Está en la página 1de 160

LALE TRKE RETM SET

Hazrlayanlar
Tuncay ZTRK
Sezgin AKAY
Salih GN
Ercan TADEMR
Murat CUMA
Ahmet YT
Hac mer AYYILDIZ
Kadir YILDIRIM
Adem ALIKAN
Mehmet ARMAAN
Ahmet KAMALAK
Erkan YILMAZ

Deerlendirme Kurulu
Ahmet GRDAL
Mehmet MJDE
Ahmet YILDIRIM

Kapak ve Sayfa Tasarm


Ayhan KARAKU
Murat ALTINDA
Turgay ABLAK

Yayna Hazrlk
Dilset Dizgi ve Grafik

Bu kitabn tamamnn ya da bir ksmnn, kitab yaynlayan irketin nceden izni


olmakszn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayt sistemi ile
oaltlmas, yaymlanmas ve depolanmas yasaktr. Bu kitabn tm haklar,
Copyright Srat Basm Reklamclk ve Eitim Aralar Sanayi Ticaret A.. ye aittir.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval
system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical,
photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the
Publisher.

Film k
S.G.S.M.

Bu kitabn hazrlanmasnda Trk Dil Kurumunun mla Klavuzu (2009) esas alnmtr.
ISBN: 978-9944-450-83-6

Basm Yeri ve Yl
Elma Basm
Halkal Cad. Nu: 164 B4 Blok
Sefaky-K.ekmece-STANBUL
Tel: +90 (212) 697 30 30
Mays 2012

Cumhuriyet Mah. Libadiye Cad.


Haminne emesi Sok.
Baran Merkezi Nu. 13 34696
SKDAR-STANBUL
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Telefon : +90 (216) 522 09 00 (Pbx)
Faks : +90 (216) 443 98 39

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

!
!
!
!
!
!
!
!
!

KTAPLARIN GENEL ZELLKLER


Ders kitab; Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Konuma, Yazma, Dil Bilgisi, zleme-Anlama, Deerlendirme, Oyun
Elence, Szlke ve Proje devi blmlerinden olumaktadr.
Kelimeler blmnde niteyle ilgili hedef kelimeler verilmitir.
Okuma-Anlama blmnde konuyla ilgili metinler ve diyaloglar verilmitir. Metinler iin zel fotoraflar ekilmitir.
Dinleme-Anlama blmnde kolaydan zora doru farkl dinleme metinleri verilmitir.
Konuma blmlerinde rencilerin gnlk hayatta kullanabilecekleri diyaloglar verilmitir. Bu blmdeki diyaloglar
resimlendirilmitir.
Yazma blmnde konuyla ilgili yazma etkinlikleri verilmitir.
Dil Bilgisi blmnde nitede retilecek dil bilgisi yaplar zet hlinde verilmitir. Dil bilgisinde kaynak kitap olarak
Prof. Dr. Zeynep Korkmazn Trkiye Trkesi Grameri adl eser esas alnmtr.
Ders kitabndaki dil bilgisi blm, retmenin yaplar bu blmden faydalanarak anlatmas iin konmamtr. Bu blm;
nitede hangi yaplarn retilecei konusunda retmene bilgi vermek amacyla konmutur.
retmen, dil bilgisi blmnde rencileri dil bilgisi kitabna ynlendirmeli ve konuyu dil bilgisi kitabn dikkate alarak anlatmaldr.
zleme-Anlama blmnde 3-4 dakikalk bir film ve bu filmle ilgili etkinlikler verilmitir. Bu blmn amac rencilerin
grsel ve iitsel olarak Trke renme becerilerini gelitirmektir. Bu blmdeki filmler ders kitabndaki konulara paralel
olarak senarize edilmitir. Filmlerin ekimi gerek meknlarda yaplmtr. Filmler; normal ve kontroll olmak zere iki farkl
ekilde seslendirilmitir.
Deerlendirme blmnde konunun geneliyle ilgili deerlendirme sorular bulunmaktadr.
Oyun-Elence blmnde konularla ilgili, rencileri elendirecek oyunlar hazrlanmtr.
Szlke blmnde niteyle ilgili isimler ve fiiller verilmitir.
Proje devi blmnde rencilerin niteyle ilgili yapacaklar proje devleri verilmitir.
alma kitab; Resimli Szlk, Kelimeler, Okuma-Anlama, Dinleme-Anlama, Yazma, Dil Bilgisi ve Deerlendirme blmlerinden olumaktadr.
alma kitabnn banda niteyle ilgili iki sayfalk Resimli Szlk blm bulunmaktadr. Bu blmde nitede geen en
nemli kelimeler resimli olarak verilmitir.
alma kitabndaki Okuma-Anlama ve Dinleme-Anlama blmndeki metinler de seslendirilmitir.
Dil bilgisi kitabnda, nitelerde ilenen konular ayrntl olarak anlatlm; nitelerde ilenen konularla ilgili pekitirici altrmalara yer verilmitir.
Dil bilgisi yaplarnn daha iyi kavranmasn salamak amacyla nitelerde anlatlan yaplar grsellerle desteklenmitir.
Lale Trke retim Setinin yurt dnda Trke retimine ok nemli bir yenilik getireceini umuyoruz.
DLSET YAYINLARI

Kitap HakkInda

KTAP HAKKINDA
Dnyann geni bir corafyasnda konuulan Trke, yurt iinde ve yurt dnda, zellikle yabanclarn renmeye altklar
dillerden biri olmutur. Yurt dnda Trke retmek amacyla, modern dil retim tekniklerine uygun ders kitaplarnn hazrlanmas
zaruret hline gelmitir.
Trkeyi en modern dil retim teknikleriyle retmeyi hedefleyen yaynevimiz 20 yldan beri yabanclara Trke retimi
konusunda almalar yapmaktadr. Dilset Yaynlarnn 130 lkede okutulan yaklak 150 paralk Trke retim setleri bulunmaktadr. Dilset Yaynlarnn yazarlar bu dokmanlar yurt dnda uygulamakta ve Trke retimi konusundaki tecrbelerini yeni eserlere yanstmaktadrlar. Dilset Yaynlar son yllarda blgesel farkllklara gre Trke retim kitaplar hazrlamaktadr. Bu almalardan biri de Lale Trke retim Setidir.
Lale Trke retim Seti, Avrupa Dil Kriterleri erevesinde, modern dil retim teknikleriyle hazrlanm, Trkeyi kolay ve
elenceli bir ekilde retmeyi hedeflemektedir. oklu zek kuramna uygun hazrlanan bu set 12-18 ya aralndaki Trkeyi yeni
renen rencilere hitap etmektedir.
Lale Trke retim Seti; Ders Kitab, alma Kitab, Dil Bilgisi Kitab, retmen Kitab, Okuma Kitaplar, Etkileimli CD,
Seslendirme CDsi ve Posterlerden oluan zengin bir ierie sahiptir.
Ders kitaplar 12 niteden olumaktadr. niteler kolaydan zora, yakndan uzaa ilkelerine gre rencilerin gnlk hayatta kullanabilecekleri konulardan ve etkinliklerden olumaktadr. Kitaplar renkli olup rencilerin ya seviyelerine uygun resim ve
fotoraflarla tasarlanmtr.
alma ve Dil Bilgisi kitaplar da resimlerle ve fotoraflarla desteklenmitir. Bu kitaplarda ders kitabndaki nitelerde ilenen
konularla ilgili etkinliklere yer verilmitir.

iindekiler

KELMELER
Sayfa 12-13

#$Kltrel Etkinlikler

Sinema / Sinemaya gitmek


Tiyatro / Tiyatroya gitmek
Konser / Konsere gitmek
Mze / Mzeye gitmek
Sergi / Sergiye gitmek
Panel / Panele gitmek
Kitap fuar / Kitap fuarna gitmek
Sayfa

#$Fobiler

Ykseklik fobisi
Uak fobisi
ne fobisi
Kalabalk fobisi
Kedi fobisi
Palyao fobisi

Festival / Festivale gitmek


Halk oyunlar gsterisi /
Halk oyunlar gsterisine gitmek
Opera / Operaya gitmek
Resim kursu / Resim kursuna gitmek
Mzik kursu / Mzik kursuna gitmek

"

"

24-25

Benimle Sinemaya Gelir


misin?
Kltrel Etkinlikler

Sayfa

Karanlk fobisi
Say fobisi
rmcek fobisi
Asansr fobisi
Ylan fobisi
imek fobisi

Sayfa

Ba ars
Mide ars
Nezle
Kzamk
Kulak ars

OKUMA-ANLAMA
Sayfa 14-15

"

Kemal Sunal

"

Yldz Tilbe

"

Kim Basinger

"

36-37

Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile


Rportaj

Sayfa

Boaz ars
ksrk
Di ars
Grip
Bel ars

26-27

38-39

"

Emre ve Annesi Hastanede

"

Asl Acil Serviste

#$Hastalklar
Sayfa

#$Bulular

Pusula
Matbaa
Bilgisayar
Otomobil
Teleskop
Ampul

Telefon
Uak
nternet
Cep telefonu
Hesap makinesi
Mikroskop

Sayfa

#$Alkanlklar

Dzenli olmak
Salkl beslenmek
Egzersiz yapmak
Kumar oynamak
Dank olmak
Dedikodu yapmak
Kitap okumak

#$Gelecekle lgili Planlar


4

Sayfa

Daktilo
Radyo
Telgraf
Televizyon

Hseyin Cahit Frat ile Rportaj

"

lk Uak

"

Elektrikli Bisiklet

Sayfa

Dilerini fralamak
Salksz beslenmek
Derse ge kalmak
Trnak yemek
Tartmak
Alay etmek

Hasan Bey ok Hasta

"

Emre Planl Bir nsandr

"

Serdar ok Sinirli Bir nsan

"

Aye alkan ve Doru


Szldr

Sayfa

niversiteyi bitirmek /
Mezun olmak
niversiteyi kazanmak /
niversiteye girmek

62-63

"

72-73

Tatile gitmek
Emekli olmak
Evlenmek
Albm yapmak
Zengin olmak
Yabanc dil renmek

50-51

"

60-61

Sigara imek
Planl olmak
Yksek sesle konumak
Kavga etmek
Erken kalkmak
Alkol kullanmak
Yalan sylemek
Sayfa

Ev almak
Para kazanmak
Araba almak
bulmak / e girmek
Yksek lisans yapmak
Takma girmek

48-49

"

"

"
"

74-75

Gelecekle lgili Nasl Bir Plann


Var?
yi Bir niversitede Okumak
stiyorum
yi Bir e Girmek stiyorum
Biz Avrupa Turuna kmak
stiyoruz

DNLEME-ANLAMA
Sayfa 16

"

Sinemaya Gidelim mi?

"

ki Kiilik Bilet Almak stiyorum

Sayfa

28

"

nllerin Fobileri

"

Erdem ve Arkadalar

Sayfa

"

40

Arkadam Elif Hasta

Sayfa

52

KONUMA
Sayfa 17

YAZMA
18-19

Kltrel Etkinliklerle lgili

Kltrel Etkinliklerle lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

Sayfa

29

Sayfa

Fobilerle lgili

Fobilerle lgili
Yazma Etkinlikleri

41

Sayfa

Hastalklarla lgili

Hastalklarla lgili
Yazma Etkinlikleri

53

Sayfa

"

Steve Jobs

Sayfa

"
"

"

Bulularla lgili
Yazma Etkinlikleri

Sayfa

65

Sayfa

Alkanlklarla lgili

Alkanlklarla lgili

Yalanc oban

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

76

Sayfa

77

Sayfa

"

Orhan Beyin Planlar

Gelecek Planlaryla lgili

Gelecek Planlaryla lgili

Herkesin Bir Plan Var

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

43

Sayfa

44

Hastalklarla lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

55

Trke Cmle Yaps ve


Cmlenin geleri
Etken at

"

Edilgen at

"

Ettirgen at

Sayfa

67

te at

"

Dnl at

"

Aktarma Cmleleri

Sayfa

Sayfa

56

Bulularla lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

"

78-79

32

Fobilerle lgili

Sayfa

66-67

Meltem ile Gnl

Sayfa

"

64

Bulularla lgili

Sayfa

zleme-Anlama Etkinlikleri

Zarf-Fiil

54-55

Konuma Etkinlikleri

31

Sfat-Fiil

Sayfa

"

"

zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

"

ZLEME-ANLAMA
Sayfa 20

Kltrel Etkinliklerle lgili

sim-Fiil

42-43

Konuma Etkinlikleri

Sayfa

"

30-31

Konuma Etkinlikleri

Sayfa

DL BLGS
Sayfa 19

Sayfa

Sayfa

68

Alkanlklarla lgili

79

"

Tezlik Fiili

"

Yaklama Fiili

"

zne-Yklem Uygunluu

zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

80

Gelecek Planlaryla lgili


zleme-Anlama Etkinlikleri

iindekiler

KELMELER
Sayfa 84-85

#$lanlar

lan
Kiralk
grmesi
Tecrbeli (Deneyimli)
Randevu
Maa
Reklam

Tercman
Salk - Bakm
zel ders
Satlk
Elektronik
Aday
z gemi
Sayfa

#$Medya

Kameraman
ar merkezi
Faks
Gazete
nternet
Dergi
Uydu

#$Dn Bugn Yarn

#$Biyografi

#$Farkl Kltrler

El sanatlar
Turistik eser
Tarih yer
Turist
Mill giysi
Turizm
Modern giysi

#$Tatil
6

Kumsal (Plaj)
Hamam
Bilet
Harita
Sahil
Yolculuk (Seyahat)

Zirve naattan Konyada Bir lk

"

zel Ders

"

"

"

"

108-109
Trafik kazas
Robot
Uzaktan retim
Nfus
Atl araba

Dnyann En ok Gezen
Trkleri
Bu Dil Olimpiyatna Tam 140
lke Katlyor
letiim Aralar

Teknolojideki Gelimeler

"

Eitim

"

Ulam

"

Alveri

Sayfa

122-123

"

Rportaj

"

Mustafa Kemal Atatrk

"

Mehmet Akif Ersoy

"

Mimar Sinan

132-133

Sayfa

134-135

"

Farkl Kltrler

"

Suman Kurbanova

"

Nafisa Ahmet

"

Haris Berkovi

144-145

Sayfa

Bavul
Sauna
Tatil ky
Deniz
Pasaport
Otel

110-111

"

120-121

Tur
Pusula
Resepsiyon
Kaplca
Festival
Yayla

98-99

Gemiten Gnmze letiim


Aralar

Sayfa

Dviz
Tren
Rehber
Tarih eser
Yemek kltr
Kutlama

Sayfa

Grmesi

"

Sayfa

Edebiyat
Politikac
air
Bilim
Sinema
Asker

Sayfa

"

96-97

letiim
Kredi kart
Ulam
Deney
Gezegen

Sayfa

Mimar
Sanat
Politika
Yazar
Tiyatro
Mzik

Giyim - Aksesuar
Emlak
nsan kaynaklar
mdr
Vasta (Ara)

Program yapmcs
Canl yayn
Uydu alcs
Gazeteci
Sunucu
Muhabir
Ke yazar
Sayfa

Uzay
Ameliyat
Eitim
Bilim adam
Teknoloji

OKUMA-ANLAMA
Sayfa 86-87

146-147

"

Tatil Plan

"

Osmann Tatil Plan

"

Selinin Tatil Plan

"

merin Tatil Plan

DNLEME-ANLAMA
Sayfa 88

KONUMA
Sayfa 89

YAZMA
90-91

DL BLGS
Sayfa 91

Sayfa

"
"

Tercman Aranyor

"

Plan

lanlarla lgili

lanlarla lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

"

"

Sayfa

"
"

Mehmet Ali Birand


Ekrem Dumanl

Sayfa

"

124

Lionel Messi

Sayfa

"

112

Dnden Bugne Teknolojinin


Geliimi

Sayfa

"

100

136

Trke Olimpiyatlar Kltr


leni Renkli Grntlere
Sahne Oldu

Sayfa

148

"

Trkiye Turu

"

Bo Odanz Var m?

Sayfa

101

Sayfa

102-103

Medyayla lgili

Medyayla lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

Sayfa

113

Sayfa

imdiki Zamann Hikyesi


Duyulan Gemi Zamann
Hikyesi

lanlarla lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

Gelecek Zamann Hikyesi

Sayfa

103

"

Geni Zamann Hikyesi

"

Dilek-art Kipinin Hikyesi

"

Gereklilik Kipinin Hikyesi

114-115

ZLEME-ANLAMA
Sayfa 92

Sayfa

115

Sayfa

104

Medyayla lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

116

nsanln Dnden Bugne

nsanln Dnden Bugne

"

imdiki Zamann art

Geliimiyle lgili

Geliimiyle lgili

"

Grlen Gemi Zamann art

Geliimiyle lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

"

Duyulan Gemi Zamann art

zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

125

Sayfa

126-127

Sayfa

127

Biyografiyle lgili

Biyografiyle lgili

"

Geni Zamann art

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

"

Gelecek Zamann art

Sayfa

137

Sayfa

138-139

Kltrlerle lgili

Kltrlerle lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

Sayfa

149

Sayfa

Sayfa

139

"

imdiki Zamann Rivayeti

"

Gelecek Zamann Rivayeti

"

Geni Zamann Rivayeti

150-151

Sayfa

151

nsanln Dnden Bugne

Sayfa

128

Biyografiyle lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

140

Kltrlerle lgili
zleme-Anlama Etkinlikleri

Sayfa

152

Tatille lgili

Tatille lgili

"

Gereklilik Kipinin Rivayeti

Tatille lgili

Konuma Etkinlikleri

Yazma Etkinlikleri

"

Dilek-art Kipinin Rivayeti

zleme-Anlama Etkinlikleri

TRK DL: DNYA DL


Prof. Dr. kr Halk Akaln
Bugn yaklak 220 milyon konuuru bulunan Trk dili, Mool ve Manu-Tunguz dillerinin de yer ald Altay dil ailesinin en

Neden Trke?

fazla konuura sahip koludur.


Trk Dilinin Ksa Tarihi
Trk yaz dilinin tarihi VII. ve VIII. yzyllarda Orhon vadisinde dikilmi olan yaztlarla balar. Gerek Orhon Yaztlarnda kullanlm olan gelimi ve ilek dil gerekse komu lke kaynaklarnda yer alan bilgiler, Trk yaz dilinin balangcnn ok daha eskiye
gittiini gsterir. Yakn dnemde bulunan yeni yaztlarn okunmas Trk yaz dilinin tarihini daha da gerilere gtrmemizi salayacaktr. Ayrca karlatrmal ses ve biim bilimi almalar ve dier dillerdeki alnt szlerden Trkenin yann ortaya konulmas
yolunda nemli veriler elde edilmitir. Trkeden Smerceye gemi olduu kantlanan 168 Trke kkenli szck, Smerce ile
Trkenin yat olduu grnn gelitirilmesini salamtr. Esik kurgan buluntular arasnda yer alan ve M 4nc yzyla ait
olduu saptanan bir anaktaki Orhon yazsna benzer harflerle yazlan iki satrlk yaznn en eski Trke metin olduu bilinmektedir.
in yllklarndaki bir Hun atna ait iki dize ile birka szck MS 4nc yzyl Trkesi hakknda fikir vermektedir. Ancak,
edeb metin niteliindeki ilk byk metinler Tonyukuk (725), Bilge Kaan (731) ve Kl Tigin (732) adna dikilmi olan Gktrk
Yaztlardr. Trk dilinin ilk szl ve dil bilgisi kitab Divan Lugatit-Trk ise 1072 ylnda Kgarl Mahmud tarafndan yazlmtr.
Yaklak 9 bin sz ieren eser, yalnzca bir szlk, yalnzca bir dil bilgisi kitab deil, ayn zamanda Trk yaz dilinin ve azlarnn ele alnd, kltr deerlerinin kayda geirildii antsal bir kaynaktr. Kgarl Mahmud; Karahanl, Uygur, Ouz, Kpak, Krgz
ve dier akraba topluluklarnn sz varln bir araya getirerek hazrlad eserine Divan Lugatit-Trk, yani Trk Leheleri Szl
adn vermitir. Kgarl Mahmudun yirmiyi akn yaz dilini ve azn Trk ad altnda toplamas, bilimsel bir gereklii ortaya koymaktadr. Byk lde ortak dil gelerine dayanan bu yaz dilleri ve azlar, zaman ierisinde kendi i gelimelerini srdrerek
bugn yaz dilleri ve resm diller hline gelmilerdir.
Trk Dilinin Corafyas
Yaylma alan Kuzey Buz Denizinden balayp Hindistann kuzeyine, in Halk Cumhuriyetinin ilerinden Avrupann en u noktasna kadar uzanan yaklak 12 milyon kilometrekarelik bu corafyada en geerli dil, Altay dil ailesinin en byk kolu olan Trk
dilidir.
19uncu yzylda nl Trkolog . H. Vmbry, Trk dilinin yaylma alannn geniliini yapt gezi srasnda grm ve
Balkanlardan Manuryaya kadar yolculuk yapacak bir kiinin Trk dilini bilmesi durumunda bu yolculuunu en kolay bir biimde
yapabileceini, nk bu corafyada en geerli dilin Trk dili olduunu sylemiti. Bugn bu alan daha da genilemitir. zellikle
1960l yllardan itibaren almak ve okumak bata olmak zere eitli nedenlerle endstrilemi Avrupa lkelerine Trklerin
gmesi sonucunda Trk dilinin yaylma alan Balkanlar da aarak Atlas Okyanusu kylarna ulamtr.
Trk dili, younluu Orta Asya ve Orta Douda bulunan ve en azndan son bin yldr yerleik halklar hlinde olan; Trkiye
Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliinden bamszlam Azerbaycan, Trkmenistan, zbekistan, Kazakistan, Krgzistan gibi Trk
Cumhuriyetleri, Balkan lkeleri, Rusya Federasyonu, ran, Irak, Afganistan, in Halk Cumhuriyeti gibi devletler iinde konuma dili
veya yaz dili olarak yaayan yirmi yaz dili koluna ayrlmaktadr.
te yandan byk ounluu Trkiye Cumhuriyeti vatanda olan ve Avrupa Birlii lkelerine yerleen yaklak 6 milyon Trk
bulunmaktadr. Avrupa Birlii yesi olmayan baz Avrupa lkelerinde de nemli lde Trk nfusu bulunmaktadr. Bu nfusun
nemli bir blm, yaad lkenin vatandadr. Ayrca Avrupa Birliinin yeni yelerinden Romanyada, zellikle de Bulgaristanda
8

bu lkelerin vatanda olarak ok sayda Trk yaamaktadr. Makedonya, Kosova gibi dier lkelerdeki yerleik Trklerle birlikte
btn Avrupa ktasndaki Trk nfusun 7 milyonu at dnlmektedir. Avrupadaki bu nfusun tamamnn dili Trkiye
Trkesidir. Bu lkelerde Trkler tarafndan yaymlanan gazeteler, dergiler, kitle iletiim aralar Trkiye Trkesini kullanmaktadr.
eitli dnemlerde Arabistan yarmadasndaki ve Kuzey Afrikadaki lkelere; Gney ve Kuzey Amerika ktasnda bata ABD
olmak zere eitli lkelere ve Avustralyaya yerleen konuurlar sayesinde, bugn Trk dili dnyann drt bir kesinde yaayan,
konuulan, kullanlan dil konumuna ulamtr. Uydudan yaplan radyo ve televizyon yaynlar, a ortamnda yaynclk, yurt dnda
da yaymlanan gazetelerimiz ve dergilerimiz, retim kurumlar ve kurslar araclyla bugn Trk dili yeryznde etkin bir biimde
ilevini srdren dil konumuna ulamtr.
Ana Dili Konuurlarna Gre Diller ve Trk Dili
Dillerin nfus sralamas ana dili (birinci dil), ikinci dil, yabanc dil konuurlar bakmndan birka lt gz nnde bulundurularak yaplmaktadr. Ana dili, birinci dil, ikinci dil ve yabanc dil olarak konuurlar bakmndan ngilizcenin 2 milyara yaklaan
bir konuuru olduu kestiriminde bulunulmaktadr. Ana dili konuurlar bakmndan yaplan sralamalarda ise ince farkl leheleri
olmasna karn birinci dil olma zelliine sahiptir. Birbirinden ses, biim ve sz varl zellikleri bakmndan ayrlan sekiz ayr
lehesiyle incenin, pek ok lehesinin yan sra Urduca ile birlikte Hintenin tek dil kabul edildii ve buna gre dnyada en fazla
konuuru bulunan diller sralamasnda incenin birinci, Hintenin drdnc dil kabul edilmesi karsnda Trk dili de 220 milyona
ulaan konuuruyla sralamada tek bir dil olarak kabul edilmelidir. Bu ltlerle Trk dili dnyada en fazla konuuru bulunan diller
arasnda beinci srada yer almaktadr.

ince

1.300.000.000 Sekiz lehesiyle birlikte

ngilizce

427.000.000

spanyolca

266.000.000

Hinte

260.000.000 Btn leheleriyle ve Urduca ile birlikte

Trk dili

220.000.000 Btn leheleriyle birlikte

Arapa

181.000.000 Btn leheleriyle birlikte

Portekizce

165.000.000

Bengalce

162.000.000

Rusa

158.000.000

Japonca

124.000.000

Almanca

121.000.000

Franszca

116.000.000

Dnyada Trk Dilinin retimi


Ana dili konuurlar dnda Trk dili lehelerinin birinci dil, ikinci dil veya yabanc dil konuurlar da bulunmaktadr. zellikle Trkiye Trkesinin pek ok lkede konuuru olduu saptanmtr. Ethnologue verilerine gre Trkiye Cumhuriyeti dnda 34
lkede Trkiye Trkesi konuuru bulunmaktadr. Konuur nfusunun yan sra Sovyetler Birliinin dalmas, Krfez Sava gibi
yakn tarihte yaadmz olaylar, Trkiye Cumhuriyetinin blgesinde ve dnyadaki nemini artrm, Trkiye ekim merkezi hline
gelmitir. Bu gelimeler, Trkiye Trkesinin Trk cumhuriyetlerinde ve dier lkelerde retimi konusunda eitli aamalardaki
yeni retim kurumlarnn, niversitelerde yeni blmlerin kurulmasn ve zel dershanelerde kurslarn almasn salamtr.
lkelerdeki Trk nfusun younluuna ve isteme gre ortaretim kurumlarnda Trkenin retildii seksen yedi lke bulunmaktadr. En az bir ortaretim kurumunda Trkenin retildii bu lkeler unlardr: ABD, Afganistan, Almanya, Angola, Arjantin,
Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Banglade, Belika, Benin, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina-Faso,
Burma, ad, ek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvator Ginesi, Endonezya, Etyopya, Fas, Fildii Sahilleri, Filipinler, Fransa, Gabon,
Gana, Gine, Gney Afrika Cumhuriyeti, Gney Kore, Grcistan, Hindistan, Hollanda, Irak, ngiltere, Japonya, Kamboya, Kamerun,
Kanada, Kazakistan, Kenya, Krgzistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kosova, Laos, Letonya, Liberya, Litvanya, Macaristan,
Madagaskar, Makedonya, Malavi, Maldiv Adalar, Malezya, Mali, Meksika, Moolistan, Moldova, Moritanya, Mozambik, Nepal,
Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Pakistan, Papua Yeni Gine, Polonya, Romanya, Rusya, Senegal, Srbistan, Sri Lanka, Sudan,
Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Tayvan, Togo, Trkmenistan, Uganda, Ukrayna, rdn, Vietnam, Yemen.
Baz lkelerde ortaretim kurumlarnda Trkenin retilmesinin yan sra zel kurslarda da talebe gre Trke retilmektedir. Kurslarnda Trkenin retildii krk alt lke saptanmtr. Bu lkeler unlardr: ABD, Almanya, Belika, Beyaz Rusya, BosnaHersek, Bulgaristan, Cezayir, in, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Grcistan, Hollanda, Irak, ngiltere, rlanda, spanya,
sve, svire, talya, zlanda, Japonya, Krgzistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Lbnan, Lksemburg, Makedonya, Malta, Meksika,
Msr, Moolistan, Norve, Peru, Polonya, Portekiz, Rusya, Singapur, Slovakya, Slovenya, ili, Trkmenistan, Vietnam, Yunanistan.
Dokuz lkede Trke retiminin yapld niversite bulunmaktadr. Bu lkeler unlardr: Arnavutluk, Azerbaycan, BosnaHersek, Grcistan, Irak, Kazakistan, Krgzistan, Romanya, Trkmenistan.
Bnyesinde Trke retilen, Trk dili ve edebiyat aratrmalarnn yapld, Trkoloji blmlerinin bulunduu yirmi sekiz
lke vardr. Bu lkeler unladr: Almanya, Avustralya, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Endonezya, Fildii
Sahilleri, Grcistan, Irak, ran, sve, Japonya, Kamerun, Kazakistan, Krgzistan, Kolombiya, Kosova, Litvanya, Macaristan, Msr,
Moldova, Romanya, Rusya, Trkmenistan, Ukrayna, Venezuela, Yemen.
Sonu
Bugn Trk dili, yaklak 12 milyon kilometre karelik bir alanda 220 milyon nfusun konutuu, yze yakn lkede retiminin
yapld, kkleri tarihin en eski dnemlerine kadar uzanan, 600 bini akn sz varlna sahip bir dnya dilidir. Gemii boyunca
inceden Farsaya, Arapadan Macarcaya kadar pek ok dille etkileim ierisine girmi olan Trk dilinin bir kolu olarak yalnzca
Trkiye Trkesinin dnya dillerine verdii szcklerin says 11 binin zerindedir. Genel Trk dili olarak dier dillere verdiimiz
szck says ise 20 binin zerindedir. zellikle giyim, yiyecek, askerlik bata olmak zere hemen her alanda ok sayda Trk dili
kkenli szck ile tarihte ve bugn Trk soylu halklarn yaad corafyalardaki Trk dili kkenli ok sayda yer ad dnya dillerinde
varln bugn de srdrmektedir.
Dnyann hemen her blgesinde retimi yaplan, bilimsel aratrmalara konu olan, dnya dillerine katkda bulunan Trk dili,
en yaygn ve en kkl dnya dillerinden biridir.

10

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

12

1. Sinema / Sinemaya gitmek

5. Sergi / Sergiye gitmek

2. Tiyatro / Tiyatroya gitmek

6. Panel / Panele gitmek

3. Konser / Konsere gitmek

7. Kitap fuar / Kitap fuarna gitmek

4. Mze / Mzeye gitmek

8. Festival / Festivale gitmek

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.


9. Halk oyunlar gsterisi / Halk oyunlar gsterisine gitmek
10. Opera / Operaya gitmek

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.


4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

rnekleme

11. Resim kursu / Resim kursuna gitmek


12. Mzik kursu / Mzik kursuna gitmek

A: Ne tr kltrel etkinliklere katlrsn?


B: Genellikle konsere giderim.

10

11

12

13

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

BENMLE SNEMAYA GELR MSN?


Emre : Merhaba Osman, naslsn?
Osman : Sa ol Emre. yiyim. Sen naslsn?
Emre : Eh, yle byle. Bu akam ne yapyorsun? Bir iin
var m?
Osman : Hayr, yok. Niin sordun?
Emre : Elimde sinema iin iki kiilik bilet var. Benimle
gelmek ister misin?
Osman : Olabilir. Hangi filme gideceiz?
Emre : New Yorkta Be Minare filmine.
Osman : Saat kata?
Emre : Saat sekizde.
Osman : Hangi sinemada?
Emre : skdar Kltr Sinemalarnda.
Osman : Olur, gelirim. Saat kata, nerede bulualm?
Emre : Akam saat yedi buukta, skdar sahilinde bulualm.
Osman : Tamam, akam yedi buukta sahilde buluuruz.
Emre : Kendine iyi bak. Grmek zere.
Osman : Grrz.

1.2 Doru cevab diyaloa gre iaretleyiniz. (%)


1. Osmann bugn ...................
ii var.
mzik kursu var.

3. Emre ve Osman ................... buluacaklar.


ii yok.
dersi var.

sahilde
okulda

parkta
sinemann nnde

2. Emre bu akam ................. istiyor.


tiyatroya gitmek
sinemaya gitmek

konsere gitmek
kitap fuarna gitmek

1.3 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Osman, bu akam megul deil.


) Osman, Emreyi sinemaya davet ediyor.
) Film saat sekizde balyor.
) Emre ve Osman, saat yedide buluacaklar.
) Emre ve Osman, Av Mevsimi filmini seyredecekler.

rnekleme
1. A: Tiyatroya gider misin? 2. A: Hi resim sergisine gittin mi?
B: Evet, ara sra giderim.
B: Evet, gittim.
Hayr, gitmem.
Hayr, gitmedim.
14

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.


Erturul Erkii

Prof. Dr. lhan zkeeci

Sanat; Trk Sanat Mzii, Trk


Halk Mzii ve Trk Tasavvuf
Mzii trlerinde arklar
syleyecektir.

ok sayda bilimsel alma yapt.


Yurt iinde ve dnda Sevgi
Dilinden Hikyeler adnda birok
sergi at. Sanat, bu sergisinde
ok deerli eserlerini sergileyecektir.

Yer: Altunizade Kltr ve Sanat Merkezi

Yer: nalan Kltr ve Sanat Merkezi

Tarih: 23 ubat Pazartesi Saat: 14.00

Tarih: 24 ubat Sal Saat: 16.00

Prof. Dr. Nevzat Tarhan

stasyon

nl psikolog, ocuk eitimi


konusundaki grlerini
anlatacaktr.

Hikye, bir istasyonda geiyor.


80 dakikalk oyunda yedi oyuncu
oynuyor. Oyunun tr dramdr.

Yer: Burhaniye Kltr ve Sanat Merkezi

Yer: amlca Kltr ve Sanat Merkezi

Tarih: 25 ubat aramba Saat: 11.00

Tarih: 26 ubat Perembe Saat: 18.30

New Yorkta Be Minare

Anadolu Atei

Olay, New Yorkta gemektedir.


Filmin tr aksiyon ve dramdr.
Filmde iki polis memuru,
bir suluyu yakalamak iin
Trkiyeden New Yorka gider.

Gsteri, Dou ve Bat kltrlerinin


bulumasn anlatmaktadr.
Gsterinin ynetmeni Mustafa
Erdoandr.

Yer: engelky Kltr ve Sanat Merkezi

Yer: Balarba Kltr ve Sanat Merkezi

Tarih: 27 ubat Cuma Saat: 16.00

Tarih: 28 ubat Cumartesi Saat: 19.30

2.2 Aadaki tabloyu metinlere gre doldurunuz.


Ne?
Erturul Erkii (Konser)
Prof. Dr. lhan zkeeci (Sergi)
Prof. Dr. Nevzat Tarhan (Konferans)
stasyon (Tiyatro Oyunu)
New Yorkta Be Minare (Film)
Anadolu Atei (Gsteri)

Nerede?

Hangi gn?

Saat kata?

2.3 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Erturul Erkii, hangi trlerde ark syleyecek?
................................................................................
2. Sevgi Dilinden Hikyeler adl sergiyi kim ayor?
................................................................................
3. stasyon adl oyunda ka kii oynuyor?
................................................................................

4. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ocuk eitimi konusundaki grlerini nerede anlatacak?
................................................................................
5. New Yorkta Be Minare filminin tr nedir?
................................................................................
6. Anadolu Atei neyi anlatyor?
................................................................................

15

Dinleme - Anlama

1. Dinleyiniz ve duyduunuz cmle numarasn uygun kutucua yaznz.

2. Diyalou dinleyiniz.

4. Diyalou dinleyiniz.

3. Dinleyiniz ve uygun kelimeyi yuvarlak iine


alnz.

5. Tekrar dinleyiniz ve aadaki sorular cevaplaynz.

1. Muratn cumartesi gn / hafta sonu bir ii yok.


2. Mehmet henz bir plan / program yapmam.
3. Mehmet / Murat, Murata / Mehmete sinemaya
gitmeyi teklif ediyor.
4. Murat ve Mehmet sinemaya gitmekten vazgeiyorlar. nk btn salonlar / seanslar dolu.
5. Mehmet ile Murat resim sergisine / tiyatro oyununa gitmeye karar veriyor.
6. nden Giden Atllar oyunu saat te / drtte.

16

1. Ahmet Bey, ka kiilik bilet almak istiyor?


....................................................................................
2. Ahmet Bey, hangi filme gitmek istiyor?
....................................................................................
3. Ahmet Bey, hangi gn sinemaya gitmek istiyor?
....................................................................................
4. Ahmet Bey, hangi seanstaki filme gitmek istiyor?
....................................................................................
5. Ahmet Bey, demeyi nasl yapyor?
....................................................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A:
B:
A:
B:
A:

Kltrel etkinliklerden holanr msn?


Evet.
En ok hangi tr etkinliklerden holanrsn?
Tiyatrodan ve sinemadan holanrm. Sen?
Ben hat sanat sergilerinden holanrm.

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

Mzeye ve sergiye gitmek


Konsere gitmek

2.

Festival ve panele gitmek


Mzik kursuna gitmek

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A:
B:
A:
B:

En son ne zaman sinemaya gittin?


ki hafta nce gittim.
Film nasld?
ok gzeldi.

5. Aadaki film afii hakknda konuunuz.


1. Filmin barol oyuncular kimlerdir?
2. Filmin yapmcs kimdir?
3. Filmin tr nedir?

4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Tiyatroya gitmek
1. Geen hafta
Elenceli

Konsere gitmek
2. ki gn nce
Skc

Yapm
: 2005
Tr
: Dram
Sre
: 108 dakika
Ynetmen : aan Irmak
Oyuncular : etin Tekindor, Fikret Kukan,
Hmeyra, erif Sezer
Senaryo : aan Irmak

17

1. rnekteki gibi yeni diyaloglar yaznz.

Yazma

A: Nereden geliyorsun?
B: Sinemadan geliyorum.
A: Film nasld?
B: ok duygusald.

A:
B:
A:
B:

.......................................................?
.......................................................
.......................................................?
.......................................................
resim sergisi / resimler / ilgin

A:
B:
A:
B:

.......................................................?
.......................................................
.......................................................?
.......................................................
tiyatro / oyun / komik

2. Gittiiniz bir kltrel etkinlii anlatnz.


Hangi etkinlie gittiniz?
Ne zaman gittiniz?
Kimle gittiniz?
Etkinlik neredeydi?
Etkinlik nasld?

...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................

3. Aadaki tabloyu kendinize gre doldurarak rnekteki gibi cmleler yaznz.


Sinemaya gitmek
Tiyatroya gitmek
Kitap fuarna gitmek
Resim sergisine gitmek
Konsere gitmek
Operaya gitmek
Konferansa gitmek

Her zaman Genellikle Sk sk Bazen Asla / Hibir zaman


%

1.
2.
3.
4.
5.

rnek: Genellikle sinemaya giderim.


........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................

4. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ...............................................................................?
Arabalar 3 filmi, gelecek ay gsterime girecek.
2. ...............................................................................?
Hafta sonu resim kursuna gideceim.
3. ...............................................................................?
Bu haftaki konferansn konusu Bilim ve nsan.
18

4. ...............................................................................?
stasyon oyunu ok gzeldi.
5. ...............................................................................?
Film, retmen-renci ilikilerini anlatyor.
6. ...............................................................................?
Evet, konseri ok beendim.

5. Aadaki sorular tabloya bakarak cevaplaynz.


NASREDDN HOCA
(Tiyatro Oyunu)
Ynetmen: Mehmet Sakl
Sre: 50 dakika
Tarih: 6 Mart Sal
Saat: 16.30
Yer: amlca Kltr Evi

TRKLER GED
(Konser)
Sanat: Kubat
Sre: 90 dakika
Tarih: 7 Mart aramba
Saat: 19.00
Yer: Kadky Sanat Evi

KADIN VE ALE
(Konferans)
Konumac: Nevzat Tarhan
Tarih: 8 Mart Perembe
Saat: 15.00
Yer: mraniye Kltr
Saray

1. Sinema kltrel bir etkinliktir.


................................................................................
2. Van Gogh, nl bir ressamdr.
................................................................................
3. Cumartesi gn kitap fuarna gideceiz.
................................................................................
4. Bugn okulda eitim konulu bir konferans var.
................................................................................
5. stanbul Caz Festivali yarn balyor.
................................................................................
6. Kltrel etkinliklere katlmaktan holanrm.
................................................................................

1. Filmin ad nedir?
...................................................................................
2. Film hangi seanslarda gsterilecek?
...................................................................................
3. Konseri kim verecek?
...................................................................................
4. Konser ka dakika srecek?
...................................................................................
5. Nasreddin Hoca oyunu, hangi tarihte sahnelenecek?
...................................................................................
6. Oyunun ynetmeni kimdir?
...................................................................................
7. Konferans kim verecek?
...................................................................................
8. Konferans ne hakkndadr?
...................................................................................
1

SM - FLLER

Ekleri: -mAk, -mA, I / U

-m
mak, -m
mek
Yazmak
Gitmek

Gzel sanatlar: Seramik, resim, heykel, hat


Sahne sanatlar: Tiyatro, bale, opera, dans
Edebiyat: Kitap, iir dinletisi, sylei
Mzik: Konser

BLDRME EKLER

Yapl: sim + Bildirme Eki


Bildirme Ekleri: -DIr / -DUr, -DIrlAr / -DUrlAr

rnek:
-m
ma, -m
me
Okuma
Gelme

Not

Yapl: Fiil + sim-Fiil Eki + (sim ekim Eki)

Dil Bilgisi

SAVA ATI
(Film)
Seanslar: 13.30 / 16.30 / 19.00
Tarih: 5 Mart Pazartesi
Yer: skdar Kltr
Sinemalar

6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.

-, -ii, -uu, -
Al
Geli
Oturu
Gr

Her gn saat ikide okuma saatimiz var.


Sinemaya gitmek iin evden ayrld.
Biletleri giriteki gielerden alacaksnz.

rnek:
renci - dir & rencidir
souk - dur & souktur
O imdi retmendir.
Sanrm Ankarada hava scaktr.

Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3


10a baknz.
sayfa 6-1

19

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Ne kadar sklkta kltrel etkinliklere katlrsnz?
Haftada bir
Ylda bir
ki haftada bir
Ne zaman vakit bulursam
Ayda bir
Hibir zaman

2. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Emre nerede?
...................................................................................
2. Emre ne yapyor?
...................................................................................

2. Genellikle ne tr etkinliklere katlrsnz?


Tiyatro
Sinema
Konser
Sergi
Fuar
Sylei / Sohbet
3. Kltrel etkinlikleri genellikle nereden takip edersiniz?
Bror ve dergilerden
Reklam panolarndan ve afilerden
Televizyon veya radyo reklamlarndan
E-posta veya internetten

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
Osman : Merhaba Emre. Ne .............................?
Emre : Kltrel etkinlik ........................... bakyorum.
Kltrel etkinliklerden holanr msn?
Osman : Evet.
Emre : En ok hangi ....................... etkinliklerden
holanrsn?
Osman : ................................. ve sinemadan holanrm.
Sen?
Emre : Ben de sinemadan holanrm.

2. Seyrediniz ve uygun seenei iaretleyiniz. (%)


D

1. Osman, Ali ve Emre, cumartesi gn


sinemaya gidecekler.
2. Onlar Zoraki Kral adl filme gidecekler.
3. Film, saat bete balyor.
4. Film, Kadky ART Sinemasnda.
5. Osman ve Emre, otobs duranda buluacaklar.

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
Kimler gidecek?

20

Nereye gidecekler?

Ne zaman gidecekler?

Orada ne yapacaklar?

1. Aadaki resimlerin altna uygun kelimeleri yaznz.


festival / resim sergisi / kitap fuar / resim kursu / konser / konferans

Degerlendirme

2. Aadaki sorular tabloya bakarak cevaplaynz.


STANBUL LSES MAYIS AYI ETKNLK TAKVM
Pazartesi

Sal

aramba

Perembe

Cuma

Cumartesi

Pazar

2 Sinema

6 Tiyatro

10

11

12

13

14 Konferans

15

16 Trke Olimpiyatlar
Al Program

17

18 Sergi

19

20

21

22

23 Halk Oyunlar Gsterisi

24

25

26

27 Mze
Ziyareti

28

29

30

31 Kitap Fuar

1. stanbul Lisesi, 6 Maysta nereye gidecek?


..................................................................................
..................................................................................
3. stanbul Lisesi, ne zaman sinemaya gidecek?
..................................................................................

3. Aadaki boluklar uygun eklerle doldurunuz.


-m
ma/-m
me

..................................................................................
5. stanbul Lisesi, 31 Maysta ne yapacak?

2. stanbul Lisesi, sergiye gidecek mi?

-m
mak/-m
mek

4. Trke Olimpiyatlar al program ne zaman?

-, -ii, -uu, -

..................................................................................
6. stanbul Lisesi, 14 Maysta hangi etkinlie katlacak?
..................................................................................

4. Aadaki boluklar uygun eklerle doldurunuz.


-dr, -dir, -dur, -dr, -tr, -tir, -tur, -tr

1. ko___

1. seyret___

1. gl___

1. retmen___

5. szlk___

2. sev___

2. git___

2. kalk___

2. doktor___

6. mhendis___

3. yr___

3. al___

3. bul___

3. ocuk___

7. gz___

4. al___

4. oyna___

4. gir___

4. hasta___

8. k___
21

Aadaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz.


7

&

&

&

&

&

&

Oyun - Eglence

&

10

&

&

&

10

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

Proje devi

Szlke

SMLER

22

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

afi
bazen
bilet
dinleti
drama
duygusal
edebiyat
elenceli
eser
etkinlik
festival

FLLER
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

fotoraf
fuar
genellikle
gie
gsteri
gzel sanatlar
halk oyunlar
hat
her zaman
heyecanl
ilgin

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

komik
konferans
konser
kurs
kltr
mze
olimpiyat
opera
oyun
oyuncu
panel

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

psikolog
sahne
sahne sanatlar
sanat
sempozyum
sergi
skc
sinema
sylei
tiyatro
tren

%
%
%
%
%
%
%
%

beenmek
bulumak
almak
dinlemek
gitmek
gsterime girmek
gstermek
holanmak

1. lkenizde ne gibi kltrel etkinlikler dzenlenmektedir? Resimlerle anlatnz.


2. lkenizde yaplan kltrel etkinlikleri ieren bir etkinlik takvimi hazrlaynz.

%
%
%
%
%

izlemek
katlmak
oynamak
sergilemek
ziyaret etmek

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

24

1. Ykseklik fobisi

5. Kedi fobisi

2. Uak fobisi

6. Palyao fobisi

3. ne fobisi

7. Karanlk fobisi

4. Kalabalk fobisi

8. Say fobisi

9. rmcek fobisi

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

10. Asansr fobisi

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.

11. Ylan fobisi

4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

rnekleme
A: Fobin var m?
B: Evet, kalabalk fobim var.
Hayr, fobim yok.

12. imek fobisi


7

10

11

12

25

1.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

Okuma - Anlama

KEMAL SUNAL
nl komedyen Kemal Sunaln uak fobisi vard. Sanat,
seyahatlerinde genellikle uak dndaki ulam aralarn
tercih etti. Kemal Sunal bir film ekimi iin Trabzona
gitmeliydi. Uakla gitmek zorundayd nk yol ok uzundu.
Kalp hastas olan nl sanat bindii uakta aniden
rahatszland ve hayatn kaybetti.

YILDIZ TLBE
nl arkc Yldz Tilbenin en byk fobisi karanlkta kalmak. arkc karanlk yerlerde hi duramyor. Gidecei yerlerin aydnlk olmasna ok
dikkat ediyor.
nl sanat, arklarn spot klarnn altnda
yazyor. Geceleri klar ak brakyor, yle uyuyor. arkc, bu korkusunu yenmek iin psikoloa
gidiyor.

KM BASNGER
Film oyuncusu Kim Basingerin ak alan ve kalabalk fobisi var. Sanat bu yzden genellikle evinden dar kmyor.
Kim Basinger, bir seferinde tam drt ay boyunca evinden kmam. Tedavi gren
oyuncu, kalabalk fobisi yznden uzun yllar Oscar trenlerine bile katlmam.
Sanat, Oscar dl kazand yl sakinletirici ila alm ve trene katlm.

1.2 Metinlere gre uygun seenei iaretleyiniz. (%)


D
1. Kemal Sunaln ykseklik fobisi var.
2. Kemal Sunal, bir uak kazasnda
hayatn kaybetti.
3. Yldz Tilbe, karanlktan korkuyor.
4. Yldz Tilbe, gidecei yerlerin kalabalk
olmasna ok dikkat ediyor.
5. Kim Basingern kalabalk korkusu var.

26

1.3 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Kemal Sunal, hayatn nasl kaybediyor?
...............................................................................
2. Yldz Tilbe, arklarn nasl yazyor?
...............................................................................
3. Yldz Tilbe, korkusunu yenmek iin kime gidiyor?
...............................................................................
4. Kim Basinger, niin evinden dar kmyor?
...............................................................................
5. Kim Basinger, Oscar dl kazand yl dl trenine
nasl gidiyor?
...............................................................................

2.1 Aadaki diyalou


okuyunuz.

PROF. DR. NEVZAT TARHAN


LE RPORTAJ
Mehmet Bey, bir gazetecidir. O, byk
bir gazetede alyor. Zaman zaman
rportajlar yapyor.
Mehmet Bey, fobi konusunu aratrmak iin geen hafta Prof. Dr. Nevzat
Tarhana gitti. Ona sorular sordu.
Mehmet Beyin yapt rportaj, iki
gn nce gazetede yaynland.

Mehmet Bey : Nevzat Bey, fobi


nedir?
Nevzat Bey : Fobi, korku demektir.
Mehmet Bey : Ne tr fobiler
vardr?
Nevzat Bey : Sosyal fobi, hayvan
fobisi, karanlk fobisi gibi binlerce fobi vardr.
Mehmet Bey : Fobilerin bir belirtisi var mdr?
Nevzat Bey : Evet, vardr. Fobilerin en bilinen belirtileri titreme,
terleme, mide ars ve ba arsdr.
Mehmet Bey : Sizce fobisi olan bir insan ne yapmaldr?
Nevzat Bey : Bence fobisi olan insan, bir psikoloa gitmeli ve
korkusunun nedenini renmelidir.
Mehmet Bey : Size gre en ilgin fobi nedir?
Nevzat Bey : Bana gre en ilgin fobi, ykanmaktan korkmaktr.
Mehmet Bey : Sizin herhangi bir fobiniz var m?
Nevzat Bey : Evet, benim ykseklik fobim var.

2.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Mehmet Beyin rportaj, iki hafta nce gazetede
yaynland.
2. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhana gre birok fobi eidi
vardr.
3. ( ) Titreme ve terleme, bir fobi belirtisidir.
4. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhana gre en ilgin fobi
ykanmaktan korkmaktr.
5. ( ) Prof. Dr. Nevzat Tarhann herhangi bir fobisi
yoktur.

2.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Mehmet Bey, ne i yapyor?
...............................................................................
2. Mehmet Bey, Prof. Dr. Nevzat Tarhann yanna niin
gidiyor?
...............................................................................
3. Fobinin anlam nedir?
...............................................................................
4. Ne tr fobiler vardr?
...............................................................................
5. Fobisi olan bir insan ne yapmaldr?
...............................................................................

rnekleme
1. A: Sence herkesin bir fobisi var mdr?
B: Evet, bence herkesin bir fobisi vardr.
Hayr, bence herkesin bir fobisi yoktur.
2. A: Sence en ilgin fobi nedir?
B: Bence en ilgin fobi, say fobisidir.
27

1. Dinleyiniz ve uygun seenei iaretleyiniz. (%)


1. Annemin

Dinleme - Anlama

2. Erkek kardeimin

3. Amcamn

4. Halamn

yarasa

rmcek

ku

kedi

baarszlk

hastalk

snfta kalma

gk grlts

ykseklik

uak

karanlk

kapal alan

kalabalk

bcek

karanlk

rmcek

fobisi var.

fobisi var.

fobisi var.

fobisi var.

2. Dinleyiniz ve eletiriniz.
1.
2.
3.
4.
5.

Nazan
zgr
Doan
Perihan
Seluk

a.
b.
c.
d.
e.

Benim yangn fobim var.


Palyaolardan ok korkarm.
Benim kedi fobim var.
Doktora gitmekten korkuyorum.
Belgesel seyretmiyorum.

3. Dinleyiniz ve aadaki tabloyu doldurunuz.


Fobisi
Tarkan
Mirkelam
Sergen Yaln
Teoman
Glben Ergen
4. Metni dinleyiniz.
5. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun blme yaznz.
Ad Soyad

Ya

Nereli?

Erdem Ylmaz
6. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.
1. Erdem ve arkadalar, nerede sohbet ediyorlar?
...................................................................................
2. Erdemin fobisi ne?
...................................................................................
3. Orhan, ne zaman ok heyecanlanyor? Niin?
...................................................................................
4. Suda boulmaktan korkan kimdir?
...................................................................................
5. lhan, ka yandayken arlarn saldrsna uram?
...................................................................................
28

Okuduu niversite

Snf

Konusma

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Fobin var m?
B: Evet, bcek fobim var. Senin fobin var m?
A: Evet, benim de ylan fobim var.
2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

Karanlk fobisi
imek fobisi

2.

Yalnz kalma fobisi


Suda boulma fobisi

3.

Baarsz olma fobisi


Hastalk fobisi

4.

Kedi fobisi
Uak fobisi

3. Aadaki metni okuyunuz.


Benim ykseklik fobim var. Yksek binalardan aa bakamam. Hemen bam dner. ok heyecanlanrm. Decek gibi olurum.
Bu yzden hemen oturacak bir yer bulur ve oraya otururum.
4. rnekteki gibi bir fobinizi anlatnz.
5. Aadaki resimler hakknda arkadalarnzla konuunuz.

A: Onun fobisi var m?


B: Evet, var.
A: O, neden korkuyor?
B: O, uaa binmekten
korkuyor.

29

Yazma

1. rnekteki gibi metinler yaznz.


Fatma Kl
28
Ev Hanm
Hamam Bcei

Fatma Kl, 28 yanda. O, ev hanm. Fatma Hanmn en byk fobisi hamam bcekleri. Fatma Hanm, hamam bceklerinden ok korkuyor.

Ahmet Mert
35
retmen
Karanlk

....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Elif Kzmaz
20
renci
Kelebek

....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Alper Sar
33
Doktor
Mikrop

....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

2. rnekteki gibi bir metin yaznz.


Emre pek
Uak fobisi
10 yldan beri
Ailesine ve arkadalarna anlatt.
imdilik tedavi olmay dnmyor.

Ali Ik / Konya / 42 / Mhendis


Kpek fobisi
ocukluundan beri
Eine ve doktora anlatt.
Psikoloa gidiyor.
30

Emre pek, zmirli. O, 35 yanda. retmenlik yapyor.


Emre pekin uak fobisi var. O, on yldan beri uak fobisi
yayor. Emre pek, bu problemini ailesine ve arkadalarna
anlatt. Onlar Emreye tedavi olmasn tavsiye etti fakat Emre,
imdilik tedavi olmay dnmyor.

.....................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................

3. Yandaki sorular metne gre cevaplaynz.


Bilim adamlar birtakm aratrmalar sonunda 65 bin fobi
tespit etti. Bu fobilerden bazlar ok, bazlar ise az grlyor.

4. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. .............................................................................?
Evet, isiz kalma fobim var.
2. .............................................................................?
Hayr, benim fobim yok.
3. .............................................................................?
En ok ykseklikten korkarm.
4. .............................................................................?
Bence en ilgin fobi kardan karya geme fobisi.
5. .............................................................................?
Evet, bence herkesin bir fobisi vardr.

5. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.

Dil Bilgisi

Psikologlara gre en sk grlen fobi, kalabalk fobisidir. Bu


fobiye sahip kiiler, kalabalk yerlere girmekten korkarlar. Kalabalk
korkusu olan kiiler, sinema, tiyatro, metro, otobs gibi kalabalk
yerlerden ok rahatsz olurlar.

1. Bilim adamlar, ka tr fobi tespit etmitir?


....................................................................................
2. Psikologlara gre en sk grlen fobi hangisidir?
....................................................................................
3. Bu fobiye sahip kiiler nelerden rahatsz olurlar?
....................................................................................

1. olumsuz / fobiler / insan / etkiler / ynde / hayatn


...................................................................................
2. olan / sosyal fobisi / kiiler / konuamaz / topluluk /
rahata / nnde
...................................................................................
3. ilgin / nl / birbirinden / vardr / fobileri / insanlarn
...................................................................................
4. belirtisi / fobilerin / ve terlemedir / heyecanlanma / en
nemli
...................................................................................
5. insanlar / deildir / fobisinin / farknda / baz
...................................................................................

6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.


1. Birbirinden ilgin fobiler vardr.

...............................................................................................................

2. Binlerce eit fobi vardr.

...............................................................................................................

3. Fobi, kadnlarda daha sk grlr.

...............................................................................................................

4. nsanlar, fobilerin gerek sebebini bilmiyor.

...............................................................................................................

5. Btn fobilerin tedavisi mmkndr.

...............................................................................................................

SIFAT - FLLER
Yapl: Fiil + Sfat-Fiil Eki + (sim ekim Eki)

En ok grlen fobi eidi, ykseklik fobisidir.

Ekleri: -An, -DIk / -DUk, -AcAk, -mAz, -mI / -mU, -r,


-Ar, -Ir / -Ur, AsI

Salonda tandk kimse yoktu. Bu yzden ok skldm.


Snf ok kalabalk. Bu yzden oturacak yer bulamadm.
Utanmaz adam, fobim yznden benimle alay etti.
Iklar snm sokakta asla yryemem.
Fobinizden kurtulmann tek kar yolu tedavi olmaktr.
Kahrolas bu fobiler yznden uyuyamyorum.

rnek:
yaz - an

&

yazan

grn - mez

&

grnmez

Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3


24e baknz.
sayfa 12-2

31

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

Aadaki sorular tahmini olarak cevaplaynz.


1. retmen ve renciler ne hakknda konuuyor?
..............................................................................
2. renciler, rportaj iin kimden randevu ald?
..............................................................................
3. Rportaj kimler yapacak?
..............................................................................
4. Dokmanlar bilgisayarda kimler yazacak?
..............................................................................

B. ZLEME SIRASINDA

C. ZLEME SONRASINDA

1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.


brahim Bey : ocuklar .............................. ilgili neler
yaptnz?
Aye
: retmenim, biz farkl gazete ve ................
.................. fobilerle ilgili yazlar topladk.
brahim Bey : ocuklar, siz ne yapmay dnyorsunuz?
Elif
: retmenim, biz okul ................................
Metin Beyle fobiler hakknda rportaj yapacaz.
brahim Bey : .................................. hazr m? Ama Metin
Beyden nce randevu aln. Tamam m?
Elif
: Randevu aldk retmenim.
brahim Bey : ok iyi, ocuklar.
2. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. Psikoloa gre fobi ne demektir?
A) Endie B) Korku C) Hastalk

D) Rahatszlk

2. Psikoloa gre ka eit fobi var?


A) B) Onlarca C) Binlerce

D) On binlerce

3. Aadaakilerden hangisi fobilerin en bilinen belirtilerinden deildir?


A) Titreme B) Terleme C) Ba ars D) Di ars
4. Psikolaa gre fobisi olan bir insan ne yapmaldr?
A) Fobisini arkadalarna anlatmal
B) Psikoloa gitmeli ve korkusunun nedenini renmeli
C) Fobisini ailesine sylemeli
D) Fobisine nem vermemeli

32

5. Brad Pitt, nelerden korkuyor?


A) Arlardan
B) Ykseklikten
C) Kpeklerden
D) Bceklerden

1. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.


1. renciler, fobilerle ilgili nasl bir alma yapacaklar?
....................................................................................
2. Psikoloa gre ne tr fobiler vardr?
....................................................................................
3. Fobilerin en bilinen belirtileri nelerdir?
....................................................................................
4. Psikoloun fobisi nedir?
....................................................................................
5. Psikoloa gre en ilgin fobi nedir?
....................................................................................
2. Aadaki resimlerle cmleleri eletiriniz.
a.
b.
c.
d.

Elif, Emre rportaj bekliyoruz ocuklar.


Fobisi olan bir insan ne yapmaldr?
Evet, benim de ykseklik fobim var.
Gazete ve dergilerden fobilerle ilgili yazlar topladk.

1. Resimlerin altna uygun fobi isimleri yaznz.

3. Aadaki boluklara uygun fobi isimleri yaznz.


SOSYAL FOB
........................
........................
........................
........................

HAYVAN FOBS
........................
.........................
........................
........................

DERLER
........................
........................
.........................
........................

Mustafa Sandal
nl pop sanats Mustafa Sandaln en byk fobisi, trafikte tp kamyonetlerinin arkasndan gitmek. Genliinden
beri bu fobiyle yaayan arkc, tp kamyoneti grd zaman
arabasn hemen kenara ekiyor.

Degerlendirme

4. Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.

Zeynep Beerler
Sinema oyuncusu Zeynep Beerlerin ilgin bir fobisi var.
nl oyuncu, kklnden beri balklardan korkuyor. Balk
grdnde denize bakamyor ve giremiyor. Bu fobisi yznden akvaryuma bile bakamyor.

2. Metinlere gre doru cmlelerin bana D;


yanl cmlelerin bana Y yaznz.
Soner Arca
arkc Soner Arcann ykseklik, ylan ve kapal mekn
fobisi var. arkcnn ykseklik ve kapal yer korkusu sonradan
olumu. Srf yarlarn izlerken helikoptere binen Soner
Arca, dme tehlikesi yaam. Bu yzden arkcda ykseklik fobisi olumu.

1. Mustafa Sandaln en byk fobisi nedir?


..................................................................................
2. Mustafa Sandal, bu fobisini ne zamandan beri yayor?
..................................................................................
3. Zeynep Beerlerin nasl bir fobisi var?
..................................................................................
4. Zeynep Beerler, niin denize bakamyor?
..................................................................................
5. Zeynep Beerlerin ne zamandan beri fobisi var?
..................................................................................

Muhammed Ali
Dnya ampiyonu boksrn ykseklik ve uak fobisi varm. nl boksr ykseklik ve uak fobisini yenmek iin ok
alm. Bu yzden psikoloa gitmi.
1. ( ) Soner Arcann ylan fobisi var.
2. ( ) Soner Arcann be yldan beri ykseklik ve kapal
yer fobisi var.
3. ( ) Soner Arca, helikopterden dme tehlikesi yaam.
4. ( ) Muhammed Alinin uak fobisi varm.
5. ( ) Muhammed Ali, fobisini yenmek iin uzun sre
ila kullanm.

5. Aadaki boluklar uygun sfat-fiil ekleriyle doldurunuz.


-dk / -ecek / -an / -maz / -mi
1. al......... renciyi herkes sever.
2. yi piirilme......... yemekleri yiyemem.
3. Koca ehirde tan......... adam yok mu?
4. Gel......... ay bize de gelin.
5. Yanllkla k......... bir sokaa girdik.
33

Aadaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iaretleyiniz. (%)


YKSEKLK FOBS

Oyun - Eglence

UAK FOBS

NE FOBS

KALABALIK FOBS

KED FOBS

PALYAO FOBS

V M K

V M G

M V

D M B

M A

M M K

G M

D M B

S M G

M K

R M N

M C

SAYI FOBS

RMCEK FOBS

ASANSR FOBS

KARANLIK FOBS

YILAN FOBS

MEK FOBS

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

Proje devi

Szlke

SMLER

34

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

asansr
aydnlk
ba ars
baarszlk
belirti
alma
eit
endie
fobi
gk grlts
hastalk

FLLER
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

heyecanl
ilgin
kalabalk
kapal alan
korku
neden
olumlu
olumsuz
psikolog
randevu
rportaj

%
%
%
%

sakin
sanat
sebep
ykseklik

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

boulmak
dikkat etmek
endielenmek
farkna varmak
farknda olmak
heyecanlanmak
korkmak
korkusunu yenmek
korkutmak
olumak

%
%
%
%
%
%
%
%
%

nermek
rahatszlanmak
randevu almak
sahip olmak
sohbet etmek
tedavi etmek
tedavi olmak
terlemek
titremek

1. Ailenizdeki bireylerin fobilerini resim ve fotoraflarla anlatan bir sunum hazrlaynz.


2. Fobisi olan nl insanlarn resimlerini internetten bulunuz. Bu resimleri 50*70 byklnde bir kartona yaptrnz. Resimlerin altna bu kiilerin sahip olduklar fobileri yaznz.
3. Size gre en ilgin fobiler nelerdir? Resim ve fotoraflarla anlatnz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

36

1. Ba ars

5. Kulak ars

2. Mide ars

6. Boaz ars

3. Nezle

7. ksrk

4. Kzamk

8. Di ars

9. Grip
10. Bel ars

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.


3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.

rnekleme
1. A: Neyin var?
B: Bam aryor.

4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

2. A: Neyin var?
B: Grip oldum.

10

37

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

EMRE VE ANNES HASTANEDE


Hatice Hanm
Sekreter
Hatice Hanm
Sekreter
Hatice Hanm
Sekreter
Hatice Hanm
Sekreter
Hatice Hanm
Sekreter

Doktor
Emre
Doktor
Emre
Doktor
Emre
Doktor
Emre
Doktor

: yi gnler.
: yi gnler.
: Olumun dii aryor. Muayene ettirmek istiyoruz.
: Randevunuz var m?
: Evet, var. Sabah telefon ap randevu aldk.
: Hastann ad ve soyad nedir?
: Emre Aksoy.
: Hastamz daha nce burada muayene oldu mu?
: Evet, birka ay nce muayene oldu.
: Bir dakika efendim, bilgilerinizi kontrol ediyorum.
30 saniye sonra
Emrenin randevu saati on buuk. Ltfen urada
biraz bekleyin. Doktorumuz msait olunca size
haber vereceiz.
5 dakika sonra
: Gemi olsun. Neyiniz var?
: Diim ok aryor.
: Ne zamandan beri aryor?
: Yaklak olarak iki gndr aryor.
: uraya oturun, dilerinizi kontrol edelim.
Ltfen aznz an. Hmm, sanrm bu di olmal.
: Ahh!
: Ne oldu, cannz m yand?
: Evet, ok acd.
: Diinizde rk var. Bu yzden tedavi etmemiz
gerekiyor.
Size ila yazyorum. Bu ilalar kullanp bir hafta sonra tekrar gelmelisiniz.

Hatice Hanm : Bir hafta sonra ne yapacaksnz?


Doktor
: Hastamzn dilerini temizledikten sonra dolgu
yapacaz.
Hatice Hanm : Teekkr ederim. ok sa olun.
Doktor
: Rica ederim. Tekrar gemi olsun.
1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Emre, hastaneye annesiyle gidiyor.


) Hatice Hanm, daha nceden randevu almam.
) Emre, bu hastaneye ilk kez geliyor.
) Doktor, u an msait deil.
) Emre, saat on buukta muayene olacak.

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Emrenin nesi var?
..................................................................................
2. Hatice Hanm, hastaneden ne zaman randevu alyor?
..................................................................................
3. Emrenin ne zamandan beri rahatszl var?
..................................................................................
4. Emre, tekrar hastaneye ne zaman gelecek?
..................................................................................
5. Doktor, Emrenin ikinci geliinde nasl bir tedavi uygulayacak?
..................................................................................
38

2.1 Aadaki metni okuyunuz.

ASLI ACL SERVSTE


Asl, dn gece aniden hastaland. Onun atei kt.
Hseyin Bey, ok telaland. Hemen ei Glten Hanma
telefon at. Glten Hanm, evde deildi. nk o, dn
gece hastanede nbetiydi.
Hseyin Bey : Glten Hanm! Asl ok hasta. Atei
var.
Glten Hanm : Ateini ltn m?
Hseyin Bey : Evet, ltm. 39 derece.
Glten Hanm : Dolapta ate drc ila var. Bir lek
ate drc ila ver ve hemen hastaneye getir. Sizi acil serviste bekliyorum.
Hseyin Bey, Aslya bir lek ate drc ila
verdi. Daha sonra onu hastaneye gtrd. Onlar hastaneye
geldiklerinde saat gece birdi. Hemen acil servise, Glten
Hanmn yanna gittiler.
Glten Hanm, Asly muayene etti. Ateini lt.
Aslnn atei yine ok yksekti. Bu yzden hemire, Aslya
ine yapt. Bir sre sonra tekrar ateini ltler. Aslnn
atei imdi 36,5 dereceydi.
Glten Hanm, reeteye ate drc bir urup ve
antibiyotik yazd. Hseyin Bey, reeteyi alp nbeti eczaneye gitti. Ei Glten Hanmn yazd ilalar ald. Onlar
eve geldiklerinde gece saat iki buuktu.
Asl, bu ilalar kulland. Bugn okula gitmedi. Evde
dinleniyor. imdi o, daha iyi.

2.2 Aadaki olaylar metne gre sralaynz.


Hseyin Beyin eczaneden ilalar almas
Aslnn ateinin kmas
Hseyin Beyin Aslya ate drc ila vermesi
Hseyin Beyin Asly hastaneye gtrmesi
Glten Hanmn Asly muayene etmesi
Hseyin Beyin Glten Hanma telefon amas
Hemirenin Aslya ine yapmas
Hseyin Beyin acil servise gitmesi

2.3 Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.


1. Asl, ne zaman hastaland?
..................................................................................
2. Hseyin Bey, kime telefon at?
..................................................................................
3. Aslnn annesi Glten Hanm, niin evde deildi?
..................................................................................
4. Hseyin Bey, hastaneye geldiinde saat kat?
..................................................................................
5. Doktor, reeteye hangi ilalar yazd?
..................................................................................

rnekleme
1. A: Sk sk banz arr m?
B: Evet, arr.
Hayr, armaz.

2. A: Hasta ziyaret saatleri ne zaman?


B: Hasta ziyaret saatleri her gn saat 12.00 ile 13.00 aras.
39

1. Dinleyiniz ve eletiriniz.
HASAN

AYE

FATMA

SEVG

Dinleme - Anlama

MER

2. Dinleyiniz ve duyduunuz isimlerle ilalar eletiriniz.


1. Hseyin Bey
2. Mehmet Bey
3. Fatma Hanm

a. ksrk urubu
b. Gz damlas
c. Ar kesici

3. Dinleyiniz ve boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.

Sekiz gn
boyunca
.................
nce
3 ..........
kullanlacak.

40

Gnde
.......... defa
.......... lek,
.......... karna

Gnde ..........
defa ..........
karna kullanlacak.

4. Metni dinleyiniz.
5. Metni tekrar dinleyiniz ve aadaki
sorular cevaplaynz.
1. Elif, niin okula gitmemi?
.............................................................
2. Elif, hafta sonu nereye gitmi?
............................................................
3. Elif, hafta sonu ailesiyle ne oynam?
......................................................
4. Elifin boaz niin imi?
........................................................
5. Elifi, doktora kim gtrm?
..............................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Neyin var?
B: Bam aryor.
A: Gemi olsun.
B: Sa ol.

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Di ars

Kulak ars

Bel ars

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A:
B:
A:
B:
A:

Buyrun yardmc olabilir miyim?


Bir kutu aspirin almak istiyorum.
Buyrun bir kutu aspirin.
Teekkr ederim.
Gemi olsun.

4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1 kutu antibiyotik
2

1 ie gz damlas
3 1 ie ksrk urubu

5. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Hasta msn? ok kt grnyorsun.
B: Evet, grip olmuum.
A: Doktora gittin mi?
B: Hayr.
A: Bence hemen doktora gitmelisin.
6. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Nezle olmak
2

tmek
3

Dii armak

41

1. Aadaki cmleleri uygun balklarn altna yaznz.

Yazma

Bu ilalar kullanmalsnz.
Sa olun.
Tansiyonunuzu bir leyim.
Bu ilalar ka gn kullanmalym?
u testleri yaptrn.
Gemi olsun.
Kendimi iyi hissetmiyorum.

Bam dnyor.
Size birka ila yazyorum.
Bir hafta dinlenmelisiniz.
Neyiniz var?
Tekrar ne zaman gelmem gerekiyor?
Kan testi sonucumu renebilir miyim?
Muayene olmak istiyorum.

DOKTOR
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................

HASTA
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................

2. Resimlere bakarak rnekteki gibi diyaloglar yaznz.


1. A: Neyin var?
B: Midem aryor.
2. A: .................................................?
B: ..................................................
3. A: .................................................?
B: ..................................................
4. A: .................................................?
B: ..................................................
5. A: .................................................?
B: ..................................................

3. rnekteki gibi cmleler yaznz.

42

rnek: Grip olduunda ne yaparsn? (Vitamin almak / dinlenmek)


Vitamin alrm ve dinlenirim.
1. Atein ykseldiinde ne yaparsn?
(Ate drc almak / doktora gitmek)
....................................................................................
2. Boazn ardnda ne yaparsn?
(Ar kesici kullanmak / st imek)
....................................................................................
3. ttnde ne yaparsn?
(Meyve suyu imek / aspirin kullanmak)
....................................................................................
4. Ban dndnde ne yaparsn?
(Tansiyon lmek / dinlenmek)
....................................................................................

4. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: ok kt grnyorsun.
B: Evet, kendimi iyi hissetmiyorum.
A: Neyin var?
B: Diim aryor.
A: Ar kesici aldn m?
B: Evet, ama diimin ars gemedi.
A: O zaman bir di doktoruna gitmelisin.
B: Randevu aldm. Bugn gideceim.

5. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.


A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
Boaz armak - urup imek - Hastane

Dil Bilgisi

A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
A: ................................................................................
B: ................................................................................
Ba armak - Aspirin - Doktor
6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.
1. Hastann ateini ltnz m?
....................................................................................
2. Salmza ok dikkat etmeliyiz.
....................................................................................
3. Bugn kendimi iyi hissetmiyorum.
....................................................................................

4. Reetedeki ilalar eczaneden aln.


....................................................................................
5. Babamn yksek tansiyonu var.
....................................................................................
6. Doktor bana ar kesici verdi.
....................................................................................

ZARF - FLLER

Not

Yapl: Fiil + Zarf-Fiil Eki

-dan beri: Hastalandndan beri okula gitmiyor.


A: Ne zamandan beri hastasnz?
B: Dn akamdan beri hastaym.

Ekleri: -y(A), -(y)AlI, -(y)ArAk, -DIkA / -DUkA, -(y)IncA /


-(y)UncA, -(y)Ip / -(y)Up, -ken, -mAdAn

A: Ka gnden beri ksryorsunuz?


B: gnden beri ksryorum.
BULAICI
HASTALIKLAR

LMCL
HASTALIKLAR

Kzamk, Kuduz, Tifo,


Verem, Kolera, Grip,
Dizanteri, Hepatit...

Aids, Kanser, Stma,


Veba...

rnek: al - dka

&

altka

gr - meden

&

grmeden

-aa, -ee: Koa koa hastaneye gitti.


-aal, -eeli: Hasta oldu olal okula gelmiyor.
-aarak, -eerek: lalarnz kullanarak salnza kavuabilirsiniz.
-ddka, -ddike, -dduka, -ddke: Spor yaptka daha iyi olacaksnz.
-nca, -iince, -uunca, -nce: Antibiyotik kullannca iyileti.
-p, -iip, -uup, -p: Reeteyi alp hemen eczaneye gitti.

DLEK VE TEMENNLER

-kken: Koarken ayan incitti. imdi aya ok aryor.

Gemi olsun.
Acil ifalar dilerim.
Allah ifa versin.
Tez zamanda iyileirsiniz inallah.
Allah salk ve afiyet versin.
Afiyettesinizdir inallah.

madan, -m
meden: Btn renciler k gelmeden grip as oldu.
-m
2

NLEM

Hey!, Ah!, Eh!, Ay!, Eyvah!, Vah!


Ah! Diim ok aryor.
Vah vah! Zavall ocuk ok kt hastalanm.
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
44e baknz.
sayfa 26-4

43

A. ZLEME NCESNDE
1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.

izleme - Anlama

1. En son ne zaman hastaneye gittiniz?


....................................................................................

2. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Aye, nerede?
....................................................................................
2. Aye, kimle konuuyor?
....................................................................................
3. Aye, ne hakknda konuuyor?
....................................................................................

2. Hastaneye niin gittiniz?


....................................................................................
3. Hastaneye kimle gittiniz?
....................................................................................
4. Rahatszlnz neydi?
....................................................................................
5. Doktor nasl bir tedavi nerdi?
....................................................................................

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
Elif : Hasta msn? ok ........................ grnyorsun?
Aye: ......................... ok aryor.
Elif : ............................. gittin mi?
Aye: Hayr. ............................ telefon ettim. Birlikte gideceiz.
Elif : Gemi olsun Aye.
2. Seyrediniz ve uygun seenei iaretleyiniz. (%)
1.
2.
3.
4.

Kzmn
Sizin
Aye daha nce hastanemizde
Muayene creti

kula
sigortanz
kontrol
40 lira

boaz
randevunuz
muayene
50 lira

dii
salk belgeniz
tedavi
60 lira

beli
kimliiniz
ameliyat
80 lira

ok aryor.
var m?
oldu mu?
hanmefendi.

C. ZLEME SONRASINDA
1. Aadaki resimleri filme gre sralaynz.

2. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.


1. Ayenin neyi var?
....................................................................................
2. Aye hastaneye kimle gidiyor?
....................................................................................
3. Ayenin muayene iin randevusu var m?
....................................................................................
4. Aye gittii hastanede daha nce muayene olmu mu?
....................................................................................
5. Aye ne zamandan beri hasta?
....................................................................................
6. Doktor, Ayeye nasl bir tedavi uygulayacak?
....................................................................................

44

1. Aadaki sorular resimlere bakarak cevaplaynz.


1

A: Onun nesi var?


B: ...................................
...................................

2. Aadaki test sorularn cevaplaynz.


1. A: .............................................
B: Hastaym.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Neyin var?
B) Allah ifa versin.
C) Gemi olsun.
D) Diim aryor.
2. A: ............................................
B: Kendimi iyi hissetmiyorum.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) la aldn m?
B) Hastaneye gittin mi?
C) Kendini nasl hissediyorsun? D) Atein dt m?
3. A: ............................................
B: Sa ol.
Yuukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Hasta msn?
B) Bence doktora gitmelisin.
C) imdi naslsn?
D) Gemi olsun.
4. A: ............................................
B: ki gnden beri.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Ne zamandan beri hastasnz?
B) Doktora gittiniz mi?
C) lalar ne zaman aldnz?
D) Hastaneye ne zaman gittiniz?
5. A: ............................................
B: Evet. Bu sabah telefon atm.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Daha nce muayene oldunuz mu?
B) Randevunuz var m?
C) Sigortanz var m?
D) Hasta msnz?

A: O, hasta m?
B: ...................................
...................................

A: Doktor ne yapyor?
B: ...................................
...................................

3. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ...............................................................................?
Evet. Diim aryor.
2. ...............................................................................?
Hastaneden geliyorum.
3. ...............................................................................?
Ahmetin iki gnden beri atei var.
4. ...............................................................................?
Hayr. Sosyal gvencem yok.
5. ...............................................................................?
En son bir ay nce hastaneye gittim.

Degerlendirme

A: Neyin var?
B: ...................................
...................................

4. Aadaki cmleleri -p, -ip, -up, -p eklerini kullanarak rnekteki gibi yeniden yaznz.
rnek: Ali kapy at. / Baheye kotu.
Ali kapy ap baheye kotu.
1. Adam dar kt. / Arabaya bindi.
....................................................................................
2. ocuklar yemek yedi. / Geri geldi.
....................................................................................
3. Elbiselerini giydi. / Dar kt.
....................................................................................
4. Eline kalemi ald. / Yazmaya balad.
....................................................................................
5. Elimdeki antay tuttu. / ekmeye balad.
....................................................................................
5. Aadaki sorular rnekteki gibi cevaplaynz.
rnek: ocuk eve nasl gitti? (Yrmek)
ocuk eve yryerek gitti.
1. Bebek nasl alad? (Barmak)
....................................................................................
2. Ahmet nasl ders alyor? (Mzik dinlemek)
....................................................................................
3. Mehmet Bey nasl uyuyor? (Horlamak)
....................................................................................
4. Aye Hanm bandan geenleri nasl anlatt? (Alamak)
....................................................................................

45

Aadaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iaretleyiniz. (%)


BA ARISI

Oyun - Eglence

MDE ARISI

NEZLE

KIZAMIK

KULAK ARISI

BOAZ ARISI

KSRK

D ARISI

GRP

BEL ARISI

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

Proje devi

Szlke

SMLER

46

%
%
%
%
%
%
%

acil servis
ameliyat
ar kesici
a
ate
ate drc
bademcik

%
%
%
%
%
%
%

ba ars
bel ars
boaz ars
bulac
bulant
arpnt
rk

%
%
%
%
%
%
%

di ars
doktor
eczane
grip
hasta
hastalk
hastane

%
%
%
%
%
%
%

ine
ila
kan
kzamk
kulak ars
mide ars
muayene

%
%
%
%
%
%
%

nezle
ksrk
lmcl
randevu
reete
rntgen
salk

% sigorta
% sonu
% sosyal
gvence
% iman
% tahlil
% tansiyon

%
%
%
%
%

tedavi
tela
test
yorgun
zayf

FLLER
%
%
%
%
%
%
%
%

acmak
armak
ameliyat olmak
a yapmak
atei kmak
bulants olmak
dinlenmek
hastalanmak

%
%
%
%
%
%
%
%

hlsiz olmak
ine yapmak
ila kullanmak
iyilemek
iyiletirmek
kanamak
kusmak
muayene etmek

%
%
%
%
%
%
%

muayene olmak
ksrmek
pansuman yapmak
randevu almak
rntgen ektirmek
imek
urup imek

%
%
%
%
%
%

taburcu olmak
tansiyon lmek
tedavi etmek
tedavi olmak
tmek
yorulmak

1. Toplu lmlere sebep olan hastalklar ve bu hastalklarn etkileri hakknda bir proje devi hazrlaynz.
2. Ailenizdeki kiilerin bugne kadar geirdii hastalklarla ilgili bir proje devi hazrlaynz.
KM?
Babam

NE?
Grip

NE ZAMAN?
Geen ay

NN?
tt iin

3. Tp alannda tannm bir bilim adamnn biyografisini resim ve fotoraflar kullanarak anlatnz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

48

4. Otomobil

7. Telefon

2. Matbaa

5. Teleskop

8. Uak

3. Bilgisayar

6. Ampul

9. nternet

1. Pusula

10. Cep telefonu

13. Daktilo

15. Telgraf

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

11. Hesap makinesi

14. Radyo

16. Televizyon

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun


resmin altna yaznz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol
ediniz.

12. Mikroskop

10

12

14

11

13

15

16

49

Okuma - Anlama

1.1 Aadaki diyalou


okuyunuz.

HSEYN CAHT FIRAT LE RPORTAJ


Muhabir
: Hseyin Bey, sizi tanyabilir miyiz?
Hseyin Bey : 1952 ylnda dodum. Malatyalym. Ama stanbulda yayorum.
Be kardeiz. stanbul niversitesi ktisat Fakltesini bitirdim.
Muhabir
: Tp fakltesinde okumadnz. Ama bir ila kefettiniz. Bunu nasl baardnz?
Hseyin Bey : Otuz yldr bitkiler zerinde aratrmalar yapyorum. Ayrca bitkiler konusunda uzman bir hocam vard. Uzun yllar
bu hocamla altm. Baarm hem hocama hem de ok almaya borluyum.
Muhabir
: Hseyin Bey, bulduunuz ilaca Ankaferd adn verdiniz. la hakknda biraz bilgi verir misiniz?
Hseyin Bey : lacmz yzde yz bitkisel. En nemli zellii, kanamalar hemen durduruyor. ABD ordusunun kan durdurmak iin
kulland ilatan daha etkili. la, doktor olmadan da kullanlabiliyor. lac, kanayan yere srmeniz yeterli.
Muhabir
: la, u anda satlyor mu?
Hseyin Bey : Evet, ilacmz u an Trkiyede satlyor.
Muhabir
: lacn satndan ne kadar gelir bekliyorsunuz?
Hseyin Bey : Biz ok nemli bir bulu yaptk. Bu yzden bu ilacn satndan 10 milyar dolarlk bir sat bekliyoruz.
Muhabir
: Son olarak size unu sormak istiyorum. Bulduunuz bu ila iin ne dnyorsunuz?
Hseyin Bey : ok mutluyum. nk artk kan kaybndan len insan olmayacak. Annesiz ve babasz kalan ocuk says azalacak.
1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Hseyin Bey, Malatyal.
2. ( ) Hseyin Bey, Malatyada yayor.
3. ( ) Hseyin Bey, bir ila kefetmi.
4. ( ) Hseyin Beyin kefettii ila yaknda eczanelerde
satlacak.
5. ( ) Hseyin Bey, ilatan ok byk gelir bekliyor.
50

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Hseyin Bey, ne zaman, nerede dodu?
..................................................................................
2. Hseyin Bey, hangi niversiteyi bitirdi?
..................................................................................
3. Hseyin Bey, ka yldr bitkiler zerinde alyor?
..................................................................................
4. Hseyin Bey, bulduu ilaca ne ad verdi?
..................................................................................
5. Hseyin Bey, niin ok mutlu?
..................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

LK UAK
Tarihte ilk uu denemesini Wright kardeler
yapt. Onlarn asl meslei bisikletilikti. Lise
mezunuydular. niversite okuyamadlar.
Wright kardeler, uu almalarna 1899 ylnda
baladlar ve bu konuda birok deneme yaptlar. nce motorsuz bir uak yaptlar. Daha sonra ise bir motor yaptlar. Bu motoru
uaa yerletirdiler.
Uaa ilk olarak Orville Wright bindi. Orville Wrigt, motoru altrd ve ua uurmay baard. Bu ilk uuta uak, 12 saniye
havada kald ve 35 metre utu.

ELEKTRKL BSKLET (YIKEBIKE)


Elektrikli bisiklet, Yeni Zellandal Grant Ryan ve Peter Higgins tarafndan icat edildi. Ara, trafik ve park sorununa zm bulmak iin gelitirildi.
Bir el antasna san bisiklet, on be saniyede kurulabiliyor ve saatte 23 kilometre
hzla gidebiliyor.
YikeBike adndaki bu bisiklet, on kilo arlndadr. Ara, ilk olarak Londrada test
edildi.
Ara, kullanldktan sonra katlanarak bir antaya konuluyor. Drt bin dolara satlacak
bu bisiklet, elektrikle alyor.
2.2 Doru cevab lk Uak adl metne gre iaretleyiniz. (%)
1. Wright kardelerin meslei
tamirciliktir.
2. Wright kardeler
mezunudur.

lise

mhendisliktir
yksekokul

bisikletiliktir
niversite

1789
1889
1899
3. Wright kardeler
ylnda uak yapmak iin almaya baladlar.
kanattsz
4. Wright kardeler nce
motorsuz
benzinsiz bir uak yaptlar.
12 saniye
5. lk uuta uak
32 saniye havada kald.

22 saniye

2.3 Aadaki sorular Elektrikli Bisiklet


adl metne gre cevaplaynz.
1. Elektrikli bisiklet, kim tarafndan icat edildi?
.................................................................................
2. Elektrikli bisiklet, niin gelitirildi?
.................................................................................
3. Elektrikli bisiklet, ne kadar srede kurulabiliyor?
.................................................................................
4. Elektrikli bisiklet, ka kilometre hzla gidebiliyor?
.................................................................................
5. Elektrikli bisikletin fiyat nedir?
.................................................................................

rnekleme
1. A: Bir bulu yapmak ister miydin?
B: Evet, isterdim.
Hayr, istemezdim.
2. A: Neyi bulmak isterdin?
B: Cep telefonunu bulmak isterdim.
3. A: Sence en byk mucit kimdir?
B: Bence en byk mucit Edisondur.
4. A: Bilgisayar insan hayatna ne gibi kolaylklar getirmitir?
B: letiimi hzlandrmtr.
51

Dinleme - Anlama

1. Dinleyiniz ve uygun resmi iaretleyiniz. (%)

1.

2.

3.

4.

2. Dinleyiniz ve aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.

Bence insan hayatn en ok etkileyen ...................... internettir.


Herkese faydas olacak bir ey ................ etmek isterim.
Btn ....................... yaadklar dnemde mehur deildir.
Pascal, ok byk bir ................. adamdr.
Edison, ampul konusunda saysz .................. yapmtr.

3. Fotoraftaki kiiyle ilgili aadaki sorular cevaplaynz.


1.
2.
3.
4.

Fotoraftaki kii kim?


O, nereli?
Onun meslei nedir?
O, neyi icat etti?

............................................
............................................
............................................
............................................

4. Metni dinleyiniz.
5. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.
1. Steve Jobs, ka ylnda, nerede dodu?
....................................................................................
2. Steve Jobsun babas ne i yapyor?
....................................................................................
3. Steve Jobs, niversiteyi braktktan sonra nerede alt?
....................................................................................
4. Steve Jobs, 1976 ylnda Steve Wozniak ile hangi irketi kurdu?
....................................................................................
5. nsanlar, Steve Jobsun hangi rnn ok beendiler?
....................................................................................
52

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Bir bulu yapmak ister misin?
B: Evet, ok isterim.
A: Neyi bulmak istersin?
B: Kanser ilacn bulmak isterim.

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1. Uan araba
2. Aids ilac
3. Zaman makinesi

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Hesap makinesi kim tarafndan icat edildi?
B: Blaise Pascal tarafndan icat edildi.
A: Peki, radyo ne zaman bulundu?
B: 1895 ylnda bulundu.
4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Saat
Christaan Huggens
1.
Buzdolab
1879
Helikopter
Igor Skorsky
2.
Bilgisayar
1975
Radyo
Marconi
3.
Telefon
1876

7. Aadaki bulularla ilgili grlerinizi sra arkadanzn sorularna cevap vererek syleyiniz.

5. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Sence en faydal bulu hangisidir?
B: Bence en faydal bulu televizyondur.
A: Sence en byk mucit kimdir?
B: Bence en byk mucit Edisondur.
6. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

nternet
Einstein

2.

Uak
Alexander Bell

3.

Telefon
Pascal

Barut
Sence,
la
u
s
et
u
rn
nte
en nemli bulu
P
en etkili bulu
Tablet
Ampul
en zararl bulu
Bilgis
ayar
en faydal bulu
Atom Bo
mbas
insanlarn en ok ilgi gsterdii bulu hangisidir?

Matb

aa

Televi
z

yon
Silah

Radyo

Saat

Cep telefonu
k
Tan

53

1. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.

Yazma

A: Sence en faydal bulu nedir?


B: Bence en faydal bulu bilgisayardr. Sence?
A: Bence cep telefonudur.
Televizyon / nternet
A: ........................................................................?
1.
B: ........................................................................?
A: ........................................................................
Buzdolab / Bulak makinesi
A: ........................................................................?
2.
B: ........................................................................?
A: ........................................................................
Kalem / Saat
A: ........................................................................?
3.
B: ........................................................................?
A: ........................................................................

2. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.


A: Fotoraf makinesini kim icat etti?
B: Fotoraf makinesini George Eastman icat etti.
A: amar makinesi ne zaman icat edildi?
B: amar makinesi 1906 ylnda icat edildi.
A: Uak ngilterede mi icat edildi?
B: Hayr uak ABDde icat edildi.

Dinamit / Alfred Nobel / Tkenmez kalem / 1938 /


Kamera - Rusya / Japonya
A: ........................................................................?
B: ........................................................................
1. A: ........................................................................?
B: ........................................................................
A: ........................................................................?
B: ........................................................................

A:
2. B:
A:
B:
A:
B:

Radyo / Marconi / Televizyon / 1928 /


Bilgisayar - Japonya / ABD
........................................................................?
........................................................................
........................................................................?
........................................................................
........................................................................?
........................................................................

3. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Sence en faydal bulu nedir?
...................................................................................
2. Sence en ilgin icat nedir?
...................................................................................
3. Sence insan zerindeki en etkili bulu nedir?
...................................................................................
4. Sence en nemli mucit kimdir?
...................................................................................
5. Sence insan iin en tehlikeli olan icat nedir?
...................................................................................
54

4. Tablodan faydalanarak aadaki sorular cevaplaynz.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

Tarih
1642
1657
1876
1879
1889
1895
1926
1928
1939
1956
1975
1982
1879

Yer
Fransa
Hollanda
ABD
Almanya
ABD
talya
ABD
ABD
ABD
ABD
ABD
Japonya
ABD

1. Saat kim tarafndan icat edildi?


...................................................................................
2. Buzdolab hangi lkede icat edildi?
...................................................................................
3. Ampul ka ylnda icat edildi?
...................................................................................
4. Edward Roberts neyi icat etti?
...................................................................................
5. 1889 ylnda ne icat edildi?
...................................................................................

Dil Bilgisi

BULULAR TABLOSU
Bulu
Bulan kii
Hesap makinesi Blaises Pascal
Saat
Christaan Huggen
Telefon
Alexander Bell
Buzdolab
Karl Von Linde
Bulak makinesi W. Cockran
Radyo
Gugliclmo Marconi
Roket
Robert Goddard
Televizyon
Vilademir Zworykin
Helikopter
Igor Skorsky
Video cihaz
Alexander Ponatieff
Bilgisayar
Edward Roberts
Kamera
Sony Corporation
Ampul
Thomas Edison

5. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ..................................................................................?
Zaman makinesini icat etmek isterim.
2. ..................................................................................?
Bence en faydal bulu gazetedir.
3. ..................................................................................?
Uan en nemli faydas daha hzl yolculuk yapmamz
salamasdr.
4. ..................................................................................?
nsanlk iin zararl olabilecek bir bulu yapmak istemem.
5. ..................................................................................?
Asansr Elisha Otis icat etti.

CMLENN GELER

TMLE (Dolayl Tmle, Zarf Tmleci)


YKLEM
NESNE ( Belirtili Nesne ya da Belirtisiz Nesne)

rnek:
renciler
yarn
zne
Zarf Tmleci

sinemada
Dolayl Tmle

ETKEN ATI

Thomas Edison ampul icat etti.


Albert Einstein fizik zerinde onlarca deney yapt.
3

EDLGEN ATI

Yapl: Fiil + Edilgenlik Eki


Edilgenlik ekleri: -(I)l - / -(U)l-, -(I)n- / -(U)nrnek:
bala - n -

&

balanmak

yap - - l -

&

yaplmak

Helikopter 1939 ylnda icat edildi.


Hesap makinesi Fransada bulunduu.

Yapl: Trkede ge sralan genellikle u ekilde olur:


zne

film
Nesne

lk telefon 1876 ylnda ABDde icat edildi.


zne
Zarf
Dolayl Yklem
Tmleci
Tmle

seyredecekler.
Yklem

ETTRGEN ATI

Yapl: Fiil + Ettirgenlik Eki


Ettirgenlik ekleri: -DIr- / -DUr, -(I)t- / -(U)t-,
-(I)r- / -(U)r-, -Ar-,-DArrnek:
al - dr -

&

aldrmak

yka - t -

&

ykatmak

Ahmet Bey, rencilere bulularla ilgili bir kitap okuttu.


Grevli, misafirlere Bilim Mzesini gezdirecek.
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
56ya baknz.
sayfa 46-5

55

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Son be yl iinde yaplan bululardan biri hakknda bilgi veriniz.


Buluun ad nedir?
Kim buldu?
Ne zaman buldu?
Nerede buldu?
Ne ie yaryor?
Buluun zararl ynleri var m?
nsanlar bu bulua ilgi gsterdi mi?

.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

2. Aadaki sorular resme gre tahmini


olarak cevaplaynz.
1. renciler neredeler?
............................................................
2. renciler ne yapyorlar?
............................................................

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
lk uak Wright .......................... tarafndan 1899 ylnda yapld.
Orville Wright, ua uurmay baard. Orville, ilk ....................... 12 saniye havada kald ve 35 metre utu.
Dnyada trafik ve ........................ sorunu artyor. Yeni Zelandal Grant Ryan ve Peter Higgins, bu soruna zm bulmak iin
.......................... san bisiklet yapt. Bu bisiklet on be saniyede ......................... ve saatte 23 kilometre hzla gidebiliyor.
A, hastalklarn ............................ edilmesinde ok nemlidir. lk alama, 1796 ylnda Edward Jenner tarafndan yapld.
2. Aadaki bilim adamlaryla a adlarn eletiriniz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Pasteur
Laffnike
Wright
Robert Koch
Smorodintsev
Hillemann

a.
b.
c.
d.
e.
f.

Tifo as
Kabakulak as
Hepatit B as
Kuduz as
Verem as
Kolera as

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. lk uak, ne kadar sre havada kald?
.............................................................................
2. Ankaferd, ne zaman bulundu?
.............................................................................
3. Ankaferdin en nemli zellii nedir?
.............................................................................
56

4. Serdar, kimleri dnyor?


.............................................................................
5. Emre, nasl bir bulu yapmak istiyor?
.............................................................................
6. Serdara gre en faydal bulu nedir?
.............................................................................

1. rnekteki gibi anlaml kelimeler yaznz.


LES-TE-KOP
TO-BL-O-MO
NET-N-TER
KOP-ROS-MK
T-DAK-LO
FON-LE-TE

: TELESKOP
: ..........................................................
: ..........................................................
: ..........................................................
: ..........................................................
: ..........................................................

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Pusula
Hesap makinesi
Ampul
Daktilo
Telefon
Mikroskop
Matbaa

a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.

Haberlemek
Aydnlatmak
ncelemek
Bask yapmak
Yn bulmak
Yazmak
Hesaplamak

2. Metne gre doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.

HARZM
zbekistann Harezm kentinde dodu. Matematiin kurucusu saylr. Avrupann en ok faydaland matematikidir.
Badatta matematik zerine almalar yapt. Daha sonra
Afganistan ve Hindistana gitti. Hindistandaki bilim adamlaryla tant. Matematik ve astronomi konusunda kitaplar
yazd. Bu kitaplarn birou Latinceye tercme edildi.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

(
(
(
(
(
(

) Harizm, matematikle ilgileniyor.


) Harizm, Badatta fizik zerinde almalar yapyor.
) Harizm, birok lke geziyor.
) Harizm, Hintli bilim adamlaryla tanyor.
) Harizm, matematik ve kimya hakknda kitaplar yazyor.
) Harizmnin kitaplar ngilizceye tercme ediliyor.

3. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.

FARADAY
Fakir bir ailenin ocuuydu. Bu yzden iyi bir eitim gremedi. Kk yalarda gazete satt. 14 yanda bir kitapda
almaya balad. alt bu kitapda yzlerce kitap
okudu. Okuduu kitaplarda en ok elektrik konusu dikkatini
ekti. Elektrikle ilgili bilgi veren onlarca kitap bitirdi. Elektrik
konusunda deneyler yapt.
1. Faraday, niin iyi bir eitim gremedi?
...................................................................................
2. Faraday, kk yalarda ne satt?
...................................................................................
3. Faraday, 14 yanda nerede alt?
...................................................................................
4. Okuduu kitaplarda en ok hangi konu Faradayn dikkatini ekti?
...................................................................................
5. Faraday, hangi konuda deneyler yapt?
...................................................................................

5. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.
1. 1879 / buzdolab / bulundu / ylnda
...................................................................................
2. kamera / kefedildi / Sony Corporation / Japonyada /
tarafndan
...................................................................................
3. bulu / cep telefonudur / en ilgin / bence
...................................................................................
4. zaman makinesi / bana gre / icat edilecek / gelecekte
...................................................................................
5. faydal / isterim / bir bulu / insanlk iin / yapmak
...................................................................................

Degerlendirme

1.
2.
3.
4.
5.
6.

4. lgili kelimeleri eletiriniz.

6. Aadaki fiilleri rnekteki gibi yeniden yaznz.


Okumak
Krmak
Bulmak
Yazmak
cat etmek
Kefetmek
Oyna

&
&
&
&
&
&
&

Okunmak
Krlmak
...........................
...........................
...........................
...........................
...........................

7. Aadaki fiilleri rnekteki gibi -t ekiyle ettirgen


yapnz.
rnek: Aye, yatak odasnda kardeini uyutuyor.
1. retmen, rencilere kitap oku..................
2. ocuk, annesine salarn tara..................
3. Fatma Hanm, elbiselerini tle..................
4. ki saattir bizi bahede bekle..................
57

Aadaki bulmacay znz.


A L

F E K M K E T E

10

K A U

P A K M A Y

M E

P M A

K
6

L E H E A M B R E K

M E

M E

Oyun - Eglence

11

C A

M C L

T M E K E
E N E E K

E M E

N Y

M K A B L U

M A

N L M A Y K A T A

K A S B

Y M A P A K

M A

P M A

FRE
M U
1

M D
8

10

11

%
%
%
%
%
%
%

kolaylk
kullanl
matbaa
mikroskop
mucit
pusula
teleskop

Proje devi

Szlke

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.


SMLER

58

%
%
%
%
%
%
%

ampul
ara
aratrma
bask
baar
bilgi
bilim

%
%
%
%
%
%
%

bilim adam
bilimsel
bitkisel
bulu
zm
deney
etkili

%
%
%
%
%
%
%

faydal
gelir
hesap makinesi
icat
ilgin
insanlk
keif

%
%
%
%
%

test
uzman
retim
video cihaz
zararl

FLLER
%
%
%
%
%
%
%
%

aratrmak
aydnlatmak
bask yapmak
basmak
baarmak
bulmak
denemek
dikkatini ekmek

%
%
%
%
%
%
%
%

etkilemek
faydalanmak
gelitirmek
hesaplamak
icat etmek
incelemek
kazanmak
kefetmek

%
%
%
%
%
%
%

kullanmak
kurmak
salamak
tanmak
tercme etmek
test etmek
toplamak

% uygulamak
% retmek
% yn bulmak

1. Bir bilim adamnn hayatn ve yapt bulular resim ve fotoraf kullanarak anlatnz.
2. Size gre insanlk iin en faydal bulular hangileridir? Resimlerle anlatnz.
3. 20. yzylda neler icat edilmitir? Resim ve fotoraf kullanarak bir sunum hazrlaynz.

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. Dzenli olmak

6. Dedikodu yapmak

2. Salkl beslenmek

7. Kitap okumak

3. Egzersiz yapmak

8. Sigara imek

4. Kumar oynamak

9. Planl olmak

Kelimeler

5. Dank olmak
1

60

10. Yksek sesle konumak


3

10

11. Kavga etmek

16. Salksz beslenmek

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

12. Erken kalkmak

17. Derse ge kalmak

13. Alkol kullanmak

18. Trnak yemek

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin


altna yaznz.

14. Yalan sylemek

19. Tartmak

15. Dilerini fralamak

20. Alay etmek

11

14

12

15

18

4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

13

16

19

17

20

61

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

HASAN BEY OK HASTA


Hasan Bey, hasta. O, sabahlar ok ksryor. Hasan Beyin
kt bir alkanl var. O, gnde bir paket sigara iiyor.
Hasan Bey, bugn doktora gitti.
Doktor, Hasan Beye: Akcier filmi ektir ve baz tahliller
yaptr. dedi.
Hasan Bey, ilk olarak akcier filmi ektirdi. Daha sonra kan
tahlillerini yaptrd. O, imdi filmleri ve tahlil sonularn doktora gsterecek.
Doktor
: Filmleri ve tahlil sonularn getirdiniz mi?
Hasan Bey : Evet doktor hanm, getirdim. Buyrun.
Doktor
: Hmm, tahmin ettiim gibi.
Akcierleriniz ok kt grnyor.
Hasan Bey : Kt m? Neden doktor hanm?
Doktor
: Sigara alkanlnz var myd?
Hasan Bey : Maalesef doktor hanm, sigara alkanlm
var.

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

62

(
(
(
(
(

) Hasan Bey, ok kt ksryor.


) Hasan Beyin alkol alkanl var.
) Hasan Bey, akcier filmi ektirdi.
) Hasan Beyin tahlil sonular ok iyi.
) Hasan Bey, be yldr alkol kullanyor.

Doktor
: Ka yldr sigara iiyorsunuz?
Hasan Bey : Yaklak on be yldr sigara kullanyorum.
Doktor
: Bakn Hasan Bey, sigaray hemen brakmalsnz. Yoksa hastalnz ilerleyecek.
Hasan Bey : ok zor olacak ama sigaray brakabilirim.
Doktor
: Gzel, o zaman tedaviye balayabiliriz. Size
baz ilalar yazacam. Bu ilalar bir ay kullanmanz gerekiyor. Bir ay sonra kontrole geleceksiniz. Cierlerinizi tekrar kontrol edeceiz.
Bu arada kesinlikle sigara ve alkoll iecekler
kullanmayacaksnz.
Hasan Bey : Anlald doktor hanm, bir ay sonra grrz.
Doktor
: Grrz. Tekrar gemi olsun.
Hasan Bey : Sa olun.

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Hasan Bey, niin doktora gidiyor?
...............................................................................
2. Doktor, Hasan Beye neler yapmasn syledi?
...............................................................................
3. Hasan Beyin nasl bir alkanl var?
...............................................................................
4. Doktor, Hasan Beye neleri yasaklyor?
...............................................................................
5. Hasan Bey, doktora tekrar ne zaman gidecek?
...............................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

EMRE PLANLI BR NSANDIR


Emre ve arkadalar ok iyi anlarlar. nk o, ok iyi bir insandr.
Emre, her gn dzenli olarak kitap okur. Kimseyle kavga etmez.
Asla yalan sylemez. O, ok planl bir insandr. Cmerttir.
evresindeki insanlara yardm eder.
Emrenin tek kt alkanl udur: O, bazen arkadalaryla alay
eder. Alay etmenin iyi bir davran olmadn Emre de biliyor. Bu
yzden ok zlr, yaptklarndan dolay hemen arkadalarndan
zr diler.

SERDAR OK SNRL BR NSAN


Serdar ve arkadalar genellikle anlaamyorlar. nk Serdar, ok
sinirli bir insan. O, ok abuk sinirleniyor. Sk sk arkadalaryla
tartyor. Serdar, sinirlendiinde yksek sesle konuuyor.
Arkadalarna kt szler sylyor.
Arkadalar, Serdarn bu zelliinden hi holanmyor.
Bundan dolay bazen onunla konumuyorlar.
Serdar, yapt davranlarn iyi olmadn biliyor.
Bu yzden hemen piman oluyor. Arkadalarndan zr diliyor.
Arkadalar da Serdar affediyorlar ve onunla baryorlar.

AYE ALIKAN VE DORU SZLDR


Aye, arkadalar tarafndan ok sevilir. nk o ok gzel alkanlklara sahiptir. Doru szldr. Hibir zaman yalan sylemez.
O, ok temiz ve dzenlidir. Odasn asla dank brakmaz. Kimseyle
kavga etmez ve tartmaz.
retmenler de Ayeyi ok sever. nk o ok alkandr. ok kitap
okur. Sosyaldir. Herkesle iyi anlar.
2.2 Metinlere gre doru cmlelerin bana D;
yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Emre, arkadalaryla hi anlaamyor.


) Emre, dzenli olarak kitap okuyor.
) Emre, ok planl bir insan.
) Serdar, yaptklarndan dolay hi piman olmuyor.
) Aye, retmenleri tarafndan ok seviliyor.

rnekleme

2.3 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Emrenin nasl bir kt alkanl var?
...............................................................................
2. Serdar, nasl bir insan?
...............................................................................
3. Serdarn arkadalaryla iletiimi nasl?
...............................................................................
4. Aye, neden arkadalar tarafndan ok seviliyor?
...............................................................................
5. Ayenin ne tr gzel alkanlklar var?
...............................................................................

1. A: Sence en faydal alkanlk hangisidir?


B: Bence en faydal alkanlk kitap okumaktr.

3. A: Planl olmak nasl bir alkanlktr?


B: Planl olmak faydal bir alkanlktr.

2. A: Sence kt alkanlklar nelerdir?


B: Yalan sylemek ve sigara imek.

4. A: Holandn ve holanmadn alkanlklarn hangileri?


B: Holandm alkanlm kitap okumak, holanmadm
alkanlm ise dank olmaktr.

63

Dinleme - Anlama

1. Dinleyiniz. Doru ise D; yanl ise Y seeneini iaretleyiniz. (%)

2. Metni dinleyiniz.
3. Tekrar dinleyiniz ve uygun seenekleri iaretleyiniz. (%)
MELTEM
Kitap okumak
Salkl beslenmek
Dedikodu yapmak
Tartmak
Planl olmak
Ge yatmak
Ge kalkmak
Okula ge kalmak
Erken yatmak
Erken kalkmak

4. Metni dinleyiniz.

64

GNL

5. Tekrar dinleyiniz ve boluklar uygun kelimelerle


doldurunuz.
1.
2.
3.
4.
5.

Uzak bir kyde bir .................... vardr.


Bir gn aklna bir .................... gelir.
Koa koa .................... yanna gider.
Fakat orada .................... gremezler.
Bir baka gn yine .................... syler.

6. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.


1. oban, her gn hangi ileri yapyor?
...................................................................................
2. obann aklna nasl bir fikir geliyor?
...................................................................................
3. Kyller, obana niin sinirleniyorlar?
...................................................................................
4. oban, niin ok korkuyor?
...................................................................................
5. Kyller, obana niin yardm etmiyorlar?
...................................................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Sence en kt alkanlk nedir?
B: Sigara ve iki kullanmak. Sence?
A: Bence kumar oynamak.

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar


kurunuz.

1.

Yerlere tkrmek
Dedikodu yapmak

3. Aadaki metni okuyunuz.

Benim adm Osman. Kitap okumaktan


holanrm.
Arkadalarmla ok iyi anlarm.
En holandm zelliim yardmsever
olmak.
En holanmadm zelliim ise
dank olmak.
5. rnekteki gibi kendinizi anlatnz.
Adnz ne?
Ne yapmaktan holanrsnz?
Arkadalarnzla sosyal ilikileriniz nasl?
En holandnz zelliiniz ne?
En holanmadnz zelliiniz ne?
Kimin trnak yeme alkanl var?
Ali, yksek sesle konuuyor mu?

2.

Bakalaryla alay etmek


Yalan sylemek

3.

Yksek sesle konumak


Kavgac olmak

4. Aadaki kiileri rnekteki gibi anlatnz.

Selin
Fotoraf ekmek
Herkesle iyi geinmek
Kitap okumak
Yksek sesle konumak

Hseyin
Balk tutmak
Arkadalar tarafndan ok sevilmek
Planl olmak
Derse ge kalmak

6. Tablodaki bilgileri kullanarak arkadalarnzla konuunuz.


Dzenli olmak
Trnak yemek
Egzersiz yapmak
Yksek sesle konumak
Alay etmek
Erken kalkmak
Kitap okumak
Salksz beslenmek

Ali
%
'
'
%
%
'
'
%

Emel
'
%
'
'
'
%
%
%

1. .................. hangi olumlu zelliklere sahiptir?


2. .................. hangi olumsuz zelliklere sahiptir?
3. Kim .................. alkanlna sahiptir?

65

Yazma

1. Aadaki davranlar uygun blmlere yaznz.


Yerlere tkrmek

Sigara imek

Balad ii bitirmek

Planl yaamak

Tembellik yapmak

Bakasnn szn kesmek

Srekli kusur bulmak

Kola tiryakisi olmak

nternet bamls olmak

Alay etmek

Bakasnn eyasn izinsiz almak

Az kapal yemek yemek

Egzersiz yapmak

ok uyumak

Etrafa p atmak

Yksek sesle konumak

Di fralamak

evreyi temiz tutmak

Dedikodu yapmak

Kumar oynamak

Gereinden fazla alveri yapmak

OLUMLU ALIKANLIKLAR

OLUMSUZ ALIKANLIKLAR

..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................

..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................

2. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.


A: Sence en faydal alkanlk nedir?
B: Bence en faydal alkanlk kitap okumaktr. Sence?
A: Bence planl olmaktr.
Salkl beslenmek / Dzenli olmak
A: ................................................................................?
B: ................................................................................?
A: ................................................................................

Egzersiz yapmak / Balad ii bitirmek


A: ................................................................................?
B: ................................................................................?
A: ................................................................................

3. rnekteki gibi cmleler yaznz.


1.
2.
3.
4.
5.
66

Plansz olmak - Baarsz olmak


Dedikodu yapmak - nsanlar zmek
ok uyumak - Ba armak
Sigara imek - Kt kokmak
nternet bamls olmak - Ders alamamak

& Plansz olmak houma gitmiyor. nk plansz olunca baarsz oluyorum.


& ...........................................................................................................
& ...........................................................................................................
& ...........................................................................................................
& ...........................................................................................................

4. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.

5. Aadaki cmleleri kendinize gre tamamlaynz.


1.
2.
3.
4.
5.

Ben iki imem. nk ...............................................


Ben etrafa p atmam. nk .....................................
Ben az uyurum. nk ................................................
Ben planl yaarm. nk ..........................................
Ben salksz beslenmem. nk ................................

TE ATI

1. ................................................................................?
En ok erken kalkma alkanlm houma gidiyor.
2. ................................................................................?
Bilgisayar oyunu bamls olmaktan holanmyorum.
3. ................................................................................?
Bence en zararl alkanlk sigara imektir.
4. ................................................................................?
Hayr benim kt bir alkanlm yok.
5. ................................................................................?
Evet, baladm ii mutlaka bitiririm.

Dil Bilgisi

1. neden / hastala / olur / birok / sigara imek


...................................................................................
2. davrantr / kt / bir / ok / dedikodu yapmak
...................................................................................
3. insanlar / yapan / olurlar / salkl / egzersiz
...................................................................................
4. lkelerde / tkrmenin / vardr / cezas / yere / baz
...................................................................................
5. iki / fralamalyz / gnde / dilerimizi / defa / en az
...................................................................................

6. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.

7. Aadaki cmleleri tercme ediniz.


1. Sigara sala zararldr.
...................................................................................
2. Dedikodu yapmak kt bir alkanlktr.
...................................................................................
3. Kt alkanlklar insan mutsuz, iyi alkanlklar ise
mutlu eder.
...................................................................................
4. Baz zararl alkanlklardan kurtulmak iin tedavi olmalyz.
...................................................................................
5. Planl ve dzenli insanlar daha baarl olurlar.
...................................................................................

DNL ATI

Yapl: Fiil + telik Eki

Yapl: Fiil + Dnllk Eki

Ekleri: --, -(I)-, -(U)-

Ekleri: -(I)n-, -(U)n-, -(I)l / -(U)l

rnek:
anla -
& anlamak
dv - - & dvmek

rnek:
sakla - n
v - - n

Ahmet herkesle tartr.


Bahede iki renci dvyor.
Okul koridorunda Ayeyle karlatm.

Btn parasn kumarda kaybettii iin ok zlyor.


Snav kazannca ok sevindi.
Matan sonra hemen ykand.
3

& saklanmak
& vnmek

AKTARMA CMLELER

oban, kyllere bir aka yapaym, der.


Her gn kitap okuduunu syledi.
Onun internet bamls olup olmadn bilmiyorum.
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
70e baknz.
sayfa 58-7

67

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki alkanlklardan hangilerine sahipsiniz? aretleyiniz. (%)


Kitap okumak
Erken kalkmak
Erken uyumak
Doru szl olmak
Di fralamak
Dedikodu yapmak

Kavga etmek
zinsiz konumak
Trnak yemek
Yksek sesle konumak
Planl olmak
Dzenli olmak

nternet bamls olmak


Etrafa p atmak
Salkl beslenmek
Yere tkrmek

2. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimleri gryorsunuz?
...................................................................................
2. Onlar neredeler?
...................................................................................
3. Onlar ne hakknda konuuyorlar?
...................................................................................

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
brahim Bey : Hocam, alkanlklarla ilgili ....................
doldurdunuz mu?
BE
: Evet, dn bitirdim.
brahim Bey : Bana yardm edebilir misiniz?
BE
: ...................... yok. Olabilir.
brahim Bey : Hocam, Emre hakknda ne dnyorsun?
BE
: Emre, ok iyi bir renci. O, ......................
ile ok iyi anlayor. Dzenli kitap okur.
Kimseyle kavga etmez. Asla .....................
sylemez. O, ok planl bir insandr.
evresindeki insanlara ..................... eder.

2. Seyrediniz ve doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Beden eitimi retmeni, Emre hakknda iyi dncelere sahip deil.
2. ( ) Emre, yardmsever bir insandr.
3. ( ) Emrenin en kt alkanl yalan sylemektir.
4. ( ) Aye, kimseyle tartmaz, herkesle iyi geinir.
5. ( ) Serdar, ok sakin bir kiidir.

C. ZLEME SONRASINDA
1. Aadaki tabloyu filme gre doldurunuz.
Emre
Kt sz sylemek
Kitap okumak
Drst olmak
Sinirli olmak
Kavga etmek
Planl olmak
Alay etmek
Doru szl olmak
Tartmak
Yksek sesle konumak

68

Aye

Serdar

2. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.


1. brahim Bey, kimden yardm istiyor?
...................................................................................
2. Emrenin tek kt alkanl nedir?
...................................................................................
3. Aye, nasl bir renci?
...................................................................................
4. Serdar, niin piman oluyor?
...................................................................................
5. Hasan Beyin nasl bir alkanl var?
...................................................................................

1. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Alay
Kumar
Sinirli
Dedikodu
Di

6. Aadaki fiilleri rnekteki gibi ite yapnz.


a.
b.
c.
d.
e.

olmak
fralamak
yapmak
oynamak
etmek

1.
2.
3.
4.
5.

Yerlere .........................
Erken .........................
zinsiz .........................
Derse ge .........................
Kavga .........................

3. Aadaki bilgilerden doru olann bana D; yanl olann bana Y yaznz.


1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Erken uyumak ve erken kalkmak iyi bir alkanlktr.


) Etrafa p atmak evreyi gzelletirir.
) Hi kimse hakknda dedikodu yapmamalyz.
) Ktphanede yksek sesle konuabiliriz.
) Balad ii bitiren insanlar baarl olur.

4. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ................................................................................?
Sigara imek kt bir alkanlktr.
2. ................................................................................?
En holanmadm alkanlm yksek sesle konumaktr.
3. ................................................................................?
Bence en zararl alkanlk uyuturucu kullanmaktr.
4. ................................................................................?
Bence ikiyi brakmak isteyen insan tedavi olmaldr.
5. ................................................................................?
Arkadamn en gzel zellii kitap okumasdr.
5. Aadaki fiilleri rnekteki gibi dnl yapnz.
rnek:
Sevmek
1. Taramak
2. Giymek
3. Sslemek
4. Ykamak
5. Takmak

& sevinmek
& .................................
& .................................
& .................................
& .................................
& .................................

& Tanmak
& .................................
& .................................
& .................................
& .................................
& .................................

7. Aadaki test sorularn cevaplaynz.


1. Aadakilerden hangisi alkanlk deildir?
A) Dedikodu yapmak
B) Egzersiz yapmak
C) Yalan sylemek
D) Okula gitmek

Degerlendirme

2. Aadaki boluklara uygun kelimeler yaznz.

rnek:
Tanmak
1. Grmek
2. tmek
3. Umak
4. Bakmak
5. Kamak

2. Aadakilerden hangisi gzel alkanlklardan deildir?


A) Drst olmak
B) Sznde durmak
C) Balad ii bitirmek
D) Trnak yemek
3. Ben konuurken ltfen szm ......................
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) kesme
B) bitirme
C) konuma
D) yazma
4. Aadakilerden hangisi insann zenginliini kaybetmesine sebep olur?
A) Yalan sylemek
B) Dedikodu yapmak
C) Kumar oynamak
D) Alay etmek
5. Aadakilerden hangisi sala zararl deildir?
A) ki imek
B) Sigara imek
C) Abur cubur yemek
D) Yksek sesle konumak
69

Aadaki kutucuklara uygun fiiller yaznz.


FAYDALI ALIKANLIKLAR
D Z E N L
D

S G A R A

O L M A K

R A L A M A K

S A L I K L I

Oyun - Eglence

ZARARLI ALIKANLIKLAR

B E S L E N M E K

A L K O L

K U L L A N M A K

K A V G A

E T M E K
S Y L E M E K

K T A P

O K U M A K

Y A L A N

E R K E N

K A L K M A K

D E D K O D U

P L A N L I

O L M A K

T I R N A K

Y A R D I M

E T M E K

K U M A R

E G Z E R S Z
Z R
D O R U

A L A Y

L E M E K

S Z L

G E

O L M A K

Y A P M A K

Y E M E K
O Y N A M A K

D A I N I K

Y A P M A K

M E K

O L M A K

E T M E K
K A L M A K

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

Proje devi

Szlke

SMLER

70

%
%
%
%
%

alkanlk
baml
ceza
cimri
cmert

%
%
%
%
%

alkan
davran
duyarl
drst
iletiim

%
%
%
%
%

kusur
zellik
salkl
salksz
sakin

%
%
%
%
%

sinirli
tembel
tembellik
tiryaki
yararl

% zararl

FLLER
affetmek
alay etmek
alkol kullanmak
bakalaryla iyi geinmek
(bakasnn eyasn) izinsiz
almak / kullanmak
% (bakasnn) szn kesmek
% evresini kirletmek
% p atmak

%
%
%
%
%

%
%
%
%
%
%
%
%
%

dank olmak
dedikodu yapmak
dvmek
drst olmak
dzenli olmak
egzersiz yapmak
erken kalkmak
ge kalkmak
israf etmek

%
%
%
%
%
%
%
%

kavga etmek
kumar oynamak
zr dilemek
sabretmek
salkl beslenmek
sakinlemek
sigara imek
sinirlenmek

%
%
%
%

aka yapmak
tartmak
trnak yemek
yalan sylemek

1. Snf arkadalarnz anlatan bir sunum hazrlaynz. Arkadalarnzla ilgili slayta, o arkadanzn sahip
olduu faydal alkanlklar yaznz.
2. Resim ve fotoraf kullanarak alkanlklar konulu bir sunum hazrlaynz.
3. Snfnzdaki arkadalarnzn fotoraflarndan oluan bir albm hazrlaynz. Her arkadanzn fotorafnn
altna o arkadanzn sahip olduu faydal alkanl yaznz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

1. Ev almak

5. Yksek lisans yapmak

2. Para kazanmak

6. Takma girmek

3. Araba almak

7. Tatile gitmek

4. bulmak / e girmek

8. Emekli olmak

MAA

72

9. Evlenmek

rnekleme

13. niversiteyi bitirmek / mezun olmak

10. Albm yapmak

14. niversiteyi kazanmak / niversiteye girmek

11. Zengin olmak

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

12. Yabanc dil renmek

A: Gelecekle ilgili bir plann var m?


B: Evet. Yabanc dil renmek istiyorum.
Hayr. Henz bir planm yok.

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.


4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

10

11

12

13

14

VE BULMA KURUMU

Prof. Dr. Murat Snmez

73

Okuma - Anlama

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

GELECEKLE LGL NASIL BR PLANIN VAR?


Emre ve arkadalar snftalar. Onlar, Trke
dersi iliyorlar.
brahim Bey, rencilere gelecekle ilgili planlarn soruyor.

brahim Bey : Arkadalar, gelecekle ilgili plannz nedir?


Kim sylemek ister?
Murat, bu soruyu sen cevaplayver.
Murat
: retmenim, ben gelecekte
iyi bir meslek sahibi olmak istiyorum.
brahim Bey : Teekkr ederim Murat, oturabilirsin.
Aye, senin gelecekle ilgili bir plann var m?
Aye
: Evet, var retmenim. Ben doktor olmak istiyorum.
Ayrca kimsesiz ocuklara yardm etmek ve onlar tedavi
etmek istiyorum.
brahim Bey : ok gzel bir plann varm Aye. nallah plann gerek olur.
mer, senin plann nedir?
mer
: retmenim, ben bu konuyu daha nce hi dnmedim.
Bu yzden u anda bir planm yok.
brahim Bey : mer, bence bu konuyu dn ve gelecekle ilgili bir plan
yap. Arkadalar, peki gelecekle ilgili ilgin bir plan olan var
m?
Sevgi
: Benim var retmenim. Ben gelecekte dnya turu yapmak,
baka lkelere gitmek istiyorum.
brahim Bey : zellikle gitmek istediin bir lke var m?
Sevgi
: Evet, zellikle Madagaskara gitmek istiyorum.

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Emre ve arkadalar Trke dersindeler.
2. ( ) brahim Bey, rencilere gelecekle ilgili planlarn
anlatyor.
3. ( ) Murat, gelecekte iyi bir meslek sahibi olmak istiyor.
4. ( ) Aye, gelecekte doktor olmak istiyor.
5. ( ) Sevginin gelecekle ilgili bir plan yok.

74

1.3 Aadaki boluklara rencilerin gelecekle ilgili


planlarn yaznz.
1. Murat : ...................................................................
....................................................................
2. Aye : ...................................................................
....................................................................
3. mer : ...................................................................
....................................................................
4. Sevgi : ...................................................................
....................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.


Y BR NVERSTEDE OKUMAK STYORUM
Benim adm Amina. On sekiz yandaym. Pakistanlym.
u an Trkiyedeyim. stanbulda bir Trke kursuna gidiyorum. Gelecek ylla ilgili u planlarm var:
Trkemi ilerletmek ve daha iyi Trke konumak istiyorum. Trkiyede birok kaliteli niversite var.
nmzdeki yl niversite snavlarna girmek ve Melikah niversitesinde okumak istiyorum.

Y BR E GRMEK
STYORUM
Benim adm Ferhat, soyadm
Gl. Yirmi sekiz yandaym.
zmirde yayorum. ngilizce
biliyorum. niversite
mezunuyum. Makine
mhendislii blmn
bitirdim.
u an almyorum. Bu yzden
bir i aryorum.
Gelecek ylla ilgili en byk
planm, iyi bir ite almak.

2.2 Metinlere gre aadaki boluklar doldurunuz.


1.
2.
3.
4.

Amina .............................. yanda.


Amina .............................. bir Trke kursuna gidiyor.
Ferhat Gl .............................. yayor.
Ferhat Gl .............................. mhendislii blmn bitirdi.
5. Ahmet Bey ve Hatice Hanm ..............................
yldr evli.
2.3 Metinlere gre doru cmlelerin bana D;
yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Amina, Bangladeli.
) Amina, Trkesini gelitirmek istiyor.
) Ferhat Gl, bir irkette mhendis olarak alyor.
) Ferhat Gl, iyi bir ite alyor.
) Ahmet Bey ve ailesi, Avrupa turuna kmak istiyor.

BZ AVRUPA TURUNA IKMAK STYORUZ


Benim adm Ahmet. Bu da eim Hatice.
Biz, on yedi yldr evliyiz. ocuumuz var.
Byk ocuumuzun ad Erdem, kk ocuumuzun ad
Emre. En kk ocuumuzun ad ise Nazan.
Bizim yle bir planmz var. Bu yaz tatilinde Avrupa turuna
kmak istiyoruz. Hem eim hem de ben baka kltrleri ok
merak ediyoruz. Bu yzden frsat bulduka baka lkelere
gidiyoruz.
En son ailemle Sidneye gittik. Orada gzel bir tatil geirdik.
Eminim, Avrupa turumuz da ok gzel geecek.

2.4 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Amina, hangi niversitede okumak istiyor?
.................................................................................
2. Ferhat Gl, hangi yabanc dili biliyor?
.................................................................................
3. Ferhat Gln gelecek yl iin plan nedir?
.................................................................................
4. Ahmet Beyin ka ocuu var?
.................................................................................
5. Ahmet Bey ve ailesi, en son nereye gitti?
.................................................................................

rnekleme
1. A: Gelecekle ilgili bir plann var m?
B: Evet, var. / Hayr, yok.

3. A: On yl sonra ne yapmay dnyorsun?


B: On yl sonra bir yardm dernei kurmay dnyorum.

2. A: Gelecekle ilgili plannz nedir?


B: Gelecekle ilgili planm iki yabanc dil renmektir.

4. A: Gelecekle ilgili hangi plann gerekletirdin?


B: niversiteye girme planm gerekletirdim.
75

1. Dinleyiniz ve uygun seenekleri iaretleyiniz. (%)

Dinleme - Anlama

1. Ahmet

2. Elif

3. Anton

4. Sandra

gelecek ay

yeni sergisini

aacak.

gelecek hafta

yeni albmn

tantacak.

gelecek pazar

yeni kitabn

anlatacak.

nmzdeki hafta

i gezisine

kacak.

perembe gn

turistik seyahat

yapacak.

gelecek ay

tatile

gidecek.

ay sonra

Trke kursuna

balayacak.

gn sonra

dil kursuna

gidecek.

hafta sonra

Franszca kursuna

balayacak.

haziran aynda

niversiteden

mezun olacak.

mays aynda

dn

yapacak.

nisan aynda

ev

alacak.

2. Dinleyiniz ve duyduunuz fiilleri uygun boluklara yaznz.

6 Mart

Pazartesi

7 Mart

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

Sal

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

Cuma

10 Mart

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

11 Mart

76

Cumartesi

12 Mart

9 Mart

Perembe

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

Pazar

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

5. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.

4. Dinlediiniz metne gre ilgili kelimeleri eletiriniz.


Ahmet
Glay
Sercan
Nuran
Rza

aramba

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

.........................................
.........................................
.........................................
.........................................

3. Metni dinleyiniz.

1.
2.
3.
4.
5.

8 Mart

a.
b.
c.
d.
e.

Ev hanm
Mhendis
retmen
adam
renci

1. Ahmet Bey ne zaman emekli olacak?


...................................................................................
2. Glay niversiteyi bitirdikten sonra hangi lkeye gitmeyi
dnyor?
...................................................................................
3. Sercan Beyin gelecekle ilgili nasl bir plan var?
...................................................................................
4. Nuran Hanm ne zaman araba almak istiyor?
...................................................................................
5. Rza Bey ile Suna Hanm bu yl ne yapmay planlyorlar?
...................................................................................

1. Aadaki diyalou
okuyunuz.

Konusma

A: Gelecekte ne olmak
istiyorsun?
B: Mhendis olmak
istiyorum. Ya sen?
A: Ben doktor olmak
istiyorum.
2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

Bilim adam
Astronot

2.

Pilot
Bilgisayar mhendisi

3.

adam
retmen

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Gelecek yl iin bir plann var m?
B: Evet, var.
A: Nasl bir plann var?
B: Gelecek yl ok almak ve okul voleybol takmna
girmek istiyorum.
A: Senin bir plann var m?
B: Evet, ben gitar almay renmek istiyorum.

4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

spanyolca renmek
Avrupa turuna kmak

2.

Yksek lisans yapmak


Trke Olimpiyatlarna katlmak

3.

Takmn ampiyon yapmak


Gol kral olmak

5. Aadaki sorular kullanarak gelecekle ilgili planlarnz anlatnz.


Adnz, soyadnz ne?
Ka yandasnz?
Ne olmak istiyorsunuz?
Nasl bir niversitede okumak istiyorsunuz?
Akademik kariyer yapmay dnyor musunuz?
Hangi lkeleri grmek istiyorsunuz?
Hangi yabanc dilleri renmek istiyorsunuz?
Gitmek istediiniz bir kurs var m?
77

1. Yandaki sorular tabloya gre cevaplaynz.

Yazma

BEYZANIN G ELECEKLE LGL P LANLARI


2015

Boazii niversitesini kazanmak

2019

niversiteyi dereceyle bitirmek

2021

Akademik kariyer yapmak

2022

Evlenmek

2025

Ev almak

2030

nc bir yabanc dil renmek

2033

Avrupa seyahatine kmak

1. Beyza hangi niversitede okumak istiyor?


.......................................................................................
2. Beyza ne zaman akademik kariyer yapmak istiyor?
.......................................................................................
3. Beyzann planlar arasnda ev almak var m?
.......................................................................................
4. Beyzann planlar arasnda kanc bir dil daha renmek var?
.......................................................................................
5. Beyzann 2033 ylnda nasl bir plan var?
.......................................................................................

2. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ................................................................................?
Evet, gelecekle ilgili birok planm var.
2. ................................................................................?
25 yandan sonra evlenmeyi dnyorum.
3. ................................................................................?
u anki en byk planm yeni bir dil renmek.

4. ................................................................................?
Gelecekle ilgili en nemli planm iyi bir niversite
kazanmaktr.
5. ................................................................................?
Hayr, gelecekle ilgili henz bir plan yapmadm.
6. ................................................................................?
Evet, gelecekle ilgili birka planm gerekletirdim.

3. Resimlere bakarak Muratn gelecekle ilgili planlarn yaznz.


1

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

4. Gerekletiremediiniz planlarnz nedenleriyle birlikte yaznz.


Trke Olimpiyatlarna katlamadm.
1. ........................................................................................
2. ........................................................................................
3. ........................................................................................
4. ........................................................................................
5. ........................................................................................

78

nk yeteri kadar ders almadm.


..............................................................................................
..............................................................................................
..............................................................................................
..............................................................................................
..............................................................................................

5. Aadaki sorular cevaplayarak bir seyahat plan yaznz.


......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................
......................................................................................................

6. Bugne kadar hangi planlarnz gerekletirdiniz?


Yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................

TEZLK FL

7. Aadaki cmleleri tercme ediniz.


1. Gelecekle ilgili birok planm var.
...................................................................................
2. Gelecekte neler yapmak istersin?
...................................................................................
3. Gelecekle ilgili hangi planlarn gerekletirdin?
...................................................................................
4. Gelecekle ilgili hangi plann senin iin ok nemli?
...................................................................................
5. leride iyi bir meslek sahibi olmak ister misin?
...................................................................................

YAKLAMA FL

Yapl: Fiil + Tezlik Fiili Eki

Yapl: Fiil + Yaklama Fiili Eki

Eki: -(y)I / -(y)U - ver

Eki: -(y)A + yaz

rnek:
al - - ver git - i - ver -

&
&

alvermek
gidivermek

Bize gelecekle ilgili planlarn syleyiver.


Gelecekte ne yapmak istediini anlatverdi.
ok zeki. Matematik problemini iki dakika zverdi.

Dil Bilgisi

Hangi lkeye gideceksiniz?


Ne zaman gideceksiniz?
Kimle gideceksiniz?
Nasl gideceksiniz? (Uak / Gemi / Tren ...)
Nerede kalacaksnz? (Otel / Yurt / Akrabanzn evi ...)
Orada ne kadar kalacaksnz?
Gideceiniz lkede hangi ehirleri gezeceksiniz?
Gideceiniz lkede nereleri greceksiniz?
Ne zaman geri dneceksiniz?

rnek:
krl - a - yaz d - e - yaz -

&
&

krlayazmak
deyazmak

Birinci olduumu renince heyecandan leyazdm.


Parkta koarken deyazdm.

ZNE-YKLEM UYGUNLUU

Snftaki herkes gelecekle ilgili planlarn anlatt.


(Biz) Gelecek yl daha byk bir ev almay dnyoruz.
renciler proje devlerini yarn getirecekler.
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
76ya baknz.
sayfa 72-7

79

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Gelecekle ilgili ne tr planlarnz var? aretleyiniz. (%)


Akademik kariyer yapmak

ok zengin olmak

Dnya seyahatine kmak

Araba almak

Okulu dereceyle bitirmek

Okul yaptrmak

Trke Olimpiyatlarna katlmak

Sergi amak

Afrikada safariye katlmak

Byk bir takma transfer olmak

Albm karmak - Kaset yapmak

Kitap yazmak

Ev almak

Yardm dernekleri kurmak

Konser vermek

Birka yabanc dil renmek

2. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimleri gryorsunuz?
...................................................................................
2. Onlar neredeler?
...................................................................................
3. Onlar nasl bir program seyrediyorlar?
...................................................................................

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
Sunucu : .......................... tantr msnz?
Bello : Benim adm Bello. ............................... yandaym. Nijeryalym. u an Trkiyedeyim. stanbulda bir ..................... ................... gidiyorum.
Sunucu : Gelecek yl iin bir plann var m?
Bello : Evet, var.
Sunucu : ....................... bir plann var?
Bello : Trkemi .......................... ve daha iyi Trke
konumak istiyorum. Trkiyede birok kaliteli
niversite var. nmzdeki yl niversite
snavlarna girmek ve Fatih niversitesinde okumak istiyorum.

2. Filme gre aadaki boluklar doldurunuz.

Ad Soyad
Ya
Yaad il
Bildii diller
renim durumu

: ...........................................................
: ...........................................................
: ...........................................................
: ...........................................................
: ...........................................................

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.

80

1. Bello, niversite snavlarna ne zaman girecek?


...................................................................................

4. Okul futbol takmna girmek kimin plan?


...................................................................................

2. Bellonun gelecek ylla ilgili plan nedir?


...................................................................................

5. Emrenin nasl bir plan var?


...................................................................................

3. Serkan Korkmazn gelecek yl iin en byk plan nedir?


...................................................................................

6. Serdar ve ailesi, gelecek yl nereye gidecekler?


...................................................................................

1. Aadaki sorular tabloya gre cevaplaynz.


On Yl nce
retmen olmak ve inMerve
sanlara yeni eyler retmek istiyor.
adam olmak ve paHseyin
ra kazanmak istiyor.

Bugn

smail

1. Mervenin on yl nce nasl bir plan varm?


...................................................................................
2. Hseyin, ne i yapyor?
...................................................................................
3. Hakan, hangi niversiteden mezun oldu?
...................................................................................
4. Kimin gelecekle ilgili bir plan yok?
...................................................................................
5. smail, bugne kadar ka lke gezdi?
...................................................................................
6. Tabloya gre kimler planlarn gerekletirebiliyor?
...................................................................................
2. Tabloya gre doru cmlelerin bana D; yanl
cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Merve, ngilizce retmenlii yapyor.


) Hseyin, i adam olmak istiyor.
) Hakan, ocuk doktoru.
) Derya, mhendis olmak istiyor.
) smail, seyahat etmeyi seviyor.

3. Aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1. Arkadam para ....................... istiyor. nk o gelecek
yl dn yapacak.
2. Bugn niversiteden mezun .................... ve diplomalarmz aldk.
3. leride arkc olmak ve albm .................... istiyorum.
4. Yabanc dil .................... iin mutlaka bir dil kursuna
gitmelisiniz.
5. niversiteyi bitirdikten sonra hemen ie ....................

Gelecek Yl

zlem

Engin

Melek

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Degerlendirme

Derya

Gelecek Hafta

Bir zel okulda Trke retmeni.


Evli ve bir ocuk annesi.

niversiteyi kazanamad. u anda bir


fabrikada ii olarak alyor.
Tp fakltesini bitirdi. Devlet hasDoktor olmak ve insantanesinde ocuk doktoru olarak
lar tedavi etmek istiyor.
alyor.
imdilik gelecekle ilgili
Liseyi bitiremedi. Ev hanm.
bir plan yok.
Pilot olmak ve baka Trk Hava Yollarnda pilot olarak
lkelere seyahat etmek alyor. imdiye kadar 30 lke
istiyor.
gezdi.

Hakan

4. Tablodaki resimlere bakarak rnekteki gibi cmleler yaznz.

zlem gelecek hafta i arayacak.


...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................

5. Aadaki cmleleri rnekteki gibi tamamlaynz.


1.
2.
3.
4.
5.
6.

Bu soruyu da Kemal zversin.


Kardeine bugn de o bak....................
Hakem ma bitir....................
Dn Ahmeti beklemeden git.................... (Siz)
Dnk mata rakibimizi kolayca yen.................... (Biz)
u kitaplar da ktphaneye gtr.................... (Sen)

6. Aadaki cmlelerdeki hatalar dzelterek cmleleri yeniden yaznz.


1. Sen ve arkadan futbol oynayacak msn?
...................................................................................
2. Ben ve sen beraber sinemaya gideyim.
...................................................................................
3. Ahmet ve kardei ders alyoruz.
...................................................................................
4. Kular ok gzel tyorlar.
...................................................................................
81

Aadaki resimlerin yerine kelimeleri yazarak metni tamamlaynz.

Oyun - Eglence

Benim adm Ahmet.

yim. 12. snftaym.

olmak istiyorum.

snavna hazrlanyorum. Gelecekte

lara yardm etmek ve onlar tedavi etmek en byk hayalim. leride ok

kazanmak istiyorum. nk kazandm parayla

ve

almak istiyorum.

Proje devi

Szlke

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.


SMLER

82

%
%
%
%

ama
albm
dil kursu
diploma

%
%
%
%

dn
dnya turu
hedef
i gezisi

%
%
%
%

kaliteli
kariyer
kaset
konser

%
%
%
%

plan
src kursu
tatil
toplant

% turistik seyahat
% yardm dernei

FLLER
%
%
%
%
%
%
%

albm karmak
emekli olmak
evlenmek
i aramak
i bulmak
ie girmek
kendini gelitirmek

%
%
%
%
%
%
%

merak etmek
mezun olmak
para kazanmak
plan yapmak
planlamak
plann gerekletirmek
sahip olmak

%
%
%
%
%
%

sergi amak
seyahat etmek
takma girmek
trkesini ilerletmek
mit etmek
niversiteyi kazanmak

%
%
%
%

yabanc dil renmek


yksek lisans yapmak
zaman ayrmak
zengin olmak

1. Gelecekle ilgili planlarnz anlatan bir sunum hazrlaynz.


2. Snfnzdaki arkadalarnzn gelecekle ilgili planlarn reniniz. Arkadalarnzn gelecekle ilgili planlarn
anlatan bir powerpoint sunumu hazrlaynz.
3. Yeteri kadar imknnz olsayd nerelere gitmek isterdiniz? Gitmek istediiniz yerlerin resim ve fotoraflarn
bularak bir sunum hazrlaynz.

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. lan

6. Maa

2. Kiralk

7. Reklam

3. grmesi

8. Tercman

4. Tecrbeli (Deneyimli)

9. Salk - Bakm

Kelimeler

5. Randevu

84

10. zel ders

11. Satlk

15. Giyim - Aksesuar

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

12. Elektronik

16. Emlak

13. Aday

17. nsan kaynaklar mdr

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin


altna yaznz.

14. z gemi

18. Vasta (Ara)

4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

85

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

GRMES
zkan Bey, bilgisayar mhendisi. O, i aryor.
Bugn gazetede bir i ilan grd. lan veren firmaya
hemen telefon at.
Randevu ald. Bugn saat on ikide zkan Beyin i grmesi var.
O, i grmesini insan kaynaklar mdryle yapacak.

BLGSAYAR MHENDS ARANIYOR


Firmamza
2500 TL maala alacak
i tecrbesi olan, ngilizce bilen
bilgisayar mhendisleri alnacaktr.
lgilenen adaylar iin
z gemi faks: 0 224 350 16 48
Telefon: 0 224 350 16 16
E-pposta: insankaynaklari@kaynak.com.tr

A: yi gnler, gazetedeki i ilan iin gelmitim.


B: Buyrun, ho geldiniz. Adnz ve soyadnz nedir?
A: Adm zkan, soyadm Demir.
B: Doum tarihiniz nedir?
A: 20 Kasm 1987.
B: Hangi niversiteyi bitirdiniz?
A: Boazii niversitesi, Bilgisayar Mhendislii Blmn bitirdim.
B: Ne zaman mezun oldunuz?
A: yl nce.
B: Yabanc dil biliyor musunuz?
A: Evet, iyi derecede ngilizce ve Almanca biliyorum.
B: Daha nce bir ite altnz m?
A: Bir bilgisayar irketinde altm.
B: Orada ne kadar altnz?
A: ki yl.
B: Niin iten ayrldnz?
A: Dk maa veriyorlard. Bu yzden ayrlmak zorunda
kaldm.
B: Bizim vereceimiz maa sizin iin yeterli mi?
A: Evet, ilanda yazl olan maa benim iin yeterli.
B: zkan Bey, eski patronunuza soracak olsak sizi nasl
anlatrd?
A: alkandr. Drsttr. Asla yalan sylemez. Sosyaldir ve
herkesle uyum iinde alr. Bugn gelse onu tekrar ie
alrdm.
B: zkan Bey, telefon numaranz ve adresiniz bizde var. Biz
sizi ararz. Geldiiniz iin teekkrler.
A: Zaman ayrdnz iin ben teekkr ederim.
86

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.

(
(
(
(

) zkan Bey, elektrik-elektronik mhendisi.


) zkan Bey, i ilann internetten grd.
) zkan Beyin yarn i grmesi var.
) zkan Bey, i grmesini insan kaynaklar mdryle yapacak.
5. ( ) zkan Bey, be yl nce mezun oldu.
1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.
1. Firma, hangi zellikte adaylar aryor?
.................................................................................
2. Firma, ie alaca kiiye ne kadar maa verecek?
.................................................................................
3. zkan Bey, hangi niversiteden mezun olmutur?
.................................................................................
4. zkan Bey, daha nceki iinde ne kadar alm?
.................................................................................
5. zkan Bey, kendisini nasl tanmlyor?
.................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

ZEL DERS
HAKKIMIZDA

lkretim zel Ders

ZRVE NAATTAN
KONYADA BR LK
%
%
%
%
%
%

Yzme havuzu
Park
Sauna
Market
Cami
Sosyal alanlar

55.500 TLden balayan fiyatlarla


Yeni bir hayat Huzur Kentte sizleri bekliyor.
Ayrntl bilgi ve cretsiz servisler
iin araynz.
letiim:
0332 250 16 84-85-86
0532 285 92 47

Matematik zel Ders


ngilizce zel Ders
Lise zel Ders
SBS zel Ders
YGS-LYS zel Ders
Yabanc Dil zel Ders

DERSLER

MATEMATK
DERS VERLR
Saati: 50 TL
ehir: stanbul
Tarih: 12.05.2011 Saat:16.45
12 YILLIK DENEYML
RETMENDEN L VE
BAKIRKYDE OTURANLARA
MATEMATK DERS VERLR.
SINAVLARA RENC
HAZIRLANIR.
lan Sahibinin
Ad Soyad: lhan Kara
E-Posta: ilhankara@gmail.com
Telefon: 0 505 722 56 48

Eitim Danmanlar

Hesabm
kullanc ad
ifremi unuttum
ifre

2.2 Metne gre doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Zirve naat, Konyada i merkezi yapyor.


) Zirve naatn yapt evlerin en ucuzu 55.500 TL.
) Zirve naat, yapt evlere Huzur Kent adn vermi.
) Zirve naat, mterilere cretsiz servis imknlar sunuyor.
) Zirve naatn yapt Huzur Kentte tenis kortu da var.

2.3 Huzur Kentte neler var? Yaznz.


1.
2.
3.
4.
5.

.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

REFERANSLAR

GR

2.4 Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.


1. lhan Kara, nerede yayor?
.................................................................................
2. lhan Kara, hangi alanda ders veriyor?
.................................................................................
3. lhan Kara, saati ka liradan ders veriyor?
.................................................................................
4. lhan Kara, ka yllk retmen?
.................................................................................
5. lhan Kara, kimlere ders vermek istiyor?
.................................................................................

rnekleme
1. A: Genellikle ne tr ilanlar takip edersiniz?
B: Genellikle satlk ev ilanlarn takip ederim.

3. A: En son nereye bir ilan verdiniz?


B: En son internete bir ilan verdim.

2. A: Bugne kadar hi ilan verdiniz mi?


B: Evet, verdim. / Hayr, vermedim.

4. A: En son ne ilan verdiniz?


B: En son satlk araba ilan verdim.
87

Dinleme - Anlama

1. Dinleyiniz ve duyduunuz cmle numarasn uygun kutucua yaznz.

2. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun blme


yaznz.

3. Diyalou dinleyiniz.

TERCMAN ARANIYOR
lan Tarihi: 08.02.2012 ehir/lke: Ankara / TRKYE Alnacak Personel Says: 4

stanbul, Bursa ve zmir ubelerinde alacak


aadaki zelliklere sahip ....................................
alnacaktr:
% Konuma ve yazma konusunda ok iyi seviyede
Trke ve ......................... bilmek
% Yurt ii ve yurt d seyahate engeli olmamak
% ok ......................... bir ortamda alabilecek
yapda olmak
% letiim becerileri yksek olmak
% Src ......................... sahibi olmak
% stanbulda alacak ......................... iin
stanbul Anadolu yakasnda oturuyor olmak tercih nedenidir.
% ngilizce bilmek tercih nedenidir.
% Sigara kullanmyor olmak tercih sebebidir.

88

4. Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Sibel Hanm nereyi aryor?
...................................................................................
2. Sibel Hanm z gemiini nasl gnderiyor?
...................................................................................
3. Sibel Hanm ka yabanc dil biliyor?
...................................................................................
4. Sibel Hanmn nasl bir kariyeri var?
...................................................................................
5. Sibel Hanm hangi gn grmeye gidecek?
...................................................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.

Konusma

A: Mehmet neye bakyorsun?


B: ilanlarna bakyorum.
A: Senin iin yok mu?
B: Var ama daha iyi bir i aryorum.
A: Nasl bir i aryorsun?
B: Yksek cretli bir i aryorum.
2. rnekteki gibi diyaloglar
kurunuz.

1.

Ev ilan
Geni, baheli

2.

Araba ilan
Otomatik vites, dizel

3.

Cep telefonu reklam


Dokunmatik, akll

3. Aadaki diyalou okuyunuz.

4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

A: Adnz soyadnz ne?


B: Hlya Akn.
A: Hangi niversiteden mezun oldunuz?
B: Zirve niversitesi, letme Fakltesinden
A: Yabanc dil biliyor musunuz?
B: Evet, ngilizce ve spanyolca biliyorum.
A: Ka yllk i tecrbeniz var?
B: 5 yllk i tecrbem var.
A: En nemli zelliiniz nedir?
B: En nemli zelliim alkan ve uyumlu olmaktr.

Yaar Bora
Bilkent niversitesi Elektronik Mhendislii
ngilizce - Franszca
Drst ve gvenilir olmak
Filiz Yldrm
Seluk niversitesi - Hemirelik Yksek Okulu
3 yl
Sempatik ve titiz olmak

5. Aadaki araba ilan hakknda arkadalarnzla konuunuz.

1. lan kim vermi?


..........................................................
2. lan nereye vermi?
..........................................................
3. Arabann fiyat nedir?
..........................................................
4. Arabann modeli nedir?
..........................................................
5. Arabann genel zellikleri nelerdir?
..........................................................
89

1. Aadaki z gemi formunu ailenizdeki bir kiiye gre doldurunuz.

2. ETM BLGLER

1. KSEL BLGLER
Ad Soyad
Kimlik Numaras

Yazma

Doum Tarihi

Fotoraf

Cinsiyeti

Okul Ad
Blm Ad
Bildii Yabanc Diller
Mezuniyet Tarihi

Medeni Durumu

3. BLGLER

Askerlik Durumu

deneyiminiz (staj dahil) var m?


Evet
Hayr

Ehliyet
E-Posta Adresi

4. YABANCI DL SEVYES
Yabanc dil seviyeniz nedir?
Okuma
Konuma

Ev Telefonu
Cep Telefonu
Ev Adresi
2. Aadaki sorular verilen bilgilere gre cevaplaynz.
lan Tarihi : 02 Kasm 2012
rn ad
: Cep Telefonu
Marka
: Apple iphone
Model
: iPhone 4S 64 GB
Kullanm Tipi : Dokunmatik Ekran
Renk
: Siyah
Kamera
: 8.0 Megapiksel
Garanti
: 3 yl
Kimden
: Maazadan
Durumu
: Yeni
1500 TLye sper telefon

Yazma

Temel
Orta
leri
1. Siteye ne zaman ilan verilmi?
..............................................................................
2. Telefonun garantisi var m?
..............................................................................
3. Telefonun nasl bir ekran var?
..............................................................................
4. Telefon, ka megapiksellik bir kameraya sahip?
..............................................................................
5. Telefon ka liraya satlyor?
..............................................................................

3. Aadaki resimlerle ilgili birer ilan metni hazrlaynz.

Fiyat
Marka
Yl
Km
Renk
Motor Gc
Yakt
Vites
Kimden
Durumu
Aklama

90

:...........................................................................
:...........................................................................
:...........................................................................
: ..........................................................................
:...........................................................................
:...........................................................................
: Benzin / Motorin
: Tam otomatik / Yar Otomatik / Manuel ..............
: Galeriden / Sahibinden ......................................
: Sfr / kinci el ...................................................
: ..........................................................................

Fiyat
Emlak Tipi
m
Oda Says
Banyo Says
Bina Ya
Binadaki Kat Says
Istma
Krediye Uygun
Kimden
Aklama

: ................................................................
: Villa / Mstakil ev / Apartman dairesi
: ................................................................
: ................................................................
: ................................................................
: ................................................................
: ................................................................
: Merkezi stma / Kat Kaloriferi ..................
: Evet / Hayr .............................................
: Sahibinden / Emlakdan .........................
: .................................................................

4. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.

1. irketimize deneyimli elemanlar alnacaktr.


...................................................................................
2. Ltfen z gemiinizi bize gnderin.
...................................................................................
3. 10 yllk i tecrbem var.
...................................................................................
4. Sekreter aradnz gazetedeki ilandan rendim.
...................................................................................
5. grmesi iin telefonla randevu alabilirsiniz.
...................................................................................

Dil Bilgisi

1. ................................................................................?
ki yllk i tecrbem var.
2. ................................................................................?
Gazeteye ilan geen hafta verdim.
3. ................................................................................?
Hafta sonu msaitim, grebiliriz.
4. ................................................................................?
Evet, z gemiimi gnderdim.
5. ................................................................................?
En nemli zelliim uyumlu ve dinamik olmaktr.

5. Aadaki cmleleri tercme ediniz.

HKYE BRLEK ZAMANI-1


3. Gelecek Zamann Hikyesi

1. imdiki Zamann Hikyesi


Yapl: Fiil + imdiki Zaman Eki + Ek-Fiilin Grlen
Gemi Zaman Eki + ahs Eki
Eki: -Iyor-i-di > Iyordu

Yapl: Fiil + Gelecek Zaman Eki + Ek-Fiilin Grlen


Gemi Zaman Eki + ahs Eki
Eki: -AcAktI

rnek: Uyu - yor - du - m & Uyuyordum.

rnek: Al - acak - t - m &


Gr - ecek - ti - m &

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okuyordum

okumuyordum

Sen

okuyordun

Alacaktm.
Grecektim.

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okuyacaktm

okumayacaktm

okumuyordun

Sen

okuyacaktn

okumayacaktn

okuyordu

okumuyordu

okuyacakt

okumayacakt

Biz

okuyorduk

okumuyorduk

Biz

okuyacaktk

okumayacaktk

Siz

okuyordunuz

okumuyordunuz

Siz

okuyacaktnz

okumayacaktnz

Onlar

okuyorlard

okumuyorlard

Onlar

okuyacaklard

okumayacaklard

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okumutum

okumamtm

Sen

okumutun

okumamtn

okumutu

okumamt

Biz

okumutuk

okumamtk

Siz

okumutunuz

okumamtnz

Onlar

okumulard

okumamlard

2. Duyulan Gemi Zamann Hikyesi


Yapl: Fiil + Duyulan Gemi Zaman Eki + Ek-Fiilin
Grlen Gemi Zaman Eki + ahs Eki
Eki: -mI + i- + DI > -mIDI
rnek: Yaz - m - t - m & Yazmtm.

Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3


88e baknz.
sayfa 78-8

91

1. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimi gryorsunuz?
...................................................................................
2. O, nerede?
...................................................................................
3. O, ne yapyor?
...................................................................................
2. Aadaki sorular cevaplaynz.
1. Serkan Beyin saat kata randevusu vardr?
A) 11.00
B) 12.00
C) 13.00
D) 14.00

2. Serkan Bey, hangi niversiteyi


bitirmitir?
A) Boazii niversitesi
B) Fatih niversitesi
C) Bilkent niversitesi
D) Uluda niversitesi

3. Serkan Bey, ka yl nce mezun


olmutur?
A) 3 yl nce
B) 4 yl nce
C) 5 yl nce
D) 6 yl nce

2. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
KM
Serkan
KM
Serkan
KM
Serkan
KM

: yi ................. ngilizce biliyorsunuz deil mi?


: Evet efendim.
: Bir .................................. irketinde alt ay almsnz. Oradan niin ayrldnz?
: ................................. ok azd.
: Affedersiniz, maanz ne kadard?
: .......................... lira.
: Serkan Bey bu meslekte yenisiniz. Biz daha ........................... adaylar aryoruz. Telefon numaranz ve
...................... bizde var. Biz sizi yine ararz. Geldiiniz iin teekkrler.

2. Seyrediniz ve uygun kelimeyi yuvarlak iine alnz.


1. Gazetedeki ev / i / araba ilan iin gelmitim.
2. Adm Serkan, soyadm Solmaz / Kzmaz / Korkmaz.
3. Biraz nce i formunuzu / z gemiinizi / dilekenizi
okudum.
4. Endstrri / Elektronik / Bilgisayar mhendislii blmn bitirmisiniz.

3. Seyrediniz ve doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.

(
(
(
(

) Serkan Bey, i aryor.


) Serkan Bey, i grmesine randevu almadan gidiyor.
) Serkan Bey, internete bir ilan veriyor.
) Osman Bey, 8. snftaki oluna zel ders aldrmak
istiyor.
5. ( ) Osman Bey, oluna haftada gn zel ders aldrmak istiyor.

3. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.

92

1. Serkan Bey, bilgisayar irketinde ka ay alyor?


..............................................................................
2. Serkan Bey, iten niin ayrlyor?
..............................................................................
3. Serkan Bey, ie alnyor mu?
..............................................................................

4. Serkan Bey, nereye ilan veriyor?


..............................................................................
5. Osman Beyin olu hangi okula gitmek istiyor?
..............................................................................
6. Osman Bey, zel derslerin ne zaman balamasn istiyor?
..............................................................................

1. Aadaki sorular ilana gre cevaplaynz.

4. Aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.

5. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.

1. lan, hangi irket vermi?


...................................................................................
2. irket, ilan ne zaman vermi?
...................................................................................
3. irket, dersaneye ka retmen alacak?
...................................................................................
4. irket, hangi branlardan retmen alacak?
...................................................................................
5. irket, dersanenin hangi ubelerine retmen alacak?
...................................................................................

1. eski / veriyorlard / az / iimde / maa


...................................................................................
2. cumartesi / gideceim / i grmesine / gn
...................................................................................
3. kiralk / bakyorum / ilanlarna / ev / gazetedeki
...................................................................................
4. istiyorsunuz / gn / randevu almak / iin / hangi
...................................................................................
5. reklamlardan / ocuklar / etkilenirler / ok / televizyonlardaki
...................................................................................
6. Aadaki boluklar rnekteki gibi doldurunuz.
GRMEK
Ben

2. Kaynak Danmanlk irketi, hangi zelliklere


sahip retmenleri ie alacak? Yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

Degerlendirme

maa / tercman / zel ders / aday / i ilanlarna


1. iin ok sayda ................ mracaat etti.
2. Gazeteden ve internetten ............................ baktm.
3. Aylk 2500 lira ................ vermeyi dnyoruz.
4. Bir matematik retmeninden .......................... alyor.
5. spanyolcadan Trkeye tercme yapacak bir ...............
aryoruz.

OKUMAK

YAZMAK

grecektim

Sen
O

...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................

yazmt

Biz

okuyorduk

Siz
Onlar

7. Aadaki fiilleri ekimleyiniz.


3. Aadaki kelimeleri kullanarak birer cmle yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

z gemi
grmesi
Deneyimli
Randevu
Reklam

: ............................................................
: ............................................................
: ............................................................
: ............................................................
: ............................................................

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Ben yaz ....................... (Gelecek Zamann Hikyesi)


Sen al..................... (imdiki Zamann Hikyesi)
O konu....................... (Duyulan Gemi Zamann Hikyesi)
Biz git ......................... (Duyulan Gemi Zamann Hikyesi)
Siz anlat...................... (imdiki Zamann Hikyesi)
Onlar syle.................. (Gelecek Zamann Hikyesi)
93

Aadaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz.


2

&

&

&

&

&

&

10

&

&

Oyun - Eglence

&

10

&

Aadaki kelimelere szlkten baknz.


FLLER

Proje devi

Szlke

SMLER

94

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

aday
aksesuar
ara
bakm
bavuru
deneyimli
devre mlk
dileke
duyuru
drst
elektronik
eleman
emlak

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

firma
form
garanti
giyim
gvenilir
ikinci el
ilan
insan kaynaklar
mdr
i grmesi
kiralk
kurum
maa

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

megul
mracaat
msait
zel ders
zgemi
pano
randevu
referans
reklam
resmi
salk
sahibinden
satlk

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

sfr
irket
ube
taziye
tecrbeli
tercman
uyumlu
cret
rn
vasta
yeterli

%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

aramak
aratrmak
arzu etmek
balamak
bavurmak
duyurmak
grmek
ilan etmek
kabul etmek
kiralamak

%
%
%
%

mracaat etmek
randevu almak
sahip olmak
tanmlamak

1. Satmak istediiniz bir rnle ilgili bir internet ilan hazrlaynz.


2. Bir irkette insan kaynaklar mdr olarak alyorsunuz. irketinize alacanz elemanlar iin bir i
bavuru formu hazrlaynz.
3. lkenizdeki gazetelerden bulduunuz farkl trdeki ilanlar 50*70 byklnde bir kartona yaptrnz. Bu
ilanlarn altna Trke anlamlarn yaznz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

96

1. Kameraman

5. nternet

2. ar merkezi

6. Dergi

3. Faks

7. Uydu

4. Gazete

8. Program yapmcs

9. Canl yayn

12. Sunucu

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

10. Uydu alcs

13. Muhabir

11. Gazeteci

14. Ke yazar

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin


altna yaznz.

4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

10

11

12

13

14

97

1.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

Okuma - Anlama

GEMTEN GNMZE LETM ARALARI


Dnyadaki yeni gelimeleri iletiim aralar yardmyla reniriz. Bu gelimeleri televizyon seyrederek, radyo dinleyerek ya da internet, gazete ve dergi okuyarak takip ederiz.
letiim aralar ok hzl geliti. Bugn kullandmz
iletiim aralar eskiden yoktu. Yaz icat edilmeden nce
haberleme iin duman, ate ve davul kullanlyordu. Yaz
icat edildikten sonra mektup ve telgraf gibi iletiim
aralar kullanlmaya baland.

DNYANIN EN OK GEZEN TRKLER


Orhan Kural (retim Grevlisi): Dnyada en fazla
gezen Trkn kendisi olduunu sylyor. 187
lkeyi ara sokaklar dhil gezmi. Ayn zamanda
Gezginler Kulbnn kurucusu.
Saim Orhan (Yapmc-S
Sunucu): Bugne kadar
110 lke gezmi. Baz lkelere birden fazla gitmi.
Saim Orhan, her lkenin kendine ait bir gzelliinin olduunu sylyor.
Cokun Aral (Yapmc): Gittii lke says 160. BM
tarafndan tannmam lkeler de bu rakama dhil.
Cokun Aral; Gezgin saylabilmek iin sadece
lke gezmek yeterli deil. diyor.
Acun Ilcal (Yapmc-S
Sunucu): Bugne kadar toplam 96 lke gezmi. Baz lkeleri birok kez ziyaret etmi. Herkesle ok iyi anlatn sylyor.

1.2 Metne gre doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
(Gemiten Gnmze letiim Aralar)
1. ( ) Dnyadaki yeni gelimeleri ulam aralar
yardmyla reniriz.
2. ( ) nternet bir iletiim aracdr.
3. ( ) letiim aralar ok yava geliiyor.
4. ( ) nsanlar yaz icat edilmeden nce dumanla
haberleiyordu.
5. ( ) Gnmzde haberlemede kullanlmak zere
uzaya uydular gnderiliyor.
1.4 Aadaki boluklar metne gre doldurunuz.

98

Gnmzde haberlemede kullanlmak zere uzaya


uydular gnderiliyor. Televizyon yaynlar, telefon
grmeleri, internet balantlar uydular yardmyla
yaplyor.
Eskiden dumanla haberleen insanolu, bugn hem internet zerinden hem de cep telefonu yardmyla grntl
olarak haberleebiliyor.

2003 ylndan beri yaplan Trke Olimpiyatlarna bu yl 140 lke katld.


ki kategoride yaplan Trke Olimpiyatlarnda
20 farkl yarma var. Bu yarmalarda altn madalya alan yarmaclar 1500 lira; gm madalya
alan yarmaclar 1250 lira; bronz madalya alan
yarmaclar 900 lira; mansiyon dl alan yarmaclar ise 500 lira para dl kazanyor.
Olimpiyatlara katlan yarmaclar hem yaryor
hem de lkelerinin kltrlerini tantyorlar.
1.3 Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.
(Dnyann En ok Gezen Trkleri)
1. Orhan Kuraln kurduu kulbn ad nedir?
................................................................................
2. Saim Orhan, bugne kadar ka lke gezmi?
................................................................................
3. Cokun Arala gre gezgin saylabilmek iin lkeleri
gezmek yeterli mi?
................................................................................
4. Acun Ilcal, insanlarla iyi anlaabiliyor mu?
................................................................................

(Bu Dil Olimpiyatna Tam 140 lke Katlyor)


1. Trke Olimpiyatlar .............................. ylndan beri yaplyor.
2. Trke Olimpiyatlarnda yirmi farkl .............................. var.
3. Trke Olimpiyatlarnda .............................. madalya alan renciler 1500 lira para dl alyor.
4. Trke Olimpiyatlarnda renciler lkelerinin .............................. tantyor.

2.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

LETM ARALARI

Trke retmeni brahim Bey, rencilerine bir dev verdi.


devin konusu iletiim aralar. renciler, aileleriyle rportaj
yapacaklar. Onlara baz sorular soracaklar.
Emre, bu dev iin babasyla rportaj yapmaya karar verdi.
Emre
: Babacm, sana iletiim aralaryla ilgili birka
soru sormak istiyorum. Cevaplamak ister misin?
Ahmet Bey : Elbette. Ama zor olmasn!
Emre
: Kesinlikle zor deil. Sence iletiim aralar gerekli
midir?
Ahmet Bey : Kesinlikle gereklidir.
Emre
: Sence en etkili iletiim arac hangisidir?
Ahmet Bey : Bence en etkili iletiim arac televizyondur.
Emre
: Peki, en sk kullandn iletiim arac hangisidir?
Ahmet Bey : Cep telefonu.

Emre

2.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.

2.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.

1. ( ) brahim Bey, rencilere iletiim aralar hakknda bir dev veriyor.


2. ( ) Emre, babasna ankette yazl olan sorular soruyor.
3. ( ) Ahmet Beye gre en etkili iletiim arac internettir.
4. ( ) Ahmet Beyin en sk kulland iletiim arac cep
telefonudur.
5. ( ) Ahmet Beye gre iletiim aralarnn hibir
zarar yoktur.

rnekleme
1. A: Gazete okur musun?
B: Evet, okurum. / Hayr, okumam.
2. A: Gelimeleri nereden takip ediyorsunuz?
B: Gelimeleri gazeteden takip ediyorum.

: Sana gre gnmzde hangi iletiim arac olmasayd eksikliini hissetmezdik?


Ahmet Bey : Bence radyo olmasayd hi eksikliini hissetmezdik.
Emre
: letiim aralarnn faydalar nelerdir?
Ahmet Bey : letiim aralarnn faydalar oktur. Ama en nemli
faydalar unlardr: Dnyadaki gelimeleri annda
reniriz. evremizdeki insanlarla daha hzl haberleiriz. Bilgimiz ve kltrmz artar.
Emre
: letiim aralarnn zararl ynleri var mdr?
Ahmet Bey : Evet, vardr.
Emre
: rnek verebilir misin?
Ahmet Bey : Mesela televizyon ve internet gibi iletiim aralar
gerektii gibi kullanlmazsa zaman israfna neden
olur. Salmz bozar. Tembellememize yol aar.

1. brahim Bey, rencilere nasl bir dev veriyor?


.................................................................................
2. renciler dev iin kimle rportaj yapacaklar?
.................................................................................
3. Ahmet Beye gre hangi iletiim aracnn eksikliini
hissetmezdik?
.................................................................................
4. Ahmet Beye gre iletiim aralarnn faydalar nelerdir?
.................................................................................
5. Ahmet Beye gre iletiim aralarnn zararlar nelerdir?
.................................................................................
3. A: Gazetelerin daha ok hangi sayfas ilgini eker?
B: Gazetelerin daha ok spor sayfas ilgimi eker.
4. A: Ne tr televizyon programlarndan holanyorsun?
B: Belgesel tr programlardan holanyorum.
99

1. Dinleyiniz ve uygun resmi iaretleyiniz. (%)

Dinleme - Anlama

1.

2.

3.

4.

2. Dinleyiniz ve boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.

Haber ....................... saat dokuzda balayacak.


u an evde yokum. Ltfen sinyal sesinden sonra ....................... braknz.
En sk kullandm iletiim ....................... internettir.
Yazl ve grsel medyadan birok ....................... toplanty takip etti.
....................... iletiim aralar ok hzl gelimekte.

3. Metni dinleyiniz.
4. Tekrar dinleyiniz ve aadaki sorular cevaplaynz.

100

1. Mehmet Ali Birand nerede dodu?


..................................................................................
2. Mehmet Ali Birand hangi dilleri biliyor?
..................................................................................
3. Mehmet Ali Birandn yapt programn ad nedir?
..................................................................................
4. Ekrem Dumanl nereli?
..................................................................................
5. Ekrem Dumanl gazetecilie balamadan nce ne yapt?
..................................................................................
6. Ekrem Dumanl niin ABDye gitti?
..................................................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Sence en etkili iletiim arac hangisidir?
B: Bence en etkili iletiim arac televizyondur. Sence?
A: Ben senin gibi dnmyorum. Bence en etkili
iletiim arac gazetedir.

Yaygn
1. Radyo
Gazete

Hzl
2. Telgraf
nternet

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Eski
3. Gvercin
Davul

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Hangi iletiim aralarn daha sk kullanyorsun?
B: Televizyon ve internet kullanyorum.
A: Gnde ka saat televizyon seyrediyorsun?
B: Yaklak olarak iki saat seyrediyorum.

4. rnekteki gibi
diyaloglar kurunuz.

Mektup ve gazete
1. Gazete okumak
2 saat
Telefon ve Dergi
2. Telefonla konumak
1,5 saat
Radyo ve faks
3. Radyo dinlemek
3 saat

5. Aadaki tablo hakknda arkadalarnzla konuunuz.


%
40
35
30
25
20
15
10
5
0

KTLE LETM ARALARININ KULLANIMI


BAY

37 38
26
14 12

12

BAYAN

28

10
3

TELEVZYON

GAZETE

RADYO

TELEFON

FAKS

8 7

DERG

1. Hem baylarn hem de bayanlarn en fazla kulland


iletiim arac hangisidir?
2. Baylarn ve bayanlarn en az kulland iletiim arac
hangisidir?
3. Baylarn ve bayanlarn yzde ka gazete okumaktadr?
4. Baylarn %8 orannda kulland iletiim arac hangisidir?
5. Baylarn ve bayanlarn ayn oranda kulland iletiim
arac hangisidir?
101

Yazma

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Sence en etkili iletiim arac hangisidir?
..................................................................................
2. Size gre en faydal iletiim arac hangisidir?
..................................................................................
3. Sana gre en hzl iletiim arac hangisidir?
..................................................................................
4. En ok hangi iletiim aracn kullanyorsunuz?
..................................................................................
5. Sence gelecekte hangi iletiim arac nemini kaybedecek?
..................................................................................
2. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.
A: Televizyon icat edilmeden nce haberlemede ne kullanlyordu?
B: Radyo kullanlyordu.
Yaz - Duman ve davul
1. A: ..............................................................................?
B: ...............................................................................
Elektronik posta - Mektup
2. A: ..............................................................................?
B: ...............................................................................
Telefon - Telgraf
3. A: ..............................................................................?
B: ...............................................................................

3. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. .................................................................................?
Hayr, her gn mesajlarm kontrol etmem.
2. .................................................................................?
Evet, elektronik posta adresim var.
3. .................................................................................?
Bana gre en ekonomik iletiim arac telsizdir.
4. .................................................................................?
Haberlemede daha ok sabit telefon kullanyorum.
5. .................................................................................?
Gelimeleri daha ok internet araclyla takip ederim.
4. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall
cmleler kurunuz.
1. okurum / gn / mutlaka / her / gazete
..................................................................................
2. genellikle / takip ederim / gelimeleri / televizyondan
..................................................................................
3. be yl / yapt / blteni / sunuculuu / haber / Ahmet
Erol
..................................................................................
4. kadnlar / aratrmalara gre / konuuyor / daha ok /
telefonla
..................................................................................
5. kullanr / polisler / genellikle / telsiz / haberlemede
..................................................................................

5. Aadaki cmleleri uygun blmlere yaznz.


OLUMLU ETKLER

102

OLUMSUZ ETKLER

nsann elenmesini salamak

Zararl ve yanl bilgi edinmeye yol amak

Zaman israfna neden olmak

Hzl bilgi edinmek

evre kirliliine neden olmak

Gelimeleri takip etmek

Kltre katkda bulunmak

Etrafa radyasyon yaymak

Eitime katk salamak

Nitelikli haberleme imkn salamak

Grlt kirliliine yol amak

Tketimi arttrmak

6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.

Not
Gazete
Spor
Politika
Kltr-Sanat
Gndem
Ekonomi
Salk
Rportaj
Teknoloji
Eitim

Televizyon
Haber
Mzik
Sinema
Elence program
Magazin
Dizi
Belgesel
Yemek program
Eitim

Dil Bilgisi

1. Bence en hzl iletiim arac internettir.


..................................................................................
2. Gelimeleri genellikle gazetelerin internet sayfalarndan
takip ederim.
..................................................................................
3. ki yldr gazete abonesiyim.
..................................................................................
4. letiim aralarnn olumsuz taraflar da vardr.
..................................................................................
5. letiim aralarn ll kullanmak gerekir.
..................................................................................
6. ok televizyon seyretmek zaman israfna yol aar.
..................................................................................

HKYE BRLEK ZAMANI-2


1. Geni Zamann Hikyesi

2. Dilek-art Kipinin Hikyesi

Yapl: Fiil + Geni Zaman Eki + Ek-Fiilin Grlen


Gemi Zaman Eki + ahs Eki

Yapl: Fiil + Dilek-art Kipi Eki + Ek-Fiilin Grlen


Gemi Zaman Eki + ahs Eki

Eki: -rdI, -ArdI, -IrdI / -UrdU

Eki: -sA-y-dI

rnek:
Oku - r - i - di - m
Yaz - a - r - di - m

rnek:
al - sa - i - di - m
Git - se - i - di - m

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

&
&

Okurdum
Yazardm

OLUMLU
okurdum
okurdun
okurdu
okurduk
okurdunuz
okurlard

OLUMSUZLUK
okumazdm
okumazdn
okumazd
okumazdk
okumazdnz
okumazlard

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

OLUMLU
okusaydm
okusaydn
okusayd
okusaydk
okusaydnz
okusalard / okusaydlar

3. Gereklilik Kipinin Hikyesi


Yapl: Fiil + Gereklilik Kipi Eki + Ek-Fiilin Grlen
Gemi Zaman Eki + ahs Eki
Eki: -mAlI-y-dI
rnek:
Yaz - mal - i - di - m
Bil - meli - i - di - m

&
&

Yazmalydm
Bilmeliydim

&
&

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

alsaydm
Gitseydim
OLUMSUZLUK
okumasaydm
okumasaydn
okumasayd
okumasaydk
okumasaydnz
okumasalard / okumasaydlar

OLUMLU
okumalydm
okumalydn
okumalyd
okumalydk
okumalydnz

OLUMSUZLUK
okumamalydm
okumamalydn
okumamalyd
okumamalydk
okumamalydnz

okumallard /
okumalydlar

okumamallard /
okumamalydlar
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
100e baknz.
sayfa 90-1

103

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. En ok hangi iletiim aracn kullanyorsunuz?
....................................................................................
2. Ne kadar sklkta gazete okursunuz?
....................................................................................
3. Gnde ka saat televizyon seyrediyorsunuz?
....................................................................................
4. nternet zerinden sesli ya da grntl sohbet ediyor
musunuz?
....................................................................................

2. Aadaki iletiim aralarn kullanma sklnza


gre numaralandrnz.
nternet

Telgraf

Cep telefonu

Faks

Gazete

Sesli sohbet

E-gazete

Telsiz

E-posta

Dergi

Radyo

ar cihaz

Televizyon

Grntl sohbet

B. ZLEME SIRASINDA
1. Aadaki boluklara cmleleri syleyen kiilerin adlarn yaznz.
1.
2.
3.
4.

(..................................................) Bence en etkili iletiim arac televizyondur.


(..................................................) Bence en etkili iletiim arac telefondur.
(..................................................) Bence en etkili iletiim arac gazetedir.
(..................................................) Bence en etkili iletiim arac internettir.

2. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.


1. Aye, haberlemede genellikle hangi iletiim aracn
kullanyor?
....................................................................................
2. Elif, hangi iletiim aracn kullanarak arkadalaryla
daha hzl haberleiyor?
....................................................................................
3. Emre, niin televizyonu tercih ediyor?
....................................................................................

4. Aliye gre en etkili iletiim arac hangisidir?


....................................................................................
5. Ali, gelimeleri nasl takip ediyor?
....................................................................................
6. Ali, niin internet ve televizyonu tercih etmiyor?
....................................................................................

C. ZLEME SONRASINDA
1. Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. Ayeye gre en etkili iletiim arac hangisidir?
....................................................................................
2. Elife gre dnyadaki gelimeleri hangi iletiim aracyla
annda renmek mmkn?
....................................................................................
2. Aadaki resimlerle ilgili birer cmle yaznz.

104

3. Elif, gelimeleri nereden takip ediyor?


....................................................................................
4. Emrenin evinde internet balants var m?
....................................................................................

1. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Muhabir
Sunucu
Kameraman
nternet
Radyo

Sohbet etmek
Grnt ekmek
Haber dinlemek
Haber yapmak
Program sunmak

a.
b.
c.
d.
e.

merkezi
alcs
yazar
yapmcs
yayn

2. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Ke
Program
Canl
Uydu
ar

3. Aadaki cmlelerin bazlarnda bilgi yanll


vardr. Doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Radyo, grsel bir iletiim aracdr.
2. ( ) nternet zerinden hem sesli hem de grntl
sohbet etmek mmkndr.
3. ( ) Televizyonlarda haberleri sunan kiiye sunucu denir.
4. ( ) Dergi, gnlk yayn organdr.
5. ( ) Faksla yazl mesajlar bir yerden baka bir yere
annda iletmek mmkndr.
4. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.
Mehmet ahin Adanal. O, krk yanda. On yldr Zaman
gazetesinde muhabir olarak alyor. Mehmet ahin, her
gn sabah erkenden i yerine geliyor. Daha sonra yanna
fotoraf makinesi alp dar kyor. Yeni haberler bulmak
iin gelimeleri yerinde takip ediyor. Akam ge saatlerde
tekrar i yerine geliyor. rendii gelimeleri haber hline
getirip gazetesinde yaynlyor.
1. Mehmet ahin nereli?
....................................................................................
2. Mehmet ahin, ka yldr gazetede alyor?
....................................................................................
3. Mehmet ahin, hangi gazetede alyor?
....................................................................................
4. Mehmet ahinin gazetedeki grevi ne?
....................................................................................
5. Mehmet ahin, ne zaman ie geliyor?
....................................................................................

rnek: Ali, btn akrabalarna bayramda telefon .........


ederdi. (etmek)
1. Aye, her sabah .................... (komak)
2. Sen iir ....................? (dinlemek)
3. Hafta sonu tiyatroya .................... (Biz-gitmek)
4. ocuklar evin nnde .................... (oynamak)
5. Eskiden alveriimizi bu marketten .................... (yapmak)

6. Aadaki test sorularn cevaplaynz.


1. Ahmet Bey, 20 yldr ................... yazarl yapyor.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) televizyon
B) ke
C) radyo
D) telgraf

Degerlendirme

a.
b.
c.
d.
e.

5. Aadaki cmleleri rnekteki gibi tamamlaynz.


(Geni Zamann Hikyesi)

2. Daha iyi iletiim kurmak iin uzaya yeni bir ................


gnderilecek.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) televizyon
B) bilgisayar
C) haber
D) uydu
3. spanya - Trkiye ma Samanyolu televizyonundan
.................... yaynlanacak.
Yukardaki bolua hangisi getirilemez?
A) sessiz
B) canl
C) yarn
D) banttan
4. A: ................... ektiniz mi?
B: Evet efendim. imdi ektim.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Telefon
B) nternet
C) Gazete
D) Faks
5. Bugn gazetesine ...................... oldum. Bundan sonra
gazetem eve gelecek.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir??
A) gazeteci
B) abone
C) ye
D) aday
6. Grmeleriniz gvenliiniz asndan kaydedilecektir.
cmlesi aadaki kelimelerden hangisiyle ilgilidir?
A) Uydu alcs
B) Gazete
C) ar merkezi
D) Haber kanal
105

Aadaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iaretleyiniz. (%)


GAZETEC

Oyun - Eglence

NTERNET
FAKS
KAMERAMAN
DERG
UYDU
EPOSTA

SUNUCU
MUHABR
HABERLEME
LETM
TELEVZYON
CEP TELEFONU
MEDYA

Szlke

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.


%
%
%
%
%
%
%
%

Proje devi

%
%
%
%
%
%
%
%

dergi
etki
faks
gazete
gelime
grnt
haber
haberleme

%
%
%
%
%
%
%
%

iletiim
imkn
internet
kameraman
kitle iletiim arac
ke yazar
medya
mizah

%
%
%
%
%
%
%
%

muhabir
olay yeri
olumlu
rportaj
sunucu
telgraf
telsiz
uydu

%
%
%
%
%

haberlemek
iletmek
karar vermek
kaydetmek
rportaj yapmak

%
%
%
%
%

salamak
sebep olmak
sohbet etmek
sunmak
takip etmek

% tercih etmek
% ulamak
% ulatrmak

%
%
%
%
%

uydu alcs
yapmc
yaygn
yayn
yayn organ

FLLER
%
%
%
%
%

106

SMLER
alt yaz
balant
banttan yayn
basn
blten
canl yayn
ar cihaz
ar merkezi

basmak
bilgi edinmek
ekim yapmak
gelimek
gndermek

% yaynlamak
% yol amak

1. nternetten aratrma yaparak televizyonun icat edildii gnden bugne kadarki deiimini anlatan resimli
bir sunum hazrlaynz.
2. letiim aralarnn faydalar ve zararlar nelerdir? Resim ve fotoraf kullanarak bir sunum hazrlaynz.
3. lkenizdeki gazetelerden farkl trlerde haberler toplaynz. Bu haberleri 50*70 byklnde bir kartona
yaptrnz. Haberleri Trkeye tercme ederek arkadalarnza anlatnz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.

108

5. Teknoloji

2. Ameliyat

6. letiim

3. Eitim

7. Kredi kart

4. Bilim adam

8. Ulam

1. Uzay

9. Deney

13. Uzaktan retim

10. Gezegen

14. Nfus

11. Trafik kazas

15. Atl araba

12. Robot

16. Akll tahta

3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun


resmin altna yaznz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol
ediniz.

10

12

14

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.

11

13

15

16

109

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

TEKNOLOJDEK GELMELER
Trke retmeni brahim Bey ve renciler teknoloji hakknda sohbet
ediyorlar. brahim Bey, rencilere: Sizce teknoloji bu hzla gelimeye
devam ederse gelecekte neler olabilir? Bu konudaki tahminleriniz nelerdir?
diye sordu. renciler, bu soruya u ekilde cevap verdiler:
Emre
: Eer teknoloji bu hzla geliirse gelecekte herkes uan bir
araba sahibi olacak.
Aye
: Bilim adamlar, uzay otobsleri zerinde alyor. Eer ucuz
olursa daha ok insan uzaya yolculuk edecek.
Emine
: Robot teknolojisi ok hzl geliiyor. Byle devam ederse bence gelecekte ameliyatlar robotlar yapacak.
mer
: Teknoloji ok hzl geliiyor. Byle devam ederse konuulanlar her dile evirebilen aletler yaplacak. Bylece
herkes btn dilleri rahata anlayabilecek.
Murat
: Marsta ve Ayda su bulunursa insanlar bu gezegenlere g edecek. nk gelecekte dnya nfusu ok artacak.
Selin
: Salk alanndaki gelimelere baklrsa bence gelecekte tedavisi olmayan hastalk kalmayacak.
retmen : Peki, tahminleriniz gerekleirse gelecekte hangi problemler ortaya kabilir?
Emre
: Herkes uan araba sahibi olursa, gkyznde trafik kazalar meydana gelebilir.
Aye
: Uzaya yolculuk yapan insan says artarsa uzay kirlenebilir.
Emine
: Ameliyatlar robotlar yapacak olursa doktorlar
isiz kalabilir ve tp
faklteleri kapanabilir.

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D yanl cmlelerin bana Y yaznz.

110

1. ( ) brahim Bey ve renciler gelecekteki teknolojik gelimeler hakknda sohbet ediyorlar.


2. ( ) Emreye gre gelecekte herkes uan araba sahibi
olacak.
3. ( ) Ayeye gre gelecekte daha ok insan uzaya yolculuk yapacak.
4. ( ) Emine, gelecekte temizlik ilerini robotlarn yapacan sylyor.
5. ( ) Selin, gelecekte birok insann tedavisi olmayan hastalktan leceini sylyor.

1.3 rencilere gre gelecekte nasl gelimeler olacak?


Yaznz.
1. Aye: .......................................................................
................................................................................
2. Emre: ......................................................................
................................................................................
3. Murat: .....................................................................
................................................................................
4. mer: ......................................................................
................................................................................
5. Selin: ......................................................................
................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.

ETM

ULAIM

GEM

Eskiden eitim, sadece okullarda


yaplyordu. Yaz tahtas olarak
ise yalnzca kara tahta
kullanlyordu.

Eskiden insanlar ulamda atl


araba kullanyordu. Motor icat
edildikten sonra otomobil
kullanlmaya baland.

MD

Gnmzde eitim, hem okulda


hem de okul dnda yaplabiliyor.
Ayrca, eitim kurumlarnda artk
akll tahtalar
kullanlyor.

Gnmzde konforlu ve modern


otomobiller tercih edilirken,
elektrikli otomobiller de
kullanlmaya baland.

Gelecekte ise insanlar okula


gitmek zorunda olmayacak.
nsanlar, okula gitmeden de
eitim alabilecekler.

Gelecekte ise daha ok uan


otomobiller ve yaktn
kendisi retebilen otomobiller
kullanlacak.

GELECEK

2.2 Metinlere gre doru cmlelerin bana D yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.(
2.(
3.(
4.(
5.(

) Eskiden okullarda yaz tahtas yoktu.


) Eskiden okula gitmek zorunlu deildi.
) Gnmzde elektrikli otomobiller kullanlyor.
) Gelecekte otomobiller yakt olmadan da kullanlacak.
) Gelecekte alveri robotlar tarafndan yaplacak.

rnekleme

ALIVER

Para icat edilmeden nce


insanolu, dei toku
yntemiyle alveri yapyordu.
Bugn alverite ounlukla
para ve kredi kart kullanlmakta.
nsanlar, alveri yapmak iin
genellikle maazalar tercih
etmekte.
Gelecekte ise alveri, evdeki
hizmeti robotlar tarafndan
yaplacak. nsanlar alveri
yapmak iin maazalara gitmek
zorunda kalmayacak.

2.3 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Gnmzde eitim nasl yaplmaktadr?
................................................................................
2. Gelecekte insanlar okula gitmek zorunda olacak m?
................................................................................
3. nsanlar ne zaman otomobil kullanmaya balamtr?
................................................................................
4. Gnmzde ne tr otomobiller tercih edilmektedir?
................................................................................
5. Para icat edilmeden nce insanlar alverii nasl yapyordu?
................................................................................

1. A: Sence gelecekte ne tr gelimeler olacak?


B: Bence gelecekte insanlar Marsta yaayacak.

3. A: Sence gelecekte en ok gelime hangi alanda olacak?


B: Bence gelecekte en ok gelime salk alannda olacak.

2. A: Sence gelecekte bilgisayarlar nasl olacak?


B: Bence gelecekte bilgisayarlar hem ok kullanl hem
de ok hafif olacak.

4. A: Sence gelecekte arabalar uabilecek mi?


B: Evet, bence uabilecek.
Hayr, bence uamayacak.
111

1. Dinleyiniz ve uygun seenekleri iaretleyiniz. (%)


Ad Soyad
Serhat zmen

Dinleme - Anlama

Dilek Sarta

Mine Aydn

Gven Kaya

Ya

alma Yl

alma Alan ve Yapt

35

40

Eitim aralar

Ameliyat hemiresi

48

52

10

12

Uzay mekikleri

Robot teknolojisi

35

40

Eitim aralar

Ameliyat hemiresi

48

52

10

12

Uzay mekikleri

Robot teknolojisi

35

40

Eitim aralar

Ameliyat hemiresi

48

52

10

12

Uzay mekikleri

Robot teknolojisi

35

40

Eitim aralar

Ameliyat hemiresi

48

52

10

12

Uzay mekikleri

Robot teknolojisi

2. Dinleyiniz ve boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.

Para icat edilmeden nce insanlar alverite ................................. yntemini kullanyorlard.


Bilim adamlar yllardr akll ............................. zerinde alma yapyorlar.
............................... bulunmasayd ulam bu kadar gelimeyecekti.
nsanolu, yzyllardr baka .................................... hayat olup olmadn aratryor.
Gnmzde ................................. eitim alarak diploma
sahibi olmak mmkn.

3. Metni dinleyiniz.
4. Tekrar dinleyiniz ve doru cmlelerin bana D; yanl
cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) inde yaadmz yzylda byk teknolojik gelimeler
olmutur.
2. ( ) nsanlar, gnmzn teknolojik aralarn ok kullanamyorlar.
3. ( ) Cep telefonlar ok tercih edilen iletiim aralarndan
biridir.
4. ( ) lk retilen televizyon siyah beyaz grnt veriyordu.
5. ( ) Gnmzde siyah beyaz televizyonlar satlmaktadr.
5. Tekrar dinleyiniz ve aadaki sorular cevaplaynz.
1. 1980li yllarda dergilerde cep telefonlarndan ne diye sz
ediliyor?
......................................................................................................
2. 20. yzyldaki en byk gelime hangi alanda olmutur?
........................................................................................................
3. Bilgisayarlar, hangi alandaki teknolojinin katksyla daha ok gelimitir?
.........................................................................................................................................................................................
4. Siyah beyaz televizyonlarn yerine gnmzde ne tr televizyonlar var?
.........................................................................................................................................................................................
5. Yakn zamanda vitrinlerde ne tr televizyonlar olacak?
.........................................................................................................................................................................................
112

1. Aadaki diyalou okuyunuz.

Konusma

A: Merhaba Hakan, bugn ne


yapacaksn?
B: Bilet bulursam kardeimle
sinemaya gideceiz.
Sen ne yapacaksn?
A: Ben hava iyi olursa futbol
oynayacam.

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

devlerini bitirmek
Film seyretmek
1.
Kendini iyi hissetmek
Alverie gitmek

Bilet bulmak
Futbol mana gitmek
2.
Misafir gelmemek
Tiyatroya gitmek

Yamur yamamak
Yry yapmak
3.
Olta bulmak
Balk tutmaya gitmek

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Sence gelecekte arabalar nasl olacak?
B: Bence gelecekte arabalar benzinsiz alacak. Sence?
A: Bence gelecekte arabalar hem havada, hem karada hem de
denizde gidebilecek.

4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Bilgisayar
1. Klavyesiz ve ekransz
Gne enerjisiyle almak

Cep telefonu
2. Yazc ve tarayc zellii
ift tarafl dokunmatik ekranl

Televizyon
3. Katlanabilir ekranl
Kablosuz, kendi enerjisini reten

5. Aadaki sorular cevaplayarak arkadalarnzla resimler hakknda konuunuz.


1. Resimlerdeki gelimelerden hangisini / hangilerini gereki buluyorsunuz? Niin?
2. Gereklemesi hlinde sizce aadaki gelimelerden hangisi insanlar tarafndan daha ok tercih edilecektir?

Gelecekte insanlar daha kolay


spor yapabilecekler.

Gelecekte drt bacakl pantolonlar sayesinde


insanlar istedii her yere oturabilecek.

Gelecekte siz antanz tamayacaksnz. nk antanz sizi tayacak.


113

Yazma

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Teknolojideki gelimeleri takip eder misiniz?
.....................................................................................
2. Teknolojideki gelimeler insan hayatn nasl etkiliyor?
.....................................................................................
3. Sence gelecekte en fazla geliim hangi alanda olacak?
.....................................................................................
4. Size gre gelecekte arabalar uabilecek mi?
.....................................................................................
5. Sana gre u an kullandmz aralardan hangisi gelecekte kullanlmayacak?
.....................................................................................
2. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.
1. ...................................................................................?
Evet, bilim ve teknolojiye kar bir ilgim var.
2. ...................................................................................?
Hayr, bence gelecekte okul nemini kaybetmeyecek.

OLUMLU ETKLER

2
3
4
5
5. Sizce gelecekte aadaki eya ve nesneler nasl
olabilir?
1

Ayakkab

Snf

4. ...................................................................................?
devlerimi bitirebilirsem sizinle sinemaya gelebilirim.

Araba

Kitap

Ev

3. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.
1. yakt olmadan / bence / kullanlacak / arabalar / gelecekte
.....................................................................................
2. ilk / ok / ve ard / bilgisayar / byk
.....................................................................................
3. gnmzde / yapyorlar / insanlar / zerinden / alveri
/ internet
.....................................................................................
4. yabanc dil / gelecekte / renebilecek / daha kolay /
insanlar
.....................................................................................
5. taksiler / kullanlacak / robot ofrler / yirmi yl sonra /
tarafndan
.....................................................................................

OLUMSUZ ETKLER

3. ...................................................................................?
Yeteri kadar param olursa akll bir telefon almay dnyorum.

5. ...................................................................................?
Motor icat edildikten sonra otomobiller kullanlmaya baland.

114

4. Bilim ve teknolojideki gelimelerin insan zerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini yaznz.

6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.


1. Gelecekte olaanst gelimeler olacak.
.....................................................................................
2. Bilim ve teknoloji hzla geliiyor.
.....................................................................................
3. Gelecek hakknda tahminde bulunmak ok zor.
.....................................................................................
4. Teknolojideki gelimelerin insanlar zerinde olumsuz
etkileri de vardr.
.....................................................................................
5. Eskiden alverite altn para kullanlyordu.
.....................................................................................

7. Resimlere bakarak aadaki sorular cevaplaynz.

Gnmzde evler nasl?


.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Dil Bilgisi

Eskiden evler nasld?


.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

ART BRLEK ZAMANI-1


1. imdiki Zamann art

2. Grlen Gemi Zamann art

Yapl: Fiil + imdiki Zaman Eki + i- Ek-Fiili +


art Kipi Eki + ahs Eki

Yapl: Fiil + Grlen Gemi Zaman Eki + i- Ek-Fiili +


art Kipi Eki + ahs Eki

Ekleri: Iyor i-se > Iyor-sA / -Uyor-sA

Ekleri: -DI-i-se > DI-y-sA / -DU-y-sA

rnek:
oku - yor - i - se - m
& okuyorsam
yaz - - yor - i - se - m & yazyorsam

rnek:
yaz - d - i - se - m
gel - di - i - se - m

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okuyorsam

okumuyorsam

Sen

okuyorsan

okuyorsa

Biz

&
&

yazdysam
geldiysem

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okuduysam

okumadysam

okumuyorsan

Sen

okuduysan

okumadysan

okumuyorsa

okuduysa

okumadysa

okuyorsak

okumuyorsak

Biz

okuduysak

okumadysak

Siz

okuyorsanz

okumuyorsanz

Siz

okuduysanz

okumadysanz

Onlar

okuyorsalar / okuyorlarsa

okumuyorsalar / okumuyorlarsa

Onlar

okuduysalar / okudularsa

okumadysalar / okumadlarsa

OLUMLU

OLUMSUZLUK

3. Duyulan Gemi Zamann art


Yapl: Fiil + Duyulan Gemi Zaman Eki + i- Ek-Fiili +
art Kipi Eki + ahs Eki

Ben

okumusam

okumamsam

Sen

okumusan

okumamsan

Ekleri: -mI i-se > -mI-sA / -mU-sA

okumusa

okumamsa

rnek:
gel - mi - i - se - m
yaz - m - i - se - m

Biz

okumusak

okumamsak

Siz

okumusanz

okumamsanz

Onlar

okumularsa

okumamlarsa

&
&

gelmisem
yazmsam

Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3


108e baknz.
sayfa 102-1

115

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimler var?
....................................................................................
2. Onlar neredeler?
....................................................................................
3. Resimdeki kiiler ne hakknda konuuyorlar?
....................................................................................

2. Aadaki szleri kimler sylemi olabilir? Tahminlerinizi yaznz.


mer

Elif

Emre

1. (..................) Dergi mi okuyorsun?


2. (..................) Arkadalar ne hakknda konuuyorsunuz?
3. (..................) Neler yazyor? Biraz anlatr msn?

B. ZLEME SIRASINDA
1. Seyrediniz ve uygun seenei iaretleyiniz. (%)
1. Dergiyi

Elif

Emre

mer

okuyor.

2. Dergi

bilim

teknoloji

teknik

hakknda.

3. Senin

bilimle

sanatla

teknolojiyle

ilgilendiini bilmiyordum.

4. Bu yl

haftalk

aylk

yllk dergi

alyorum.

5. Dergide

enteresan

aylk

ilgin

yazlar var.

2. Seyrediniz ve duyduunuz kelimeleri iaretleyiniz. (%)


gazete

dergi

kalem

teknoloji

ilgin

yaz

aylk

say

gelime

bilim

teknik

haftalk

yllk

sanat

robot

3. Filme gre doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Bilim adamlar yzen otomobiller zerinde alyor.


) Gelecekte ameliyatlar robotlar yapacak.
) Ayda su bulunursa insanlar aya yerleecek.
) nsanlar eskiden ulamda atl araba kullanyordu.
) Benzin icat edilince otomobil kullanlmaya baland.

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. merin okuduu dergi ne hakknda?
...................................................................................
2. merin okuduu yaznn ad ne?
...................................................................................

116

3. Emre ve Elif, yazda anlatlanlarn gerekleeceine inanyor mu?


...................................................................................

4. Elife gre gnmzde ne tr otomobiller tercih ediliyor?


...................................................................................
5. Emreye gre teknolojinin gelimesiyle birlikte ne tr
problemler ortaya kacak?
...................................................................................
6. Gelecekte ameliyatlar robotlar tarafndan yaplrsa ortaya
nasl bir problem kacak?
...................................................................................

1. Resimlerin altna uygun kelimeler yaznz.

2. ..............................

3. ..............................

4. ..............................

rnek:
Eskiden insanlar tek katl evlerde oturuyordu.
Gnmzde insanlar apartman dairelerinde ve modern evlerde oturuyor.
1. Eskiden haberlemek iin mektup kullanlyordu.
...................................................................................
2. Bir zamanlar insanlar ulamda atlar kullanyordu.
...................................................................................
3. Eskiden arabalar konforlu ve hzl deildi.
...................................................................................
4. Eskiden bir yerden baka bir yere yolculuk yapmak gnlerce sryordu.
...................................................................................
5. Eskiden bilgisayarlarn hz ok dkt.
...................................................................................

Degerlendirme

1. ..............................

4. Aadaki boluklara rnekteki gibi cmleler yaznz.

5. Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.

5. ..............................

6. ..............................

2. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Uan araba
Ameliyat
Uydu
Akll tahta
Kredi kart

a.
b.
c.
d.
e.

Eitim
Ulam
Alveri
Salk
letiim

3. Aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


deney / retim / nfus / alveri / uydu
1. .......................... bakmndan en kalabalk lke indir.
2. Trkiye, gelecek ay uzaya bir ................. daha frlatacak.
3. Bilim adamlar genellikle fareler zerinde ......................
yapyor.
4. nternet zerinden .......................... yaparak birok ey
satn alabilirsiniz.
5. niversitemizin uzaktan ...................... imknlar da var.

UZAY SEYAHAT 2013 YILINA KALDI


Teknoloji hzla geliiyor. Teknolojinin hzla gelitii alanlardan biri de uzay teknolojisi. Bunun en gzel rnei ise
uzaya seyahatin ok yakn zamanda gerekleecek olmas.
Virgin Galactic irketi, 2013 ylnda uzaya seyahatin balayacan aklad. Daha nce 2009 ylnda yaplmas planlanan seyahat baz teknik nedenlerden dolay ertelenmiti.
irket, seyahat iin yzlerce zengin kiinin biletlerini ok nceden ayrttn syledi. irketin aklamalarna gre uzaya
seyahat etmenin bedeli 200 bin dolar.
1. Uzaya seyahat ne zaman yaplacak?
...................................................................................
2. Uzay seyahatini hangi irket organize ediyor?
...................................................................................
3. lk uzay seyahatinin ka ylnda yaplmas planlanmtr?
...................................................................................
4. Uzaya yaplmas dnlen ilk seyahat neden ertelendi?
...................................................................................
5. Uzaya seyahat etmenin bedeli ne kadar?
...................................................................................

6. Aadaki boluklar uygun eklerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.
6.

Hangi kitab iste........................................ alabilirsin. (imdiki zamann art)


Yzme bil........................................ havuza gir. (Sen / imdiki zamann art)
Kitab oku........................................ bana ver. (Sen / Grlen gemi zamann art)
Otobs kar........................................ taksi ile gelsin. (O / Duyulan gemi zamann art)
Jri hikyemi been........................................ birinci olabilirim. (Duyulan gemi zamann art)
Telefonumu been........................................ sana verebilirim. (Sen / Grln gemi zamann art)
117

Aadaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz.


2

&

&

&

&

&

9
7

&

Oyun - Eglence

&
&

10

10

&

&

Aadaki kelimelere szlkten baknz.

Proje devi

Szlke

SMLER

118

%
%
%
%
%
%

akll tahta
ameliyat
ara
bilim
deney
dokunmatik

%
%
%
%
%
%

eitim
eitim kurumu
gemi
gelecek
geliim
gezegen

%
%
%
%
%
%

gr
gne enerjisi
icat
iletiim
imkn
kablosuz internet

%
%
%
%
%
%

katk
konforlu
kredi kart
robot
tahmin
teknoloji

%
%
%
%
%
%

tketim
ulam
uzaktan retim
uzay
boyutlu
retim

% Yntem

FLLER
%
%
%
%
%
%
%

aratrmak
artmak
azalmak
deney yapmak
eitmek
ertelemek
etkilemek

%
%
%
%
%
%
%

gelimek
gereklemek
gndermek
icat etmek
iletiim kurmak
iletmek
meydana gelmek

%
%
%
%
%
%

ortaya kmak
salamak
sohbet etmek
tahmin etmek
takip etmek
tercih etmek

%
%
%
%
%

tketmek
ulamak
ulatrmak
retmek
yerine gemek

% yerini almak
% zorunda olmak

1. letiim aralarnn gemiten gnmze kadar geliimini anlatan bir sunum hazrlaynz.
2. Robotlarn kullanm alanlarn anlatan bir sunum hazrlaynz.
3. Sizce gelecekte neler icat edilecek? nternetten aratrma yaparak bir sunum hazrlaynz.

Kelimeler

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. Mimar

4. Yazar

7. Edebiyat

10. Bilim

2. Sanat

5. Tiyatro

8. Politikac

11. Sinema

3. Politika

6. Mzik

9. air

12. Asker

5. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. Domak
1

120

2. lmek

3. Evlenmek
2

4. Boanmak

5. Mezun olmak
3

6. Kariyer yapmak

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.


3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

10

11

12

6. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.


4

121

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

RPORTAJ
Gazeteci : Elif afak kimdir? Bize kendinizi tantr msnz?
Elif afak : 1971 ylnda Strasbourgda dodum. Ortaokulu
Madridde okudum. Orta Dou Teknik niversitesi Uluslararas likiler Blmn bitirdim.

Okuma - Anlama

Gazeteci : Nasl bir ocukluk geirdiniz?


Elif afak : Evin tek ocuuydum. Yalnz bydm. Sokakta
oyun oynayan ocuklardan deildim. Bu yzden
kklmden beri yazmay severim.
Gazeteci : Ortaokulu Madridde okuduunuzu sylediniz.
Madride niin gittiniz ve orada ne kadar kaldnz?
Elif afak : Annemin ii nedeniyle Madride gittik. Orada drt
sene kaldk.
Gazeteci : Etkilendiiniz yazarlar var mdr?
Elif afak : Elbette, her yazar gibi benim de etkilendiim ve
sevdiim yazarlar var. Mesela Halil Cibran, Cemil
Meri sevdiim yazarlardandr.
Gazeteci : Sizce bir yazar hangi artlarda mutlu olur?
Elif afak : Bence bir yazar; yazyorsa, yazd kitaplar
okunuyorsa ve satlyorsa mutlu olur.
Gazeteci : Size gre bir yazar kitabn hangi duygularla yazar?
Elif afak : Bana gre bir yazar, kitabnn insanlar tarafndan
beenileceini ve takdir greceini dnr ve
kitabn bu duygular iinde yazar.
Gazeteci : u an Londradasnz ve yeni bir
roman yazyorsunuz. Yeni romannzdan biraz sz eder misiniz?
Elif afak : Yeni romanmda birok karakter var.
Farkl lkeler ve farkl ehirler var.
Zamanda yolculuk yapacaz. Bir
ailenin yolculuunu okuyacaz.

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl


cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Elif afak, Stockholmde domutur.
2. ( ) Elif afak, uluslararas ilikiler blmnden mezun
olmutur.
3. ( ) Elif afakn kardei var.
4. ( ) Elif afak, babasnn ii nedeniyle Madride gitmi.
5. ( ) Cemil Meri, Elif afakn sevdii yazarlardandr.

122

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Elif afak, ka ylnda dodu?
...................................................................................
2. Elif afak, ortaokulu nerede okudu?
...................................................................................
3. Elif afak, nasl bir ocukluk geirdi?
...................................................................................
4. Elif afaka gre bir yazar hangi artlarda mutlu olur?
...................................................................................
5. Elif afak, yeni roman hakknda neler sylyor?
...................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.


MUSTAFA KEMAL
ATATRK
(1881 - 1938)
1881 ylnda Selanikte dodu.
nce mahallesinde bulunan bir
okulda okudu. Daha sonra emsi
Efendi adndaki bir okula devam
etti. Babas lnce Selanike teyzesinin yanna gitti. Burada asker okul snavlarna girdi.
Snav kazand ve asker okulda okudu. 1905 ylnda subay olarak orduya katld. Trk tarihinde
nemli bir asker ve devlet adamdr. Trkiye
Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbakandr. 10 Kasm 1938 tarihinde stanbulda vefat etti.

MEHMET AKF ERSOY


(1873 - 1936)
air ve yazardr. 1873 ylnda
stanbulda dodu. Veterinerlik
fakltesini bitirdi. stikll Mar
airi olarak bilinir. Yazd iirler Safahat adl bir kitapta
topland. Kahirede, bir niversitede yl Trke retmenlii yapt. Msrda hastalannca stanbula dnmek zorunda kald. Bir sre
stanbulda tedavi grd. 27 Aralk 1936 tarihinde stanbulda vefat etti.

2.2 Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.


1. Atatrk, ka ylnda, nerede dodu?
.................................................................................
2. Atatrk, srayla hangi okullarda okudu?
.................................................................................
3. Atatrk, niin teyzesinin yanna gitti?
.................................................................................
4. Atatrk, ka ylnda orduya katld?
.................................................................................
5. Atatrk, ka ylnda, nerede vefat etti?
.................................................................................

2.3 Metne gre uygun seenei iaretleyiniz. (%) D


1.
2.
3.
4.
5.

Mehmet Akif Ersoy, air ve tiyatrocudur.


Mehmet Akif Ersoy, veterinerlik fakltesini bitirdi.
Mehmet Akif Ersoyun ilk romannn ad Safahattr.
Mehmet Akif Ersoy, Kahirede veterinerlik yapmtr.
Mehmet Akif Ersoy, hastalndan dolay Msrdan
stanbula dnmtr.

2.4 Aadaki tabloyu metne gre doldurunuz.


MMAR SNAN
Doum yeri
Doum tarihi
stanbula geli tarihi
Ordudaki meslei
lm yeri ve tarihi
Yapt eserler

MMAR SNAN
(1489 - 1588)
1489 ylnda Kayseride dodu.
1512 ylnda stanbula geldi.
Orduya asker olarak katld.
Orduda subayla kadar ykseldi. Birok savaa katld.
Orduda mimar olarak alt.
Birok cami, kpr, okul, eme ve hamam yapt. 1538
ylnda Osmanl Saraynda ba mimar oldu.
Osmanl padiah dneminde ba mimar olarak
alt. 1588 ylnda stanbulda vefat etti.
Hayat boyunca yzlerce eser yapt.

rnekleme
1. A: nl olmak ister miydin?
B: Evet, isterdim. / Hayr, istemezdim.
2. A: Hangi alanda nl olmak isterdin?
B: Eitim alannda nl olmak isterdim.
3. A: Hangi nl insanlardan ok etkilendiniz?
B: Mehmet Akif Ersoydan ok etkilendim.
4. A: ocukluunuz nerede geti?
B: ocukluum Bursada geti.
5. A: Baarnz neye borlusunuz?
B: Baarm disiplinli almaya borluyum.
123

Dinleme - Anlama

1. Dinleyiniz ve uygun resmi iaretleyiniz. (%)

1.

2.

3.

4.

2. Dinleyiniz ve boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.

Byk irketler ................... sahibi insanlar tercih eder.


Baz insanlarn ....................... yn ok gelimitir.
Tiyatro bir ....................... sanatdr.
Sinema, insanlar iin hem ....................... hem de bilgi kaynadr.
Politika, ....................... ilerini dzenleme ve yrtme sanatdr.

3. Metni dinlemeden nce resme bakarak aadaki


sorular cevaplaynz.
1. Resimdeki kii kim?
...................................................................................
2. O, nereli?
...................................................................................
3. O, ne zaman, nerede dodu?
...................................................................................
4. O, hangi futbol takmnda oynuyor?
...................................................................................
5. Onun ne gibi baarlar var?
...................................................................................
4. Metni dinleyiniz.
5. Tekrar dinleyiniz ve aadaki sorular cevaplaynz.

124

1. Lionel Messinin ka kardei vardr?


..............................................................................................................
2. Lionel Messinin babas ne i yapyor?
..............................................................................................................
3. Lionel Messi, 11 yandayken nasl bir hastala yakaland?
..............................................................................................................
4. Lioenel Messi, niin spanyaya gitti?
..............................................................................................................
5. Lionel Messinin 2009 ylndaki baarlar nelerdir?
..............................................................................................................
6. Lionel Messi, hangi yl Altn Ayakkab dln ald?
..............................................................................................................

1. Aadaki diyalou okuyunuz.

Konusma

A: nl olmak ister miydin?


B: Evet, nl olmak isterdim.
A: Hangi alanda nl olmak isterdin?
B: Spor alannda nl olmak isterdim. Ya sen?
A: Ben mzik alannda nl olmak isterdim.
2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

Tiyatro
Spor

2.

Sinema
Edebiyat

3.

Bilim
Politika

3. Aadaki diyalou
okuyunuz.
A: Sence tarihteki en nl
bilim adam kimdir?
B: Edisondur. Sence?
A: Bu konuda sana
katlmyorum. Bence
tarihteki en nl bilim
adam Einsteindr.
4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Mzisyen
1. Mozart
Beethoven

Futbolcu
2. Pele
Maradona

5. Aadaki biyografiyi okuyunuz.

Edebiyat
3. Tolstoy
Orhan Pamuk
6. Akrabalarnzdan birini rnekteki gibi tantnz.

Doum tarihi
Doum yeri
Gittii okullar
HSEYN DEMR
1965 ylnda zmirde dodu. lkokul, ortaokul ve liseyi
zmirde okudu.
stanbul niversitesi Mhendislik Fakltesini bitirdi.
u an bir fabrikada mhendis olarak alyor. Evli ve
drt ocuk sahibi.

Meslei
alt yer
Medeni durumu

Evli / Bekr

125

Yazma

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Bildiin en nl insan kimdir?
....................................................................................
2. Hangi alanda nl olmak isterdin?
....................................................................................
3. Sence en mehur air kimdir?
....................................................................................
4. En ok hangi edebiyatnn kitaplarn okuyorsun?
....................................................................................
5. Sana gre nl olmak insan mutlu eder mi?
....................................................................................
2. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.
1. ..................................................................................?
Van Gogh, Hollandada dodu.
2. ..................................................................................?
Einstein, fizik alannda alt.
3. ..................................................................................?
Orhan Pamuk, 1952 ylnda dodu.
4. ..................................................................................?
Mehmet Akif Ersoy gibi olmak isterdim.
5. ..................................................................................?
Trkiyede gelmi gemi en baarl sporcu Hakan
krdr.
3. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall
cmleler kurunuz.
1. isterdim / en ok / ben / olmay / bilim adam
....................................................................................
2. Maradona / biridir / futbolculardan / en baarl
....................................................................................
3. toplad / iirlerini / adl kitapta / Mehmet Akif / Safahat
....................................................................................
4. eser yapt / yzlerce / Mimar Sinan / hayat boyunca
....................................................................................
5. futbol / fark etti / Barcelona kulb / yeteneini / Messinin
....................................................................................
4. Aadaki boluklar doldurarak nl bir insan tantnz.
Tandm en nl insan..............................................
.......................... ylnda ......................... ehrinde dodu.
..................................... alannda alt. Yapt en nemli
i ..................................... .................................. dllerini
kazand. ............................ ylnda ........................... ld.
126

5. Tablodaki bilgilerden faydalanarak aadaki


sorular cevaplaynz.
Ad Soyad

Mevlna Celaleddin Rumi

Doum tarihi

30 Eyll 1207

Doum yeri

Belh / AFGANSTAN

Meslei

Dnr, lim adam, air

En nemli eseri

Mesnevi

lm yeri

Konya-Trkiye

lm tarihi

12 Aralk 1273

1. Mevlna, ka ylnda dodu?


....................................................................................
2. Mevlna, nerede dodu?
....................................................................................
3. Mevlnann meslei nedir?
....................................................................................
4. Mevlnann en nemli eserinin ad nedir?
....................................................................................
5. Mevlna, nerede ve ne zaman ld?
....................................................................................

6. Tablodaki bilgilerden faydalanarak Hakan krn


biyografisini yaznz.
Hakan kr

Doum tarihi

1 Eyll 1971

Doum yeri

Sakarya / Trkiye

Meslei

Sporcu-Milletvekili

Spora balama ya

10

Oynad takmlar

Sakaryaspor, Bursaspor, Galatasaray,


Torino, nter, Parma, Blackburn Rovers

Kariyerinde att
toplam gol says

334

Medeni durumu

Evli ve 3 ocuk babas

Hakan kr 1 Eyll 1971 ylnda Sakaryada dodu.


.........................................................................................
.........................................................................................
.........................................................................................
.........................................................................................
.........................................................................................
.........................................................................................
.........................................................................................

1. Ortadou Teknik niversitesinden mezun oldum.


....................................................................................
2. Elif afak, birok yazardan etkilendi.
....................................................................................
3. Atatrk, nemli bir asker ve devlet adamdr.
....................................................................................
4. Yunus Emre, Trk tarihinin en nemli airlerindendir.
....................................................................................
5. Mevlna, renimine Konyada devam etti.
....................................................................................

Dil Bilgisi

Ad Soyad

7. Aadaki cmleleri tercme ediniz.

ART BRLEK ZAMANI-2


4. Geni Zamann art
Yapl: Fiil + Geni Zaman Eki + i- Ek-Fiili + art Kipi
Eki + ahs Eki
Ekleri: -r-sA, -Ar-sA, Ir-sA
rnek:
yaz - ar - i - se - m
gel - ir - i - se - m

&
&

yazarsam
gelirsem

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okursam

okumazsam

Sen

okursan

okumazsan

okursa

okumazsa

Biz

okursak

okumazsak

Siz

okursanz

okumazsanz

Onlar

okurlarsa / okursalar

okumazlarsa / okumazsalar

5. Gelecek Zamann art


Yapl: Fiil + Gelecek Zaman Eki + i- Ek-Fiili + art
Kipi Eki + ahs Eki
Ekleri: -AcAk i-se > -AcAksA
rnek:
yaz - acak - i - se

&

yazacaksa

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okuyacaksam

okumayacaksam

Sen

okuyacaksan

okumayacaksan

okuyacaksa

okumayacaksa

Biz

okuyacaksak

okumayacaksak

Siz

okuyacaksanz

okumayacaksanz

Onlar

okuyacaklarsa
okuyacaksalar

okumayacaklarsa
okumayacaksalar
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
114e baknz.
sayfa 110-1

127

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. En son hangi nl kiinin hayat hikyesini okudunuz?
....................................................................................
2. Bu kiinin hayat hikyesini arkadalarnza anlattnz m?
....................................................................................
3. Bu kii hakknda ksaca bilgi verir misiniz?
(Ad Soyad / Doum Yeri ve Tarihi / lgi Alan vb.)
....................................................................................

2. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimler var?
....................................................................................
2. Onlar neredeler?
....................................................................................
3. Resimdeki kiiler ne yapyorlar?
....................................................................................

3. Aadaki boluklar filmi seyretmeden nce tahmini olarak doldurunuz.


Elif

: Bu rportaj ok ............................ Nasl


ezberleyeceiz?
Aye : Bu yzden brahim Bey, rportaj bize verdi. Haydi,
almaya balayalm. stersen sen
............................... olabilirsin.
Aye : Elif .............................................................?
Haydi bir prova yapalm.
Elif : ...................................................................?
Aye : Hayr ama ara sra ..................... Balyorum.

B. ZLEME SIRASINDA
1. Filmi seyrederken yazdklarnz kontrol ediniz ve hatalarnz dzeltiniz.
2. Aadaki test sorularn filme gre cevaplaynz.
1. Elif afak, hangi niversitede okumutur?
A) stanbul Teknik niversitesi
B) Yldz Teknik niversitesi
C) Kbrs Yakn Dou niversitesi
D) Orta Dou Teknik niversitesi
2. Elif afakla ilgili aadaki bilgilerden hangisi doru deildir?
A) Ortaokulu Madridde okudu.
B) Edebiyat Fakltesini bitirdi.
C) Elif afakn kardei yoktur.
D) Sokakta oyun oynamazd.

3. Elif afak, ka yl Madridde kald?


A) 4
B) 8
C) 10
C) 14

4. Elif afak, yazmaya ......................................


Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Madridde balad.
B) ortaokulda balad.
C) kk yalarda balad.
D) niversitede okurken balad.

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. brahim Bey, Elif ve Ayeye nasl bir dev veriyor?
.....................................................................................
2. Elife gre rportajn uzunluu nasl?
.....................................................................................
128

3. rencilerden kim gazeteci roln oynuyor?


.....................................................................................
4. renciler, rportaj ezberleyebiliyorlar m?
.....................................................................................

1. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Bilim adam
Mimar
air
Tiyatro
Sinema

4. Aadaki sorular tabloya gre cevaplaynz.


a.
b.
c.
d.
e.

iir
kamera
oyun
deney
proje

Ad Soyad

1.
2.
3.
4.
5.

Sporcu insanlar, daha salkl olur.


airler, genellikle duygusal kiilerdir.
Politikaclar, gzel konuup insanlar etkilerler.
Mimarlar, hayal etme ynnden ok gl insanlardr.
yi bir yazar, kk bir olaydan byk hikyeler karr.

Doum Tarihi

Baarlar

Nuri Bilge
Ceylan

Sinema

1959

61. Cannes Film


Festivali Altn
Palmiye dl

Tanju olak

Spor

1963

1988 Avrupa Altn


Ayakkab dl

Orhan Pamuk

Edebiyat

1952

2006 Nobel
Edebiyat dl

Sertap Erener

Mzik

1964

2003 Eurovision
ark Yarmas
Birincisi

Degerlendirme

2. Aadaki cmlelerle resimleri eletiriniz.

alma
Alan

1. Nuri Bilge Ceylann alma alan nedir?


....................................................................................
2. Tanju olak Altn Ayakkab dln ne zaman almtr?
....................................................................................
3. Orhan Pamuk ne zaman domutur?
....................................................................................
4. Sertap Erener 2003 ylnda nasl bir baar elde etmitir?
....................................................................................
5. Orhan Pamuk hangi dalda Nobel dl almtr?
....................................................................................

5. Aadaki boluklar doldurunuz.


(Geni Zamann art)
1.
2.
3.
4.
5.

3. Aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


renim / mezun / alannda / ykselmek / ilgi
1.
2.
3.
4.
5.

Kariyer yapp iinde ................................ istiyor.


............................ hayatna stanbulda devam edecek.
Kk yalarda mzie ...................... duymaya balad.
Edebiyat ................................ kendini ok gelitirdi.
1975 ylnda Gzel Sanatlar Fakltesinden ............. oldu.

Ankaraya gel................... seni ararm. (Ben)


Spor yap................... salkl oluruz.
Erken yat................... erken kalkarsn.
Eer al................... baarl olursunuz.
Gazetemiz halkn ilgisini ek................... ok satar.

6. Aadaki boluklar doldurunuz.


(Gelecek Zamann art)
1.
2.
3.
4.
5.

Dar k................... annenden izin al. (Sen)


Eve erken git................... eyalar da gtrsn. (O)
al................... sizi megul etmeyelim. (Siz)
Sessiz ol................... gelebilirler. (Onlar)
ok bekle................... taksi aralm. (Biz)
129

Aadaki bulmacay znz.


Z

E N M U

K M A

L O

R K A

A M K A

Oyun - Eglence

L N
L

L M A K O
B A R A

O K M A

O
R

10

L
L

U L

B M K A

N M R

R K G E M

13

E M

A K M A

11

E M E

12

L H A A

M K

C T

E H

T M E

FRE KELME
H

10

11

12

13

Proje devi

Szlke

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

130

%
%
%
%
%
%

SMLER
asker
baarl
bilgi kayna
bilim
ocukluk
dnem

%
%
%
%
%
%
%
%

FLLER
bilgi vermek
boanmak
bymek
devam etmek
domak
elde etmek
eser vermek
etkilenmek

%
%
%
%
%
%

duygu
duygusal
dzenleme
edebiyat
eser
genlik

%
%
%
%
%
%
%
%

%
%
%
%
%
%

hayat hikyesi
ikna
ilgi
ilim
kariyer
masraf

evlenmek
ezberlemek
fark etmek
farkna varmak
geirmek
gelitirmek
hayal etmek
ikna etmek

%
%
%
%
%
%
%

%
%
%
%
%
%

mehur
mezun
mezuniyet
mimar
mzisyen
oyun

ilgi duymak
ilgilenmek
istifa etmek
iten atlmak
kariyer yapmak
katlmak
kazanmak

%
%
%
%
%
%

dl
politika
politikac
proje
sanat
sanat

%
%
%
%
%
%

%
%
%
%
%
%

siyaset
air
iir
tiyatro
uluslararas
nl

kovulmak
mezun olmak
renim grmek
lmek
sz etmek
tercih etmek

% yazar

% terfi etmek
% toplamak
% vefat etmek

1. nl bir kiinin hayatn anlatan bir sunum hazrlaynz.


2. Politika, sinema, spor vb. alanlarda n kazanm bir kiiyi fotoraflaryla anlatan bir sunum hazrlaynz.
Fotoraflarn altna o kiilerle ilgili kiisel bilgiler yaznz. (Doum tarihi, lm tarihi, doum yeri, lm yeri,
nl olmalarn salayan olay veya bulu.)

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. El sanatlar

5. Mill giysi

9. Tren

2. Turistik eser

6. Turizm

10. Rehber

3. Tarih yer

7. Modern giysi

11. Tarih eser

4. Turist

8. Dviz

12. Yemek kltr

Kelimeler

13. Kutlama

132

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.


3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi uygun resmin altna yaznz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz kontrol ediniz.

10

11

12

13

133

Okuma - Anlama

1.1 Aadaki diyalou


okuyunuz.

FARKLI KLTRLER
Mehmet Bey, gazetesi iin
bir aratrma yapyor.
Onun aratrmasnn konusu farkl kltrler. O, Trkiyedeki
niversitelerde
okuyan birok yabanc renciyle rportaj yapt. Mehmet
Beyin rportaj yapt kiilerden biri de Victor.
A: Sizi tanyabilir miyiz?
B: Adm Victor, Soyadm Angelov. Moldovalym. Yirmi bir
yandaym. Rusa, Trke ve ngilizce biliyorum.
A: Ka yldr Trkiyede yayorsunuz?
B: yldr Trkiyede yayorum.
A: Trkiyede niversite okumaya ne zaman karar verdiniz?
B: Daha nce Trke Olimpiyatlar nedeniyle Trkiyeye
gelmitim. ki hafta Trkiyede kaldm. Burada ok
gzel gnler geirdim. niversiteyi Trkiyede okumaya
o zaman karar verdim.
A: Bu karar verdiiniz iin piman msnz?
B: Kesinlikle hayr. Bu karar verdiim iin ok mutluyum.
1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Mehmet Bey, farkl kltrler konusunda bir aratrma yapyor.
2. ( ) Mehmet Bey, yabanc rencilerden sadece
Victorla rportaj yapyor.
3. ( ) Victor, Rusa, Trke ve Franszca biliyor.
4. ( ) Victor, yldr Trkiyede yayor.
5. ( ) Victor, daha nce Trke Olimpiyatlar nedeniyle
Trkiyeye gelmi.

134

A: Trk kltr ve Moldova kltr ok farkl. Trkiyeye


almak zor olmad m?
B: lk bata zor oldu. Ama sonra altm.
A: ki lke arasnda kltr bakmndan ne gibi farkllklar
var?
B: Yemek, giyim, kutlamalar gibi birok konuda farkllk
var.
A: Sevgili Victor, zerindeki kyafet Moldova mill giysisi
olmal. Bize biraz giyim kltrnzden sz eder misin?
B: stmdeki kyafet, Moldova erkeklerinin giymi olduu
bir giysi. Gnmzde ok kullanlmyor. Moldoval
erkekler eskiden bu giysilerden giyermi. imdi modern giysiler daha ok tercih ediliyor.
A: Son olarak size bir soru daha sormak istiyorum. Trk
kltrnde en ok neleri beendiniz?
B: Aslnda beendiim ey ok. Mesela Trk yemeklerini
ok seviyorum. Ama en ok Trklerin misafirperverliini takdir ediyorum.

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Victor, nereli?
..................................................................................
2. Victor, Trkiyede okumaya ne zaman karar veriyor?
..................................................................................
3. Victor, Trkiyede niversite okuduu iin piman m?
..................................................................................
4. Victora gre Moldova ile Trkiye kltr arasnda ne
gibi farklar var?
..................................................................................
5. Victor, Trk kltrnde en ok neden holanm?
..................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.


Suman Kurbanova (18) - Tacikistan
Tacikistan, ok gzel bir lkedir. lkemizin ok eski ve zengin bir kltr vardr. nsanlar
sevecen ve misafirperverdir. Tacikistanl insanlar kltrlerine ok baldr. Bu yzden Tacik
mill giysileri gnmzde de Tacik kadnlar ve erkekleri tarafndan giyilmektedir.
Tacik mutfanda ok lezzetli yemekler vardr. Bu yemeklerden en mehurlar, Tacik pilav ve
mantdr.

Nafisa Ahmet (19) - Nijerya


Nijerya, bir Afrika lkesidir. lkemizin bakenti Abujadr. lkemizde birok kabile vardr. Her
kabilenin kendine ait bir dili vardr. Bu yzden Nijeryada 250 civarnda dil konuulmaktadr.
Nijeryada kadnlar ve erkekler genellikle mill giysilerini giymeyi tercih ederler.
lkemizde el sanatlar ok yaygndr. zellikle aa ve deri ilemecilii ok gelimitir.

Haris Berkovi (20) - Bosna Hersek


Bosna Hersek, bir Avrupa lkesidir. Zengin bir tarihe ve kltre sahiptir. lkemizde Osmanl
Devleti dneminden kalma birok cami, medrese ve kpr vardr. En mehur kpr, Mostar
Kprsdr. Mostar Kprs, Mostar ehrinde bulunmaktadr. Evlilik ana gelen gen
erkekler, bu kprnn stnden nehre atlar. Bylece evlenmek iin uygun yaa geldiklerini
ispat ederler.
lkemizin yemek kltr ok zengindir. En bilinen yemeimiz kebaptr. Kahve kltr de
lkemizde ok yaygndr. Bosna Hersekte kahve iilen saysz mekn vardr.
2.2 Aadaki tabloyu metinlere gre doldurunuz.
Ad Soyad

lkesi

Ya

Suman Kurbanova

..........................

..........

............................................

Nijerya

..........

............................................

..........................

20

2.4 Aadaki sorular metinlere gre cevaplaynz.


1. Tacik kadn ve erkekler, gnmzde ne tr kyafetler
giymektedir?
....................................................................................
2. Tacik halknn ne gibi zellikleri vardr?
....................................................................................
3. Nijeryada yaklak olarak ka dil konuulmaktadr?
....................................................................................
4. Nijerya hangi ktada yer almaktadr?
....................................................................................
5. Bosna Hersekteki cami ve kprler hangi dneme aittir?
....................................................................................
6. Bosna Hersekte genler Mostar Kprsnden niin
atlamaktadr?
....................................................................................

2.3 Metinlere gre uygun seenei


iaretleyiniz. (%)

1. Tacikistanl insanlar sevecen ve misafirperverdir.


2. Taciklerin en mehur yemei kebaptr.
3. Nijeryada kadnlar sadece mill giysiler giyer.
4. Nijeryada el sanatlar yaygndr.
5. Bosna Hersekli insanlar ay ok severler.

rnekleme
1. A: Bugne kadar baka bir lkeye gittiniz mi?
B: Evet, gittim. / Hayr, gitmedim.
2. A: Bugne kadar hangi lkelere gittiniz?
B: ngiltere ve Kenyaya gittim.
3. A: Hangi lkelere gitmek isterdiniz?
B: Hindistan ve Japonyaya gitmek isterdim.
4. A: lkenizde genellikle ne tr kyafetler tercih edilir?
B: lkemizde genellikle modern kyafetler tercih edilir.
5. A: lkenizle Trkiye arasnda kltr bakmndan ne tr farkllklar var?
B: Giyim ve yemek kltr bakmndan farkllklar var.
135

Dinleme - Anlama

1. Metni dinleyiniz ve uygun seenei iaretleyiniz. (%)


D
1. Btn milletlerin ortak zellikleri vardr.
2. ngilizler, ok ciddi insanlardr.
3. Almanlar, kurallara uymay ok sevmez.
4. Almanlar, i hayatlarnda disipline nem verirler.
5. talyanlar, arkada canls scak insanlardr.
6. talyanlar, yabanc insanlarla kolay iletiim kuramazlar.
7. Pakistanllar, sakin ve ar bal insanlardr.
8. Japonlar, mill deerlerine bal insanlardr.
9. Trkler, misafir arlamay ok sever.
10. Trkler, ok kuralc insanlardr.

2. Aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


1.
2.
3.
4.
5.

Uzakdoulu insanlar, gelenek ve ............................ ok bal insanlardr.


Asya lkeleri, tarih bakmndan ok zengin bir ............................ sahiptir.
Afrikada ............................ dilleri ok yaygndr.
Trkiyede birok ............................ i ie yaamtr.
spanyada birok ............................ dil konuulmaktadr.

3. Metni dinleyiniz.
4. Tekrar dinleyiniz ve doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Trke Olimpiyatlar kltr leni ilgi grmyor.


) Trke Olimpiyatlarna bu yl 1000 yarmac katld.
) Yarmaclar, kltr leninde Trkiyenin kltrn tanttlar.
) Ak hava sahnesinde havai fiek gsterisi yapld.
) Kltr lenini politika, i ve sanat dnyasndan birok kii ziyaret etti.

5. Aadaki sorular dinlediiniz metne gre cevaplaynz.


1. Trke Olimpiyatlarnn bu yl kancs yaplyor?
.......................................................................................
2. Trke Olimpiyatlar, hangi kurum tarafndan organize ediliyor?
................................................................................
3. Bu yl yaplan Trke Olimpiyatlarna ka lke katlm?
..............................................................................
4. Trke Olimpiyatlar Kltr leni, ne kadar insan
tarafndan ziyaret edildi?
............................................................................
5. Trke Olimpiyatlarna katlan yarmaclar ne tr etkinlikler yaptlar?
...........................................

136

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: lkenizin neyi mehurdur?
B: lkemizin yemekleri mehurdur.
A: En mehur yemeiniz nedir / hangisidir?
B: En mehur yemeimiz dner kebaptr.

1.

Tarih yaplar
Pizza Kulesi
3.

2.

Konusma

2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Cami
Sleymaniye Camisi

Parklar
Aslan park

3. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: lkenizde genellikle ne tr kyafetler tercih ediliyor?
B: lkemizde genellikle modern kyafetler tercih ediliyor. Sizin?
A: Bizim lkemizde hem modern hem de mill kyafetler
tercih ediliyor.
4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Yemekler
1. Etli yemekler
Zeytinyal ve sebzeli yemekler
Evler
2. Mstakil ev
Apartman dairesi
Ulam aralar
3. Otobs ve tren
Metro ve taksi

5. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: lkenizin insanlar nasldr?
B: lkemizin insanlar hogrl ve yardmseverdir. Sizin?
A: Bizim lkenin insanlar ok misafirperverdir.
6. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

1.

alkan ve disiplinli
Scakkanl
3.

2.

Kltrne bal
Sevecen

Sempatik
Nazik ve kltrl
137

Yazma

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. En ok hangi lkenin mill kyafetleri ilginizi ekiyor?
....................................................................................
2. En ok hangi lkeyi grmek istersiniz?
....................................................................................
3. En merak ettiiniz tarih yap hangisidir?
....................................................................................
4. lkenizde ne tr el sanatlar yaplmaktadr?
....................................................................................
5. Sizce Japonlarn en nemli zellii nedir?
....................................................................................

3. rnekteki gibi lkenizi tantnz.

Arnavutluk, bir Avrupa lkesidir. lkemizin bakenti


Tirandr. lkemizin nfusu be milyondur. lkemizin
resm dili Arnavutadr.
Arnavutlukta insanlar ounlukla modern giysi giymeyi tercih ederler. lkemizde birok tarih ve turistik
yer vardr. En nemli tarihi ve turistik yerler ................
......................................
lkemizin zengin bir mutfa vardr. Arnavut mutfann en mehur yemekleri...................................

2. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.
1. kendine / milletin / her / zg / vardr / deerleri
....................................................................................
2. tercih / modern / daha ok / gnmzde / ediliyor / giysiler
....................................................................................
3. aa / lkemizde / ilemecilii / yaygndr / ok
....................................................................................
4. alkan / insanlar / ve ok / disiplinlidir / lkemizin
....................................................................................
5. gelmitim / iim / nce / nedeniyle / lkenize / be yl
....................................................................................

......................................................................................
.....................................................................................
....................................................................................
...................................................................................
..................................................................................
.................................................................................
................................................................................
...............................................................................

4. Tablodaki bilgilerden faydalanarak rnekteki gibi sorular ve cevaplar yaznz.

138

rnek: Trkiyenin bakenti neresidir?


Trkiyenin bakenti Ankaradr.

lke ad

Trkiye

Bakenti

Ankara

Resm dili

Trke

Para birimi

Lira

Ynetim ekli

Cumhuriyet

nemli ehirleri

stanbul, Ankara, zmir, Antalya, Bursa

nl yemekleri

Kebap, Dner, Mant

4. ..................................................................................?
..................................................................................

Tarih ve turistik yerleri

Mevlna Mzesi, Topkap Saray,


Dolmabahe Saray, Ayasofya,
Sleymaniye Camisi

5. ..................................................................................?
..................................................................................

1. ..................................................................................?
..................................................................................
2. ..................................................................................?
..................................................................................
3. ..................................................................................?
..................................................................................

5. rnekteki gibi diyaloglar yaznz.

...............................................................................?
...............................................................................
...............................................................................?
.................................................................................
Kimono / Japonya

Dil Bilgisi

A:
B:
A:
B:

A: Bu ne?
B: Bu, bir matruka.
A: Peki matruka hangi lkeye ait?
B: Matruka Rusyaya ait.
6. Aadaki cmleleri tercme ediniz.
1. lkemizin mutfa ok zengindir.
.....................................................................................
2. lkemizin insanlar ok misafirperverdir.
.....................................................................................
3. lkemizde mill kyafetler daha ok zel gnlerde ve
trenlerde giyilir.
.....................................................................................

4. lkemizin tarih ve turistik yerleri saylamayacak kadar


oktur.
.....................................................................................
5. lkemizde birok dil konuulmaktadr.
.....................................................................................
6. Her lkenin kendine zg deerleri vardr.
.....................................................................................

RVAYET BRLEK ZAMANI-1


1. imdiki Zamann Rivayeti

2. Gelecek Zamann Rivayeti

Yapl: Fiil + imdiki Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet


Eki + ahs Eki

Yapl: Fiil + Gelecek Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet


Eki + ahs Eki

Eki: -Iyor-imi > -Iyor-mu

Eki: -AcAk i-mI > -AcAk-mI

rnek:
Yaz - - yor - i - mi - im & Yazyormuum

rnek:
Yaz - acak - i - mi - im & Yazacakmm
Gel - ecek - i - mi - im & Gelecekmiim

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

OLUMLU
okuyormuum
okuyormusun
okuyormu
okuyormuuz
okuyormusunuz
okuyorlarm

OLUMSUZLUK
okumuyormuum
okumuyormusun
okumuyormu
okumuyormuuz
okumuyormusunuz
okumuyorlarm

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

OLUMLU
okuyacakmm
okuyacakmsn
okuyacakm
okuyacakmz
okuyacakmsnz
okuyacaklarm

OLUMSUZLUK
okumayacakmm
okumayacakmsn
okumayacakm
okumayacakmz
okumayacakmsnz
okumayacaklarm

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

OLUMLU
okurmuum
okurmusun
okurmu
okurmuuz
okurmusunuz
okurlarm

OLUMSUZLUK
okumazmm
okumazmsn
okumazm
okumazmz
okumazmsnz
okumazlarm

3. Geni Zamann Rivayeti


Yapl: Fiil + Geni Zaman Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet
Eki + ahs Eki
Ekleri: -r-mI, -Ar-mI, -Ir-mI / -Ur-mU
rnek:
Oku - r - i - mi - im & Okurmuum
Gel - ir - i - mi - im & Gelirmiim

Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3


128e baknz.
sayfa 116-1

139

A. ZLEME NCESNDE

izleme - Anlama

1. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. Hi yurt dna gittiniz mi?
.....................................................................................
2. Hangi lkelere gittiniz? Niin?
.....................................................................................

3. Gittiiniz lkelerde sizi en ok ne etkiledi?


.....................................................................................
4. Okuma imknnz olsa hangi lkede okumak istersiniz? Niin?
.....................................................................................

2. Aadaki test sorularn cevaplaynz.


1. Sermet ..............................
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Suriyeli
B) ranl
C) Yemenli
D) Irakl

3. Sermet ...................... Trkiyede yayor.


Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) bir yldr
B) iki yldr
C) yldr
D) drt yldr

2. Sermet ..................... yanda.


melidir?
Yukardaki bolua hangisi getirilm
A) on sekiz
B) yirmi
C) yirmi iki
D) yirmi be

4. Sermet ................... ve ........................ biliyor.


Yukardaki boluklara hangileri getirrilmelidir?
A) Trke - Franszca
B) ngilizce - Franszca
C) Trke - ngilizce
D) Trke - Almanca

B. ZLEME SIRASINDA
1. Filmi seyrediniz ve yukardaki cevaplarnz kontrol ediniz.
2. Aadaki boluklar filme gre doldurunuz.
1.
2.
3.
4.
5.

Sermet, Trkiyede ........................... okumaya karar veriyor.


Sermet, daha nce ........................... Trkiyeye gelmi.
Sermet, ilk geliinde ........................... Trkiyede kalm.
Sermet, Trkiyede ok gzel gnler ...........................
Sermet, Trkiyede okuduu iin ........................... deil.

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.
1. Sermet, Trkiyede okumaya ne zaman karar vermi?
....................................................................................................................................
2. Sermet, bugn karar verecek olsa hangi lkede okumak istiyor?
....................................................................................................................................
3. Sermete gre Trkiye ile kendi lkesi arasnda hangi konularda farkllklar var?
....................................................................................................................................
4. Sermetin lkesinde gnmzde ne tr giysiler tercih ediliyor?
....................................................................................................................................
5. Sermet, Trkiye ve Trk insan hakknda ne dnyor?
....................................................................................................................................
140

1. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Dviz
Mill giysi
El sanatlar
Rehber
Tarih eser

4. Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


a.
b.
c.
d.
e.

Eyfel Kulesi
Matruka
Turist
Amerikan dolar
Kimono

1. Gnmzde mill giysiler daha ok zel gnlerde ve


kutlamalarda giyilmektedir.
2. talyan mutfa olduka zengindir.
3. Baz lkelerde aa ilemecilii gelimitir.
4. retmen, mzede rencilerine rehberlik ediyor.
5. Trkiyenin zengin bir halk oyunlar kltr vardr.

Degerlendirme

2. Aadaki cmlelerle resimleri eletiriniz.

A: Merhaba. Sizi tanyabilir miyiz?


B: Adm Ersin. Soyadm Erdem. Bunlar da ocuklarm.
A: Trke Olimpiyatlar Kltr lenine ocuklarnzla birlikte gelmisiniz. Neden?
B: nk ocuklarmn bizim dmzdaki kltrleri de tanmasn istiyorum. Bu yzden onlar da yanmda getirdim.
A: Btn stantlar gezebildiniz mi?
B: Hayr, sadece Afrika ve Asya ktas stantlarn gezebildim.
A: Peki, en ok hangi stantlar ilginizi ekti?
B: Aslnda btn stantlar gzel. Fakat en ok Pakistan stand
ilgimi ekti.
A: Sizi fazla tutmayalm. nk daha gezeceiniz ok stant var.
B: Evet, doru sylyorsunuz. Daha Avrupa, Uzakdou ve
Amerika stantlarn gezemedik. nallah imdi bu stantlar
gezeceiz.
1. Ersin Bey, kltr lenine niin ocuklarn getirmi?
....................................................................................
2. Ersin Bey ve ocuklar, hangi stantlar gezmiler?
....................................................................................
3. En ok hangi stant Ersin Beyin dikkatini ekmi?
....................................................................................
4. Ersin Bey ve ocuklar, baka hangi stantlar gezecekler?
....................................................................................

5. Aadaki boluklar doldurunuz.

3. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ..................................................................................?
lkemizin insanlar sevecen ve misafirperverdir.
2. ..................................................................................?
lkemizde daha ok modern giysiler tercih edilmektedir.
3. ..................................................................................?
Evet, lkemizde mill kyafetler de kullanlmaktadr.
4. ..................................................................................?
talyan mutfann en mehur yemei spagettidir.
5. ..................................................................................?
Evet, gezmeyi seviyorum. nk baka kltrleri ok
merak ediyorum.

1. Ali kitap oku...............


(imdiki Zamann Rivayeti)
2. lkemize bu yl ok turist gel...............
(Gelecek Zamann Rivayeti)
3. ocuklar yemek ye...............
(Gelecek Zamann Rivayeti - Olumsuz)
4. Arkadalar onu ok sev...............
(Geni Zamann Rivayeti)
5. Daymlar bu yl araba al...............
(Gelecek Zamann Rivayeti)
6. O, benimle artk konu...............
(Gelecek Zamann Rivayeti - Olumsuz)
7. Babas eskiden sigara i...............
(Geni Zamann Rivayeti)
8. Ben bundan byle ge yat...............
(Gelecek Zamann Rivayeti - Olumsuz)
141

Aadaki kelimeleri bulmacadan bulunuz ve iaretleyiniz. (%)


MSAFRPERVER

Oyun - Eglence

YARDIMSEVER

KUTLAMA

HOGR

DVZ

GELENEK

MEDENYET

TREN

REHBER

GRENEK

Proje devi

Szlke

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.

142

%
%
%
%
%
%
%
%
%

SMLER
blgesel dil
alkan
disiplinli
el sanatlar
etkinlik
faaliyet
farkllk
festival
gelenek

%
%
%
%
%
%
%
%
%

gelimi
grenek
hogrl
komu
komuluk
konuksever
kuralc
kutlama
kltrl

%
%
%
%
%
%
%
%
%

medeniyet
mill deer
mill giysi
misafirperver
nazik
nfus
rehber
resm dil
sempatik

%
%
%
%
%
%
%
%
%

sevecen
scakkanl
stant
len
tarih eser
tarih yap
tarz
tren
turistik eser

%
%
%
%
%
%

%
%
%
%

FLLER
almak
aratrma yapmak
bilgi vermek
dikkatini ekmek

%
%
%
%

etkilenmek
ispat etmek
karar vermek
katlmak

%
%
%
%

kutlamak
merak etmek
misafir arlamak
nem vermek

%
%
%
%

piman olmak
sahip olmak
sz vermek
tanmak

% tercih etmek
% ziyaret etmek

ulam arac
uygarlk
yardmsever
yaygn
yemek kltr
yerel dil

1. Farkl kltrlere ait mill giysilerden oluan bir sunum hazrlaynz.


2. lkenizin giyim, yemek, el sanatlar vb. kltrel ynlerini anlatan resimler bularak bir sunum hazrlaynz.
3. lkenizdeki kutlamalarla ilgili resimler bularak bir sunum hazrlaynz.

1. Aadaki kelimeleri dinleyiniz ve tekrar ediniz.


1. Kumsal (Plaj)

6. Yolculuk (Seyahat)

2. Hamam

7. Tur

3. Bilet

8. Pusula

4. Harita

9. Resepsiyon

Kelimeler

5. Sahil

144

10. Kaplca

11. Festival

15. Tatil ky

12. Yayla

16. Deniz

13. Bavul

17. Pasaport

14. Sauna

18. Otel

2. Resimlere bakarak dinleyiniz.


3. Dinleyiniz ve duyduunuz kelimeyi
uygun resmin altna yaznz.
4. Tekrar dinleyiniz ve yazdklarnz
kontrol ediniz.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

145

1.1 Aadaki diyalou okuyunuz.

Okuma - Anlama

TATL PLANI
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye
Sevgi
Aye

: yi akamlar Aye. Naslsn?


: ok kr, iyiyim. Sen naslsn?
: Eh, fena deilim. K tatilinde ne yapacaksnz, dndnz m?
: Evet, dndk.
: Nereye gideceksiniz?
: Bo yer bulabilirsek kaplcalara gideceiz.
: yle mi? Nereye gideceksiniz?
: Kzlcahamam Asya Termal Tesislerine gideceiz.
: ok ilgin. Merve syledi. Emine ve ailesi de oraya gidiyormu.
: Yaa! yle mi? Bak buna ok sevindim. Ben de canm sklacak diye ok
zlyordum. Peki, siz ne yapacaksnz?
: Tam olarak belli deil.
: Neden?
: Babam bir i gezisine kacakm. Ama gezi ertelenebilirmi. Eer babamn
i gezisi ertelenirse tatile gidebileceiz. Yoksa bu yl tatil yapamayacaz.
: zlme. Umarm babann i gezisi ertelenir ve siz de tatile gidersiniz.
: Umarm. Sana iyi tatiller. Grmek zere.
: Grrz.

1.2 Diyaloa gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1. ( ) Sevgi ve Aye, internet zerinden sohbet ediyorlar.
2. ( ) Aye ve ailesi, k tatilinde ne yapacaklarna karar
verememiler.
3. ( ) Emine ve ailesi, kaplcalara gideceklermi.
4. ( ) Sevginin babas, bir i gezisine katlacakm.
5. ( ) Sevgi, Ayeyi zlmemesi iin teselli ediyor.

146

1.3 Aadaki sorular diyaloa gre cevaplaynz.


1. Aye ve Sevgi, ne hakknda sohbet ediyorlar?
..................................................................................
2. Aye ve ailesi, k tatili iin nasl bir plan yapmlar?
..................................................................................
3. Emine ve ailesinin kaplcalara gideceini kim sylemi?
..................................................................................
4. Aye, Emine ve ailesinin Kzlcahamam Asya Termale
gideceini duyunca neden ok seviniyor?
..................................................................................
5. Sevgi ve ailesi, hangi durumda tatile gidebilecek?
..................................................................................

2.1 Aadaki metinleri okuyunuz.


Osmann yaz tatili iin yle bir plan var. O, yaz tatilinde Bodruma gidecek.
nk Bodrumda Osmann days yayor. O, yaz tatilinde hem daysn
ziyaret edecek hem de gzel bir tatil yapacak.
Osman, Bodruma yalnz gidecek. nk Osmann annesi ve babas
alyor. Onlar henz yllk izne ayrlmadlar. Yllk izne
ayrldklarnda Osmann annesi ve babas da Bodruma
gidecek. Onlar bir sre Bodrumda tatil yaptktan sonra
stanbula dnecekler.

Selinin annesi Rizeliymi. Bu yzden her yaz tatilinde ailecek Rizeye giderlermi. Onlar
Rizeye gittiklerinde mutlaka Ayder Yaylasna karlarm.
Selin ve ailesi Rizeye bu yl, temmuz aynda gidecekmi. Orada annesinin
akrabalarn ziyaret edeceklermi. Birka gn akrabalarnda kaldktan
sonra hep birlikte Ayder Yaylasna kacaklarm. O srada
Ayder Yaylasnda yaz enlikleri varm. Onlar, yaylada
kamp kurup bir hafta orada kalacaklarm.

mer, yaz tatilinde bir yere gitmiyormu. nk merin teyzesi Almanyadan


geliyormu. Onlar, merlerin evinde kalacaklarm.
merin teyzesinin bir olu varm. Onun ad Orhanm. Orhanla mer, ayn
yataym. Onlar, ok iyi anlayorlarm.
mer, kuzeni Orhan arkadalaryla tantracakm. Onlar birlikte
sinemaya gideceklermi. Piknik yapacaklarm.

2.2 Metinlere gre doru cmlelerin bana D; yanl cmlelerin bana Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.

(
(
(
(
(

) Osman, yaz tatilinde daysn ziyaret edecek.


) Osman, Bodruma annesi ve babasyla gidecek.
) Selin ve ailesi, Ayder Yaylasna kacaklar.
) Yaz tatilinde merin days Almanyadan geliyor.
) mer ve kuzeni Orhan, birlikte piknik yapacaklar
ve futbol oynayacaklar.

rnekleme

2.3 Aadaki sorular metne gre cevaplaynz.


1. Osmann yaz tatili iin nasl bir plan var?
..................................................................................
2. Osman, Bodruma kimle gidecek?
..................................................................................
3. Selin ve ailesi, her yaz tatilinde niin Rizeye gidiyor?
..................................................................................
4. Selin ve ailesi, yaylada ka gn kalacak?
..................................................................................
5. mer ve ailesi, yaz tatilinde niin bir yere gitmiyor?
..................................................................................

1. A: Tatil iin bir plan yaptn m?


B: Evet, yaptm. / Hayr, yapmadm.

3. A: Tatilde nereye gideceksin?


B: Tatilde Antalyaya gideceim.

2. A: Tatil iin btn hazrlklarn yaptn m?


B: Evet, yaptm. / Hayr, yapmadm.

4. A: Tatilinizi nerede geireceksiniz?


B: Tatilimizi Uludada geireceiz.
147

1. 10-A snf rencileri, Trkiye turuna kacak. rencilerin Trkiye turu planlarn dinleyiniz. Gidecekleri
ehirleri ve orada ka gn kalacaklarn iaretleyiniz. (%)

Dinleme - Anlama

Evet

10-A
A SINIFI TRKYE TURU

2. Dinleyiniz ve aadaki boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.


SPANYA TURU
Fiyat : 750 Avro
Sresi : ......... gece 5 gn
Ziyaret edilecek ehirler:
Madrid, Barcelona,
....................

UMRE
Fiyat : 2250 Dolar
Sresi : 8 gece ......... gn
Ziyaret edilecek ehirler:
Mekke, ............................,
Cidde

Hayr

Kalacaklar gn says

Konya

Kapadokya

Antakya

Mardin

stanbul

anlurfa

Pamukkale

zmir

Bursa

Erzurum

4. Metni dinleyiniz.
5. Tekrar dinleyiniz ve aadaki sorular cevaplaynz.

KAPADOKYA TURU
Fiyat : ...................... TL
Sresi : 2 gece 3 gn
Ziyaret edilecek yerler:
rgp, Greme, Avanos,
.......................................

1. Mteri, ka kiilik bir oda istiyor?


.....................................................................................
2. Otelde ne tr odalar var?
.....................................................................................
3. Mteri, kanc kattaki odada kalmak istiyor?
.....................................................................................
4. Mteri, otelde ka gn kalmak istiyor?
.....................................................................................
5. Mteri, da manzaral odada kalmaktan niin vazgeiyor?
.....................................................................................

3. Dinleyiniz ve duyduunuz isimlerle resimleri eletiriniz.

148

Nurcan Kaya

Orhan Uysal

Sema Gler

Serkan Acar

1. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Aye, yaz tatilinde nereye gidecek, biliyor
musun?
B: Duyduuma gre Antalyaya gidecekmi.
2. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Alper
zmir

2.
3.

Konusma

1.

idem
Berlin

Kerim
Madrid
3. Aadaki diyalou okuyunuz.
A: Emek Otel buyrun, nasl yardmc olabilirim?
B: Alt kiilik rezervasyon yaptrmak istiyorum.
A: Ne zaman iin rezervasyon yaptracaktnz?
B: 7-14 Austos.
A: Adnz soyadnz?
B: Hseyin Demir.
A: Hseyin Bey, rezervasyonunuzu yaptm. Baka bir isteiniz var m?
B: Hayr, teekkr ederim.
4. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

Konak Otel
4 kiilik
1.
1-15 Ocak
zgr Deniz

Kardeler Otel
2 kiilik
2.
15-30 Temmuz
Selma Ylmaz
Elif Otel
3 kiilik
3.
14-21 Mart
Nazan Ko

5. Aadaki diyalou okuyunuz.


A: Buyrun, size nasl yardmc olabilirim?
B: Tek kiilik bir oda istiyorum.
A: Odanz kanc katta olsun?

B: Beinci katta ltfen.


A: Adnz ve soyadnz?
B: brahim ztrk.

6. rnekteki gibi diyaloglar kurunuz.

2 kiilik
1. 3. kat
Ayten Kaya

1 suit oda
2. 7. kat
Ouzhan Mert

1 Apart dairesi
3. 6. kat
Halime Atak
149

Yazma

1. Aadaki sorular forma gre cevaplaynz.


1. Ad:
1. Nevin Hanmn soyad ne?
................................................................ N E V N
2. Nevin Hanm vizeyi hangi ehirden alm? 2. Soyad:
Z D E M
................................................................ 4.Milliyeti:
3. Nevin Hanm ka ylnda domu?
T R K
................................................................ 6. Pasaport numaras:
T R J 3 5
4. Nevin Hanm nerede yayor?
8. Yaad lke:
................................................................
T R K
5. Nevin Hanm nereye yolculuk yapyor?
10. Vize Ald ehir:
................................................................ A N K A R

3. Doum Tarihi (Gn/Ay/Yl):

2 0 1 0 7

B A Y A N

3 8 0 8
Y E

7. Uu numaras:

T K 4 0 5 2

9. Geldii ehir:

S T A N B U L

11. Vize Tarihi (Gn/Ay/Yl):

12. ngilterede Bulunacanz Adres (Numara ve Sokak)

5. Cinsiyet (Bay/Bayan):

H A N O V E R

13. ehir:

S T

0 2 0 5 0 3

L O N D R A

L O N D R A

2. Aadaki bilgileri kullanarak formu kendinize gre doldurunuz.


Uu numaras: TK7230
Atatrk Hava Liman
stanbul Paris

Adres: Libadiye Caddesi


No: 13 skdar STANBUL

1. Ad:
2. Soyad:

3. Doum Tarihi (Gn/Ay/Yl):

4. Milliyeti:

5. Cinsiyet (Bay/Bayan):

6. Pasaport numaras:
8. Yaad lke:

7. Uu numaras:
9. Geldii ehir:

10. Vize Ald ehir:

11. Vize Tarihi (Gn/Ay/Yl):

12. Trkiyede Bulunacanz Adres (Numara ve Sokak)


13. ehir:

3. Bir seyahate kacak olsaydnz yannza neler alrdnz? Yaznz.


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
150

...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................

4. Aadaki cevaplara uygun sorular yaznz.


1. ...................................................................................?
Yaz tatilinde Viyanaya gideceim.
2. ...................................................................................?
Hayr, tatil iin henz bir plan yapmadm.
3. ...................................................................................?
Otelinizde bir hafta kalmay dnyorum.
4. ...................................................................................?
zgnm bo odamz yok.
5. ...................................................................................?
Evet, hafta sonu iin rezervasyon yaptrdm.

5. Aadaki elektronik postaya cevap yaznz.


selimtatli@hotmail.com

bilgi@nuansturizm.com

bilgi@nuansturizm.com

selimtatli@hotmail.com

Sayn ..................................................................
............................................................................
............................................................................

Sayglarmla

Sayglarmla

6. Aadaki kark kelimelerden anlaml ve kurall


cmleler kurunuz.
1. bfe / fiyata / dhil / kahvalt / ak
.....................................................................................
2. manzaral / da / ift / istiyorum / kiilik / bir oda
.....................................................................................
3. otelimizde / dnyorsunuz / ka gn / kalmay
.....................................................................................
4. turlarnzn / spanya / kadar / fiyat / ne
.....................................................................................
5. Antalyaya / yaz / gideceim / ailemle / tatilinde
.....................................................................................

Dil Bilgisi

yi gnler. Ben Selim Tatl. 25 Temmuzda Trabzondan


stanbula tek kiilik bir yer ayrtmak istiyorum. Ltfen
belirttiim tarih iin rezervasyonumu yapnz.

7. Aadaki cmleleri tercme ediniz.


1. Otelinizde bo oda var m?
.....................................................................................
2. 4 gece 5 gn Bosna Hersek turumuzun fiyat 1500 lira.
.....................................................................................
3. ki kiilik bir rezervasyon yaptrmak istiyorum.
.....................................................................................
4. Pasaport ve vize ilemlerimi tamamladm.
.....................................................................................
5. Yaz tatilimizi yaylada geireceiz.
.....................................................................................

RVAYET BRLEK ZAMANI-2


4. Gereklilik Kipinin Rivayeti

5. Dilek-art Kipinin Rivayeti

Yapl: Fiil + Gereklilik Kipi Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet


Eki + ahs Eki

Yapl: Fiil + art Kipi Eki + i- Ek-Fiili + Rivayet Eki +


ahs Eki

Eki: -mAlI-y-sA

Eki: -sA-y-mI

rnek:
oku - mal - i - se & okumalysa
gel - meli - i - se & gelmeliyse

rnek:
Al - sa - i - mi - im
Gr - se - i - mi - im

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okumalymm

okumamalymm

Sen

okumalymsn

&
&

Alsaymm.
Grseymiim.

OLUMLU

OLUMSUZLUK

Ben

okusaymm

okumasaymm

okumamalymsn

Sen

okusaymsn

okumasaymsn

okumalym

okumamalym

okusaym

okumasaym

Biz

okumalymz

okumamalymz

Biz

okusaymz

okumasaymz

Siz

okumalymsnz

okumamalymsnz

Siz

okusaymsnz

okumasaymsnz

Onlar

okumallarm

okumamallarm

Onlar

okusalarm

okumasalarm
Ayrntl bilgi iin Lale Trke Dil Bilgisi Kitab 3
134e baknz.
sayfa 130-1

151

izleme - Anlama

A. ZLEME NCESNDE

1. Aadaki sorular resme gre tahmini olarak cevaplaynz.


1. Resimde kimler var?
....................................................................................
2. Resimdeki kiiler neredeler?
....................................................................................
3. Resimdeki kiiler ne yapyorlar?
....................................................................................
4. Resimdeki kiiler nereye gitmek iin hazrlk yapyorlar?
....................................................................................
5. Sizce bu ailenin tatil plan nedir?
....................................................................................

2. Aadaki sorular kendinize gre cevaplaynz.


1. En son nereye, ne zaman tatile gittiniz?
....................................................................................
2. Tatile kimlerle gittiniz?
....................................................................................
3. Tatiliniz nasl geti? (Elenceli / Skc / Normal)
....................................................................................

B. ZLEME SIRASINDA
Aadaki test sorularn filme gre cevaplaynz.
1. Hseyin Bey ve ailesi ........................... gidecekler.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Pamukkale Termal Tesislerine
B) Asya Termal Tesislerine
C) Uluda Kayak Tesislerine
D) Palandken Kayak Tesislerine
2. Hseyin Bey ...................... kiilik bir rezervasyon
yaptrmak istiyor.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
3. Hseyin Bey ve ailesi ....................... tarihleri arasnda
tatil yapmak istiyor.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) 7-14 Austos
B) 7-14 Temmuz
C) 7-14 Haziran
D) 7-14 Ocak

4. A: .................... numaranz alabilir miyim?


B: 765901
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) Vatandalk
B) Telefon
C) Kredi kart
D) Kimlik
5.. A: Hseyin Bey, .......................................... Baka bir
isteiniz var m?
B: Hayr, teekkr ederim.
Yukardaki bolua hangisi getirilmelidir?
A) rezervasyonunuzu yaptm
B) odanz hazrladm
C) ilemleriniz tamam
D) yerinizi ayrttm

C. ZLEME SONRASINDA
Aadaki sorular filme gre cevaplaynz.

152

1. Hseyin Bey ve ailesi, ka gnlk bir tatile gidecekler?


....................................................................................
2. Hseyin Bey ve ailesi, tatil iin nereye gitmeyi planlyor?
....................................................................................
3. Aye, Sevgiye babasnn ka gn nce rezervasyon
yaptrdn sylyor?
....................................................................................

4. Aye ve ailesinin tatil yapaca yere baka kimler gidecekmi?


....................................................................................
5. Tatilde Sevgi ve ailesi ne yapacakm?
....................................................................................

1. lgili kelimeleri eletiriniz.


1.
2.
3.
4.
5.

Pusula
Otel
Turist
Konsolosluk
Dviz

a.
b.
c.
d.
e.

seyahat etmek
bozdurmak
vize almak
konaklamak
yn bulmak

1.
2.
3.
4.
5.

Ekrem Bey ve ei, seyahat iin antalarn hazrlyor.


Ahmet, plaj voleybolundan ok holanr.
Hindistan turunda develerle gezdik.
Denize bakmak, insan ok dinlendiriyor.
Haritaya bakp nerede olduunu rendi.

MISIR TURU 1-44 Nisan 2012


Kahire / Piramitler
3 Gece 4 Gn / 445 Avro + Bilet (1.112 TL + Bilet)
Fiyata dhil olan hizmetler
! Otellerde iki kiilik odalarda konaklama
! Ak bfe sabah kahvalts
! Panoramik ehir turlar
! Tm transferler
! Programda belirtilen gezi ve ziyaretler
! Nanstur rehberlik hizmetleri
Fiyata dhil olmayan hizmetler
!
!
!
!

Degerlendirme

2. Aadaki cmlelerle resimleri eletiriniz.

3. Aadaki sorular brordeki bilgilere gre cevaplaynz.

Kiisel harcamalar
! Mze giri cretleri
Otel ekstralar
! Yurt d k harc
le ve akam yemekleri ! Uak bileti
Vize creti

1. Msr turu, hangi tarihler arasnda olacak?


....................................................................................
2. Msr turu, ka gn srecek?
....................................................................................
3. Msr turunun fiyat ne kadar?
....................................................................................
4. Tur fiyatna uak bileti dhil mi?
....................................................................................
5. Msr turunda fiyata dhil hizmetler hangileridir?
....................................................................................

4. Aadaki sorular yandaki seyahat planna gre cevaplaynz.


1. Elif Hanm, nereye gidiyor?
.....................................................................................
2. Elif Hanm, ka gnlk bir seyahat planlyor?
.....................................................................................
3. Elif Hanm, hangi ulam aracyla seyahat etmeyi planlyor?
.....................................................................................
4. Elif Hanm, seyahat iin hangi hazrlklar tamamlam?
.....................................................................................
5. Elif Hanm, seyahat iin otel rezervasyonu yaptrm m?
.....................................................................................

!
!
!
!
!
!
!
!
!

ELF HANIMIN AFRKA SEYAHAT PLANI


Tarih: 7-115 Haziran
Araba kiralamak
'
Dviz bozdurmak
'
Vize almak
%
Pasaport kartmak
%
Uak bileti almak
'
Valizini hazrlamak
'
Salk sigortas yaptrmak
%
Otel rezervasyonu yaptrmak
'
A yaptrmak
%
153

Aadaki resimlere bakarak bulmaca karelerini doldurunuz.


2

&

&

V
&

&

%
%
%
%
%
%
%
%

%
%
%
%
%
%
%
%
%

plaj
pusula
resepsiyon
sahil
sauna
seyahat
sigorta
enlik
tatil ky

ertelemek
gnelenmek
hazrlamak
izne ayrlmak
izne kmak
kalmak
kamp yapmak
karar vermek

%
%
%
%
%
%
%
%

SMLER
FLLER

Szlke

11

&

11

Aadaki kelimelere ve kelime gruplarna szlkten baknz.


% ak bfe
% dviz
% hatra
% kimlik
% arzu
% festival
% hediye
% konsolosluk
% baraj
% fiyat
% hizmet
% kumsal
% bavul
% form
% istek
% kurs
% bayram tatili % gezi
% ilem
% manzara
% bilet
% gl
% kamp
% mze
% anta
% hamam
% kaplca
% orman
% dahil
% hari
% kayak tesisi % otel
% deniz
% harita
% k tatili
% pasaport
araba kiralamak
arzu etmek
belirtmek
bozdurmak
can sklmak
dinlenmek
doldurmak
elenmek

12

&

%
%
%
%
%
%
%
%

Proje devi

&

10

&

&

&

&

154

10

&

Oyun - Eglence

katlmak
konaklamak
pasaport kartmak
plan yapmak
rezervasyon yaptrmak
seyahat etmek
sohbet etmek
tamamlamak

%
%
%
%
%
%

12

%
%
%
%
%
%
%
%

tanmak
tatil yapmak
tatile kmak
tatile gitmek
tercih etmek
teselli etmek

tur
turistik yer
cret
valiz
vize
yayla
yaz tatili
yeni yl tatili
%
%
%
%
%

%
%
%
%
%

yllk izin
yolculuk
yn
yurt d
yurt ii

vazgemek
vize almak
yolculuk etmek
yn bulmak
ziyaret etmek

1. Turistler iin lkenizdeki tarih ve turistik yerleri tantan bir bror hazrlaynz.
2. nternetten aratrma yaparak gitmek istediiniz be lkeye ait tarih ve turistik yerleri belirleyiniz. Bu yerleri resim ve fotoraflaryla tantan bir sunum hazrlaynz.
3. En son yaptnz bir tatili resim ve fotoraflarla anlatan bir sunum hazrlaynz.

OKLUK EK

SORU EK

-lAr

-mI / -mU

YELK EK

-mA

-(I)m / -(U)m

kinci Tekil ahs yelik Ekleri

-(I)n, -(U)n

nc Tekil ahs yelik Ekleri

-(I)-U, -sI / -sU

Birinci oul ahs yelik Ekleri

-(I)mIz / -(U)mUz

kinci oul ahs yelik Ekleri

-(I)nIz, -(U)nUz

nc oul ahs yelik Ekleri

-lar+I

ZAMRLER
ahs Zamirleri

aret Zamirleri

Soru Zamirleri

Dnllk Zamiri

Belgisiz (Belirsizlik)
Zamirleri

lgi (Aitlik) Zamiri

ben, sen, o,
biz, siz, onlar

bu, u, o,
bunlar, unlar, onlar

kim, ne, nere

kendi

herkes, kimisi,
birou, bazlar, her
biri, kimileri

-ki

SIFATLARDA DERECELENDRME

SIFATLAR
aret Sfatlar

Say Sfatlar

bu, u, o

bir, birinci, birer,


bir buuk...

Temel Dil Bilgisi YapIlarI

FLLERDE OLUMSUZLUK EK

Birinci Tekil ahs yelik Ekleri

Belgisiz (Belirsizlik)
Sfatlar

Soru Sfatlar

daha, pek, ok, en

nasl, hangi, ne
baz, btn, birka,
kadar, ka, kanc,
az, ok, her...
kaar...
EK-FL

KPN ADI

Ek-Fiilin Geni Zaman

Ek-Fiilin Grlen Gemi


Zaman

Ek-Fiilin Duyulan Gemi


Zaman

KPN EK

-Im / -Um, -sIn/-sUn


-DIr / -DUr, -Iz / -Uz
-sInIz / -sUnUz, -DIrlAr / -DUrlAr

-idim, -idin, -idi,


-idik, -idiniz, -idiler

-imiim, -imisin,
-imi, -imiiz,
-imisiniz, -imiler

HL (DURUM) EKLER

NSZ UYUMU
Ekler

Yaln Hl

Belirtme (Ykleme) Hli

+(y)I / +(y)U

Ynelme Hli

+(y)A

Bulunma Hli

+DA

Ayrlma (kma) Hli

+DAn

Vasta Hli

+(y)l a

lgi Hli

+In / Un, +nIn / nUn

Eitlik Hli

+cA

f, s, t, k, , , h, p + c, d, g

, t, k

NSZ YUMUAMASI
p, , t, k + a, e, , i, u,

b, c, d, g,

155

BAST KPL FLLER

Temel Dil Bilgisi YapIlarI

HABER (BLDRME) KPLER


KPN ADI

Duyulan
Gemi
Zaman

Grlen
Gemi
Zaman

imdiki
Zaman

KPN EK

-mI
-mU

-DI
-DU

-(I)yor
-mAktA
-mAdA

BAST
ZAMANLAR

TASARLAMA (DLEK) KPLER


Gelecek
Zaman

Geni
Zaman

-AcAk

-r
-(I)r
-(U)r
-Ar

stek

Emir

-A

Emir
kipinde
ahsa gre
ek vardr.

-sA

-mAlI

BRLEK KPL FLLER


HABER (BLDRME) KPLER

BRLEK ZAMANLAR

Duyulan
Gemi
Zaman

156

Dilek art Gereklilik

Grlen
Gemi
Zaman

imdiki
Zaman

TASARLAMA (DLEK) KPLER

Gelecek
Zaman

Geni
Zaman

stek

-AcAktI

-rdI
-ArdI
-IrdI
-UrdU

-AydI

Hikye
Birleik
Zaman
-DI / -DU

-mIDI
-mUDU

-DIyDI

Rivayet
Birleik
Zaman
-mI / -mU

-mImI
-mUmU

ekimi
yoktur.

-Iyormu

-AcAkmI

-rmI
-ArmI
-IrmI
-UrmU

art Birleik
Zaman
-sA

-mIsA
-mUsA

-DIysa
-DUysa

-Iyorsa
-Uyorsa

-AcAksA

-rsA
-ArsA
-IrsA

-(I)yordu

Emir

Dilek - art

Gereklilik

-sAydI

-mAl IydI

-AymI

-sAymI

-mAl IymI

ekimi
yoktur.

ekimi
yoktur.

ekimi
yoktur.

NLEMLER

FLMSLER
sim-Fiiller

Sfat-Fiiller

-mAk, -mA,
-I / -U

-An, -DIk / -DUk, -AcAk,


-mAz, -mI / -mU, -r, -Ar,
-Ir / -Ur, AsI

Zarf-Fiiller
-y(A), -(y)I / -(y)U, -(y)ArAk,
-(y)Ip / -(y)Up, -(y)IncA / -(y)UncA
-(y)Al I, -mAdAn, -mAksIzIn, -DIkA / DUkA

Hey!, Ah!, Eh!, Ay!, Eyvah!


Vah!, Th!, Vay!, Aferin

KURALLI BRLEK FLLER


Yeterlik Fiili
-(y)A-bil

Tezlik Fiili

Sreklik Fiili

Yaklama Fiili

-(y)I / -(y) + ver

-(y)A, -(y)I, -(y)Ip


+
dur, gel, kal, gr, koy

-(y)A + yaz

FLLERDE ATI
ZNELERNE GRE FL ATILARI

NESNELERNE GRE FL ATILARI

1. Etken Fiil
Annem bulaklar ykad.

1. Geili Fiil
Tahtadaki sorular cevapladm.

2. Edilgen Fiil
Bulaklar ksa srede ykand.

2. Geisiz Fiil
Btn gn yamur yad.

3. Dnl Fiil
Ahmet matan sonra gzelce ykand.

3. Oldurgan Fiil
Yarn misafirlere stanbulu gezdireceim.

4. te Fiil
Onunla okulda tantk.
5. Ettirgen Fiil
Hallar geen yl burada temizlettik.

AKTARMA CMLELER
DZ AKTARMA CMLELER
Aye: Dn eve gittim.
Aye, Dn eve gittim. dedi.

EMR AKTARMA CMLELER


retmen: Ali tahtay sil dedi.
retmen Aliye tahtay silmesini
syledi.

SORU AKTARMA CMLELER


Mehmet Bey: devini yaptn m?
Mehmet Bey, devlerini yapp yapmadn sordu.

ZNE YKLEM UYUMU


SAYI YNNDEN UYGUNLUK
ocuk odasnda ders alyor.
renciler snfta ders dinliyorlar.
Kelebekler iekten iee konuyor.

K YNNDEN UYGUNLUK
Biz bu konular henz renmedik.
Ebru ve kardei sinemaya gitmiler.
Kardeimle ben maa gidiyoruz.
157

stek Kipi

bilsem
bilsen
bilse
bilsek
bilseniz
bilseler

TASARLAMA KPLER
art Kipi
Emir Kipi

FL EKM CETVEL
Geni Zaman

bileyim
bilesin
bile
bilelim
bilesiniz
bileler

bilseydim
bilseydin
bilseydi
bilseydik
bilseydiniz
bilselerdi

BLDRME KPLER
Duyulan Gemi imdiki Zaman Gelecek Zaman
bilirim
bilirsin
bilir
biliriz
bilirsiniz
bilirler

bileydim
bileydin
bileydi
bileydik
bileydiniz
bileydiler

bilseymiim
bilseymisin
bilseymi
bilseymiiz
bilseymisiniz
bilselermi

Bilinen Gemi

bilirdim
bilirdin
bilirdi
bilirdik
bilirdiniz
bilirlerdi

bileymiim
bileymisin
bileymi
bileymiiz
bileymisiniz
bilelermi

Fiil ekimi Cetveli

Birleik Kipli ekimler

Gereklilik Kipi

yok

yok

bilmeliymiim
bilmeliymisin
bilmeliymi
bilmeliymiiz
bilmeliymisiniz
bilmelilermi

bilmeliydim
bilmeliydin
bilmeliydi
bilmeliydik
bilmeliydiniz
bilmeliydiler

bilmeliyim
bilmelisin
bilmeli
bilmeliyiz
bilmelisiniz
bilmeliler

yok

bilmeliysem
bilmeliysen
bilmeliyse
bilmeliysek
bilmeliyseniz
bilmelilerse

bil
bilsin
bilin / biliniz
bilsinler

bilecektim
bilecektin
bilecekti
bilecektik
bilecektiniz
bileceklerdi

bilirmiim
bilirmisin
bilirmi
bilirmiiz
bilirmisiniz
bilirlermi

bileceim
bileceksin
bilecek
bileceiz
bileceksiniz
bilecekler

biliyordum
biliyordun
biliyordu
biliyorduk
biliyordunuz
biliyorlard

bilecekmiim
bilecekmisin
bilecekmi
bilecekmiiz
bilecekmisiniz
bileceklermi

biliyorum
biliyorsun
biliyor
biliyoruz
biliyorsunuz
biliyorlar

bilmitim
bilmitin
bilmiti
bilmitik
bilmitiniz
bilmitiler
biliyormuum
biliyormusun
biliyormu
biliyormuuz
biliyormusunuz
biliyorlarm

bilirsem
bilirsen
bilirse
bilirsek
bilirseniz
bilirlerse

bilmiim
bilmisin
bilmi
bilmiiz
bilmisiniz
bilmiler

bildiydim
bildiydin
bildiydi
bildiydik
bildiydiniz
bildiydiler
bilmimiim
bilmimisin
bilmimi
bilmimiiz
bilmimisiniz
bilmimiler

bileceksem
bileceksen
bilecekse
bileceksek
bilecekseniz
bileceklerse

yok

biliyorsam
biliyorsan
biliyorsa
biliyorsak
biliyorsanz
biliyorlarsa

yok

bilmisem
bilmisen
bilmise
bilmisek
bilmiseniz
bilmilerse

bildim
bildin
bildi
bildik
bildiniz
bildiler

yok

bildiysem
bildiysen
bildiyse
bildiysek
bildiyseniz
bildiyseler

158

Hikye ekimi
art ekimi

Rivayet ekimi

BAST KPLER
Birleik Kipler

Notlar

.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................

159

Notlar
160

.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................

También podría gustarte