemento
e consciente da recuperacin do menor
por parte da familia biolxica, ofrecendo
a sa axuda (material e persoal) para que
resolva a sa problemtica (apoio emocional,
acompaamento no proceso...) e o menor
volte con ela.
A familia acolledora s ofrece axuda e/ou Implicacin negativa. A familia acolledora

colaboracin en situacins moi puntuais,
xa que hai unha mostra de cansanzo en
proporcionarlle axuda familia biolxica.
negouse reiteradamente a axudar

familia biolxica e a actitude agresiva
entre ambas familias, xa que os acolledores
creen que a situacin da familia biolxica
irreversible e que contraproducente
calquera tipo de axuda.
A familia acolledora boicotea os avances
de recuperacin da familia biolxica ata
o extremo de utilizar ao menor como
instrumento para retardar/evitar o
retorno do menor coa familia biolxica.
E. POSTURA ANTE O ACOLLEMENTO
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Motivacins e actitudes da familia acolledora para acoller
O sentimento de axuda. Viven o acollemento Viven o acollemento como unha imposicin Pouca ou ningunha motivacin; basase
como un xeito de axudar familia biolxica
e ao menor acollido e hai unha actitude
positiva ante a convivencia do menor na
familia de acollida (postura realista sobre
o acollemento).
e/ou obriga.
A familia compadcese da situacin do
menor.
nunha obriga moral.

O acollemento percbese como unha carga.
As expectativas da familia acolledora
sobre o menor estn moi desaxustadas
en relacin s sas caractersticas.
Coecemento da familia acolledora sobre o que significa o acollemento en familia extensa
A familia coece todos os aspectos e
caractersticas deste tipo de acollementos

e ten unha comprensin suficiente para
entender o que significa un acollemento.
Hai pouco coecemento de familias e/ou Existen ideas errneas ou un nulo

experiencias de acollemento, repercutindo
o non coecer suficientemente as implicacins
que comporta.
coecemento sobre acollemento

(os acolledores s o ven como un xeito
de que o menor non salga da familia).
Aspectos do acollemento que a familia ve como dficiles e actitudes ante as dificultades
Capacidade para identificar e recoecer
os posibles obstculos, predisposicin

para superalos (negociando alternativas
entre todos os membros da unidade
familiar) e disponibilidade para pedir
axuda, se fora necesario.
Capacidade limitada para identificar e
recoecer os posibles obstculos; viven

o acollemento como algo difcil, pero
teen unha actitude positiva para afrontar
os obstculos e disponibilidade para
pedir axuda aos tcnicos, en situacins
lmite, co que poden ir solucionndoos.
Incapacidade para identificar e recoecer
posibles obstculos; viven o acollemento

como algo difcil, e amosan incapacidade
para afrontar os problemas que xurden;
teen escasos recursos para afrontalos
e escasa disponibilidade para pedir axuda.
Actitudes ante as posibles visitas coa familia biolxica
Aceptacin total, valorando positivamente Actitude favorable, pero de desconfianza

o seu beneficio, tanto para a familia
biolxica como para o menor; deste
xeito faciltase a interaccin entre ambos.
ou medo (ante o descoecido/diferente

ou a non saber como reaccionar).
De xeito expreso, a relacin de respecto,
pero distante.
Actitude ante a reunificacin do menor coa familia biolxica
Clara comprensin de que o papel dos
acolledores temporal (ou pode selo) e

que a sa funcin non suplantar aos
pais biolxicos do menor. O seu traballo
e colaboracin consecuente con estes
principios.
Comprensin limitada do papel dos
acolledores respecto dos pais biolxicos

e do menor. Fundamentalmente presentan
dudas (que amosan) ante a imposibilidade
de asumir o retorno ou a despedida.
Rexeitamento total s visitas, non permitindo
os contactos. Hai serios problemas de

entendimento e colaboracin.
A familia biolxica non respecta as
actividades do menor e a familia acolledora
e impoen velo en calquera momento.
A familia acolledora contraria
reunificacin e pon obstculos para

acadala, xa que non ven adecuado o
retorno en ningn caso e o viven como
algo moi negativo. Existe unha nula
comprensin do papel temporal dos
acolledores no coidado do menor.
Aceptacin da familia biolxica do acollemento
Total aceptacin e comprensin da
situacin e do que representa.

Actitude moi favorable e ausencia de
conflitos familiares.
Actitude favorable, pero algo desconfiada Actitude abertamente contraria e moi

ou temerosa.
desconfiada ao acollemento por familiares.
Hai algns antecedentes non significativos Historial previo de serios enfrontamentos familiares.
de conflitividade familiar.
A familia non acepta as condicins do
acollemento e as sas obrigas.
Rivalidade entre acolledores e pais biolxicos.
Opinin e desexos do neno ante o acollemento
O menor est ledo de ir vivir cos acolledores, O menor non ten lazos afectivos moi
Ausencia de lazos afectivos, rexeitamento
xa que hai coecemento e lazos afectivos

entre eles. Ainda que lle doe separarse
da sa familia sntese acollido, querido
e con espazo na familia acolledora.
desenrolados coa familia acolledora e,

ainda que non quere separarse da sa
familia biolxica non a rexeita.
O neno non recoece ningunha conflitividade
familiar que xustifique esta medida.
ou conflitividade coa familia acolledora.

O neno sinte que os seus pais lle necesitan
para seguir vivindo.
F. COLABORACIN CO EQUIPO TCNICO DO PROGRAMA
FAVORABLE
RISCO
ALTO RISCO
Aceptacin da familia acolledora do seguimento dos tcnicos
Aceptan o seguimento e manteen un
grao elevado de colaboracin (movilzanse

para acadar o que se tea que necesitar
para atender ao menor de forma axeitada),
facilitan informacin importante e relevante
aos tcnicos sobre o desenvolvemento
do acollemento e recoecen a necesidade
de velar polo bo funcionamento do proceso.
Sntense controlados e/ou cuestionados Rexeitan totalmente o seguimento dos

polos tcnicos, non percibindo relacin
de axuda.
Aceptan o seguimento, pero facilitan ou
encubren informacin significativa.
tcnicos, dificultando o seu traballo

(ofrecen informacin contraria, non
queren suministrala, sentimento de
censura e non cumprimento das sas
indicacins).
RISCO
ALTO RISCO
G. SNTESE FINAL
FAVORABLE
Caracterizacin global da familia acolledora
Que a meirande parte dos seus indicadores A familia presenta dificultades, pero ten
sexan favorables e, sobre todo, que tean
unha grande capacidade de empata e
recursos persoais propios para facer
fronte s dificultades que vaian xurdindo.
A sa motivacin de axuda e non de
usurpacin.
posibilidades de cambio.
PUNTOS FORTES DA FAMILIA ACOLLEDORA
Que a meirande parte dos seus indicadores

sexan desfavorables e que fagan o
acollemento de xeito forzado, ou que a
sa motivacin sexa de separacin dos
pais biolxicos, cando se trata dunha
reunificacin, e que non tean capacidade
de proteccin cando se trata dunha
separacin.
PUNTOS DBILES DA FAMILIA ACOLLEDORA
H. INTERVENCIN COA FAMILIA ACOLLEDORA
FORMACIN
APOIO INDIVIDUAL (a algn membro do ncleo acolledor)
APOIO GRUPAL (familia acolledora e menor)
APOIO DOS SERVIZOS SOCIAIS DE BASE
DERIVACIN AOS RECURSOS DO ENTORNO SOCIO-COMUNITARIO
MEDIACIN

Guia Acollemento Familiar v2012

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Guia Acollemento Familiar v2012

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

acollemento familiar

e dos Equipos Tcnicos de Menores da Xunta de Galicia ......29

Coro Pieiro Vzquez

Que o acollemento familiar?

desenvolvemento da sa personalidade, debe crecer no seo da

proxenitores/titores e confaselle o seu coidado a unha persoa ou

acollemento de fins de semana) o acollemento unha medida de

O acollemento un recurso temporal

Non hai dous acollementos iguais.

Outros conceptos relacionados

Risco: situacin que se produce de feito cando a persoa menor

c) A utilizacin do castigo fsico ou emocional sobre o menor

evolucionar e derivar en desamparo do menor.

Desamparo: situacin que se produce de feito a causa do

Constiten situacins de desamparo, conforme a Lei 3/2011:

alimentarias, hixinicas ou de sade, sempre que supoa

O trastorno mental grave dos pais, titores ou gardadores

g) As condutas aditivas nas persoas da unidade familiar, en

A falta das persoas s que lles corresponde exercer as

consentimento ou tolerancia dos pais, ou persoas que

establecidos polas leis para a garda dos menores cando

Tutela: unha figura xurdica que leva consigo a asuncin de

e comprensible das causas que deron lugar intervencin da

ata que desaparezan as causas que a motivaron ou o caso

reguladora dos dereitos e liberdades dos estranxeiros en Espaa.

circunstancias, podan asumir a sa tutela, promoverase o

Garda: unha medida de proteccin do menor que supn

A solicitude de garda formulada polos pais, titores ou

circunstancias. No caso da garda asumida a peticin dos pais,

Ademais de todos estes conceptos, importante facer un breve

Acollemento residencial: comporta o ingreso dun menor nun

temporalmente, non poida proporcionarlle a sa propia

Adopcin: unha medida de proteccin dirixida ao menor

definitiva nunha familia distinta de orixe, establecendo unha

parentesco do menor coa sa familia de orixe, considerndose

A adopcin, pola contra, si extingue os vnculos de parentesco

(e que non obxecto do presente documento).

PROCEDEMENTO TCNICO DE VALORACIN E

Modalidades de acollemento familiar

1. En funcin da vinculacin entre o menor e a familia

Acollemento en familia extensa: o acollemento cunha

Acollemento en familia allea: o acollemento cunha

En funcin da finalidade do acollemento:

reunificacin do neno, nena ou adolescente coa sa

Permanente: medida de proteccin estable (anda que

aconsellen. un acollemento, en xeral, de maior duracin

autoridade xudicial a proposta de adopcin dun menor ou

anteriormente, esta modalidade non obxecto da

En funcin da forma de constitucin:

Administrativo: ditado por resolucin da xefatura territorial

Xudicial: ditado polo xuz, se algn dos pais ou titores non

Provisional: non podemos consideralo propiamente unha

Non remunerados: son acollementos en familia extensa

Remunerados: son acollementos aos que a Administracin

Normais: cando o menor non presenta ningunha

necesidade duns coidados ou atencins especiais.

caracterstica fsica ou psquica (minusvala grave,

En funcin do tipo de convivencia entre menor e acolledores:

De convivencia plena: os acolledores ocpanse as

De fin de semana e/ou vacacins: desenvlvese durante

De da/noite: o acollemento ten lugar durante o da,

Os acollementos de fins de semana/vacacins ou de da/noite

Que menores poden ser acollidos

Nas situacins de garda de feito das que se tea coecemento, tanto